IDZ DO

PRZYKADOWY ROZDZIA
SPIS TRECI

KATALOG KSIEK
KATALOG ONLINE

Linux. Kurs
Autor: Piotr Czarny
ISBN: 83-7361-425-7
Format: 180x235, stron: 280

ZAMW DRUKOWANY KATALOG

TWJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA

CENNIK I INFORMACJE
ZAMW INFORMACJE
O NOWOCIACH
ZAMW CENNIK

CZYTELNIA
FRAGMENTY KSIEK ONLINE

Zamiast dugich tekstw --- rysunki z dokadnymi objanieniami.

Samodzielna nauka nigdy nie bya tak prosta
Nazwa Linux obia Ci si zapewne o uszy. Wiesz pewnie, e jest to system operacyjny
dostpny zupenie za darmo; bezpieczny i stabilny, ale te trudny i nieprzystpny dla
nowicjuszy. Jednak Linux cay czas ewoluuje i zmienia swoje oblicze. Najnowsze
dystrybucje tego systemu s nie tylko coraz atwiejsze w obsudze, ale take coraz
lepiej zaopatrzone w dodatkowe oprogramowanie. Obecnie w Linuksie moesz zrobi
wszystko, co do tej pory robie w Windows, oszczdzajc pienidze i nie martwic si,
e system zawiesi si, a Twoja praca pjdzie na marne.
Ksika Linux. Kurs to nowoczesny podrcznik, dziki ktremu w krtkim czasie
poznasz fascynujcy wiat Linuksa i nauczysz si w nim porusza. Jest to pozycja
skierowana do pocztkujcych uytkownikw, nie majcych wikszego dowiadczenia
w obsudze komputera. Z ksiki moesz korzysta bez pomocy nauczyciela. Krtkie
rozdziay, ktre moesz przeczyta w cigu kilkunastu minut, pokazuj krok po kroku
jakie czynnoci naley wykonywa, aby osign zamierzony efekt.
Poznasz:
Podstawy pracy z Linuksem
Pliki i foldery w Linuksie
Konfiguracj sprztu
Korzystanie z poczty elektronicznej i stron WWW
Nagrywanie pyt CD-R w Linuksie
Tworzenie grafiki w programie GIMP
OpenOffice linuksowy odpowiednik MS Office

Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. (32)230-98-63
e-mail: helion@helion.pl

Ksiki wydawnictwa Helion z serii Kurs skierowane s do pocztkujcych

uytkownikw komputerw, ktrzy chc w krtkim czasie naby praktycznych
umiejtnoci przydatnych w karierze zawodowej i codziennej pracy.
Napisane przystpnym jzykiem i bogato ilustrowane, s wspania pomoc
w samodzielnej nauce. Wszystkie opisywane programy zostay umieszczone
na pycie CD doczonej do ksiki.

Spis treci
Wstp...................................................................................................................................................... 7
Rozdzia 1. Pierwsza sesja ..................................................................................................................................23
Nazwy uytkownikw i hasa.............................................................................................24
Zaadowanie systemu ..........................................................................................................25
Logowanie.............................................................................................................................26
Terminal................................................................................................................................27
atwo dostpny Terminal...................................................................................................28
Nowe konto uytkownika ..................................................................................................29
Problemy ze zmian hasa .................................................................................................. 31
Udana zmiana hasa ............................................................................................................ 33
Podsumowanie .....................................................................................................................34

Rozdzia 2. Karta grafiki i monitor ................................................................................................................35

Testowanie i konfiguracja sprztu.....................................................................................37
Podsumowanie .....................................................................................................................42

Rozdzia 3. Wygld ekranu.................................................................................................................................43

Pulpit wirtualnego biurka ..................................................................................................45
Okna kameleony ............................................................................................................49
Kolekcja wygaszaczy ............................................................................................................ 51
Podsumowanie .....................................................................................................................52

Rozdzia 4. Pulpit i foldery ................................................................................................................................53

Pulpit ..................................................................................................................................... 56
Panel ......................................................................................................................................57
Uprzywilejowane programy ...............................................................................................58
Uruchamianie aplikacji ......................................................................................................59
Centrum sterowania............................................................................................................ 61
Wygodne uruchamianie programw................................................................................ 63
Skrt na panelu .................................................................................................................... 65
Usuwanie skrtw ............................................................................................................... 66

Spis treci
Aplikacje uruchamiane w tym samym obszarze roboczym ..........................................68
Folder uytkownika.............................................................................................................72
Podsumowanie .....................................................................................................................73

Rozdzia 5. Mysz i klawiatura...........................................................................................................................75

Mysz.......................................................................................................................................76
Klawiatura.............................................................................................................................78
Podsumowanie ..................................................................................................................... 81

Rozdzia 6. Dostp do plikw i folderw ...................................................................................................83

Korzystanie z napdw dyskietek i CD-ROM ................................................................86
Formatowanie dyskietki .....................................................................................................89
Foldery................................................................................................................................... 91
Waciwoci foldera .............................................................................................................92
Zmiana praw do zasobw...................................................................................................94
Przegldanie partycji Windows .........................................................................................98
Podsumowanie ................................................................................................................... 101

Rozdzia 7. Nagrywanie pyt CD..................................................................................................................103

Blokowanie automatycznego montowania napdu CD.............................................. 104
Automatyczne montowanie napdu CD ....................................................................... 105
Nagrywanie pyt CD.......................................................................................................... 106
Podsumowanie ................................................................................................................... 110

Rozdzia 8. Drukarka .........................................................................................................................................111

Instalowanie drukarki ....................................................................................................... 112
Testowanie drukarki...........................................................................................................115
Zmiana jakoci wydruku .................................................................................................. 117
Zmiana formatu papieru .................................................................................................. 119
Zmiana szerokoci marginesw....................................................................................... 121
Podsumowanie ................................................................................................................... 123

Rozdzia 9. Dostp do internetu..................................................................................................................125

Poczenie za porednictwem modemu ......................................................................... 126
Poczenie za porednictwem telewizji kablowej .......................................................... 129
Podsumowanie ................................................................................................................... 132

Rozdzia 10. Mozilla .............................................................................................................................................133

Budzenie Mozilli ............................................................................................................... 134
Twoje ulubione strony ...................................................................................................... 136
Edycja opisu zakadki........................................................................................................ 137
Zapisywanie zakadek do pliku........................................................................................ 138
Strona startowa................................................................................................................... 139
Historia ............................................................................................................................... 142
Powikszenie....................................................................................................................... 143
Podsumowanie ................................................................................................................... 145

Rozdzia 11. Bezpieczny Outlook..................................................................................................................147

Jak uruchomi Evolution ................................................................................................. 148
Uruchamianie programu Evolution .............................................................................. 153
Ludzie listy pisz................................................................................................................ 154

Spis treci

Wizyta listonosza............................................................................................................... 155

Czytamy listy wysane ....................................................................................................... 156
Kalendarz ............................................................................................................................ 157
Usuwanie wpisu ................................................................................................................. 160
Wywietlanie innego dnia .................................................................................................161
Kalendarz tygodniowy ...................................................................................................... 162
Konfiguracja programu .................................................................................................... 163
Wizytownik ........................................................................................................................ 165
Podsumowanie ................................................................................................................... 166

Rozdzia 12. Darmowy Office ..........................................................................................................................167

Konfiguracja OpenOffice ................................................................................................ 169
Nowy dokument tekstowy z szablonu............................................................................ 174
Tworzenie nowego dokumentu za pomoc AutoPilota .............................................. 175
Wpisywanie tekstu ............................................................................................................. 176
Formatowanie tekstu......................................................................................................... 177
Zapisywanie dokumentu .................................................................................................. 179
Wczytywanie dokumentu................................................................................................. 180
Wstawianie tabeli ............................................................................................................... 181
Wstawianie obrazka do dokumentu ............................................................................... 182
Arkusz kalkulacyjny .......................................................................................................... 183
Zapisywanie dokumentu w formacie pdf ...................................................................... 186
Podsumowanie ................................................................................................................... 190

Rozdzia 13. Zarzdzanie pakietami .............................................................................................................191

Package Management Tool .............................................................................................. 192
Podsumowanie ................................................................................................................... 197

Rozdzia 14. Midnight Commander..............................................................................................................199

Uruchamianie MC ............................................................................................................ 201
Tryb wywietlania ..............................................................................................................202
Szybki podgld...................................................................................................................203
Informacje...........................................................................................................................204
FTP .......................................................................................................................................205
Drzewo katalogw .............................................................................................................206
Wyszukiwanie plikw .......................................................................................................207
Zmiana uprawnie ............................................................................................................208
Tworzenie folderw...........................................................................................................209
Usuwanie folderw............................................................................................................ 210
Podsumowanie ................................................................................................................... 211

Rozdzia 15. GIMP.................................................................................................................................................213

Nowy obrazek.....................................................................................................................214
Zapisywanie ........................................................................................................................216
Okno Warstwy, kanay i cieki.......................................................................................217
Waciwoci narzdzi ........................................................................................................218
Malowanie pdzlem ..........................................................................................................219
Malowanie ......................................................................................................................... 220
Wypenienie....................................................................................................................... 222

Spis treci
Dese .................................................................................................................................. 224
Logo .................................................................................................................................... 225
Elementy strony WWW ................................................................................................... 226
Kula..................................................................................................................................... 227
Podsumowanie ...................................................................................................................228

Rozdzia 16. Sztuczki i chwyty.........................................................................................................................229

Czyszczenie okna terminala............................................................................................. 231
Dokumentacja polece .....................................................................................................232
Dostpne powoki.............................................................................................................. 233
Dziennik .............................................................................................................................234
Edytor vim ..........................................................................................................................235
Edytor vim wczytywanie dokumentu........................................................................237
Finger...................................................................................................................................237
Informacja o komputerze.................................................................................................238
Katalog biecy ..................................................................................................................238
Katalog domowy................................................................................................................238
Lista n wydanych polece.................................................................................................239
Lista wydanych polece ....................................................................................................239
Nowy uytkownik..............................................................................................................240
Objto podfolderw ......................................................................................................242
Ping ......................................................................................................................................243
Procesy.................................................................................................................................244
Skojarzenie dwikw ze zdarzeniami............................................................................245
cieka poszukiwania dodanie katalogu...................................................................246
cieka przeszukiwania.....................................................................................................246
Terminal..............................................................................................................................247
Typ powoki........................................................................................................................247
Uprawnienia roota ............................................................................................................248
Wersja systemu operacyjnego...........................................................................................248
Wolne miejsce na dysku....................................................................................................249
Wysyanie listu z terminala ..............................................................................................249
Wywietlanie ekran po ekranie ........................................................................................250
Wywietlanie plikw ukrytych......................................................................................... 251
Zawarto katalogu............................................................................................................252
Zawarto katalogu wraz z plikami ukrytymi ...............................................................253
Zmienne rodowiskowe ....................................................................................................253
Podsumowanie ................................................................................................................... 254

Dodatek A

Jak zainstalowa system Red Hat Linux 9......................................................................255

Cztery w jednym ................................................................................................................257
Poznajemy komputer ........................................................................................................258
Bezbdne noniki ............................................................................................................. 261
Dzielimy dysk na kawaki.................................................................................................264
Linuksie sta si .................................................................................................................265
Nie wszystko stracone .......................................................................................................272
Podsumowanie ................................................................................................................... 273

Skorowidz.......................................................................................................................................275

 Testowanie i konfiguracja sprztu

Podsumowanie

Karta grafiki
i monitor
Karta grafiki i monitor

Sterownik zawiera informacje o urzdzeniu. Wybranie sterownika waciwego urzdzenia

powoduje, e mona wykorzysta wszystkie funkcje, w ktre wyposaone jest urzdzenie.
Parametrami, ktre wpywaj na wygld wywietlanego obrazu s:
Rozdzielczo ekranu. Ekran skada si z duej liczby punktw, zwanych pikselami.
S one na tyle mae, e obraz ogldany z pewnej odlegoci nie sprawia wraenia
niecigoci. Im punktw jest wicej, tym dokadniej odwzorowane s ksztaty.
Karty grafiki i monitory obsuguj standardowe rozdzielczoci ekranu: 640480,
800600, 1024768 itd. Liczba przed znakiem oznacza liczb punktw w poziomie.
Liczba za znakiem oznacza liczb punktw w pionie.
Jako miara rozdzielczoci uywana jest liczba punktw na cal (ang. dot per inch,
w skrcie dpi). Typowe rozdzielczoci ekranw monitorw komputerowych
wynosz 72 lub 96 dpi. Rozdzielczo drukarki atramentowej to okoo 300 dpi.
Drukarki laserowe maj rozdzielczo rzdu 600 dpi i wicej.
Gbia kolorw (ang. Color Depth). W otaczajcej nas rzeczywistoci nie ma ogranicze
co do liczby istniejcych kolorw. W komputerze kady kolor to... sekwencja cyfr.
Praktycznie nie uywa si mniejszej liczby kolorw ni 16. Ilustracje w ksice
wykonane s w 256 odcieniach szaroci. Im wywietlanych kolorw moe by wicej,
tym barwy bardziej zblione do naturalnych. Ronie jednak liczba informacji,
ktre ma przetworzy komputer. Gdy ma on ma moc obliczeniow lub prost
kart grafiki, ustawienie zbyt duej liczby kolorw spowoduje powolne
odwieanie ekranu.

36

Karta grafiki i monitor

Zakres czstotliwoci odchylania pionowego (Vertical Sync Range) ma wpyw

ma stabilno obrazu. Przy czstotliwociach 50 60 Hz obraz moe drga.
Szczeglnie jest to widoczne przy wietle jarzeniowym. Niestabilno obrazu jest
mczca dla wzroku. Zadowalajce warunki pracy mona uzyska po ustawieniu
czstotliwoci odwieania rzdu 75 80 Hz. Monitory dobrej jakoci umoliwiaj
wywietlanie obrazu z czstotliwoci odwieania 120 Hz i wysz.
Czstotliwo odchylania poziomego (Horizontal Refresh Rate) okrela ile tysicy razy
w cigu sekundy plamka elektronw przesuwa si po ekranie, rysujc obraz.
Z listy widocznej po lewej stronie okna Monitor Settings wybierz typ monitora.
Po wybraniu typu monitora (Model Name) wczytane Praktyczny kurs Javazostan:
typ monitora oraz czstotliwo odchylania pionowego (Vertical Refresh Rate).
Nie zawsze w czasie instalacji wybrany zostanie optymalny sterownik. Czasami
po zainstalowaniu systemu zmieniane s karta grafiki, monitor. W takich przypadkach
trzeba skonfigurowa sprzt.
System zawiera program lspci. Suy on do zbierania informacji o sprzcie. Komunikuje
si on bezporednio z urzdzeniem, a nastpnie wywietla szczegowe dane o urzdzeniu.
Mona je wykorzysta przy dobieraniu konfiguracji.
Monitor i kart grafiki mona w systemie Linux konfigurowa za pomoc programu
redhat-config-xfree86.

Testowanie i konfiguracja sprztu

37

Testowanie i konfiguracja sprztu

Aby uzyska informacje o waciwociach czci skadowych komputera:

1. Zaloguj si do systemu i uruchom

Terminal. Moesz w tym celu
wykorzysta skrt utworzony
na pulpicie.

2. W oknie terminala wpisz



 i nacinij klawisz Enter.
Odszukaj informacj dotyczc karty grafiki.

38

Testowanie i konfiguracja sprztu

3
3. Zebrane informacje wykorzystamy do sprawdzenia poprawnoci konfiguracji
karty grafiki i monitora. Wpisz w terminalu polecenie   .
Nacinij klawisz Enter.

4. Wywietlone zostao okno Display

settings. Pod miniatur ekranu
widoczny jest typ monitora.
W polu Resolution pokazana jest
bieca rozdzielczo. W polu Color
Depth mona odczyta liczb
wywietlanych kolorw.
Kliknij kart Advanced.

5. Na karcie Advanced mona

odczyta szczegowe informacje
na temat monitora i karty grafiki.
Kliknij widoczny w czci Monitor
przycisk Configure.

Testowanie i konfiguracja sprztu

39

6. Z listy widocznej po lewej stronie

okna Monitor Settings wybierz typ
monitora. Po wybraniu typu
monitora (Model Name) wczytane
zostan: zakres czstotliwoci
odchylania poziomego (Horizontal
Sync Range) oraz czstotliwo
odchylania pionowego
(Vertical Refresh Rate).

6
7
8

7. Jeeli nie znasz typu monitora, kliknij przycisk Probe Monitor. Program odczyta
informacj o monitorze i wybierze odpowiednie ustawienia.

8. Kliknij przycisk OK. Ustawienia dotyczce typu i parametrw monitora zostan

zapisane.

9. Ponownie zostao wywietlone

11

13

12

10

okno Display settings. Aby zmieni

rozdzielczo monitora, kliknij
widoczny w czci Monitor przycisk
Set DPI.

15
14

10. Rozwi list jednostek miary.

Wybierz tak, ktrej chcesz uywa.

11. W polu Monitor Width wpisz

szeroko ekranu.

12. W polu Monitor Height wpisz wysoko ekranu.

13. W linii Current resolution: widoczna jest bieca rozdzielczo ekranu. W przykadzie
jest to 93 punkty na cal.

14. Po klikniciu przycisku Look up from monitor system odczyta dane z monitora.
15. Aby zapisa ustawienia, kliknij przycisk OK.

40

Testowanie i konfiguracja sprztu

16. W celu zmiany parametrw karty

grafiki kliknij przycisk Configure
widoczny w czci Video Card.

16

17. Na licie typw kart zaznaczony

17

20

jest dotychczas uywany.

19

18. Nazwa karty grafiki jest widoczna

21 18

rwnie w polu Video card type.

19. W polu Driver widoczna jest nazwa

sterownika. Z wykazem dostpnych
sterownikw mona si zapozna
po rozwiniciu listy Driver.

22

20. Jeeli karta grafiki ma moliwo

zmiany rozmiaru pamici, np. przez
wykorzystanie obszaru pamici
RAM, moesz zaznaczy opcj
Custom memory size, a nastpnie wybra
z listy rozmiar pamici karty grafiki.

21. Domylne parametry mog zosta odczytane przez system z karty po klikniciu
przycisku Probe Videocard.

22. Aby zamkn okno Video card settings i zapisa ustawienia, kliknij przycisk OK.

Testowanie i konfiguracja sprztu

41

23. Jeeli podczas konfiguracji

23

24

25

zmienione zostay parametry karty

graficznej lub monitora, na listach
widocznych w oknie Dispaly Settings
mog by widoczne inne opcje ni
przed konfiguracj. Rozwi list
Resolution i wybierz z niej
rozdzielczo ekranu.

24. Rozwi list Color Depth i wybierz

z niej gbi kolorw.

25. Aby zapisa ustawienia i zamkn

okna, kliknij przycisk OK.

42

Podsumowanie

Podsumowanie
Co oznacza zapis 800600? Jest to informacja o rozdzielczoci ekranu komputera.
Liczba przed znakiem x oznacza liczb punktw w poziomie. Liczba za znakiem
oznacza liczb punktw w pionie.
Co oznaczaj litery dpi? Jest to skrt od sw dot per inch. Termin ten okrela liczb
punktw przypadajc na jeden cal.
Z jak czstotliwoci powinien pracowa monitor, aby nie byo widoczne
migotanie obrazu? Czstotliwo robocza nie powinna by mniejsza od 75 Hz.
Jak nazywa si program sucy do zbierania informacji o urzdzeniach

zainstalowanych w systemie? Program ten nosi nazw lspci.

Jak nazywa si program przeznaczony do okrelania parametrw pracy karty
graficznej i monitora? Program ten nosi nazw redhat-config-xfree86.