Economie

PHOTO NEWS

Een bedrijfssluiting ziet iedereen. Een prijsdaling merkt niemand. Vrijhandel heeft een pr-probleem.
Marc De Vos van de denktank Itinera, in De Tijd.

Opinie door Ewald Pir onet

Wereldvreemd gedrag
Soms gedragen bedrijfsleiders zich wereldvreemd en wanen ze zich onaantastbaar. General Motors is een recent voorbeeld: als het zich niet vlug hervat, wacht het faillissement voor wat ooit de machtigste Amerikaanse autobouwer was.
REPORTERS

Banken krijgen simpel advies Als je zelf niet begrijpt wat je doet, doe het dan niet
Een denktank heeft in opdracht van de internationale banksector harde lessen getrokken uit de kredietcrisis. De opvallendste aanbeveling is om het gezond verstand te laten zegevieren bij het inschatten van risicovolle investeringen.

slachtoffers van de kredietcrisis. Beide grootbanken wilden mee profiteren van de bloei van de Amerikaanse huizenmarkt, die achteraf gezien op bijzonder moerassig terrein was gebouwd. Fortis had daarnaast de pech dat de crisis toesloeg op het moment dat het zich zwaar in de schulden had gestoken om ABN Amro over te nemen. Hoewel, pech? Volgens Maas zijn de banken zelf verantwoordelijk voor de huidige problemen, in de eerste plaats omdat ze te blind op winst jagen. Bij ING had ik de stelregel dat als ik een nieuw product niet begreep, ik het naar de prullenbak verwees, legt Maas in de Volkskrant uit. Ik, als slimme man, wou aan de hand van een paar simpele vragen de risicos kunnen inschatten. Ingewikkelde beleggingsformules zijn echter de regel, en het geeft te denken als een voormalige topman toegeeft dat zelfs de vakmensen er vaak niet wijs uit raken, en dus ook de gevaren voor de bank zelf niet kunnen duiden.

Daarom pleit het IIF ervoor het gezond verstand te laten spreken. Wie in eigen land geen hypotheek geeft aan mensen die het moeilijk krijgen om die lening af te lossen, moet dat dus evenmin doen in de VS. Maar het nieuwe ordewoord valt niet eenvoudig toe te passen in een omgeving waar toplui met enorme bonussen juist worden gestimuleerd om risicos te nemen. In het rapport wordt dan ook gesuggereerd om hen pas te belonen wanneer blijkt dat het gevoerde beleid op langere termijn succesvol is. Duidelijk vastleggen hoever de bank kan gaan, is een must. Voorts moeten alle risicovolle transacties worden goedgekeurd door n chief risk officer, die het overzicht bewaart en voldoende gewicht heeft binnen de top van het bedrijf. Het kan niet langer dat banken zich laten meeslepen in een systeem waarvan ze kunnen voorzien dat het ooit in elkaar zal donderen. Transparantie moet de norm worden, al was het maar om het vertrouwen van de klant terug te winnen. Manu Sinjan

H
Paul De Wael Duurder woonkrediet extra druk op prijs
Fortis en KBC willen hun woonkredieten duurder maken. Enerzijds door de stijgende marktrente, maar ook als compensatie voor de betere vergoeding op de spaarboekjes, klinkt het. Voor Paul De Wael van het vastgoedadviesbureau Stadim is een duurder woonkrediet een extra factor van onzekerheid om een huis aan te schaffen. Hoe zullen potentile kopers reageren op de duurdere woonkredieten? Duurdere woonkredieten zullen de drempel om een woning aan te schaffen, nog verhogen. Nu al heerst er onrust door de neerwaartse conjunctuur. Potentile kopers happen sowieso al minder snel toe. Door de duurdere woonkredieten wordt de beslissing om te kopen ng moeilijker. Duurdere woonkredieten betekenen immers dat potentile kopers een minder groot kapitaal kunnen lenen, tenzij ze bereid zijn om maandelijks meer te betalen. Aan de hand van de maandelijkse som die mensen willen neertellen, n van de rentevoet, berekent de bank immers hoeveel ze kunnen lenen. Hoe hoger de rentevoet, hoe lager het investeerbare kapitaal. En dat zet op termijn de huizenprijzen onder druk. Betekent dit dat de huizenprijzen verder zullen dalen? Voor 2008 zijn er nog geen concrete cijfers, maar de euforie van hoge woningprijzen is wel voorbij. De massale prijsstijgingen van 10 procent per jaar en meer, zoals in 2005 (18 procent), zijn niet meer van deze tijd. Zullen mensen kiezen voor een langere krediettermijn? Die trend is al even aan de gang. Zes jaar geleden leende men nog voor 16 17 jaar, nu is dat 20 jaar. De langere krediettermijn lag mee aan de basis van de stijging van de vastgoedprijzen.

OUDERDOM VAN HUIZEN EN APPARTEMENTEN

Het woningbestand in Vlaanderen, in procent volgens bouwperiode.

et Institute of International Finance (IIF) presenteerde onlangs een rapport waarin de banksector allerminst wordt gespaard. De meerderheid van de banken heeft jarenlang enorme risicos genomen door geld te pompen in twijfelachtige producten, zoals wankele hypotheken die massaal aan de man werden gebracht bij weinig bemiddelde Amerikanen.
K N AC K 1 3 AU G U S T U S 2 0 0 8

Volgens de Nederlander Cees Maas, de opsteller van het rapport, moeten banken de manier waarop ze risicos inschatten dringend bijsturen. De voormalige topman van ING stelt vast dat sommige banken nauwelijks te lijden hebben onder de kredietcrisis, terwijl andere in enkele maanden tijd miljarden in rook zagen opgaan. In ons land zijn Fortis en Dexia de grootste

et nieuws ging de voorbije weken bij ons wat verloren tussen de berichten over het hovaardige gedrag van de Fortis-top. Die belijdt dat hij werkt aan een herstel van het vertrouwen in wat eens de grootste bankverzekeraar was van het land, maar concrete daden blijven uit. Dat herstel van het vertrouwen is nochtans noodzakelijk, want Fortis vertilde zich aan de overname van ABN Amro en gaat gebukt onder de Amerikaanse kredietcrisis, omdat het zich liet opzadelen met herverpakte rommelkredieten. Natuurlijk eiste dat in ons land alle media-aandacht op, want het gaat hier om de doodsstrijd van het Fortis zoals we dat lange tijd gekend hebben: de hautaine bankverzekeraar die zich onaantastbaar waant en die er zonder gne voor uitkomt dat het lak heeft aan de regels van deugdelijk bestuur. Regels die werden opgesteld onder leiding van o ironie de Fortis-voorzitter zelf: Maurice graaf Lippens, die blijkbaar wl langer bestuurder mag zijn dan de in de code-Lippens vooropgestelde twaalf jaar. Terwijl het gespartel van Fortis voorpaginanieuws was, maakte General Motors, dat dit jaar zijn honderdste verjaardag viert, bekend dat het 15,5 miljard dollar (pakweg 10 miljard euro) verlies had gemaakt over het tweede kwartaal. Meteen werden er maatregelen aangekondigd: het dividend wordt geschrapt. Er moet voor minstens 4 miljard dollar (2,5 miljard euro) activa verkocht worden. En de personeelskosten moeten het volgende anderhalf jaar met 20 procent omlaag, dus er zullen heel wat ontslagen volgen.

10%

19%

18%

17%

14%

9%

13%

vo

1 or

91

9 19 -1 19

94

5 19 -1 45

96

0 19 -1 61

97

0 19 -1 71

98

0 19 -1 81

99

0 1 na

99

Bron: D. Vanneste, I. Thomas, I. Laureyssen

Fortis en GM delen dezelfde eigenschappen: wereldvreemdheid en vermeende onaantastbaarheid.

In Europa is GM eigenaar van Opel. Dat is wl nog winstgevend, en daarom denken sommigen dat Opel, met nog 3100 werknemers in Antwerpen, niet getroffen zal worden door de saneringsronde. Of dat ook zo zal zijn, is zeer de vraag. Want het gaat niet goed in de Europese autosector: in de eerste helft van dit jaar werden er 200.000 autos minder ingeschreven. Ook in Belgi draait het vierkant: dankzij het tweejaarlijkse Autosalon hield de automarkt bij ons wel stand, maar de sectorfederatie Febiac is pessimistisch over de tweede jaarhelft. In de VS lijdt GM onder de kredietcrisis. Heel wat Amerikanen zien zwarte sneeuw en de aanschaf van een nieuwe wagen wordt uitgesteld. Bovendien voelen ze er ook de hoge olieprijzen, met als gevolg dat brandstofverslindende wagens minder verkocht worden. Dat treft GM extra, omdat het grote terreinwagens zoals de Hummer produceert. Zo is ook GM het slachtoffer van zijn wereldvreemde gedrag. Al jarenlang is het duidelijk dat olie nooit meer echt goedkoop zal worden. Toch moesten de autos steeds groter worden. Zuiniger? Dat was geen issue. Toen de tweede man bij het bedrijf, Bob Lutz, voorstelde om een kleinere auto met een zuinige motor te fabriceren, werd hij weggelachen: Elke nieuwe Cadillac hoort groter te zijn, onze klanten eisen dat. Nu zegt GM alles op alles te zetten om tegen 2010 met een elektrische auto te kunnen uitpakken. Als GM 2010 haalt natuurlijk, want volgens een studie van de Italiaanse bank UniCredit kan elk moment een van de drie grote autobouwers van de VS failliet gaan. En dan heeft GM slechtere papieren dan Ford of Chrysler. Hoe verschillend het Europese Fortis en Amerikaanse GM ook zijn, ze hebben een aantal zaken gemeen: ooit waren ze oppermachtig in hun sector. Ze waanden zich onaantastbaar en gedroegen zich wereldvreemd. Vandaag incasseren uitgerekend zij de hardste klappen. En het is nog onduidelijk of ze zich wel tijdig kunnen hervatten.

Ingrid Van Daele

1 3 AU G U S T U S 2 0 0 8 K N AC K 35

34

All rights reserved. Gebruik en reproductie enkel mits toelating van de uitgever via Mediargus NV, F. Pelletierstraat 8A 1030 Brussels, TEL:(+32)2 7400970 FAX:(+32)2 7400971