Bai S. GIAI BAI TOAN BANG CACH LAP PHUONG TRINH A. KIEN THUC TRONG TAM Céc bude gidi bai todn bang cach lip phuong trinh * Bude 1. Lap hé phuong trinh. Y Chon cdc an s6, djt didu kign va don vj phi hgp cho an s6; Y Bidu dién cdc dai lugng chua biét qua dn sé; ¥ Thiét lap hé phuong trinh biéu thj méi quan hé gitra dn sé va cdc dai lugng da biét; * Bude 2. Gidi hé phuong trinh vita lap duge; ® Buéc 3. DOi chiéu nghiém cua phuong trinh véi diéu kién cua an s6 (néu c6) 6 Bude /, tir 46 dua ra két Inn can tim. B. CAC DANG BAI TAP VA PHUONG PHAP GIAI Dang 1: Bai ton vé quan hé gitta cdc s6 * Thyc hign cdc bude giai trong phan = Chay: Y Sé tw nhién cé6 hai chit sé: ab = 10a +b. ¥ Séty nhién cé ba chit s6: abe = 100a +106 +c. thitc trong tim. di a,b, ¢ la cdc chit s6 tir 0 dén 9, ta cd Vi dy 1. Cho mét sé ty nhién cé hai chit 6, biét tng hai chir sd cia sé dé bang 13 va néu chia chi sé hang chyc cho hang don vj thi duge thuong la 2 du 1. Tim s6 6. DS: 94. Vi dy 2. Cho hai sé ty nhién biét tong cia ching 14 33 va néu lay sé lén chia cho sé bé thi dugc thuong la 4 du 3. Tim hai sé da cho. DS: 27 va 6. Vi dy 3. Cho mt s6 ty nhién cé hai chit sé, 2 lin chit sé hang chyc Ién hon 3 lin chit sé hang don vj la 1. Néu ddi chd hai chit s6 ca s6 46 cho nhau ta duge mét sé méi nhé hon s6 da cho 18 don vj. Tim 36 d6. DS: 53. Vi dy 4. Tong chit sé hang don vj va 5 lan chit sé hang chyc cia mt s6 cé hai chit sé 14 21. Néu déi ché chit s6 hang chyc va hang don vi cho nhau thi duge s6 méi lén hon sé ban dau 1 27 don vi. Tim 36.46. DS: 36. Dang 2: Bai toan vé chuyén dng = Chi ¥ cdc céng thite: = $= nt, trong dé SIA quing dudng, vl van téc va £ 1a thoi gian. = Trong bai toan chuyén d9ng trén mat nuéc, ta cd ¥ Van téc xuéi dong = van téc thyc + van téc dong nude. Y Van tée nguge dong = van téc thye - van téc dong nude. Y Van téc thy luén Ién hon van téc dong nude. Vi dy 5. Mét 6 t6 di ti A dén B cach nhau 115 km gom hai doan dudng nhya va dudng sdi. Thdi gian xe di trén doan duong nhya va s6i lin Iuot la 1 gid va 2 gid. Tinh van téc cia 6 16 di trén timg doan durimg, biét trén doan dong nhya vin téc 6 18 1én hon trén doan dudng s6i la 25 km /hDS: 55 knvh va 53 kmh. ‘Vi du 6. Mét 6 té xudt phét tir tinh A va di dén tinh B vi van tc 14 30 km/h. Sau khi dén B ngudi 46 quay tro vé A véi van téc 40 km/h. Tinh thoi gian cia 6 t6 lic di va lic vé, biét tng thoi gian ca di lan vé la 7 gid. DS: 4 gid va 3 gid. ‘Vi dy 7. Mét 6 t6 di tir A dén B véi van téc va thi gian dy dinh. Néu ngwai dé tang vin téc thém 20 km/h thi én B sém hon dy dinh 1 gid Néu ngudi 46 giam van téc 10 km/h thi dén B mun hon 1 gid. Tinh van tée, thai gian dy dinh va d6 dai quang duimg AB. DS: 40 knv/h, 3 gid, 120 km. ‘Vi dy 8. M6t ngudi di xe may dy dinh di tir A dén B trong mét théi gian nhat dinh, néu nguoi nay ting téc thém 15 knv/h thi sé dén B sém hon 1 gid, edn néu xe chay voi van téc giam di 15 km/h thi sé dén B chim hon 2 gid. Tinh quing duéng AB. DS: 180 km. ‘Vi dy 9. Mét ca né chay trén sng trong 3 gid xudi dong 38 km va ngugc ding 64 km, Mét Lin khic cing chay trén khie s6ng 46 ca né nay chay trong 1 gid xudi dang 19 km va nguge dong 16 km. Hay tinh van téc riéng cia ca né va van téc dong nude, biét ring céc vin téc nay khéng BS: 35 km/h va 3 kmih. Vii du 10. Hai bén séng A, B céch nhau 200 km. Mt ca né xudi dong tir bén A dén bén B ri ngugc tir B tro vé A hét téng thoi gian la 9 gid. Biét thoi gian ca nd xudi ding 5 km bing thoi gian ca né ngugc déng 4 km. Tinh van téc ca ca né khi nudc yén lang va van téc cia dong nude. DS: 45 km/h va 5 kmih ‘Vi dy 11. Hai xe khai hanh cing m6t hic tir hai tinh A va B cach nhau 100 km, di ngugc chiéu va gap nhau sau 2 gid. Néu xe thir nhat khdi hanh trude xe thir hai 2 gid’ 30 phiit thi hai xe gp nhau khi xe thit hai di duge 30 phiit. Tim van téc eta mai xe. DS: 30 km/h va 20 km/h, ‘Vi dy 12, Hai dja diém A va B céch nhau 120 km. Mét xe dap va xe may khdi hanh cing lic di tir A dén B, sau 3 gid thi khoang cach giita hai xe 18 30 km. Tim van téc hai xe, biét thai gian dé di hét quang duéng AB cia xe dap nhigu hon xe may la 2 gid. DS: 30 km/h va 20 km/h ‘Vi dy 13, Mét 616 va mét xe may cling khoi hanh tir A dé di dén B véi van téc mdi xe khong 46i trén toan b6 quang duéng AB dai 200 km. Do van tdc xe 6 16 lon hon van t6c xe may 30 km/h nén 6 16 dén sém hon xe may 6 gid. Tinh van téc mai xe. DS: 50 km/h va 20 kmih. Vidy 14, M@t xe khich va mt xe Du lich khdi hanh cing mot lic tir Ha Noi di dén Hai Phong. Xe Du lich c6 van téc lon hon xe khéch la 10 km/h, do dé xe da dén Hai Phong trude xe khach 30 phut. Tinh van téc méi xe, biét khoang cach gitra Ha NOi va Hai Phong 1a 100 km. DS: 50 km/h va 40 kmih. C. BAI TAP VAN DUNG. Bai 1. Cho hai sé cé tong bing 57. Bén lan cia sé bé lén hon 2 lan ciia sé lon la 6. Tim hai s6 da cho. DS: 20 va 37.2. Tim 2 6 ty nhién, biét ring téng cia ching bing 112 va néu lay sé ln chia cho sé nbé thi duge thuong 1a 4, s6 du la 2 DS: 90 va 22 Bai 3. Cho mot s6 cé hai chit s6, néu di chd hai chit s6 cua né ta dugc mét sb méi lén hon sé da cho la. 18. Téng cua s6 da cho va sé méi tao thanh la 132. Tim s6 da cho. DS: 57. km/h thi dén B som hon dy dinh 1 gid. Néu ngudi dé giam van téc 20 knv/h thi dén B mugn hon 2 gid. Tinh van t6c, thoi gian dy dinh va d6 dai quang duéng AB. DS: 50 knv/h, 3 gid, 150 km. Bai 5. Hai xe khdi hanh ciing m6t lic ti hai tinh A va B, céch nhau 120 km, di nguge chiéu va gip nhau sau 3 gig. Néu xe thir nhét khoi hinh trudc xe thir hai 2 gid 40 phit thi hai xe gip nhau khi xe thir hai di duge 1 gid. Tim vin t5c cia méi xe. DS: 30 knvh va 10 km/h Bai 6, M@t ca nd chay trén song, xudi dong 66 km vi nguge dong 54 km hét tét ca 4 gid, Mot lin khdc ciing chay trén khiic sng 6, xudi dong 11 km va ngugc dong 18 km hét tit ca 1 gid. Hay tinh van téc khi xudi dong va ngugc ding cua ca nd, biét van tbc dong nude va van téc riéng cia ca nd khéng déi. DS: 30 km/h va 3 km/h. Bai 7. M6t 6 t6 va mt xe may cing khoi hanh tir A dé di dén B véi vin téc mdi xe khong 46i toan b6 quing dudmg AB dai 280 km. Do van téc xe 6 t6 Kim hon van tdc xe may la 30 krvh nén 6 16 én sém hon xe may 3 gid. Tinh van tbe mdi xe. DS: 70 kivh va 40 km/h. D. BAI TAP VE NHA HUONG DAN GIAI Lidu_L Cho mét sé ty nhién cé hai chit s6, biét tng hai chir sé cia s6 dé bing 13 va néu chia chit s6 hang chuc cho hang don vj thi duge thuong la 2 dur 1, Tim sé 46. Loi gidi Goi sé cn tim la ab (a,b €N’;a,b<9). Theo dé bai, ta c6 hé phuong trinh at+b=13 a =2b+1. Giai hé phuong trinh ta duge a =9;6=4. Vay s6 ty nhién can tim la 94. Vidw 2, Cho hai sé ty nhién biét ting cia ching 1a 33 va néu lay sé Ién chia cho s6 bé thi duge throng la 4 du 3. Tim hai s6 di cho. Lai gidi Goi sé 1én va sé bé can tim lin lugt la x, y (x,y eN';x,y<33).Bai 6. GIAI BAI TOAN BANG CACH LAP PHUONG TRINH (TT) A. KIEN THUC TRONG TAM B. CAC DANG BAI TAP VA PHUONG PHAP GIAI Dang 1: Bai toan vé cong viée lam chung va lim riéng Lun ¥ sir dung cdc két qua sau: = Néu gid (hdc ngay) lim xong cng vigc thi méi gid (hoc ngay) lam duge cong vige 46, = Néutrong gid lam duge céng viée thi gid im duge céng vige. Vi dy 1. Hai di cng nhan cing Kim 1 doan during trong 30 ngay thi xong. Moi ngay, phan vige d6i A lam duge gap hai ln d9i B. Héi néu lam mét minh thi mdi d6i lam xong doan dudng dé trong bao lau. DS: 45 ngay va 90 ngiy. Vi dy 2. Hai di cong nhén cing lam mét céng vige. Néu hai 46i lam chung thi hodn thanh sau 12 ngay. Néu méi dOi kim ring thi di I sé hoin thanh céng vige chim hon di II la 10 ngay. Hoi néu Jam rigng thi mdi d6i phai lam trong bao nhiéu ngay dé hoan thanh cdng vige 46? DS: 30 ngay vi 20 ngiy. Vi dy 3. Dé hoan thanh mét céng viéc, hai té lam chung va dy kién hoan thanh sau 4 gid. Trén thy té sau 3 gid hai t6 lam chung thi t6 I bj diéu di lim viéc khac, t6 II hoan thinh nét cong vige cén lai trong 3 gid. Héi néu mdi té lam rigng thi sau bao lau sé hon thanh céng vige? DS: 6 gid va 12 gid. Vi dy 4, Hai ngudi thy quét son mét toa nha Néu ho cing lam trong 12 ngay thi xong cng trinh. Tuy nhién thyc t& hai ngudi lam cing nhau trong 4 ngay thi ngudi thir nhét duge chuyén di lam eng vige khéc, ngudi thir hai im m9t minh trong 14 ngay nia méi xong. Hoi néu lam riéng thi mi ngudi hoan thanh cng vige dé trong bao lau. DS: 28 ngay va 21 ngiy. Vi dy 5. Hai vai nude cing chay vao mt bé khéng c6 nude thi sau 4 gid day bé. Néu lic dau chi voi I chay m6t minh trong 1 gid, sau dé mé thém voi II cing chay trong 3 gid nita thi duge 3 bé. Tinh 2 gid va 6 gid. thai gian méi voi chay mét minh day bé. Ds ‘Vi dy 6. Hai vai nuéc cing chay vio bé trong trong 12 gid thi day bé. Néu voi I chay trong 3 gid roi Khéa lai, voi II chay tigp trong 4 gid thi duge 2 bé. Hoi méi voi chay riéng trong bao lau thi day bé? DS: 21 gid vi 28 gid. Dang 2: Bai toan vé nang suat lao dong Cha ¥ céng thie 5 = Nt. Trong 4d * S: lugng céng vige kim duge. = N: ning suat lao d6ng (tire khdi lugng céng viéc hoan thanh trong mét don vi thoi gian)."= _f:thdi gian dé hoan thanh céng viée. ‘Vi dy 7. Mét phan xudng theo ké hoach cin phai sin xudt 140 sin phim trong mét sO ngay quy dinh. Do méi ngay phan xudmg 4 sin xudt vugt mite 2 sin phém nén 4% hodn thanh sém hon dy dinh & ngay. Héi mdi ngay phan xuong phai sin xuit bao nhigu sin phim? DS: 5 sin phim. ‘Vi dy 8. Mot xuéng may lap ké hoach may mét 16 hang, theo dy dinh mdi ngiy may xong 60 éo. Nhung nhé cai tién ky thut, xuéng di may duge 120 40 mdi ngiy. Do dé xuéng khéng nhimg hoan thanh truée théi han 8 ngdy ma cén may thém 240 do. Hoi theo ké hoach phan xuémg phai may bao nhiéu 40? DS: 1200. Dang 3: Bai todn vé ti Ig phan tram = Néu dai lugng a duge ting m% thi ta duge mot mot long méila. a+a.m%. ‘Vi dy 9. Theo ké hoach hai t8 sin xudt 800 sin phim trong thoi gian nhit dinh, Do cai tén ky thuat 161 43 vugt mic 18%, 16 II vugt mite 25%. Do vay trong théi gian quy dinh hai t8 vugt mite 165 sin pham. Hoi sé sin phdm duge giao theo ké hoach cla mdi té li bao nhiéu? DS: 500 san phim va 300 san phim. ‘Vi dy 10. Trong théng diu hai t6 céng nhan san xudt urge 300 chi tiét may. Sang thang thir hai t8 I san xudt vrgt mite 25% , 16 I vugt mite 20% . Do dé cudi thang ca hai t8 sin xuat duge 370 chi tiét méy. Hoi ring trong thing d4u mdi td san xudt duge bao nhiéu chi tiét may. ‘DS: 200 chi tiét may va 100 chi tiét may. Dang 4: Bai toan vé ndi dung hinh hoc Sir dung cdc céng thife tinh chu vi, dign tich cdc hinh (tam gid, hinh chit nhat, hinh vuéng,...) ho&c van dung tinh chat dic biét cua cdc hinh nay dé thiét lap dugc hé phuong trinh biéu thi mdi quan hé giita céc trong bai toan, |. Ti d6, tim duge cac dai lugng ‘Vi dy 11. Cho mét hinh chir nhat. Néu ting 46 dai mdi canh cia né 1én 1 cm thi dign tich cia inh chi nh§t ting thém 19 cm”. Néu chiéu rng ting thém 1 cm, chiéu dai gidm di 2 cm thi dign tich hinh chit nhét gidm di 8 cm?. Tinh chiéu dai va chiéu rong ban du cia hinh chit nhat. DS: 10 mva 8 m. ‘Vi dy 12. Mét miéng dat hinh chit nhét cé chu vi 160 m. Néu ting chiéu rong thém 10 m va giam chiéu dai di 10 m thi dién tich miéng dat tng thém 100 m7. Tinh chiéu dai va chiéu rong ban dau cia ‘manh dat. DS: 50 m va 30 m. ‘Vi dy 13. Mt manh vutm hinh chit nhit 6 49 dai during chéo 1a 10 m, chiéu dai Ién hon chiéu rong la 2 m. Tinh chiéu dai va chiéu rong manh vin dé. DS: 8 mva 6 m. Vidy 14, Mét khu dat hinh chit nh§t 6 46 dai durong chéo la 13 m, chiéu dai lon hon chiéu rong 1a 7 m, Tinh chiéu dai va chiéu réng cita khu dat 6. DS: 12 mva 5 m. Dang 5: Bai toan vé noi dung sip xép chia déu‘= Sir dung tinh chat vé chia hat va chia c6 du. = Luu y: Néu chia sé a cho sé b c6 thudng la q va dur thi a = bq +r. ‘Vi dy 15. Trong mét budi toa dim, mét lop cé 25 khdch mdi dén giao luu. Vi lép di cé 45 hgc sinh nén phai ké thém mot day ghé nita va méi day ghé xép thém hai ché ngdi. Biét mdi day déu cd sé ngudi ngéi nhu nhau va ngéi khong qua nam ngudi. Hoi lép hgc lic dau cé bao nhiéu day ghé? DS: 9 day ghé. ‘Vi dy 16. Nguai ta cin cho mét sé lugng hang. Néu xép vao mai xe 10 tan thi cdn thira Iai 3 tén, néu xép vao mdi xe 13 tén thi cn c6 thé ché thém 12 tan nia. Héi cé bao nhiéu xe tham gia cha hing? DS: 5 xe. C. BAI TAP VAN DUNG Bai 1. Dé hoan thinh céng vigc hai t6 lam chung trong 8 gid. Tuy nhién sau 6 gid lim chung 16 hai duge diéu di lam vige khac, td mét hoan thanh nét céng viée cdn lai trong 6 gid. Héi hai t6 lam riéng sau bao lau hoan thinh xong cdng vige. DS: 12 gid va 24 gid. Bai 2. Néu hai vi nuéc cing chay vao bé sau 6 gid thi day. Néu mo vai thir nat 2 gid dong lai, sau 46 mé voi thir hai 5 gid thi duge = bé. Hoi mdi vai chay mt minh thi sau bao lau bé day. DS: 10 gid va 15 gid. Bai 3. Néu hai voi nude cing chay vao bé sau 4 gid thi duoc : bé. Néu lite dau chi mé voi thir nhat chay mt minh trong 3 gid, sau db mo thém voi thir hai chiy trong 3 gid thi diy bé. Hai mdi voi chay ‘m@t minh thi sau bao lau bé day. DS: 8 gid va 12 gid. Bai 4. Mét agi may cay dy dinh méi ngay cay 0,6 ha. Khi thyc hién mdi ngay cay duge 0,78 ha, Vi vay 46i khéng nhimg 43 cay xong trac thoi han 2 ngiy ma cdn cay thém 0,6 ha nita. Tinh dign tich Gi phai cay theo dy dinh. DS: 7,2 ha. Bai 5, M6t xuong may theo ké hoach can phai sin xudt 160 cai do trong mot sé ngay quy dink. Do mdi ngay phin xuong 46 san xudt vugt mite 4 cai 4o nén phin xudng da hoan thinh sém hon dy dinh 2 ngay. Hoi méi ngay phan xuéng phai sn xuat bao nhiéu san pham theo dy dinh? DS: 16 Bai 6, Nam ngodi, hai don vj sin xudt néng nghiép thu hogch duge 680 tin théc. Nam nay don vj thir nhat vugt misc 18% , don vi thir hai lim vugt mite 20% so véi nim ngodi. Do 46 ca hai don vj thu hoach vugt mire 129 tén théc. Héi nim ngodi méi don vi thu hoach duge bao nhiéu tan théc. DS: 350 san phim va 330 san phim. Bai 7. Thang thir nhat hai t6 sin xudt duge 700 san phim. Sang thing thir hai t6 I vuot 18% , t6 I vugt 30%. Do dé cudi thang ca hai t6 sin xuat duge 880 san phim. Tinh xem trong thang thir nhit mdi td sin xuat duge bao nhiéu sin phim. DS: 250 va 450.