IDZ DO

PRZYKADOWY ROZDZIA
SPIS TRECI

KATALOG KSIEK
KATALOG ONLINE
ZAMW DRUKOWANY KATALOG

TWJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA

CENNIK I INFORMACJE
ZAMW INFORMACJE
O NOWOCIACH
ZAMW CENNIK

CZYTELNIA
FRAGMENTY KSIEK ONLINE

Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. (32)230-98-63
e-mail: helion@helion.pl

Linux. Rozwizywanie
problemw. Biblia
Autorzy: Christopher Negus, Thomas Weeks
Tumaczenie: Adam Jarczyk
ISBN: 83-7361-724-8
Tytu oryginau: Linux Troubleshooting Bible
Format: B5, stron: 648

Niezastpione rdo wiedzy, przydatne w sytuacjach awaryjnych

Przeprowad poprawnie proces instalacji, aktualizacji i konfiguracji systemu
Rozwi problemy z powok, interfejsem graficznym i pakietami oprogramowania
Skonfiguruj poczenia sieciowe, zabezpieczenia i usugi zewntrzne
Linux, dziki coraz prostszym narzdziom instalacyjnym i administracyjnym, staje si
coraz atwiejszy w obsudze. Interfejs graficzny pozwala na wygodn prac bez
koniecznoci stosowania polece powoki i trybu tekstowego. W sieci mona znale
ogromn ilo oprogramowania i sterownikw. Komputer z zainstalowanym systemem
operacyjnym z rodziny Linux moe by narzdziem pracy niemal dla kadego...
a do momentu pojawienia si jakiejkolwiek usterki lub problemu. Mnogo plikw
konfiguracyjnych i rozbudowana struktura systemu do skutecznie utrudniaj
rozwizanie problemu osobom nie bdcym dowiadczonymi administratorami systemu.
Ksika Linux. Rozwizywanie problemw. Biblia to pomoc dla osb, ktre korzystaj
z Linuksa, chc by przygotowane na ewentualne problemy i wiedzie, jak je usuwa.
Opisuje sposoby radzenia sobie z usterkami wszystkich elementw systemu,
optymalnego konfigurowania jego skadnikw i przywracania Linuksa do penej
funkcjonalnoci. Przedstawia metody tworzenia kopii zapasowych, zabezpieczania stacji
roboczych przed niepowoanym dostpem oraz konfigurowania mechanizmw ochrony
przed atakami z sieci. Dziki niej aden problem z Linuksem nie bdzie dla Ciebie
powodem do rozpaczy.
Instalacja systemu i pobieranie pakietw aktualizacyjnych
Tworzenie kopii zapasowych i migracja danych
Wykrywanie i konfiguracja sprztu z poziomu trybu konsoli
Rozwizywanie problemw z X Window oraz pakietami oprogramowania
Usuwanie usterek systemu plikw
Wykrywanie wama
Konfigurowanie zapr sieciowych
Korzystanie z usugi DNS
Drukowanie i udostpnianie plikw
Praca z serwerami WWW, FTP i poczty elektronicznej

Przekonaj si, e kady problem z Linuksem moesz rozwiza samodzielnie

5RKUVTGEK



 


  
 
Przedstawiamy Fedora Linux .............................................................................................................. 28
Nauka rozwizywania problemw z Linuksem na przykadzie systemu Fedora........................... 28
Do czego przyda si znajomo systemu Fedora?......................................................................... 30
Do pracy z Fedor (i to nie samotnie).................................................................................................. 33
Wybr wersji Fedory..................................................................................................................... 34
Jak zdoby system Fedora? ........................................................................................................... 35
Adres strony WWW projektu Fedora............................................................................................ 36
Gdzie znale dokumentacj? ....................................................................................................... 36
Listy dyskusyjne dla systemu Fedora............................................................................................ 38
Fedora w kanaach IRC ................................................................................................................. 39
Jak zdoby dodatkowe oprogramowanie? ..................................................................................... 39
Jak wnie swj wkad do Fedory?...................................................................................................... 41
Wyszukiwanie bdw i wypenianie raportw............................................................................. 41
Jak doczy si do projektu? ........................................................................................................ 42
Migracja do Fedora Core 2 .................................................................................................................. 43
Podsumowanie..................................................................................................................................... 44
 ! "#$
Wprowadzenie..................................................................................................................................... 45
Wybr sprztu ..................................................................................................................................... 50
Pami RAM................................................................................................................................. 50
Nonik instalacji (CD-ROM) ........................................................................................................ 51
Karty graficzne.............................................................................................................................. 52
Problemy w laptopach................................................................................................................... 53
Jeli nic nie pomoe... ................................................................................................................... 54
Usuwamy problemy z instalacj .......................................................................................................... 54
Proces instalacji nie da si uruchomi ........................................................................................... 54
Z poziomu wiersza polecenia ........................................................................................................ 56
Problemy z partycjonowaniem ...................................................................................................... 60
Oglne wskazwki .............................................................................................................................. 61

%& '

Uruchomienie Linuksa po instalacji .................................................................................................... 62
Dodawanie opcji jdra po instalacji............................................................................................... 63
Wejcie do trybu ratunkowego ...................................................................................................... 64
rda informacji................................................................................................................................. 65
Podsumowanie..................................................................................................................................... 65
() " *!!+ ,
Jak zapewni aktualno systemu Fedora Core? ................................................................................. 68
Aktualizacje automatyczne............................................................................................................ 69
Aktualizacje rczne ....................................................................................................................... 75
Aktualizacje ze rde ................................................................................................................... 79
Rozwizywanie problemw z aktualizacjami................................................................................ 79
Uaktualnienie do Fedora Core ............................................................................................................. 79
Rozwizywanie problemw z modernizacj systemu.......................................................................... 86
Aktualizacja Ximian Desktop........................................................................................................ 86
Kontrola aktualizacji ze rde zewntrznych ............................................................................... 87
Problemy ze sterownikami graficznymi ........................................................................................ 87
Konserwacja eksploatacyjna systemw Red Hat Linux ...................................................................... 87
Fedora Legacy ............................................................................................................................... 88
Progeny Linux Systems................................................................................................................. 88
Podsumowanie..................................................................................................................................... 89



 
#-  "! ") 
! "
!  (
Wprowadzenie do techniki kickstart.................................................................................................... 94
Zaczynamy tworzy szablon kickstart ................................................................................................. 95
Zawarto pliku ks.cfg .................................................................................................................. 95
Wczenie obsugi sieci w pliku ks.cfg.......................................................................................... 98
Narzdzie konfiguracji kickstart.................................................................................................. 100
Zapisywanie plikw ks................................................................................................................ 101
Zabezpieczanie komputerw stacjonarnych i serwerw .................................................................... 102
Identyfikacja potrzeb komputerw stacjonarnych w firmie......................................................... 102
Identyfikacja potrzeb serwerw firmy......................................................................................... 102
Blokowanie instalacji z szablonu ................................................................................................ 103
Ostateczny skrypt %post ............................................................................................................. 109
Tworzenie serwera instalacji kickstart............................................................................................... 111
Centralizacja i standaryzacja plikw kickstart....................................................................................... 112
Tworzenie nonika startowego do instalacji przez kickstart .............................................................. 114
Znajdowanie obrazw startowych Red Hat ................................................................................. 114
Opcje instalacji przez sie ........................................................................................................... 115
Tworzenie wasnych dyskietek startowych ................................................................................. 117
Tworzenie CD do instalacji przez sie ........................................................................................ 120
Dodatkowe informacje o modyfikacjach dyskietek i CD ............................................................ 123
Testowanie nowego nonika kickstart ............................................................................................... 123
Instalacja z dyskietki ................................................................................................................... 123
Instalacja z CD ............................................................................................................................ 124
Typowe problemy z technik kickstart .............................................................................................. 125
rda ................................................................................................................................................ 127
Podsumowanie................................................................................................................................... 127

.!* 

$/)!
/ "
Typy kopii zapasowych ..................................................................................................................... 130
Poziomy kopii zapasowych ......................................................................................................... 131
Ktr strategi wybra? ..................................................................................................................... 133
Klasyczna elegancja poziomw kopii zapasowych ..................................................................... 134
Potga wiey Hanoi..................................................................................................................... 135
Typy nonikw i sprztu ............................................................................................................. 137
Inne wskazwki dotyczce sprztu.............................................................................................. 142
Strategie kopii zapasowych ............................................................................................................... 143
Co kopiowa?.............................................................................................................................. 144
Kopia zapasowa caego systemu operacyjnego ........................................................................... 145
Inne wane pliki konfiguracyjne systemu ................................................................................... 146
Kopie zapasowe baz danych........................................................................................................ 147
Konfiguracja urzdze napdw tamowych .............................................................................. 148
Wyczanie usug ........................................................................................................................ 149
Narzdzia kopii zapasowych i sposoby ich uycia ............................................................................ 151
Tar czy star? ................................................................................................................................ 151
Dump i restore............................................................................................................................. 151
Klient-serwer Amanda ................................................................................................................ 153
Inne przydatne narzdzia............................................................................................................. 153
Przykady kopii zapasowych ............................................................................................................. 154
Uywamy tar lokalnie ................................................................................................................. 155
Tar i poziom 4. w skryptach ........................................................................................................ 155
Uywamy tar zdalnie................................................................................................................... 157
Uywamy programu dump .......................................................................................................... 157
Uywamy dump zdalnie.............................................................................................................. 162
Testowanie i przywracanie kopii zapasowych....................................................................................... 162
Przywracanie z tar ....................................................................................................................... 162
Przywracanie z narzdzia dump .................................................................................................. 163
Przywracanie baz danych MySQL .............................................................................................. 165
Migracje serwerw ............................................................................................................................ 165
Sztuczki z dysku na dysk............................................................................................................. 165
Problemy z oprogramowaniem.................................................................................................... 166
Puapki WWW/Apache ............................................................................................................... 168
Bezpieczestwo........................................................................................................................... 168
Zasoby ............................................................................................................................................... 169
Podsumowanie................................................................................................................................... 169



 !
"
  #
4Q\F\KC01 (
Jak korzysta z powoki? ................................................................................................................... 173
Sztuczki z powok...................................................................................................................... 174
Dostp uprzywilejowany jako root .................................................................................................... 185
Dostp jako root z powoki ......................................................................................................... 185
Dostp jako root z interfejsu graficznego .................................................................................... 187
Analiza procesw systemowych........................................................................................................ 188
ledzenie procesw narzdziem top............................................................................................ 188
ledzenie problematycznych polece za pomoc strace.............................................................. 191



%& '

Przejcie do trybu ratunkowego......................................................................................................... 192
Wykrywanie i konfiguracja sprztu ................................................................................................... 193
Wykrywanie sprztu za pomoc kudzu ....................................................................................... 193
Konfiguracja moduw sprztowych........................................................................................... 194
Narzdzia sieciowe ............................................................................................................................ 197
Zdalne logowanie i wykonywanie polece przez ssh .................................................................. 197
Monitorowanie LAN za pomoc Ethereal ................................................................................... 198
Utrzymanie aktywnej sesji narzdzie screen .......................................................................... 199
Podstawy rozwizywania problemw z sieci............................................................................. 200
Podsumowanie................................................................................................................................... 201

  23/4)5!) 6(

Zaczynamy prac z systemem X Window (grafika, mysz, klawiatura) ............................................. 203
Konfiguracja grafiki, myszy i klawiatury .......................................................................................... 205
Konfiguracja grafiki, myszy i klawiatury podczas instalacji ....................................................... 205
Konfiguracja karty graficznej po instalacji.................................................................................. 206
Konfiguracja klawiatury po instalacji.......................................................................................... 208
Konfiguracja myszy po instalacji ................................................................................................ 208
Wgryzamy si w serwer X i plik XF86Config................................................................................... 208
Serwer X wprowadzenie......................................................................................................... 208
Plik XF86Config wprowadzenie ............................................................................................ 210
Konfiguracja i dostrajanie sterownika grafiki....................................................................................... 214
Jak ustali sterownik karty graficznej?........................................................................................ 215
Dostrajanie i testowanie karty graficznej .................................................................................... 217
Dopracowanie ustawie grafiki za pomoc xvidtune .................................................................. 219
Rozwizywanie problemw z grafik wskazwki ........................................................................ 220
Wskazwki dla DRI .................................................................................................................... 221
Wskazwki dla specyficzne dla rnych typw kart graficznych (chipsetw)............................ 221
Jak radzi sobie z awari systemu graficznego?.......................................................................... 223
Inne wskazwki ................................................................................................................................. 224
rda informacji............................................................................................................................... 224
Podsumowanie................................................................................................................................... 225
7 )/ 
Wprowadzenie do RPM..................................................................................................................... 227
Instalowanie, unowoczenianie i usuwanie pakietw ........................................................................ 228
Sprawdzanie pakietw oprogramowania ........................................................................................... 230
Kontrola podpisu pakietw.......................................................................................................... 230
Kontrola zalenoci pakietw oprogramowania.......................................................................... 234
Weryfikacja zawartoci pakietu oprogramowania....................................................................... 237
Kontrola skryptw zawartych w pakietach oprogramowania........................................................... 239
Odpytywanie pakietw oprogramowania .......................................................................................... 240
Odpytywanie pakietw lokalnych i zdalnych.............................................................................. 240
Odpytywanie pojedynczych pakietw......................................................................................... 241
Odpytywanie wikszej liczby pakietw ...................................................................................... 242
Weryfikacja pakietw oprogramowania ............................................................................................ 243
Naprawa uszkodzonej bazy danych RPM.......................................................................................... 245
Wskazwki ........................................................................................................................................ 245
rda ................................................................................................................................................ 246
Podsumowanie................................................................................................................................... 246

.!* 



 !!) 5

!)!#
Wprowadzenie do systemw plikw w Linuksie............................................................................... 249
Sprawdzanie partycji i systemw plikw .................................................................................... 250
Rozwizywanie problemw z partycjami i systemami plikw ....................................................... 254
Sprawdzanie i dostrajanie dysku twardego........................................................................................ 259
Gromadzenie informacji o dysku ................................................................................................ 260
Zmiany ustawie dysku twardego ............................................................................................... 262
Wprowadzenie zmian hdparm na stae ........................................................................................ 271
Zarzdzanie ustawieniami zasilania w laptopach .............................................................................. 271
Zarzdzanie energi za pomoc APM ......................................................................................... 273
Zarzdzanie zasilaniem z ACPI................................................................................................... 274
Zmiana ustawie zasilania za pomoc hdparm............................................................................ 275
rda ................................................................................................................................................ 276
Podsumowanie................................................................................................................................... 276

$
!%  #
6)8/ 7
Wykrywanie wama i reagowanie na nie wprowadzenie ............................................................ 282
Narzdzia do wykrywania wama.................................................................................................... 283
Red Hat Package Manager .......................................................................................................... 283
Narzdzia systemu plikw........................................................................................................... 283
Obserwacja systemu .................................................................................................................... 284
Narzdzia z innych rde ........................................................................................................... 284
Weryfikacja plikw za pomoc RPM ................................................................................................ 286
Zastosowanie RPM do utrzymania pakietw .............................................................................. 286
Kontrola bezpieczestwa za pomoc RPM ................................................................................. 288
Tworzenie punktu odniesienia dla zabezpiecze ............................................................................... 290
Tworzenie punktu odniesienia w RPM ....................................................................................... 290
Dodajemy skanowanie chkrootkit ............................................................................................... 291
Zautomatyzowane skanowanie systemu i powiadamianie................................................................. 293
Prosty skrypt skanujcy............................................................................................................... 294
Korzystanie ze skryptu ................................................................................................................ 296
Automatyzacja skryptu................................................................................................................ 298
Rozwizywanie problemw z wamaniami ....................................................................................... 299
Chyba kto mi si wama! .......................................................................................................... 299
Co mam zrobi w razie wamania?.............................................................................................. 300
Mj ISP grozi mi!........................................................................................................................ 301
Mylaem, e jestem kryty! Co si stao? .................................................................................... 302
Zasoby ............................................................................................................................................... 304
Podsumowanie................................................................................................................................... 304
 !  (6
Teoria zapr sieciowych .................................................................................................................... 308
Porty i stos IP .............................................................................................................................. 308
Przydziay portw ....................................................................................................................... 309
Struktury pakietw TCP.............................................................................................................. 310
Zapory sieciowe w akcji .................................................................................................................... 312
Pena zapora sieciowa czy kontrola dostpu oparta na zaufaniu?................................................ 312



%& '

Mechanizmy zapr sieciowych w Linuksie ....................................................................................... 314
Osony TCP................................................................................................................................. 316
iptables ........................................................................................................................................ 317
Osony TCP: zabezpieczanie lokalnych usug ................................................................................... 318
Pliki hosts_access........................................................................................................................ 320
Rozwizywanie problemw z osonami TCP wskazwki ...................................................... 323
iptables w pojedynczym serwerze ..................................................................................................... 324
Narzdzia konfiguracyjne iptables .............................................................................................. 324
Konfiguracja serwera autonomicznego ....................................................................................... 326
Praktyczne testy regu iptables .................................................................................................... 331
iptables i zapory dla sieci................................................................................................................... 336
Budowanie regu zapory sieciowej.............................................................................................. 338
Poznaj siebie samego................................................................................................................... 344
Graficzne narzdzia zapr sieciowych............................................................................................... 344
Dystrybucje zapr sieciowych..................................................................................................... 345
Narzdzia zapr sieciowych ........................................................................................................ 345
Rozwizywanie problemw z iptables............................................................................................... 347
Wczenie przekazywania pakietw............................................................................................ 347
Brak dostpu SSH ....................................................................................................................... 348
Konflikty z ipchains .................................................................................................................... 349
Dostp nadal jest niemoliwy...................................................................................................... 349
Zasoby ............................................................................................................................................... 351
Podsumowanie................................................................................................................................... 352

'90::0. ($(

Historia i teoria DNS-u...................................................................................................................... 353
Struktura DNS............................................................................................................................. 354
Nadrzdne i podrzdne serwery DNS.......................................................................................... 355
Buforowanie DNS ....................................................................................................................... 356
Konfiguracja gwnego serwera DNS ............................................................................................... 357
Struktura katalogw BIND9........................................................................................................ 358
/etc/named.conf ........................................................................................................................... 359
Plik strefy localhost..................................................................................................................... 362
Narzdzia usugi nazewniczej ..................................................................................................... 363
Tworzenie wasnych plikw strefy.............................................................................................. 366
Definiowanie wyszukiwania odwrotnego.................................................................................... 368
Wskazwki.................................................................................................................................. 370
Podrzdne serwery DNS BIND9 ....................................................................................................... 370
Konfiguracja serwera podrzdnego ............................................................................................. 371
Ustawienia odwieania stref ...................................................................................................... 372
Bezpieczestwo BIND9 .................................................................................................................... 373
Ryglowanie serwerw nazw........................................................................................................ 374
BIND9 w trybie chroot................................................................................................................ 375
Rozwizywanie problemw z BIND9 i DNS-em .............................................................................. 376
Podrzdny serwer nazw nie aktualizuje swoich danych .............................................................. 378
Jak skutecznie korzysta z whois?............................................................................................... 379
Nowy rekord aliasu lub adresu nie aduje si .............................................................................. 379
Automatyzacja rozwizywania problemw z plikami stref DNS ................................................ 381
Narzdzia do rozwizywania problemw.................................................................................... 381
Zasoby ............................................................................................................................................... 381
Podsumowanie................................................................................................................................... 381

.!* 



(; (7(

Wybr modemu ................................................................................................................................. 384
Modemy PCI ............................................................................................................................... 384
Modemy USB.............................................................................................................................. 388
Modemy szeregowe..................................................................................................................... 389
Wykrywanie i testowanie modemu.................................................................................................... 390
Konfiguracja modemu za pomoc narzdzia graficznego ................................................................. 391
Konfiguracja modemu za pomoc minicomu .................................................................................... 392
Start minicomu ............................................................................................................................ 393
Wywietlanie i zmiana ustawie modemu................................................................................... 395
Utrwalenie ustawie modemu ..................................................................................................... 396
Rozwizywanie problemw wskazwki....................................................................................... 397
Zasoby ............................................................................................................................................... 398
Podsumowanie................................................................................................................................... 399

$

&!'&
   ()
#:)) #6(
CUPS: Common UNIX Printing System ........................................................................................... 403
Wybr waciwej drukarki................................................................................................................. 406
Jzyki opisu strony wprowadzenie ......................................................................................... 406
Szczegowe informacje o sterownikach drukarek...................................................................... 407
Gdzie szuka pomocy przy wyborze drukarki? ........................................................................... 407
Konfiguracja drukarki w Fedora Core ............................................................................................... 408
Konfiguracja drukarki podczas instalacji .................................................................................... 409
Narzdzie Printer Configuration z systemu Red Hat ................................................................... 410
Dodawanie drukarki za pomoc narzdzia WWW CUPS ........................................................... 412
Udostpnianie drukarek w Fedora Core ............................................................................................ 416
Wykraczamy poza konfiguracj ........................................................................................................ 417
Rozwizywanie problemw z podstawow konfiguracj ............................................................ 417
Rozwizywanie problemw ze zdalnym dostpem do drukarek ................................................. 418
Dostrajanie drukarki .................................................................................................................... 419
Najwaniejsze wskazwki ................................................................................................................. 421
Klienty wymagaj LPD, a nie CUPS........................................................................................... 421
Drukarka psuje si w trakcie obsugi zada oczekujcych w kolejce.......................................... 422
Drukarka jest cay czas zajta przez jednego uytkownika ......................................................... 422
Nikt spoza sieci lokalnej nie moe drukowa.............................................................................. 422
Zarzdzanie drukarkami bez GUI...................................................................................................... 422
Dodawanie drukarek narzdziem lpadmin .................................................................................. 424
Zasoby ............................................................................................................................................... 425
Podsumowanie................................................................................................................................... 425
$. #
Samba wprowadzenie ................................................................................................................... 430
Uytkownicy Samby ................................................................................................................... 431
Udziay w Sambie ....................................................................................................................... 431
Podstawowa konfiguracja Samby ...................................................................................................... 432
Narzdzie konfiguracyjne Samba................................................................................................ 432
Konfiguracja z wiersza polece................................................................................................... 433
SWAT ......................................................................................................................................... 434
Zasoby powicone konfiguracji ................................................................................................. 437



%& '

Praca z usug Samba ........................................................................................................................ 438
Sprawdzamy, kto jest podczony ............................................................................................... 438
Sprawdzamy adres IP .................................................................................................................. 439
Sprawdzamy dostpne udziay .................................................................................................... 439
Rozwizywanie problemw wskazwki....................................................................................... 440
Zapobieganie dostpowi z zewntrz............................................................................................ 440
Rozwizywanie problemw z trybami zabezpiecze .................................................................. 441
Rozwizywanie problemw z udostpnianiem katalogu [homes] ............................................... 443
Rozwizywanie problemw z udostpnianiem drukarek............................................................. 444
Problemy z usug nazewnicz w Sambie ................................................................................... 444
Brak dostpu do serwera ............................................................................................................. 446
Problemy z wydajnoci.............................................................................................................. 447
Rozwizywanie problemw z uprawnieniami do plikw ............................................................ 447
Zasoby ............................................................................................................................................... 448
Podsumowanie................................................................................................................................... 448

,0+. #$
Konfiguracja NFS.............................................................................................................................. 451
Serwer NFS ................................................................................................................................. 452
Klient NFS .................................................................................................................................. 455
Uprawnienia uytkownikw w NFS............................................................................................ 457
Rozwizywanie problemw z NFS.................................................................................................... 459
Niepowodzenie eksportu ............................................................................................................. 460
Niepowodzenie odmontowania ................................................................................................... 461
Niepowodzenia montowania ....................................................................................................... 461
Uprawnienia do plikw i katalogw............................................................................................ 462
Problemy z wydajnoci.............................................................................................................. 463
Nieoczekiwane zachowania NFS ................................................................................................ 464
Monitorowanie zachowania NFS ................................................................................................ 465
Rozwizywanie problemw z NFS zasoby................................................................................... 468
Podsumowanie................................................................................................................................... 468

$

&!'&
  (#
 . # (
Wprowadzenie do Apache 2.0........................................................................................................... 473
Uniksowe wtki........................................................................................................................... 474
Nowy system kompilacji ............................................................................................................. 474
Obsuga wielu protokow .......................................................................................................... 474
Lepsza obsuga platform innych ni UNIX ................................................................................. 474
Nowy API Apache ...................................................................................................................... 474
Obsuga IPv6............................................................................................................................... 475
Filtrowanie .................................................................................................................................. 475
Wielojzyczne odpowiedzi bdw ............................................................................................. 475
Uproszczona konfiguracja ........................................................................................................... 475
Odrbne pliki konfiguracyjne dla aplikacji Apache .................................................................... 475
Zaktualizowana biblioteka wyrae regularnych ........................................................................ 475
Konfiguracja Apache......................................................................................................................... 476
Pliki konfiguracyjne .................................................................................................................... 476
Pliki dziennika............................................................................................................................. 477

.!* 



Inne pliki ..................................................................................................................................... 477

httpd.conf .................................................................................................................................... 477
Praca z Apache .................................................................................................................................. 483
Migracja z Apache 1.x do 2.0............................................................................................................ 485
Wskazwki i porady dla Apache 2.0 ................................................................................................. 486
Testowanie pliku konfiguracyjnego ............................................................................................ 486
Kontrola dostpu uytkownikw................................................................................................. 487
Uruchomi Apache ponownie czy przeadowa? ........................................................................ 488
Wywietlanie ustawie hostw wirtualnych................................................................................ 489
Wywietlanie opcji kompilacji Apache ....................................................................................... 489
Definiowanie uprawnie do katalogw WWW........................................................................... 491
Dostosowanie Apache do wikszego obcienia............................................................................... 494
Obcienie serwera a wymogi sprztowe.................................................................................... 495
Pomiary wydajnoci .................................................................................................................... 496
Kontrola wydajnoci przez server-status ..................................................................................... 498
Rozwizywanie problemw z Apache............................................................................................... 499
Zasoby dla Apache ............................................................................................................................ 500
Podsumowanie................................................................................................................................... 500
7 !)  $6(
Ktrej metody uywa? ..................................................................................................................... 504
FTP.............................................................................................................................................. 504
scp i sftp ...................................................................................................................................... 504
WebDAV .................................................................................................................................... 505
Konfiguracja i praca z FTP................................................................................................................ 506
Ograniczanie dostpu do FTP ..................................................................................................... 508
Konfiguracja zmiennych rodowiskowych.................................................................................. 509
Pasywny FTP .............................................................................................................................. 510
Konfiguracja i praca z scp i sftp ........................................................................................................ 511
OpenSSH w Fedora Core ............................................................................................................ 512
Korzystanie z scp ........................................................................................................................ 517
Klienty dla uytkownikw .......................................................................................................... 521
SSH i zapory sieciowe................................................................................................................. 521
Konfiguracja i praca z WebDAV....................................................................................................... 523
Definiowanie udziau WebDAV ................................................................................................. 524
Zabezpieczanie WebDAV za pomoc SSL ................................................................................. 527
Inne rozwizania transferu plikw..................................................................................................... 528
Sieciowe kopie zapasowe tar....................................................................................................... 529
Synchronizacja serwerw............................................................................................................ 529
Rozwizywanie problemw z przesyaniem plikw.......................................................................... 531
Zasoby ............................................................................................................................................... 532
Podsumowanie................................................................................................................................... 532
. ) " $($
Przeczanie midzy MTA w systemie alternatives........................................................................... 536
Wprowadzenie do systemu alternatives....................................................................................... 536
Praca z systemem alternatives ..................................................................................................... 538
Graficzne narzdzia konfiguracyjne dla alternatives ................................................................... 542
Konfiguracja sendmaila ..................................................................................................................... 544
/etc/mail/virtusertable.................................................................................................................. 544
/etc/aliases ................................................................................................................................... 547

%& '

Porady i wskazwki dotyczce sendmaila ......................................................................................... 548
Przekierowanie poczty systemowej............................................................................................. 548
Gdzie s moje ustawienia sendmaila? ......................................................................................... 549
Zabezpieczanie plikw .forward uytkownikw ......................................................................... 549
Kolejka poczty wychodzcej....................................................................................................... 549
Zmiana opcji sendmaila............................................................................................................... 550
Diagnostyka problemw z sendmailem ............................................................................................. 553
Diagnozowanie za pomoc plikw dziennika ............................................................................. 553
Diagnozowanie problemw z MTA narzdziem Telnet .............................................................. 554
Rozwizywanie problemw z sendmailem........................................................................................ 555
Przychodzi mniej poczty ni si spodziewamy ........................................................................... 555
sendmail nie przyjmuje pocze ................................................................................................ 556
Nie mona dorczy wiadomoci pod dany adres ....................................................................... 556
Problemy z kolejk...................................................................................................................... 556
POP3 nie dziaa ........................................................................................................................... 557
Najczstsze problemy z sendmailem (i ich rozwizania)................................................................... 558
Adres IP na czarnej licie ............................................................................................................ 558
Bd konfiguracji serwera pocztowego ....................................................................................... 560
Poczta odbija si z powodu dynamicznej konfiguracji IP ........................................................... 560
Postfix wprowadzenie................................................................................................................... 561
Postfix i sendmail porwnanie ............................................................................................... 562
Konfiguracja Postfiksa ................................................................................................................ 562
Zasoby ............................................................................................................................................... 567
Podsumowanie................................................................................................................................... 567

*
"  +
:)/+ $ 
:)' .<.=%&$ (
:)>:?0<@%& $$
.) ,$

4Q\F\KC

 

 


9V[OTQ\F\KCNG

Konfiguracja grafiki, myszy i klawiatury

Serwer X wprowadzenie

Plik konfiguracyjny XF86Config

Rozwizywanie problemw z grafik i mysz

Nie dziaajca poprawnie karta graficzna moe by dla nowego uytkownika Linuksa przeszkod nie do obejcia. Dostrojenie karty grafiki, monitora i pulpitu tak, by dziaay optymalnie, moe wymaga troch pracy, nawet od dowiadczonego administratora systemw.
Bez sprawnego graficznego interfejsu uytkownika komputer osobisty moe skoczy
w trybie wiersza polece.
W tym rozdziale pokaemy, jak przekona do owocnej wsppracy kart grafiki, monitor,
interfejs graficzny, mysz i klawiatur. Wskaemy te zasoby, do ktrych Czytelnik potrzebujcy pomocy bdzie mg si odwoa.


 

 

Cae dziaanie graficznego interfejsu uytkownika (GUI graphical user interface) w systemie Fedora opiera si na X Window System (www.x.org/X11.html), czsto nazywanym
w skrcie X. Wikszo innych systemw UNIX i Linux rwnie opiera si na systemie
X Window. We wszystkich wersjach systemw Red Hat Linux oraz w Fedora Core 1 zawarta jest wersja open source X XFree86 (www.xfree.org). W Fedora Core 2 system
X Window jest wzity bezporednio z kodu rdowego X.org.






 
 



Ciekawe w X Window jest to, e uywane programy (klienty X Window) nie musz by
uruchamiane w tym samym komputerze co ekran (serwer) X. Daje to kilka potnych
moliwoci, na przykad uywania sabych komputerw do wywietlania interfejsu, podczas gdy aplikacje mog by uruchamiane w bardziej wydajnych komputerach w sieci
(dla niektrych uytkownikw mylcy jest fakt, e serwer X dziaa w lokalnym ekranie,
a klienty mog dziaa ze zdalnych ekranw i pojawia si na ekranie lokalnym).
Przecitny uytkownik nie zajmuje si w ogle bezporednio adnymi plikami konfiguracyjnymi X, poniewa pliki te s zwykle konfigurowane podczas instalacji (gdy karta graficzna jest automatycznie wyszukiwana i konfigurowana), lub za pomoc narzdzi takich
jak okno Display Settings (polecenie

 
). Jeli z tymi narzdziami
wszystko pjdzie dobrze, uytkownik moe po prostu:

Uruchomi system w trybie graficznym podczas instalacji Fedora Core, jeli

system X zosta pomylnie skonfigurowany, jest ustawiany domylny poziom
dziaania (runlevel) 5. Powoduje to, e system uruchamia si z graficznym ekranem
logowania, tak e X dziaa dla kadej sesji.

Uruchomi 
 jeli X nie zosta skonfigurowany, komputer przypuszczalnie

uruchomi si do poziomu 3. Jest to tryb wycznie tekstowy. Moemy skonfigurowa
kart graficzn poleceniem

 
 lub XFree86. Do uruchomienia
GUI po uyciu tych polece suy polecenie 
.

System X sam w sobie nie jest specjalnie uyteczny. Uruchom polecenie  z wiersza polece a zobaczysz jednolity szary ekran ze wskanikiem myszy w ksztacie X. adnych
menu, kolorw, paneli czy czegokolwiek innego potrzebnego na pulpicie. Nawet nie ma
opcji wyjcia z X (trzeba nacisn Ctrl+Alt+F1 aby przeczy si z powrotem do terminala wirtualnego i zamkn proces).
Do pracy z pulpitem X niezbdne jest rodowisko pulpitu, a przynajmniej meneder okien.
Po starcie X w systemach Fedora i Red Hat Linux domylnie pojawia si pulpit GNOME.
GNOME udostpnia rodowisko pulpitu: menu, panele, okna, ikony, i definiuje takie rzeczy jak zachowania klawiatury i myszy. Dla systemu X dostpnych jest wiele menederw
okien, lecz Fedora Core pozwala wybra spomidzy nastpujcych:

GNOME rodowisko pulpitu GNOME (www.gnome.com) jest instalowane

domylnie w wikszoci typw instalacji Fedora Core. Z wierzchu GNOME zawiera
komponenty suce do zarzdzania oknami, ustawiania preferencji w centrum
dowodzenia Control Center, uruchamiania aplikacji i apletw z paneli oraz
zarzdzania sesjami i plikami. Pod spodem kryj si biblioteki do tworzenia
aplikacji, ktre mog wykorzysta funkcjonalno GNOME.

KDE rodowisko KDE (www.kde.org) zawiera wicej aplikacji ni GNOME.

Oglnie mwic, KDE do wydajnego dziaania wymaga wicej pamici i mocy
obliczeniowej CPU ni GNOME, lecz zarazem ma bogatsz funkcjonalno.

TWM jeli kto chce uywa bardzo prostego menedera pulpitu, bez paneli, menu
i wszelkich innych skadnikw penego rodowiska pulpitu, moe pomin takie
rodowisko i wybra TWM. Meneder TWM bdzie uruchamia si po starcie X
i udostpni jedynie proste menu, pozwalajce uruchamia aplikacje lewym
klawiszem myszy.

 
 

 
 
  



Polecenie  uruchomione z pulpitu otwiera okno pozwalajce wybra inne

rodowisko pulpitu lub menedera okien. Uruchom ponownie X (wychodzc z pulpitu
i wydajc polecenie 
), aby zacz korzysta z nowego pulpitu.

Jeli system Fedora Core wykry i skonfigurowa rodowisko pulpitu tak, e uruchamia
si w zadowalajcy sposb (grafika, mysz, klawiatura), to moesz pomin ten rozdzia.
Jeli jednak pulpit, mysz lub klawiatura nie uruchamia si poprawnie lub wymaga dalszego wyregulowania, zapraszam do lektury.



 

Karta grafiki, monitor, mysz lub klawiatura moe nie zosta automatycznie wykryta i skonfigurowana podczas instalacji Fedora Core. W takim przypadku moemy wyprbowa
kilka rzeczy, aby poprawnie skonfigurowa te komponenty. Ponisze punkty zawieraj
opis technik, ktrymi moemy zmusi do pracy upart kart graficzn, albo podczas instalacji Fedora Core, albo pniej, po uruchomieniu systemu w trybie tekstowym.
W przypadku jeszcze bardziej upartych konfiguracji moe pomc podrozdzia Rozwizywanie problemw z grafik wskazwki.


      
  

Jedn z pierwszych rzeczy, ktr Fedora Core robi po uruchomieniu instalatora Anaconda,
jest prba wykrycia sprztu zwizanego z ekranem. Po uruchomieniu procesu instalacji
powinny pojawi si komunikaty:

 
 
 


   


  




 
 
 !
  

Jeli serwer X si nie uruchomi, mamy kilka opcji, zalenie od tego, w ktrym punkcie
zawiedzie:

Jeli nawet nie pojawiy si powysze komunikaty, problem moe nie by zwizany
z kart graficzn. Rozdzia 2. zawiera wskazwki, jak rozwizywa problemy
z instalacj.

Jeli karta graficzna nie zostaa wykryta i X nie startuje, moe by konieczne
przeprowadzenie instalacji w trybie tekstowym. W tym celu wpisz w wierszu
zachty startowej:


Przeprowad reszt instalacji w trybie tekstowym. Bdziesz mg wtedy skonfigurowa

klawiatur i mysz, lecz nie kart graficzn i monitor. Po instalacji zostanie uruchomiony
system Fedora Core w trybie tekstowym (
). Konfiguracj karty grafiki po instalacji
opisuje nastpny punkt.






 
 



Jeli karta graficzna zostaa wykryta podczas instalacji, by moe bdzie moliwe zainstalowanie systemu w trybie graficznym. Podczas tej procedury bdzie okazja skonfigurowa nastpujce komponenty:

Klawiatura rne kraje i rne jzyki wymagaj rnych ukadw klawiatury,

co moe obejmowa rwnie znaki specjalne nieobecne w innych jzykach. Proces
instalacji pozwala wybra spomidzy ponad 50 rnych konfiguracji klawiatury.

Mysz wybr konfiguracji zaley od sposobu poczenia myszy z komputerem.

Do wyboru jest USB, PS/2, Bus i Serial. W przypadku myszy szeregowej musimy
jeszcze poda, z ktrym portem szeregowym jest poczona (COM1 to /dev/ttyS0,
COM2 to /dev/ttyS1 i tak dalej).

Monitor zostaje wywietlona lista znanych monitorw i ich producentw. Jeli

to moliwe, naley wybra producenta i dokadny model posiadanego monitora.
W przeciwnym razie moemy wybra standardowy monitor kineskopowy (Generic
CRT) lub LCD (Generic LCD), zalenie od rozdzielczoci ekranu, ktrej chcemy
uy. Moemy te wybra Unprobed Monitor i wprowadzi czstotliwoci
synchronizacji poziomej i pionowej na podstawie dokumentacji doczonej
do monitora.

Po ukoczeniu instalacji, jeli komputer uruchomi si do graficznego ekranu startowego

(po ukoczeniu pierwszej procedury startowej), moemy zalogowa si i sprawdzi, jak
wyglda pulpit. Jeli jednak nie udao si zainstalowa systemu graficznie, karta graficzna
moga nie zosta poprawnie wykryta. Ustawienia i konfiguracj karty przedstawia nastpny punkt.


   
 

Do konfiguracji kart graficznych w systemie Fedora Core firma Red Hat, Inc. zaleca narzdzie Display Settings. Skorzystanie z tego okna (przez wpisanie

 

lub kliknicie menu Red Hat/System Settings/Display) jest dobrym pomysem, patrz rysunek 7.1.
Okno Display Settings ma trzy zakadki: Settings (ustawienia), Hardware (sprzt) i Dual
head (dwa monitory). Ustawienia zmieniane w tym oknie zostaj wprowadzone do pliku
konfiguracyjnego uywanego przy starcie serwera X (/etc/X11/XF86Config).
Jeli okno Display Settings nie da si otworzy (poniewa system nie potrafi wykry
i zidentyfikowa sprztu graficznego), przejd do podrozdziau Rozwizywanie problemw
z grafik wskazwki.

 

Podstawowe ustawienia na zakadce Settings to rozdzielczo ekranu i gbia kolorw.
Dopuszczalne wartoci rozdzielczoci i gbi kolorw powinny by dostpne w polach
Resolution i Color Depth. Pniej bdziemy mogli na bieco wybiera rozdzielczo
w oknie Screen Resolution (menu Red Hat/Preferences/Screen Resolution).

 
 

 
 
  





Wybr podstawowych
ustawie karty graficznej
i monitora

   

Moemy modyfikowa bardziej krytyczne ustawienia, wybierajc typ monitora za pomoc ustawienia Monitor Type lub ustawienia karty graficznej Video Card na zakadce
Hardware. Powinny tu by dostpne model monitora i model karty graficznej, ktre zostay skonfigurowane podczas instalacji Fedora Core. Jeli na licie nie bdzie konkretnego modelu monitora lub karty graficznej, moemy sprbowa:

Monitor Type dostpne s modele Generic CRT (monitor kineskopowy)

i Generic LCD na wypadek, jeli producent i (lub) model naszego monitora nie
znajduje si na licie. Czsto najlepiej jest wybra taki uniwersalny model zamiast
monitora tego samego producenta, ktry wyglda znajomo.

Video Card jeli karta nie znajduje si na licie, dla wikszoci systemw
stacjonarnych moemy sprbowa sterownika VESA (uniwersalny). Prbowaem
tego ustawienia w kilku systemach, uywajc przy tym rozdzielczoci 800 600,
w celu uruchomienia GUI. Pniej bdzie mona poszuka lepszego sterownika.
Dla wielu laptopw mona uy sterownikw NeoMagic. Dodatkowe informacje
o wyborze waciwego sterownika dla danej karty graficznej zawiera punkt
Wskazwki dla konkretnych kart graficznych (chipsetw) w dalszej czci
rozdziau.






 
 




 

Dodajc drug kart graficzn do komputera, moemy jednoczenie uywa dwch monitorw. W ten sposb mona pracowa na dwch pulpitach lub na jednym pulpicie wirtualnym, gdzie obszar pulpitu po prostu rozciga si na dwa ekrany.
W oknie Display Settings wybierz zakadk Dual head. Nastpnie zaznacz pole wyboru
Use Dual Head. Po tej czynnoci z opcji, ktre przestan by wyszarzone, skonfiguruj
drug kart graficzn podobnie jak pierwsz, wybierajc monitor, kart graficzn, rozdzielczo i gbi kolorw. Nastpnie moesz wybra, czy monitory maj dziaa jako
niezalene pulpity, czy jako jeden rozcignity pulpit.


     

Aby zmieni konfiguracj po instalacji (aby np. uywa innego ukadu klawiatury dla innego jzyka), otwrz okno Keyboard (menu Red Hat/System Settings/Keyboard).
Wybierz typ klawiatury, ktrej chcesz uywa. Ustawienie zaczyna dziaa natychmiast po
klikniciu OK (system aktualizuje plik XConfig wprowadzajc now warto  ).


  

Do zmiany konfiguracji myszy moe posuy polecenie

   (jeli mysz
nie dziaa lub jeli zmienilimy jej model). Poniewa pulpit z niesprawn mysz jest
umiarkowanie przydatny, to jeli GUI nie zostanie wykryty, polecenie

 
  uruchamia si w trybie tekstowym. Jeli nie znajdziemy konkretnego modelu myszy na stronie, dostpne s ustawienia uniwersalne (generic).




  !"
Podstawowymi komponentami do pracy z systemem X s serwer X (proces dziaajcy
w tle, nadzorujcy GUI) i plik X86Config. Narzdzia graficzne s w wikszoci przypadkw prostsze w uytkowaniu, lecz jeli GUI w ogle nie dziaa lub wymaga konfiguracji, ktrej nie moemy przeprowadzi za pomoc narzdzia z graficznym interfejsem, bdziemy musieli zakasa rkawy i zgbi dziaanie samego serwera X i budow
plikw konfiguracyjnych.
Jeli chcesz jedynie zmieni wygld i styl pulpitu, wybierz Preferences z menu Red
Hat. Tu mona zmienia ustawienia ta, skrtw klawiatury, menu i paskw narzdzi,
rozdzielczo ekranu, wygaszacz ekranu, tematy i okna.

 

W systemie Fedora Core serwer X uruchamiany jest na jeden z dwch sposobw: przez
uruchomienie systemu do graficznego ekranu logowania (co uruchamia automatycznie X
z 5. poziomu dziaania systemu) lub przez polecenie 
 w komputerze uruchomionym

 
 

 
 
  



w trybie tekstowym. W obu przypadkach kilka wanych plikw, z ktrych serwer X bierze ustawienia w Fedora Core, to:

XF86Config to jest plik konfiguracyjny obowizujcy dla caego systemu (mieci

si w katalogu /etc/X11), ktry podaje dla serwera X dane klawiatury, myszy,
sterownika grafiki i inne krytyczne informacje, niezbdne do waciwej pracy. Ten
plik jest uywany niezalenie od tego, ktry uytkownik zaloguje si do systemu.

desktop plik /etc/sysconfig/desktop definiuje domylne rodowisko pulpitu

uruchamiane przez system X (po pomylnym starcie samego X). Wartoci domyln
jest GNOME, uruchamiajca pulpit  , lecz moemy zmieni j na !" ,
aby zamiast tego uruchamia rodowisko pulpitu KDE (zakadajc, e jest
zainstalowane). Zawarto pliku desktop domylnie wyglda tak:
"#$%&'
()*+',#)

Uytkownicy, ktrzy nie wybrali konkretnego rodowiska, po zalogowaniu zobacz

pulpit GNOME. Zmiana powyszego wpisu na " #!$%&'!" ' (z uytkownika root)
zmienia domyln warto dla caego systemu na KDE.

$HOME/.Xclients-default uytkownik moe wybra wasne rodowisko pulpitu,

aby uywa go zamiast domylnego. W tym celu wystarczy, e wpisze polecenie
 z jedn z nastpujcych opcji: KDE, GNOME lub TWM. Polecenie
przeczenia na KDE bdzie wic wyglda tak:
-




W wyniku tego plik .Xclients-default w katalogu macierzystym uytkownika

bdzie uruchamia rodowisko KDE (
), a uytkownik przy kadym
logowaniu zobaczy wybrany przez siebie pulpit.
Opcja TWM uruchamia menedera okien TWM (/usr/X11R6/bin/twm). TWM jest
doskonay, jeli kto chce mie podstawowe, szybko adujce si rodowisko X.
Nie zawiera paneli, ikon ani przestrzeni roboczych. Zamiast tego dostajemy wydajne
rodowisko, wystarczajce do uruchamiania prostych aplikacji X bez specjalnego
obciania systemu. Po wejciu do TWM kliknicie prawego przycisku myszy przywouje
menu. Uytkownicy majcy dowiadczenie z menederami okien dalej ju sobie poradz.
Poza TWM, Fedora Core zawiera jeszcze menedera okien Motif (/usr/X11R6/bin/mwm).
Jeli zainstalujemy inne pakiety menederw okien, bdziemy mogli je rwnie
uruchamia z pliku .Xclients-default (ale nie ze ).

Sam serwer X nazywa si po prostu X (uruchamiany z /usr/X11R6/bin/X). W poprzednich

wersjach XFree86 dostpnych byo wiele rnych serwerw X. Teraz mamy tylko pojedynczy serwer X (cze do XFree86 w tym samym katalogu), opierajcy si na wikszej
liczbie moduw, adowanych do zapewnienia funkcji potrzebnych karcie graficznej (sposoby dodawania moduw opisuje podpunkt Konfiguracja moduw.
Moemy dodawa opcje startowe do samego serwera X. Polecenie X wywodzi si z pliku
/etc/X11/xdm/Xservers. Domylny wiersz dla serwera X (/usr/X11R6/bin/X) uruchamianego w systemie lokalnym (( () na pierwszym ekranie ()*) w pliku Xservers wyglda tak:
. /0






 
 



Na kocu tego wiersza moemy dodawa opcje, ktre bd brane pod uwag przy uruchamianiu rodowiska X (sugestie opcji, ktre mog przyda si dla serwera X, znajdziemy w dalszej czci rozdziau).
Aby wywietli list opcji dostpnych dla serwera X, wpisz 
+
.

Pamitajmy, e serwer X jest serwerem graficznym przygotowanym pod ktem wsppracy z sieci. Oznacza to, e poczenia z aplikacjami ekranowymi pulpitu mog pochodzi z lokalnego serwera lub (przy odpowiednich uprawnieniach) z innego komputera
w sieci. Domylnie serwer X nasuchuje na porcie TCP 6000 dla ekranu :0 (6001 dla :1,
6002 dla :2 i tak dalej).

   

Serwer X uruchamia si, uywajc informacji zawartych w pliku /etc/X11/XF86Config.
W wikszoci przypadkw mamy jedn grup ustawie dla jednego zestawu definicji
ekranu, myszy i klawiatury. Ustawienia mona jednake dostosowa do obsugi wicej
ni jednej karty graficznej i monitora.
Plik XF86Config zaczyna si od sekcji #
,
 , w ktrej definiowany jest podstawowy ekran, mysz i klawiatura uywane przez serwer. Oto przykad #
,
  dla
konfiguracji z jednym monitorem, utworzonej za pomoc okna Display Settings (polecenie

 
):
$ )$
1)
2 )3  )
$ .)$ .)..
2"
 ),.))4
)
2"
 )%.))4%)
2"
 )"
2, ))54)
#$ 

Inne sekcje opisuj rne aspekty komponentw serwera X. Poniej opiszemy, jakiego typu informacje mona znale w pliku XF86Config.
Uwaaj przy prbach rcznych modyfikacji tego pliku. Zawsze zachowuj kopi zapasow
i pamitaj, e wprowadzenie do pliku danych bdnych lub le sformatowanych moe
cakiem uniemoliwi dziaanie serwera X i spowodowa, e stanie si niezdatny do uytku
dla narzdzi graficznych, takich jak Display Settings.


W wikszoci komputerw PC z jedn kart graficzn i jednym monitorem ekran jest definiowany jako 0.0. Jeli w systemie jest wicej kart graficznych, to bdziemy mie wicej
ekranw, a dla kadego z nich osobny zestaw opcji w pliku XF86Config. W sekcji #
,

  na pocztku pliku powinnimy znale wiersz identyfikujcy ekran:
$ .)$ .)..

 
 

 
 
  

W dalszej czci pliku znajdziemy sekcj #


, w ktrej zdefiniowane bd atrybuty
tego ekranu. Ze #

* jest skojarzone urzdzenie karty graficznej (- 
*) i monitor (

*). Moe tu by wicej podsekcji ".(, definiujcych rne rozdzielczoci
ekranu ( ) dla rnych gbi koloru (".). Sekcja #

moe wyglda np. tak:
$ )$ )
2 )$ .)
"
 )6 .)
,),.)
" "3
$ )")
"30
,). 708))8..0..))0 . 8.)
#$$ 
$ )")
"3
,). 708))8..0..))0 . 8.)
#$$ 
#$ 

W tym przykadzie dla ekranu dozwolone s 16-bitowa i 24-bitowa gbia kolorw. Dla
kadej z nich mona uy rozdzielczoci 1024 768, 800 600 lub 640 480.
Interfejs uruchamianej aplikacji, ktry bdzie wywietlany za pomoc systemu X, zostaje
przekierowany na ekran zdefiniowany w zmiennej "/#%01 (wpisz  2"/#%01, aby
zobaczy jej warto). Poniewa system X pozwala uruchamia aplikacje w jednym
komputerze i wywietla ich interfejs w innym, adresy ekranw mog zawiera nazwy
hostw lub adresy IP, wskazujce ekran w innym komputerze. Na przykad, pierwszym
ekranem dla komputera mybox.example.com bdzie  3.(3 )*3*.

 
W podstawowej sekcji #
,
  musi zosta zidentyfikowane pojedyncze urzdzenie
4
% 

. Zwykle wskazuje definicj pierwszej myszy:
2"
 ),.))4
)

Dalej zostaje zdefiniowane urzdzenie  *. Oto przykadowa sekcja definiujca opcje
dla  *:
$ )2"
 )
2 ),.)
"
))
')
 ))2,
$)
')"
 ))
)
')9,)) !)
#$ 

W tym przypadku protokoem (%
  () uytym dla myszy jest /%#56 (IntelliMouse
PS/2). Ten protok wsppracuje z wieloma myszami z rolk. Protokoem moe by %#56
jeli mysz nie zawiera rolki,  dla myszy USB lub 0 , aby automatycznie wykrywa
typ myszy.





 
 



W tym przykadzie sama mysz jest podczona do portu myszy PS/2 (/dev/psaux). Mysz szeregowa moe uywa /dev/ttyS0 (dla portu COM1). Opcja 70..
suy do ustawienia ruchu rolki w myszy wyposaonej w rolk (informacje, jak skonfigurowa mysz dla
uytkownika leworcznego lub wyposaon w wicej ni jedn rolk zawiera podrozdzia
Problemy z mysz wskazwki).


 
Gdy identyfikatorem klawiatury jest ! 
*, sekcja /
.", moe wyglda tak:
$ )2"
 )
2 )%.)
"
):)
'):1)))
#$ 

Ta sekcja powoduje uycie przez ! 
* sterownika  
. Ukad klawiatury jest
amerykaski (), co zostao ustawione w opcji ( . To moe by pierwsza opcja,
ktr bdziemy chcieli zmieni, jeli uywamy Linuksa z innym jzykiem i ukadem klawiatury. Jednake w sekcji /
.", przeznaczonej na klawiatur moemy umieci
jeszcze kilka innych opcji. Oto przykady:
')/)!...
'):/) 80
'):,) .

Powysze wartoci opcji s domylne dla 0 8., 8( i  (. W 0 8.
pierwsza warto definiuje opnienie od nacinicia i przytrzymania przycisku do rozpoczcia powtarzania (jak wida, jest to 500 ms), a druga warto liczb powtrze klawisza na sekund (domylnie 30). Dla 8( moemy zmieni 
 na 
9 dla
japoskich platform PC-98. Dla wielu klawiatur spoza USA moemy zmieni  (
z .:*: na .:*6. Analogicznie, dla Microsoft Natural Keyboard (USA) moemy ustawi
w  ( warto 
 .
Aby wywietli opisy tych i innych opcji dostpnych dla sterownika klawiatury, wpisz 

 
.

 
Sekcja 

identyfikuje atrybuty uywanego przez nas fizycznego monitora (lub monitorw). Gdy to moliwe, powinna identyfikowa konkretny model danego producenta,
aby mie jak najwiksz szans na dopasowanie do atrybutw uywanego monitora. Poniszy przykad przedstawia sekcj 

skonfigurowan dla standardowego ekranu
1024 768:
$ ),)
2 ),.)
6+),6)
,+),. 708)
;<$ !=!7.
6/ 3!..=7..
'))
#$ 

 
 

 
 
  

Kluczowymi elementami s tu ;
<#

, ustawiajcy zakres czstotliwoci synchronizacji poziomej od 31,5 do 57,0 kHz oraz -
8
, ustawiajcy czstotliwo odwieania w pionie od 50,0 do 70,0 Hz. Opcja . wcza rozszerzenie zarzdzania energi
Display Power Management Signaling. Rozszerzenie to pozwala na wygaszanie ekranu
przez wygaszacze ekranu systemu X po okrelonym czasie lub w sytuacjach ogranicze
zasilania. Dopuszcza te tryby standby i suspend.



Podczas startu serwer X zawsze aduje modu czcionek rastrowych, a nastpnie szuka
w pliku XF86Config w sekcji  ( innych moduw do zaadowania. Sekcja ta suy
przede wszystkim do adowania moduw czcionek i rozszerze. Po ich zaadowaniu adowane s konkretne moduy z sekcji /
.", i ", (takie jak zestaw opcji myszy,
klawiatury i innych sterownikw).
Zestaw moduw w sekcji  ( jest zaleny od konfiguracji karty graficznej. Oto
przykad:
$ ),)
1))
1))
1) 
35)
1))
1) )
1))
1) )
1))
#$ 

Oglnie mwic, nie powinnimy ingerowa w moduy skonfigurowane za nas automatycznie podczas wstpnego sondowania karty graficznej i utworzenia pliku XF86Config.
Jednake te moduy mog by dla nas interesujce:

 implementuje podwjne buforowanie, poprawiajce generowanie animacji.

W efekcie animacja powinna by wolna od migota. Nie usuwaj tego moduu. Wpisz

"= , aby dowiedzie si wicej.

  aduje rne rozszerzenia potrzebne do poprawnego dziaania typowych

funkcji. Nie usuwaj tego moduu.

,

aduje modu bufora ramki (framebuffer), pozwalajcy systemowi X

na komunikacj z urzdzeniem bufora ramki w systemie Linux (zwykle /dev/fb0).
Wpisz 
, lub 
,, aby pozna opcje tego moduu.

(

dodaje do serwera X rozszerzenie GLX. Rozszerzenie to zasadniczo czy

ze sob bibliotek DRI 3D i system X. Uruchomienie polecenia ( 
 powie,
czy rozszerzenie DRI jest zaadowane w serwerze X, poda informacje o module GLX
i liczb ramek na sekund, z jak dany serwer X potrafi wywietla obracajce si
tryby (dla uywanej wielkoci okna):
>








 
 







dodaje rozszerzenie record do przechwytywania zdarze zwizanych

z rejestracj i odtwarzaniem dziaa uytkownika w systemie X. Nie usuwaj tego
moduu.


 aduje Direct Rendering Interface (DRI), aby udostpni akceleracj sprztow

grafiki 3D. Szczegy w punkcie Jak zmusi DRI do pracy w dalszej czci
rozdziau.
Jak ju wspomniano, modu czcionek rastrowych jest adowany przy starcie serwera X automatycznie, pozwalajc na obsug czcionek rastrowych (.bdf, .pcf i .snf). Powyszy przykad pokazuje dodatkowo moduy 
. i .: do obsugi czcionek. Te i inne moduy
czcionek, ktre mog by adowane do systemu X, to:


.

aduje modu, ktry potrafi obsugiwa czcionki TrueType (.ttf i .ttc),

OpenType (.otf i .otc) oraz Type 1 (.pfa i .pfb).

.:

alternatywny modu do adowania czcionek Type 1 .pfa i .pfb.



alternatywny modu do adowania czcionek TrueType (.ttf i .ttc).

.

aduje modu obsugujcy czcionki Bitstream Speedo (.spd).

Poza wspomnianymi tu moduami dostpnych jest szereg innych, ktre moemy adowa
do specjalnych zastosowa. Biblioteki dla tych moduw mieszcz si w katalogu /usr/
X11R6/lib/modules.


Sekcja ", identyfikujca sterownik, ktry bdzie uywany z nasz kart graficzn,
jest jednym z najwaniejszych skadnikw konfiguracji w pliku X86Config. Sekcja #


(opisana wczeniej w podpunkcie Konfiguracja ekranu) wskazuje identyfikator urzdzenia (- 
* lub 4
*) skojarzonego z kart graficzn. Na przykad:
$ )"
 )
2 )6 .)
"
)
)
6+)6 
)
?+)$
$
%,)
#$ 

Dla kadego sterownika grafiki dostpny jest zestaw opcji patrz punkt Wskazwki dla
konkretnych kart graficznych (chipsetw).



 


Wprawdzie znajomo producenta i modelu karty grafiki jest wana, gdy zabieramy si
za rozwizywanie problemw, lecz najwaniejsz rzecz, ktr musimy zna, aby zmusi
sterownik systemu X do pracy, jest chipset graficzny uywany na karcie.
Informacje o najnowszej wersji XFree86 s dostpne pod adresem www.xfree86.org/
current. Kliknij cze Section 4: Drivers, aby wyszuka informacje o konkretnej karcie
graficznej. Fedora Core 1 zawiera XFree86 w wersji 4.3.0-42. Opisy rozwizywania
problemw w niniejszym podrozdziale opieraj si na tej wersji. Jeli zmodernizujemy
XFree86 do nowszej wersji, niektre informacje mog sta si nieaktualne.

 
 

 
 
  



Podczas gdy w wersji 3.3.6 XFree86 byo dostpnych kilka serwerw X (z ktrych ten, ktry by aktualnie uywany, powizany by z poleceniem /usr/X11R6/bin/X), w wersji 4.3.0
znajduje si tylko jeden serwer X (powizany z +
), adujcy przy starcie X odpowiednie moduy.
Po przejciu podstawowej procedury konfiguracji X, opisanej na pocztku rozdziau, powinnimy mie dziaajcy interfejs graficzny (jeli nie, dalsze porady zawiera podrozdzia
Rozwizywanie problemw z grafik wskazwki). W poniszych punktach opiszemy
procedury wyboru sterownika grafiki oraz dostrajania i testowania karty.

!  "   

#
Ponisza procedura pozwoli ustali, w jaki chipset zostaa wyposaona nasza karta graficzna, i znale sposb dostrojenia ustawie tej karty:
1. Po uruchomieniu pulpitu rodowiska X Windows uruchom narzdzie Hardware
Browser z menu Red Hat (System Tools/Hardware Browser) lub wpisujc 


w oknie terminala.
2. Kliknij pozycj Video Cards w lewej kolumnie. Informacje o karcie graficznej
powinny pojawi si po prawej stronie okna. Zanotuj nazw producenta i sterownika
wywietlone dla tej karty.
3. Otwrz przegldark WWW i przejd do strony Section 4: Drivers dla biecej
wersji XFree86 (http://www.xfree86.org/current/manindex4.html).
4. Wybierz chipset producenta karty. Zostan wywietlone informacje o sterowniku
dla kart wyposaonych w taki wanie chipset.
5. Sprawd, czy dana karta jest obsugiwana w biecej wersji XFree86. Jeli jest,
zanotuj, ktrego sterownika naley uy dla tego chipsetu.
Dokument Fedora Core Release Notes zawiera list kart graficznych, ktrych obsuga
przez system Fedora zostaa dodana ju po najnowszym wydaniu XFree86. Domylnie
otwarcie przegldarki WWW w Fedorze wywietli dokument Release Notes znajdujcy
si w systemie plikw pod nastpujcym adresem: file://user/share/doc/HTML/
index.html. Midzy innymi zosta zaktualizowany sterownik radeon, aby doda
obsug wielu nowych kart graficznych ATI.

6. Sprawd w pliku /etc/X11/XF86Config, czy uywany jest waciwy sterownik

grafiki. Powinien on zosta automatycznie wykryty i dodany do pliku. Na przykad,
dla mojej karty graficznej S3 ProSavage KM133 w sekcji ", dla - 
*
wpisany jest sterownik , .
7. Po ustaleniu sterownika, mamy kilka moliwoci wyszukania dostpnych dla
niego opcji:
Dokumentacja man XF86Config wpisz 
+4
 lub przejd pod adres
www.xfree86.org/current/XF86Config.5.html. W sekcji ", tej strony znajduje
si lista opcji, ktre mog by uywane z wieloma sterownikami kart graficznych
systemu X Window. Poniewa wikszo tych opcji powinna zosta wykryta
automatycznie, zazwyczaj su tylko do zastpienia ustawie domylnych.






 
 



Dokumentacja man sterownika kady sterownik ma wasn stron man,

zawierajc list dostpnych opcji. Na stronie XFree86 Documentation
(www.xfree86.org/current/) kliknij cze Section 4 znajdujce si pod nagwkiem
Manual pages, a nastpnie wybierz swj sterownik z listy.
8. Przejrzyj plik /var/log/XFree86.0.log (0 w nazwie oznacza pierwsz kart graficzn
w komputerze). Jest to plik krytyczny dla dostrajania i usuwania problemw z kart
graficzn! W trakcie uruchamiania serwera X wszelkie szczegy zwizane z jego
dziaaniem s wysyane do tego pliku. Przegldajc jego zawarto moemy ustali,
ktre moduy s adowane i ktre opcje ustawiane.
Plik zawiera setki wierszy, wic okroiem listing do pozycji zwizanych
ze sterownikiem grafiki dla mojej konkretnej karty graficznej (w tym przypadku
S1 ProSavage8 KM):
@22A1,)
)
@22A1/0

B

@22A,

()&3C80
D )
   .E
(7
, C806"

?2 C806"
E
.0
@22A$6*#
@
0A $$
 3$
 E
$
"E$
"=,6E$
...E$
,=,6E$
,E
$
2=,6E$
2E
$

,E
$
%,E
&5
+E&5%+E$$
,8E$$
,0 E
$$
,0 4E$$
28E$$
28E
$$
20 E$$
20 E$$
240 E
$$
240 E
$
""/E
$
""/=%

Poniewa w pliku XF86Config ustawionym typem sterownika jest ', ',

ze wskazanego katalogu adowany jest ten wanie sterownik. Zwr uwag
na wersj moduu (bdzie nam potrzebna, jeli zechcemy przesa nasze pytania
na list dyskusyjn ). Ponisza lista przedstawia chipsety z rodziny Savage
obsugiwane przez ten sterownik:
@22A
"
 
42....
@==A43
$
 
@FFA$6*#@.A"30E@==A  0
@((A$6*#@.A/*?53!0!
@((A$6*#@.A" 
&4
@FFA$6*#@.A');4)) )
@FFA$6*#@.AG$ 
@==A$6*#@.A438. E)
$
""/=%)
@==A$6*#@.A#)
$
)
@22A$6*#@.A,G3  !.=!7..:;<
@22A$6*#@.A,G
 3 !...=7...;<
@22A$6*#@.A+ )!780)@53 
<A
@==A$6*#@.AC33
H I ...!.E0.;<E7!;<
H I0....E0.;<
@==A$6*#@.A6<. 708@ 3. A
@FFA$6*#@.AF" ). 708)7!.,;<E!0!:;<E7.;<
@22A$6*#@.A,). 708)7!... . 88  708777778.0
=3 =

@FFA$6*#@.AF" )8..0..) ..,;<E7J:;<E0.;<
@((A$6*#@.A"
2@7!E7!A

 
 

 
 
  



W urzdzeniu (PCI 01:00:0) zosta znaleziony chipset ProSavage. Nastpnie system

X Window identyfikuje sterownik (id 8d04, ProSavage DDR-K z ProSavage Engine)
i ustawia opcje uywane dla tego chipsetu. Cz ustawie tych opcji bazuje
na wartociach domylnych, podczas gdy inne mona ustawi bezporednio
w pliku XF86Config.
W nastpnym punkcie opiszemy, jak zmieni opcje, aby usun problem lub poprawi
wydajno karty graficznej.

$     


Ponisza procedura pozwala dostraja i testowa podstawowe mechanizmy funkcjonalne
karty graficznej: zmian opcji sterownika, szybkie wczanie i wyczanie serwera X Window i przeprowadzanie testw wydajnoci, aby sprawdzi, jaki wpyw na dziaanie serwera
wywiera kada uyta przez nas opcja.
1. Zamknij wszystkie aplikacje otwarte na pulpicie.
2. Jako uytkownik root z okna terminala wycz interfejs graficzny, wpisujc polecenie:
>


3. Jeli pulpit nadal jest aktywny, z menu Red Hat kliknij przycisk Log Out i wyloguj
si z biecej sesji. Jeli pojawi si wiersz zachty logowania, zaloguj si jako root;
w przeciwnym razie uzyskaj przywileje konta root za pomoc polecenia  i dalej
pracuj w powoce.
4. Zmie (jeli chcesz) domylny pulpit na prosty pulpit systemu X Window
z menederem okien TWM. Przyspieszy to testowanie zmian. Wpisz:
>




5. Wykonaj kopi zapasow pliku XF86Config:

>

>
 !"
 !"#$ %

6. Otwrz plik XF86Config w swoim ulubionym edytorze tekstu (np. vilub emacs).
Wikszo ekspertw od systemw uniksowych i linuksowych uywa jako edytora
tekstu programu vi lub emacs. Edytor joe jest nieco atwiejszy w obsudze, jeli kto
nie zna adnego z wymienionych programw. Wpisz > PC\YCRNKMW, aby rozpocz
prac, a nastpnie nacinij Ctrl+K, aby wywietli ekran pomocy. Nacinicie kolejno
klawisza Ctrl i litery z ekranu pomocy pozwala porusza si po pliku, zmienia, zapisywa
i wyj z trybu edycji. W razie utknicia nacinij Ctrl+C, aby wyj z edytora.

7. Wprowad zmiany w pliku (patrz punkt Plik XF86Config wprowadzenie).

8. Wpisz 
, aby uruchomi pulpit X Window. Jeli wszystko pjdzie dobrze,
powinien otworzy si pusty pulpit z uruchomionym menederem okien TWM.
9. Kliknij pulpit i otwrz okno Xterm (terminal).
10. Teraz moesz przeprowadzi kilka testw, aby sprawdzi, jak zmiany wpyny
na wydajno podstawowego serwera X. Do tego celu moe posuy polecenie
::.
 z rnymi opcjami, pozwalajcymi mierzy wydajno serwera X przy
wykonywaniu rnych czynnociach. Oto przykad:






 
 


>




&

%$

&
&&
%
 =  E
!
&3C80
D E2 

 ........
 
$K ..!..
$ D..... 
..L..8 @! ... A4 55@.:A
..L..70 @0... A4 55@.:A
..L..8 @!... A4 55@.:A
..L..8. @!7... A4 55@.:A
...L..0 @J7... A4 55@..:A
...L.. @..... A4 55@..:A
...L..  @JJ... A4 55@..:A
...L..! @JJ... A4 55@..:A

Polecenie ::.
 w tym przykadzie przemieszcza wywietlony zestaw okien,

poczynajc od znajdujcego si w najniszym punkcie ekranu do samej gry.
Czynno 
( jest powtarzana 3 razy, najpierw z grup 10 okien
przemieszczan 10 razy (100 powtrze), a nastpnie z grup 100 okien, ponownie
przemieszczan 10 razy (1000 razy kade). Na kocu kadej grupy wywietlana
jest cakowita liczba powtrze i redni czas ukoczenia penego zestawu czynnoci.
Moemy przeprowadzi jeszcze wiele innych czynnoci, aby przetestowa wydajno
serwera X. Oto kilka przykadw:
>

'


&&&

>

'


(&&
)(&&
>

'


&&

(&&
>

'


&

%$

&
&&

)
>

'


&

%$

&
&&

*

W kadym z powyszych wierszy polece moemy ustawi liczb powtrze

czynnoci przed zanotowaniem czasu i liczb powtrze skadajcych si na jedn
czynno. Opcja  moe zosta uyta, gdy chcemy ustawi liczb podokien
uytych w czynnoci (tam gdzie jest to stosowne).
Dla ::.
 dostpne s dziesitki opcji, ktre mog posuy do testowania
wydajnoci serwera X. Opcje te znajdziemy na stronie man x11perf. Opcje
z powyszych przykadw to:

Wylij 1000 80-znakowych wierszy tekstu na ekran ().

Skopiuj kwadrat o boku 500 pikseli z jednego okna do drugiego ( .

?**).

Przewi w pionie okno 500 500 pikseli 800 razy.

Usu zestaw okien 10 razy, najpierw z 10 podoknami, a nastpnie ze 100

(
).

Raz za razem zmieniaj wielko zestaww najpierw 10, a nastpnie 100 okien
(
<).

Kade z tych polece uruchom osobno z wiersza polecenia. Albo jeszcze lepiej
umie w skrypcie powoki i przekieruj wyjcie do pliku.
11. Uruchom polecenie ( 
, aby przetestowa rwnie wydajno 3D mechanizmu
OpenGL.

 
 

 
 
  



12. Wyprbuj rne opcje z pliku XF86Config. Nastpnie powtrz kilka poprzednich
krokw (restartuj serwer, uruchom ponownie narzdzia do pomiaru wydajnoci
i porwnaj wyniki). Wskazwki dotyczce tego, jak i ktre opcje zmienia
w serwerze X, zawieraj punkty o rozwizywaniu problemw.
13. Po zakoczeniu testw moesz zmieni pulpit na GNOME lub KDE. Moesz te
przeczy system z powrotem do 5. poziomu dziaania, aby wywietli ekran
graficzny:
>


+,-
>
(

$
  %   
&'(
Za pomoc polecenia ,
 moemy dopracowa cz ustawie grafiki, a nastpnie
zapisa te ustawienia, by uywa ich stale. Procedura pracy z xvidtune wyglda tak:
1. Z okna terminala w ekranie, ktry chcesz wyregulowa, wpisz:
>.%
6,6E,14"
. 708
+3 E+
 
3 .!.= 8!.

 . ...=7...

Zostan wywietlone informacje o monitorze, rozdzielczoci ekranu i zakresach

synchronizacji w pionie i w poziomie. Nastpnie otworzy si okno xvidtune, jak
na rysunku 7.2.



Regulacja ustawie
wideo w xvidtune

Teraz pojawi si okno ostrzegajce, e xvidtune moe uszkodzi monitor i (lub) kart
graficzn. Wprawdzie jest to mao prawdopodobne, lecz uywamy tego narzdzia
na wasne ryzyko.

2. Wybierz przycisk Auto, aby zmiany wielkoci ekranu (w gr, d, lewo, prawo,
poszerzanie i zwanie w pionie i poziomie) odbyway si w czasie rzeczywistym.
3. Zmie ustawienia ekranu w pionie, klikajc przyciski Up, Down, Shorter i Taller.







 
 



4. Zmie ustawienia ekranu w poziomie, klikajc przyciski Left, Right, Wider

i Narrower.
5. Kliknij Show. Pojawi si wiersz zawierajcy wpis, ktry naley umieci w pliku
XF86Config. Na przykad:
). 708)0!... . 88  708777778.0=3 =


6. Moesz wprowadzi te ustawienia na stae, kopiujc i wklejajc pokazany wiersz

do wiersza   w pliku XF86Config.
7. Kliknij Quit, aby zamkn okno po zakoczeniu pracy.

#$
%&
$
'&
Oto kilka oglnych wskazwek (oraz w poszczeglnych podpunktach grupy wskazwek szczegowych), ktre pomog w rozwizywaniu problemw z kart graficzn:

Jak rozpocz rozwizywanie problemw z kart graficzn jeli karta nie dziaa
w ogle lub nie dziaa cakowicie poprawnie, nasz pierwsz czynnoci bdzie
uruchomienie serwera X Window i sprawdzenie wywietlanych komunikatw.
Komunikaty te s zapisane w pliku /var/log/XFree86.0.log.
Moemy te rozpocz od wykrywania przez system X Window sprztu i wywietlenia
komunikatw, bez uruchomienia serwera, wpisujc polecenie .

(.

Opcje specyficzne dla danych sterownikw dla kadego ze sterownikw grafiki X

obsugiwanych w Fedora Core moemy sprawdzi w dokumentacji systemowej
(strona man), jakich opcji mona uy z danym sterownikiem. Jeli uyjemy
polecenia +

 
 do utworzenia pocztkowego pliku XF86Config,
polecenie to doda do pliku konfiguracyjnego du liczb zakomentowanych opcji
sterownika grafiki. Moemy usuwa znaki komentarza przy poszczeglnych opcjach,
aby wyprbowa je dla danego sterownika.
Opcji dla poszczeglnych sterownikw moemy szuka take w pliku /usr/share/
hwdata/Cards. Karty graficzne s w nim identyfikowane przez nazw i uywany
chipset.

Jak sprawdzi biecy stan serwera X Window do wywietlenia informacji

o uruchomionym serwerze X moe posuy polecenie .
 @(. Podaje
midzy innymi gbi kolorw, rozmiary (w pikselach) i rozdzielczo w punktach
na cal. Moemy te zobaczy, jakie rozszerzenia s w uyciu (np. DRI do akceleracji
sprztowej).

W razie wtpliwoci uyj sterownika VESA XFree86 obsuguje wikszo

dostpnych obecnie kart graficznych dla PC. Jednake pod Linuksem nie kada
karta zostanie poprawnie wykryta. W wikszoci systemw stacjonarnych, jeli
nie potrafimy ustali, ktrego sterownika grafiki uy, dla wikszoci sprztu,
ktry nie jest obsugiwany wprost, moemy uy sterownika VESA. W tym celu
wpisz ',' w wierszu "
,
pliku XF86Config lub wybierz VESA w oknie
Display Settings podczas konfiguracji karty graficznej.

 
 

 
 
  

Jak poprawi wydajno karty wyposaonej w ma ilo pamici zmniejszenie

rozmiarw ekranu i gbi kolorw moe zdecydowanie poprawi wydajno,
szczeglnie jeli prbujemy uruchamia aplikacje 3D dla kart z mniej ni 16 MB
pamici.

Karta przestaa dziaa po zaktualizowaniu XFree86 niektre starsze karty

graficzne przestay by obsugiwane przy przejciu XFree86 z wersji 3.3.6
do 4 (4.3.0 w Fedora Core 1). Informacje o zmianach pomidzy 3.3.6 i 4.3.0 dostpne
s na stronie Driver Status for XFree86[tm] 4.3.0 (http://www.xfree86.org/4.3.0/
Status.html).

) *  $+,
DRI (Direct Rendering Infrastructure) pozwala na akceleracj sprztow 3D w wybranych
kartach graficznych. Aby sprawdzi, czy DRI jest wczone, wpisz:
>
/


 M

1 oznacza, e DRI jest wczone. Jeli zamiast tego zobaczymy  , naley sprawdzi

kart graficzn na licie kart obsugujcych DRI (patrz dri.sourceforge.net/doc/dri_driver_

features.phtml). Jeli DRI ma by obsugiwane, lecz jest wyczone, upewnij si, czy
w pliku XF86Config znajduje si wpis:
$ )"/2)
,.000

DRI nie dziaa w rozdzielczociach wyszych ni 1024 768. Prba uruchomienia systemu X z wysz rozdzielczoci dla karty obsugujcej DRI i wycofanie si do terminala
konsoli (przez Ctrl+Alt+F1) moe spowodowa zaamanie serwera X. Powodem jest to,
e wysze rozdzielczoci wymagaj duej iloci RAM i nie zwalniaj jej przy przejciu do
niszej rozdzielczoci. DRI pada, gdy przechodzi do zarezerwowania potrzebnej pamici.
W razie problemw z uruchomieniem X lub utrzymaniem pracy z wczonym DRI sprbuj ustawi nisk rozdzielczo dla serwera X (np. 640 480 z 16-bitow gbi kolorw). Jeli to zadziaa, prbuj zwiksza rozdzielczo (maksymalnie do 1024 768) i gbi kolorw (do 32 bitw) tak dugo, jak serwer bdzie dziaa. Jeli serwer nie da si
uruchomi przy niszej rozdzielczoci, moe okaza si konieczne wyczenie DRI dla
karty graficznej.

) *  


 *-
.*  

./
.*0
Ponisze wskazwki mog pomc w rozwizaniu problemw zwizanych z konkretnymi kartami graficznymi i chipsetami. Informacje o konfiguracji wsplne dla wszystkich
kart graficznych dostpne s na stronach man XF86Config i XFree86.





 
 



 
Mimo e firma tworzca produkty 3dfx, 3dfx Interactive Inc., zakoczya swoj dziaalno, nadal w uytku jest mnstwo kart uywajcych chipsetw 3dfx. Wprawdzie karty te
oficjalnie nie s obsugiwane, jednak wiele kart Voodoo uywajcych ukadw 3dfx kosztuje tak niewiele, e kto moe sprbowa z nich skorzysta. Oto kilka wskazwek dla
kart 3dfx:

Identyfikacja chipsetu moesz rcznie rozpozna chipset, posugujc si

informacjami ze strony http://www.idhw.com/textual/chip/3dfx/3dfx.html.

Sterownik grafiki uyj sterownika tdfx dla kart Voodoo Banshee, Voodoo3,
Voodoo4 i Voodoo5 (wpisz 
).

Akceleracja sprztowa w tych kartach obsugiwana jest akceleracja za pomoc DRI.

Nie mona jednak uywa rozdzielczoci wyszych ni 1024 768 przy 16-bitowej
gbi kolorw.

W razie problemw z kart 3dfx odwied serwis voodoofiles.com. Znajduje si tu forum

3dfx, na ktrym mona szuka pomocy dla Voodoo 3, 4, 5, Banshee i innych kart 3dfx.

   !"#
Chipsety Intel i810 s uywane na pytach gwnych Intela (i810, i810-dc100, i810e i i815).
Dla gbi kolorw do 24 bitw obsugiwana jest akceleracja sprztowa 2D. Tryby wysokiej rozdzielczoci s dostpne do rozdzielczoci 1600 1200.
Sterownik ma nazw i810. Od wersji 4.3.0 XFree86 sterownik ten zawiera obsug 2D,
3D (z uyciem DRI) i XVideo. Oto kilka wskazwek:

Sterownik grafiki uyj sterownika i810 (wpisz 

:*).

Akceleracja sprztowa w tych kartach obsugiwana jest akceleracja za pomoc DRI.

Dla chipsetw i810 i i815 nie mona jednak uywa rozdzielczoci wyszych ni
1024 768 przy 16-bitowej gbi kolorw. Nowsze chipsety dopuszczaj gbi
kolorw do 24 bitw.

Zwikszenie iloci pamici RAM dla grafiki chipsety graficzne i810 stosuj
architektur pamici wspdzielonej, w ktrej jako pami grafiki uywana jest
systemowa pami RAM. Domylnie na grafik przeznaczone jest 8 MB RAM.
Moesz zwikszy t warto, uywajc opcji - 8 w sekcji Device pliku
XF86Config dla sterownika i810. Wpis ten, jeli chcemy przeznaczy 16 MB RAM
na grafik, moe wyglda nastpujco:
$ )"
 )
2 )28.)
"
)8.)
6/08
6+)28.)
#$ 

 
 

 
 
  

 $% & '

Wprawdzie dla kart NVIDIA sterownik (nv) jest zawarty w XFree86, lecz obsuguje tylko
akceleracj 2D. Dotyczy to obsugi kart graficznych PCI i AGP z nastpujcymi ukadami: RIVA 128, RIVA TNT, RIVA TNT2, GeForce 256-Quadro, GeForce2-Quadro2, GeForce3-Quadro DCC, nForce-nForce2, GeForce4-Quadro4 i GeForce FX-Quadro FX.
Aby otrzyma akceleracj 3D na kartach NVIDIA, musimy zainstalowa binarne sterowniki firmy NVIDIA. Na stronie firmy (www.nvidia.com) kliknij cze Download Drivers.
Std przejd do Linux and FreeBSD Drivers, aby pobra i zainstalowa sterownik NVIDIA.
Moe zdarzy si, e okno

 
nie rozpozna firmowego sterownika
NVIDIA. W takim przypadku trzeba bdzie uruchomi polecenie +

 
,
aby utworzy plik XF86Config.

 '(
Karty graficzne oparte na chipsecie ATI Rage 128 uywaj sterownika r128, podczas
gdy dla kart opartych na ukadzie ATI Radeon stosowany jest sterownik radeon. Wprawdzie serwer X powinien automatycznie to rozpozna, lecz moemy w sekcji Devices dla
sterownika poda nastpujce wartoci:

- 8

ilo pamici RAM na karcie (w kilobajtach),

4./" identyfikacja ID urzdzenia PCI (aby zdoby ten ID, uruchom polecenie

(.),

/=

fizyczny adres rejestru MMIO,

=

fizyczny adres liniowego bufora ramki.

Dla sterownikw r128 i radeon dostpnych jest wiele rnych opcji. Uruchom polecenie


:6 lub 


, aby wywietli te opcje.

!  "1  & 

#

Uszkodzony plik XF86Config moe zdarzy si, e uytkownik sam lub poprzez
uycie jakiego narzdzia uszkodzi plik /etc/X11/XF86Config. Jeli rczna naprawa
pliku tak, by serwer X si uruchomi, jest niemoliwa, moesz usun plik XF86Config
(a cilej mwic, najpierw wykona kopi zapasow, a potem usun). Uruchom
ponownie

 
, aby wygenerowa jeszcze raz poprawny plik
XF86Config jako punkt wyjcia. Jeli to nie pomoe, sprbuj wpisa:
> !
%
> !
 !
 !"#

Jeli serwer X uruchomi si poprawnie z utworzonego wanie pliku XF86Config.new,

moesz skopiowa go na stae miejsce i uruchomi ponownie X:
>
 !"#
 !"







 
 



W aden sposb nie mog zmusi karty do pracy! jeli karta nie znajduje si
na licie obsugiwanych i nie moesz jej uruchomi, pomyl nad zakupem nowej
karty. Now, sprawn kart mona kupi ju poniej 150 z, a naprawd doskonae
zaczynaj si od 400 500 z. XFree86.org zaleca karty oparte na S3 i ATI. Mam
dobre dowiadczenie z kartami NVIDIA, lecz te wymagaj do dobrej pracy firmowych
sterownikw.
Dobrym punktem wyjcia jest dokumentacja XFree86 (http://www.xfree86.org/
4.3.0/Status.html). Trzeba jednak pamita, e niektre karty wymienione jako
obsugiwane mog przesta by obsugiwane, jeli producent zdecyduje si zmieni
chipset na karcie bez zmiany nazwy lub numeru modelu.

(&
Serwer X w systemie Fedora Core obsuguje kilka rnych typw myszy, zalenie od sposobu podczenia: serial, PS/2, bus i USB. Obsugiwane s myszy z dwoma i trzema przyciskami oraz z rolk. Zwykle do skonfigurowania myszy wystarczy wskaza odpowiedni
typ i odpowiedni sposb podczenia w oknie Mouse Configuration.
Oto przypadki, w ktrych moe by konieczne wyjcie poza moliwoci oferowane przez
opcje dostpne w oknie Mouse Configuration (

  ):

Uatwienia dostpu s dostpne funkcje, pozwalajce regulowa dziaanie

myszy. Aby zobaczy opcje uatwie dostpu dla myszy, w menu Red Hat kliknij
Preferences/Accessibility, a nastpnie kliknij pole Enable Keyboard Accessibility
Features i wybierz zakadk Mouse Keys. Tu moesz ustawi maksymaln szybko
wskanika, czas przyspieszania do maksymalnej szybkoci i opnienie pomidzy
naciniciem klawisza i ruchem wskanika.

Zmiana przypisania klawiszy moesz zmieni przypisanie wszystkich klawiszy

i rolek za pomoc polecenia  .. Na przykad, ponisze polecenie przecza
mysz z praworcznej na leworczn:
>00

1
2

'

3
(1

To polecenie zamienia funkcje pierwszego i trzeciego klawisza myszy z trzema

klawiszami Pozycje 4 i 5 definiuj przewijanie w myszy z rolk. Mona zamieni
kierunki przewijania w zalenoci od ruchu rolki przez zamian miejscami 4 i 5.
Mona te przypisa funkcje poszczeglnych rolek w myszy z wicej ni jedn
rolk (patrz strona man xmodmap).

)
&*

Tabela 7.1 przedstawia rda informacji pomocne w rozwizywaniu problemw z X Window System w Linuksie.

 
 

 
 
  




 Rozwizywanie problemw z grafik rda
X informacje oglne
Projekt XFree86

www.xfree86.org XFree86 Project jest podstawowym rdem

informacji o wersji open source X Window System uywanej w systemie
Fedora Core.

Dokumentacja XFree86

www.xfree86.org/4.3.0

Wsparcie XFree86

www.xfree86.org/support.html

Listy dyskusyjne XFree86

www.xfree86.org/lists.html

Informacje o sterownikach
XFree86

Rne pliki README w katalogu /usr/X11R6/lib/X11/doc w Fedora Core.

Podstawowy plik konfiguracyjny /usr/X11R6/bin/XF86Config

serwera X (XFree86)
Aktualne informacje
o sterownikach myszy

www.xfree86.org/current/mouse.html

Dokumentacja man sterownika Wpisz 

myszy (szeregowej)
Polecenia zwizane z wydajnoci X
glxinfo

Wywietla informacje o renderingu OpenGL w serwerze X. Pozwala

sprawdzi, czy zostaa wczona obsuga akceleracji sprztowej przez DRI.

glxgears

Wywietla trzy obracajce si koa zbate i pokazuje, ile ramek na sekund

takiej animacji moe wywietli serwer X.

xvidtune

Pozwala wyregulowa szeroko i wysoko ekranu, a nastpnie zapisa

te ustawienia w pliku XF86Config.

x11perf

Wykonuje testy wydajnoci oparte na wybranych przez nas parametrach,

a nastpnie zgasza, jak szybko serwer X potrafi wykona te czynnoci
testowe.

+
Wikszo nowoczesnych kart graficznych uywanych w dzisiejszych komputerach osobistych wsppracuje z X Window System (XFree86) zawartym w Fedora Core. W przypadkach, gdy Fedora nie potrafi poprawnie automatycznie wykry i skonfigurowa karty
graficznej, moemy wyledzi i rozwiza problem, posugujc si wskazwkami z niniejszego rozdziau.
Zostay tu opisane sposoby konfiguracji, rozwizywania problemw i poprawiania wydajnoci kart graficznych w systemie Fedora. W rozdziale znalazy si te odwoania do
wielu innych dostpnych zasobw, ktre mog pomc, gdy natkniemy si na problemy
z kart graficzn.