Spis treci

Przedmowa do wydania drugiego .......................................................................... 9

Ukad ksiki ........................................................................................................... 9
Stosowane oznaczenia ........................................................................................... 10
Hasa ....................................................................................................................... 11
Account ............................................................................................................... 12
Address book ....................................................................................................... 12
Administrator ...................................................................................................... 12
Adres ................................................................................................................... 12
Adres e-mail ........................................................................................................ 12
Adres IP ............................................................................................................... 12
Adresowanie poczty elektronicznej .................................................................... 12
Algorytm DES ..................................................................................................... 13
Anonimowy FTP (Anonymous FTP) .................................................................. 13
Aplet .................................................................................................................... 13
Archie .................................................................................................................. 13
ARPANet ............................................................................................................ 14
Artyku (Article) .................................................................................................. 14
ASCII .................................................................................................................. 14
ASCII file ............................................................................................................ 14
Attachment .......................................................................................................... 14
Automatyczne wysyanie listw ......................................................................... 14
Baud .................................................................................................................... 15
Baza danych ........................................................................................................ 15
Binary file ............................................................................................................ 15
Bod ...................................................................................................................... 15
Bookmark ............................................................................................................ 16
Bps (Bits per second) .......................................................................................... 16
Bramka ................................................................................................................ 16
Bridge .................................................................................................................. 16
Browser ............................................................................................................... 16
Bundle ................................................................................................................. 16
Cache ................................................................................................................... 16
Cc (Carbon copy) ................................................................................................ 17
Cern ..................................................................................................................... 17
CGI (Common Gateway Interface) ..................................................................... 17
Chat ..................................................................................................................... 17
Ciasteczko ........................................................................................................... 17
Client/server ........................................................................................................ 18
COM .................................................................................................................... 18
Communications software ................................................................................... 18
Compression ........................................................................................................ 18
Connection .......................................................................................................... 18
Cookie ................................................................................................................. 18
4 Internet. Od A do Z
CuteFTP .............................................................................................................. 18
Cyberprzestrze ................................................................................................... 28
Database .............................................................................................................. 29
Deleted mail folder .............................................................................................. 29
Demon (Daemon) ................................................................................................ 29
Des encrypt .......................................................................................................... 30
Dial-up ................................................................................................................. 30
DNS (Domain Name Server) .............................................................................. 30
DNS (Domain Name Service) ............................................................................. 30
Dokument rdowy ............................................................................................ 30
Doczenie do Internetu ...................................................................................... 30
Domena (Domain) ............................................................................................... 31
Down ................................................................................................................... 33
Download ............................................................................................................ 33
Dynamiczne przyznawanie adresu ...................................................................... 33
Edytor HTML ...................................................................................................... 33
Electronic mail .................................................................................................... 33
Elm ...................................................................................................................... 33
EMACS ............................................................................................................... 37
E-mail .................................................................................................................. 37
E-mail, a czno telefoniczna ........................................................................... 39
Emulacja terminala .............................................................................................. 40
Encrypting ........................................................................................................... 40
Ethernet ............................................................................................................... 40
Etykieta sieciowa ................................................................................................ 40
Eudora ................................................................................................................. 40
Extensions ........................................................................................................... 45
FAQ (Frequently Asked Questions) .................................................................... 45
Filtr ...................................................................................................................... 45
Finger .................................................................................................................. 45
Folder .................................................................................................................. 46
Formaty plikw ................................................................................................... 46
Formularz ............................................................................................................ 46
Forward ............................................................................................................... 46
Frame ................................................................................................................... 46
Freeware .............................................................................................................. 47
FTP (File Transfer Protocol) ............................................................................... 47
FTP przez WWW ................................................................................................ 47
Gateway ............................................................................................................... 47
GIF (Graphic Interchange Format) ..................................................................... 47
GNU .................................................................................................................... 48
Gopher ................................................................................................................. 48
Grupa dyskusyjna ................................................................................................ 48
Grupa moderowana ............................................................................................. 48
Hacker ................................................................................................................. 48
Handshake ........................................................................................................... 49
Haso ................................................................................................................... 49
Header ................................................................................................................. 49
Hipertekst ............................................................................................................ 49
Home page .......................................................................................................... 49
Internet. Od A do Z 5
Host ..................................................................................................................... 49
HTML (HyperText MarkUp Language) ............................................................. 49
HTTP (HyperText Transfer Protocol) ................................................................. 49
ICQ ...................................................................................................................... 49
Incoming Mail Folder ......................................................................................... 57
Informacje o wacicielu konta e-mail ................................................................ 57
Instalacja modemu .............................................................................................. 57
Internet ................................................................................................................ 58
Internet dla ciekawskich ...................................................................................... 59
Internet Explorer ................................................................................................. 59
Internet Services Provider ................................................................................... 64
Intranet ................................................................................................................ 65
IP (Internet Protocol) .......................................................................................... 65
IP address ............................................................................................................ 65
IP number ............................................................................................................ 65
IRC (Internet Relay Chat) ................................................................................... 65
ISDN (Integrated Services Digital Network) ...................................................... 65
Jak zaoszczdzi na poczeniach telefonicznych? ............................................. 65
Java ...................................................................................................................... 67
Jpg ....................................................................................................................... 67
Katalog ................................................................................................................ 67
Katalogi poczty ................................................................................................... 67
Kbps (Kilo bits per second) ................................................................................. 67
Klient-serwer ....................................................................................................... 68
Komendy Hayesa ................................................................................................ 68
Komercyjne zastosowanie Internetu ................................................................... 69
Kompresja ........................................................................................................... 70
Komunikacja midzy komputerami .................................................................... 71
Komutacja pakietw ............................................................................................ 71
Konfiguracja komputera do Internetu ................................................................. 71
Konfiguracja programu Windsock ...................................................................... 72
Konfiguracja Windows 95 do korzystania z Internetu ........................................ 74
Konto ................................................................................................................... 78
LAN (Local Area Network) ................................................................................ 78
Linia dzierawiona .............................................................................................. 78
Link ..................................................................................................................... 78
Lista dyskusyjna .................................................................................................. 79
Lista moderowana ............................................................................................... 79
Lista subskrypcyjna ............................................................................................. 79
Listserver ............................................................................................................. 79
Login script ......................................................................................................... 79
Logowanie ........................................................................................................... 79
Mailbox ............................................................................................................... 79
Mailing list .......................................................................................................... 79
MAN (Metropolitan Area Network) ................................................................... 79
Mbps (Mega bits per second) .............................................................................. 80
MIME (Multi Purpose Internet Mail Extension) ................................................ 80
Minimalizacja kosztw ....................................................................................... 80
Mirror .................................................................................................................. 80
Modem ................................................................................................................ 80
6 Internet. Od A do Z
Most ..................................................................................................................... 81
Mpeg (Moving Pictures Expert Group) .............................................................. 81
MUD(Multi User Dungeon) ................................................................................ 81
Nagwek (Header) ............................................................................................. 82
Netscape Communicator ..................................................................................... 82
Newsgroup .......................................................................................................... 88
Newsserver .......................................................................................................... 88
Norton AntiVirus, autoochrona ........................................................................... 89
Numer IP ............................................................................................................. 90
Odsyacz .............................................................................................................. 90
Offline ................................................................................................................. 90
Online .................................................................................................................. 90
Outlook Express .................................................................................................. 90
Pakiet ................................................................................................................... 91
Password ............................................................................................................. 91
PERL (Practical Extraction and Report Language) ............................................ 91
Pine ...................................................................................................................... 91
Ping ..................................................................................................................... 93
Plik ASCII ........................................................................................................... 93
Plik binarny ......................................................................................................... 93
Poczta elektroniczna ............................................................................................ 93
Pogawdka .......................................................................................................... 93
Poczenie ........................................................................................................... 93
Port szeregowy .................................................................................................... 93
Postmaster ........................................................................................................... 93
Poszukiwanie oprogramowania .......................................................................... 93
PPP (Point to Point Protocol) .............................................................................. 95
POP (Post Office Protocol) ................................................................................. 95
Preferencje ........................................................................................................... 96
Programy pocztowe ............................................................................................. 96
Projekt Gutenberg ............................................................................................... 96
Prompt ................................................................................................................. 97
Protok ............................................................................................................... 97
Provider ............................................................................................................... 97
Proxy serwer ........................................................................................................ 97
Przegldarka WWW ............................................................................................ 98
Ramka ................................................................................................................. 98
Readme ................................................................................................................ 98
Repeater ............................................................................................................... 99
Reply ................................................................................................................... 99
RfC (Request for Comment) ............................................................................... 99
ROT13 ................................................................................................................. 99
Router .................................................................................................................. 99
Router dostpowy ................................................................................................ 99
Rozmowa (Chat) ................................................................................................. 99
Rozszerzenia (Extensions) .................................................................................. 99
Search Engine ...................................................................................................... 99
Serial port .......................................................................................................... 100
Serwer ............................................................................................................... 100
Serwer FTP ........................................................................................................ 100
Internet. Od A do Z 7
Serwer grup dyskusyjnych ................................................................................ 100
Serwer lustrzany ................................................................................................ 100
Serwer plikw ................................................................................................... 100
Serwis wyszukiwawczy .................................................................................... 100
SGML (Standard Generalized Markup Language) ........................................... 100
Shareware .......................................................................................................... 100
Shell ................................................................................................................... 101
Sie .................................................................................................................... 101
Site ..................................................................................................................... 101
Site name ........................................................................................................... 101
Skrypt CGI ........................................................................................................ 101
Skrypt logowania .............................................................................................. 101
Skrzynka pocztowa ........................................................................................... 101
SLIP (Serial Line Interface Protocol) ............................................................... 102
SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) ............................................................ 102
SNMP (Simple Network Management Protocol) ............................................. 102
Spam .................................................................................................................. 102
Standard V.90 .................................................................................................... 103
Strona domowa (Home page) ............................................................................ 104
Strona WWW .................................................................................................... 104
Subject ............................................................................................................... 104
Subscription list ................................................................................................. 104
Subskrypcja ....................................................................................................... 104
Sygnatura ........................................................................................................... 104
Sysop ................................................................................................................. 104
Szyfrowanie ....................................................................................................... 104
ciganie plikw ............................................................................................... 104
Tabela ................................................................................................................ 105
Tablice ogoszeniowe ........................................................................................ 105
Tag ..................................................................................................................... 105
Tar (Tape archive) ............................................................................................. 105
TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) .............................. 105
Telnet ................................................................................................................. 105
Temat ................................................................................................................. 105
Thread ............................................................................................................... 105
Token ring ......................................................................................................... 106
UIN .................................................................................................................... 106
UniCode ............................................................................................................ 106
UNIX ................................................................................................................. 106
Upload ............................................................................................................... 107
URL (Uniform Resource Locator) .................................................................... 107
Usenet ................................................................................................................ 107
Username ........................................................................................................... 108
Uudecode ........................................................................................................... 108
Uuencode ........................................................................................................... 108
VRML (Virtual Reality Modeling Language) .................................................. 108
VT100 ............................................................................................................... 108
W3 ..................................................................................................................... 108
Wais ................................................................................................................... 108
WAN (Wide Area Network) ............................................................................. 108
8 Internet. Od A do Z
Wtek ................................................................................................................ 108
Web page ........................................................................................................... 108
Wze PPP ......................................................................................................... 109
Wze SLIP ....................................................................................................... 109
Wide-Area Information Server ......................................................................... 109
Windows 3.X, nawizywanie poczenia .......................................................... 109
Windows 95, instalacja Dial-Up Networking ................................................... 109
Windows 95, instalacja protokou TCP/IP ........................................................ 110
Wirusy komputerowe ........................................................................................ 110
WWW (World Wide Web) ............................................................................... 112
Wyszukiwanie plikw ....................................................................................... 112
Wyszukiwanie w Internecie .............................................................................. 112
Za darmo ........................................................................................................... 118
Zakadanie darmowego konta e-mail ................................................................ 118
Zakadka ............................................................................................................ 122
Zacznik ........................................................................................................... 122
Zasoby sieci ....................................................................................................... 122
Zestaw internetowy ........................................................................................... 122
ZIP ..................................................................................................................... 122
Znacznik ............................................................................................................ 122
Znaki narodowe ................................................................................................. 122
Znaki specjalne .................................................................................................. 122
rda wirusw ................................................................................................. 123
Dodatek. Wskazwki dla uytkownikw i zasady etykiety ............................. 124
Wstp ................................................................................................................. 124
Wprowadzenie ................................................................................................... 124
Poczta elektroniczna i pliki. Odpowiedzialno uytkownika .......................... 125
TELNET ............................................................................................................ 125
Anonymous FTP (protok przesyania plikw) ............................................... 126
Komunikacja elektroniczna (e-mail, grupy LISTSERV, Usenet, Mailing lists) 126
LISTSERV, grupy dyskusyjne .......................................................................... 127
Dziesi przykaza etyki komputerowej .......................................................... 128
Przedmowa do wydania drugiego
Zainteresowanie poprzednim wydaniem Internetu
od A do Z i pytania Czytelnikw skoniy mnie do
krytycznego spojrzenia na zawarto ksiki. Obecne
wydanie zostao wzbogacone o:
N opis korzystania z programu Microsoft Internet
Explorer,
N wskazwki dotyczce posugiwania si progra-
mem Outlook,
N informacje na temat najpopularniejszego klienta FTP programu CuteFTP,
N rady na temat efektywnego wyszukiwania w Internecie,
N rozdziay mwice o rdach wirusw komputerowych, efektach ich dziaania
oraz sposobach profilaktyki i terapii antywirusowej.
Oprcz rozdziaw powiconych programom dla rodowiska MS-Windows
3.X, Windows 9X oraz Windows NT, w ksice znajduj si skrcone opisy pro-
gramw pozwalajcych na korzystanie z poczty elektronicznej w rodowisku UNIX
(Linux) oraz informacje o podstawowych dziaaniach, ktre mona wykona w sy-
stemie operacyjnym UNIX (Linux).
Wszystkie hasa zostay przejrzane i skorygowane.
Ksika ta nie jest kompendium wiedzy o Internecie, czy sownikiem informa-
tycznym. Jej zadaniem jest umoliwienie Czytelnikowi szybkiego i bezstresowego
rozpoczcia korzystania z zasobw Internetu. W zwizku z powyszym nie zawiera
ona suchego wykadu na temat terminologii, czy zasad funkcjonowania protokow,
usug i programw, ale maksimum praktycznej wiedzy niezbdnej do eglowania
po Internecie.
Ukad ksiki
Ksika zawiera uoone w kolejnoci alfabetycznej:
N wyjanienia terminw zwizanych z sieci Internet,
N wskazwki, jak podczas pracy w Internecie uzyska okrelony efekt.
Moim zamierzeniem jest przedstawienie omawianych zagadnie w sposb mo-
liwie prosty, bez uywania argonu informatycznego i terminologii technicznej.
Z kad dziedzin ludzkiej dziaalnoci zwizane s terminy fachowe. Uywanie
ich pozwala na skrcenie formy wypowiedzi, uniknicie nucych opisw. S one
wprawdzie wygodne dla fachowcw, ale stanowi trudn do pokonania barier dla
osb niewtajemniczonych. Zawarte w ksice wyjanienia terminw maj peni
rol ogniwa czcego jzyk potoczny z terminologi zwizan z sieci kompute-
row.
Dla sprawnego korzystania z Internetu, oprcz rozumienia terminw, potrzebna
jest wiedza o tym, jak mona rozwiza napotkane problemy. Z myl o takich
sytuacjach umieszczono w ksice wskazwki, ktre pozwalaj na uzyskanie okre-
lonego rezultatu bez koniecznoci poznawania caego programu.
10 Internet. Od A do Z
Mam nadziej, e taki sposb prezentowania informacji o Internecie pozwoli szyb-
ko zdoby umiejtnoci swobodnego korzystania z najwikszej na wiecie sieci
komputerowej.
Autorka
Stosowane oznaczenia
Dla uniknicia pomyek, w ksice zastosowano wyrnienia tekstu.
Czcionk pogrubion zapisano nazwy: polece, narzdzi, okien, menu, ikon
oraz opcji wybieranych lub wpisywanych przez uytkownika programu.
Czcionk Courier podano wywietlan na ekranie komputera tre komuni-
katw.
Hasa
12
Account
Patrz: Konto
Address book
Patrz: Netscape Communicator
Administrator
Osoba odpowiedzialna za:
N sprawno oprogramowania i sprztu w sieci,
N ochron zasobw przed dostpem osb niepowoanych lub przed ich wykorzy-
stywaniem w sposb niezgodny z przeznaczeniem.
Patrz: Konto; Spam; Zasoby sieci
Adres
Niepowtarzalna, w ramach jednego systemu, sekwencja znakw okrelajca poo-
enie pliku (w pamici, na dysku itp.) lub lokalizacj zasobu sieci.
Patrz: Adres IP; Adresowanie poczty elektronicznej; E-mail; Zasoby sieci
Adres e-mail
Patrz: Adresowanie poczty elektronicznej; E-mail
Adres IP
Kady komputer doczony do sieci musi mie adres IP, konieczny do wymiany
informacji midzy maszynami.
Komputery posuguj si jzykiem konkretw. Nie mog operowa nazwami
w rodzaju to jest komputer Pani Eli, z dziau ksigowoci, z trzeciego pitra.
W jzyku maszyn, adres czyli nazwa doczonego do sieci komputera ma posta
kilku grup cyfr np. 198.21.83.38.
czc si z Internetem, w momencie negocjacji protokou, komputer otrzymuje
adres IP, na okres trwania poczenia. Po przerwaniu poczenia i kolejnym wejciu
do sieci, komputer otrzyma inny numer. Z punktu widzenia sieci jest on traktowany
jak serwer o adresie IP. Sposb czenia, w ktrym przy kadym poczeniu kom-
puter otrzymuje inny adres nazywa si dynamicznym przyznawaniem adresu IP.
Komputery doczone do sieci na stae mog mie stae adresy IP. eby uatwi
ludziom posugiwanie si adresami wprowadzono udogodnienie. Serwery nazwano
w sposb atwy do zapamitania (np. geocities.com) i stworzono serwis DNS. Jego
zadaniem jest zamiana nazwy na kod liczbowy.
Patrz: DNS
Adresowanie poczty elektronicznej
Tradycyjny list, eby mg dotrze do miejsca swego przeznaczenia, musi by opatrzony
adresem odbiorcy, ktry pozwala na jednoznaczne okrelenie adresata. Kolejno i tre
podanych na kopercie informacji podporzdkowana jest pewnym reguom.
Account
13
W przypadku poczty elektronicznej, odpowiednikiem skrzynki pocztowej jest wy-
dzielone miejsce na serwerze. Wysyajc list musimy dokadnie to miejsce okreli.
Wielk zalet urzdw pocztowych poczty elektronicznej jest niezwyka szybko
przepywu korespondencji (list na drug pkul dociera w cigu kilkunastu zaled-
wie sekund). Jest to moliwe dziki temu, e obsuguj je wycznie komputery.
To jednak, co stanowi niewtpliw zalet poczty elektronicznej jest take jej wad.
Komputer nie ma intuicji, nie ma czasu na zastanawianie si. Najmniejsza pomyka,
spowodowana na przykad uyciem przecinka zamiast kropki, bdzie przyczyn niedo-
starczenia listu i jego zwrotu do nadawcy lub... przesania go na konto osoby trzeciej.
Adresy poczty elektronicznej nie mog by dowolne. Kady z nich skada si z dwch
czci oddzielonych znakiem @. Budowa adresu jest nastpujca:
identyfikator_uytkownika@identyfikator_serwera
Zarwno nazwa uytkownika, jak i nazwa serwera, na ktrym ma konto uytkownik
podlegaj okrelonym zasadom. Na przykad, nazwa uytkownika nie moe by
dusza ni 14 liter, musi by napisana maymi literami nie oddzielonymi spacj.
Identyfikator serwera moe skada si z kilku czonw oddzielonych kropkami.
Rozumiejc ich znaczenie mona dowiedzie si:
N w jakim kraju znajduje si serwer,
N jaki charakter ma instytucja, ktrej wasnoci jest serwer (komercyjna, nauko-
wa itp.).
Patrz: Domena; Konto; Zakadanie darmowego konta e-mail
Algorytm DES
Algorytm szyfrowania uywany do kodowania zacznikw poczty elektronicznej.
Anonimowy FTP (Anonymous FTP)
Usuga polegajca na udostpnianiu internautom odwiedzajcym serwer archiwum
plikw (programw, baz danych itp.). Do serwera mona si zalogowa:
N podajc jako nazw uytkownika Anonymous,
N uywajc jako hasa adresu E-mail.
Patrz: Archie; FTP; FTP przez WWW; Wyszukiwanie plikw
Aplet
Krtki program napisany za pomoc jzyka Java, ktry po zaadowaniu strony uru-
chamia si na komputerze uytkownika. Jego zadaniem jest na przykad wywietla-
nie animacji.
Patrz: Java
Archie
Baza danych zawierajca listy plikw dostp-
nych w Internecie za porednictwem anonimo-
wego FTP. W Polsce jednym z najwikszych
serwerw archie jest Archie. Jego adres:
http://archie.icm.edu.pl
Archie
14
Dysponuje on dwiema moliwociami wyszukiwa: szybk i zoon.
Patrz: Anonimowy FTP; FTP; Poszukiwanie oprogramowania; Wyszukiwanie pli-
kw; Wyszukiwanie w Internecie
ARPANet
Pierwowzr Internetu. Sie utworzona z funduszw Defense Departments Advan-
ced Projects Research Agency. Zostaa ona uruchomiona w 1969 roku.
Patrz: Internet
Artyku (Article)
List wysany do grupy dyskusyjnej.
Patrz: Grupa dyskusyjna; Lista dyskusyjna; Poczta elektroniczna
ASCII
Standardowy zestaw znakw moliwych do wpisania za pomoc klawiatury kom-
putera wraz z ich binarnymi odpowiednikami. Niezalenie od marki komputera
(Amiga, IBM, Macintosh... ) znak ASCII ma tak sam posta dwjkow. Umoli-
wia to wymian danych pomidzy sprztem rnych marek.
Patrz: Formaty plikw
ASCII file
Patrz: ASCII; Formaty plikw; Plik ASCII
Attachment
Patrz: Zacznik
Automatyczne wysyanie listw
Zwykle korespondencja przesyana przez e-mail ogranicza si do kilku lub kilkuna-
stu listw dziennie. Z tak iloci moemy sobie poradzi. Co jednak zrobi, gdy
firma ma wysa informacje do kilkuset klientw?
ARPANet
15
W takiej sytuacji mona skorzysta z programu do automatycznej wysyki poczty.
Jednym z nich jest AY Mail. Jego najnowsz wersj mona cign ze strony
producenta, firmy AY Software:
http://www.aysoft.com/
Musimy jedynie:
N przygotowa tre listu i spis adresw e-mail odbiorcw wiadomoci,
N poczy si z Internetem,
N klikn przycisk Send, a program zrobi za nas reszt.
Dysponujc modemem o przepustowoci 28,8K mona wysa okoo 2000 listw
w cigu minuty.
Patrz: Adresowanie poczty elektronicznej; E-mail; Modem; Spam
Baud
Patrz: Bod
Baza danych
Zbir danych przystosowany do przeszukiwania. Najwiksz na wiecie baz da-
nych jest Internet. Nad tworzeniem nowym i aktualizacj istniejcych ju stron cy-
berksigi stale pracuj miliony internautw: amatorwpasjonatw i wysokiej klasy
specjalistw.
Wyszukiwanie informacji uatwiaj specjalizowane programywyszukiwarki. Ich
zadaniem jest: przeszukiwanie sieci, rejestracja zmian, zapisywanie informacji
w atwej do przegldania postaci.
Adresy najpopularniejszych wyszukiwarek mona znale na stronie WWW o adresie:
www.tpnet.pl
Patrz: Internet; Wyszukiwanie plikw; Wyszukiwanie w Internecie
Binary file
Patrz: Formaty plikw; Plik binarny
Bod
Jednostka miary szybkoci transmisji danych jako liczba zmian stanu na sekund.
Jeli sygna moe przyjmowa tylko dwa stany, wwczas szybko transmisji
w bodach jest rwna szybkoci mierzonej w bitach na sekund.
Najprostsze modemy mog przesya dane z nominaln szybkoci 14,4Kb na se-
kund. Najszybsze z nich pozwalaj na transmisj z szybkoci 56,6Kb na sekund.
Efektywna szybko zaley od rodzaju przesyanych plikw. W przypadku plikw
spakowanych jest ona zwykle nieco nisza od nominalnej z uwagi na bdy transmi-
sji i obcienie czy. Jeli przesyane s pliki nieskompresowane (tekst, grafika
itp.), wwczas dziki wbudowanemu w modem algorytmowi kompresji sprztowej
prdko transmisji jest wysza od nominalnej.
Zdarza si, e uywajc tego samego modemu i identycznego cza uzyskamy
w przypadku przesyania programu prdko transmisji rwn nominalnej prdko-
Bod
16
ci transmisji modemu, za w przypadku przesyania niespakowanej bitmapy lub
tekstu prdko transmisji bdzie dwa lub trzy razy wysza od nominalnej. Spowo-
dowane jest to tym, e program podczas kompilacji jest zoptymalizowany pod
wzgldem objtoci i bardziej nie da si spakowa, za formaty tekstowe i graficzne
rozrzutnie gospodaruj miejscem.
Patrz: Bps; Modem
Bookmark
Patrz: Zakadka
Bps (Bits per second)
Miara szybkoci przesyania danych przez modem. Dane s przesyane z szybkoci
jednego Bps, jeli w cigu jednej sekundy przesyany jest jeden bit.
Jednostka uywana w praktyce jest tysic razy wiksza i oznacza si j symbolem
Kbps.
Patrz: Bod; Kbps; Modem
Bramka
Patrz: Gateway
Bridge
Patrz: Most
Browser
Patrz: Przegldarka WWW
Bundle
Patrz: Zestaw internetowy
Cache
Folder na dysku komputera, w ktrym zapisywane s wszystkie elementy stron
WWW ciganych za pomoc modemu. W przypadku przegldarki Netscape
Communicator dostp do okna wskazujcego ciek dostpu do cachu uzyskuje
si po wybraniu polece: Edit, Preferences, Advanced, Cache. cieka podana jest
w polu Disk Cache Folder.
Strony WWW s czsto aktualizowane. Chcc zapobiec wywietlaniu na ekranie
starych wersji znajdujcych si w cachu zamiast aktualnych informacji, naley zdefi-
niowa czas, po jakim dane bd usuwane. W przegldarce Netscape Communicator
dostp do okna definiowania dugoci pamici uzyskamy po wybraniu polece: Edit,
Preferences, Navigator. Warto liczona w dniach widoczna jest w polu Pages in
history expire after.
Bookmark
17
Cache powoduje, e odwiedzajc t sam stron kolejny raz nie trzeba jej ciga
z sieci, ale wystarczy odczyta z dysku. Skraca to czas oczekiwania na zaadowanie
danych i zmniejsza obcienie sieci.
Patrz: Jak zaoszczdzi na poczeniach telefonicznych; Netscape Communicator
Cc (Carbon copy)
Kopia poczty elektronicznej. Wysanie listu do wicej ni jednego adresata. Zwykle
adresat listu wpisywany jest w pole adresowe To:, za odbiorcy kopii, w pole Cc:.
Patrz: Adresowanie poczty elektronicznej; E-mail
Cern
Europejskie Laboratorium Fizyki Czsteczkowej, siedziba pierwszej konferencji
World Wide Web, uznawana za miejsce narodzin technologii WWW. Prace nad
technologi WWW przeniosy si std do World Wide Web Organization (W3O).
CGI (Common Gateway Interface)
Interfejs, rodowisko programistw piszcych skrypty lub tworzcych aplikacje
dziaajce na serwerze WWW. Skrypty CGI s czsto uywane do obsugi zapyta
i formularzy.
Patrz: Formularz; Klient-serwer; Komercyjne zastosowanie Internetu; PERL;
Skrypt CGI
Chat
Patrz: IRC; Pogawdka; Rozmowa
Ciasteczko
Ciasteczka s maymi plikami wysyanymi przez serwer do komputera, ktry -
dana od serwera informacji. Technologi t opracowaa firma Netscape. Ciasteczka
przechowywane s na dysku komputera i su do badania statystyki odwiedzin
miejsc w sieci.
Przegldarka Netscape Communicator pozwala na okrelenie trzech stopni tolero-
wania ciasteczek:
N Accept all cookies komputer nie reaguje na ciasteczka;
N Accept only cookies that get send back to the originating server tolerowane
s tylko te ciasteczka, ktre powracaj do serwera;
N Disable cookies komputer nie przyjmuje ciasteczek.
Niezalenie od wybranej opcji moemy zada, aby komputer informowa nas
o penetrowaniu naszego sprztu przez ciasteczka (Warn me before accepting
a cookie).
Dostp do okna konfiguracyjnego moemy uzyska po wybraniu polece: Edit,
Preferences, Advanced. Ramka Cookies znajduje si w dolnej czci okna Prefe-
rences.
Patrz: Netscape Communicator
Ciasteczko
18
Client/server
Patrz: Klient-serwer
COM
Patrz: Modem; Port szeregowy
Communications software
Program komunikacyjny, przeznaczony do nadzorowania pracy urzdze sucych
do przesyania informacji (np. modemw).
Compression
Patrz: Kompresja; Modem
Connection
Patrz: Poczenie
Cookie
Patrz: Ciasteczko
CuteFTP
Przeznaczenie programu
Client/server
19
Program przeznaczony jest do przesyania plikw przy wykorzystaniu protokou
FTP. W pocztkach Internetu z protokou FTP mona byo korzysta w oknie ter-
minala. Wymagao to znajomoci skadni komend. Gdy Internet przesta by do-
stpny tylko dla grupy specjalistw, powstaa potrzeba udostpnienia FTP osobom,
ktre nie maj duego dowiadczenia w posugiwaniu si komputerem. Poniewa
najpopularniejszym oprogramowaniem internetowym s przegldarki, wbudowano
w nie opcj transmisji plikw. Niezalenie od tego, czy uywamy programu Internet
Explorer, czy Netscape Communicator, kliknicie nazwy pliku w serwisie FTP
powoduje rozpoczcie jego cigania. Nie jest to jednak realizowane za pomoc
protokou FTP, ale protokou poczty elektronicznej.
Zasadnicza rnica pomidzy oboma rodzajami transmisji polega na tym, e:
N listy elektroniczne s zazwyczaj duo mniejsze ni pliki cigane z archiww
FTP,
N transmisja poczty elektronicznej zwizana jest z generowaniem wikszej liczby
informacji, ni jest to wymagane w przypadku przesyania pliku.
W rezultacie, przesyanie plikw przy uyciu przegldarki jest wolniejsze i bardziej
podatne na bdy, ni przy wykorzystaniu protokou FTP.
eby mc jednoczenie korzysta z protokou FTP i interfejsu graficznego, naley
posugiwa si tzw. klientem FTP. Jednym z najpopularniejszych programw tego
typu jest CuteFTP.
Zalety CuteFTP
Jednym z najpopularniejszych programw FTP jest CuteFTP. Do jego zalet mona
zaliczy:
CuteFTP
20
N niezawodno,
N atwo dostosowania do potrzeb uytkownika,
N intuicyjny sposb obsugi.
Wymagania programowe
CuteFTP istnieje w dwch wersjach:
N 16-bitowej dziaajcej w rodowisku Windows 3.X oraz:
N 32-bitowej dziaajcej w rodowisku Windows 95/98 lub Windows NT 4.0.
Program przeznaczony do pracy w rodowisku Windows 3.X ma w nazwie liczb
16 (np. cute2516), za wersja 32-bitowa liczb 32 (np. cute2532). Dwie pierwsze
cyfry oznaczaj numer wersji.
Skd zdoby program?
Wersj instalacyjn programu mona znale na stronie WWW o adresie:
http://www.cuteftp.com
W celu znalezienia najbliszego serwera zawierajcego plik naley skorzysta
z wyszukiwarki Fast FTP Search. Znajduje si ona pod adresem:
http://ftpsearch.ntnu.no/
Program CuteFTP w wersji 2.5 dla Windows 95 / NT 4.0 nosi nazw cute2532
(wersja dla Windows 3.X nazywa si cute2516).
W oknie wyszukiwarki nazw pliku wpisujemy w pole Search for. W pole Limit to
domain wpisujemy pl (ograniczenie wyszukiwania do serwerw znajdujcych si
w Polsce) i klikamy przycisk Search. Po wywietleniu adresw archiww naley
klikn nazw pliku. Po chwili wywietlone zostaje okno Save As.... Korzystajc
z niego naley wybra miejsce, do ktrego bdzie kopiowany plik. Po klikniciu
przycisku Zapisz rozpoczyna si ciganie pliku.
Wersja instalacyjna CuteFTP2532 ma objto 825 kB, a po zainstalowaniu zajmuje
na dysku 1,3 MB.
Instalacja programu
Chcc zainstalowa program naley:
N w oknie Uruchom wpisa ciek
dostpu do wersji instalacyjnej,
N klikn pole OK,
N korzystajc z okna Select Destina-
tion Directory wybra napd i fol-
der, do ktrego skopiowane zostan
pliki,
N klikn przycisk Yes w celu dodania skrtu do programu,
N w oknie E-mail adress naley wpisa adres naszej skrzynki pocztowej i klikn OK.
Po zakoczeniu instalacji naley przeadowa system operacyjny.
Uruchomienie programu
Chcc uruchomi program CuteFTP, naley wybra kolejno polecenia: Start, Pro-
gramy, CuteFTP, CuteFTP.
CuteFTP
21
Wygld ekranu
Po uruchomieniu programu, na pierwszym planie jest widoczne okno FTP Site
Manager. Skada si ono z trzech czci:
N po lewej stronie okna znajduje si ramka przeznaczona do wywietlania drzewa
folderw. W folderach pogrupowane s tematycznie serwisy WWW. Uytkow-
nik moe stworzy wasne grupy,
N po prawej stronie okna widoczna jest ramka z zawartoci foldera podwietlo-
nego w ramce po lewej stronie;
N na dole okna FTP Site Manager widoczne s przyciski sterujce.
Na drugim planie wywietlone jest okno menedera plikw.
Zarzdzanie folderami
Uytkownik moe zmienia widoczn w lewej ramce okna FTP Site Manager list
folderw. Moliwe jest zarwno tworzenie wasnych folderw, jak i zmiana organi-
zacji ju istniejcych. Wpisy mona przesuwa pomidzy folderami stosujc tech-
nik wleczenia.
Znaczenie przyciskw widocznych w lewym rogu okna jest nastpujce:
Add folder tworzenie nowego folderu;
Delete folder usuwanie folderu zaznaczonego podwietleniem;
Rename folder zmiana nazwy folderu zaznaczonego podwietleniem.
Opcje pracy programu
Po wybraniu polece: FTP, Settings, Options uzyskujemy dostp do okna wyboru
opcji pracy programu. Okno podzielone jest na pi zakadek:
General opcje podstawowe,
Advanced opcje zaawansowane,
Display wygld okna,
CuteFTP
22
Prompts komunikaty programu,
Firewall konfiguracja programu do pracy w sieci wewntrznej.
Zakadka General
A oto opis przeznaczenia poszczeglnych pl i opcji:
Mail Address adres e-mail uytkownika;
Default Download Directory cieka dostpu do foldera, do ktrego domylnie
bd cigane pliki;
Text File Viewer edytor uywany do przegldania dokumentw tekstowych;
HTML editor edytor dokumentw HTML;
Log File nazwa foldera zawierajcego plik z zapisem zdarze zwiza-
nych z prac programu CuteFTP;
Max Safe index Size maksymalny rozmiar indeksu folderw i plikw znajduj-
cych si na serwerze, ktry zostanie cignity bez konieczno-
ci akceptacji uytkownika;
Default Retry liczba prb czenia si z serwerem po zakoczeniu niepowo-
dzeniem pierwszej prby. Opcja ta jest przydatna w przypadku
popularnych serwerw. Jeli limit obsugiwanych pocze
jest chwilowo wyczerpany, wwczas program bdzie samo-
czynnie powtarza prby poczenia, a do skutku lub wyczer-
pania zadanej iloci prb;
Retry Delay dugo przerwy pomidzy kolejnymi prbami uzyskania
dostpu do serwera;
Start wybr strony startowej programu CuteFTP;
Log FTP commnads zapisywanie komend FTP w pliku *.log;
Log server responses odpowiedzi serwera zapisywane s w pliku *.log (ich ana-
liza moe by pomocna w przypadku kopotw z dostpem do
serwera);
Log transfers to file rejestracja komunikatw zwizanych z przesyaniem pliku;
Auto-load index files zaznaczenie tej opcji powoduje, e po poczeniu z serwe-
rem program samoczynnie ciga indeks folderw i plikw
CuteFTP
23
znajdujcych si na serwerze, co uatwia poruszanie si w stru-
kturze folderw;
Auto-save view settings zaznaczenie opcji pozwala na zapisywanie ostatniego
wygldu ekranu;
Show directory messages wywietlanie komunikatw dotyczcych katalogw;
Show login messages zaznaczenie opcji powoduje, e po poczeniu z serwerem
wywietlana jest ramka z informacjami od administratora ser-
wera;
Resolve links opcj naley zaznaczy, gdy po poczeniu z serwerem wyni-
kaj kopoty z odtworzeniem struktury folderw i plikw.
Prawdopodobnie jest to serwer dziaajcy pod kontrol sys-
temu operacyjnego UNIX.
Zakadka Advanced
Opis przeznaczenia poszczeglnych pl i opcji:
Use logical parent dir zaznaczenie tej opcji pozwala na wdrwk po serwerze
z wykorzystaniem odsyaczy;
ASCII transfers on View zaznaczenie tej opcji umoliwia przegldanie plikw
tekstowych na serwerze;
Confirm filenames wybranie tej opcji spowoduje, e przed zapisaniem pliku
program bdzie pyta, czy uy nazwy pliku rdowego;
Auto-refresh remote dir automatyczne odwieanie wygldu przegldanego fol-
dera;
W polach Receive Buffer oraz Send Buffer mona okreli, jaka ilo pamici
komputera bdzie przeznaczona na bufor danych odbieranych i wysyanych. Stan-
dardowo jest to 4096. Im wiksz warto wpiszemy, tym sprawniej bdzie prze-
biegaa transmisja, lecz mniej pamici pozostanie dla innych programw urucho-
mionych rwnoczenie z CuteFTP.
W ramce Double-Click Action widoczne s cztery opcje: Transfer przesyanie,
Execute wykonanie, View podgld, Nothing brak reakcji. W zalenoci od
tego, ktr wybierzemy, taka czynno bdzie wykonywana po podwjnym klikni-
ciu mysz.
CuteFTP
24
W ramkach Connect Sound oraz End Transfer Sound mona wybra: czy i w jaki
sposb bdzie sygnalizowane dwikowo nawizanie poczenia i zakoczenie
transmisji.
Zakadka Display
Po klikniciu w t zakadk mona dostosowa wygld ekranu do upodoba uyt-
kownika. Poczynione tutaj ustawienia nie maj wpywu na dziaanie programu.
Zakadka Prompts
Po klikniciu w t zakadk mona wybra sytuacje, w jakich bd wywietlane na
ekranie komunikaty:
Overwrite confirmation (download) ostrzeenie o prbie zapisania na dysku
lokalnym pliku o nazwie ju istniejcej;
Overwrite confirmation (upload) ostrzeenie o prbie zapisania na dysku ser-
wera pliku o nazwie ju istniejcej;
Transfer binary file in ASCII mode warning ostrzeenie o prbie przesyania
pliku binarnego w trybie ASCII;
CuteFTP
25
Delete confirmation ostrzeenie o prbie skasowania pliku;
Drag-drop operations confirmation ostrzeenie o prbie przesunicia pliku za
pomoc techniki wleczenia.
Zakadka Firewall
Kliknicie w t zakadk umoliwia dostp do elementw niezbdnych do skonfigu-
rowania programu podczas pracy z sieci lokalnej.
Edycja strony
Po otworzeniu foldera widocznego w ramce po lewej stronie okna FTP Site Ma-
nager, w ramce po prawej stronie wywietlane s pliki konfiguracyjne pocze. Ich
nazwy odpowiadaj tematyce serwisw FTP.
Uytkownik otrzymuje wraz z programem zestaw stron, ktry zmienia si wraz z wersj
programu.
Zanim zaczniemy sami redagowa strony, trzeba zapozna si z jedn z gotowych
stron. Mona to zrobi korzystajc z trybu edycji.
Przejcie w tryb edycji wpisu nastpuje po:
N zaznaczeniu nazwy strony podwietleniem;
N klikniciu przycisku Edit Site.
Jeeli zamiast przycisku Edit Site klikniemy Add Site wwczas wywietlone zostanie
okno z pustymi polami, ktre naley wypeni (tryb redagowania nowego wpisu).
W oknie Add Host (Edit Host) widoczne s dwie zakadki: General oraz Advan-
ced. Su one do wprowadzania parametrw podstawowych i zaawansowanych
poczenia.
Zakadka General
Site Label nazwa strony;
Host Address adres serwera FTP;
User ID identyfikator uytkownika. W przypadku serwisw o dostpie
dla osb upowanionych, naley wpisa identyfikator. Jeli
serwer, z ktrym chcemy si poczy jest oglnodostpny
mona pole to: pozostawi puste, wpisa anonymus lub wpi-
sa identyfikator (pocztek adresu e-mail);
CuteFTP
26
Password haso. W przypadku serwisw o dostpie dla osb upowanio-
nych naley wpisa haso dostpowe do serwera. Jeli serwer,
z ktrym chcemy si poczy jest oglnodostpny mona pole
to: pozostawi puste, wpisa anonymuos lub wpisa identyfi-
kator (pocztek adresu e-mail);
Host Type zazwyczaj wybieramy Auto-Detect. Odmienne ustawienie jest
wymagane tylko w przypadku czenia si z serwerem pracu-
jcym pod kontrol systemu OS/2;
Initial Remote Directory folder serwera, od ktrego chcemy rozpocz penetra-
cj jego zasobw;
Pozostaych pl (Remote Directory Filter, Initial Local Directory, Local Directo-
ry Filter) w wikszoci przypadkw nie naley wypenia. Przeznaczone s one do
wskazywania folderw na komputerze lokalnym i serwerze, midzy ktrymi doj-
dzie do wymiany danych oraz do wyboru kryterium filtrowania plikw.
W dolnej czci okna znajduj si dwie ramki: Login type oraz Transfer type.
W kadej z nich mona wybra tylko jedn opcj. Znaczenie ich jest nastpujce:
Ramka Login type
Normal opcja aktywna w przypadku czenia si z serwerem wyma-
gajcym podania hasa;
Anonymous zaznaczamy, gdy poczenie bdzie realizowane z serwerem
oglnodostpnym, nazw uytkownika jest anonymous, a ha-
sem adres poczty elektronicznej;
Double moliwe jest korzystanie z obu opcji;
Ramka Transfer type
Auto-Detect zaznaczenie tej opcji powoduje, e program sam wybiera spo-
sb przesyania danych;
ASCII opcja ta moe zosta wybrana tylko do przesyania plikw
tekstowych. Przesanie w taki sposb pliku innego rodzaju
powoduje jego zniszczenie;
Image opcja uyteczna przy przesyaniu plikw binarnych (gwnie
obrazkw).
Zakadka Advanced
Port numer portu przeznaczonego do obsugi protokou FTP. Na
wikszoci serwerw ma on numer 21;
Connection Retries ilo powtrze poczenia z serwerem w przypadku niepo-
wodzenia pierwszej prby. Opcja ta jest przydatna w przy-
padku popularnych serwerw. Jeli limit uytkownikw, kt-
rych jest w stanie obsuy serwer zosta wyczerpany, ww-
czas program bdzie samoczynnie powtarza prby poczenia,
a do uzyskania poczenia lub wyczerpania iloci prb;
Delay between retries dugo przerwy pomidzy kolejnymi prbami uzyskania
dostpu do serwera;
CuteFTP
27
Max Safe Index Size maksymalny rozmiar indeksu folderw i plikw znajduj-
cych si na serwerze, ktry zostanie cignity bez konieczno-
ci naszej akceptacji;
Logical Parent Dirs moliwo przechodzenia pomidzy realnie istniejcymi
folderami przy wykorzystaniu odsyaczy;
Auto-Load Index Files samoczynne ciganie indeksu folderw i plikw po
poczeniu si z serwerem (indeks uatwia poruszanie si
w strukturze folderw);
AutoRename automatyczna zmiana nazw plikw ustawiana w panelu Set-
tings, Autorename;
KeepAlive wysyanie do serwera co 90 sekund sygnau informujcego, e
korzystamy z jego zasobw. Niektre serwery analizuj ak-
tywno cza i zrywaj poczenia, ktre od pewnego czasu
s nieaktywne. Zaznaczenie tej opcji zapobiega zerwaniu po-
czenia, w czasie na przykad czytania dokumentu lub wybra-
nia plikw do cignicia;
Use firewall korzystanie z proxy serwera (ustawienia wykonywane po
wybraniu: FTP, Settings, Options, General);
Resolve Link opcja umoliwia poprawne odtworzenie drzewa plikw i ka-
talogw podczas wsppracy z serwerami dziaajcymi pod
kontrol systemu UNIX;
W dolnej czci okna znajduje si ramka Upload Filenames. Pozwala ona na wy-
br jednej z poniszych opcji:
Preserve Case zapisywanie plikw bez zmiany wielkoci liter w ich nazwach;
Force Uppercase zamiana w ciganych plikach wszystkich liter na wielkie;
Force Lowercase zamiana w ciganych plikach wszystkich liter na mae.
Usuwanie strony
Chcc usun stron naley:
N w lewej ramce okna FTP Site Manager wywietli folder zawierajcy stron
przeznaczon do usunicia,
N w prawej ramce zaznaczy nazw strony podwietleniem,
N klikn przycisk Delete Site.
CuteFTP
28
ciganie pliku
Chcc cign plik z serwera na dysk komputera lokalnego naley:
N poczy si z Internetem,
N uruchomi program CuteFTP,
N w oknie FTP Site Manager wybra stron, z ktr chcemy si poczy,
N klikn przycisk Connect,
N po wywietleniu okna Login Messages klikn przycisk OK,
N po poczeniu z serwerem FTP, w grnej ramce okna programu wywietlane s
komunikaty. Lewa ramka suy do wdrwki po folderach dysku lokalnego.
Domylnym folderem jest ten, w ktrym zainstalowano program CuteFTP. Pra-
wa ramka wywietla zawarto foldera serwera,
N po wybraniu pliku przeznaczonego do cignicia naley klikn jego nazw,
a nastpnie klikn ikon Download. Po zakoczeniu cigania pliku, w grnej
ramce wywietlony zostanie komunikat: Transfer complete. Successfully recei-
ved nazwa_pliku,
N zamkn program CuteFTP,
N odczy si od sieci.
Patrz: Adres e-mail; Adresowanie poczty elektronicznej; Anonimowy FTP; FTP;
FTP przez WWW; Poszukiwanie oprogramowania
Cyberprzestrze
Ze wzgldu na to, e Internet nie narzuca wielu ogranicze na prezentowane treci,
przestaj w nim dominowa tematy o charakterze naukowym. Kady moe umie-
ci w sieci swoj stron WWW, eby w wirtualnym wiecie zrealizowa to, czego
nie udao mu si dokona w rzeczywistoci. Widziani przez innych zapalecw
Internetu przez szko monitora, moemy by tacy, jakimi chcielibymy by.
Cyberprzestrze
29
W sieci istniej strony powicone kademu pasjonujcemu nas tematowi: hobby,
samochodowi, grze komputerowej, rodzinie.
Istniej w niej elektroniczne supy ogoszeniowe, wirtualne sklepy umoliwiajce
dokonywanie zakupw bez ruszania si z fotela, encyklopedie, kamery pokazujce
widoki rnych stron wiata.
Wielk popularnoci ciesz si listy dyskusyjne miejsca, w ktrych mona zada-
wa pytania zwizane z jak dziedzin wiedzy, dzieli si swoimi spostrzeeniami
i dowiadczeniami.
Z wolna, w miar popularyzacji sieci, Internet staje si alternatyw otaczajcej nas
rzeczywistoci.
Patrz: E-mail; FTP; IRC; Internet; WWW
Database
Patrz: Baza danych
Deleted mail folder
Katalog poczty skasowanej
Patrz: Katalogi poczty
Demon (Daemon)
Program dziaajcy w tle na serwerze UNIX-owym (Linuxowym). Jego zadaniem
jest obsugiwanie zapyta osb korzystajcych z danego serwera. Najpopularniejsze
usugi realizowane za pomoc demonw to: FTP, http, irc.
Demon
30
Wielu z nas zetkno si zapewne z demonem e-mail, informujcym o niemonoci
dorczenia listu z powodu bdu w adresie.
Patrz: FTP; HTTP; IRC
DES encrypt
Patrz: Algorytm DES
Dial-up
Poczenie z Internetem realizowane za porednictwem modemu podczonego do
komputera i dzwonicego do komputera dostawcy usug internetowych.
Patrz: Internet; Modem; Internet Services Provider; Windows 95, instalacja Dial-Up
Networking
DNS (Domain Name Server)
Serwer zamieniajcy adresy stron WWW, ktre atwiej jest nam zapamita (np.:
http://www.mikom.com.pl) na istniejce w sieci w postaci cyfrowej adresy IP.
Patrz: Adres IP; Domena
DNS (Domain Name Service)
Usuga zamieniajca nazwy stron WWW z postaci, w jakiej atwiej jest nam je za-
pamita (np. http://www.mikom.com.pl) na istniejce w sieci cyfrowe adresy IP.
Patrz: Adres IP; Domena
Dokument rdowy
Dokument internetowy zapisany za pomoc jzyka HTML.
Patrz: HTML
Doczenie do Internetu
Sposb, w jaki odbywa si doczanie komputera do Internetu za porednictwem
modemu jest podobny do prowadzenia rozmowy telefonicznej pomidzy dwiema
osobami. Poniej zestawiono etapy nawizywania poczenia w obu przypadkach.
Doczanie komputera do Internetu Rozmowa dwch osb przez telefon
Po wybraniu numeru dostpu dostawcy
usug internetowych (w przypadku
TPS.A. jest to numer 0-202122) do mo-
demu dostawcy przesyany jest sygna
woania.
Po wybraniu numeru rozmwcy sy-
szymy w suchawce sygna woania,
a z drugiego telefonu dobiega dwik
dzwonka.
Jeeli jaki modem jest wolny, wwczas
odpowiada na sygna woania.
Rozmwca syszc dzwonek telefonu
podnosi suchawk aparatu.
Des encrypt
31
Doczanie komputera do Internetu Rozmowa dwch osb przez telefon
Po nawizaniu poczenia pomidzy
modemami, transmisj zaczyna obsu-
giwa router dostpowy. Za pomoc
protokou SLIP lub PPP negocjowane
jest poczenie.
Ze suchawki dobiega sucham lub
halo.
Na ekranie komputera pojawiaj si
dziwne znaki. Protok PPP dziaa.
Nastpuje typowa wymiana grzecznoci:
Dzie dobry. Mwi Magdalena Tru-
sewicz, czy mog mwi z Panem X?
Poczenie zostao nawizane. Nasz
komputer otrzyma adres IP. Mona
uruchomi aplikacj, ktra pozwoli
na korzystanie z zasobw Internetu
(przegldarka, program pocztowy,
program FTP itp.).
Przechodzimy do tematu rozmowy.
Patrz: Router dostpowy; SLIP; PPP; Adres IP
Domena (Domain)
Fragment adresu sieciowego, ktry w przypadku adresu e-mail wystpuje po znaku
@. Domena zwykle skada si z kilku czonw oddzielonych kropkami. Przesuwa-
jc si od strony prawej do lewej moemy odczytywa coraz bardziej szczegowe
informacje. Najczciej pierwsza domena informuje o kraju, w ktrym znajduje si
serwer. Nastpna o charakterze instytucji utrzymujcej dany serwer, a kolejne pod-
domeny o koncie konkretnego uytkownika.
Istniej rwnie konta typu firma, o ktrych mona uzyska tylko informacje
oglne.
Na przykad, z adresu mikom@mikom.com.pl moemy dowiedzie si, e:
N konto znajduje si na serwerze znajdujcym si w Polsce (.pl),
N ma ono charakter komercyjny (.com),
N naley do firmy o nazwie Mikom.
Poniewa eglujc po Internecie stykamy si z rnymi adresami, warto pozna
kilka podstawowych zasad pomocnych w ich rozpoznawaniu.
Dwuliterowa kocwka oznacza kraj, w ktrym znajduje si serwer:
Domena Znaczenie w jzyku angielskim Znaczenie w jzyku polskim
.at Austria Austria
.au Australia Australia
.ba Bosnia and Herzegowina Bonia i Hercegowina
.be Belgium Belgia
.bg Bulgaria Bugaria
.ca Canada Kanada
.ch Switzerland Szwajcaria
Domena
32
Domena Znaczenie w jzyku angielskim Znaczenie w jzyku polskim
.cn China Chiny
.cz Czech Republic Republika Czeska
.de Germany Niemcy
.dk Denmark Dania
.es Spain Hiszpania
.fi Finland Finlandia
.fr France Francja
.gb Great Britain Wielka Brytania
.hk Hong Kong Hong Kong
.hu Hungary Wgry
.ie Ireland Irlandia
.il Israel Izrael
.it Italy Wochy
.jp Japan Japonia
.nl Netherlands Holandia
.no Norway Norwegia
.pl Poland Polska
.se Sweden Szwecja
.tw Taiwan Tajwan
.uk United Kingdom Wielka Brytania
.us
*
United States USA
*
zwykle pomija si
Nastpny czon adresu oznacza charakter organizacji utrzymujcej serwer:
Domena Typ organizacji
.edu Szkoa, uczelnia, placwka naukowa
.com Organizacja prowadzca dziaalno komercyjn
.org Organizacja niedochodowa
.gov Orodek rzdowy
.mil Instytucja wojskowa
.net Firma utrzymujca bardzo due sieci komputerowe
Patrz: Adres e-mail; Adres IP; Adresowanie poczty elektronicznej; Zakadanie dar-
mowego konta e-mail
Domena
33
Down
Sowo to moe pojawia si w komunikatach wywietlanych na monitorze. W po-
czeniu z nazw urzdzenia (np. serwera) oznacza, e chwilowo nie moemy z niego
skorzysta. Przyczyn moe by uszkodzenie lub celowe odczenie w celach ser-
wisowych lub modernizacyjnych.
Download
Przesyanie plikw z komputera odlegego na dysk komputera lokalnego.
Patrz: CuteFTP; FTP; Poszukiwanie oprogramowania; ciganie plikw; Upload
Dynamiczne przyznawanie adresu
Patrz: Adres IP
Edytor HTML
Program przeznaczony do tworzenia dokumentw internetowych w jzyku HTML.
Znajc skadni jzyka HTML mona utworzy dokument bez posugiwania si
edytorem. Dobry edytor znacznie przyspiesza prac, gdy jednym klikniciem my-
szy pozwala na wprowadzanie gotowych elementw (tabelek, ramek, przyciskw).
Czsto ma rwnie moliwo sprawdzenia poprawnoci skadni wyrae HTML
(zgodnoci ze standardem) oraz kodowania znakw w znormalizowanym formacie.
Patrz: HTML
Electronic mail
Patrz: E-mail
Elm
Jeden z najpopularniejszych programw do obsugi poczty elektronicznej przezna-
czony do pracy w rodowisku Linux (UNIX).
Uruchamianie
W celu uruchomienia programu Elm naley napisa:
elm
i nacisn klawisz Enter.
Po zaadowaniu programu, na ekranie pojawi si lista odebranych wiadomoci. List,
ktry przyszed jako ostatni jest wyrniony podwietleniem lub widocznym
z lewej strony ekranu dwuznakiem ->.
W dolnej czci ekranu wywietlany jest wykaz dostpnych polece.
Organizacja ekranu
Po uruchomieniu programu i wczytaniu wykazu listw, obok zrozumiaych infor-
macji w rodzaju imienia i nazwiska nadawcy, czy tematu listu ujrzymy kilka tajem-
niczych znakw. Informacje umieszczone s w kolumnach. Kolejno od lewej s to:
N status wiadomoci,
N numer wiadomoci,
N data wysania,
Elm
34
N imi i nazwisko nadawcy,
N liczba wierszy w licie,
N temat listu.
Status wiadomoci
Do oznaczenia statusu wiadomoci uywane s nastpujce symbole:
Jako pierwszy znak
D Zaznaczony do skasowania
E List po terminie
N Nowy list
O Stary list (ale nie przeczytany)
Jako drugi znak
A Wiadomo zwizana ze zdarzeniem
C Wiadomo poufna
F Wiadomo oficjalna
M Wiadomo zakodowana w formacie MIME
P Wiadomo prywatna
U Wiadomo pilna
Trzeci znak
+ List zaznaczony komend tag do wykonania globalnej operacji (np. przenie-
sienia wszystkich zaznaczonych listw do foldera)
Czytanie listw
Chcc przeczyta list w programie Elm naley nacisn klawisz Space lub Enter.
Kolejne nacinicia klawisza Space umoliwiaj przeczytanie duszego listu
strona po stronie.
W celu atwego odszukiwania wiadomoci, poczt przeczytan mona zapisywa
w folderach, najlepiej dzielc j wedug tematw.
Kopiowanie listu do foldera
Chcc skopiowa list do foldera, naley wpisa z klawiatury C, lub s. Po pojawie-
niu si na ekranie pytania:
copy message to:
naley poda nazw foldera docelowego wedug poniszych zasad:
Czynno Zapis
list zostanie skopiowany do foldera received >
list zostanie skopiowany do foldera sent <
list zostanie skopiowany do wedug cieki dostpu /Mail/ folder = folder
Elm
35
Jeli folder o podanej nazwie istnieje, to list zostanie do niego dopisany. Jeeli fol-
der o podanej nazwie nie istnieje, to zostanie utworzony.
Odpowiadanie na list
W celu zredagowania odpowiedzi na list naley:
N zaznaczy go podwietleniem,
N wpisa liter r.
Wysyanie nowego listu
Pisanie nowego listu rozpoczynamy od napisania polecenia m.
Nastpnie naley poda:
N adres docelowy (To:),
N temat listu (Subject:),
N ewentualny adres odbiorcy kopii listu (Cc:).
Po wykonaniu tych czynnoci uruchamiany jest edytor. Za jego pomoc naley
napisa tre listu. Po zakoczeniu pisania i wyjciu z edytora pojawia si menu.
Moemy w nim wybra nastpujce polecenia:
Rezultat wykonania Polecenie
Edycja treci listu edit message
Rezygnacja z wysania tego listu forget it
Wysanie listu send it
Zmiana treci nagwka header
Polecenia
Wikszo polece programu Elm wywouje si przez napisanie pojedynczej litery,
bez naciskania klawisza Enter.
Czynno Klawisz
Kasowanie wiadomoci wedug podanego wzorca Ctrl+D
Odpisanie na list zaznaczony podwietleniem r
Odwieanie ekranu Ctrl+L
Odzyskanie skasowanego listu u
Odzyskanie wiadomoci wedug podanego wzorca Ctrl+U
Przeniesienie listu do innego foldera s
Przesanie listu zaznaczonego podwietleniem na inny adres f
Kopiowanie listu do innego foldera C
Usuwanie listu d
Wybieranie listu o numerze N N
Wyjcie do powoki !
Wysanie listu m
Elm
36
Czynno Klawisz
Wyszukiwanie listu wedug tekstu wiadomoci //
Wyszukiwanie listu wedug tematu /
Wywietlanie listy polece z opisem ?
Wywietlanie nagwkw wraz z wiadomoci h
Wywietlanie nastpnego listu J
Wywietlanie nastpnego nie skasowanego listu J
Wywietlanie nastpnej strony spisu listw +
Wywietlanie ostatniego listu --
Wywietlanie pierwszego listu =
Wywietlanie poprzedniego listu K
Wywietlanie poprzedniego nie skasowanego listu k
Wywietlanie poprzedniej strony spisu listw -
Wywietlanie zaznaczonego listu Enter, spacja
Zakoczenie pracy z programem elm bez potwierdzenia Q
Zakoczenie pracy z programem elm bez zmian X
Zakoczenie pracy z programem elm bez zmian z zapytaniem x
Zakoczenie pracy z programem elm z potwierdzeniem zmian na
folderze
q
Zaznaczanie listu do skasowania d
Zaznaczenie listu zaznaczonego podwietleniem t
Zaznaczanie wiadomoci wedug podanego wzorca Ctrl+T
Zmiana foldera c
Pozostae programy pakietu
W pakiecie Elm, oprcz programu do odbierania, czytania, pisania i wysyania
listw znajduj si jeszcze ponisze programy.
Przeznaczenie Nazwa programu
Automatyczne wysyania wielu listw Fastmail
Automatyczne wysyanie odpowiedzi Autoreply
Czytanie list dyskusyjnych Readmsg
Filtrowanie poczty przychodzcej Filter
Instalowanie nowych aliasw Newalias
Monitorowanie zawartoci foldera systemowego Frm
Program dla sekretarki Answer
Sygnalizowanie nadejcia nowego listu Newmail
Elm
37
Przeznaczenie Nazwa programu
Weryfikowanie aliasw Checkalias
Wywietlanie liczby listw znajdujcych si w folderze Messages
Zakadanie aliasw
Po wydaniu polecenia a, nastpuje wywietlenie ekranu zakadania aliasw.
Zakoczenie pracy z programem
W celu zakoczenia pracy z programem naley wyda polecenie q. Przed zako-
czeniem pracy program zapyta o to, czy:
N listy zaznaczone do usunicia komend d maj by zniszczone,
N przeczytane listy maja by przesunite z foldera systemowego /usr/mail/userident
do foldera listw odebranych =received.
Patrz: E-mail; UNIX
EMACS
Edytor tekstu przeznaczony do pracy pod kontrol systemu operacyjnego UNIX.
Patrz: UNIX
E-mail
Poczta elektroniczna. Jedna z najpopularniejszych usug Internetu. Pozwala na prze-
sanie elektronicznego listu (pliku) do innej osoby majcej dostp do Internetu,
konto pocztowe i odpowiednie oprogramowanie.
Najprociej rozpocz posugiwanie si poczt elektroniczn od wysanie listu do
siebie. Nasz list otrzymamy po kilkunastu sekundach od momentu wysania. Czas
ten jest potrzebny sieci na:
N podzielenie listu na pakiety,
N przesanie go do serwera poczty wychodzcej,
N przesanie listu z serwera poczty wychodzcej do serwera poczty przychodzcej,
N przesanie informacji z serwera poczty przychodzcej do naszego komputera.
E-mail
38
Polskie znaki
W korespondencji prowadzonej w jzyku polskim mona stosowa znaki diakry-
tyczne (, , ...). Uzyskuje si je tak samo, jak w edytorze, przez wcinicie prawe-
go klawisza Alt i odpowiedniej litery.
Na nieszczcie moemy zetkn si z kilkoma standardami kodowania polskich
liter:
N ISO-8859-1
N ISO-8859-2
N Windows-1250.
eby odbiorca ujrza to, co wysa nadawca, obaj musz mie ustawiony ten sam
sposb kodowania znakw. Zdecydowanie najpopularniejszy jest standard ISO-
8859-2. Jeeli jednak zdarzy si, e w treci e-mail w miejscach, gdzie powinny by
znaki diakrytyczne wystpuj dziwne znaczki, powinnimy zmieni w naszym pro-
gramie sposb kodowania polskich liter.
W przypadku programu Netscape Communicator naley wybra polecenia: View,
Encoding i metod prb i bdw uaktywni waciwy standard kodowania.
Kopia listu
Kopia listu wysana do innej osoby ni odbiorca. Odbiorca listu wie, do jakich osb
zostay wysane kopie.
Adresy odbiorcw kopii wpisujemy w polu Cc.
E-mail
39
Zwrot listu
Wysany przez nas list moe zosta zwrcony. Dzieje si tak najczciej wtedy, gdy
podamy bdny adres. Zwykle po przeczytaniu nagwka zwrconego listu mona
zorientowa si, jaki by powd zwrotu.
Do informacji o przyczynie niedorczenia listu (w naszym przypadku host unk-
nown nieznany serwer) doczany jest plik zawierajcy wysan wiadomo.
Wady
Do wad poczty elektronicznej mona zaliczy:
N konieczno oczekiwania na odpowied drugiej strony. Podczas rozmowy tele-
fonicznej informacj mona uzyska natychmiast,
N brak potwierdzenia odebrania listu przez adresata (oczekujc na czyj odpo-
wied nie wiemy, czy adresat wyjecha na urlop, zlikwidowa konto, ma uszko-
dzony modem lub lini telefoniczn itp.),
N anonimowo, ktra skania niektrych uytkownikw sieci do zachowa nie-
taktownych.
Patrz: Adresowanie poczty elektronicznej; Demon; Konto; Programy pocztowe;
POP; SMTP; Zakadanie darmowego konta e-mail; Znaki narodowe
E-mail, a czno telefoniczna
Zalety poczty elektronicznej w porwnaniu z telefonem s nastpujce:
N nadawca moe wysa list w najodpowiedniejszej dla niego porze. Adresat moe
odpowiedzie w najdogodniejszym dla siebie czasie. Jest to szczeglnie istotne
przy korespondencji prowadzonej przez osoby znajdujce si w odlegych stre-
fach czasowych,
E-mail, a czno telefoniczna
40
N niezalenie od tego, jak daleko od nas znajduje si adresat wiadomoci, pacimy
tak, jak za poczenie z numerem dostpowym do Internetu,
N list moe mie doczony spakowany plik. W taki sposb moemy przesa:
rysunek, dwik, tekst, program itp.,
N wiadomo przesan drog elektroniczn mona zapisa w postaci pliku, wy-
drukowa,
N na nasze konto e-mail moemy otrzymywa zaprenumerowane serwisy informa-
cyjne (na przykad wyniki losowa gier liczbowych) lub elektroniczne odpo-
wiedniki gazet i czasopism.
Patrz: Adresowanie poczty elektronicznej; Doczenie do Internetu; Elm; Eudora;
Netscape Communicator; Outlook Express; Spam
Emulacja terminala
Korzystanie z systemu operacyjnego w taki sposb, e uytkownik ma wraenie, i
klawiatura i monitor s podczone wprost do komputera centralnego.
Encrypting
Patrz: Szyfrowanie
Ethernet
Standard budowy lokalnych sieci komputerowych. Prdko transmisji danych
wynosi 10 lub 100 Mbps (tzw. Fast Ethernet).
Zasada dziaania polega na zaoeniu, e w danej chwili moe wysya dane tylko
jeden uytkownik. Jeli w tym samym czasie bdzie nadawa wicej uytkowni-
kw, wwczas transmisja zostanie przerywana, a jej wznowienie nastpi po losowo
okrelonym odstpie czasu.
Etykieta sieciowa
Zbir zasad postpowania uytkownikw sieci komputerowych okrelajcy granic
odpowiedzialnoci za prawo korzystania z wolnoci sowa w mediach elektronicz-
nych (w tym sieci Internet).
Jedn z propozycji sformuowania takich regu mona znale na przykad pod
adresem:
http://www.getin.com.pl/etykieta.html
O tym, jak zosta wiadomym swoich praw i obowizkw obywatelem cyberprze-
strzeni, traktuje wydana przez Wydawnictwo MIKOM ksika: Thomas Mandel,
Gerard Van der Leun, Netykieta czyli kodeks dla internautw.
Patrz: Dodatek
Eudora
Jeeli czsto korzystamy z poczty elektronicznej i sprawdzamy zawarto skrzynki
pocztowej po kadym wczeniu komputera, wwczas warto skonfigurowa pro-
gram tak, aby po wczeniu komputera uruchamia si program pocztowy.
Emulacja terminala
41
Konfiguracja taka wymaga przeniesienia ikony automatycznie uruchamianego pro-
gramu do foldera Autostart.
Okno Eksploracja przed zmian konfiguracji:
Okno Eksploracja po skonfigurowaniu Windows do automatycznego uruchamiania
Eudory:
Instalacja programu
Chcc zainstalowa program Eudora naley:
N klikn widoczne w lewym dolnym rogu ekranu pole Start,
N z rozwinitego menu wybra polecenie Uruchom,
N w polu Otwrz wpisa ciek dostpu do pliku instalacyjnego lub korzystajc
z polecenia Przegldaj odnale miejsce, gdzie znajduje si plik,
N w oknie Uruchom klikn pole OK. Program wykona przygotowania do insta-
lacji,
N po pojawieniu si okna Welcome, klikn pole Next,
N po wywietleniu okna Software License Agreement i zapoznaniu si z warun-
kami licencji klikn pole Yes,
N po pojawieniu si okna Installation Options wybra wersj programu. Jeli
korzystamy z Windows 3.X zaznaczamy opcj Eudora Light for Windows 3.X
(16-bit). Jeli uywamy Windows 95/NT wybieramy drug moliwo,
N klikn pole Next,
N w oknie Select Components wybra elementy programu, ktre chcemy zain-
stalowa. Proponuj wykona instalacj kompletn (oba moduy). Klikn pole
Next,
N w oknie Choose Destination Location, wskaza pooenie foldera programu.
Wikszo programw Windows instalowana jest do foldera Pliki Programw,
w ktrym znajduje si podfolder o nazwie instalowanej aplikacji. Wdrwk po
drzewie napdw i folderw umoliwia okno, ktre zostaje wywietlone po
klikniciu pola Browse,
Eudora
42
N jeli lokalizacja folderw i ich nazwy s zgodne z tym, jak chcemy zainstalowa
program, na widoczne w oknie Setup pytanie Do you want the directory to be
created? odpowiedzie Tak,
N w oknie Choose Destination Location klikn pole Next,
N w oknie Start Copying Files, klikn pole Next. Przez chwil na ekranie bd
wywietlane informacje o postpach instalacji,
N po wywietleniu komunikatu i zakoczeniu instalacji klikn pole Tak. Program
wywietli informacje znajdujce si w pliku readme. Po zapoznaniu si z nimi
mona uruchomi program i przystpi do przygotowania go do pracy.
Uruchamianie programu
Podczas instalacji ikona programu jest dodawana do menu
start. Dostp do niej mona uzyska po klikniciu widoczne-
go w lewym dolnym rogu ekranu klawisza Start.
W przypadku instalacji programu w polskiej wersji Windows,
ikona nie jest dodawana do podmenu Programy, lecz tworzy wasne o nazwie Pro-
grams.
Uruchomienie programu nastpuje po wybraniu polece: Start, Programs, Eudora
Light, Eudora Light (klikniciu skrzynki pocztowej).
Dla wygody uytkowania ikon programu mona przenie z grupy Programs do
grupy Programy.
Konfiguracja
Przygotowanie programu poczto-
wego do pracy polega na podaniu
adresu e-mail, nazw serwerw ob-
sugujcych przesyanie poczty,
czstotliwo sprawdzania zawar-
toci skrzynki pocztowej itp.
W celu skonfigurowania programu
naley:
N wybra polecenia Tools, Op-
tions. Spowoduje to wywie-
tlenie okna Options. Po jego
prawej stronie widoczne s pola
przeznaczone do podawania
ustawie, za po lewej znajduje
si symbol graficzny podpo-
wiadajcy czego dotycz usta-
wienia. Klikanie symboli powoduje zmian zawartoci wywietlanego okna
konfiguracyjnego,
N po wybraniu symbolu Getting Started wpisa w pola:
POP account adres skrzynki pocztowej,
Real name imi i nazwisko, ktre bd wpisywane jako
personalia nadawcy,
Return address zwrotny adres skrzynki pocztowej (jeeli
mamy jeden, wpisujemy to samo, co w linii POP account),
Eudora
43
N po wybraniu symbolu Personal Info wpisa w pola wszystko to,
co podalimy w oknie Getting Started. Pole Dialup username
moemy pozostawi puste,
N po wybraniu symbolu Hosts wpisa w pola:
POP account adres skrzynki pocztowej,
SMTP nazw serwera poczty wysyanej,
pozostae pola pozostawi puste,
N po wybraniu symbolu Checking Mail wpisa w pola:
POP account adres naszej skrzynki pocztowej,
Check for mail every liczony w minutach odstp pomidzy
sprawdzeniami zawartoci skrzynki pocztowej.
W dalszej czci okna znajduj si opcje, ktre moemy wybra przez wstawienie
klikniciem znaku V w pole obok nazwy opcji. Dostpne s tam ponisze funkcje:
N Skip messages over nie informowanie o pojawieniu si na serwerze listu
o objtoci wikszej ni wpisana w ramce. Umoliwia to zaoszczdzenie na
kosztach poczenia telefonicznego, gdy zwyky list nie przekracza 10 Kb. Po-
tencjalnych nadawcw naley jednak uprzedzi o wczeniu filtru, gdy jeli na
nasze konto przesany zostanie list z zacznikiem, nie zostaniemy o nim poin-
formowani,
N Send on check wysyanie napisanych listw przy okazji sprawdzania zawarto-
ci skrzynki pocztowej,
N Save password pamitanie przez program hasa. Jeli t opcj zaznaczymy,
wwczas nawet po wyjciu z Eudory skrzynka pocztowa pozostanie nadal
otwarta. Tracimy jedno zabezpieczenie korespondencji zdecydowanie odra-
dzam,
N Leave mail on server pozostawianie kopii korespondencji na serwerze. Za-
znaczenie opcji powoduje, e poczta przeczytana pozostaje na serwerze (i zaj-
muje tam miejsce). Zazwyczaj z opcji tej nie korzystamy i w momencie odebra-
nia listu jest on kopiowany na dysk, a usuwany z serwera. Pozostawianie listw
na serwerze jest celowe wtedy, gdy do tego samego konta pocztowego ma do-
stp kilka osb,
N Delete from server after usuwanie korespondencji pozostawionej na serwe-
rze, po upywie okrelonego czasu,
N Delete from server when emptied from Trash usuwanie korespondencji
z serwera, gdy jest ona usuwana z kosza w naszym komputerze.
Musimy rwnie dokona wyboru dwch opcji. Proponuj przyj jako zasad,
eby uzna za nie przeczytan wiadomo pierwsz w kolejce, ktra nie zostaa
przeczytana przez komputer (First message not read by this machine), za jako
sposb sprawdzania autentycznoci, wybra podanie hasa (Password).
N Po wybraniu symbolu Sending Mail wpisa w pola:
Return address adres zwrotny, na ktry bd przychodziy
listy,
Domain to add to unqualified addresses pozostawiamy puste,
SMTP server adres serwera poczty wysyanej,
Eudora
44
W dalszej czci okna znajduj si opcje, ktre moemy wybra przez wstawienie
klikniciem znaku V w pole obok nazwy opcji. Dostpne s tu nastpujce funkcje:
N Immediate send natychmiastowa wysyka listw. Usunicie zaznaczenia
powoduje, e napisane listy bd oczekiway na wysanie w folderze Out
i oznaczone zostan liter Q,
N Send on check wysyanie listw oczekujcych po poczeniu si z sieci
w celu sprawdzenia nowej poczty,
N Word warp zawijanie sw tak, aby tre listu bya widoczna w otwartym
oknie czytnika,
N May used quoted-printable stosowanie kodowania quoted-printable w przy-
padku wysyania dugich linii lub znakw specjalnych,
N Keep copies of outgoing mail zachowywania kopii wysyanych listw,
N Tabs in body of message wstawianie tabulatorw w treci listu po naciniciu
klawisza Tab. Po usuniciu zaznaczenia, nacinicie klawisza Tab bdzie po-
wodowao przeniesienie kursora do linii, w ktrej wpisywany jest e-mail adre-
sata,
N Use Signature dodawanie do nowych listw sygnatury.
Po ustawieniu powyszych parametrw mona odbiera i wysya listy. Dodatkowe
ustawienia dotycz sposobu kodowania zacznikw, uywanego kroju czcionki,
kolumn widocznych w skrzynce pocztowej itp.
Odbieranie listw
Chcc odebra korespondencj naley:
N poczy si z Internetem,
N klikn ikon Check mail,
N po wczytaniu poczty dwukrotnie klikn nagwek
listu, ktry chcemy przeczyta.
Odpowiadanie na listy
Po odebraniu poczty naley:
N zaznaczy podwietleniem nagwek listu, na ktry chcemy odpowiedzie,
N klikn ikon Reply,
N zredagowa odpowied,
N klikn pole Send.
Pisanie listw
Chcc wysa list naley:
N klikn ikon New Message,
N uzupeni nagwek listu wpisujc
w pola:
To: adres e-mail odbiorcy listu,
Eudora
45
Subject temat listu (jeeli mamy do przekazania kilka informacji, ww-
czas lepiej wysa kilka listw o rnych tematach, ni jeden o temacie nic
nie mwicym. Uatwia to pniej odszukiwanie wiadomoci),
N w ramce pod nagwkiem wpisa tre listu,
N klikn pole Send.
Sortowanie poczty
W celu posortowania listw naley klikn w odpowiednie pole okna programu.
W zalenoci od miejsca, ktre klikniemy stosowane jest inne kryterium. Do wybo-
ru mamy:
N S status,
N P priorytet,
N A zacznik,
N Who osoba nadawcy,
N Date data wysania listu.
Domylnie sortowanie przeprowadzane jest rosnco. Przytrzymanie w czasie klika-
nia klawisza Shift wymusza sortowanie malejce.
Patrz: Adres e-mail; Adresowanie poczty elektronicznej; Za darmo; Zakadanie
darmowego konta e-mail
Extensions
Patrz: Rozszerzenia
FAQ (Frequently Asked Questions)
Dokument zawierajcy uporzdkowany zestaw najczciej zadawanych pyta i od-
powiedzi dotyczcych jednej dziedziny lub tematu.
Filtr
Program umoliwiajcy niedopuszczanie do publikowania na licie dyskusyjnej
artykuw dotyczcych okrelonych tematw lub nadsyanych z okrelonych kont
pocztowych.
Finger
Program przeznaczony do uzyskiwania informacji o wacicielu danego konta
e-mail, (standardowo s to podstawowe informacje podawane przez uytkownika
przy rejestracji oraz, kiedy ostatni raz korzysta z konta) lub osobach zalogowanych
do serwera.
Po wydaniu polecenia:
finger identyfikator_uytkownika@nazwa_serwera
i naciniciu klawisza Enter uzyskamy informacje o jednym uytkowniku.
Po wydaniu polecenia:
finger @nazwa_serwera
i naciniciu klawisza Enter dowiemy si, kto jest zalogowany do serwera.
Finger
46
Jeeli po wydaniu polecenia ujrzymy komunikat o bdzie moe to oznacza, e
serwer, na ktrym dana osoba ma konto nie obsuguje programu finger.
Folder
Dawniej katalog. Termin pojawi si wraz z systemem Windows 95/NT.
Formaty plikw
Podczas wdrwek po Internecie moemy zetkn si z wieloma rodzajami plikw.
Warto umie rozpozna, jakimi narzdziami zostay stworzone, co si w nich znaj-
duje, do czego moemy ich uy.
Najprociej mona rozpozna format pliku po jego rozszerzeniu.
Rozszerzenie pliku Format
.txt Plik tekstowy, dokument, opis.
.ps Dokument zapisany w jzyku PostScript. Moe by wydru-
kowany bez koniecznoci formatowania na kadej drukarce
obsugujcej PostScript.
.doc Dokument. Najczciej utworzony za pomoc edytora
Word.
.zip Plik skompresowany za pomoc programu pkzip. Do rozpa-
kowania konieczny jest program pkunzip.
.gz Plik skompresowany programem pkzip dziaajcym w ro-
dowisku UNIX.
.zoo Plik skompresowany programem Zoo.
.hdx Plik skompresowany programem BinHex dziaajcym na
komputerach Macintosh.
.arj Plik skompresowany programem Arj. Do dekompresji rw-
nie uywamy Arj.
Formularz
Dokument internetowy przeznaczony do podawania informacji przez wypenienie
rubryk i zaznaczenie wybranych przez autora formularza opcji. Dziki uporzdko-
wanej strukturze, dane zebrane za pomoc formularza mona nastpnie wczyta do
bazy danych, arkusza kalkulacyjnego w celu dalszej obrbki.
Patrz: Java; HTML; Skrypt CGI
Forward
Przekazywanie poczty. Zabieg przesania listu na inny adres.
Frame
Patrz: Ramka
Folder
47
Freeware
Darmowe oprogramowanie, czsto dostpne na serwerach FTP.
Patrz: Poszukiwanie oprogramowania; Shareware
FTP (File Transfer Protocol)
Komplet regu stosowanych podczas przesyania plikw w sieci. Stosujc je mona
przesya dane do serwera lub pobiera z niego.
FTP przez WWW
Poniewa do korzystania z typowego FTP konieczny jest specjalny program (na
przykad CuteFTP) wiele serwerw udostpnio swoje archiwa plikw do cigania
za pomoc poczty elektronicznej. Przegldajc archiwum FTP serwera (na przykad
za pomoc programu Netscape Communicator) mona klikniciem w nazw pliku
zainicjowa jego ciganie.
Powysze rozwizanie nie wymaga stosowania dodatkowego oprogramowania, ale
jest nieco wolniejsze i bardziej podatne na przerwanie transmisji, ni uywanie
programu FTP.
Patrz: CuteFTP; FTP
Gateway
Komputer umoliwiajcy komunikacj pomidzy systemami uywajcymi rnych
sposobw kodowania, formatu plikw lub protokow komunikacyjnych.
Patrz: Most
GIF (Graphic Interchange Format)
Graphic Interchange Format format wymiany graficznej. Zaprojektowany w la-
tach osiemdziesitych przez firm CompuServe. Przeznaczony do zapisu w postaci
elektronicznej obrazw o fotograficznej jakoci.
Obecnie powszechnie stosowany na stronach WWW format plikw graficznych.
Pozwala na uzyskanie plikw o maej objtoci, ktre atwo jest przesya.
Zapisany w ten sposb obrazek ma posta mapy bitowej.
Patrz: Formaty plikw; Jpg
GIF
48
GNU
Projekt nadzorowany przez Free Software Foundation, majcy na celu utworzenie
darmowej wersji systemu operacyjnego UNIX noszcej nazw Linux, a take kom-
pilatora jzyka C.
Patrz: UNIX
Gopher
Program uatwiajcy dostp do baz danych i usug za porednictwem menu. Z ho-
stami typu Gopher mona si bez problemw czy klientem WWW.
Grupa dyskusyjna
Miejsce w sieci przeznaczone do stawiania pyta, wymiany pogldw na tematy
okrelone przez nazw grupy.
Grupa moderowana
Grupa dyskusyjna, w ktrej umieszczane listy s oceniane i ocenzurowane przez
osob prowadzc t list. Osob t nazywa si moderatorem.
Hacker
Osoba stawiajca sobie za cel amanie regu pracy w Internecie. Za punkt honoru
stawia sobie wynajdywanie luk w systemach zabezpiecze. Lubi podglda cudze
zasoby.
Patrz: Etykieta sieciowa; Dodatek
GNU
49
Handshake
Sposb nawizywania cznoci, w ktrym przed rozpoczciem transmisji danych
wymagane jest uzgodnienie sposobu przesyania danych przez wsppracujce
urzdzenia.
Haso
Cig znakw, ktry powinien by znany tylko wacicielowi konta. Peni rol prze-
pustki przy wchodzeniu do systemu.
Header
Patrz: Nagwek
Hipertekst
Interaktywna waciwo stron WWW umoliwiajca przenoszenie si w inne miej-
sce tekstu lub na inn stron WWW poprzez kliknicie mysz zaznaczonego obsza-
ru dokumentu.
Patrz: HTML
Home page
Patrz: Strona domowa
Host
Komputer doczony do sieci. Ma przydzielony adres IP oraz nazw nalec do
domeny. Najczciej jest on doczony bezporednio do Internetu, a jego przezna-
czeniem jest wiadczenie klientom usug internetowych.
HTML (HyperText MarkUp Language)
Jzyk oznacze hipertekstowych. Jest on uywany do tworzenia dokumentw inter-
netowych.
Wymagania na standardy kolejnych wersji jzyka zatwierdza World Wide Web
Consortium (W3C). Obecnie zatwierdzono standard wersji 4.0.
Patrz: Hipertekst
HTTP (HyperText Transfer Protocol)
Zestaw regu obowizujcych podczas przesyania stron WWW.
Patrz: Hipertekst
ICQ
Cieszcy si wielk popularnoci program do:
N nawizywania znajomoci za porednictwem Internetu,
N komunikowania si z osobami o znanych nam adresach poczty elektronicznej
lub identyfikatorach przydzielonych na serwerze firmy Mirabilis,
ICQ
50
N przesyania listw, plikw i adresw internetowych.
Autorem programu (dostpnego za darmo) i wacicielem serwerw jest firma Mi-
rabilis.
Kady nowy uytkownik dostaje swj unikatowy numer internetowy (UIN).
ciganie programu
W momencie pisania tej ksiki najwiesza wersja programu dystrybuowana jest
w postaci pliku icq98a122 o rozmiarach okoo 1,7MB.
Przesyanie programu
Jeli chcemy komu przesa wersj instalacyjn programu ICQ wystarczy:
N w oknie menu klikn przycisk System,
N w menu wybra Send ICQ Programm To,
N po wywietleniu okna Send ICQ Programm To, w polu Enter a valid E-mail
address poda adres odbiorcy przesyki. Jeli chcemy przesa rwnie kilka
sw komentarza, moemy je wpisa po klikniciu przycisku Add a personal
message,
N klikn przycisk Send E-mail.
Instalacja programu
Do penego przeprowadzenia instalacji niezbdne jest uzyskanie poczenia z Inter-
netem. Nastpnie naley:
N uruchomi plik zawierajcy program ICQ,
N po wywietleniu treci umowy licencyjnej klikn przycisk Continue (Dalej),
N po wywietleniu okna z uwagami do umowy licencyjnej, klikn pole I Agree
(Zgoda),
N po wywietleniu okna Welcome klikn pole Next,
N w oknie Select Destination Directory wybra napd i folder, w ktrych maj
zosta umieszczone pliki programu, a nastpnie klikn pole Next,
N klikn pole Yes, aby potwierdzi miejsce, do ktrego maj zosta skopiowane
pliki,
N w oknie Add Items to Windows Programm Groups? wybra czy, ikona programu
ma zosta dodana do grupy programw (Yes) czy nie (No) i klikn pole Next,
ICQ
51
N w oknie Select ProgMan Group poda nazw tworzonej grupy, lub przysta na
zaproponowan i klikn pole Next. Po wykonaniu powyszych czynnoci roz-
pocznie si proces instalacji. O jego zaawansowaniu bdzie informowa wy-
wietlany na ekranie wskanik paskowy,
N klikn pole OK informujce o zakoczeniu instalacji,
N w zalenoci od tego, czy nie korzystalimy jeszcze z programu ICQ i nie mamy
wasnego numeru identyfikacyjnego, czy uywalimy ju ICQ i chcemy tylko
mie zainstalowany na innym komputerze bez tworzenia nowego ICQ, wybie-
ramy odpowiednio New ICQ# lub Existing ICQ# i klikamy przycisk Next,
N zaznaczy sposb doczenia do sieci:
Lan User, I am not behind a firewall or proxy korzystam z sieci LAN
i nie jestem oddzielony od Internetu przez firewall lub proxy,
Lan User, I am behind a firewall or proxy korzystam z sieci LAN i je-
stem oddzielony od Internetu przez firewall lub proxy,
Modem User jestem doczony do Internetu za porednictwem modemu.
Z dwoma pierwszymi przypadkami moemy zetkn si uywajc ICQ w firmie
lub na uczelni. Jeli nie wiemy, jaka jest struktura naszej sieci naley zapyta
administratora.
Korzystajc z Internetu w domu, w 99% przypadkach wybieramy Modem user.
Tak uczyniono w opisywanym przypadku.
Klikamy przycisk Next,
N poda nasze dane:
E-mail adres konta poczty elektronicznej,
Nickname nasz pseudonim stosowany w korespondencji,
ICQ
52
First Name imi,
Last Name nazwisko.
Klikamy pole Next,
N w kolejnym oknie poda opcjonalne dane:
City nazwa miasta,
Zip kod pocztowy,
State stan,
Country kraj,
Age wiek,
Gender pe (Not Specified nieokrelona, Female kobieta, Male
mczyzna),
Telephone numer telefonu,
Home Page adres naszej strony internetowej.
Kliknicie przycisku Add your own personalized message powoduje wywie-
tlenie okna Enter free text, w ktrym moemy napisa nieco o sobie.
Po opcjonalnym uzupenieniu danych klikn pole Next,
N poda informacje, ktre s pomocne autorom programu ICQ w badaniu zakresu
jego zastosowa.
Jeeli nie chcemy uczestniczy w tworzeniu statystyki naley zaznaczy pole
obok napisu Please do not include me in the survey.
Jeli chcemy pomc twrcom programu, naley zaznaczy opcj Please include
(anonymous) details in the survey. W polu Occupation (zawd) moemy wy-
bra:
Not Specified nieokrelony,
Im a student or not employed student lub niepracujcy,
Im employed or self employed pracujcy lub prowadzcy wasn firm,
Im retired emeryt.
W polu Im using ICQ (uywam programu ICQ) mamy do wyboru:
Not Specified nie okrelono,
At Home Only tylko w domu,
At Work Only tylko w pracy,
Primarily At Home przewanie w domu,
Primarily At Work przewanie w pracy.
Po opcjonalnym uzupenieniu danych, klikn pole Next,
N w kolejnym oknie w ramce Password Protection wpisa w polu Password
haso, a w polu Confirm Password powtrzy haso w celu uniknicia pomyki.
Jeeli zaznaczona jest opcja Auto Save Password wwczas program zapamita
nasze haso i nie trzeba go bdzie wpisywa rcznie. Rozwizanie to jest moli-
we do zaakceptowania wwczas, gdy do komputera mamy dostp tylko my.
W ramce Privacy Level musimy wybra jeden ze stopni ochrony naszej prywatnoci:
N Anyone may contact me and see when Im online kady widzi, gdy jestem
doczony do sieci i moe si ze mn kontaktowa,
N My authorization is required wymagana jest nasza akceptacja.
W ramce Other Options moemy zaznaczy ponisze warianty:
ICQ
53
N Publish me online presence on the Word Wide Web informacja o naszym
doczeniu do sieci bdzie wywietlana na stronie WWW,
N Do not allow others to see my IP address nasz adres IP nie bdzie ujawniany
innym.
Po uzupenieniu danych klikn pole Next,
N program przypomina nam o koniecznoci zapamitania (zapisania) hasa. Bez
jego podania nie ma moliwoci skorzystania z konta,
N poczeka chwil na zarejestrowanie uytkownika za porednictwem sieci Inter-
net. W ramce Your ICQ # is podawany jest numer identyfikacyjny na serwerze
firmy Mirabilis,
Po zapisaniu kodu klikn pole Next,
N w oknie Confirm your Email SMTP Server wpisa adres serwera poczty wy-
chodzcej. Klikn pole Next,
N po pojawieniu si okna z gratulacjami (Congratulations) klikn przycisk Do-
ne. Na ekranie pojawi si wwczas dwa okna oraz maa ikona. Program ICQ
jest gotowy do pracy.
Menu programu
W dolnej czci okna programu ICQ widoczny jest przycisk Menu. Klik-
nicie go powoduje wywietlenie menu. Widoczne s w nim nastpujce
polecenia:
N Add/Find Users dodanie osoby do naszej listy;
N Future Users Watch oczekiwanie na uytkownika o podanym przez nas e-mailu.
Gdy taka osoba zarejestruje si i uzyska numer identyfikacyjny, zostaniemy o tym
powiadomieni;
N Address Book wywietlenie ksiki adresowej;
N Simple (Basic Features) przeczenie programu w tryb uywania podstawo-
wych opcji. Taka konfiguracja pomaga opanowa program pocztkujcym uyt-
kownikom;
N Security$Privicy funkcja umoliwia zablokowanie powiadamiania osb
z czarnej listy o naszym doczeniu do sieci. Mamy rwnie moliwo zmia-
ny hasa, wprowadzenia koniecznoci autoryzacji podczas nawizywania kon-
taktw;
N Preferences opcja zmiany koloru, grupowania osb na naszej licie;
N Windows/Alerts opcja dodania sygnalizowania dwikami stanu programu,
wywietlania okna ICQ zawsze na pierwszym planie;
N Help rozbudowany system pomocy;
N Sleep Mode mimo doczenia do sieci ICQ moe si znajdowa w trybie czu-
wania;
N Shut Down wyjcie z programu ICQ.
ICQ
54
Minimalizacja maksymalizacja
Chcc zminimalizowa menu programu, naley klikn
widoczn w jego prawym grnym rogu ikon z poziom
kresk. Po klikniciu ikony znika z ekranu okno menu.
W celu przywrcenia wywietlania okna na ekranie, naley
klikn prawym klawiszem myszy w widoczny w dolnym
rogu ekranu kwiatek, a nastpnie wybra z menu polecenie
Open ICQ. Po klikniciu, okno menu wraca na swoje po-
przednie miejsce.
Stany pracy
Gdy ICQ zostanie zainstalowany, wwczas po wczeniu kom-
putera pojawia si w prawym dolnym rogu ekranu ikona ICQ
NetDetect Agent. Po doczeniu si do sieci, program jest auto-
matycznie uruchamiany. adowana jest domylna przegldarka.
Po klikniciu w oknie ICQ NetDetect Feature przycisku Yes, okno zostaje za-
mknite, a program przechodzi w stan czuwania. wiadczy o tym symbol kwiatka
widoczny w prawym dolnym rogu ekranu.
O istniejcym poczeniu z serwerem firmy Mirabilis wiadczy
sekwencyjna zmiana koloru patkw. Kliknicie w kwiatek
powoduje wywietlenie okna menu.
Przerwanie poczenia z sieci powoduje wywietlenie na ekranie okna Auto Sleep.
Informuje ono o przerwaniu poczenia z sieci, przejciu programu w stan czuwa-
nia, ktry zostanie anulowany samoczynnie po powtrnym doczeniu si do sieci.
System
W dolnej czci okna programu ICQ widoczny jest przycisk
System. Kliknicie go powoduje wywietlenie menu. S
w nim widoczne nastpujce polecenia:
ICQ
55
N Send ICQ Program To przesanie na konto e-mail wersji instalacyjnej pro-
gramu ICQ;
N Send My ICQ Page Address przesanie na konto e-mail naszego adresu na
serwerze ICQ,
N View My ICQ Page przegldanie informacji zapisanych w naszym pagerze,
N History and Outbox przegldanie historii pocze,
N Incoming Files Folder przegldanie wszystkich plikw odebranych przez
program ICQ,
N Mirabilis HomePage zaadowanie strony WWW firmy Mirabilis.
N What's New in ICQ nowoci w ICQ.
N Message Boards przegld katalogw osb chtnych do pogawdek.
N ICQ Network Status specjalne menu znajdujce si na serwerze ICQ oraz
jego aktualny stan.
Wyszukiwanie osb
W celu odszukania zarejestrowanej na serwerze ICQ oso-
by na podstawie jej: adresu e-mail, pseudonimu, imienia,
nazwiska lub numeru ICQ naley:
N w oknie programu klikn klawisz Add/ Find Users,
N po wywietleniu okna Add/Find Users on the ICQ Network klikn przycisk
Main search,
N w oknie ICQ Global Directory naley wybra opcj wyszukiwania i poda
informacje na podstawie, ktrych osoba ta ma zosta znaleziona:
E-mail adres poczty elektronicznej,
Nickname pseudonim uywany do kontaktw przez ICQ,
First Name imi,
Last Name nazwisko,
ICQ# numer identyfikatora przyznanego przez serwer ICQ.
Po podaniu danych klikn w pole Next. Po chwili zostanie wywietlona lista osb
speniajcych wybrane kryteria. Jeli wpiszemy kryterium zbyt oglne (na przykad
tylko imi), wwczas wywietlona zostanie potna lista osb o tym imieniu. Na-
ICQ
56
stpnie ujrzymy okno z komunikatem o znalezieniu zbyt duej liczbie wpisw spe-
niajcych zadany warunek i sugesti podania dodatkowych kryteriw.
Wyszukiwanie partnerw do pogaduszek
ICQ umoliwia wyszukiwanie osb doczonych aktual-
nie do serwera firmy Mirabilis chtnych do prowadzenia
z nami pogaduszek. Chcc znale tak osob naley:
N w menu programu klikn ikon Add/Find Users,
N w oknie Add/Find Users on the ICQ Network klikn napis Find a Random
Chat Partner,
N informacje o sobie mona wprowadzi do systemu po klikniciu widocznego
w dolnej czci okna Find a Random User... przycisku My Random Chat Set-
tings. W oknie, ktre si wywietli naley klikn zakadk Random Chat.
Klikniciem naley zaznaczy opcj I want to be available for random Chat
& Messages (informacja o nas bdzie podawana innym uytkownikom, ktrzy
chc nawiza znajomo). W polu Select Group trzeba wybra kryterium na-
wizywania znajomoci. W polu Select Name trzeba wpisa imi pod, ktrym
chcemy by przedstawiani innym uytkownikom serwera ICQ. W dolnej ramce
naley okreli: jzyk, ktrego chcemy uywa w korespondencji, nasze zainte-
resowania, pe, wiek oraz kraj.
Po podaniu danych naley klikn przycisk OK.
N po wywietleniu okna Find a Random User... naley poda informacje, kogo
lub w jakim celu chcemy pozna. W ramce Find Random Users naley wybra
w oknie Group grup, do ktrej bd nalee nasi potencjalni partnerzy. Do-
stpne s nastpujce kategorie:
General Chat rozmowy na kady temat;
Romance internetowa randka w ciemno;
Games oaza fanw gier;
Students studenci znajd wsplne tematy;
20 Something 20-latkowie;
30 Something 30-latkowie;
40 Something 40-latkowie;
50 Something 50-latkowie.
ICQ
57
Wyszukiwanie rozpoczyna si po klikniciu pola Find a Random Online Chat
Partner. Informacje o osobach, ktre w danej grupie chc nawiza znajomo
wywietlane s w ramce Found a User.
Patrz: Poszukiwanie oprogramowania
Incoming Mail Folder
Patrz: Katalogi poczty
Informacje o wacicielu konta e-mail
Patrz: Finger
Instalacja modemu
Instalacja modemu polega na:
N montau mechanicznym,
N ustawieniu parametrw pozwalajcych na prac bez konfliktu z innymi urzdze-
niami,
N wgraniu programu nadzorujcego prac modemu.
Jeli modem ma posta pudeka ze zczami i lampkami, zwany jest wwczas mo-
demem zewntrznym. Nie montuje go si do wntrza komputera, ale czy kablami
z portem szeregowym i lini telefoniczn.
Modem wewntrzny ma posta karty (pytki z elementami drukowanymi). Instala-
cja polega na woeniu go w zcze znajdujce si wewntrz komputera, na pycie
gwnej. Za pomoc kabli trzeba go tylko doczy do linii telefonicznej.
Podczas instalacji trzeba za pomoc zworek lub oprogramowania doczonego do
modemu ustawi:
N port szeregowy, na ktrym modem bdzie pracowa. Standardowo port oznacza-
ny jako COM1 przeznaczony jest do podczenia myszy. Dla modemu pozostaje
port COM 2,
N przerwanie umoliwiajce komunikacj pomidzy modemem i zamontowanym
na pycie gwnej procesorem. Typowo, przerwanie dla portu COM2 oznaczane
jest jako IRQ 3.
eby zachodzia poprawna wymiana informacji, zarwno pyta gwna jak i karta
modemowa musz mie wprowadzon informacj o tym, jakiego portu i przerwania
bd uywa do komunikacji.
Modem wewntrzny zawiera dodatkowy ukad portu szeregowego, ktry trzeba
ustawi (zwykle za pomoc zworek na pycie modemu) w momencie instalacji jako
ktry z portw szeregowych PC-ta, oczywicie inny ni ju istniejcy. Nie ma on
zbyt wielu moliwoci PC posiada zwykle COM1 i COM2, DOS jest w stanie
obsuy 4 porty szeregowe, pozostaje zatem COM3 lub COM4. Porty te uywaj
jednak tych samych przerwa, co COM1 i COM2 i dlatego naley instalowa mo-
dem na porcie wykorzystujcym inne przerwanie ni port myszy (jeli uywamy
myszy szeregowej).
Patrz: COM; Modem; Port szeregowy
Instalacja modemu
58
Internet
wiatowa sie komputerowa, w ktrej do przesyania danych wykorzystuje si cza
telefoniczne. Pozwala na korzystanie z wielu usug, w tym midzy innymi z:
N Chat,
N poczty elektronicznej,
N grup dyskusyjnych,
N stron WWW,
N zasobw FTP.
Jej zasoby s stale aktualizowane i poszerzane przez profesjonalistw oraz zapale-
cw. Obecnie mona znale w Internecie:
N dokumenty, dzienniki i czasopisma,
N elektroniczne kopie obrazw,
N oglnowiatowe bazy danych i biblioteki,
N programy komputerowe,
N przetworzone na posta cyfrow utwory muzyczne,
N serwisy informacyjne i sportowe,
N sklepy,
N teksty ksiek.
Dostp do sieci mona uzyska czc si za porednictwem linii telefonicznej mode-
mem zainstalowanym w naszym komputerze z modemem lokalnego usugodawcy
internetowego, ktry oferuje dostp do Internetu za pomoc czy o duej przepu-
stowoci.
Eksplozja popularnoci Internetu nastpia z dwch powodw.
Pierwszy z nich wie si z pojawieniem si programw, ktre umoliwiaj korzy-
stanie z zasobw sieci za porednictwem interfejsu graficznego. Programy tego typu
sterowane s za pomoc wyboru poszczeglnych opcji wywietlanych na ekranie.
Drugim powodem jest obecno w dokumentach hipercznikw. Ich znaczenie
atwiej zrozumie, gdy wyobrazimy sobie encyklopedi. I tak na przykad czytajc
o bitwie pod Grunwaldem widzimy zdjcie Krzyaka. Dotykajc zdjcia powodu-
jemy wywietlanie rozmaitych informacji o Krzyakach.
Hiperczniki zwalniaj nas z wyszukiwania ksiki dotyczcej interesujcego nas
tematu, a po jej wybraniu ze mudnego wertowania kartek w poszukiwaniu po-
trzebnej informacji.
Moliwoci takiego redagowania dokumentw stwarza jzyk HTML.
Po zaadowaniu strony WWW zauwaymy, e niektre sowa wyrnione zostay
bd innym kolorem, bd podkreleniem. Naprowadzajc na nie kursor zauwa-
ymy, e zmienia on swj ksztat ze strzaki na do. Kliknwszy w wyrniony
fragment mysz powodujemy zaadowanie strony zawierajcej objanienie hasa.
Poniewa hiperczniki s atwe do tworzenia, kady jest w stanie stworzy serwis
informacyjny, ktry moe peni rol punktu wyjciowego lub etapu w poszukiwa-
niu informacji na dowolny temat. Jeli inni autorzy stron uznaj nasz serwis za wart
wyrnienia, stanie si on po pewnym czasie nie tylko rdem odnonikw do
innych stron WWW, ale sam moe by wskazywany jako samoistne rdo infor-
macji. Dziki globalnemu zasigowi Internetu, kartki tak zredagowanej ksiki
mog by fizycznie przechowywane w dziesitkach innych miejsc na wiecie.
Internet
59
Oglnowiatowa Sie jest tworzona przez stae doczanie do niej sieci regional-
nych. Internet nie posiada centralnego komputera lub komputerw. Jego zasoby
znajduj si w niezliczonej, stale zmieniajcej si liczbie indywidualnych kompute-
rw.
Stanowi to zarwno jego najwiksz zalet, jak i najwiksz wad. Z jednej strony
bowiem rozwizanie takie uniemoliwia uszkodzenie caej sieci, z drugiej za, roz-
bicie informacji na tysice komputerw nie uatwia wyszukiwania informacji. Du-
ym problemem jest take to, e poszczeglne komputery uywaj ronych komend
przeszukujcych zasoby.
Patrz: Adresowanie poczty elektronicznej; E-mail; FTP; HTTP; IRC; W3
Internet dla ciekawskich
Na poniszych stronach znajduj si materiay przeznaczone wycznie dla osb
penoletnich. Nie s to archiwa ze zdjciami o tematyce pornograficznej, ktre
przewaaj w Internecie, ale...
No wanie, okazuje si, e jeli kto potraktuje temat pomysowo, to jego strona
WWW moe by rdem ciekawych informacji.
Przykady:
Magazyn Seksparty
http://www.sex.biz.pl/witamy.htm
Zdjcia, anonse, opowiadania, humor, odsyacze, centrum informacyjne
a wszystko to dotyczy erotyki i seksu.
Archiwum grupy dyskusyjnej pl.soc.seks (Polska)
http://www.geocities.com/TimesSquare/Arcade/1101/
Prywatna strona Dudzisia
http://free.polbox.pl/d/dudzis/
W zalenoci od pci, kady znajdzie co dla siebie: poezj, afrodyzjaki, dowci-
py, opowiadania, antykoncepcj, obrazki, top ten...
Matchmaker
http://www.contact.waw.pl/Pl-iso/matchmaker/index.html.po
Miesicznik z ogoszeniami towarzyskomatrymonialnymi.
Internet Explorer
Uruchamianie
Chcc uruchomi przegldark Microsoft
Internet Explorer 4.0 zainstalowan w ro-
dowisku Windows 98 PL naley:
N odszuka na pasku Szybkie uruchamianie ikon MS-IE,
N klikn t ikon.
Pasek Szybkie uruchamianie pojawia si po instalacji Microsoft Internet Explorer
4.0, podczas ktrej przegldarka zintegrowaa si z pulpitem.
Internet Explorer
60
Integracja z pulpitem
Internet Explorer po zintegrowaniu si z pulpitem powoduje, e wygld okien jest
taki sam podczas przegldania zasobw odlegych o tysice kilometrw serwerw,
jak wwczas, gdy penetrujemy zasoby dysku lokalnego.
Z jednej strony daje to poczucie bliskoci cyberprzestrzeni, za z drugiej uatwia
zapomnienie o cykajcym podczas surfowania po sieci liczniku czasu rozmw.
Paski
Pasek Szybkie uruchamianie pojawia si na ekranie po instalacji
przegldarki MS Internet Explorer 4.0, podczas ktrej nastpuje jej
integracja z pulpitem. W pasku widoczne s ikony. Po najechaniu na dowoln
z nich kursorem i zatrzymaniu go przez chwil, wywietlona zostaje podpowied
wskazujca, jak czynno mona zainicjowa klikniciem danej ikony.
Gdy klikniemy prawym klawiszem myszy na pasku zada nastpi wywietlenie
menu. Po odszukaniu w menu pozycji Paski narzdzi nastpuje wywietlenie menu
szczegowego. Domylnie znak V widoczny jest tylko przy pozycji Szybkie
Internet Explorer
61
uruchamianie. Klikajc w nazwy paskw moemy spowodowa pojawienie si
w dolnej czci ekranu poniszych elementw:
N Adres
Pasek ten umoliwia wpisanie adresu internetowego strony, z ktr chcemy si
poczy.
N cza
Pasek ten zawiera wicej elementw ni mieci si na ekranie. Chcc ujrze po-
zostae skadniki, naley klikn w strzak widoczn z boku paska. Kliknicie
w dowolny przycisk spowoduje poczenie ze stron internetow firmy Micro-
soft. Nazwa przycisku wskazuje temat strony uruchomionej za pomoc wybra-
nego przycisku.
W pasku cza znajduj si ponisze przyciski:
Customize Links,
Free HotMail,
Internet Explorer
Internet Start,
Microsoft,
Najlepsze miejsca w sieci Web,
Przewodnik Channel Guide,
Windows Update.
Internet Explorer
62
N Pulpit
Po wybraniu tej opcji w dolnej czci ekranu wywietlone zostan ikony wi-
doczne na pulpicie. Skopiowane zostaj nie tylko ikony systemowe, ale rwnie
ikony utworzone przez uytkownika. Jest to o tyle wygodne, e gdy na ekranie
wywietlona jest w oknie przegldarki strona WWW, wwczas bez zamykania
okna, jednym klikniciem mona uaktywni dowolny element znajdujcy si na
pulpicie.
Przegldanie subskrybowanych kanaw
Chcc zaprenumerowa kana naley:
N klikn prawym klawiszem myszy na pasku Explorera Kanay,
N z menu wybra opcj Subskrybuj,
N w oknie Subskrybuj ulubione wybra opcj subskrypcji (powiadamianie o aktua-
lizacji lub powiadamianie i pobieranie strony),
N w oknie Subskrybuj ulubione klikn przycisk Dostosuj i korzystajc z Kre-
atora subskrypcji wybra terminarz aktualizacji kanau.
Po cigniciu strony na dysk mona przerwa poczenie. Nastpnie naley wybra
polecenia Plik, Pracuj w trybie offline.
Subskrybowane dane najatwiej odszuka za pomoc menu Ulubione.
Poczta elektroniczna
Program Internet Explorer do korzystania z poczty elektronicznej wymaga dodat-
kowego programu. Najczciej uywany jest Outlook Express wchodzcy w skad
pakietu MsOffice.
Zanim zaczniemy korzysta z poczty elektronicznej naley tak skonfigurowa In-
ternet Explorera, aby obsug e-mail przekaza programowi Outlook. W tym celu
naley:
N wybra z menu polecenia: Widok, Opcje internetowe,
N w oknie Opcje internetowe klikn zakadk Programy,
N w pole Poczta wpisa Outlook Express,
N klikn widoczny u dou strony przycisk Zastosuj, a nastpnie przycisk OK.
Drukowanie wywietlanej strony WWW
W celu wydrukowania wywietlanej na ekranie strony WWW naley:
N wybra polecenia: Plik, Ustawienia strony i dostosowa parametry drukowanej
strony do doczonej drukarki,
N wybra polecenia: Plik, Drukuj,
N w oknie Drukuj wybra sterownik drukarki, liczb drukowanych kopii itp.,
N klikn przycisk Drukuj.
Tworzenie skrtu do strony WWW na pulpicie
Chcc utworzy skrt do strony WWW na pulpicie naley:
N uruchomi program Internet Explorer,
N poczy si z Internetem,
N wczyta stron, do ktrej chcemy utworzy skrt,
Internet Explorer
63
N klikn prawym klawiszem myszy w pusty obszar strony,
N po rozwiniciu menu wybra opcj Utwrz skrt,
N na ekranie zostanie wywietlony komunikat programu In-
ternet Explorer, a uytkownik zostanie poproszony o po-
twierdzenie operacji wykonania skrtu,
N powysze czynnoci spowoduj pojawienie si na pulpicie
ikony. Kliknicie jej spowoduje poczenie ze stron, do
ktrej jest ona skrtem.
W celu usunicia skrtu z pulpitu naley stosujc technik wleczenia przesun go
do Kosza.
Mona rwnie klikn ikon prawym klawiszem myszy i z menu wybra opcj Usu.
Strona gwna
Internet Explorer po uruchomieniu domylnie aduje stron firmy Microsoft. Uyt-
kownik moe we wasnym zakresie zmieni stron WWW adowan domylnie.
W tym celu naley:
N wywietli stron, ktr chcemy uczyni stron gwn,
N wybra polecenia: Widok, Opcje internetowe,
N w oknie Opcje internetowe klikn zakadk Oglne,
N w polu widocznym w ramce Strona gwna wpisa adres preferowanej przez
nas strony WWW.
Internet Explorer
64
Wywietlanie strony gwnej
Znajdujc si w dowolnym miejscu moemy uruchomi ciganie strony gwnej.
W tym celu naley klikn widoczn w pasku narzdziowym ikon Start.
Wywietlanie stron WWW bez grafiki
Jeeli bardziej zaley nam na tekcie, ni grafice umieszczonej na stronie WWW
moemy wyczy opcj adowania obrazkw.
W tym celu naley:
N wybra polecenia: Widok, Opcje internetowe,
N klikn zakadk Zaawansowane,
N wyczy opcj Pokazuj rysunki.
Pracujc z tak skonfigurowan przegldark moemy zaadowa wybrany obrazek
przez kliknicie miejsca, w ktrym on si znajduje prawym klawiszem myszy i wy-
branie z menu opcji Poka rysunek.
Zapisanie strony WWW
Chcc zapisa stron WWW na dysku komputera naley:
N zaadowa stron, ktr chcemy zapisa,
N wybra polecenia: Plik, Zapisz jako,
N w oknie Zapisz dokument wybra napd i folder, w ktrych chcemy umieci plik.
Powysze czynnoci powoduj zapisanie w formacie HTML jedynie tekstu w forma-
cie HTML. Elementy graficzne nie s kopiowane. Chcc zapisa rwnie obrazki
naley:
N kady z nich klikn prawym klawiszem myszy,
N z menu wybra opcj Zapisz rysunek jako,
N dokona zapisu pliku.
Posta rdowa strony WWW
Internet Explorer umoliwia obejrzenie kodu HTML strony internetowej. Chcc
skorzysta z tej moliwoci naley:
N otworzy stron WWW,
N wybra polecenia: Widok, rdo.
Zmiana rozmiaru czcionki na stronach WWW
Chcc zmieni krj lub wielko czcionki wywietlanej na stronach WWW naley:
N wybra polecenia: Widok, Opcje internetowe,
N klikn zakadk Oglne,
N klikn przycisk Czcionki,
N dopasowa wygld czcionki do upodoba uytkownika.
Internet Services Provider
Dostawca usug internetowych. Firma dysponujca serwerem doczonym do Inter-
netu czem staym. Uytkownicy, ktrzy maj zaoone konta na serwerze, po
zadzwonienu na numer telefonu dostpowego mog doczy si do Internetu.
Usugodawca internetowy pobiera opaty za wiadczone usugi.
Internet Services Provider
65
Intranet
Wewntrzna sie informacyjna firmy. Korzystajc z rozwiza sprawdzonych
w Internecie mona stworzy sie dziaajc na potrzeby firmy. Jest to sposb udo-
stpniania pracownikom na przykad: wykazu zasobw biblioteki, firmowej ksiki
telefonicznej, aktualnych zarzdze itp. Jeeli intranet ma poczenie z Internetem,
wwczas z czci stron mog korzysta internauci (profil firmy, oferta).
IP (Internet Protocol)
Zestaw regu okrelajcych warunki przesyania informacji w Internecie.
IP address
Patrz: Adres IP
IP number
Patrz: Numer IP
IRC (Internet Relay Chat)
Program pozwalajcy na prowadzenie za pomoc klawiatury i monitora nieformal-
nej pogawdki pomidzy osobami znajdujcymi si w dowolnych miejscach na
wiecie, bez opnie czasowych.
Nawizanie poczenia polega na:
N skomunikowaniem si z serwerem IRC,
N doczeniu kanau uywanego do dyskusji.
Patrz: Pogawdka; Rozmowa
ISDN (Integrated Services Digital Network)
Standard komunikacji pozwalajcy na jednoczesne przesyanie:
N danych,
N gosu,
N obrazu
z prdkoci 128Kbps.
Jak zaoszczdzi na poczeniach telefonicznych?
Korzystanie z Internetu wie si z kosztami. Dziel si ona na koszty jednorazowe
(zakup komputera, modemu) oraz ponoszone stale (opata za impulsy telefoniczne).
W chwili obecnej dostp do Internetu wymaga ponoszenia opat za czas poczenia.
Moemy je zminimalizowa wykorzystujc przepustowo cza oraz dane, ktre
ju mamy na dysku komputera.
Poprawienie wykorzystania przepustowoci cza mona osign przez:
N uywanie dostatecznie szybkiego modemu,
N uywanie programw, ktre po wskazaniu rda danych cign je na dysk
i umoliwi pniejsze przegldanie, bez ponoszenia opaty za korzystanie z li-
nii telefonicznej. Do takich programw nale na przykad: Teleport Pro (po-
Jak zaoszczdzi na poczeniach telefonicznych
66
zwala wykona na dysku komputera kopi fragmentu serwera. Zapisane w ten
sposb dane moemy przeglda jak strony WWW).
News Agent umoliwiajcy cignicie na dysk samych nagwkw lub caych
listw z grupy dyskusyjnej, a nastpnie ich przegldnie,
Jak zaoszczdzi na poczeniach telefonicznych
67
N jeeli ogldamy strony WWW za pomoc przegldarki, wwczas wszystkie
elementy stron zapisywane s na dysku komputera. Posugujc si programem
typu cache explorer moemy odczytywa zawarto archiwum dyskowego
w postaci kompletnych stron.
Patrz: Automatyczne wysyanie listw; Cache; Serwer lustrzany; Wyszukiwanie
plikw; Za darmo
Java
Jzyk programowania stworzony przez firm Sun INC. Wykorzystywany najcz-
ciej do pisania prostych programw (tzw. apletw) wykonujcych zadania na stro-
nach WWW (wywietlanie animowanych napisw).
Reszta strony jest zwykle pisana w jzyku HTML.
Patrz: Aplet; HTML
Jpg
Format zapisu plikw graficznych. Stosuje redukcj rozmiarw pliku przez kom-
presj stratn (obraz po kompresji ma gorsz jako ni orygina).
Patrz: GIF
Katalog
Patrz: Folder
Katalogi poczty
Katalog poczty nadchodzcej
Katalog na dysku komputera, w ktrym zapisywane s w postaci plikw listy e-mail
przychodzce na nasz adres sieciowy. Zwykle oznaczany jest napisem In.
Katalog poczty skasowanej
Katalog zawierajcy tymczasowo skasowane listy elektroniczne. Zwykle oznaczany
jest napisem Trash.
Umieszczenie listu w katalogu poczty skasowanej jest odwracalne. Do momentu
oprnienia tego katalogu, listy pozostaj na dysku.
Dopiero oprnienie katalogu poczty skasowanej powoduje zwolnienie miejsca na
dysku.
Katalog poczty wychodzcej
Katalog zawierajcy listy elektroniczne przygotowane do wysania, ale jeszcze nie
wysane.
Katalog poczty wysanej
Katalog zawierajcy kopi wysanej do innych uytkownikw poczty elektronicznej.
Kbps (Kilo bits per second)
Kilo bity na sekund. 1024 bps.
Patrz: Bod; Bps
Kbps
68
Klient-serwer
Sposb organizacji systemu komputerowego polegajcy na przydzieleniu serwerowi
zada:
N przechowywania baz danych lub aplikacji,
N odpowiadania na pytania uytkownikw.
Uytkownik po zgoszeniu pytania do serwera oczekuje na odpowied. Sie wyko-
rzystywana jest jedynie do przesyania pyta i odpowiedzi. Zalet takiej organizacji
systemu komputerowego jest zmniejszenie iloci danych przesyanych sieci. Wad
za jest konieczno stosowania serwerw o wikszych mocach obliczeniowych.
Musz one sprosta zadaniom stawianym przez wszystkich uytkownikw korzy-
stajcych w danej chwili z ich usug.
Przykadem tak zorganizowanego systemu jest praca wyszukiwarek. Internauta zadaje
pytanie, a rola komputera wyszukujcego nie polega na przesyaniu mu wszystkich
zgromadzonych informacji, lecz tylko tych, ktre speniaj podane kryteria.
Przeciwiestwem architektury klient-serwer jest architektura serwerowa, ktra
umoliwia przesyanie przez serwer caej bazy danych lub programu. W niej po
zapytaniu uytkownika serwer przesya ca baz danych lub program. Zadanie jest
wykonywane na komputerze uytkownika.
Patrz: Skrypt CGI; PERL
Komendy Hayesa
Zestaw komend Hayesa umoliwia konfigurowanie i sterowania prac modemu.
Komendy skadaj si z cigw liter i cyfr. Kada linia komend rozpoczyna si od
Klient-serwer
69
prefiksu AT. Po prefiksie umieszcza si kolejne komendy bez separatorw, spacje
s tu nieznaczce.
ATDT0w202122 powoduje wybranie tonowo numeru 0202122 z odczekaniem po
zerze na sygna centrali telefonicznej
ATDP0w202122 powoduje wybranie impulsowo numeru 0202122 z odczeka-
niem po zerze na sygna centrali telefonicznej.
ATAT&F ustawia fabryczn konfiguracj modemu.
ATZ resetuje wszystkie ustawienia modemu.
Patrz: Modem; Konfiguracja programu Windsock; Windows 3.X, nawizywanie
poczenia
Komercyjne zastosowanie Internetu
W swych pocztkach Internet by wykorzystywany jedynie do publikacji i wyszu-
kiwania informacji. Pojawienie si programw oferujcych wygodny, graficzny
interfejs uytkownika stworzyo moliwo sprzeday towarw za porednictwem
sieci.
Na stronie WWW klient moe obejrze towar, zoy zamwienie za pomoc for-
mularza, zapaci korzystajc z karty kredytowej i otrzyma towar za porednic-
twem firmy kurierskiej lub informacj o nim przesan na konto e-mail.
Uytkownicy Internetu coraz czciej deklaruj ch wykonywania zakupw za
porednictwem sieci. W rezultacie pojawia si coraz wiksza liczba stron o charak-
terze komercyjnym.
W przypadku zwykego sklepu, o liczbie klientw decyduj: lokalizacja, atrakcyjne
towary, niskie ceny, promocje, reklama. Podobnie jest ze sklepem w Internecie.
Komercyjne zastosowanie Internetu
70
Czsto ogldana strona WWW powinna zawiera to, czego ludzie naprawd poszu-
kuj w sieci, to znaczy informacje i rozrywk.
Chcc przycign wicej ogldajcych warto umieci w serwisie:
N tablic ogosze, na ktrej kady bdzie mg za darmo umieci swj anons;
hyde-park umoliwiajcy umieszczanie wypowiedzi na dowolny temat. Oba
rozwizania nie wymagaj wiele czasu, gdy dane przesane przez uytkownika
mog by umieszczane na stronie WWW za porednictwem skryptu CGI,
N list odsyaczy do stron o podobnej tematyce (za wyjtkiem stron konkurencji).
Jeli na przykad firma zajmuje si produkcj urzdze elektronicznych, mona
umieci odsyacze stron do producentw elementw elektronicznych,
N cakowicie niezwizany z profilem oferowanych towarw dzia z dowcipami,
zotymi mylami, ciekawymi zdjciami,
N konkurs z nagrodami losowanymi w okrelony dzie tygodnia.
Poniewa strony WWW bd wizytwk firmy, warto zadba o to, aby:
N umieszczone byy na serwerze o odpowiedniej szybkoci wymiany informacji
z sieci,
N zamieszczane zdjcia (na przykad towarw) byy zeskanowane z odpowiedni
rozdzielczoci,
N informacje byy logicznie podzielone i umieszczone w odpowiedniej kolejnoci.
O liczbie osb odwiedzajcych wirtualny sklep decyduj:
N popularno serwera zawierajcego nasze informacje,
N umieszczenie na zasadzie wymiany odnonikw lub tzw. banerw, odsyaczy do
naszej strony na innych stronach,
N zarejestrowanie strony w serwisach wyszukiwawczych,
N umieszczenie adresu strony WWW na: papierze firmowym, faksach, wizytw-
kach, reklamach,
N zgoszenie otwarcia serwisu lub kadej jego istotnej modyfikacji do grupy dys-
kusyjnej przeznaczonej do informowania o takich wydarzeniach:
pl.biznes,
pl.comp.nowe-programy
pl.comp.www.nowe-strony
pl.ogloszenia.kupiepl.ogloszenia.roznepl.ogloszenia.sprzedam
N umieszczenie informacji o naszej stronie na internetowej tablicy ogoszeniowej.
Patrz: Tablice ogoszeniowe; PERL; Skrypt CGI; Spam; Tablice ogoszeniowe
Kompresja
Redukcja liczby danych przez zmian sposobu zapisu.
Kompresja moe by prowadzona na bieco, podczas przesyania pliku. Po stronie
odbiorczej dane s rozkompresowywane. W ten sposb dziaa sprztowa kompresja
modemu. W przypadku niektrych formatw plikw (tekst, obrazki zapisane w roz-
rzutnych formatach) pozwala ona na uzyskanie przepustowoci wikszej ni maksy-
malna przepustowo modemu.
Mona rwnie przygotowa plik do transmisji przez spakowanie go archiwizerem.
Najpopularniejszymi archiwizerami s: arj, pkzip, rar.
Patrz: Modem
Kompresja
71
Komunikacja midzy komputerami
W Internecie komputery komunikuj si za pomoc protokou TCP/IP.
Warunkiem wymiany informacji midzy komputerami jest posiadanie przez z nich
tzw. adresu IP. Poniewa nie wszystkie komputery pracuj w sieci jednoczenie, nie
musz zatem mie adresu przydzielonego na stae.
Adres stay maj tylko serwery. Komputery doczane do sieci za porednictwem
linii telefonicznej maj adres przydzielany dynamicznie, tylko na poczenia.
Jeeli program odwouje si do miejsca w sieci poprzez jego nazw, wwczas dzi-
ki danym zgromadzonym w serwerach nazw (adresy ich s podawane podczas kon-
figurowania protokou TCP/IP) zamieniana jest ona na adres IP.
Dane w sieci przesyane s w postaci paczek. eby paczka moga dotrze do miej-
sca przeznaczenia musi mie adresata. W Internecie rol nazw adresw przeznacze-
nia peni adresy IP.
Patrz: Adres IP; DNS; Komutacja pakietw
Komutacja pakietw
W latach szedziesitych rozpoczto eksperymenty w czeniu komputerw za
pomoc linii telefonicznych. Badania te finansowaa Advanced Research Projects
Agency (ARPA) w Ministerstwie Obrony Stanw Zjednoczonych.
Celem tych bada bya ch sprawdzenia, czy komputery mog komunikowa si
za pomoc wymiany pakietw.
Jeeli korzystamy z telefonicznych czy mechanicznych, wwczas droga sygnau
jest ustalana w momencie wybierania numeru rozmwcy. Informacja nie moe
wdrowa inaczej, jak tylko po ustalonej trasie.
Idea komutacji pakietw polega na dzieleniu przesyanych danych na mae porcje,
opatrywaniu ich adresem odbiorcy oraz kolejnym numerem i wysyaniu w sie.
Po stronie odbiorczej pakiety s skadane w cao. Informacja o kolejnym numerze
jest potrzebna po to, eby pakiety mogy dotrze do miejsca przeznaczenia w innej
kolejnoci, ni zostay wysane. Podczas adowania stron WWW objawia si to
chwilowym brakiem postpw, a nastpnie skokowym pojawieniem si nowego
fragmentu.
Zalety komutacji pakietw to:
N moliwo korzystania z tego samego cza przez kilku uytkownikw,
N odporno systemu komunikacyjnego na zniszczenie. Uszkodzenie fragmentu
systemu nie powoduje zaprzestania funkcjonowania caoci, gdy pakiety mog
znale drog zastpcz.
Konfiguracja komputera do Internetu
Komputer, za pomoc ktrego chcemy wdrowa po interaktywnych stronach
WWW powinien mie:
Element komputera Wymaganie
Procesor Pentium 166 Mhz lub nowszy
Kart grafiki SVGA 800x600 True color
Konfiguracja komputera do Internetu
72
Element komputera Wymaganie
Monitor Kolorowy, 15"
Pami RAM 16 MB lub wicej
Wolny obszar na dysku 100 MB lub wicej
Modem 36,6 kB lub szybszy
System operacyjny MS-DOS 6.X, Windows 3.X
Oprogramowanie internetowe Netscape Communicator 4.05
Komputer, za pomoc ktrego chcemy pracowa z danymi w postaci tekstowej
(wysyanie i odbieranie listw, przegldanie grup dyskusyjnych i uczestniczenie
w wymianie pogldw) powinien mie:
Element komputera Wymaganie
Procesor 386 lub nowszy
Kart grafiki VGA lub SVGA
Monitor wystarczy czarno-biay wsppracujcy z kart
VGA
Pami RAM 4 MB lub wicej
Wolny obszar na dysku 20 MB lub wicej
Modem 14,4kB lub szybszy
System operacyjny MS-DOS 6.X, Windows 3.X
Oprogramowanie internetowe Trumpet Windsock
Program do e-mail Pegasus
Czytnik grup dyskusyjnych News Agent
Konfiguracja programu Windsock
Chcc uzyska poczenie z Internetem naley:
N uruchomi Windows 3.X,
N uruchomi program Trumpet Windsock,
N wybra polecenia: File, Setup. W oknie Trumpet Windows Setup wpisa po-
nisze parametry:
Parametr Ustawienie
IP address 0.0.0.0
Netmask 0.0.0.0
Name server 194.204.159.1
Domain sufix
Packet vector 00
MTU 1500
Konfiguracja programu Windsock
73
Parametr Ustawienie
Demand load timeout (secs) 5
Gefault gateway 0.0.0.0
Time server
TCP RWIN 2048
TCP MSS 512
TCP RTO MAX 60
Uwaga!
Pola, ktre w tabeli s puste prosz pozostawi puste w oknie konfiguracyjnym.
W dolnej czci okna naley ustawi:
Internal PPP wybrany,
Internal SLIP nie wybrany,
SLIP port wpisa liczb odpowiadajc kolejnemu numerowi portu COM,
z ktrym wsppracuje modem (warto ta ustawiana jest zworkami na kar-
cie modemu),
Baud rate wpisa 115200. W przypadku wystpienia problemw z nawi-
zaniem poczenia sprbowa podawa parametry: 57600, 38400, 19200,
9600,
Hardware handshaking wybrany,
Van Jacobson CSLIP compression nie wybrany,
Ramka Online status detection zaznaczona opcja DCD (RLSD_) check.
Klikn pole OK,
po wywietleniu komunikatu ,You will need to restart Trumpet
Windsock for the network setup to take effect, ktry przy-
pomina o tym, e dopiero po ponownym uruchomieniu programu bd
uwzgldnione nowe ustawienia, naley zamkn okno programu,
uruchomi program Trumpet Windsock,
wybra polecenia Dialler, Manual login,
po pojawieniu si komunikatu PPP DISABLED wpisa:
atdp0w202122 w przypadku korzystania z centrali z wybieraniem im-
pulsowym lub
atdt0w202122 w przypadku korzystania z centrali z wybieraniem tono-
wym i nacisn klawisz Enter,
jeeli na ekranie pojawi si komunikat BUSY, oznacza to, e linia jest zajta.
Trzeba wwczas powtrzy wpisanie numeru telefonu TP S.A. Jeeli na
ekranie ujrzymy napis:
WITAMY W INTERNECIE
http://www.tpnet.pl
http://www.tpsa.pl
Name server: 194.204.152.34, 194.204.159.1
Konfiguracja programu Windsock
74
Prosz wpisac:
Username: ppp Password: ppp
naley wpisa ppp jako username nacisn Enter, oraz jako password wpi-
sa ppp i nacisn Enter,
po wywietleniu na ekranie informacji o numerze adresu IP przydzielonego
naszemu komputerowi, poczenie jest nawizane,
nacisn klawisz Esc,
po pojawieniu si napisu PPP enabled, uruchomi program internetowy
(przegldark, czytnik poczty itp.).
Konfiguracja Windows 95 do korzystania z Internetu
W celu uzyskania poczenia z Internetem naley:
N zainstalowa w komputerze Dial-Up Networking,
N zainstalowa w komputerze protok TCP/IP,
N dwukrotnie klikn widoczn na pulpicie ikon Mj komputer,
N w oknie Mj komputer dwukrotnie klikn ikon Dial-Up Networking,
N w oknie Dial-Up Networking dwukrotnie klikn ikon Nowe poczenie,
N w oknie Utwrz nowe poczenie wpisa nazw poczenia (np. Internet) i wy-
bra rodzaj modemu,
N klikn przycisk Konfiguruj,
N w oknie Waciwoci klikn zakadk Oglne i wpisa:
w polu Port numer portu COM, z ktrego korzysta modem,
w polu Maksymalna szybko wybra najwiksz z moliwych (nie zazna-
cza pola cz tylko przy tej szybkoci),
wedug wasnych preferencji ustawi si gosu gonika modemu,
N klikn zakadk Poczenie i wypeni wedug wzoru:
Konfiguracja Windows 95 do korzystania z Internetu
75
N klikn przycisk Ustawienia portu i wypeni okno wedug wzoru:
N klikniciem pola OK, zamkn okno Zaawansowane ustawienia portu,
N klikn przycisk Zaawansowane i wypeni okno wedug wzoru:
N klikniciem pola OK zamkn okno Zaawansowane ustawienia poczenia,
N w oknie Waciwoci klikn zakadk Opcje i wypeni wedug wzoru,
Konfiguracja Windows 95 do korzystania z Internetu
76
N klikniciem pola OK zamkn okno,
N w oknie Utwrz nowe poczenie klikn pole Dalej,
N uzupeni okno wedug wzoru:
N w oknie Utwrz nowe poczenie, klikn pole Dalej,
N klikn pole Zakocz, co spowoduje to utworzenie poczenia wedug zadanych
parametrw,
N otworzy okno Dial-Up Networking,
N odszuka ikon nowego poczenia i klikn ni prawym klawiszem myszy,
N z menu wybra opcj Waciwoci,
N klikn widoczny w dolnej czci okna przycisk Typ serwera,
N uzupeni okno Typy serwerw wedug wzoru:
N klikn przycisk Ustawienia TCP/IP,
N uzupeni okno Ustawienia TCP/IP wedug wzoru:
Konfiguracja Windows 95 do korzystania z Internetu
77
N klikajc w pola OK pozamyka okna konfiguracyjne,
N w oknie Dial-Up Networking dwukrotnie klikn ikon utworzonego pocze-
nia,
N okno Pocz z wypeni wedug wzoru:
N klikn przycisk Waciwoci wybierania i ustawi je tak, aby byy zgodne
z parametrami centrali telefonicznej,
N klikniciem przycisku OK zamkn okno Waciwoci wybierania,
N w oknie Pocz z klikn przycisk Pocz,
N po chwili na ekranie pojawi si okna:
Konfiguracja Windows 95 do korzystania z Internetu
78
Pojawienie si ostatniego okna wiadczy o dokonaniu poczenia. Teraz mona
uruchomi dowolny program internetowy.
Patrz: Windows 95, instalacja Dial-Up Networking; Windows 95, instalacja proto-
kou TCP/IP
Konto
Uytkownik, ktry chce korzysta ze wszystkich usug oferowanych przez sie
musi mie zaoone konto. Jest to wydzielone tylko dla niego miejsce na serwerze.
Na konto skadaj si oprcz tego:
N identyfikator (nazwa) uytkownika,
N haso uniemoliwiajce korzystanie z konta osobom nieupowanionym,
N dane waciciela (imi, nazwisko, numer telefonu) oraz:
N jego prawa dostpu (uprawnienia do korzystania z zasobw sieci).
Zaoenie konta w sieci powinno nastpi po uzyskaniu przez administratora wiary-
godnych danych o uytkowniku. Obecnie jest to tylko teoria. W walce o klientw
dostawcy usug internetowych maksymalnie uprocili procedury rejestracyjne i nie
weryfikuj podawanych danych. W rezultacie, zaoenie konta nie powoduje utraty
anonimowoci uytkownika, i nie zabezpiecza sieci przed niewaciwym uytkowa-
niem, ale sprowadza si jedynie do prawa korzystania z wydzielonego fragmentu
przestrzeni dyskowej serwera udostpnianej po podaniu waciwego identyfikatora
i hasa.
Wniosek: nie naley czy z Internetem sieci, ktre musz by bezpieczne (banki,
policja, wojsko).
Patrz: Administrator; Spam; Zakadanie darmowego konta e-mail; Zasoby sieci
LAN (Local Area Network)
Sie lokalna. Grupa komputerw rozmieszczona w niewielkiej odlegoci od siebie
(jeden budynek, kilka ssiednich budynkw).
Patrz: MAN; WAN
Linia dzierawiona
Stae poczenie telekomunikacyjne pomidzy dwoma komputerami. Zazwyczaj ma
ona wysz przepustowo, ni zwyka linia telefoniczna. Komputer doczony za
porednictwem linii dzierawionej jest stale dostpny z sieci i vice versa: z kompu-
tera doczonego lini dzierawion mona korzysta z zasobw sieciowych bez
potrzeby nawizywania poczenia.
Link
Patrz: Odsyacz
Konto
79
Lista dyskusyjna
Z list dyskusyjnych mona korzysta na dwa sposoby:
N zapisujc si na list osb otrzymujcych na swj adres e-mail wszystkie teksty
przesyane na list,
N czytajc listy wysyane bezporednio do grupy i odpowiadajc bezporednio do
grupy.
W pierwszym przypadku moemy zosta zasypani listami, nie tracc jednak adnej
informacji.
W drugim przypadku korzystamy z listy tylko wtedy, gdy tego potrzebujemy,
a niechciana poczta elektroniczna nie blokuje naszego konta.
Patrz: Adres e-mail; Poczta elektroniczna
Lista moderowana
Lista dyskusyjna (wysykowa), w ktrej udostpniane (przesyane) informacje s
cenzurowane przez osob nadzorujc dziaanie listy.
Lista subskrypcyjna
Lista osb, ktre zapisay si do pocztowej listy dyskusyjnej i za porednictwem
e-mail otrzymuj wszystkie przysyane do danej grupy listy. Inaczej: lista wysykowa.
Listserver
Serwer przeznaczony do prowadzenia listy dyskusyjnej.
Login script
Patrz: Skrypt logowania
Logowanie
Rozpoczcie pracy w sieci. Wymaga podania:
N nazwy konta,
N identyfikatora uytkownika,
N hasa.
Procedura logowania stanowi rodzaj zabezpieczenia przed dostpem do sieci (kon-
ta) osb niepowoanych.
Mailbox
Patrz: Skrzynka pocztowa
Mailing list
Patrz: Lista subskrypcyjna
MAN (Metropolitan Area Network)
Sie obejmujca swym zasigiem cae miasto.
Patrz: LAN; WAN
MAN
80
Mbps (Mega bits per second)
Mega bity na sekund. 1024 kbps.
Patrz: Bod; Bps; Kbps
MIME (Multi Purpose Internet Mail Extension)
Metoda kodowania informacji zawartych w poczcie elektronicznej.
Minimalizacja kosztw
Patrz: Automatyczne wysyanie listw; Za darmo
Mirror
Patrz: Serwer lustrzany
Modem
Sygnay w komputerze i w linii telefonicznej maj cakowicie odmienny charakter.
Komputery przysyaj wiadomoci w postaci cyfrowej, za systemy telefoniczne
wysyaj do abonenta i odbieraj od niego sygnay w postaci analogowej.
Modem jest to urzdzenie umoliwiajce transmisj i odbir danych cyfrowych za
porednictwem kanau telekomunikacyjnego przystosowanego do przekazywania
danych analogowych. Nazwa jest zlepkiem sw modulation i demodulation, czyli
modulacja i demodulacja. Terminem tym powszechnie okrela si urzdzenie
umoliwiajce transmisj danych cyfrowych przez cze telefoniczne.
Kryteria wyboru
W zalenoci od tego, jakie ma by przeznaczenie stanowiska wyposaonego w mo-
dem, naley wybra taki model, ktry bdzie najlepiej spenia to zadanie.
Jeli chcemy zapewni pracownikom dostp do poczty elektronicznej, ale nie za-
mierzamy zezwoli na to, aby spdzali czas na wdrwkach po Internecie, warto
zainstalowa w komputerze modem o przepustowoci 14,4 kB. Maa szybko
transmisji nie bdzie uciliwa podczas przesyania plikw tekstowych, za sku-
tecznie zniechci do ogldania stron WWW.
Jeli przesyamy (cigamy) due iloci plikw, wwczas warto zainwestowa w mo-
dem o najwyszej przepustowoci (56 kB). Pozwoli to na skrcenie czasu transmisji
i zredukowanie wysokoci rachunkw telefonicznych. Wybr taki jest zalecany w biu-
rach lub dla osb pracujcych w domu i czsto przesyajcych wyniki swej pracy
modemem.
Modemy o przepustowoci poredniej (28,8 i 36,6 kB) s kompromisem pomidzy
moliwociami sprztu i jego cen. Urzdzenia tej klasy powinny zainteresowa
osoby hobbistycznie korzystajce z Internetu.
Oprogramowanie
Komputer i kade urzdzenie wsppracujce z nim musi mie program nadzoruj-
cy jego prac.
Mbps
81
Uniwersalnym oprogramowaniem do pracy w Internecie jest przegldarka. Do naj-
popularniejszych z nich nale:
N Netscape Communicator oraz:
N Microsoft Internet Explorer.
Wbudowanie w jeden program wielu opcji wie si z koniecznoci kompromi-
sw. Wprawdzie za pomoc przegldarki mona skorzysta z wikszoci usug, ale
moe si te okaza, e w cikich warunkach (ciganie duych plikw przez za-
toczone cza) znacznie lepiej sprawdzi si program specjalizowany.
Na polecenie zasuguj:
N Pegasus Mail program do obsugi poczty elektronicznej,
N News Agent program do korzystania z grup dyskusyjnych,
N CuteFTP program do cigania / przesyania plikw,
N TeleportPro program do wykonywania kopii wybranego fragmentu serwera
na lokalnym dysku.
Instalowanie w Windows 95
W celu zainstalowania modemu w komputerze z systemem Windows 95 naley:
N zamontowa w komputerze modem,
N wczy komputer,
N po uruchomieniu Windows 95, dwukrotnie klikn widoczn na pulpicie ikon
Mj komputer,
N w oknie Mj komputer dwukrotnie klikn ikon Panel sterowania,
N w oknie Panel sterowania dwukrotnie klikn ikon Modemy,
N w oknie Waciwoci: Modemy klikn przycisk Dodaj,
N w oknie Zainstaluj nowy modem klikn przycisk Dalej,
N jeeli naszego modemu nie ma na licie, naley skorzysta ze sterownikw do-
starczonych przez producenta sprztu (wybra opcj Z dysku) lub zainstalowa
modem jako modem standardowy.
Patrz: Standard V.90
Most
Urzdzenie umoliwiajce wspprac elementw sieci pracujcych w rnych
standardach. Z punktu widzenia uytkownika nie jest ono widoczne.
Zasada dziaania mostu polega na filtrowaniu i przepuszczaniu tylko tych pakietw,
ktre przeznaczone s dla tej czci sieci, ktra znajduje si po drugiej stronie mo-
stu.
Patrz: Gateway
Mpeg (Moving Pictures Expert Group)
Format kompresji filmw wideo.
MUD (Multi User Dungeon)
Prowadzona za porednictwem sieci Internet gra w trybie tekstowym. Kady z gra-
czy odtwarza jak rol. Gracze nie widz si wzajemnie, ale mog przekazywa
sobie wiadomoci, przedmioty itp.
MUD
82
Nagwek (Header)
Cz listu elektronicznego zawierajca podstawowe informacje o: nadawcy, dacie,
temacie.
Netscape Communicator
Netscape Communicator jest pakietem programw przeznaczonych do pracy w sieci
Internet. Umoliwiaj one midzy innymi:
N przegldanie stron WWW,
N obsug poczty elektronicznej,
N projektowanie stron WWW,
N czytanie grup dyskusyjnych.
Program mona cign ze strony o adresie:
www.netscape.com
z jej archiww lustrzanych lub znale na pytach doczanych do popularnych
czasopism o tematyce komputerowej.
Odbieranie i sortowanie poczty
W celu odebrania listu za pomoc programu Netscape Communicator naley:
N zaadowa przegldark,
N wybra cz Mailbox,
N klikn ikon Get Msg,
N poda haso dostpu do skrzynki pocztowej,
N w oknie pod ikon Get Msg wybra opcj Inbox (poczta przychodzca),
N odszuka nagwek listu i zaznaczy go podwietleniem. W dolnej czci okna
zostanie wywietlona tre listu.
Jeeli mamy duo listw i interesuj nas tylko niektre z nich (z ostatniego tygo-
dnia, dotyczce jednego tematu itp.) naley w oknie Inbox wybra kolejno polece-
nia: View, Sort, a nastpnie wybra w menu kryterium sortowania. Wiadomoci
moemy sortowa wedug:
N By Date daty;
N By Flag statusu (flagi);
N By Priority priorytetu (wanoci);
N By Sender osoby nadawcy;
N By Size rozmiaru listu;
N By Status statusu;
N By Subject tematu;
N By Thread wtku dyskusji;
N By Unread w zalenoci od tego, czy wiadomo jest przeczytana, czy nie-
przeczytana.
Nagwek
83
Niezalenie do wymienionych powyej opcji moemy rwnie skorzysta z dwch
innych sposobw:
N Ascending sortowanie w porzdku malejcym.
N Descending sortowanie w porzdku rosncym.
Filtrowanie wiadomoci
Netscape Communicator umoliwia filtrowanie wiadomoci.
Chcc stworzy nowy filtr naley:
N uruchomi program Messenger,
N wybra polecenia: Edit, Mail Filters,
N w oknie Mail Filters klikn przycisk New,
N w oknie Filter Rules wpisa dane:
Filter Name nazwa filtru,
If the kryterium wyboru wiadomoci,
Then czynno wykonywana po spenieniu warunku,
Description opis filtru (warto z niego skorzysta dzi wiemy do czego
filtr moe suy, ale za miesic moemy mie z tym problemy lub zamiast
skorzysta z gotowego bdziemy pisa nowy filtr),
Filter is On/Off wcza lub wycza filtr.
Filtry mona poprawia. Jeli w oknie Mail Filters zaznaczymy nazw filtru i klik-
niemy przycisk Edit, bdziemy mogli modyfikowa istniejcy filtr.
Zaznaczenie nazwy filtru i kliknicie pola Delete powoduje usunicie filtru.
Wczenie opcji Filter Use powoduje rejestrowanie operacji na filtrach.
ledzenie tematu wiadomoci
Chcc wybra z poczty wiadomo na interesujcy temat i odpowiedzi na ni, wy-
starczy:
N zaznaczy list,
N wybra polecenia: Message, Watch Thread.
Teraz, aby obejrze wiadomoci zwizane tylko z zaznaczonym tematem naley
z gwnego menu Messengera wybra polecenia: View, Messages, Watched Thre-
ads With New.
Odpowiadanie na list
Jeeli nie zamierzamy wysya nowego listu, lecz odpowiedzie na otrzymany,
wwczas naley:
Netscape Communicator
84
N zaznaczy podwietleniem nagwek listu, na ktry chcemy odpowiedzie,
N klikn ikon Reply,
N z menu wybra Reply to Sender (jeli chcemy odpowiedzie tylko nadawcy)
lub Reply to Sender and All Recipients (jeli chcemy, aby list otrzyma
nadawca, oraz wszystkie inne osoby, ktrych adresy e-mail ujrzymy w linii To:
widocznej po wywietleniu treci listu),
N po wywietleniu na ekranie okna Composition moemy przystpi do napisania
odpowiedzi. Prosz zwrci uwag na to, e w polu To: widoczny jest adres
nadawcy listu, na ktry odpowiadamy (unikamy w ten sposb pomyki przy
rcznym wpisywaniu go). W polu Subject: widoczny jest temat listu, na ktry
odpowiadamy poprzedzony literami Re:. W ten sposb program pomaga w za-
chowaniu porzdku w prowadzonej korespondencji,
N piszc odpowied moemy korzysta z automatycznego zaczenia do naszego
listu treci listu na ktry odpowiadamy,
N po zakoczeniu redagowania listu naley klikn w widoczn w oknie Compo-
sition ikon Send.
Cytowanie listu w odpowiedzi
Odpowiadajc na list mamy przed oczyma tre listu, na ktry odpowiadamy.
Jeeli tak si nie dzieje, wwczas naley:
N wybra polecenia: Edit, Preferences,
N w polu widocznym po lewej stronie okna Preferences, rozwin menu: Mail &
Groups, Messages,
N po prawej stronie okna Preferences zostan wywietlone opcje wysyania wia-
domoci. W grnej czci okna widoczna jest ramka Message Properties z po-
lem Automatically quote original message when replying. Jeeli w kwadracie
obok tego napisu widoczny jest znak V, wwczas tre listu bdzie automatycz-
nie doczona do odpowiedzi. Wstawienie lub usunicie znaku V nastpuje po
klikniciu w kwadrat.
Skopiowany list wyrniony jest widoczn z lewej strony tekstu pionow lini.
Odpowied moemy zredagowa na dwa sposoby:
N pozostawiajc skopiowany tekst bez zmian i piszc swoj odpowied na grze
listu,
Netscape Communicator
85
N wstawiajc swj tekst do cytowanego listu. Cytaty bd wyrnione pionow
lini. Stosujc t metod mona usun fragmenty, na ktre nie odpowiadamy.
Taki sposb wymiany myli bardziej przypomina rozmow. Po kilku zdaniach
wypowiedzi jakiej osoby zabieramy gos my, po czym znw zamieniamy si
rolami.
Wysyanie listu
W celu wysania listu za pomoc programu
Netscape Communicator naley:
N zaadowa przegldark,
N wybra cz Mailbox,
N klikn ikon New Msg,
N po wywietleniu okna Composition wpisa w pola:
To: adres e-mail odbiorcy;
Subject temat listu;
Najwiksze pole na dole okna tre listu.
N poczy si z Internetem,
N klikn pole Send.
Wysyanie listu z opnieniem
Jeeli chcemy napisa kilka listw, a korzystamy z do-
stpu do Internetu za pomoc linii telefonicznej, ww-
czas warto:
N przygotowa wszystkie listy,
N poczy si z Internetem,
N wysa listy,
N przerwa poczenie.
Stosujc taki sposb pracy, oszczdzamy na kosztach poczenia telefonicznego,
gdy korzystamy z linii telefonicznej tylko w chwili wysyania gotowych listw.
Chcc skorzysta z tej metody, naley po napisaniu listu wybra w oknie Composi-
tion polecenia: File, Send Later. Okno Composition zniknie z ekranu, a zredago-
wany list (wraz z adresem odbiorcy, tematem, zacznikami) zostanie zapisany
w folderze Unsent Messages.
Po napisaniu listw i poczeniu si z sieci naley wybra polecenia: File, Send
Unsent Messages. Spowoduje to wysanie wszystkich listw zapisanych w folderze
Unsent Messages. Zawarto tego foldera nie jest kasowana po wyczeniu kom-
putera. Po wysaniu listy zostaj przeniesione do foldera Sent.
Ksika adresowa wprowadzanie danych
Prowadzenie korespondencji za pomoc Internetu wymaga znajomoci adresw
e-mail odbiorcw. Adresy osb z ktrymi wymieniamy listy znajduj si w nagw-
kach informacji przychodzcych. Z uwagi na to, e popenienie jednego bdu
w adresie powoduje, e list nie dojdzie do adresata, pewniejsz metod od rcznego
wpisywania jest kopiowanie adresu w postaci elektronicznej z dokumentu rdo-
wego do pola adresowego listu, ktry chcemy wysa. Narzuca to konieczno
przechowywania po jednym licie od kadej z osb.
Netscape Communicator
86
Netscape Communicator ma wbudowany modu Address Book. Przeznaczony on
jest do gromadzenia i porzdkowania informacji o uytkownikach poczty elektro-
nicznej.
Chcc umieci adres e-mail nadawcy listu w ksice adresowej, naley po wy-
wietleniu treci listu klikn adres widoczny w nagwku, na prawo od sowa
From:. Spowoduje to wywietlenie okna Card for. W polu Email Address bdzie
widoczny adres nadawcy listu. W pola okna Card for moemy wpisa midzy in-
nymi:
N imi nadawcy (First Name),
N nazwisko nadawcy (Last Name),
N nazw firmy (Organization),
N wasny komentarz (Notes),
N adres pocztowy, numer telefonu subowego i domowego itp.
Ksika adresowa adresowanie listw
Chcc wysa list do osoby, ktrej dane znajduj si w ksice adresowej naley:
N zaadowa program Netscape Communicator,
N wybra polecenia: Communicator, Address Book lub posuy si skrtem
klawiaturowym Ctrl+Shift+2,
Netscape Communicator
87
N odszuka w ksice adresowej dane adresata i klikn w nie prawym klawiszem
myszy,
N z menu wybra New Message. Adres e-mail pojawi si w polu To: okna Com-
position.
Porzdkowanie zakadek
Po naciniciu kombinacji klawiszy Ctrl+B wywietlone zostaje okno Bookmarks.
Zawiera ono zakadki.
Mona je posegregowa tworzc:
N dodatkowe foldery po wybraniu polece: File, New Folder,
N nowe separatory (linie rozdzielajce) po wybraniu polece: File, New Separator.
Zakadki mona przesuwa w oknie Bookmark stosujc technik wleczenia.
Po klikniciu w zakadk prawym klawiszem myszy nastpuje wywietlenie menu.
Gdy wybierzemy z niego opcj Bookmark Properties, na ekranie pojawia si okno,
w ktrym moemy doda kilka zda opisu do zakadki.
Przeszukiwanie sieci
Chcc znale informacje na interesujce nas tematy za pomoc programu Netscape
Communicator, nie trzeba ju czy si ze wszystkimi znanymi wyszukiwarkami.
Wystarczy, eby w polu, gdzie wpisuje si adres internetowy poda sowa kluczowe
oddzielajc je spacjami:
i nastpnie nacisn klawisz Enter.
Przegldarka automatycznie poczy si z wyszukiwarkami: Magellan, Yahoo,
Lycos, Infoseek, Excite, a po chwili zaaduje spis stron zawierajcych poszukiwane
hasa:
Netscape Communicator
88
Zakadki jako strona WWW
Pracowicie zgromadzone zakadki mona wykorzysta do tworzenia strony WWW.
W tym celu naley:
N wybra polecenia File, Open Page,
N klikn przycisk Choose File,
N odnale i otworzy plik o nazwie bookmark.html zwykle cieka dostpu do
niego ma posta:
C:\Program Files\Netscape\Users\Nazwa_uytkownika
Zmniejszanie paska zada
W celu wyczenia wywietlania ikon w oknie programu Netscape Communicator
naley:
N wybra polecenia: Edit, Preferences,
N wybra opcj Appearance,
N w ramce Show toolbar as zaznaczy opcj Text Only.
Patrz: Adresowanie poczty elektronicznej; Domena
Newsgroup
Patrz: Grupa dyskusyjna; Lista dyskusyjna
Newsserver
Patrz: Serwer grup dyskusyjnych
Newsgroup
89
Norton AntiVirus, autoochrona
Program Norton AntiVirus mona skonfigurowa tak, e
po uruchomieniu komputera bdzie stale obecny w jego
pamici. Dziki temu bd skanowane wszystkie pliki
wgrywane do komputera, rozpakowywane z archiww. Wirus zostanie rozpoznany
natychmiast po pojawieniu si, co skraca okres jego ewentualnej aktywnoci.
Podczas instalacji, program jest konfigurowany domylnie tak, e aduje si do
pamici komputera. Uytkownik moe zmieni ustawienia programu dwukrotnie
klikajc ikon programu, a nastpnie wybierajc w oknie Norton AntiVirus Auto-
Protect opcj Options.
Kolejnym etapem konfiguracji programu jest okrelenie w oknie Options parame-
trw pracy programu.
Uytkownik moe okreli midzy innymi:
N obszary skanowania (pami, rekord rozruchowy itp.),
N rodzaj skanowanych plikw (wszystkie, tylko programy),
N sposb reagowania na wirusa (powiadamianie uytkownika, automatyczne ka-
sowanie itp.).
Patrz: Wirusy komputerowe
Norton AntiVirus, autoochrona
90
Numer IP
Patrz: Adres IP
Odsyacz
Miejsce w dokumencie hipertekstowym, ktrego kliknicie powoduje przejcie do:
N innego miejsca tej samej strony,
N innej strony WWW,
N serwera FTP,
N programu redagujcego poczt elektroniczn.
Offline
Stan, gdy komputer jest odczony od linii zewntrznej (np. telefonicznej).
Online
Stan, gdy komputer jest doczony do linii zewntrznej (np. telefonicznej).
Outlook Express
Outlook Express jest programem wsppracujcym z przegldark MS Internet
Explorer i umoliwiajcym korzystanie z poczty elektronicznej.
Zakadanie konta
Przygotowanie programu Outlook Express do odbierania poczty polega na zaoe-
niu konta pocztowego. W tym celu naley:
N wybra polecenia: Narzdzia, Konto, Poczta,
N klikn przycisk Dodaj,
N wybra opcj Poczta,
N uzupenia okna Kreatora.
Odbieranie poczty
W celu odebrania poczty elektronicznej naley:
N poczy si z Internetem,
N wybra polecenia: Narzdzia, Pobierz wszystkie.
Wysyanie poczty
W celu wysania listu naley:
N wybra polecenia: Zredaguj, Nowa wiadomo,
N w oknie Nowa wiadomo w polu:
Do wpisa adres odbiorcy,
Temat wpisa gwny temat poruszany w licie,
w dolnej czci okna wpisa tre listu,
N poczy si z Internetem
N klikn przycisk Wylij.
Dodanie nowego adresata
W celu dodania nowego adresu do Ksiki adresowej naley:
Numer IP
91
N wybra polecenia: Plik, Nowy kontakt,
N w oknie Waciwoci wpisa dane nowego adresata.
Zmiana danych adresata
W celu zmiany wpisu w Ksice adresowej naley:
N klikn nazw adresata, ktrego wpis chcemy edytowa,
N wybra polecenia: Plik, Waciwoci,
N w oknie Waciwoci zmieni dane adresata.
Pakiet
Najmniejsza porcja danych przesyanych w sieci.
Password
Patrz: Haso
PERL (Practical Extraction and Report Language)
Jzyk programowania przeznaczony przede wszystkim do wykonywania zada sy-
stemowych (przeszukiwania plikw tekstowych, pobierania z nich informacji, gene-
rowania komunikatw o wynikach wyszukiwania itp.).
Uywany do pisania skryptw CGI.
Kompilatory PERL-a s bezpatne i dostpne dla wielu systemw operacyjnych.
Patrz: Skrypt CGI; Klient-serwer
Pine
Program obsugujcy poczt elektroniczn z wbudowan obsug grup dyskusyj-
nych. Przeznaczony jest do pracy w rodowisku Linux (UNIX).
Uruchamianie
Uruchomienie programu nastpuj po napisaniu komendy
pine
i wciniciu klawisza ENTER.
Powoduje to wywietlenie gwnego ekranu programu.
Organizacja ekranu
Po uruchomieniu programu i wczytaniu wykazu listw obok zrozumiaych informa-
cji w rodzaju imienia i nazwiska nadawcy, tematu listu ujrzymy kilka tajemniczych
znakw. Informacje umieszczone s w kolumnach. Kolejno od lewej s to:
N status wiadomoci,
N numer,
N data wysania,
N dane nadawcy,
N liczba znakw w licie,
N temat.
Pine
92
Komendy ekranu gwnego
Po uruchomieniu programu, na dole ekranu wywietlana jest lista komend moli-
wych do wykonania. Komendy wywouje si poprzez wybranie i naciniecie odpo-
wiedniego znaku (lub zestawu znakw) na klawiaturze.
Znak Polecenie
? Wywietlenie instrukcji uywania programu
C Pisanie i wysyanie listw
I Czytanie listw
F Obsuga pliku z listami
A Dodanie adresu do ksiki adresowej
O Konfigurowanie programu
Q Zakoczenie pracy programu
Wydanie kadej z powyszych komend powoduje wywietlenie ekranu z now list
komend szczegowych.
Status wiadomoci
W polu statusu mog pojawi si nastpujce oznaczenia:
Znak Znaczenie
+ List adresowany bezporednio do odbiorcy
A List, na ktry ju udzielono odpowiedzi
D List zaznaczony do skasowania
N List przeczytany
X List zaznaczony do wykonania operacji na grupie listw
Wysyanie nowego listu
W celu wysania nowego listu naley wybra polecenie C.
W grnej czci ekranu naley poda informacje, ktre utworz nagwek listu:
Oznaczenie Informacja, ktra naley poda
( To:) Adres odbiorcy
( Cc:) Adresat kopii
( Attachment:) Opcjonalnie nazwa pliku doczanego do listu (po naciniciu
klawiszy Ctrl+J)
( Subject:) Temat listu
Po podaniu powyszych informacji mona rozpocz redagowanie waciwego
listu. Po napisaniu wiadomoci naley wyda polecenie Ctrl+X. Powoduje to za-
koczenie pisania i wysanie listu do odbiorcy.
Pine
93
Ping
Polecenie pozwalajce sprawdzi:
N dziaanie poczenia internetowego,
N parametry czasowe transmisji,
N drog, po jakiej wdruj w sieci pliki.
Plik ASCII
Plik zawierajcy dane w postaci znakw ASCII.
Patrz: ASCII; Formaty plikw
Plik binarny
Plik zawierajcy dane w postaci cigu bitw. Tak przesana informacja nie jest bez-
porednio czytelna dla uytkownika.
Patrz: Formaty plikw
Poczta elektroniczna
Patrz: E-mail
Pogawdka
Prowadzona na bieco wymiana informacji za pomoc klawiatury pomidzy dwo-
ma lub wicej osobami.
Patrz: Chat; IRC
Poczenie
Rozpoczcie wymiany informacji pomidzy dwoma komputerami. Wejcie do In-
ternetu jest moliwe dopiero po poczeniu si z komputerem, ktry ju jest do-
czony do Internetu. Zwykle t rol peni serwery doczone do sieci na stae za
pomoc czy dzierawionych.
Port szeregowy
Zcze w komputerze pozwalajce na asynchroniczne przesyanie danych bit po
bicie. Porty te zwykle oznaczane s symbolami COM1 i COM2. Najczciej wyko-
rzystywane s do podczenia myszy lub modemu.
Patrz: Modem
Postmaster
Osoba odpowiedzialna za funkcjonowanie systemu poczty elektronicznej na serwerze.
Poszukiwanie oprogramowania
Prdko cigania plikw zaley od punktu sieci o najmniejszej przepustowoci.
W przypadku transferu danych na due odlegoci s to zwykle cza midzynaro-
dowe. Chcc cign zagraniczny program w rozsdnym czasie naley:
Poszukiwanie oprogramowania
94
N odszuka stron WWW producenta programu (w naszym przypadku jest to
firma Jasc, producent programu PaintShopPro) i rozpocz ciganie danych.
Zwykle prdko (mierzona w K/sec) i przewidywany czas transmisji (widoczny
w linii Time Left) nie jest zachcajca:
N z serwera rdowego warto zapamita nazw interesujcego pliku (w naszym
przykadzie psp50ev.exe). Nastpnie naley zaadowa stron wyszukiwarki
plikw Ftpsearch (http://ftpsearch.ntnu.no/). W formularzu naley poda na-
zw poszukiwanego pliku (pole Search for) oraz ograniczy obszar poszukiwa
do serwerw znajdujcych si w Polsce (pole Limit to domain), a nastpnie
klikn przycisk Search:
N po chwili wywietlona zostanie lista adresw serwerw zawierajcych poszuki-
wany plik. Klikamy jeden z nich:
Poszukiwanie oprogramowania
95
N zastosowanie powyszej metody pozwala na uzyskanie kilkukrotnego zmniej-
szenia czasu cigania danych:
Patrz: FTP; CuteFTP
PPP (Point to Point Protocol)
Protok komunikacyjny stosowany w Internecie. Przeznaczony do przesyania
danych poprzez cze szeregowe (modem).
POP (Post Office Protocol)
Protok przesyania poczty elektronicznej. Zestaw regu okrelajcych sposb
dziaania serwerw poczty przychodzcej (poczty, ktr my otrzymujemy).
Patrz: SMTP; E-mail; Zakadanie darmowego konta e-mail
POP
96
Preferencje
Parametry wprowadzane przez uytkownika w celu dostosowania dziaania pro-
gramu zgodnie z jego wymaganiami. Pozwalaj one na okrelenie midzy innymi:
N strony WWW adowanej zaraz po uruchomieniu przegldarki,
N kolorw czcionki i odsyaczy,
N czasu przez jaki program bdzie pamita, e adres by ju odwiedzony,
N skojarzonych aplikacji,
N uruchamiania programw pisanych w Javie.
W przegldarce Netscape Communicator dostp do nich mona uzyska po wybra-
niu polece Edit, Preferences.
Patrz: Netscape Communicator
Programy pocztowe
Programy pozwalajce na odbieranie i wysyanie listw. Najpopularniejsze z nich to:
N wbudowany w przegldark Netscape Comminucator program Mailbox,
N wbudowany w przegldark Internet Explorer program pocztowy,
N PMail dla MS-DOS,
N Pmail, Pegasus, Eudora dla Windows,
N Elm lub Pine dla UNIX-a.
Patrz: E-mail; Elm; Eudora; Netscape Communicator; Outlook Express; Pine
Projekt Gutenberg
Preferencje
97
Projekt Gutenberg, ktrego koordynatorem jest Michael Hart, ma bardzo ambitny
plan. Polega on na udostpnieniu do roku 2001 w wersji elektronicznej ponad 10 000
ksiek i dokumentw.
Rozpoczty w 1971 roku projekt Gutenberg zmierza do poszerzenia zasobw tek-
stw, dostpnych w formie elektronicznej.
Archiwa zawieraj teksty starsze, klasyczne, czyli takie, do ktrych wygasy ju
prawa autorskie. Dotychczas opracowano zarwno Alicj w krainie czarw,
Bajki Ezopa, jak rwnie Bibli, dziea Szekspira, czy coroczne sprawozdania
CIA wiatowa Ksiga Faktw (World Factbook).
Z gwnego katalogu projektu Gutenberg morze korzysta obecnie do 300 osb
jednoczenie.
Prompt
Gotowo. Znak gotowoci wskazujcy na to, e komputer oczekuje na wprowa-
dzenia polecenia. Podczas pracy w systemie MS-DOS jest to:
C:\>_
Protok
Zbir zasad nawizywania poczenia i wymiany danych. Jeden komputer moe
uywa kilku protokow w zalenoci od tego, z jakich usug korzysta.
Najpopularniejsze protokoy internetowe to: TCP/IP, SLIP, PPP.
Patrz: TCP/IP; SLIP; PPP
Provider
Patrz: Internet Services Provider
Proxy serwer
cigajc dane do komputera powodujemy wymuszenie ruchu w sieci telekomuni-
kacyjnej.
Jeeli cigamy dane z odlegego miejsca, powodujemy obcienie wielu fragmen-
tw sieci. Z naszego punktu widzenia dane wdruj bardzo dugo.
Analizujc zainteresowania internautw zauwaono, e istnieje grupa plikw, ktre
w okrelonym czasie ciesz si wikszym zainteresowaniem, ni inne (najnowsze
wersje programw, doniesienia o imprezach sportowych itp.).
Idea dziaania proxy serwera polega na zapisywaniu przechodzcych przez niego
informacji. Kolejna osoba, ktra chce obejrze dokument zapisany w proxy serwe-
rze i ma swj program skonfigurowany tak, e korzystajcy z proxy serwera, nie
musi czeka, a dane dotr z oryginalnego rda. Przesyane s one wwczas
z najbliszego proxy serwera.
Informacje na temat aktualnej konfiguracji programu do korzystania z proxy serwe-
ra mona znale na stronie www:
http://www.tpsa.pl/w3cache/index.htm
Proxy serwer
98
Przegldarka WWW
Program pozwalajcy przeglda strony w WWW.
Najpopularniejsze z nich to:
N Netscape Communicator,
N MS Internet Explorer.
Przegldarki rni si:
N moliwociami konfigurowania,
N obsug dodatkowych aplikacji,
N wersj jzykow.
Przegldark spolonizowan jest Internet Explorer. Osobom, ktrych nie przeraa
korzystanie z programu anglojzycznego polecam program Netscape Communica-
tor.
Patrz: Internet Explorer; Netscape Communicator
Ramka
Element dokumentu internetowego. Uycie ramek pozwala dzieli ekran doku-
mentu na kilka okien, co uatwia poruszanie si po skomplikowanych dokumentach.
Readme
Nazwa pliku (dosownie, czytaj mnie) zawierajcego opis programu, zawartoci
foldera itp.
Przegldarka WWW
99
Repeater
Regenerator sygnau. Urzdzenie usuwajce znieksztacenia sygnau. Pozwala na
transmisj sygnau na wiksze odlegoci.
Reply
Odpowied
RfC (Request for Comment)
Dokumenty opisujce wszelkie standardy zwizane z Internetem. Aktualn wersj
mona znale na przykad pod adresem:
http://ftp.onet.pl/pub/rfc/
ROT13
Prosty sposb kodowania polegajcy na zastpieniu litery przez liter oddalon od
niej o 13 pozycji w alfabecie.
Router
Urzdzenie kierujce pakiety danych zgodnie z zawart w nich informacj adreso-
w.
Router dostpowy
Urzdzenie komunikujce si przez modem ze zgaszajcym si komputerem. Od-
powiedzialne za przesyanie danych.
Rozmowa (Chat)
Prowadzona za porednictwem IRC, WebChat pogawdka dwu lub wicej osb
polegajca na pisaniu tekstu za pomoc klawiatury i odczytywaniu na monitorze
odpowiedzi innych, z ktrymi prowadzi si w ten sposb dialog.
Patrz: IRC; Pogawdka
Rozszerzenia (Extensions)
Polecenia wprowadzone do jzyka HTML, a wykraczajce poza ustalone standardy.
Za ich pomoc mona uzyska na stronach WWW midzy innymi efekty kolory-
styczne i dwikowe.
Przegldarka, ktra nie potrafi rozpozna rozszerzonej opcji jzyka, moe nie wy-
wietli utworzonych za jej pomoc elementw.
Search Engine
Patrz: Serwis wyszukiwawczy
Search Engine
100
Serial port
Patrz: Port szeregowy
Serwer
Element sieci przeznaczony wycznie do realizowania usug (np. udostpniania
plikw, drukowania, wyszukiwania danych) na rzecz innych.
Serwer FTP
Patrz: Serwer plikw
Serwer grup dyskusyjnych
Komputer przeznaczony do obsugi grup dyskusyjnych.
Serwer lustrzany
Wierna kopia odlegego serwera. Dziki niemu moemy ciga pliki nie zza oce-
anu, ale np. z serwera lustrzanego znajdujcego si w tym samym miecie.
Patrz: Poszukiwanie oprogramowania
Serwer plikw
Komputer zapewniajcy uytkownikom dostp do zasobw plikw. Najczciej
wykorzystywany do cigania plikw.
Serwis wyszukiwawczy
Usuga umoliwiajca przeszukiwanie stron WWW pod ktem obecnoci na nich
hasa lub cigu wyrazw.
Efektem wyszukiwania jest wywietlenie adresw stron zawierajcych podane
kryterium.
Odsyacze do wyszukiwarek mona znale na stronie WWW:
http://www.tpnet.pl
SGML (Standard Generalized Markup Language)
Jzyk projektowania opisu dokumentw z uyciem dowolnie dobranego zestawu
znacznikw i ich skadni.
Shareware
Sposb niskonakadowej dystrybucji oprogramowania.
Autor programu umieszcza go na jednym z serwerw zajmujcych si udostpnia-
niem programw shareware. Kady moe cign program na dysk lokalny, uru-
chomi go i uywa.
Chcc nadal uywa program po trwajcym zwykle trzydzieci dni okresie prb-
nym naley zapaci za niego autorowi.
Serial port
101
Po wniesieniu opaty uzyskujemy zwykle numer licencji, moliwo korzystania
z dodatkowych opcji lub najnowsz wersj programu.
Taki sposb nabywania oprogramowania jest korzystny dla nabywcy, ktry wie za
co paci.
Adresy popularnych serwerw z oprogramowaniem shareware:
http://www.shareware.com
http://www.download.com
Patrz: Freeware; Poszukiwanie oprogramowania
Shell
Interpretator polece systemowych. Program, za porednictwem ktrego komuni-
kujemy si z systemem.
Sie
Komputer i sprzt sterowany za ich porednictwem (drukarki, faksy, modemy itp.)
poczone ze sob w sposb umoliwiajcy wymian informacji.
Site
Komputer, z ktrym mona si skontaktowa w Internecie.
Site name
Nazwa komputera w Internecie.
Skrypt CGI
Bez skryptw CGI, strony WWW byyby nieruchomymi obrazkami. Skrypty CGI
s niewielkimi programami umieszczonymi na tym samym serwerze, co dokument
internetowy. Pozwalaj midzy innymi na:
N tworzenie formularzy przeznaczonych do zbierania danych, ktre po wypenie-
niu s przesyane pod wskazany adres e-mail,
N zbieranie informacji o odwiedzajcych serwer (ksika goci),
N automatyczne wysyanie klientom informacji o wybranym przez nich produkcie,
N przyjmowanie zamwie itp.
Patrz: CGI; PERL; Formularz
Skrypt logowania
Program uruchamiany podczas wchodzenia do sieci. Zwalnia on uytkownika
z koniecznoci rcznego wpisywania parametrw i powoduje waciwe przygoto-
wanie rodowiska pracy.
Skrzynka pocztowa
Folder zawierajcy wszystkie listy w postaci elektronicznej.
Patrz: E-mail; Katalogi poczty
Skrzynka pocztowa
102
SLIP (Serial Line Interface Protocol)
Protok transmisji poprzez cze szeregowe. Uzupenienie TCP/IP w taki sposb,
aby mona byo przesya dane poprzez cza szeregowe.
Umoliwia on poczenie za pomoc linii telefonicznej z Internetem i traktowanie
domowego komputera jako internetowego wza.
Patrz: TCP/IP
SMTP (Simple Mail Transfer Protocol)
Protok wysyania poczty. Zestaw regu okrelajcych sposb funkcjonowania
serwerw poczty wychodzcej (listw, ktre redagujemy, a nastpnie wysyamy do
innych odbiorcw).
Patrz: POP; Zakadanie darmowego konta e-mail, konfiguracja programu; E-mail
SNMP (Simple Network Management Protocol)
Zestaw regu, wedug ktrych zarzdzane s sieci komputerowe.
Spam
Terminem tym okrelana jest niechciana korespondencja przesyana na konta
poczty elektronicznej lub umieszczana w grupach dyskusyjnych. Tematyka infor-
macji zawartej w spamie nie ma nic wsplnego z przeznaczeniem listy dyskusyjnej.
Spam, czyli wysyanie listw elektronicznych na adresy przypadkowych osb, firm
lub grup dyskusyjnych ma na celu rozreklamowanie towaru lub firmy. Przypomina
ono strzelanie na olep rutem do stada kaczek z nadziej, e ktra z nich zostanie
upolowana.
Spamowanie jest najtasz metod reklamowania. W realiach polskich osoba, ktra
wie, jak pozyska adresy poczty elektronicznej, posiada umiejtno programowa-
nia na poziomie dobrze prowadzonego kursu informatyki w szkole podstawowej
i ma konto e-mail jest w stanie wysa w cigu doby okoo trzydziestu tysicy li-
stw. Koszt takiej akcji nie przekracza pidziesiciu zotych (opata za caodobowe
poczenie telefoniczne). Koszt wysania jednego listu wynosi zatem okoo 0.2
grosza. Odpada take problem dwigania ster papieru i kopert.
Wysyanie na przypadkowe adresy elektronicznych mieci powoduje nastpujce
negatywne skutki:
N osoby korzystajce z Internetu w domu, dla wasnej przyjemnoci, ponosz
koszty cigania przez modemy kilobajtw niepotrzebnych plikw,
N komputer z uruchomionym programem do seryjnej wysyki listw generuje
w sieci znacznie wikszy ruch, ni ywi uytkownicy (nikt nie jest w stanie wy-
sa kilku tysicy listw w cigu godziny). Powoduje to zapychanie sieci, spo-
walnianie pracy serwerw, ktre nie s przeznaczone do odbierania takiej masy
informacji.
Cakowita ochrona przed otrzymywaniem elektronicznych reklam jest niemoliwa.
Pomysowo spamerw jest przeolbrzymia i nawet jeeli nie bdziemy:
N umieszcza swoich anonsw na internetowych tablicach ogosze,
N wysya listw do grup dyskusyjnych,
SLIP
103
N utrzymywa wasnej strony WWW,
N wpisywa si do ksiek goci, baz danych, wypenia elektronicznych formula-
rzy itp.,
(wszystkie powysze czynnoci wymagaj umieszczenia w publicznie dostpnym
miejscu sieci naszego adresu e-mail), to i tak istniej programy (na przykad Tele-
portPro) pozwalajce na cignicie na dysk spamera fragmentu danych serwera
z danymi kont jego uytkownikw.
W przypadku otrzymania listu reklamowego mona:
N wysa list do nadawcy ze stanowczym daniem zaprzestania takiej praktyki
(zwykle pomaga),
N poinformowa administratora serwera, z ktrego wysano spam o takim przy-
padku, podajc dat i godzin wysania pliku oraz konto, z ktrego to uczyniono.
Adres administratora serwera zwykle rni si od adresu uytkownika tylko iden-
tyfikatorem (zamiast nazwy konkretnego uytkownika zawiera sowo webmaster
lub postmaster). Administratorzy zainteresowani s zwalczaniem spamerw, gdy
psuj dobre imi firmy oraz powoduj spowalnianie dziaania sprztu. W przypad-
ku spamera dziaajcego z premedytacj moe to by dziaanie nieskuteczne.
W pogoni za klientami, dostawcy usug internetowych rzadko weryfikuj ich dane,
a niektre firmy umoliwiaj zaoenie darmowych kont e-mail bez sprawdzania
tosamoci osoby rejestrujcej si. Spamer moe zaoy konto w cigu kilkunastu
minut, wysya z niego listy a do momentu zablokowania przez administratora,
a nastpnie zaoy sobie skrzynk poczt u kolejnego dostawcy, ktry przyjmie
nowego klienta z otwartymi ramionami,
N korzysta z programw filtrujcych poczt. Niektre z nich pozwalaj na prze-
czytanie nagwka listu znajdujcego si na serwerze bez cigania caoci
i skasowanie tego, co nas bezporednio nie interesuje. Aktualn informacj na
temat polskojzycznych programw antyspamerskich mona znale pod adre-
sem:
http://www.polbox.pl/lupus/inetools.html
Patrz: Automatyczne wysyanie listw
Standard V.90
Przez pewien czas na rynku istniay dwa standardy modemw o przepustowoci
56K. Byy to:
N K56flex firm Rockwell i Lucent Technologies oraz
N X2 firmy U.S. Robotics.
Kopot polega na tym, e jeli dostawca usug internetowych zamontowa u siebie
modemy jednego standardu, to klient chcc wykorzysta w peni moliwoci
sprztu powinien mie modem tego samego standardu.
Brak standardu powodowa rnorodne kopoty:
N przesyanie danych w trybie terminalowym pomidzy dwoma modemami r-
nych standardw uniemoliwiao uzyskanie peniej szybkoci,
N TP S.A. zainstalowaa w lutym 1998 roku do obsugi numeru dostpowego
0-20-21-22 modemy typu K56flex. Co jednak pocz w sytuacji, gdy firma z ktr
czsto wymieniamy dane przez Internet zamontowaa modemy standardu X2?
Standard V.90
104
Na szczcie International Telecommunications Union zatwierdzia do uytku nie
jeden ze zwalczajcych si standardw, ale nowy, o nazwie V.90. czy on w sobie
zalety kadego z nich. Niektre modemy z wbudowan moliwoci zmiany opro-
gramowania (wyposaone we flash BIOS) pozwalaj na przeprogramowanie na
nowy standard. Jednym z nich jest Sportser MessagePlus firmy U.S. Robotics.
Patrz: Modem; Protok
Strona domowa (Home page)
Dokument WWW wywietlany jako pierwszy po poczeniu si z danym adresem.
Strona WWW
Dokument hipermedialny w formacie HTML, umieszczony w sieci WWW.
Patrz: Przegldarka WWW
Subject
Patrz: Temat
Subscription list
Patrz: Lista subskrypcyjna
Subskrypcja
Bezpatne zapisanie si do grupy dyskusyjnej. Wymaga podania adresu e-mail.
Osoba subskrybujca artykuy bdzie otrzymywa kopie wszystkich listw wysya-
nych do grupy.
Sygnatura
Podpis uytkownika, wstawiany pod treci listu lub artykuu; zawiera zazwyczaj
imi i nazwisko, a niekiedy take dodatkowe informacje identyfikujce, np. adres
elektroniczny, firm, tytu, stanowisko, itp.
Sysop
Operator systemu. Osoba odpowiedzialna za dziaanie systemu biuletynowego.
Szyfrowanie
Przeksztacanie informacji w taki sposb, eby bya nieczytelne dla osb niewta-
jemniczonych w celu zapewnienia jej poufnoci. Wymaga posiadania tego samego
klucza przez nadawc i odbiorc wiadomoci.
ciganie plikw
Kopiowania plikw z sieci na dysk komputera.
Patrz: CuteFTP; Download; Wyszukiwanie plikw
Strona domowa
105
Tabela
Element dokumentu internetowego pozwalajcy uporzdkowa informacje w posta-
ci kolumn i wierszy.
Tabele mog take posuy do symulowania szpalt.
Tablice ogoszeniowe
Internetowe tablice ogosze i odsyacze do innych tablic mona znale pod adre-
sami:
http://www.rubikon.net.pl/office/
http://www.torun.pdi.net/~skego/oglosz.htm
http://www.ds2.pg.gda.pl/pl/rozmaitosci/tablica_ogl/ogloszenia.html
Istniej rwnie specjalizowane tablice ogosze, przeznaczone na informacje doty-
czce jednej brany. Przykadem moe by strona:
http://www.jm.com.pl/pl/ogloszen.htm
firmy JMElektronik przeznaczona na ogoszenia zwizane z elektronik.
Patrz: Komercyjne zastosowanie Internetu
Tag
Patrz: Znacznik
Tar (Tape archive)
Format archiwizacji plikw w systemach UNIX.
TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol)
Protok komunikacyjny uywany przez wszystkie komputery podczone do Inter-
netu.
Patrz: Internet; Protok; Windows 95, instalacja protokou TCP/IP
Telnet
Usuga pozwalajca pracowa na innym komputerze za porednictwem sieci Inter-
net. Zasada jej dziaania polega na logowaniu si do innego komputera i emulowa-
niu zawartoci jego ekranu tekstowego na naszym komputerze.
Temat
Cz nagwka listu zawierajca informacj o poruszanym w nim problemie.
Thread
Patrz: Wtek
Thread
106
Token ring
Standard sieci lokalnych. W tej strukturze komputery poczone s kablem w ksztacie
piercienia.
UIN
Patrz: ICQ
UniCode
16 bitowy system kodowania znakw diakrytycznych majcy umoliwi uywanie
w ramach jednego zestawu znakw wielu rnych zestaww.
UNIX
System operacyjny stosowany pocztkowo na komputerach typu mainframe, a obe-
cnie rwnie na komputerach osobistych. Jego darmow wersj jest Linux. Pod
kontrol Linuxa dziaa wiele serwerw internetowych.
Kopiowanie pliku
W celu skopiowania pliku o nazwie file1 do pliku o nazwie file2, naley wyda
polecenie:
cp file1 file2
Uwaga!
Jeeli plik file2 istnieje, jego zawarto bdzie skasowana i zastpiona przez file1.
Przejcie do katalogu znajdujcego si bezporednio nad aktualnym
W celu przejcia do katalogu znajdujcego si nad katalogiem biecym, naley
wyda polecenie:
cd ..
(cd spacja kropka kropka)
Usuwanie pliku
Chcc usun plik o nazwie file, naley wyda polecenie:
rm file
i nacisn klawisz Enter.
Wywietlanie zawartoci katalogu
Jeli chcemy wywietli zawartoci katalogu biecego, naley wyda polecenie:
ls
i nacisn klawisz Enter.
Wywietlanie zawartoci katalogu ekran po ekranie
eby wywietli zawarto katalogu biecego z zatrzymaniem po zapenieniu cae-
go ekranu naley wyda polecenie:
Token ring
107
ls | more
i nacisn klawisz Enter.
Wywietlanie zawartoci katalogu wraz z informacj o wielkoci plikw
i dacie ich utworzenia
Chcc wywietli zawartoci katalogu wraz z informacj o wielkoci plikw i dacie
ich utworzenia naley wyda polecenie:
ls -l
i nacisn klawisz Enter.
Wywietlanie zawartoci katalogu wraz z plikami ukrytymi
W celu wywietlenia zawartoci katalogu wraz z informacj o plikach ukrytych,
naley wyda polecenie:
ls -a
i nacisn klawisz Enter.
Zmiana nazwy pliku
W celu zmiany nazwy pliku o nazwie file1 na file 2, naley wyda polecenie:
mv file1 file2
Uwaga!
Jeeli plik file2 istnieje, jego zawarto bdzie skasowana i zastpiona przez file1.
Upload
Przesyanie pliku z komputera lokalnego na odlegy.
Patrz: Download; FTP;
URL (Uniform Resource Locator)
Niepowtarzalny adres kadej strony w Internecie.
Patrz: Adres; Adres IP
Usenet
Listy dyskusyjne.
W celu atwego rozpoznania tematyki poruszanej na danej licie stosowane s umo-
wne oznaczenia. Oto niektre z nich:
N biz biznes;
N comp komputery i tematy pokrewne;
N misc dyskusje nigdzie indziej nie pasujce;
N rec hobby, gry i rekreacja;
N sci tematy naukowe;
N soc grupy towarzyskie, czsto narodowociowe;
N talk polityka i tematy pokrewne;
N alt tematy wyjtkowe lub kontrowersyjne; nie wszdzie dostpne.
Usenet
108
Username
Nazwa uytkownika.
Uudecode
Metoda dekodowania plikw ASCII do postaci binarnych, jeeli wczeniej zakodo-
wano je poprzez uuencode.
Patrz: Uuencode
Uuencode
Metoda kodowania plikw binarnych do postaci plikw ASCII. Uywajc tej meto-
dy moliwe jest przesyanie plikw binarnych za pomoc poczty elektronicznej.
Patrz: Uudecode
VRML (Virtual Reality Modeling Language)
Jzyk modelowania przestrzennego. Jzyk programowania, obsugujcy grafik
trjwymiarow i nawigacj przestrzenn wykorzystywan na stronach WWW.
VT100
Rozumiany przez wiele programw komunikacyjnych system emulacji terminalu.
Nowsza wersja systemu nosi nazw VT102.
W3
Patrz: WWW
Wais
Serwer informacyjny sieci rozlegej. W WAIS uytkownik widzi tylko jeden inter-
fejs za program, martwi si, w jaki sposb dotrze do informacji w dziesitkach,
a nawet setkach rnych baz danych.
Patrz: WAN; Wyszukiwanie w Internecie
WAN (Wide Area Network)
Sie zoona z komputerw znajdujcych si w duych odlegociach od siebie (np.
sie Internet).
Patrz: LAN; MAN; Internet
Wtek
Artykuy w grupie dyskusyjnej, dotyczce jednego tematu.
Patrz: Grupa dyskusyjna
Web page
Patrz: Strona WWW
Username
109
Wze PPP
Patrz: Wze SLIP
Wze SLIP
Jeden z dwch standardw komunikacyjnych (oprcz PPP) stosowanych w po-
czeniach z Internetem. Stosowany jako bramka wejciowa dla komputera. Serwer
przekazuje informacje (poczt, grafik itp.), a komputer musi je sam zinterpreto-
wa.
Patrz: PPP; SLIP
Wide-Area Information Server
Program zdolny do przeszukiwania dziesitkw baz danych w czasie jednej sesji.
Windows 3.X, nawizywanie poczenia
Chcc nawiza poczenie z Internetem za pomoc komputera wyposaonego
w system operacyjny Windows 3.X, naley:
N uruchomi program Trumpet Windsock,
N wybra polecenia: Dialer, Manual Login,
N napisa AT i nacisn klawisz Enter,
N jeeli na ekranie nie pojawi si napis OK, sprawdzi poprawno konfiguracji
modemu,
N jeeli centrala telefoniczna dziaa w systemie tonowym, napisa ATDT0w202122
lub ATDP0w202122, jeli dziaa w systemie impulsowym,
N nacisn klawisz Enter,
N po poczeniu postpowa zgodnie ze wskazwkami wywietlanymi na ekranie
(poda login PPP i haso PPP),
N po wywietleniu adresu IP, nacisn klawisz Esc w celu uruchomienia protokou
PPP,
N uruchomi aplikacj internetow.
Patrz: Doczenie do Internetu
Windows 95, instalacja Dial-Up Networking
W celu zainstalowania programu Dial-Up Networking naley:
N dwukrotnie klikn widoczn na ekranie ikon Mj komputer,
N w otwartym oknie dwukrotnie klikn ikon Panel sterowania,
N dwukrotnie klikn ikon Dodaj/Usu programy,
N wybra zakadk Instalator Windows,
N zaznaczy pole Komunikacja,
N klikn pole Szczegy i zaznaczy Dial-Up Networking,
N woy do napdu CD z programem Windows 95,
N klikn OK.
Po zainstalowaniu programu, naley zamkn system i znw go uruchomi, aby
nowe ustawienia zostay uwzgldnione.
Windows 95, instalacja Dial-Up Networking
110
Windows 95, instalacja protokou TCP/IP
W celu zainstalowania protokou TCP/IP naley:
N woy do napdu CD z wersj instalacyjn Windows 95,
N dwukrotnie klikn widoczn na pulpicie ikon Mj komputer,
N w otwartym oknie, dwukrotnie klikn ikon Panel sterowania,
N dwukrotnie klikn ikon Sie,
N wybra zakadk Konfiguracja,
N klikn przycisk Dodaj,
N wybra Protok,
N klikn przycisk Dodaj,
N odszuka i zaznaczy podwietleniem Microsoft i TCP/IP,
N klikn OK.
Po zainstalowaniu programu, naley zamkn system i znw go uruchomi, aby
nowe ustawienia zostay uwzgldnione.
Patrz: TCP/IP; Protok
Wirusy komputerowe
Wirus komputerowy jest programem
ukrytym na dysku, dyskietce lub w pa-
mici komputera.
W czasie pracy komputera wirus niezau-
waalnie docza si do kolejnych plikw
uytkownika. Tak jak wirus biologiczny,
wirus komputerowy ma wielk zdolno
do rozmnaania si. Jeli w komputerze
znajduj si dokumenty utworzone za po-
moc edytora Word, a na dyskietce,
z ktrej przegrywamy inny dokument na
dysk jest plik zaraony wirusem atakuj-
cym dokumenty Worda, wwczas zaata-
kuje on wszystkie dokumenty umieszczo-
ne w komputerze.
Jeli nie zauwaymy wirusa i wgramy zainfekowany dokument do innego kompute-
ra, wwczas i w nim dokumenty zostan zaraone.
Wirus moe spowodowa wadliwe dziaanie programu, zniszczy dane, zniszczy
system operacyjny lub sformatowa dysk twardy. Nie zawsze jednak wirusy powo-
duj zniszczenia. Czasem mog tylko wywietli na ekranie napis, wygenerowa
dwik lub docza si do pliku po kadym uruchomieniu i zwiksza w ten spo-
sb jego objto.
Wirusy atakuj i niszcz wycznie pliki. Nie maj natomiast wpywu na sprzt.
Jeli na ekranie pojawiaj si dziwne znaki lub jeli klawiatura zaczyna reagowa
na naciskanie klawiszy w nieoczekiwany sposb, moe to znaczy, e program
nadzorujcy dziaanie ekranu lub klawiatury zosta uszkodzony przez wirusa.
Windows 95, instalacja protokou TCP/IP
111
Wkadajc do komputera obc dyskietk (np. z gr) naley j zawsze najpierw
sprawdzi programem antywirusowym po to, eby ustali, czy nie ma na niej wiru-
sw. Tylko w ten sposb mona ustrzec komputer przed zaraeniem wirusami.
Ponisze czynniki zwikszaj prawdopodobiestwo pojawienia si w komputerze
wirusa:
N doczenie komputera do sieci, ktra nie jest zarzdzana w sposb profesjonalny
i nie ma zainstalowanego oprogramowania antywirusowego,
N korzystanie z modemu,
N ciganie programw z Internetu, BBS-w,
N zbieranie oprogramowania, czste instalowanie nowych wersji,
N uywanie dyskietek fabrycznie formatowanych lub niewiadomego pochodzenia,
N testowanie oprogramowania,
N korzystanie z tego samego komputera przez wiele osb.
Norton AntiVirus jest pakietem programw autorstwa firmy Symantec. W pakiecie
znajduj si programy dziaajce w rodowisku:
N Dos,
N Windows 3.X,
N Windows 9X,
N Windows NT 3.51/4.0.
Przygotowanie pakietu do pracy polega na zainstalowaniu go w komputerze. Pro-
gram domylnie instaluje si w ten sposb, e stale czuwa w komputerze i okresowo
skanuje programy.
Dziaanie pakietu polega na:
N skanowaniu plikw rozruchowych podczas uruchamiania komputera,
N znakowaniu plikw polegajcym na zapisaniu charakterystycznych informacji
o plikach. Dane s porwnywane z wynikami skanowania i jeli zaobserwowane
zostan zmiany typowe dla dziaania wirusw uytkownik jest o tym informo-
wany,
N staym monitorowaniu plikw wgrywanych do komputera,
N okresowym skanowaniu znajdujcych si w komputerze plikw,
N okresowej aktualizacji bazy danych zawierajcej informacje o znanych wiru-
sach.
Dobrym zabezpieczeniem przed wirusami jest program antywirusowy blokujcy
wszystkie drogi, ktrymi wirusy mog dosta si do komputera. Program taki powi-
nien:
N w momencie uruchamiania komputera przeglda zawarto plikw systemo-
wych i rekordw rozruchowych,
N podczas uruchamiania programw sprawdza, czy nie s zainfekowane,
N kontrolowa pliki wczytywane z dyskietek i dyskw,
N sprawdza pliki cigane do komputera przez kart sieciow i modem,
N sprawdza zawarto plikw skompresowanych (pakowanie powoduje zmian
wygldu plikw i jeeli program nie jest w stanie przejrze zawartoci archi-
wum, wwczas moe znajdowa si w nim wirus),
N samoczynnie uruchamia si co pewien czas (np. raz dziennie lub w okrelony
dzie tygodnia i przeglda dane i programy zgromadzone w komputerze),
Wirusy komputerowe
112
N mie moliwo czstej aktualizacji danych o wirusach oraz rozpoznawania
programw, ktre maj budow lub zachowania charakterystyczne dla wirusw.
Patrz: Norton AntiVirus autoochrona; rda wirusw
WWW (World Wide Web)
Najpopularniejsza usuga Internetu pozwalajca na przegldanie dokumentw
WWW, zawierajcych tekst, grafik, wideo, dwik. Cech charakterystyczn dla
WWW s hyperlinki, hipertekst.
Patrz: Przegldarka WWW
Wyszukiwanie plikw
Patrz: Archie; Poszukiwanie oprogramowania
Wyszukiwanie w Internecie
Internet jest sieci komputerow o zasigu oglnowiatowym. Tworz go serwery
komunikujce si ze sob za porednictwem czy telefonicznych. Jedn z najpo-
pularniejszych usug jest umieszczanie na serwerach dokumentw zwanych strona-
mi internetowymi lub stronami WWW.
Prezentowana jest na nich rnorodna tematyka: informacje o firmach lub produk-
tach, oferty miejscowoci wypoczynkowych, kursy walut, notowania giedowe itd.
Swoje internetowe odpowiedniki ma wikszo gazet.
Autorami stron s rwnie osoby prywatne, ktre chc na przykad pokaza
wszystkim zdjcie ich rodziny lub zapalecy prezentujcy fotografie latajcych
talerzy, ulubionych aktorw, ukochanego motocykla.
Informacje przygotowane w tej postaci s dostpne dla kadego internauty. Trzeba
tylko wiedzie, jak do nich dotrze.
Ze wzgldu na cige zmiany, w Internecie nie jest moliwe skatalogowanie jego
zasobw. Do wyszukiwania informacji trzeba stosowa inne techniki ni na przy-
kad w przypadku baz danych dostarczanych na pytach CD.
W Internecie znajduj si rwnie strony utworzone specjalnie w celu wyszukiwa-
nia informacji. Mona je podzieli na dwie grupy:
N strony zawierajce pogrupowane tematycznie odnoniki do innych stron. Two-
rzenie ich i staa aktualizacja wymaga cigej pracy wielu ludzi. Do tej grupy
nale na przykad: WOW!, Netoskop, Yahoo.
N strony penice rol formularza do wprowadzania danych dla programu wyszu-
kujcego. Informacje o stronach WWW zbierane s w tym wypadku przez opro-
gramowanie wyszukiwarki, ktre analizuje i odnotowuje zmiany w sieci. Do tej
grupy nale na przykad: Altavista, Infoseek, FTP Search. Posugiwanie si
tym systemem jest bardziej efektywne, ni stronami z odnonikami, ale wymaga
nieco wikszej wiedzy. W niniejszym rozdziale znajduje si niezbdne mini-
mum takich informacji.
WWW
113
Analizowane pole
Ponisze informacje s aktualne niezalenie od tego, czy korzystamy z wyszuki-
warki Altavista, czy Infoseek.
Jeeli chcemy znale strony, ktre zawieraj cho jeden odsyacz do strony o danym
adresie, naley zapytanie sformuowa w nastpujcy sposb: link:adres_strony.
Wyszukiwanie w Internecie
114
Poszukujc stron o okrelonym tytule naley sformuowa zapytanie w nastpujcy
sposb: title:"szukany_tytu".
Chcc znale strony majce w swoim adresie sowo kluczowe naley zapytanie
sformuowa w nastpujcy sposb: url:sowo_kluczowe.
Wyszukiwanie w Internecie
115
Fraza
Terminem tym okrelamy acuch ssiadujcych ze sob sw, np.:
komitet bada naukowych
telefon bezprzewodowy
notowania giedowe.
Kolejno odsyaczy
Wynikiem wyszukiwania jest wywietlenie listy odsyaczy do stron speniajcych
zadane kryteria. Dokumenty zawierajce najwicej poszukiwanych sw wywietla-
ne s na pocztku listy.
Mae i wielkie litery w zapytaniach
Uycie w zapytaniu maych liter powoduje, e wyszukiwane s zarwno dokumenty
zawierajce mae, jak i due litery.
Napisanie zapytania przy uyciu wielkich liter powoduje, e wyszukiwane doku-
menty musz by zgodne z zapytaniem pod wzgldem wielkoci liter. Zastosowanie
w zapytaniu frazy Frytki Beztuszczowe powoduje, e jako speniajce kryterium
bd wywietlone dokumenty zawierajce fraz Frytki Beztuszczowe, za pomi-
nite zostan teksty z fraz frytki beztuszczowe, FRYTKI BEZTUSZCZO-
WE itp.
Ograniczenie liczby odsyaczy
Jeeli rezultatem wyszukiwania hasa skadajcego si z jednego wyrazu jest wy-
wietlenie zbyt duej iloci odsyaczy mona:
N poszukiwa frazy,
N poda wyraenia wymagane i niepodane,
N okreli pole, w ktrym musi wystpi to sowo.
Wyszukiwanie w Internecie
116
Poszukiwanie frazy
Jeeli poszukujemy informacji na temat Komitetu Bada Naukowych, wwczas
musimy poinformowa wyszukiwark, e interesuj nas tylko te dokumenty, ktre
zawieraj wszystkie trzy sowa. W przeciwnym wypadku na licie odsyaczy znajd
adresy dokumentw zawierajcych take pojedyncze sowa.
Jeeli w zapytaniu uyjemy sw umieszczonych w cudzysowie (zamiast Komitet
Bada Naukowych napiszemy Komitet Bada Naukowych), wwczas pro-
gram zaliczy do kategorii speniajcych podany warunek tylko te dokumenty, ktre
zawieraj wszystkie sowa.
Wyraenia wymagane i niepodane
Jeeli chcemy, aby wrd wynikw wyszukiwania nie znajdoway si odsyacze do
stron zawierajcych okrelone sowo, naley poprzedzi je znakiem .
Na przykad, wypisanie w polu zapytania frazy samochd osobowy diesel spo-
woduje, e wrd odsyaczy do dokumentw zawierajcych zwrot samochd oso-
bowy nie bdzie takich, ktre maj w treci sowo diesel.
Moemy rwnie da, aby jakie sowo koniecznie wystpowao w wyszukanych
dokumentach. W takim wypadku naley poprzedzi je znakiem +.
Na przykad, wypisanie w polu zapytania frazy samochd osobowy +miejski
spowoduje, e wrd odsyaczy do dokumentw zawierajcych zwrot samochd
osobowy bd tylko takie, ktre maj w treci sowo miejski.
Wyszukiwarki anglojzyczne
http://www.infoseek.com/
http://altavista.digital.com/
http://www.lycos.com/
http://www.yahoo.com/
http://www.excite.com/
http://www.search.com/
http://ftpsearch.ntnu.no/
http://index.opentext.net/indexb.html
http://www.dejanews.com/
Wyszukiwanie w Internecie
117
http://www.bigfoot.com/
Wyszukiwarki polskojzyczne
Infoseek PL
http://infoseek.icm.edu.pl/
Altavista PL
http://www.altavista.pl/
Wirtualna Polska CNT
http://www.wp.cnt.pl/
WOW!
http://www.wow.pl/
NetOskop
http://www.chip.pl/
Onet.pl
http://www.onet.pl/
Polska Strona Gwna
http://www.polska.pl/
Polska Strona Domowa
http://plwww.fuw.edu.pl/pl/polskahome.html
PolishWorld
http://www.polishworld.com/
Poland.Net
http://www.poland.net/
Znaki globalne
Jeeli w jednym zapytaniu chcemy uzyska odsyacze do dokumentw zawieraj-
cych haso uyte w dowolnej liczbie lub formie, wwczas zamiast litery moemy
uy znaku *.
Wyszukiwanie w Internecie
118
Na przykad, jeli interesuj nas dokumenty zawierajce sowa: interaktywna,
interaktywne, interaktywno, interaktywny, moemy w zapytaniu uy sowa
interaktywn*.
Niewaciwie uyta notacja z gwiazdk moe znacznie utrudni wyszukiwanie.
Jeeli chcc uzyska odsyacze do stron zawierajcych sowo caka, caki, cako-
wanie itp. uyjemy zapisu cak*, wwczas odsyacze bd rwnie wskazyway
dokumenty, w ktrych uyto sowa cakiem.
Patrz: Poszukiwanie oprogramowania
Za darmo
W Internecie mona znale wiele promocyjnych ofert. Obejmuj one bardzo sze-
roki asortyment towarw i usug. S to prbne wersje programw, ktre rni si
tylko tym od nabywanych w sklepie, e do momentu zarejestrowania si u sprze-
dawcy przy kadym uruchomieniu bd wywietla informacj o tym, e opata
rejestracyjna nie zostaa wniesiona. Czsto mona spotka si z ofert darmowych
kont poczty elektronicznej lub miejsca na serwerze na umieszczenie swojej strony
WWW.
Oferty zmieniaj si bardzo szybko. Aktualn, przygotowan w jzyku polskim
informacj o nich mona znale na stronach o poniszych adresach:
http://www.gratis.pl/
http://www.internauta.gnet.pl/
Patrz: Poszukiwanie oprogramowania; Wyszukiwanie w Internecie
Zakadanie darmowego konta e-mail
Niektrzy dostawcy usug internetowych oferuj moliwo zaoenia konta e-mail
bez wnoszenia adnych opat. Nie jest to jednak dziaalno charytatywna. Do listu
wysanego za porednictwem takiego konta dodawana jest stopka informujca
o tym, na jakim serwerze zostao ono zaoone. Kady wysany z serwera list jest
jednoczenie listem reklamowym. Im wicej kont na danym serwerze, tym wiksza
szansa, e kto bdzie chcia obejrze umieszczane na nim strony WWW.
Za udostpnienie miejsca na czsto odwiedzanym serwerze jego waciciel moe
pobiera wysze opaty.
Pynie std korzy dla kadej z trzech zainteresowanych stron:
N posiadacz darmowego konta nie ponosi kosztw, a w zamian za to godzi si na
reklamowanie serwera,
N dostawca usug internetowych ma wysze zyski z umieszczonych stron WWW
o charakterze komercyjnym, w zamian za udostpnienie czci przestrzeni na
swoim serwerze,
N firmy reklamujce si za pomoc stron WWW umieszczaj swoje informacje
w miejscu, do ktrego czciej zagldaj internauci, ale pac za to wysze su-
my.
Darmowe konto pocztowe mona zaoy na nastpujcych serwerach polskoj-
zycznych:
http://box43.gnet.pl/
http://free.polbox.pl/
Za darmo
119
http://friko.onet.pl/
http://www.kki.net.pl/
Mona rwnie skorzysta z oferty firm obcojzycznych:
http://www.geocities.com/
http://hempseed.com/
http://www.juno.com/
Chcc zaoy konto poczty elektronicznej naley:
N poczy si z Internetem,
N uruchomi przegldark,
N poczy si z adresem http://www.geocities.com/
N klikn na stronie WWW napis Free e-mail,
N poniewa serwis umoliwia take umieszczenie strony WWW, podzielony jest
na grupy tematyczne, w naszym przypadku klikamy Eureka,
N odszukujemy odsyacz z wolnymi miejscami (vacancies) i klikamy go,
N nastpnie klikamy symbol domku:
N w formularzu zaznaczamy opcj Free Personal Home Page Program,
N jeli nie mielimy jeszcze konta w tej czci serwera, na pytanie Are you alre-
ady a Netopia Virtual Office Member? Odpowiadamy No,
N klikamy przycisk I Agree to these Terms and Conditions,
N wypeniamy formularz:
First Name imi;
Last Name nazwisko;
Street Address ulica, na ktrej mieszkamy;
City miasto;
State stan;
Postal Code kod pocztowy;
Area Code t opcj zaznaczaj tylko mieszkacy USA;
Country kraj;
Highest Level of Education Completed wyksztacenie;
Household Income roczny dochd rodziny;
Marital Status stan cywilny;
Occupation zawd;
Zakadanie darmowego konta e-mail
120
Interests zainteresowania;
E-Mail Address adres konta e-mail, na ktre przyjdzie potwierdzenie reje-
stracji i haso.
Uwaga!
Na adres e-mail, ktrego uyjemy podczas zakadania swojego konta przysyane
s pniej listy z reklamami.
Gender pe;
Date of Birth data urodzenia;
Memebername identyfikator uytkownika, ktry zostanie wykorzystany
do utworzenia adresu e-mail. Naley go wpisa maymi literami. Nie moe
zawiera spacji i przekracza dugoci 14 znakw;
w liniach do 1 do 3 naley wpisa temat naszej strony WWW. Opis nie moe
zawiera znacznikw HTML. Mog w nim wystpowa spacje. W jednej li-
nii nie moe by jednak wicej ni 35 znakw;
na pytanie o to, czy chcemy mie konto e-mail (Would you like to receive
a free GeoCities E-mail account?), odpowiadamy twierdzco (Yes);
jeeli nie chcemy otrzymywa reklam przysyanych na nasze konto e-mail,
na pytanie Special offers?, odpowiadamy No. Podobnie moemy uczyni
w ramkach Surplus Direct, Geoplanet, Infobeat;
N klikamy przycisk Submit;
N jeeli wywietlony zostanie komunikat Your membername is not valid ozna-
cza to, e nasz identyfikator jest niepoprawny lub ju uywany i musimy w ram-
ce widocznej obok wpisa inny, a nastpnie klikn przycisk Submit,
N jeli ujrzymy komunikat Unfortunately, someone else moved into that ad-
dress while you were completing the application process, oznacza to, e
w czasie, gdy wypenialimy formularz, kto inny zaj nasze miejsce. W takiej
sytuacji naley klikn jedn z propozycji, a nastpnie klikn przycisk Move
me In!,
N po chwili ujrzymy stron z gratulacjami z okazji zaoenia konta pocztowego na
serwerze Geocities:
N nieco pniej otrzymamy list zawierajcy nasze haso i inne informacje:
Zakadanie darmowego konta e-mail
121
Subject: Welcome to GeoCities
Date: 28 May 1998 21:23:54 UTC
From: civics@geocities.com
To: mikom@mikom.com.pl
Hi MALGORZATA,
Welcome to the GeoCities Personal Homepage Program! Thank you
for choosing GeoCities. To foster the growth of the GeoCities
community and to keep it fresh and evolving **PLEASE** keep in
mind that you'll need to start building your homepage within
the next two weeks. To that end, this e-mail is designed to
give you all the info you'll need to get started at GeoCities.
The URL for your Personal Homepage is:
http://www.geocities.com/Eureka/Concourse/8317/
Po zaoeniu konta, na serwerze zostaa wydzielona prze-
strze na pliki, ustawione standardowe prawa dostpu.
Uytkownik musi poda programowi parametry serwera,
ktrego bdzie uywa do odbierania i wysyania poczty.
W przypadku programu Netscape Communicator dostp do
menu konfiguracyjnego uzyskamy po wybraniu polece:
Edit, Preferences. Nastpnie w oknie Preferences trzeba
klikn w pole Mail Server i uzupeni dane wedug wzoru:
Parametr Dane
Outgoing Mail (SMTP) Server Mail.geocites.com
Incoming Mail (POP3) Server Mail.geocites.com
Mail Server username Indentyfikator uytkownika, a w naszym przy-
padku magdalenatruse
Po klikniciu w oknie Preferences w pole Identity wywietlone zostan nastpne
pola, ktre naley uzupeni wedug wzoru:
Parametr Dane
Your name Personalia uytkownika
Email address Adres skrzynki e-mail, a w naszym przypadku
Magdalenatruse@geocites.com
W celu sprawdzenia funkcjonowania konta e-mail naley:
N skonfigurowa program pocztowy,
N poczy si z Internetem,
N wysa list na swoje konto.
Zakadanie darmowego konta e-mail
122
Zakadka
Utworzony przez uytkownika i znajdujcy si na dysku lokalnym komputera od-
syacz do strony WWW. Zakadki pozwalaj na zaznaczenie interesujcych miejsc
w cyberprzestrzeni, aby mc do nich wraca bez koniecznoci wyszukiwania.
Zacznik
Plik doczany do poczty elektronicznej.
Patrz: Eudora; Netscape Communicator
Zasoby sieci
Wszystko, co jest dostpne dla uytkownika sieci (uytkownicy, pliki, serwery,
drukarki, modemy itp.).
Patrz: Poszukiwanie oprogramowania; Wyszukiwanie w Internecie
Zestaw internetowy
Zintegrowany zestaw programw obsugujcych Internet np.: Microsoft Internet
Suite, Netscape Communicator, Quarterdeck Internet Suite.
Zestaw zawiera programy do obsugi: e-mail, FTP, WWW, grup dyskusyjnych itp.
ZIP
Format kompresji plikw. Pliki skompresowane zajmuj mniej miejsca i mona je
przesya sieci w krtszym czasie.
Do pakowania uywany jest program pkzip, do rozpakowywania program pkunzip.
Istnieje rwnie wersja dla Windows o nazwie winzip.
Znacznik
Polecenie jzyka HTML, wstawiane do dokumentu internetowego, ktre jest na-
stpnie interpretowane przez przegldark WWW. Przykadowe znaczniki:
<P> utworzenie nowego akapitu,
<HR> wstawienie do dokumentu poziomej linii.
Patrz: HTML
Znaki narodowe
W wikszoci jzykw uywane s waciwe dla nich litery, widoczne na klawi-
szach oraz charakterystyczne dla danego jzyka znaki narodowe. Wystpuj one
tylko w tym jzyku. Na przykad, charakterystyczne dla jzyka niemieckiego s
midzy innymi litery: , , , . Dla jzyka polskiego charakterystyczne s na przy-
kad: , , , .
Patrz: E-mail, polskie znaki
Znaki specjalne
W szerokim rozumieniu jest to zestaw znakw (na og niedostpnych bezpored-
nio z klawiatury) wprowadzanych do dokumentu HTML w specjalny sposb (np. ",
Zakadka
123
&, < >, ?, , , , , ), z uyciem ich kodw. Niektre znaki (np. nawiasy ukone)
s kodami sterujcymi w dokumentach HTML, a wic ich odzwierciedlenie w do-
kumencie wymaga innego sposobu wprowadzenia.
rda wirusw
Wirus moe dosta si do komputera:
N z pustej dyskietki wyjtej z nowej, nieuywanej paczki. Dyskietki s w wik-
szoci fabrycznie formatowane, a w komputerze uywanym do formatowania
mg znajdowa si wirus atakujcy sektory rozruchowe dyskietek,
N z dyskietki z plikami przenoszonymi z innego komputera. Nawet jeli dyskietka
zawieraa dokument przygotowany w domu, a wzilimy j do pracy tylko po to,
aby wykona wydruk, to moga ona zosta w ten sposb zainfekowana. Jeeli
dyskietka nie bya zabezpieczona przed zapisem, a po wczytaniu dokumentu
edytorem wykonalimy jakie zmiany, to przy zamykaniu dokumentu dokonany
zosta zapis na dysk. Jeli w komputerze by wirus atakujcy dokumenty, ww-
czas podczas zapisu znalaz si on na dyskietce,
N wraz z plikami pobieranymi z serwisw typu BBS,
N po woeniu do komputera dyskietek z pakietu, ktry ju by otwarty w momen-
cie kupna lub po zakupie mg by ju uyty do wykonania instalacji w innym
komputerze,
N wraz z dokumentami ciganymi z sieci, otrzymywan poczt,
N za porednictwem pyt CD. Na pycie moemy dokona tylko zapisu, ale jeli
znajdujce si na niej pliki zostay zainfekowane przed nagraniem CD-ROM-u,
wwczas pyta staje si nosicielem zarazy.
Patrz: Wirusy komputerowe
rda wirusw
Dodatek
Wskazwki dla uytkownikw i zasady etykiety
Autor: Arlene H. Rinaldi
Florida Atlantic University
wrzesie 1992
Tumaczenie: Krzysztof Snopek
Wydzia Elektryczny Politechniki Gdaskiej
grudzie 1993
Wstp
Motywacj do powstania tego opracowania bya potrzeba opracowania jednoli-
tych wskazwek dla wszystkich protokow INTERNETU, ktre pozwoliyby uyt-
kownikom (z Uniwersytetu Floryda) wykorzystywa wszystkie potencjalne zasoby
INTERNETU, zapewniajc jednoczenie pen ich (uytkownikw) odpowiedzial-
no za sposb dostpu i transmisji informacji poprzez sie INTERNET.
Zakadamy, e czytajcy jest w pewnym stopniu zaznajomiony z terminologi
i protokoami, do ktrych odwoujemy si w tym opracowaniu.
Zezwala si na powielanie i rozpowszechnianie tego dokumentu, pod warun-
kiem, e tekst pozostanie nienaruszony. W sprawach uzupenie, komentarzy, suge-
stii itp. prosimy nadsya poczt (e-mail) na adres: rinaldi@acc.fau.edu
Wprowadzenie
Spraw o podstawowym znaczeniu dla kadego uytkownika sieci jest to, aby
zdawa on sobie spraw ze swej odpowiedzialnoci za dostp do rozlegych zaso-
bw INTERNETU: usug, komputerw, systemw i ludzi. Uytkownik ponosi
ostateczn odpowiedzialno za swoje dziaania przy dostpie do usug sieciowych.
INTERNET nie jest pojedyncz sieci; jest to raczej zbir tysicy pojedynczych
sieci, ktrym umoliwiono wymian informacji pomidzy sob. Informacja wysy-
ana do INTERNETU moe w rzeczywistoci wdrowa poprzez wiele rnych
sieci, zanim dotrze do miejsca przeznaczenia. Dlatego uytkownicy pracujcy
w INTERNECIE musz by wiadomi obcienia, jakie wnosz do innych wsp-
pracujcych sieci. Jako uytkownik sieci lokalnej otrzymujesz zezwolenie na dostp
do innych sieci (i/lub systemw komputerowych w nich pracujcych).
Kada sie i system maj wasny zestaw regu, zwyczajw i procedur. Dziaania,
ktre s rutynowo dozwolone w jednej sieci/systemie, mog by kontrolowane lub
nawet zabronione w innej. Uytkownik jest odpowiedzialny za przestrzeganie tych
lokalnych regu. Pamitaj: to, e uytkownik moe wykona jakie konkretne
dziaanie nie oznacza jeszcze, ze powinien je wykona. Uywanie sieci jest
Internet. Od A do Z 125
PRZYWILEJEM, a nie UPRAWNIENIEM; przywilejem, ktry moe by w kadej
chwili czasowo odebrany za jego naduywanie.
Przykadami takiego naduywania mog by: umieszczanie w systemie nielegal-
nych informacji, uywanie obelywego lub budzcego inne zastrzeenia jzyka
w przesyanych wiadomociach (zarwno publicznych, jak i prywatnych), nadawa-
nie wiadomoci, ktre mog spowodowa utrat wynikw pracy u odbiorcw, wy-
syanie tzw. listw acuszkowych, broadcastw, oraz wszelkie inne dziaania,
ktre mog spowodowa przepenienie sieci lub zakcenie pracy innych uyt-
kownikw w inny sposb. W szczeglnych wypadkach moe nastpi odebranie
przywileju pracy w sieci NA STAE, bdce wynikiem akcji dyscyplinarnych,
podejmowanych przez specjaln komisj, powoan do badania przypadkw nad-
uy w sieci.
Poczta elektroniczna i pliki
Odpowiedzialno uytkownika
Uytkownik odpowiada za zawarto i utrzymywanie w porzdku swojej elek-
tronicznej skrzynki pocztowej:
N Kontroluj poczt codziennie i utrzymuj si w wyznaczonym limicie miejsca na
dysku.
N Usuwaj niezwocznie niepotrzebne przesyki, poniewa zajmuj one miejsce na
dysku.
N Utrzymuj w swojej skrzynce tylko naprawd niezbdne przesyki.
N Przesyki mona kopiowa do zbioru, a nastpnie na dysk lokalny Twojego
komputera lub na dyskietk, do pniejszego wykorzystania.
N Nigdy nie zakadaj, e Twoja poczta moe by odczytana tylko przez Ciebie;
inni mog by te w stanie odczyta Twoj przesyk. Nigdy nie wysyaj i nie
przechowuj niczego, czego nie chciaby zobaczy np. w dzienniku wieczor-
nym.
Uytkownik jest te odpowiedzialny za zawarto i utrzymywanie w porzdku
swojego katalogu (home directory) na dysku serwera:
N Utrzymuj zawarto katalogu na poziomie niezbdnego minimum. Pliki powin-
ny by kopiowane na dysk lokalny Twojego komputera lub na dyskietki.
N Rutynowo i czsto kontroluj, czy Twj komputer/dyskietki nie zosta zawiruso-
wany, szczeglnie po transmisji plikw z innych systemw, aby zapobiec roz-
przestrzenianiu si wirusw.
N Twoje pliki mog by dostpne dla osb posiadajcych wysze uprawnienia
systemowe, tak wic nie przechowuj niczego prywatnego w swoim katalogu.
TELNET
N Wiele usug dostpnych poprzez TELNET posiada pliki z dokumentacj, do-
stpne online lub przez FTP. Zamiast blokowa cza podczas dugotrwaych
prb uczenia si nowego systemu, cignij te pliki i zapoznaj si z nimi.
N Pamitaj o innych uytkownikach, ktrzy chc korzysta z danej usugi; jej
operator moe Ci w ostatecznoci zabroni do niej dostpu. Bd przyczony
do innego systemu tylko na czas niezbdny dla uzyskania danej informacji,
a potem odcz si bez zwoki.
126 Internet. Od A do Z
N Uzyskane informacje powiniene skopiowa na swj lokalny komputer lub na
dyskietki (nie przetrzymuj ich na serwerze).
Anonymous FTP (protok przesyania plikw)
N Uytkownicy powinni podawa jako PASSWORD swj adres poczty elektro-
nicznej (e-mail); operator serwera FTP moe wwczas w razie potrzeby ledzi
poziom uytkowania FTP. Jeeli Twj adres e-mail powoduje bdy, podaj GU-
EST w odpowiedzi na nastpny password prompt.
N Staraj si wykonywa transmisje duych plikw (ponad 1 Mb) po godzinach
pracy, a w przypadku odlegych serwerw w pnych godzinach wieczornych.
N Stosuj si do ogranicze czasowych wymaganych przez serwery FTP. Myl
w kategoriach czasu lokalnego na serwerze, z ktrym si poczye, a nie Twoje-
go czasu lokalnego.
N Kopiuj uzyskane pliki na swj komputer lokalny lub dyskietki, aby utrzyma si
w wyznaczonym limicie Twojego katalogu na serwerze.
N Jeli korzystasz z usug ARCHIE, rb to w miar moliwoci za pomoc poczty
elektronicznej, a nie online.
N Kopiujc programy, uytkownik jest odpowiedzialny za sprawdzenie i prze-
strzeganie warunkw licencji i praw copyright. Jeeli korzystasz z programu,
opa autorowi opat rejestracyjn (jeeli jest wymagana).
N Jeeli masz jakie wtpliwoci, nie kopiuj programu; byo wiele przypadkw, e
oprogramowanie chronione przez copyright znalazo si w archiwach FTP.
N Dodatkowych informacji (support) w sprawie skopiowanych programw daj
od autora danej aplikacji.
N Usuwaj niepotrzebne programy z systemu.
Komunikacja elektroniczna (e-mail, grupy LISTSERV, Usenet,
Mailing lists)
N Nadawaj przesyki krtkie i na temat.
N W jednej przesyce koncentruj si na jednym temacie.
N Bd profesjonalny i ostrony w tym, co mwisz o innych. (Przesyki e-mail
mona atwo rozpowszechnia!).
N Cytuj zawsze rda, referencje itp.
N Pisz krtkimi zdaniami, unikaj znakw sterujcych.
N Przestrzegaj drogi subowej w korespondencji z administratorami sieci/usug.
Np. nie przesyaj zaale na dziaanie poczty bezporednio na top tylko dlate-
go, e potrafisz to zrobi poprzez e-mail.
N Nie uywaj sieci akademickich do celw handlowych i prywatnych.
N W stopce przesyki pocztowej, zaczaj swoje dane (signature). Powinny one
zawiera: imi, nazwisko, stanowisko, komrk organizacyjn, adres e-mail
i by nie dusze ni 4 linie. Dodatkowo mona poda adres pocztowy i numer
telefonu.
N Pisz duymi literami tylko po to, aby podkreli wany punkt lub wyrni
tytu/nagwek. Sowa mona te wyrni ujmujc je w *gwiazdki*.
Internet. Od A do Z 127
N Bd staranny i ostrony przekazujc (forwarding) poczt na adresy grupowe
i listy dystrybucyjne. Zalecane jest podawanie rda dokumentu oraz instrukcji,
jak otrzyma kopi.
N Za szczeglnie niegrzeczne uwaa si rozpowszechnianie prywatnej poczty
przez mailing lists lub Usenet bez zezwolenia autora.
N Bd ostrony piszc z humorem lub sarkazmem. Bez osobistego kontaktu Twj
art moe by odebrany jako zoliwa krytyka.
N Przestrzegaj warunkw licencji i copyright.
N Cytujc inne osoby, wytnij wszystko, co nie dotyczy bezporednio problemu.
Zaczenie caego artykuu na pewno znudzi czytajcych.
N W miar moliwoci uywaj skrtw.
LISTSERV, grupy dyskusyjne
Na niektrych listach panuje may ruch, inne natomiast mog wypeni Twoj
skrzynk kilkuset przesykami na dzie. Liczne przesyki nadchodzce z rnych
listserverw, listy adresowane do wielu uytkownikw wymagaj znacznego na-
kadu czasu na przetwarzanie okupujc cenne zasoby systemu. Subskrypcje do list
dyskusyjnych naley ogranicza do niezbdnego minimum, uwzgldniajc limit
miejsca na dysku i wasne moliwoci czytania na bieco nadsyanych przesyek.
N Dbaj o to, aby Twoje pytania i komentarze odpowiaday tematowi danej listy.
N Nie wahaj si prowokowa innych do dyskusji. Pamitaj jednak, e s to dysku-
sje publiczne i su do konstruktywnej wymiany pogldw. Traktuj innych
uczestnikw tak, jak chciaby by sam traktowany.
N Stawiajc pytanie w grupie dyskusyjnej, zalecaj nadsyanie odpowiedzi do sie-
bie osobicie; wylij opracowan, zbiorcz odpowied do caej grupy.
N Odpowiadajc na przesyk nadesan do grupy, sprawd adres, aby mie pew-
no, e odpowiadasz zgodnie z intencj (pojedynczej osobie lub caej grupie).
N Zapisujc si do grupy, zachowaj otrzymane potwierdzenie zgoszenia po to,
aby ew. mc si na nie powoa.
N Jeli nie bdzie Ci w pracy ponad tydzie, wypisz si lub zawie subskrypcj
we wszystkich listach/grupach, do ktrych naleysz.
N Jeli moesz odpowiedzie na czyje pytanie, odpowiedz na jego adres osobisty.
Dwudziestu ludzi odpowiadajcych na to samo pytanie na duej licie moe za-
peni szybko wiele skrzynek pocztowych...
N Zapisuj si na list podajc swj osobisty adres, a nie np. wsplny adres biura,
katedry itp.
N Czasami zapisujcy si na list nie s zaznajomieni z waciw etykiet sie-
ciow (netiquette) i nadsyaj zadania SUBSCRIBE lub UNSUBSCRIBE bez-
porednio do samej listy. W takich przypadkach, bd tolerancyjny zamiast
krytykowa lepiej udziel poytecznych wskazwek.
N Inni ludzie na licie nie s zainteresowani Twoimi intencjami zapisania si czy
wypisania z listy. Wszelkie zadania administracyjne tego typu winny by nad-
syane pod odpowiedni adres, nie za do samej listy. Odpowiednie do tego celu
s adresy:
dla LISTSERV GROUPS listserv@host
128 Internet. Od A do Z
dla MAILING LISTS listname-REQUEST@host lub listname-OWNER
@host
Zarwno w przypadku Mailing lists, jak i LISTSERV groups w celu zapisa-
nia/wypisania na/z listy, w treci przesyki umie:
SUBSCRIBE nazwa_listy imi nazwisko (aby zapisa si na list), lub
UNSUBSCRIBE nazwa_listy (aby si z niej wypisa).
Dziesi przykaza etyki komputerowej
1. Nie bdziesz uywa komputera, aby szkodzi innym.
2. Nie zakcaj innym pracy na komputerach.
3. Nie zagldaj bez pozwolenia do cudzych plikw.
4. Nie bdziesz uywa komputera, aby kra.
5. Nie bdziesz uywa komputera do dawania faszywego wiadectwa.
6. Nie bdziesz uywa, ani kopiowa programw, za ktre nie zapacie.
7. Nie bdziesz uywa zasobw cudzych komputerw bez zezwolenia (autoryza-
cji).
8. Nie bdziesz przywaszcza sobie wysiku intelektualnego innych.
9. Bdziesz myla o spoecznych konsekwencjach programu, ktry piszesz.
10. Bdziesz uywa komputera z rozwag i ostronoci.