Visolie

over gezonde vetten en hun bescherming tegen kanker

Nieuwsbericht - november 2010 jaargang 12
Er is inmiddels veel onderzoek verricht naar de rol van vetzuren bij kanker, zowel bij het ontstaan van kanker als bij de behandeling ervan. Vooral visvetzuren blijken een positieve invloed te hebben. Ze kunnen kanker helpen voorkomen en het herstel stimuleren. In deze nieuwsbrief daarom meer aandacht voor de relatie tussen kanker en vet in het algemeen, en visvet in het bijzonder.

TEGEN KANKER
voor onderzoek naar reguliere en aanvullende therapien

STICHTING NATIONAAL FONDS

Misverstanden en waarheden Als het gaat om vet, is het voor de gemiddelde consument vrij lastig tussen de bomen het bos nog te zien. De reclames voor boter en vetten zijn talrijk, maar wat is er nu van waar? Zo is ons jarenlang verteld dat margarine beter was dan roomboter. Inmiddels weten we dat dit onjuist was. Het bewerken van plantaardige vetten tot margarine zorgde namelijk voor veel transvetzuren, een nog veel schadelijker vet voor hart en bloedvaten dan verzadigd vet zoals dat in roomboter. Deze transvetzuren zijn nu vrijwel verdwenen uit margarines. Inmiddels worden aan margarines ook wel visvetzuren toegevoegd, maar in veel te geringe hoeveelheden om echt een verschil te maken. Kortom, de voedingsmiddelenindustrie volgt wel de trend van gezonde producten, maar slaat hierbij de plank nog vaak behoorlijk mis. vet hebben we nodig Lange tijd werd ook beweerd dat vet in zijn algemeenheid slecht is voor onze gezondheid. Maar dat is onjuist: we hebben vet nodig. Vetten zijn een belangrijke energiebron en leveren veel onmisbare voedingsstoffen voor de cellen in ons lichaam. Wel zijn er goede en slechte vetten. Het gaat er dus niet om vet te mijden, maar de juiste vetten te kiezen. Maar wat zijn de juiste vetten dan? goede en slechte vetten Voor een antwoord op die vraag moeten we even de diepte in. Vetzuren kunnen namelijk op verschillende manieren onderverdeeld worden. De meest gangbare is die tussen verzadigd vet (slecht) en onverzadigd vet (goed). Verzadigd vet is dierlijk vet en onverzadigd vet is plantaardig of visvet. Onverzadigd vet kan weer onderverdeeld worden in enkelvoudig onverzadigd of meervoudig onverzadigd, afhankelijk van hun biologische structuur. Maar beide vormen zijn gezond omdat ze o.a. de productie van belangrijke stoffen in ons lichaam vergemakkelijken, en omdat ze onze cellen flexibel houden: hoe meer onverzadigde vetzuren, hoe flexibeler onze celmembranen. gezonde structuur

De belangrijkste omega-3 vetzuren zijn: alfa-linoleenzuur (ALA) eicosapentaeenzuur (EPA) docosahexaeenzuur (DHA)

Waar zit het in?

lijnzaad, raapzaadolie vette vis (haring, makreel, zalm, sardines) idem

De belangrijkste omega-6 vetzuren zijn: linolzuur linoleenzuur arachidonzuur granen, m.n. tarwe idem vlees

Onverzadigde vetzuren hebben n of meer dubbele bindingen (resp. enkelvoudig en meervoudig onverzadigd vet), waardoor er een knik in de structuur zit. Op de plek van die knik kan het vetzuur zich makkelijker verbinden met een ander molecuul. Daardoor kan het sneller gebruikt worden voor de productie van stoffen die in ons lichaam nodig zijn. Verzadigd vet heeft zon dubbele binding niet.

Beide groepen zijn meervoudig onverzadigde vetzuren. oMega-vetten Maar nu zijn we er nog niet. Want onverzadigde vetzuren kun je ook op een ndere manier indelen, namelijk in: omega-3, omega-6 en omega-9 vetzuren. Het getal staat voor de plaats waar de eerste dubbele binding in het vetzuur zit [zie kader hiervoor]. Er is vooral een groot verschil in werking tussen omega-3 en omega-6 in ons lichaam. Beide hebben we nodig, maar tegenwoordig hebben we een groot tekort aan de eerste en juist een enorm overschot aan de tweede, waardoor de verhouding inmiddels ernstig verstoord is.

De omega-9 vetzuren zijn vooral bekend als: oliezuur olijfolie

Omega-9 vetzuren zijn voornamelijk enkelvoudig onverzadigde vetzuren.

verschil in werking omega-3 en omega-6

Omega-6 vetzuren vormen de basis voor stoffen die betrokken zijn bij ontstekingsreacties. Uit omega-3 vetzuren worden juist stoffen gemaakt die ontstekingen kunnen remmen. Grof gezegd werken omega-3 vetzuren stimulerend op het immuunsysteem, terwijl omega-6 vetzuren dat tegenwerken. Uiteraard ligt dit subtieler maar dat vergt een uitgebreidere uitleg.

Stichting Nationaal Fonds tegen Kanker -W.G. Plein 187 -1054 SC Amsterdam -ING 207205- T 020 530 49 33 -info@tegenkanker.nl -www.tegenkanker.nl

wat is de relatie tussen vet en kanker? Het bovenstaande is een vrij ingewikkeld verhaal, maar nodig voor ons begrip van wat nu juiste vetten zijn. Want waar gaat het nu eigenlijk om? Onze evolutionaire voeding - uit de tijd dat de oermens is ontstaan, die vrijwel dezelfde genen had als wij nu - bevatte naar alle waarschijnlijkheid veel meer omega-3 en omega-9 vetzuren en duidelijk minder omega-6. In onze huidige westerse voeding, waarin veel granen voorkomen, is omega-6 veel sterker vertegenwoordigd en zijn omega-3 en omega-9 ondervertegenwoordigd. De verhouding tussen 3, 6 en 9 in de westerse voeding is ongeveer 1:15:2. Bij de eerste homo sapiens was dat heel anders, precies weten we dat uiteraard niet, maar waarschijnlijk was het zoiets als 1:2:1. Door het verstoren van die balans zijn wij veel ontstekingsgevoeliger geworden en functioneert ons afweersysteem minder goed. En zon minder goed afweersysteem is zeer waarschijnlijk de belangrijkste reden dat van de 300 tot 1.000 kankercellen die dagelijks in ons lichaam ontstaan er soms kankercellen kunnen overleven. En dat die zo kunnen groeien en zich vermenigvuldigen dat er uiteindelijk sprake is van tumorvorming. Meer oMega-3, Minder oMega-6 nodig! Natuurlijk spelen bij het ontstaan van kanker meer factoren mee dan alleen de verhouding tussen de diverse omega-3, 6 en 9 vetzuren, maar dat deze verhouding belangrijk is en dat we meer visolie vetten nodig hebben, staat nu wel vast. De toegenomen aandacht voor omega-3 in de reclame van de laatste tijd is in dat opzicht terecht, zij het dat de hoeveelheid omega-3 in margarine volstrekt onvoldoende is. Niet terecht is de grote aandacht voor zuiver plantaardige olie of boter omdat dit voornamelijk uit linolzuur bestaat en we daar al een teveel aan hebben En dus is de algemene aanname dat lle onverzadigde vetten vandaag de dag gunstig zijn onjuist: we moeten mr omega-3 binnenkrijgen, maar juist veel minder omega-6! En deze laatste komt nu juist in veel gezonde boter in grote hoeveelheden voor wat is er bewezen? Veel van het onderzoek naar de rol van vetzuren bij het ontstaan van kanker is epidemiologisch onderzoek. Dat wil zeggen dat bij grote groepen mensen gekeken werd naar het vrkomen van een of meer type kankers en naar het voedingsgebruik bij deze mensen. Voor diverse kankersoorten blijkt dat een hogere visconsumptie gepaard gaat met een lager voorkomen van kanker. Ook via laboratoriumonderzoek is duidelijk geworden dat er een gunstige invloed is van omega-3 vetzuren op gekweekte kankercellen, soms alleen remmend op de groei, soms zelfs de celdood stimulerend (en dus zelfs tumorverkleinend). Proefdieronderzoek toont ook een duidelijk verband aan tussen consumptie van EPA en een beter herstel van kanker. De meest onderzochte kankers in dit opzicht zijn prostaatkanker, borstkanker en dikke darmkanker. Een probleem bij de beoordeling van al dit onderzoek is dat vaak gebruik werd gemaakt van verschillende hoeveelheden en verschillende soorten omega-3 vetzuren. Dit zou kunnen verklaren dat niet alle onderzoeken even gunstige resultaten rapporteren. Mogelijk is ook de verhouding tussen omega-3 en omega-6 vetzuren nog belangrijker dan de absolute hoeveelheid omega-3. Maar inmiddels is er zoveel overtuigend bewijsmateriaal voor het gunstige effect van de omega-3 vetzuren (en dan vooral EPA) aangevoerd dat de eerste gerandomiseerde en placebogecontroleerde studies bij mensen van start zijn gegaan. Dit zijn het soort onderzoeken waarmee op een wetenschappelijk onomstotelijke manier kan worden bewezen dat iets echt werkt. De eerste uitkomsten hiervan zijn positief. advies Voor een betere verhouding tussen de diverse vetzuren is het nodig onze voeding aan te passen. Er moet een verschuiving plaatsvinden van onze westerse voeding (met veel (wit)brood, bio-industrie vlees en weinig vis) naar een meer mediterrane voeding (met minder graan en olie uit granen zoals tarwekiemolie en zonnebloemolie, en juist meer lijnzaad- en kool/raapzaadolie en vis). Heel concreet: we moeten meer vette vis eten om meer omega-3 vetzuren binnen te krijgen, en dan vooral wilde vis die niet gekweekt is. Wie niet van vis houdt, kan denken aan visoliecapsules of nog beter krilloliecapsules. Vlees is niet verboden, maar biologisch vlees van dieren die nog veel gras hebben gegeten en bewogen hebben, bevat een betere verhouding vetzuren dan vlees afkomstig uit de bio-industrie (nog afgezien van andere redenen om biologisch vlees te eten).

Visolie werkt niet alleen beschermend tegen kanker. Uit divers wetenschappelijk onderzoek komen talloze andere gunstige effecten van omega-3 vetzuren naar voren, en dan met name EPA en DHA. Zo ondersteunt visolie ook het hart, de vloeibaarheid van het bloed, de bloedvaten en de hersenen.
N.B. De inhoud van deze folder bevat nadrukkelijk geen medische adviezen. De opzet van de auteurs is de lezer voor te lichten over voeding, therapien en levensstijlen opdat u in overleg met uw arts tot een eventuele toepasssing komt, die verantwoord is en bij u past. De auteurs kunnen dan ook geen verantwoordelijkheid dragen voor eventuele klachten die voortvloeien uit het opvolgen van een algemene aanbeveling.

Stichting Nationaal Fonds tegen Kanker -W.G. Plein 187 -1054 SC Amsterdam -ING 207205- T 020 530 49 33 -info@tegenkanker.nl -www.tegenkanker.nl