Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
Hướng dẫn sử dụng MathType
Hướng dẫn sử dụng MathType
I. Giôùi thieäu:
MathType 5.0 ñöôïc phaùt trieån tieáp theo phieân baûn 4.0. Neáu khoâng duøng MathType, tröôùc
kia, Word coù hoã trôï phieân baûn Equation 3.0 maø hieän taïi nhieàu maùy cho thueâ beân ngoaøi vaãn coøn
duøng ñeå soaïn thaûo coâng thöùc Toaùn hoïc. Tuy nhieân, duøng MathType thì ta coù theå deã daøng soaïn
thaûo caùc coâng thöùc Toaùn hoïc: Ñaïi soá, Giaûi tích, kyù hieäu goùc, cung, vectô trong hình hoïc. Neáu baïn
laø ngöôøi quen duøng phím taét thì seõ soaïn thaûo nhanh hôn.
Ngoaøi ra, neáu baïn laø ngöôøi ñaõ söû duïng TeX (LaTeX) ñeå soaïn thaûo vaên baûn Toaùn hoïc thì
coù theå deã daøng chuyeån ñoåi nhöõng coâng thöùc phöùc taïp qua TeX moät caùch deã daøng chæ baèng caùch
“Copy → Paste”.
Neáu moät taøi lieäu quaù nhieàu coâng thöùc khieán cho kích thöôùc File Word cuûa baïn raát lôùn thì
baïn cuõng coù theå thu goïn baèng caùch chuyeån sang PDF
Caøi ñaët MATHTYPE 5.0: (kích thöôùc 4.14 MB) – moät File duy nhaát
File MTW50.EXE seõ töï bung neùn vaøo thö muïc taïm roài tieán haønh caøi ñaët. Registration#:
MTWE50-092001-CALB4. Coøn caùc doøng ñaàu laø tuøy yù baïn (neáu khoâng ñaêng kyù thì baïn chæ duøng
30 ngaøy)
Löu yù: baïn phaûi ñoùng taát caû caùc chöông trình soaïn thaûo thì khi caøi ñaët MathType
khoâng baùo loãi.
Caùc tính naêng môùi cuûa MathType 5 laø hoã trôï Net vaø chuyeån HTML deã daøng (tuy nhieân
vieäc chuyeån sang HTML töø WORD laø vieäc khoâng neân laøm; vì noù taïo ra raát nhieàu file GIF)
Sau khi caøi ñaët thì MathType seõ töï ñoäng naïp theâm menu vaøo trong WORD (toâi chöa thöû
treân Word 2002). Neáu baùo loãi khoâng coù Menu MathType thì neân chænh cheá ñoä baûo maät cuûa
Macro laø Medium (leänh Tools\Macro\Security). Ñoùng Word roài môû laïi. Neáu coøn baùo loãi Load file
“MathType for Word 2000.dot“ chöùa Macro thì choïn “Enable Macro”. Neáu coøn loãi nöõa thì chaéc
phaûi caøi ñaët laïi Office.
2. Söû duïng:
Chöông trình khoâng chieám nhieàu boä nhôù, nhöng neáu maùy tính cuûa baïn yeáu thì neân môû
WORD, roài môû MathType rieâng ôû ngoaøi. Luùc naøy MathType ñaõ thöôøng truù treân maùy. Vaøo Word
nhaán Alt-M + E ñeå vaøo MathType.
− Neáu maùy bình thöôøng thì baïn vaøo MathType töø menu khoaûng 2 giaây.
− Laàn chaïy ñaàu tieân coù theå noù seõ hoûi ñaêng kyù, baïn choïn “Cancel” ñeå boû qua.
− Ñaùnh vaøo coâng thöùc vaø Nhaán Ctrl-S ñeå caäp nhaät leân Document maø khoâng ñoùng
MathType. Nhaán Ctrl-F4 thì vöøa caäp nhaät vöøa ñoùng MathType (baïn neân choïn caùch naøy ñeå
sau naøy khoûi nhaàm laãn coâng thöùc naøo ñang ôû cöûa soå naøo). Laàn ñaàu tieân, noù seõ nhaéc baïn coù
Save laïi ñeå caäp nhaät leân Document hay khoâng. Baïn nhaép choïn Textbox “Don’t …” vaø laàn sau
noù khoâng nhaéc nöõa. Neáu coâng thöùc laø roãng (khoâng coù kyù töï naøo) thì MathType seõ coù moät
thoâng baùo chuù yù. Nhaáp “OK” vaø noù seõ caäp nhaät leân Word nhöng baïn seõ khoâng thaáy Object
OLE naøy, muoán xoùa noù haõy nhaán phím “Backspace” hai laàn.
Choïn coâng thöùc, ñònh daïng cho caùc coâng thöùc tieáp
theo coâng thöùc naøy hoaëc tham chieáu ñeán file
Cheøn coâng thöùc treân cuøng moät doøng vôùi Text
Cheøn coâng thöùc treân moät doøng rieâng bieät (maëc ñònh
laø canh giöõa theo Tab Center)
Ñaët coâng thöùc coù ñaùnh soá beân traùi, beân phaûi vaø naèm
treân moät doøng rieâng bieät
Cheøn soá neáu coâng thöùc tröôùc ñoù chöa ñöôïc ñaùnh soá.
Cheøn tham chieáu ñeán coâng thöùc (xem 1)
Cheøn moät ngaét ñaùnh daáu (Insert …),
Hieäu chænh noù ngaét ñaùnh daáu (Modify) (xem 2)
Ñònh daïng laïi caùch ñaùnh soá (xem 3). Caäp nhaät laïi sau
khi hieäu chænh caùch ñaùnh soá, cheøn ngaét, …
Ñònh daïng laïi coâng thöùc (xem 4)
Chuyeån ñoåi coâng thöùc (xem 5)
Xuaát coâng thöùc (xem 6)
Xuaát ra daïng trang WEB (HTML) xem 7
(1): Cheøn tham chieáu ñeán coâng thöùc ñaõ ñöôïc ñaùnh soá:
Tröôùc heát baïn phaûi coù moät coâng thöùc ñaõ ñaùnh soá, sau ñoù thöïc hieän leänh MathType\Insert
Equation Reference. Moät thoâng baùo hieän ra nhaéc nhôû baïn (neáu baïn ñaõ quen roài thì haõy nhaáp
choïn “Don’t show …” roài OK, laàn sau noù seõ khoâng nhaéc nöõa). Tieáp theo baïn phaûi nhaáp ñuùp vaøo
chæ soá cuûa coâng thöùc (khoâng phaûi vaøo coâng thöùc)
(5): Chuyeån ñoåi daïng coâng thöùc: thöôøng duøng ñeå chuyeån qua TeX, LaTeX
Caùch chuyeån: leänh Convert Equation. Nhaáp choïn caùc thoâng soá nhö hinh (coù nhieàu loaïi
chuyeån sang TeX cho baïn löïa choïn: AMS TeX, LaTeX 2.09, Plain TeX, …) vaø nhôù boû choïn 2
muïc “Include …” beân döôùi neáu khoâng thì baïn seõ thaáy nhöõng chuù thích raát daøi hieän ra maø baïn
khoâng hieåu chuyeän gì. Coâng thöùc ñöôïc chuyeån sang daïng LaTex naèm goïn trong 2 daáu moùc “\[“
vaø “\]”; baïn copy ñoaïn Text naøy daùn qua TeX, LaTeX theá laø xong.
Löu yù: Neáu baïn boû choïn 2 muïc “Include …” thì baïn khoâng theå chuyeån qua daïng MathType.
Haõy Save taøi lieäu roài choïn “Save As” thaønh file khaùc; sau ñoù thöïc hieän leänh naøy.
(6): “Export Equation”: Duøng ñeå xuaát rieâng caùc coâng thöùc ra daïng hình aûnh.
(7): Xuaát ra daïng HTML: coù nhieàu caùch
Caùch 1: töø Word, choïn menu File\Save as Web Page. Caùch naøy sinh ra file HTML lôùn,
vaø moät thö muïc hình aûnh keøm theo coù teân thö muïc daïng “teân file Word_files” (phaàn ñuoâi maëc
ñònh laø “_Files”).
Caùch 2: Choïn taát caû taøi lieäu (Ctrl-A) → Copy→ môû FrontPage
(hình beân laø caùch môû).
Baïn daùn (Paste – hoaëc Ctrl-V) vaøo trang môùi, Save noù laïi,
FrontPage seõ hoûi baïn Save thö muïc caùc hình aûnh GIF xuaát ra.
(Neân choïn moät thö muïc môùi) vaø taøi lieäu baïn goàm 01 file *.html
hoaëc *.htm cuøng thö muïc hình aûnh. Mang ñi in baïn laøm ngöôïc
trôû laïi. Nghóa laø: baïn môû FrontPage ra tröôùc, Select All, Copy.
Môû Word ra vaø “Paste” vaøo: baïn seõ ñöôïc khoâi phuïc gaàn gioáng
ñònh daïng ban ñaàu
Öu ñieåm hôn caùch 1: soá löôïng file GIF ít hôn haún (nhoû hôn ½ soá
file cuûa Word). Kích thöôùc nhoû hôn haún. Neáu baïn neùn thaønh file
ZIP toaøn boä thö muïc hình aûnh thì laø raát nhoû.
Caùch 3.2: Baïn choïn “MathML using” roài choïn WebEQ thì baïn ñöôïc moät File duy
nhaát ñaõ nhuùng Applet Java. Ñeå trình duyeät xem ñöôïc File naøy thì phaûi coù theâm
WebEQ3.viewControl Class (Xem höôùng daãn cuûa Thaày Sôn veà caùch duøng MathML hoaëc
chuùng toâi seõ cung caáp chæ daãn caùch caøi ñaët). Ñaây laø caùch toái öu ñeå ñöa leân maïng.
Löu yù Khoâng hieån thò tieáng Vieät trong coâng thöùc khi ôû daïng Web
Caùch 4: duøng ñeå ñi in taøi lieäu ra: chuyeån sang daïng PDF.
Ñaây laø daïng Format phoå duïng nhaát cuûa theá giôùi. Vôùi caùch Format naøy baïn khoâng sôï ai ñoù
söõa ñoåi ñònh daïng, in ra cuøng moät daïng treân taát caû maùy in, khoâng sôï thieáu font, baát keå maùy coù caøi
ñaët MathType hay khoâng.
Baïn phaûi coù phaàn meàm Acrobat (baûn FULL, khoâng phaûi Acrobat Reader – noù chæ ñoïc taøi
lieäu PDF maø thoâi). Veà phaàn meàm, caøi ñaët vaø caùch söû duïng coù theå lieân laïc vôùi chuùng toâi (baûn
Acrobat_5.0_Full khoaûng 95MB)
Sau khi caøi ñaët, Word seõ coù theâm Menu Acrobat. Thöïc hieän leänh: “Acrobat \ convert to
Adobe PDF”. Choïn teân file *.pdf ñeå Save roài baïn chôø cho ñeán khi Acrobat xong nhieäm vuï. Vaäy
laø baïn ñaõ coù file Acrobat vöøa nhoû hôn File Word, maø vaãn giöõ nguyeân ñònh daïng mong muoán.
Ñaây laø caùch toái öu ñeå mang taøi lieäu ñi in.
2.1 Menu Help: nhaán F1 ñeå xem trôï giuùp. Neáu duøng noù chuyeân nghieäp thì Baïn khoâng
caàn phaûi ñoïc gì töø ñoaïn naøy veà sau.
2.2 Menu File: Baïn ñaõ quaù quen thuoäc (gioáng nhö nhöõng chöông trình khaùc)
2.3 Menu Edit: Baïn coù theå cheøn theâm Symbol (vaø nhöõng tính naêng quaù quen thuoäc).
Chuù yù: MathType chæ “Undo Typing” moät laàn duy nhaát
2.4 Menu View: baïn coù theå giöõ nguyeân caùc “Check” ñaõ choïn maëc ñònh. Baïn chæ neân
chænh “Zoom” khoaûng 100% trôû leân (neân choïn 200%)
− Coù “Align …”: canh leà traùi, giöõa, phaûi, canh ngay daáu baèng (neáu coù nhieàu daáu “=” thì
seõ canh theo daáu ñaàu tieân, cuõng aùp duïng cho caùc daáu ≠, ≡, <, >, ≥, ≤), canh ngay daáu
chaám.
− Color: choïn maøu saéc cho caùc thaønh phaàn cuûa coâng thöùc. Ví duï: muoán cho a 2 , trong
ñoù daáu caên coù maøu Xanh, vaø a2 thì coù maøu Ñoû. Baïn phaûi laøm hai laàn: choïn nguyeân coâng
thöùc → Format\Color\Blue, choïn rieâng “a2” →Format\Color\Red.
− Matrix: vôùi MathType 5 thì coù saün coâng cuï theâm coät, doøng treân Menu naøy. Coøn
MathType 4 thì phaûi thöïc hieän leänh Change Matrix (Ctrl-M & C). Moät cöûa soå leänh môû
ra vaø baïn choïn caùc tính naêng Format cuûa noù nhö: canh leà traùi, phaûi, canh theo daáu “=”,
… hoaëc coù theå thay ñoåi doøng coät, ñònh daïng caùc coât baèng nhau, …
− Fence Alignment: haõy choïn leänh naøy, baïn seõ ñònh daïng laïi caùch hieån thò cuûa bao haøm
thöùc, nhö daáu ma traän, ñònh thöùc, chuaån, … nhöng toâi vaãn khoâng thaáy thay ñoåi maáy.
− Inline Equation: Chuyeån sang caùch hieån thò coâng thöùc treân cuøng moät doøng vôùi Text
Define Spacing: baïn chænh söûa theá naøo thì tuøy yù. Moãi laàn nhaáp choïn thì beân phaûi coù hình
aûnh gôïi yù saün neân toâi khoâng giaûi thích gì theâm. Chæ löu yù giöõ laïi caùc tæ leä phaàn traêm; vì neáu baïn
choïn ñôn vò khaùc thì sau naøy noù luoân hieån thò ñuùng chính xaùc theo ñôn vò ñoù maø khoâng thay ñoåi tæ
leä cho phuø hôïp khi Size chöõ thay ñoåi
Thoâng thöôøng thì Style maëc ñònh laø Math (phím taét: Ctrl-
Shift, =). Ñeå hieån thò Tieáng Vieät trong MathType thì tröôùc
heát choïn “Define …” Form “Define Style” hieän ra, baïn
choïn laïi Font Vieät Nam (chaúng haïn VNI-Times) cho Style
Text. Baây giôø baïn coù theå ñaùnh tieáng Vieät thaúng vaøo trong
MathType (neáu duøng boä goõ cuûa VietSpell). Neáu khoâng
hieån thò tieáng Vieät maø baïn vaãn thaáy daïng chöõ nghieâng thì
choïn heát ñoaïn Text vöøa ñaùnh, nhaán Ctrl-Shift-E, hoaëc leänh
Style\Text. Baïn seõ khoâng goõ tröïc tieáp vaøo trong coâng thöùc
caùc chöõ tieáng Vieät neáu duøng boä goõ VieätKey. Luùc naøy baïn
phaûi trôû laïi Word ñeå ñaùnh tieáng Vieät, Caét → daùn vaøo
MathType. Muoán trôû laïi Style Math thì nhaán “Ctrl-
Shift,=”
3 chæ soá döôùi nhö theá thì laàn löôït nhöõng chæ soá k, j raát nhoû
tính theo tæ leä chöõ “x”. Neáu chæ muoán taêng kích thöôùc baèng
vôùi chæ soá ñaàu tieân thì choïn “kj” thöïc hieän leänh
Size\SupScript ta ñöôïc xn (3 chöõ n, k, j kích thöôùc baèng
kj
nhau nhöng vaãn giöõ traät töï chæ soá). Muoán cho 3 chöõ n, k ,j
lôùn baèng chöõ “x” thì choïn “nkj”, leänh Size\Full x . Muoán
n
k
j
taêng kích thöôùc baèng moät ñieåm “point size” thì choïn kyù töï
ñoù roài nhaán “Ctrl-Shift” vaø “>” (giöõ Ctrl-Shift roài nhaán lieân
tieáp “>” thì seõ laëp laïi nhieàu laàn taêng kích thöôùc). Giaûm “<”
Baïn coù theå vaøo “Define …” ñeå ñònh laïi côõ chöõ cuûa coâng thöùc laø 13, 14 cho hôïp vôùi côõ chöõ
trong taøi lieäu Word cuûa baïn.
Böôùc tieáp theo cuõng thöïc hieän caùc böôùc nhö hình
minh hoïa: choïn Menu Preference\Customize
Keyboard, choïn All Templates (nhaáp vaøo daáu “+”
cuûa All Templates). Tìm choïn “Double Vertical
bars” → choïn oâ “Enter new ShortCut Key”; baïn
nhaán toå hôïp phím, chaúng haïn Ctrl-Shift-C (beân döôùi
coù baùo: “<unassigned>” – chöa gaùn toå hôïp phím naøy
cho vieäc gì. Nhaán vaøo nuùt “Assign” vaø Close
(Neáu nhaán Ctrl-C noù seõ hieån thò Assign to “Copy”. Nhöng
maùy vaãn chaáp nhaän toå hôïp phím do ngöôøi duøng ñaùnh vaøo
vaø phím Ctrl-C ñeå copy khoâng coøn hieäu löïc; maø töø nay seõ
duøng ñeå cheøn chuaån vaøo)
Baïn thieát laäp nhieàu phím, muoán phuïc hoài nhö cuõ:
choïn “Reset all…”
Sau khi thieát laäp Font chöõ, Size thì MathType seõ duøng noù cho laàn sau. Tuy nhieân, ta
muoán löu laïi ñònh daïng thaønh File ñeå duøng chuyeån ñoåi nhöõng coâng thöùc ôû Font chöõ khaùc, Size
khaùc veà theo maãu ñònh daïng naøy. Chaúng haïn baïn laøm luaän vaên vôùi font chöõ 13 point, maø maëc
ñònh coâng thöùc baïn thueâ maùy coù 2 chöông ngöôøi ta ñaùnh chöõ 12 (MathType size 12). Ñeå chuyeån
ñoåi soá coâng thöùc naøy coù 2 caùch:
Caùch 1: Ñaùnh vaøo moät coâng thöùc baát kyø vôùi ñònh daïng font VNI-Times size 13. choïn
coâng thöùc naøy. Trong WORD choïn menu MathType\Format Equations – OK
Caùch 2: Sau khi ñònh daïng caùc yeáu toá trong MathType veà Font, Size, … ta löu laïi thaønh
moät file tham chieáu (thöïc hieän leänh Save to File). Khi thöïc hieän leänh trong Word menu
MathType\Format Equations, Choïn “Browse…” tìm ñeán file tham chieáu ñaõ Save. Taát caû coâng
thöùc seõ chuyeån ñoåi neáu baïn nhaáp choïn “Whole document” (Xem laïi 4)
Chuù yù: sau khi thieát laäp nhöõng thay ñoåi, ta neân save laïi thaønh file tham chieáu ñeå tieän duøng
laàn sau hoaëc cheùp qua maùy khaùc.