Vous êtes sur la page 1sur 134
- Chuong 3 CAC PHUONG PHAP GIAI MACH BIEN TUYEN TINH PHUC TAP Gidi mgt mach dign Ia tim céc dong dign hode céc dign ap cba tét cf ote nhénh hay clia mot 6 nhénh nado 46 clia mach diga khi da bit so dé cha mach va céc thong s6 cila cdc phan ti cia mach. ‘Trong chuong nay ta sé xét cde phuong phap dé gidi cdc mach ign tuyén tinh phite tap & ché do xéc lap hinh sin trong trutmg hop mach di¢n khong 6 hé cam, Truémg hop mach dign cé hd cAm se duge xét & chwong tigp theo. Digu nay s€ gitip cho vige tiép thu noi dung cite hai chuong nay tra nén dé dang hon d6i vdi cdc sinh vien. 3.4. PHUONG PHAP CAC DONG BIEN NHANH ‘Ta hay xét mt mach dign c6 dang wrong d6i phic tap 4 hinh 3.1.12. . ink 3.L0 Graph cid mich digh nay duege vé & hinh 3.1.16. +. Migeh dign’g6m 06 m = 6 nbénh va n = 4 nit, Gia thigt 4a cho tri s6 cia Séc din dong fide dung’phic E, va B, cia cée nguén véi céc chiéu duong 8 chon, cde tri 86 cha'céc téng trb phite Z,, Z2, Za. Za» Zs Va Ze cha céc nhanh va cin tim tri s0 cha cfc dong dign hi¢u dung phic cua céc nhdnh, WT ‘Theo phucing php cdc dong dign nhénh ta tién hanh céc bude sau day: += Buée 1: Dat ky higu va chon chiéu duong cho dong dign cdc nhdnh. Taky hiéu f,, i,, i,, i,, is va 1, We cdc ddng dign higu dung phitc trong cde nhénh c6 tong tréstwong img 18 Z,, Za, Zs, Za, Zs va Zo. D6i v6i dong dign trong m6i nhdnh, ta cé thé chon mot trong hai chiéu cé thé lam chiéu duong. D6i vi céc nhénh 6 nguén sdd, ngudi ta thutmg chon chiéu duong cia dong dign nhénh giéng v6i chiéu duomg da chon cho céc sdd. Vi vay, ta chon chigu diong cia i, gidng véi chiéu duong cia Eva chon chiéu duong cia i, gidng voi chiéu dong cia Ep. D6i véi cc nhanh khong c6 nguén sdd, thi ta c6 thé chon mot chidu wy ¥ lam chigu ditong cho dong dian ahdnh. Gia sit ta chon céc chiéu duong cho iy, iy, t, va i, hu eéc mi tén vé tren hinh 3.1.1. ~ Buée 2 : Viet cdc phwong trinh doc ldp tuyén tinh theo dinh luge Kirchhoff thi nkdt (cing goi 1a dinh lvat Kirchhoff cho cae dong). Cac phuong trinh nay cé dang: Dik =0 nat Ta quy uéc ring céc ding dién c6 chidu dugng di ra khdi ait duge Idy voi d&u duong (+), va céc dong dién c6 chigu dutong di vao niit dug lay voi diva am (-). C&c phuong trinh theo djnh luat Kirchhoff tht nhat viét cho cdc nit ©, @ va @ Iiin lugt Ia” -i,+i,+i,=0 GAD -t,-1,+i,=0 (3.1.2) i,-i,+i,=0 G13) 2 Chi ¥ ring phwong trinh theo djnh Iugt Kirebhoff thi at viet cho nit © i,-1,-1.=0 (3.1.4) khong doc lap tuyén tinh voi he cée phyong tinh (3.1.1), (3.1.2) va (3.1.3). ‘That vay, néu cOng cdc phuong trinh (3.1.1), (3.1.2) va (3.1:3) lai ta sé due: -i+i,+i,=0 >> GS) Dem nhén phuong trinh (3.1.5) véi (-1) ta sé duge phuong trinh (3.1.4). Diéu ndy chtng té ring phuong trinh (3.1.5) 1a mot t6 hgp tuyén tink cia cde phuong trinh (3.1.1), (3.1.2) va G.1.3). 78 Mot céch téng qudt, néa mach dign c6 n not thi ta chi co thé viet duge (n - 1) phuong trinh dQc lap tuyn tinh theo dinh luat Kirchhoff thi nhat cho {n- 1) nit. ° « Bude 3: Viet cdc phuorig tinh dpc lap tuyén tink theo dink iuat Kirchhoff thit hai (cling goi 18 dinh luat Kirchhoff cho céc dign ép). Dé chon cdc véng co ban, ta hay sit dung @ graph ciia mach vé & hinh 3.1.1b. Dau tin, ta : chon mét graph con (goi 14 cdy) gm n- 1 = 4 "+1 = 3 nbénh n6i fién n= 4 nét nhung khong 144! tao thanh yong (durting kin). x Vi dy ta chon cay gém cdc nhanh 4, 5 va 6 ®*° @ vé bing cac nét lig’ hinh 3.1.2. Cae nbdnh 1, 2, 3 ve bing nét ditt & hinh 3.1.2 duge goi A cée edu. Méi cu sé hop véi mot s6 nhénh cla cay 44 chon dé tao thinh mot vong co ban. 3 Hink 3.1.2 Déi vdi vong (co bin) I hgp bi cdc nhénh 1 va 2 véi chigu di vong chon phi hop v6i chiéu cia cdu 1, ta viet duge phuong trinh Kirchhoff tht hai dang phitc sau day: 2h) +Zaig = By 1.6) D6i voi vong (co ban) II hop béi cdc nhdnh 2 va 5 v6i chiéu di vong chon pha hgp véi cia cfu 2, ta c6‘phuong trinh: Zyly + Zsis = By G.L7) Cuéi_cing, 61 vdi vong (co ban) HIT hgp bdi cdc nhdnh 3, 5, 6 va 4 véi chiéu di vong chon phi gp véi chiéu cia cdu 3, ta cé phuong trinh; Zaly—Zalg-+ Zsls + Zale = 0 1.8) Tap hop cfc phitong. trink GD, (3.1.2), G.1.3), (3.1.6), G17), (3.1.8) hop'thinh mot hé th6ng ede phitong trink doc lap :tuyén tinh d6i véi cdc an s6 Ri clic dong dign nhénh 4), 13, fy, ig, is va ig: He phyong trinh nay duge goi la h¢ phuong trinh déng nhdnh. = Bue 4 : Gidi hé phuong trinh dong nhdnh. Cudi cing ta gidi hé phuong «rin dong nhénh bang mot trong céc phuong phap cia dai so tuyén tinh ta s€ duge tri sO cia cdc ding dign phai tim, 79 Nidy 3.1 Cho mach dign & hinh 3.1.3a véi : B, = (10020) V. Ey = 1004- Vv; va cfc tdng tro Z, = Z) = 50 + j30 2, Z, = 100 Q. Vist hé phuong trink dong nhénh va gidi h¢ phuong trinh 46. iz O a ih oF Hinh 3.13 Gidi: Mach dign 6 m = 3 nhénh van = 2 niit, Graph ea mach dign duge vé 6 H.3.1.3b. - Bude Ts Ta kf higu ding ditn céc nhdnh 1a i,, iva i, véi cde chiéu dong ah da ve OH3.1.3a. . ~ Bude 2: Ta c6 thé vidt duge n.- 1 = 2-1 = 1 phuong trinh doc 6p tuyén tinh theo djnh luat Kirchhoff thé abt. Ta viet hong a tinh theo djnbeludt, Kirchhoff thithdt cho mét:1: 1 zh Fh 0° SoD 3.19) ‘Chon ingt ety li'ahdah 3, ta's8xée dinh duge m-n +1 =3-241=2 vong co’ban 1A cdc vong I va II nhu vé 8 H.3.1.36 "Ta viét duge hai phutong triah 9c lap tuy€n tinh theo dinh luat Kirchhoff thit hai: Zi, +Zsh; =E, (3.1.10) . Zqhy + Zyly = Ey 411) hay: (50+ j30)i, + 100i, = 10020° 1.42) (50+ j30)i, +1001, = 1002 ~30° (3.1.13) 380 - Bude 3: Gidi h¢ cde phuong trink dong nhénh, Dé gidi hé cdc phuong trinh.ding nbénh: gém cdc phiong trinh (3.1.9). (3.1.12), va (8.1.13).ta ding phyong. Php thay the. TeG.L 9) ta rot ra . i, =i, +h G14) ‘Thay (3.1.14) vio (3.1.12) va (3.1.13), ta duge (21 +2s)h + Zsb = 8, va Zsh, +(Z, +Zs)iy=Ey hay (150 + j30){, + 100i, = 10020° 3.1.15) va 100i, + (150+ j30)i, = 1002 -30° G.1.16) Tir (3.1.15),ta rit ra: i, =120° -(1,5 + 50,3)i, G.1.17) Thay (3.1.17) vao (3.1.16), ta dude: 100i, + (150+ j30)[1-(1,5 + j0,3)i, ]= 1002 -30° hay {+116 - j90} 1, = -63,40 — j80 63,40 — 580 _ oA. b= 6-90 0,6752 + j0, 1658 = 0, 6952213, 80 Thay két qué nay vao (3.1.17), ta duge i, =(0,03695 ~ j0.4513) A=(0,45282 - 85,32°) A Ta cling c6 thé gidi bé phuong trinh, (3.1.15) va (3.1.16) bang quy téc vay sats 36M, j3000_. > TR 00 : nr 6se) A =(0,6952.213,80°) A 100. i 490-0002 i joo | ~ 11600+ j9000 1504530 = (0,03698 - j0, 4513) A=(0,45282 —85,32°) A Cudi cling, ta tinh dong dién [, theo (3.1.14) i, =i, +1, =(0.7122- j0,2855) A=(0,76724—21,84) A 81 3.2. PHUONG PHAP DONG VONG Phuong phiip dng nhénh c6 s6 dn s6 va s6 phuong trinh bang s6 nhénh, nen néu mach ign c6 s6 nhénb 16n thi vie gidi he phuong trinh tuyén tinh v6i s6 phuong trinh Idn sé t6n nhiéu thdi gian va cng site. Ngudi ta c6, thé gidm due s6 dn s6 vé cic dong di¢n bing cach chon an s6 1a céc dong vong chit khong phai 18 cc dong nhénh. Xét mach dién 6 H.3.1.1. : Ta hay coi ring dong dign cia cdc cfu 18 Ly, ip. i, khong chi chay qua céc edu tong img 1, 2, 3 ma con chay qua cdc nhanh hop thanh cic vang co ban I, I, Il nhu vé & 1.3.2.1 (tée 18 coi rang i, =1, chay qua cc nhéoh 1 vad, 1, =i, chay qua céc nhénh 2 va 5, va i, =1, chay qua cdc nhénh 3, 5, 6va 4). . Hinh 3.21 Bay ‘gid ta coi dong dig méi nhiknti Wa téng dai s6 céc dong vong chay “ qua nhénh : 4 hehe (3.2.1) ; - 622) , 3.2.3) G24) 3.2.5) 3.2.6) inh Tuat Cée he thie (3.2.4), (3.2.5), 3.2.6) chinh 1a he qua cia Kirchhoff thit nhat viet cho ode nit 6 (3.1.1), (3.1.2) va (3.1.3). 82 ‘Thay 24) ‘¥ (3.2.6) vao (3.1.6), (3.1.7) va (3.1.8), ta sé nhan duoc he phuong trinh sau day Zi, +2Za(t, -b,)=8: Zaly, +Zs(tyy +ieg)=Eo Zyhyy -Za(iy, -1,)+23(1, +i,,)+Zei, =9 hay (2, +Z4)l,, -Zaly, = Bi 2.7) {Zp +2Zs)ly, + Zsly, =Ea (3.2.8) -Z4l,, +Zsh,, +(Z3+Zq+Zs+Ze)l,, =9 (3.2.9) Hé phuong tinh (3.2.7), (3.2.8) va (3.2.9) duge goi la hé phuong trinh dong vang viét cho mach dign 6 1.3.1.1. Dé thay ¥ nghia cita céc hé s6 cla céc phutong tinh dong ving ta dua vio cdc ky iu sau day: Zyy = Zy + Zq [a téng cdc téng td cia cdc nhdnh thugc vong L. Zpy = Zn + Zs 10 t6ng cdc téng td cia cée nhanh thuge vong IT. Zqy = Zy + Za + Zs +25 Ha tng céc tong tr chia céc nbénh thuge ving ILI. Zyy = Za, =~ Zq la tOng tro chung cita 2 vong I va ID. Téng tro Z, duge lay v6i dv trir(.) vi hai dang dign {,, vA chay qua Z, theo hai chiéu nguge nhau. Zpy = Zyy = Zs la tOng ted chung cha 2 vong H va IIL. Téng tris Zs duge dy du duong (+) vi hai dong dien vong i, va I, chay qua Zs theo cing mot chiéu. Zp, = Zyz =.0 Vi hai vong I va TI khong c6 tng tri chung nao. 8, = re 2B, Wa tng dai sO cdc sdd trong vong I. T B= Da =B, Ia téng dai s6 c&c sdd trong vong I. E,, = 5B, = 0 Ia tong dai s6 che sd4 trong vong TIT. 7 V6i cic ky higu nay, hé phuong trinh dong vong cho trudng hop mach dign c6 3 vong co ban duge viet 12: Zuky, +Ziaky +Zisk, =By, Zahy, +2Zraky +Zasly, = Evy (3.2.10) Zath, +2, *Zarly Bs 83 _ Ta,dé suy ra he phwong tink dong vong cho trutmg hop mach dign 66 36 vong tay §. Ua diém eda he phuong rink déng vong 12 sO 4n sé va s6 phuong trinh dong vong chi bang s6 cfu, tie 1a bang m - (0 -Nem-n+1,ithono-1 phuiong trinh so véi he phuong trinh dong nhénh. -Gidi he phuong trinh dong vong, ta's€ duge céc dong vons- Sau 46 néw mun fim dong ofc nhénh ta sé tinh dang mbi nhdah bing efch Idy téng dai 96 cic ding vong chay qua nhénh. ‘Tom lai, c&e bude gidi mot mach dién bang phuong php dong vong nhu sau: . Buée 1: Vé graph cha mach dién. “ Chon mot cay va xée dinh ofc vong eo ban twong tng. «Bude 2: Viet he phuong tinh dong vong theo dang (3.2.10). - Buée 3: Giti he phuong trinh dong vong dé tim duoc cdc dong dign vong. «Bude 4: Tinh dong dign cdc nhénh theo afc dong vong 4a tim duge. Vi dy 3.2.1: Gia mach dign 4% cho 8 H.3.2.2a v6i cde thong sO dé cho 6 vi dy 3.1.1 ping phyong phép dong vong. Hinh 3.2.2 Gidi: - Bude 1:'Ta vé graph cha mach sign nhur 6 1.3.2.2b- Chon cay 4 nhanh 3, ta c6 hai vong co ban voi cde ddng vong {va i, nhu vé tren H3.2.2b6 84 - Buéc 2: Ta vigt.he phuong trinh dong vong. Zirh, +2ray, =By, Zaly, + Zk, = By, voi Zyy = Zy + Zz = (50 + j30) + 100 = (150 + j30) 2 Zoq = Za + Zy = (50 + j30) + 100 = (150 + j30) 2 Zz =Zy = Zq = 1002 E, =E, =10020° V hay 1 (150+ j30)i,, +100i,, = 100 1001,, +(150+j30)i,, = 1002 -30° - Bude 3 : Gidi h¢ phuong trinh dong vong trén day ta duge: + ,, = (0.6752 + j0,1658)A = (0,6952213,80°) A i, = (0.03695 - j0.4513) A = (0,45282 - 85,32) A - Bude 4: Tinh dong dién céc nhénh theo céc dong vong. =k, +4,, =(0,6752 +, j0.1658) + (0,03695 — j0,4153) A = (0,7122 — j0.2855) A =(0,7672.2-21,84°) A 3.3. PHUONG PHAP BIEN THE CAC NUT ‘Trong nhiéu tregmg hop, ngudi ta cin tim dién thé cla cdc nit cha mot mach dién (d6i ¥6i dign thé cba mot diém Aa chon c6 tr] 96 bang 0) khi da biét so dé va c&c thong s6 cia mach. Trong nhimg truéng hop nay, di nbién 1a ta nén chon 4n s6 cia bai todn 14 dién thé cha cdc nuit. cha mach dién. Hon nifa; v1.86 nut (n) cua mot mach di¢n thudng it hon sé nhanh (m) nén sé 4n s6 la céc dign thé bing (n - 1) thudng bé hon sé an s6 1a cdc dong obinh m hay bé hon s6 dn sé 1a cdc dong vong (m - n + 1), (tie : n- 1 < mhoac n- 1 ) Hink 3.44 OF: Gish Ap dung cdc cong thntc bién 661 tuong duiong céc nhénh song song, ta cd: 1 1 verti ed+t=A(apo) hay Dig 2 S410 «(05+i18) 2 - 1 k _YiBi + ¥yBp 1B, 1004100476 >" YD, 2 2: (100 + 86, 60 - j50) 2(93,30- j25) V =(96.592- 1°} v Theo sa dé tuong dyong 31.34.40, ta cd: he Baa 93,30 — j25 3 Zag t Za (25+ j15) +100 1 (0,7122-- j0,2855) AM 076722 ~21,84° A Ta cing c6 thé ding so 46 tong dong ® v6i nguén dong nhu 6 H.3.4.4c. v6i Jy = YB, + ¥2 Ba = i (=! —n/6)= Y = (sate etoo1004 n/6)= 5) live tz, =(2,303.- j2,382) A a 1 va Ya = Ki t% ~lsstao = (2,941 - j1,765)x107 S Hinh 3.4.46 theo so dé H.3.4.4c ta tinh duge = . 0,01 hg = deg x ped 202,303 2.382 eax a « 52.382)" Ors (2.oal — 1, 765)x10 Y; Y3+Yoa = (0,7122 - j0,2855) As = (0,76722-21,84) A. 98 3.5, BIEN BGI TUONG BUONG SAO - TAM GIAC VA TAM GIAC - SAO: Xét bo phan mach dign & H.3.5.1a voi 3 t6ng 8 Zan Zr» Zs, ni theo inh tam giéc gita ba nét ©, @ va ©. : Hink 3.5.2 ‘Ta hily tim céch thay thé bd phan so 46 bhinh tam gid nay bing bd phan so 66 twong duung gém ba ting tr 7, Za. Zo ni theo hinh s20 gitta cdc mit O, ®, © va niit chung O. pidu kign tuong duong 6 day a: V6i cfic.ddng dign i, i, va i, abe nhau timg doi mot trong hai so 46 thi céc dign Ap Uyz, Uzs v8 Usy trong hai so 46 phdi bing nhau tig 460i mot. so 46 hinh tam gidc c6: | On=Zulia G5." Upy = Zastas G52) Oy, = Zaks G53) By +0 a3 HU 0 G54) -iy+iy-in =o 6.5.5) -iy +h, hn = 35.6) -ty +i, -1 =9 B57 TH G.S.D, LSE (3.5.3), (3.5.4) ta 6: Zyahia +Zaslas +Zaibsr =0 G.5.8) Ta GS-5) ta rit ra: inet oe) 99 Tir (3.5.6) mit rar iy zip th, (3.5.10) Thay (3.5.9)'va (3.5.10) vao (3.5.8) ta duge: . (213421 +2 ha + Zaala -Zal Ti G.5.11) rit ra: . Z. e Z, : in =| ae) (Paz) (3.5.12 2 (Bs, VL Za Eas +E)? » ‘Thay (3.5.12) vao (3.5.1) ta c6: Ue 22a \i, -{ 2022s BNE p sZt) | Za teas *Zs1 6 so dé hinh sao c6: Uy =Zb, -Zi, G.5.14) Dérig nhat cdc hé sO céa i, va 1, trong hai phyong trinh (3.5.13) va (3.5.14) ta duge : 3.5.11) iy 3.5.13) 232. Z,=5 (3.5.15) Zyq + Zo3 + Lay va ent 3.5.16) 20D Las +E ‘Bang cach tuong ty ta dé tim duge: __ Zen. 2a" 74% ttn Cac cong thitc (3.5.15), (3.5.16) va (3.3.17) cho ta phép tink duge cdc téng tr cia hinh sao theo céc téng tré cia hinh tam gidc, chting duge goi I& cfc cOng thifc bién déi A— Y {tam giée > sao). Ty cdc cong thie (3.5.15), (3.5.16) va (3.5.17) ta cling ¢6 thé gidi duge Zya, Zp Va Zyy theo Zy, Zy Va Zp! ‘BS17) 2yg = Zy Ly (3.5.18) Zs Uys 2Dy +2 + (3.5.19) Z, Z, Ly, 22542, + (3.5.20) a Cac cong thite (3.5.18), (3.5.19), (3.5.20) duge gai Ia ede cong thite bien d6i Y > A (sao > tam giéc). ° 100 Truong hop dic biét: Vi hinh sao‘d6i ximg 2, =2q = Py =2y va hinh tam gide di xing , Zn si zy = 28 3.5.21) hay Zag =32y (3.5.22) Vi dy 3.5.1: Cho mach di¢n & H.3.5.2a véi: Z, =Z, =Z,=(1tj2)03 Zy= Zs = Ze =(12+j9) Q; E, =12020° Vv; E, =1202-120° V; EB, =1202120° V. Tinh cdc dong dién i,. i, va iy. Ta thay cdc ting trd.Zs, Zs, Zq Oi hinh tam gide gita cde nit @, ©, @ bang cée téng tro Z|, Z,, Z, n6i hinh a sao tuong duong. Kihigu Z,=Z5=Zj =Z, va 2,5 2y=Zy=Zy ,ta cb: “ : Minh 3.5.20 Zy« 2. 124j9 Mach dign & H.3.5..2b tutong duong v6i mach dign & H.3.5.2c v6i : Zing =Zays= Zou =Zi 421 = 2a Za =25 42s =(44)3)+(14j2)=(5 +55). 2 Ap dung cOng tinfc dign 4p hai nit cho mach din 8 H.3.5.2c, ta cd: 4 _EyYyg + BoYou + Es You 0 Ya * You * Yaa Vi Yug = Yaye = Yous = Yer (8 062 (b, +8 +B) %e 3Yuq ‘ E, +E, +E ie = Es _ 100.20° +1002 - 120° + 1002120" ~ 3 _ 100 + (50 j86,60) + (-50 + j86,60) 0 eee Tu so 46 H.3.5.2c, ta c6: E, 10020" 9 apyae 0 By sep =(10~ j10)A=(14,142~-45°) A B, _ 1002-120" _ . we SS = (13,66 j3,660) A=(14,142-165°) A B, _ 1002120° j 0 Zeta BOAO + ROA = (1414275 ya © aay, bing phuong phép bién 44i wong duong A—> Yta 44 dua mot mach dién c6 6 nhénh va 4 mit vé mét mach dién don gian hon chi c6 3 nbénh ya 2 nit 1am cho vige tinh cde dong dien i,, 1, va L, 68 dang hon rét nhiéu. Vi dy 3.5.2: Cho mach dign & H.3.5.3a v6i Zy =Zq = Za = (2+ §4)O va Las = Zo = Zo4 = (30+ j60)2. Hay tim cdc téng 19 Zp, Zag Va Zs, cia so 46 tong dong 6 H.3.5.3b. 102 b) Hinh 3.$.3a,6 Gidl: pau tien, ta hay thay cdc ting 18 Zys, Zp Va Zoq n6i hinh tam gide 6 so 46 1135.3a bang cde téng tra tong dvong Zs, Zs v8 Zs n6i hinh sao nhu & H.3.5.3¢. OQ z,@ & o zy @—42S 40 @—S—9 @ ‘zy Ze © Zy ¢) dq) Hink 3.5.30, Theo cong thitc bién 668i A> Ytacd: 30+ 360) 3 Zy=Zs5=2 =(10+j20) @ “Ta.dé thy ring, s0 6 6 H.3.5.3e tuong duong v6i so 46 & H.3.5.34 véis Ly 22 +24 =p tZs = 2a +2 2 (244) +(10+ j20)=(12+ 24) 2 Tigp theo, ta bin di cée tng Zy n6i hinh sao (@ hinh 3.5.3¢) thank céc \éng tr3 tuong duong di hinh tam giée Z, 0 H.3.5:3b. “Theo cong thifc bién di Y >A ta c6: Zyy 2 Zag = Zan #2 = Shy = 3(12 + 24) = 36 + j64 O 103 . ‘CAU HOI KIEM TRA 3.4. Cac buée din tién hanh khi giai mSt mach dién bang phuong phap eae dong dién nhanh. Sé phuong trinh déc lap tuyén tinh can viet cho cac nut’ v& cho cac vang 66 quan hé gi véi sé nut n va sé nhanh m cia mach dién. Viét hg phuong trinh cac dong dién nhanh cho mét s6 mach dién tir don gian dén phitc tap. 3.2. Cac bude cn tin hanh khi gidi mot mach dién bang phuong phap dang vong. S6é phusng trinh dong veng can viét cé quan hé gi véi sé nut n va s6 nhanh m cia mach dién. Viét hé phugng trinh dang vong cho mét 86 mach dién tir don gian dén phitc tap. 3.3. Cac bude céin tién hanh khi gidi mét mach dién bang phudng php thé nut. SS phugng trinh thé nut cdn viét cé quan hé gi véi sé nat n cla mach dién. . Viét hé phuong trinh thé nut cho mét sé mach dién tir dan gian dén_ phite tap. 3.4, So s4nh phuang phap dong ving, phuong phap dién thé cdc nut véi phudng phap cde dang nhanh vé céc mat sau day. - Cach chon cdc &n sO = 86 cée'phuong trinh - ¥'nghia ciia cdc phuong trinh = Thd tue giai hé phusng trinh Cho mot.sé vi dy cho théy 18 wu aiém, nhuge diém cia mdi phuong phap. . 3.5. Myc dich olta viée “big 661 80 6 cia mactraign thanh mot so a8 tong dung la gi. Cho mét s6 vidy. ~ 3.6. Ching minh céc cong thite v8 sad tusng duong, nguén dong tuong duong va téng tré tuong dung hod téng dn tuong aucng cia cac nhanh néi tiép hoc song song. Cho mat sé vi du. e 3.7. Ching minh cae céng thife bién a6} sao - tam » glée (¥ - A) va tam gidc - sao (A-Y). Cho mét s6 vi du vé ap dung bién dBi Y- Ava A-¥ trong viée gidi mach dién. 3.8. Phat biéu nguyén ly xép chéng. Néu cach gidi mot mach dién bang phugng phap xép chéng. Cho mét sé vi du. BAIL TAP 8T.3.1. Cho.mach dign &-H.B7.3.1 véi 242 Zg=14)1 Q, Z3 = 10 + j200, B, >(106.20") v, y-(noc§] V va l=G2n/6) A. Tinh cc dong dién f,. i,, 1, bang: 4. Phung phap dong nhanh. 2. Phuong phap dong ving. 3. Phuong phap thé nut. Tinh cc céng sudt tac dyng va cng sudt phan khang cla cac ahanh va kiém nghiém can bang céng suat trong toan mach. HBTBL BT.3.2. Cho mach dién & H.BT.3.2 voi: a olan a. # 8, =(20020") v, b -{20028) v Zy5Z.21+j29, Zg = Zq= 25 = 2g = (18 + j24) 2 Tinh dong dign cae nhénh bang: 4. Phugng phap déng nhanh. 2. Phung phap dang vong. 3. Phuong phap thé nét Tinh cdc céng suat tac dung va’ céng suat phan. khdng cla c&c nhanh va kiém nghiém sy can bang céng sual trong toan mach. 105 HBTS 8.3.3. Cho mach dién 6 H.BT.3.3 vi: = t nT ; n E, -(100<8) v,E, 12025 Vv, i-(se8) A Zy = Zq= 14 12O,Zy= 24 = 252 (1 + 20} Tinh dang dign cac nhanh bang: 4. Phuong phap dong nhanh. 2. Phuong pnap dong vong. 3. Phuong phap thé nit. Tinh cdc cong sudt tac dung va cong sudt phan khang cia cae nhanh va kiém nghiém sy cn bang e&ng suat trong toan mach. ABT3.3 BT.3.4. Gidi lai bai tap BT.3.2 v6i Z, = 0. BT.3.5. Gidi lai bal tap BT.3.3 vai Zp = 0. 106 BT.3.6. Cho mach dign & H.BT.3.6 véi: Zy = (10 + j20) 2, Zp = (20 + j40) 0, Zy = Zq = (10 - j20) 9, Zs = 102, Ze =(1+)7) 2, E, =(10020°) v. Tinh dong éign céc nhanh, tinh cong suat 7 tac dung va cong su&t phan khang cia nguén. Ee Ne BT.3.7. Tinh dong dién i, trong mach dién HBT3.6 &8 BT.3.1 bang phutong phap bién adi tuweng ducng cc nhanh song song. BT.3.8. Tinh cdc dong dién i,, i, i, trong mach dign 4 H.BT.3.2 bang phucng php bién di sao - tam glac. BT.3.9. Tinh dong dién igtrong mach éién & BT.3.3 bang phuong phap bién déi tuong duong. BT.3.10. Tinh che dong dign i, va igtrang mach dién & BT.3.6 bing phuang phép bién déi tuang duong. . : 107 Chuong 4 MACH DIEN CO HO CAM ‘Trong chwong nay ta xét téc dung cba h6 ei & ché do xéc Tap hinh sin. Cée sinh-vien thutng gap nhiéu kh6 khan va mée nhiéu sai lim khi gidi cdc mach dién c6 h6 cim, vi thé cfin dae biet chi ¥ va hiéu 16 thing muc truée khi nghién cifu cdc myc tigp theo. 4.4. H6 CAM. CAC CYC CUNG CYC TinH. BizU THUC CUA BIEN Ap HO CAM Dé cho don gidn ta hay xét hai cudn day Iy tuéng 06 dien cém Ly va Ly va 66 cdc dién trd bang khong (Ry = Ro = 0). Neudi ta néi ring 2 cuon day Ly va Lz 6 hé cém voi nhau néu mot dong dign i, bién thien (theo thai gian Heo) chay trong cugn day L sé tao nen” mot digs 4p hd cdm uzyy trong cid day La. DE viel duac bidu thite toan hoc lién hé gitta dign 4p We M aL wd chm tye ¥6i 160 4 BIER pe Ae 4i,(). 8 b ¢ ._ 4 thin — eta dong dién : Wom i,(t) theo thei gian aguti ta” Ve dae! Miah 4ht fin chi r6 bang céch Gath dil bling chng mot du mao dé (vf dy dau *) hai eye xéc dinh chia Ly Va Ly quae goi lk ede cue cing eve tink cia Ly vA Ly V6i§ nghia sau-day : ~-Néu ta chon chiéu duong cia i, (1) trong cugn day Ly Ja chidu di tiv cuc c6 dénh du * cba L, déo eye cOn Iai (khong dénh dau *) cba Ly va chon chidu duong cba dign dp h8, cm upy(t)trong cugn day Le la.chiéu di ta eye c6 danh dia * dén cuc con lai (khong danh du *) cita Lo thi ta 06 bidu thite + int) toe (t)= May he (Si May? - at) 108 Hé s6 Mp, trong phwong tinh (4.1.1) duge goi IA hé sé hd cam hay hd cdm (mutual inductance) gita L, vd Ly. H8 cm M,, lin quan v6i L,, 1, bai he thite : My =kyJLjLy voi0 Ska, <1 (4.1.2) Hé cém Mo, 06 cing don vj v6i dign cm L;, L; va 06 don vi la henry (viet tat la H). . D6i véi ‘cdc Ad ceim mye tinh, ta c6 : My =My (4.1.3) Trong tung hyp chi c6 2 phan tit L; va Ly c6-hé cam véi nhau, ta chi cin dang M dé chi hé cm gitta L, va Ly : My =Ma, =M. ; Gid sir da cho cuc a cia L, va cuc ¢ cita Ly Ia cye cing cuc tinh cia Ly va Ly. Ta dénh dau hai cue a va c nay bing dau * nhu & H.4.1.1. Gia sit ta chon chiéu duong cia i,(t) trong L; 1a chigu di ti cuc o6 danh dau * dén-cuc kia (khong c6 dau *) cba L; (tite 1a chiéu di eye a dén cye b cba L,). Néu ta chon chiéu dirong ciia dign ap hd cdm up, (t) trong Ly 1a chigu di tir cye c6 déinh dau * dén cue con Jai (khong 06 d&u *) cba Lz, tite 1A chon chiéu duong cia uyyy(t) 1A chiéu di tr eye ¢ dén cyc d cha Lp, thi dién 4p hd cdm uyyy(t) sé c6 bigu thie la: Us = My voi My, >0 4.1.4) Tir quy the & H.4.1.1 dé dang suy ra céc biéu thitc dién 4p hd cdm trong cdc HA.L2, 4.1.3 va'41.4. : : Ma, st + SS. a iy f+ 9 7 eh Maw M arg? Hinbag 9; May. eee . om, a ipb °c gis d di, Uy M —t Hinh 4.1.3 a 109 a * tee me a i, b : _., 4 Uae M ay dt Hinh 4.14 ‘Tren thuc 16 céc cye cling cutc tinh cha 2 cugn day phy thude vio chiéu quiin day ciia cdc cugn day dién cam Ly, Ly va phy thudc vao vi tri tuong déi cha 2 cugn day trong khong gian. Trén sv 46 mach di¢n khong thé chi 13 cdc yeu 16 nay nén ngudi ta phai dénh du céc eye cling cuc tinh cita 2 cugn day o6 hd cam bang cing mot dau nado d6, vi du dau * nhu da néi & tren. Néu khong biét chiéu quiin day cia céc cugn day Ly, Ly va vi trf tuong 61 cia chiing trong khong gian ta ciing cé thé xde cdc cuc cling cyc tinh -cha L, va L; bing céch thf nghiém dya vao dinh nghia néi tren. K Le a Ey ‘Volmét V2 . Hink 4.1.5 "That vay, gid sir da cho 2 cugn day dign cdm Ly va La véi ce cue ca Ly duye kg hign bing a va b, cdn-cée cute cia L, duge kf hieu bing c va d (ahw H.4.1.5). Ta hay n6i mot pin B, wi céc cyc.cudn day Ly sao cho néu khod K déng mach thi cue a cla Ly digc n6i voi cye duong (+) cba pin, edn cye b cita Ly duge n6i v6i cue Am (-) cla pin. Ta ni, mot voltmet mot chiés V2 voi cde eye cita cudn day L2 sao cho eve ¢ cita Ly duige n6i voi cue duong (+) cia voltmet, cn cute d ciia Ly duge ndi v6i cyc.(-) ea voltmet, . Bay git ta hay d6ng nhanh khod K trong mach cia cugn day Ly vi quan sat xem kim cia voltmet trong mach cia cudn day Ly sé quay theo chiéu nao : 1. Néu kim cia voltmet V2 quay thufn chiéu m2 n6 43 duge ch€ tgo, tic 13 vé phia bén phai cia vach OV thi ta két luga ring cue ¢ cba Ly e6 chng eye tinh véi cuc a cia cugn Ly. 2, Néu kim ca voltmet V2 quay nguge chiéu, ttc 14 vé phia ben tréi cla vach OV thi ta Két lugn ring cyc d cla Ly 06 cing cue tinh voi cue a cba cugn Ly. 110 Gidi thich : Khi ta d6ng khod K thi ddng dign i; voi chidu duong chon theo chidu di tit ce a dén cue b trong cudn day Ly sé ting len bat déu tir tri 86 ban dau bing khong cia nd. 1, Néu kim cha voltmet V2 quay thuan chién thi dign 4p hé cém vay, (t} do pai voltmet v6i chidu duong di ti cue + cia voltmet dé cyc - cia volmét (cling tic IA chiéu di tir cuc ¢ dén cue d cita Lp) c6 tri sf duong: tay (8) = May SL > 0 vet May > 098 S50 Digu nay phd hyp v6i quy wée vé chiéu duong cia y(t) va way (t)trong biéu thitc cita din dp hé cém 44 ndi tren. ‘Trong trutmg hop nay, eye a cha Ly va ege ¢ cha Ly Ia hai cye 06 cting exe tinh. 2, Néu kim cia voltmet V2 quay nguge chido thi dign 4p hd cém yyy (t)do bai voltmet vdi chiéu dong di tit cue + cia voltmet dén cye - cha volmét (cing tic 1a chigu 4i ti cue © din cute d cia L2) 06 tri s6 am: ai, up (t)=Mar Ge <0 < diy véi Mz, >0 va St>0 Digu nay 06 ngfiia 1a cue a cha L, va cue ¢ cia Lz khong phai Ta hai eye co cing cuc tinh. ‘Thr a6 suy ra ring, trong truimg hgp nay cye a cia L, va eye d cia T> 18 hai cue cling cye tinh, Trong vi dy 4.2.2 6 phiin dudi ta sé tin bay mot phuong phép xéc dinh céc eure 6 cing cye tinh cia hei cudn day 6 hd cim bang cach ding dong dign hinh sin. . Bidu thite cia dign dp hd édm trong triedng hop dong dign hinh sin. | Xét hai cugn day Ly valL, 6 hé cim M véi cfc cue cling cue tinh duge damn du * (H.4.1.6). Gid thiét dong dign chay trong cugn day L; 18 ddng dign hinh sin c6 tan sé g6c 1 @ + i, (t) =}yn sin(@t+a,) 4.1.5) V6i chiéu duong cita i,(t) duge chon Ja chiéu i tir oye * dn cue cdn lai cia Ly. “Dé tim bigu thie cha dien dp hd cm upy{t)trong cuda day Lz, ta chon chidu dong clin uyyq1& chidu di tit cu * cita Le dén cuc cdn Iai cita 1 (H.4.1.6). ut M ibe te Hinh 4.1.6 a Tacé: dn ye ag = May GE = Mai GeLlimsin(ot+ a1 )] = OMg Thm COS(Wt +0) ) =OMg Thy snl ex +a, +5) (4.1.6) Clic anh phite cita iy(t) v8 upy4 (t) tong ting 12: (4.1.7) va = joMy (Te )= joMaih, (4.1.8) Vi vay ta cé quy tac sau day: . Néu sa chon chiéu duomg cia i, va chiéu duong ciia Upy déu ta chiéu di tit cite cling tink ciia méi cuén day dén cyc con Iai cita cugn day a6 thi: o ny = JoMayi, (voi Myy> 0) “.1.9) Quy tde nay duge bidu dién bing so 46 6 H.4.1.7 Le Man. ‘ bie TB etn ih ar oMaly Hink 4.1.7 Tir quy tic co bin nay ta cing d8 suy ra bidu thite cha di¢n ap hd cm trong che trudng hop vé 6 céc H.4.1.8, H.4.1.9 va H.4.1.10. ° Man. wee et tan i, — joM al Hinh 41.8 Mal 112 pe a bs ae + te te . - Maly Bink 3.1.9 Moy. ~ . ya tae rn iy = Zo, cia hai vong J va TT ngoai s6 hang (- R3) con phai them s@ hang joM do tac dung ciia hd cdm gitta hai vong I-va II. CAU HOI KIEM TRA 4.1. Hign:tugng h& em trong mach dign [a gi? Véi quy ude nhu thé nao vé chigu duang cla dong dign iz va chiéu duang-cta dién Ap hd c&m upy thi ta 88 66 biéu thére: . Um omg {vai M > 0) 4.2. Thé nao 1a hai cite cting cue tinh oiia 2 phan ti L, va Lz co h6 cam voi nihau. Tir dinh nghia cla cae eye cling eye tinh hay néu mot s6 phutng phap 46 xA¢ dinh cac eye ciing cy tinh cia hai cugn day da cho. 43. Cho biu thic cla dign ap hd cdm & ché d6 xéc lap hinh sin. Véi quy use nhu thé nao vé chigu duong cla U4 va chiéu dutng cla J, thi ta sé cé bidu thite: Uny =joMi, (vim > 0) 4.4, Téng tr cia hai phan tir cé hd cam néi tiép sé thay aéi nhu thé nao theo cae cach néi ching. Cho mét $6 vi du. 4.5. Téng tré tong duong.ciia hai phan ti néi song song sé thay 6/ nhus thé nao theo cdc cach néi ching? Cho mét sé vi du. 4,6, Cho. mét vf du vé hé phuong trinh cdc ddng nhénh viét cho mot mach dién phic tap c6 hd cdm. So sénh véi trudng hyp khong ¢é hé cam thi hé phuong trinh nay c6 nhimg diém gi khéc. 123 BAI TAP BT.4.1. Trong mach dign & H.8T.4.1 ngudi ta do duge |, = 1A va Up = 30 V- ‘Tim tr 36 cla hS cdm M néu i, 06 tén $6 18 60 Hz (ald thiét ng voltmét dign trd vo cling 16n). hoes U, Uz HBT4L BT.4.2. Trong mach dign & H.BT.4.2a ngudi ta do duce dong dign | = 5 A va céng eudt P= 100 W @ dign ap U = 200 V va tn s6 f= 50 Hz, Néu n6i day nhu 6 H.BT.4.2b ngudi ta do duoc céng sudt P = SO0W. Hay tim he 36 hd cam M. : mhN be Res by HBT42 = BT.4.3, Cho mach dién 3 H.8T.4.3 vai J =10020° V, R, = 100, al, = 309, Re = 10.9, oly = 60 0, oM #20 0 va Ry = 50 2. Che exe cing oye tinh cia L, va L, cdc cyt 0b du Tim oe dong ditn i... 4. i, Roe i, ae HBT43 124 BT.4.4. Giai lai bai tp BT.4.3 khi cdc cyt cling cyc tinh ofa L, va L, la ede oye 6 du chém («). . BT.4.5. Cho moh dién & H.BT.4.5 voi B= 20020" V, Ry = R; = Ry = 10.9, oly = 30.0, aby = 402, oly = 50 R0Nig = 20 2, oMzs = 40 0, oMyg = 0. Tinh cae dong dign id, t HBTAS BT.4.6. Gidi lai bai tap BT.4.5 v6i aM. = 20.0, My, = 40.0, oM;3 = 30 0. BT.4.7. Cho mach dién 4 H.BT.47 véi E, =10020° V, Ey 023) v, R, = Rp=Ry= 400, al, =800, ol, 60.0, oM=500va 1 = 1000. Céc 3 ‘ot cue cing ce tinh clla L; va Le Ia cdc oye 6 du *. Tinh.déng sign cée nhanh, i wee, Pky othe Sa YMRS hy YO a Pie -HBTAT BTi4,8: Gl al BT.4.7 vol cdc oye cing oye tinh Gita L va 1; la oc Gc 66 déu chim’, . 125 : Chuong 5 MANG MOT CUA (MANG HAI CYC) TUYEN TINH 5.4. BINH NGHIA VA PHAN LOA Ngudi ta dinh nghia mang mot cia (one-port network) hay mang hai cyc (two-lerminal network) 1 bd phan mach dign gitta hai cyc A va B cha mot mach dien phic tap véi diéu kign 14 dong di¢n di vao mang bai cuc A phai bing dong dign di ra khdi mang bai cue B tite : ig) = ip 6.1.) Hai cue A va B véi digu kign (5.1) duge goi 18 mgr doi eye (a pair of terminals) hay {8 mde cia (a port). Bign 6p uap(t) gai la dign Ap tren ita, Néu mOt bd phan cia mot mach dién ndo &6 chi dyoc n6i v6i phin cdn Iai, cha mach ign & hai diém (hai eve) A vB thi digu kign (5.1.1) luda duge thod man vi d6 1B.e.thdc rhng.bage gitm haiddng: dign nay bai dink fuat Kirchhoff 461 voi che ddtig di¢n di vao thay dita khdi) < mot mat kin cit qua hei day din ndi.y6i- haicucAvAB. °° 0 2 . : Mang mit cila c6 ugudn va mang mgt cila khong nguén Ngudita phan cic mang mot cita thanh ode mang mbt ca cb ngudn (active one-port networks) vA céc mang mdr cila khong ngudir (passive one- port networks). , Dé xéc djnh xem mot mang mOt cima 44 cho 1A mgt mang mot cla cé ngudén hay 14 mot mang mot cita khong ngudn, ngudi ta tién anh mét trong hai thi nghigm sau day. . x 1420 4. Thi nghigm hd mach Ta cit roi mang mdt cita d& cho khdi bo phan mach dign néi v6i né tai cde cu A va B nby & H.5.12. Khi dé, ta duge mot mang mgt cita hd mach (dang dign di ra Hinh 5.1.2 126 hodc di vio mang mot cita nay bang khong i, = 0 (hodc ip = 0). Ditn 4p giita hai cue A va B.cla mang mOt cit khi hd mach duge goi 1A dign dp hd mach Uppyy Ta ob thé xéc dinh dign 4p hd mach uams bang céch tinh todni hay do bang mot volmet 6 dign tr R, vo cing ion. N&u Uasps = O thi mang mét cita 44 cho 14 mot mang mot cita khong - nguén. : NEw Uppna ¥ O thi mang mot cla d4 cho 18 mot mang mot cla c6 ngudn, Hink 5.1.3 Xét mach dign H.S.1.3. BO phan mach dign & trong hinh chi nhat 1a mér mang mot cia c5 ngudn. That vay, név lam h& mach ede eye A va B, tic 1 cho Z4=0 thi i, =i, =i,, =0. Nhung gitta céc cyc A va Bcé mot dién 4p hd mach khéc 0: . E =| ——_ : Unma (zBxje+o VWidy 5.0.2: BO phin mach-di¢n-trong hich chit nhat & 1.5.1.4 18 mgr mang mdt cia thang ngudn: That vy. 9 “ oft div mgch ign wi céc cue A va B th ate hy = = Ova Oise Hink 5.14 427 2. Thi nghigm ngin mach A Sau khi cét rdi mang mot cita khéi mach dign tai céc cye A va B cla néta | © Mang ding mot day ‘din’ cé téng tro bang mot cifa { ppngin khong néi hai cuc’A vA B véi nhau nhu & H5.L5. 3 Trong truing hop nay ngudi ta adi. Fink 5.1.5 ring céc cuc A va B bj néi.ngén mach : (short-circuited). C6 thé xac dinh dong dign ngdn mach iapogig bing céc tinh todn hoge bang céch do boi mot ampemeét c6 dién tra bang khong. Néuiapngin ® 9 thi mang mét cita da cho 1A mot mang mét cita cé nguén. NEU igpagin = 0 thi mang mot cita da cho 1A mot mang mot cia khong nguén. ‘Vi du véi mang mdt cita & H5.1.6, khi-cho Zq = 0 ta dé thay ring Tapngin¥ 0» Vay, 06 VA mang mot cita o6 nguén. Cdn véi mang mot cita & 45.1.7, khi n6i_ ngén mach e6c cue A va R ta dé thay ling ‘Lnpagin =O. Vays 6 mot mang mot cia khong nguén. Can ché § rang, try mot. 36 trutng hop dac bigt, tht 18 nghn= 9 nghiel” hd mach ‘thudng khong gay hancqnd gi abung thf nghiém ngén mach.¢6, thé a gay hu hong thiét bj néu cfc“ ~ dong dign trong cdc nhdnh cia ms 5 mang mot cita cd riguén dat 16i cdc tri 86 1én.. Ni the, teen thu t€ nén trénh 1am thi nghiém ngén mach, chi hen thye hin cfc tinh to4n tuong img vi tinh trang ngén mach ma thoi. . : * Hink 5.1.7 Mang mt cita tuyén tinh vd mang mot ita phi tuyén Ngudi ta con phan loai cdc mang mot cita thinh c&e mang mot ota tuyén tinh (linear one-port network) va céc mang mot cira phi tuyén (nonlinear one- port network). Mot mang mot cia duge goi 1a mang mot cia tuyén tinh néu 128 né chi chita cdc phan tit (din tré, dién cdm, dien dung hay hd cdm) tuyén tinh. Trong truéng hyp mang mét cia chifa it nhat mét phan er phi tuyén (nhu mot dién tro phi tuyén, mt dign cdm phi tuyén) thi né 1a mang mot cite phi tuyén. Trong chong nay, ching ta chi xét cdc mang mot cifa tuyén tinh. 5.2. TONG TRG VAO CUA MOT MANG MOT CUA TUYEN TINH KHONG NGUGN Mot mang mot cifa (mang hai cue) khong nguén thudng chi gém céc téng 1rd n6i V6i nhau theo mot so dé phitc tap hay don gidn ndo dé gilta hai cyc da cho. Cac hinh 5.2.1, 5.2.2 Ia céc vi dy vé mot s6 mang mot cita khong ngudn. Ai |Z 2s a b Zz, B Hinh 5.2.1 Hinh $.2.2 OH5.2.1 ta cé mét mang mot cita chi gém cAc tng tré ndi tiép va song song. © H.5.2.2 ta cd cée tng tr ndi hinh sao hodc tam gide. © ché do x4¢ Jap binh sin d6i véi phan mach dién bén ngoai thi mgt mang mOt cita khong nguén cé thé dugc thay thé bing mot tng tro tung duong goi la téng trd vao (input impedance) cha mang md cita khong ngudn. Néu goi Ula dign 4p higu dung dat vao hai iw cue cla mang mét cita va [ ia dong dién hitu = Ae—»—| dung phic di vao mot trong hai cyc cua mang mét cia khong nguén, véi quy uée [A chiéu duong cia w| dign dp Uva chiéu dung cha dong dién 1 cha 3 mot mang mt cia khong nguén dugc chon theo "Ld cing mot chiéu (vi dy déu 1a chiéu di tir cue A dén cue B nhu trén H.5.2.3) thi tong trd vao cla mang mot cita khong nguén duge x4e dinh boi : Hink 5.2.3 Z, . vio =F ‘Ta c6 thé tinh due téng tro vao cha mang mot cita khong nguén’ bang cAch gid thiet dign dp U dat vio mang mot cita khong nguén 1a da cho va tint dong dién i di vao mot mang mot cita khong nguén bing mot phuong phdy 126 nado d6, Sau d6.ta tink téng td vao bang ty s6 cha di¢n dp Uda cho va dong dién 1 da tinh duge. Trong trutmg hgp so 6 n6i cdc téng td cha mang mot cira khong ngudn tung d6i don gian ta c6 thé tinh duge téng trd vio Za. cha né bang cach dang cdc cong thifc tinh tng tr twong duong cita céc bO phan cia mach dign va téng tro tuong dong cba cdc bd phan dé. Vi du & so 46 H.5.2.1, ddu tien ta tinh téng tr tong duong cia hai téng tr Z; va Zq n6i tiép: Zyq= 23+ Zq Tiép theo ta tinh téng trd tuong duong cia Zs, n6i song song voi Zp : = Zea tau "7s Lag Cuéi cing ta tinh duoc téng tré vao bang téng tro twong duong cia Zagat tiép voi Zs Zryg = 2y + Zr34 Vay: a7, lalZs+2a) Bro“ 21 +707, +2 Dé tinh.téng tr vao cia mang mot cita khang ngudn c6 & so 46 H.5.2.2 ta cfin phdi ding cong thie bi6n di sao - tam gide dé dua so dé vé trudng hop cdc téng tr ndi ti€p va song song. Vi du, ta c6 thé thay céc téng tro Zy, Zs, Zs 06i tam gidc thanh cdc tdng tr Za Ze. Zp noi hinh sao nhw OH. 5.2.4-°Vai: N N. Zp og a Zi +25 +Zs Tir so dé tuong duong & H.5.2.4 ta dé tinh duge Zyag (ZctZs)x(Zpt2Z4) ZetZy+ZptZy Zag =Za* Hinh $.24 Vi dy 5.2.15 Tinh téng tra vao cha mang mét cita 5H5.2.5 G day ta c6 hai cudn day c6 hd cém ndi song song. Dé thh Zyyo, ta cin phai tinh duge cac dong di¢n ij, 1, valvéi di¢n dp-U gid chiét 1a da diet. Sau 46 ta tinh t6ng tré vio bing ty s6 cia dien dp U va dang dién 1. Bai toan Fink 5.2.5 nay di duge gidi @ muc 4.2.1 trong chuang 4 vé mach dign cé hd cam. 5.3. PHUONG TRINH CO BAN CUA MANG MOT cUA TUYEN TINH GO NGUGN. DINH LY THEVENIN VA BINH LY NORTON 5.3.1. Phuong trinh eg ban cila mang mot otfa tuyén tinh cé ngudn Xé6t mang mot cita tuyéi tinh c6 nguén ton bit ky & ché a6 xc lap hinh sin. I Goi Z, 1 tng wd cha mot tai tuy ¥ al Uz nOi vo céc cuc A va B cia mang mot cla. “ Goi Ula dién 4p hi¢u dung phitc gita hai . cuc A va B, va i 1a dong dign higu dung phic cung ciip béi mang midt cita c6 nguéa- Hinh 5.3.1 Néa mang mét cita chi g6m cc phén tit tuyén tinh thi ti cdc phuong trinh bac nhat lien.hé cdc ding, va chic 4p trong mach theo phuong phép dong nhénh, phuong phép dong vong hay phiong phép the mit, ta dé rit sa mgr phuong trinh bd nhdt lidn hg dign dp O va dang’dign I tai cc cuc (cita) cia mang mot cita tuyén tinh c6 nguén. Phung trinh nay c6 dang: UsAi+B - | (5.3.1) hay: i=cU+D (5.3.2) 6 day A, B(C, D) [a cdc hing. s6 phic chi phy thude vio cdc thong 56 (64d, nguén dong, cdc téng td) cia céc phén tit & trong mang mgt ciia ob nguén. * Phuong trinh (5.3.1) hod (5.3.2) duge goi 1 phuong trinh co ban cha mang mot cifa c6 nguén. 131 Vidy 5.3.1 Hay thanh lap phiong tinh ca bin cha mang mot cia cé nguén 6 H.5.3.2. Ta vigt duge céc phuong trinh sau. day cho bO phan mach di¢n ben trong mang hai cyc: U=-Z,i+Ugp @ Ai, =Vep @ E, -Z,i, =U, 3} a Zale = Ven ® Hinh $3.2 isi, +i, ro) Tir (2) va (3) ta rit raz 1, = 41: P@ <¥,(6)—-Uep} 6) 1 4 - Ba Me-¥4(E, -Uop) ©) Tir (5) va (6) ta rit raz izi+i,=(¥B,+¥E))-(¥+¥%,)Um Tw (7) tacé: tii +¥2E, (_ 1), Vo -W¥, (yew ® They Uteo ® vap-(1) te duge: th +E PY, +Y Cusi cing “ Y+¥, hay “etka 6) +2, 132 ‘Vay ta cee ‘Phuong, tinh co bin ¢ 6 dang: vGi: G-day, ta thay 16 1a cdc hé s6 A va B duge xéc dinh bai cc thong 36 #,, By. Zy, Za va Zq cha mang mot cita, Te (9) ta cting c6 thé rdt ra phuong trinh co ban du6i dang: {=CU+D a Zt, v6 = = eS} Zag | Tits Waka +l +E 42 (228, +712) peat ZB, + Ze 7+ 2 “Gl, +Tgly thle: Zit+25 Chic he s6 C va D cling duge xéc dinh bdi céc tham sO E, B,, Zs Zy VaZ. Binh ly Norton Phuong trinh co ban cha mot mang mot cia a tinh c6. ngudn 6 b che do xéc Igp hinh sin o6 thé viét duéi dang: i=cU+D (5.3.2) trong 46 C va D Ja céc hing s6 phitc dic trung cho mang mdt cita tuyén tinh 06 nguén da clio. Fink 5.3.3 133 Ta cé thé xéc dinh duge tri s6 va nghia cia céc hing sd phic Cva D tit céc thi nghi¢m sau day: 1. Thi nghiém ngdn mach: Cho mang mot cita ngin mach, tic cho tdi Z,g; = 0. Khi 46 ta 06: O=Usgtn = va Te lggin =Cx04D vay Deligin (5.3.3) 2. Tht nghiém hd mach : Cho mang hai cita hd mach, tiie cho tai co. Khi d6 ta c6: U=Uy va ici, =0=CU,,+D vay ce (5.3.4) . Ons Tir (5.3.3) va (5.3.4) ta 06: -i C= = -Yy (5.3.5) Ung i, _O day ta kg higu: Yy ot (5.3.6) Me Tw 1a mot téng din (céa so d6:Norton). Bay gid ta 06 thé vi6t( ~ (5.3.7). 4, goi so dS Phuong tinh nay tong img Oi 8 A wong dung 8 HS. Norton, . Vay ta cé thé phat bigu dinh ly sau day c6 ten tba If-Norton.: Mét mang mot cita tuyén tink cé ngudn 66" the thay ihe bang mot so 4d tuong ducmg gdm cé mot ngudn dong | ndt Ht song song voi mor tng din Yy. Tris cda ngudn dong 1 bang tri s8 cita dong dién ngdn mach iy cla mang mét cita, Téng dan ¥y bang 1} 36 cia dong dign ngdn mach -iy voi dign dp ho mach U,,cla mang mot cia. 134, Dink ly Thévenin va dinh ly Norton cho ta hai so d6 tuong duong cha cling mot mang mét cita tuyén tinh goi 1a so 46 Thevenin va so 46 Norton. Di nhien la hai so 46 nay phai tuong duong voi nhau. : Ta cé cfc quan hé sau day giffa céc thong s6 cha so d6 Thevenin va so d6 Norton: va hay vA Vi dy 5.3.2: Tim cdc théng s6 cla so dé Norton tuong tmg véi mang mot cita. tuyén tinh ¢6 nguén & H.5.3.5 v6i cdc thong so: B, = (10020) V, B,= (100230%), Z, = Za = (50 + j30) 2. Hinh $3.5 Hinh 5.3.6 Gial: >. |$9'86 Norton cha mang mot cifa da cho 8 H.5.3.5 duge vé 8 H.5,3.6. BE Bim, tf'965 cba ngudn dong J ta cho Z; = 0 (H.5.3.6) va tinh dong die¢n a p38 tim téng dia Yy cha so 46 Norton te ca dm them dign ép yg, hi cho Z; = 0 nb 8 so 46 H. 5.3.8. “ 21 A 22 Hink 5.3.8 Hinh $3.5 Ap dung cong thiic di¢n 4p hai nut ta c6: i Oy = Z BY +bY ay Kt, Oh Sau d6 ta tinh duge Yq tit: Ap dung bang 30: V6i B, = (10020) V, E,= (100230°) va Z, = 72 = (50 + j30) Qtacéd By _ (100+ 100230" Z, (50+ j30) 5 = (3,185 - j0,9112) A= (3,3132-15,96°) A va Jnein _ 3,185 ~ j0,9112 _ MS Thy Uys 9330+ )25 =(29,41-j17,65)x10 $= (34,302-30,97)x10" S. 136 Tir so dé 8.H.5.3.5 ta dé tim duge : ZyZy_ 50+ j30 Zontesn = Ze =(B5+ 15) 0 1 Ta nghiém thy ring Zqnévenin = 5.4. TAI HOA HOP CUA MOT MANG MOT CUA TUYEN TINH CO NGUON Gia sit 4a cho mot mang mot cia tuyén tinh c6 nguén, Vn dé thudng gap Ta can tim mot tdi dac bigt sao cho cOng sudt tic dung ma tai nhgn duge tir mang mot cifa tuyén tinh c6 ngudn A cho c6 trj sO cyc dai. Tai dac bigt nay duge goi la ti hoa hgp cia mang mot cita o6 nguén da cho. Baj todn nay dé gidi duge bing cach 4p dung dinh ly Thévenin, Ta hay thay thé mang mot cita tuy6n tinh c6 nguén da cho bing so 46 Thevenin & H.5.4.1. Hinh 5.4.2 Theo so dé & H. 5.4.1 ta d& tinh duge ding dign tai: liege 2m + Zrii. Gia sit Zn = Ry tiXm wll va . Zui = Rui +X En (Rin +m) + (Rea ai) a, © (Ri Ris) +I %m + Xai) Tir (5.4.1) ta dé thdy rang néu ta chon tai sao cho Xm+ Xu =O (5.4.2) (5.4.1) 137

Vous aimerez peut-être aussi