Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany Strona 1

UCHWAA NR XI/64/2011 RADY GMINY WARTKOWICE z dnia 17 czerwca 2011 r.
w sprawie przyjcia Programu usuwania wyrobw zawierajcych azbest z terenu Gminy Wartkowice na lata 2011 2014 z uwzgldnieniem perspektywy do 2032 Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 i 5 oraz art. 18 ust. 2, pkt 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorzdzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591; z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271, Nr 214, poz. 1806; z 2003 r. Nr 80, poz. 717, Nr 162, poz. 1568; z 2004 r. Nr 102, poz. 1055, Nr 116, poz. 1203, Nr 167, poz. 1759 z 2005 r. Nr 172, poz. 1441, Nr 175, poz. 1457; z 2006 r. Nr 17, poz. 128, Nr 181, poz. 1337; z 2007 r. Nr 48, poz. 327, Nr 138, poz. 974, Nr 173, poz. 1218; z 2008 r. Nr 180, poz. 1111, Nr 223, poz. 1458; z 2009r. Nr 52 poz. 420, Nr 157, poz. 1241; z 2010r. Nr 28, poz. 142 i 146, Nr 40, poz. 230, Nr 106, poz. 675 oraz z 2011 Nr 21, poz. 113) oraz w zwizku z "Programem Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032" przyjtego uchwa Rady Ministrw z dnia 14 lipca 2009 r. Rada Gminy Wartkowice uchwala, co nastpuje: 1. Przyjmuje si Program usuwania wyrobw zawierajcych azbest z terenu Gminy Wartkowice na lata 2011 2014 z uwzgldnieniem perspektywy do 2032 w brzmieniu stanowicym zacznik do niniejszej uchway. 2. Wykonanie uchway powierza si Wjtowi Gminy. 3. Uchwaa podlega ogoszeniu w Dzienniku Urzdowym Wojewdztwa dzkiego i na tablicy ogosze Urzdu Gminy Wartkowice. 4. Uchwaa wchodzi w ycie po upywie 14 dni od daty ogoszenia w Dzienniku Urzdowym Wojewdztwa dzkiego.
Przewodniczcy Rady Leonard witczak
Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany
Strona 1
Zacznik do Uchway Nr XI/64/2011 Rady Gminy Wartkowice z dnia 17 czerwca 2011 r. PROGRAM USUWANIA WYROBW ZAWIERAJACYCH AZBEST Z TERENU GMINY WARTKOWICE pow. poddebicki, woj. dzkie NA LATA 2011 2014 (z uwzglednieniem perspektywy do 2032)
(Zawiera plan ochrony zdrowia mieszkancw gminy przed szkodliwoscia azbestu) Program spjny z POKzA 2009 2032
Wykonano przy wsparciu finansowym Wojewdzkiego Funduszu Ochrony Srodowiska i Gospodarki Wodnej w odzi.
Opracowanie: Adler Consulting 2011 r.
Strona 1
Strona 2
Strona 3
Rozdzia 1. WSTP PROGRAM usuwania wyrobw zawierajcych azbest z terenu Gminy Wartkowice zwany dalej PROGRAMEM wraz z przeprowadzon w okresie luty/marzec 2011 r. inwentaryzacj wyrobw zawierajcych azbest powsta na zamwienie wadz gminy i ma na celu po pierwsze: wypenienie obowizkw dotyczcych posiadania, przyjcia uchwa Rady Gminy i wdraania PROGRAMU, a po wtre - i co najwaniejsze spowodowanie w konkretnej perspektywie czasowej cakowitego wyeliminowania wyrobw zawierajcych azbest znajdujcych si jeszcze na terenie gminy. Ponadto, powstanie PROGRAMU i jego wdraanie otwiera drog do starania si o dofinansowania dziaa zwizanych z usuwaniem wyrobw/odpadw, w tym demontowaniem wyrobw, zbieraniem odpadw, pakowaniem, transportem i skadowaniem (utylizacj). Wprowadzona w grudniu 2010 r. nowelizacja Ustawy Prawo Ochrony rodowiska umoliwia objcie finansowaniem lub wspfinansowaniem ze rodkw budetowych gminy zada z dziedziny ochrony rodowiska w ramach rodkw wasnych pochodzcych z dawnego gminnego funduszu ochrony rodowiska oraz rodkw pozyskanych ze rde zewntrznych. Dziki przeprowadzeniu inwentaryzacji i powstaniu PROGRAMU uzyskuje si wiedz o rozmiarze zasobw i ich stanie, zakada si swoist kartotek azbestow tak w gminie jak i Wojewdzkiej Bazie Danych o Azbecie (WBDA), a ponadto wdroenie PROGRAMU wpynie na sukcesywn popraw stanu rodowiska poprzez podwyszenie jakoci powietrza atmosferycznego, a tym samym zwikszenia komfortu pracy i ycia w gminie. Dziaania te wpisz si take w podnoszenie atrakcyjnoci gminy, a to rwnie z powodw choby estetycznych oraz wpyn na zwikszenie wartoci materialnej obiektw, tym samym poprawiajc status ekonomiczny mieszkacw. Podstaw prawn tworzenia i realizacji PROGRAMU s: - Rezolucja Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 19 czerwca 1997r. w sprawie programu wycofania azbestu z gospodarki (M.P., Nr 38, poz. 373) - Rzdowy Program usuwania azbestu i wyrobw zawierajcych azbest z terytorium Polski w latach 2002 2032 - przyjty przez Rad Ministrw RP w dniu 14 maja 2002r. - Program Oczyszczania Kraju z Azbestu 2009-2032 (POKzA) przyjty przez Rad Ministrw 14 lipca 2009 r. - Ustawa z dnia 19 czerwca 1997r o zakazie stosowania wyrobw zawierajcych azbest (tekst jednolity Dz. U z 2005 r. Nr 10 poz. 72) wraz z waciwymi przepisami wykonawczymi. - Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001r (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243)
Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany Strona 4
- Krajowy Plan Gospodarki Odpadami - Wojewdzki Plan Gospodarki Odpadami Rozdzia 2. PODSTAWOWE DANE DOTYCZCE OBSZARU GMINY WARTKOWICE, OBJTEGO PROGRAMEM Dane administracyjne Gmina Wartkowice pooona jest w pnocno-zachodniej czci wojewdztwa dzkiego i w pnocnozachodniej czci powiatu poddbickiego. Graniczy ona z 6 gminami: - Uniejw, Poddbice i Dalikw (powiat poddbicki); - winice Warckie i czyca (powiat czycki); - Parzczew (powiat zgierski). Gmina Wartkowice jest gmin wiejska o powierzchni 14 180 ha (141,80 km2), co stanowi ok. 16 % powierzchni powiatu. Gmin Wartkowice zamieszkuje 6401 mieszkacw. Pooenie geograficzne Zgodnie z podziaem Polski na mezoregiony fizycznogeograficzne wg J. Kondrackiego (Geografia fizyczna Polski) obszar gminy naley do prowincji Niu rodkowoeuropejskiego, podprowicji Niziny rodkowopolskie. Gmina pooona jest w obszarze mezoregionw: Wysoczyzny askiej i Kotliny Kolskiej, wchodzcych w skad makroregionu Nizina Poudniowowielkopolska. Tereny te tworz rozlege rwniny morenowe stanowice dolin Warty i Neru. Dalsza klasyfikacja geograficzna przyczynia si do podziau Wysoczyzny askiej na jednostki morfograficzne, w ktrych wyrniono przecit dolin Neru Rwnin Poddbick(140-150 m. n.p.m.).
Klimat Warunki klimatyczne obserwowane w gminie s typowe dla obszaru centralnej Polski. Gmin Wartkowice charakteryzuj dua zmienno elementw meteorologicznych. Struktura sieci osadniczej w gminie Na terenie gminy Wartkowice znajduje si cznie 60 miejscowoci w 42 soectwach. Struktur rozmieszczenia ludnoci w rozbiciu na poszczeglne soectwa przedstawia tabela 1.
L.p. Nazwa soectwa Miejscowoci Liczba gosp. Liczba mieszk.
Strona 5
w soectwie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Biaa Gra Biernacice Bronw Bronwek Chodw Drwalew Dzierawy Grabiszew Kiki Biaa Gra Biernacice Bronw Bronwek Chodw Drwalew Nasale Dzierawy Grabiszew Kiki Kdno Kdno -Stacja Kdno - Kolonia Lewiny Jadwisin Konopnica Krzepocinek ki Mrwna Brudnwek Ner Ner Parcel Ner Kolonia Zawada Nowa Wie Plewnik Pierwszy Nowy Gostkw Orzeszkw Starzyny Pardzice Pauzew Borek Peczyska Plewnik Polesie Powodw Trzeci Powodw Pierwszy Powodw Drugi Sakw Sdw Spdoszyn Stary Gostkw Sucha Dolna Sucha Grna wiatonia Zacisze Truskawiec Tur Wilkowice Ujazd Wartkowice Wierzbowa Wierzbwka Wola - Dbrowa
domowych 59 67 27 34 27 32 51 37 33 104 196 224 115 120 93 107 173 99 71 359
10 Kdno
11 Konopnica 12 Krzepocinek 13 ki 14 Mrwna 15 Ner
27 39 29 31 90
102 130 135 83 305
16 Nowa Wie 17 Nowy Gostkw 18 Orzeszkw 19 Pardzice 20 Pauzew-Borek 21 Peczyska 22 Plewnik 23 Polesie 24 Powodw Trzeci 25 Powodw 26 Sakw 27 Sdw 29 Spdoszyn 30 Stary Gostkw 31 Sucha 32 wiatonia 33 Truskawiec 34 Tur 35 Ujazd 36 Wartkowice 37 Wierzbowa 38 Wola Dbrowa
56 23 37 26 13 63 36 28 36 48 37 38 45 25 46 39 47 63 54 21 180 37 44
176 83 127 84 29 281 102 83 107 162 135 138 148 58 250 139 139 208 207 54 685 144 149 Strona 6
28 Spdoszyn Kolonia Spdoszyn Kolonia
Wola Niedwiedzia 39 Wlka 40 Wlki 41 Zalesie 42 Zelgoszcz Razem Wlka Wlki Zalesie Zelgoszcz 40 29 33 23 1854 145 76 105 75 6401
Uytkowanie terenu Gmina Wartkowice jest gmin wiejsk o charakterze rolniczo - przemysowym. Grunty rolne stanowi zdecydowan wikszo terenu gminy. W Gminie Wartkowice istniej 1302 indywidualne gospodarstwa rolne z czego gospodarstw o powierzchni: - do 6,9 ha jest - 642 - od 7 ha do 14,9 ha - 508 - od 15 ha do 49,9 ha - 151 - powyej 50 ha - 1 Areay gruntw i uytkw rolnych wg poszczeglnych wskanikw:
W oglnej strukturze dominuj uytki rolne, ktre stanowi 80,9 % powierzchni gminy. Najwaniejsze rol w rolniczym uytkowaniu ziemi zajmuj grunty orne, ktre stanowi 74,2 % oglnej powierzchni uytkw rolnych. Lasy (wasno pastwowa) na terenie Gminy Wartkowice skupione s w trzech kompleksach w miejscowociach: Gostkw, KdnoBiernacice, wiatonia. Rozdzia 3. CEL I ZADANIA PROGRAMU USUWANIA AZBESTU Celem gwnym PROGRAMU jest bezpieczne usunicie wyrobw oraz odpadw zawierajcych azbest z obszaru Gminy Wartkowice. Cel ten zostanie osignity poprzez realizacj niej wymienionych zada (celw porednich) okrelonych w PROGRAMIE: 1) Zwikszenie zakresu wiedzy mieszkacw na temat azbestu, jego bezpiecznego uytkowania i usuwania (likwidacja przyzwolenia spoecznego dla nielegalnych zachowa zwizanych z azbestem - nieuprawniony demonta i wyrzucanie odpadw do m.in. lasw, powstawanie dzikich wysypisk). 2) Stworzenie waciwych warunkw do wdroenia obowizujcych przepisw prawnych oraz dobrych praktyk zwizanych z wyrobami azbestowymi. 3) Stworzenie sprzyjajcych warunkw usuwania wyrobw azbestowych w caym okresie dziaania PROGRAMU. 4) Prowadzenie monitorowania powstawania odpadw azbestowych i prawidowej gospodarki nimi. 5) Zorganizowanie zbirek odpadw i dotowania usuwania azbestu dla mieszkacw gminy.
Strona 7
Rozdzia 4. AZBEST JEGO CHARAKTERYSTYKA I ZASTOSOWANIA a) Azbest - podstawowe dane Azbesty, niezalenie od rnic w skadzie chemicznym i rnic wynikajcych z budowy krystalicznej s mineraami naturalnie wystpujcymi w przyrodzie. Ich wystpowanie jest do powszechne, ale tylko w niewielu miejscach na kuli ziemskiej azbest by ( a niekiedy jeszcze jest) wydobywany na skal przemysow. Pod wzgldem mineralogicznym rozrnia si dwie grupy azbestw: grup serpentynw (chryzotyli) i grup azbestw amfibolowych. Do grupy serpentynw naley tylko jedna odmiana azbestu, azbest chryzotylowy, wydobywany i stosowany w najwikszych ilociach. W grupie azbestw amfibolowych praktyczne znaczenie maj dwie odmiany: azbest amozytowy i krokidolitowy. W niewielkich ilociach stosowany by antofilit (nalecy rwnie do grupy amfiboli) do produkcji filtrw z uwagi na wyjtkowo du odporno chemiczn. Wszystkie odmiany mineralne azbestu krystalizoway w czasie mierzonym okresami geologicznymi w szczelinach w ultra zasadowych skaach w wyniku oddziaywa hydrotermalnych. Co wicej krystalizoway w postaci bardzo cienkich, wyduonych monokrysztaw, ktrych dugo dochodzi niekiedy do kilkudziesiciu centymetrw. Chemicznie azbesty s uwodnionymi krzemianami magnezu zawierajcymi rne pierwiastki albo jako podstawienia magnezu albo jako roztwory stae. Warto, jako ciekawostk doda, e azbest chryzotylowy krystalizuje w postaci rurek, natomiast azbesty amfibolowe to nieco grubsze prcikowate krysztay. b) Zastosowanie azbestu w przemyle i budownictwie Z uwagi na liczne, cenne wasnoci uytkowe azbestu i relatywnie nisk cen, jego szerokie zastosowanie w stosunkowo duych ilociach miao miejsce, niemal na caym wiecie w okresie ostatnich 100 lat. Take i ma terenie Polski azbest stosowany by w produkcji wielu wyrobw przemysowych, lecz przede wszystkim, (co najmniej okoo 80%) do produkcji materiaw budowlanych. Zatem azbest towarzyszy nam od dawna i wyprodukowano znaczne iloci rozmaitych wyrobw z jego udziaem. W Polsce, gwnym ilociowo produktem zawierajcym azbest s wyroby azbestowo-cementowe a w tej liczbie szczeglnie paskie i faliste pyty dachowe i elewacyjne. Szacuje si, e na samych tylko dachach i elewacjach wci znajduje si przeszo miliard dwiecie milionw m2 tych pyt, co stanowi okoo 14,0 milionw ton. W Polsce azbest stosowano w produkcji nastpujcych grup wyrobw: - Wyroby azbestowo-cementowe [AC] - pokrycia dachowe i elewacyjne, - Rury cinieniowe, rury i prostoktne profile stosowane w kanaach wentylacyjnych, - Pyty i ksztatki AC w wymiennikach cieplnych, - Niewielkie ilociowo, lecz dawniej powszechnie stosowane ksztatki elektrotechniczne (w silnikach elektrycznych, wycznikach i instalacjach przemysowych), - Masy torkretowe i tzw. mikkie izolacje ognioochronne, - Wyroby tekstylne z azbestu sznury, maty i koce, - Specjalne, wysokowytrzymae uszczelki przemysowe, wyoenia antywibracyjne, - Materiay i okadziny cierne - sprzga i hamulce (obecnie wstpujce w starszych dwigach i windach, niekiedy w sprzgach napdw przemysowych, do niedawna rwnie w samochodach klocki hamulcowe), - Masy ogniotrwae, masy formierskie, - Filtry przemysowe i diafragmy do produkcji chloru, - Izolacje cieplne. Poniszy wykaz podaje dominujce ilociowo rodzaje wyrobw azbestowo -cementowych [AC] produkowanych w Polsce: - Pyty paskie prasowane tzw. szablony lub pyty Karo" (PN-66/B -14040),
- Pyty faliste i gsiory nie prasowane (PN-68/B-14041), nisko i wysokofaliste, - Pyty paskie prasowane okadzinowe (PN-70/B-14044), - Rury bezcinieniowe (kanalizacyjne) (PN-67/B-14753), - Rury cinieniowe (PN-68/B-14750), - Ksztatki kanalizacyjne (PN-68/B-14752), - Ksztatki do przewodw wentylacyjnych (BN-73/8865-10), - Pytki PACE" oraz ksztatki [AC] prasowane nieimpregnowane dla elektrotechniki (BN-67/6758-01, BN-70/6754-01), - Zbiorniki na wod, - Osony do kanaw spalinowych, - Ksztatki do wentylacji zewntrznych, - Ksztatki do oson rurocigw ciepowniczych, Pord pyt paskich najczciej na dachach stosowano, zwaszcza w poudniowej Polsce pyty typu Karo nazywane te, nieprawidowo szablonami. Byy to pyty o wymiarach 400 400 mm i gruboci 6 mm. Pyty te dziki dodatkowemu zagszczeniu w procesie prasowania cechuj si mniejsz porowatoci ni pyty faliste. Rnica ta jest do dua, co uwidacznia nasikliwo wynoszca dla pyt Karo, 16% podczas gdy nasikliwo pyt falistych (w zalenoci od ich stanu technicznego) wynosi nawet do 22%. Maa porowato pyt prasowanych pozwala przypuszcza, e ich odporno na korozj bdzie lepsza ni pyt nieprasowanych. Tak jest w istocie i wiadcz za tym liczne obserwacje dachw po wielu latach eksploatacji. Zakres produkowanych (stosowanych) pyt falistych, (pomimo podobnych ksztatw) by bardzo obszerny. Wynikao to z zakresu i skali produkcji jak rwnie faktu, e pyty byy produkowane w kilku krajach dawnego bloku socjalistycznego. W Tabeli 3 podano poszczeglne wymiary najpopularniejszych pyt falistych wystpujcych w Polsce.
c) Klasyfikacja wyrobw zawierajcych azbest S dwie klasy w zalenoci od zawartoci azbestu, stosowanego spoiwa oraz gstoci objtociowej. Klasa I (mikkie) obejmuje wyroby o gstoci objtociowej mniejszej od 1000 kg/m3, zawierajce powyej 20% azbestu. Najczciej stosowane w tej grupie byy wyroby tekstylne, uywane przez pracownikw w celach ochronnych, koce ganicze, szczeliwa plecione, tektury, pytki podogowe PCW, masy azbestowe natryskowe stosowane byy jako izolacja ognioochronna konstrukcji stalowych i przegrd budowlanych.
Klasa II ( twarde) obejmuje wyroby o gstoci objtociowej powyej 1000 kg/m3, zawierajce poniej 20% azbestu. W wyrobach tych wkna azbestowe s mocno zwizane. Niebezpieczestwo dla zdrowia i rodowiska stwarza mechaniczna obrbka tych wyrobw ( cicie, wiercenie otworw, rozbijanie, zrzucania). W grupie tej najbardziej rozpowszechnione s pyty azbestowo- cementowe faliste oraz pyty karo stosowane jako pokrycia dachowe i elewacje zewntrzne. Pyty paskie wykorzystywane byy jako elewacje zewntrzne, ciany osonowe, ciany dziaowe, osony cian przewodw windowych, szybw wentylacyjnych i instalacyjnych w budownictwie wielokondygnacyjnym. W mniejszych ilociach stosowano rury, w instalacjach wodocigowych i kanalizacyjnych, a take jako przewody kominowe i zsypy. d) Korozja powierzchni pyt azbestowych i emisja wkien azbestu Wyroby azbestowo cementowe ze wzgldu na rodzaj zastosowanych substancji skadowych mona porwna z betonem towarowym. Korozja eternitu (nazwa towarowa wyrobw azbestowo-cementowych) przebiega podobnie jak korozja betonu. Okrelenie czasu technicznego ycia eternitu zalene od wielu czynnikw, jest przedmiotem aktywnej dyskusji rodowisk naukowych. Ze wzgldu na zrnicowanie czynnikw korozyjnych wystpujcych w rodowisku przecitny okres uytkowania waha si od 20 do 60 lat. Z tych powodw przyjmuje si, e przecitny czas uytkowania wyrobw eternitowych (zawierajcych od 9,5% - 12,5% czystego azbestu) to 30 lat. Po osigniciu wieku technologicznego (okoo 30 lat) z wyrobw azbestowo-cementowych rozpoczyna si samoistne pylenie wkien azbestu. W niektrych przypadkach stan ten moe wystpi tak wczeniej jak i pniej. Powoduje to pojawianie si zwikszonego stenia wkien w otoczeniu obiektw z wbudowanym azbestem. Dodatkowym rdem emisji tyche wkien s wyroby z odamanymi czciami, bd cakowicie popkane. Kolejnym powodem zwikszenia emisji wkien do powietrza atmosferycznego jest korozja biologiczna, czyli obecno glonw i mchw na powierzchni pyty eternitowej. Najwikszym rdem zagroenia pyami azbestu s wszelkie prace wykonywane przy wyrobach zawierajcych azbest. Biorc pod uwag roboty polegajce na demontau wyrobw zawierajcych azbest twardy (gsto powyej 1000 kg/m3), istniejce wymogi prawne zapewniaj du prewencj pylenia wkien azbestu (oczywicie pod warunkiem bezwzgldnego stosowania si do procedur i przepisw oraz dobrych praktyk przy usuwaniu wyrobw zawierajcych azbest). Podobnie sytuacja wyglda, gdy mamy do czynienia z transportem i utylizacj. Przykadem tego niech bd badania prowadzone na skadowiskach wyrobw azbestowych, gdzie notowane stenia wkien azbestu nie przekraczaj norm ustalonych dla powietrza, jakim oddychaj ludzie w strefie zamieszkania. Natomiast demonta (a w zasadzie zrywanie eternitu z dachw i elewacji) przez osoby nieuprawnione i nieprzeszkolone doprowadza do znacznych przekrocze norm czystoci powietrza w zakresie zapylenia pyem i wknami azbestu. Karygodn praktyk jest wyrzucanie wyrobw azbestowych do lasw, roww i innych miejsc. Powoduje to nie tylko znaczne skaenie powietrza w okolicy (najczciej czystego, bo lenego), ale ryzyko rozprzestrzenienia po wikszym terenie i potgowanie skaenia. Obserwowany jest rwnie proceder, (chocia zmniejsza si ostatnio ju jego skala) montay eternitu z dachu na dach. Powoduje to skaenie podczas zdejmowania z pierwszego dachu, (roboty s wykonywane przez osoby przypadkowe, do tego w popiechu), rwnie podczas transportu, a szczeglnie w czasie ukadania zdemontowanych uprzednio pyt na dachu docelowym. Wszystkie opisywane powyej, naganne zachowania kuriozalnie uzyskuj akceptacj spoeczn (pomimo faktu, i tego rodzaju dziaania szkodz zdrowiu tego spoeczestwa) i uchodz karze pomimo funkcjonowania odpowiednich przepisw. Warto w tym miejscu zaznaczy, e od stycznia 2005 r. wymienione powyej praktyki podlegaj sankcjom karnym z mocy przepisw Kodeksu Karnego i s zagroone oprcz grzywny, kar pozbawienia wolnoci do lat 3. Za zamanie przepisw ustawy o odpadach od dnia 12 marca 2010 r. zaostrzono sankcje karne, dot. nieprawidowoci przy gospodarowaniu odpadami. rda emisji poza wspomnianymi, a pochodzcymi z obiektw budowlanych, s sukcesywnie likwidowane. Jednym z najwikszych jest emisja wkien z wyrobw i czci samochodowych. Azbest by uywany jako domieszka, bd gwny skadnik rnych czci zamiennych przemysu samochodowego gwnie okadzin ciernych. Zatem rdem emisji pozostaj samochody uywajce starych (ju zakazanych czci), bd importowanych gwnie z krajw byego Zwizku Radzieckiego, gdzie niestety stosowanie azbestu nie jest zabronione. Istnieje rwnie ladowa ilo wkien azbestu w powietrzu pochodzenia
Strona 10
naturalnego. Jednake w polskich warunkach (z uwagi na niewystpowanie naturalnych z azbestu) jest to ilo praktycznie pomijalna (na poziomie ta). Rozdzia 5. PROGRAM RZDOWY USUWANIA AZBESTU I WYROBW ZAWIERAJCYCH AZBEST STOSOWANYCH NA TERYTORIUM POLSKI W ASPEKCIE LOKALNEGO PROGRAMU a) Wprowadzenie W maju 2002 r. Rada Ministrw przyja Program usuwania azbestu i wyrobw zawierajcych azbest stosowanych na terytorium Polski zwany dalej Programem. Obecnie Program ten zosta w dniu 15 lipca 2009r zastpiony Programem Oczyszczania Kraju z Azbestu (POKzA). Program (POKzA) powsta w wyniku: - Realizacji przyjtej przez Sejm RP Rezolucji z dnia 19 czerwca 1997 r. w sprawie programu wycofywania azbestu z gospodarki (M.P. Nr 38, poz. 373), w ktrej Rad Ministrw zobowizano do opracowania programu zmierzajcego do wycofywania azbestu i wyrobw zawierajcych azbest stosowanych na terytorium Polski, - Realizacji ustawy z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobw zawierajcych azbest (Dz. U. z 2004 r. Nr 3, poz. 20) oraz odpowiednich przepisw wykonawczych do tej ustawy, - Potrzeby oczyszczania kraju z azbestu oraz wyrobw zawierajcych ten surowiec. - Zmian po uwzgldnieniu wnioskw z pierwszego etapu realizacji poprzedniego Programu Rzdowego, Ministerstwo Gospodarki od 1997 r. wykonao szereg prac i ekspertyz, stanowicych niezbdny materia bazowy do programw wycofywania azbestu z gospodarki, szczeglnie z budownictwa. Ponadto opracowano m.in.: - w 2001 r. "Zbir przepisw i procedur dotyczcych bezpiecznego postpowania z wyrobami zawierajcymi azbest" dla lokalnych wadz samorzdowych oraz przedsibiorstw zajmujcych si napraw lub usuwaniem tych wyrobw. - w 2003 r. Informator o przepisach i procedurach dotyczcych bezpiecznego postpowania z wyrobami zawierajcymi azbest (uwzgldniajcy Program oraz przepisy zawarte w nowych ustawach i wielu aktach wykonawczych do tych ustaw, ktre weszy w ycie po 2001 r.). Do koordynowania prac dotyczcych opracowania Programu, utworzono w Ministerstwie Gospodarki, zesp roboczy (Rad Programow) reprezentujcy zainteresowane resorty i urzdy centralne: - Ministerstwo Finansw, Ministerstwo Spraw Wewntrznych i Administracji, Ministerstwo Pracy i Polityki Spoecznej, Ministerstwo rodowiska, Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Budownictwa, Ministerstwo Transportu, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Gwny Urzd Nadzoru Budowlanego, Pastwow Inspekcj Pracy, Gwny Inspektor Ochrony rodowiska, Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej, - Urzdy Marszakowskie z caego kraju Ponadto na rzecz programu pracowali i stale pracuj uznani zarwno w kraju, jak i za granic eksperci w zakresie przemysu i rozwizywania problemw zwizanych z azbestem. W funkcjonowaniu Programu maj swj udzia rwnie organizacje pozarzdowe. b) Zawarto i dane z Programu (POKzA) Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032 przyjty 14 lipca 2009r, zwany dalej "POKzA", utrzymuje cele przyjtego przez Rad Ministrw 14 maja 2002 r. Programu usuwania azbestu i wyrobw zawierajcych azbest stosowanych na terytorium Polski, czyli: 1) Usunicie i unieszkodliwienie wyrobw zawierajcych azbest; 2) Minimalizacja negatywnych skutkw zdrowotnych spowodowanych obecnoci azbestu na terytorium kraju; 3) Likwidacja szkodliwego oddziaywania azbestu na rodowisko.
Strona 11
Okrela jednak nowe zadania niezbdne do oczyszczenia kraju z azbestu w okresie 24 lat, wynikajce ze zmian gospodarczych i spoecznych, jakie nastpiy m.in. w zwizku ze wstpieniem Polski do Unii Europejskiej. Realizuje wnioski zawarte w "Raporcie z realizacji w latach 2003-2007 Programu usuwania azbestu i wyrobw zawierajcych azbest stosowanych na terytorium Polski" poprzez wprowadzenie priorytetowych zada legislacyjnych, uruchomienie wsparcia finansowego dla dziaa prowadzonych przez jednostki samorzdu terytorialnego oraz usprawnienie systemu monitoringu realizacji Programu (POKzA). Wsparcie finansowe ze rodkw budetowych pozostajcych w gestii Ministra Gospodarki ukierunkowane jest gwnie na wzmocnienie procesu inwentaryzacji wyrobw zawierajcych azbest przez dofinansowanie opracowywania gminnych, powiatowych i wojewdzkich planw usuwania wyrobw zawierajcych azbest. Jest rwnie przeznaczane na prowadzenie dziaa edukacyjno-informacyjnych, w tym szkole dla administracji publicznej oraz szkole lokalnych, dziki ktrym ma zosta wzmocniony proces usuwania wyrobw zawierajcych azbest z terenu nieruchomoci bez korzystania z usug wyspecjalizowanych firm (zadania m.in. dla O.S.P.) Program (POKzA) grupuje zadania przewidziane do realizacji na poziomie centralnym, wojewdzkim i lokalnym, w piciu blokach tematycznych: 1) Zadania legislacyjne; 2) Dziaania edukacyjno-informacyjne skierowane do dzieci i modziey, szkolenia pracownikw administracji rzdowej i samorzdowej, opracowywanie materiaw szkoleniowych, promocja technologii unicestwiania wkien azbestowych, organizacja krajowych i midzynarodowych szkole, seminariw, konferencji kongresw i udzia w nich; 3) Zadania w zakresie usuwania azbestu i wyrobw zawierajcych azbest z obiektw budowlanych, z obiektw uytecznoci publicznej, terenw byych producentw wyrobw azbestowych, oczyszczania terenw nieruchomoci, budowy skadowisk oraz instalacji do unicestwiania wkien azbestowych; 4) Monitoring realizacji Programu przy pomocy elektronicznego systemu informacji przestrzennej; 5) Dziaania w zakresie oceny naraenia i ochrony zdrowia. Szacuje si, e na terenie kraju nadal uytkowane jest ok. 14,5 mln ton wyrobw zawierajcych azbest (w latach 2003-2008 usunito ok. l mln ton).Trwao pyt azbestowo-cementowych okrela si na okoo 30 lat, okres eksploatacji innych wyrobw jest z reguy krtszy. W przyjtym czasie (do roku 2032) powstawa bdzie znaczna ilo odpadw, ktre zgodnie z rozporzdzeniem Ministra rodowiska z dnia 27 wrzenia 2001 r. w sprawie katalogu odpadw (Dz. U. Nr 112, poz. 1206) sklasyfikowane zostay na licie odpadw niebezpiecznych. Rysunek 2 przedstawia nagromadzenie wyrobw zawierajcych azbest w ukadzie wojewdzkim.
Strona 12
c) Cele Programu POKzA 2009 - 2032 Gwne cele Programu to: 1) Usunicie i unieszkodliwienie wyrobw zawierajcych azbest; 2) Minimalizacja negatywnych skutkw zdrowotnych spowodowanych obecnoci azbestu na terytorium kraju; 3) Likwidacja szkodliwego oddziaywania azbestu na rodowisko. Cele Programu bd realizowane sukcesywnie a do roku 2032, w ktrym zakadane jest oczyszczenie kraju z azbestu. Szacuje si, e na terenie kraju w 2008 r. znajdowao si ok. 14,5 mln ton wyrobw zawierajcych azbest (w latach 2003-2008 usunito ok. 1 mln ton). Przyjmuje si, i nastpujce iloci odpadw zawierajcych azbest zostan wycofane z uytkowania w kolejnych latach: - w latach 20092012 okoo 28% odpadw (4 mln ton), - w latach 20132022 okoo 35% odpadw (5,1 mln ton), - w latach 20232032 okoo 37% odpadw (5,4 mln ton). Program tworzy nowe moliwoci, m.in.: 1) Skadowanie odpadw azbestowych na skadowiskach podziemnych, 2) Wdraanie nowych technologii umoliwiajcych unicestwianie wkien azbestu, 3) Pozostawianie w ziemi w dopuszczonych prawem przypadkach wyrobw azbestowych wycofanych z uytkowania, (dot. rur i instalacji podziemnych). Ponadto Program przewiduje: - Do 2012 r. przeprowadzenie penej i rzetelnej inwentaryzacji oraz ustalenie rozmieszczenia terytorialnego azbestu i wyrobw zawierajcych azbest, - Utworzenie i uruchomienie elektronicznego Systemu Informacji Przestrzennej do monitoringu usuwania wyrobw zawierajcych azbest, - Podjcie prac legislacyjnych umoliwiajcych egzekwowanie obowizkw naoonych na podmioty fizyczne i prawne oraz zasilanie danymi elektronicznego systemu monitorowania realizacji Programu, - Zwikszenie zaangaowania administracji samorzdowej, szczeglnie gmin. d) Zaoenia Programu
- W Polsce okoo 85% azbestu znajduje si w wyrobach budowlanych, - Usuwanie i wymiana wyrobw zawierajcych azbest jest dziaalnoci remontowo-budowlan i przynie powinna znaczne oywienie gospodarcze w dziedzinie budownictwa i produkcji materiaw budowlanych, - Powinien powsta rynek usug kredytowo-bankowych dla obsugi nowych klientw z atrakcyjnymi ofertami dla mniej zamonych wacicieli obiektw budowlanych, - Powstan dochody z podatkw i opat z tytuu usuwania wyrobw zawierajcych azbest, a take skadowania ich jako odpadw, - Niezbdna jest ratyfikacja przez Polsk Konwencji Midzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) Nr 162 z 1986r. oraz dostosowanie si do wymaga dyrektyw dotyczcych azbestu, ktrych stosowanie stanowi bdzie obowizek po wejciu Polski do Unii Europejskiej, - Nadrzdne znaczenie ma ograniczenie wzrastajcej iloci zachorowa i zgonw w Polsce (analogicznie, jak w Europie), wywoywanych szkodliwoci azbestu. Potrzeba ochrony zdrowia i ycia ludnoci zasadnym czyni skierowanie rodkw z funduszy ekologicznych na wsparcie Programu. e) Skadowanie (utylizacja) odpadw azbestowych Jedyn metod aktualnie stosowan unieszkodliwiania (utylizacji) odpadw azbestowych jest ich skadowanie. Dziki zmianom legislacyjnym ju niedugo moliwe bdzie unieszkodliwianie azbestu w procesach obrbki termicznej z zastosowaniem technologii mikrofalowej (MTT). W uzasadnionych wypadkach zastosowanie takiej technologii jest wyjciem lepszym ni skadowanie, jednake ze wzgldw ekonomicznych i logistycznych metoda ta jeszcze dugo nie zastpi w peni metody unieszkodliwiania poprzez skadowanie. Obecnie oczekujemy na fina trwajcych prac nad nowelizacj Ustawy o odpadach, ktra w sposb znaczcy wpynie na gospodarowanie odpadami w tym rwnie azbestowymi (m.in. dugo oczekiwana zmiana podmiotowoci waciciela odpadw). Skadowanie wyrobw zawierajcych azbest: - Problem unieszkodliwiania azbestu i wyrobw zawierajcych azbest skadowanych na istniejcych i nowych skadowiskach, zostanie rozwizany w ramach wdroenia Dyrektywy Rady 1999/31/WE w sprawie skadowania odpadw, - Istniejce skadowiska niespeniajce wymaga dyrektywy musz by zmodernizowane najpniej do 1 lipca 2012 r. lub zamknite, - Nowe skadowiska odpadw azbestowych spenia powinny wymagania konstrukcyjne dyrektywy z chwil ich zakadania, - Dostosowanie do wymaga prawa wsplnotowego w zakresie gospodarki odpadami, w tym niebezpiecznym (w tym azbest) zaliczone zostao do priorytetw w Narodowym Programie Przygotowania do Czonkostwa (NPPC) w obszarze rodowiska. Zakada si, e potrzeba jest w caym kraju jeszcze 56 skadowisk o powierzchniach 1ha, 2ha i 5 ha. Wybr miejsc lokalizacji skadowisk naley dokona w oparciu o wytyczne zawarte w dyrektywie 99/31/WE w sprawie skadowania odpadw oraz rozporzdzenia Ministra rodowiska z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie zmiany szczegowych wymaga dotyczcych lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknicia, jakim powinny odpowiada poszczeglne typy skadowisk odpadw (Dz. U. Nr 39,poz.320). Ilo skadowisk potrzebnych w danym wojewdztwie zaley od przyjtych koncepcji budowy: - Duego centralnego skadowiska o powierzchni ok. 5 ha dla potrzeb regionu lub jego znacznej czci, - rednich skadowisk o powierzchni ok. 2 ha, - Maych skadowisk o powierzchni do 1 ha lokalizowanych przy istniejcych skadowiskach komunalnych na wydzielonych czciach skadowisk z moliwoci rozbudowy pozwalajc na skadowanie odpadw w nastpnych latach. Jako optymalna gboko skadowania przyjto 8 m warstwowo ukadanych opakowanych odpadw, ktre po wypenieniu skadowiska przysypywane s 2 m warstw gruntu. Ilo skadowisk i ich lokalizacja zaley od decyzji organw samorzdu gminnego i powiatowego.
f) Szacowane koszty realizacji Programu w okresie 30 lat Koszt realizacji Programu (POKzA) oszacowano na podstawie nastpujcego zaoenia, e pozostao do usunicia 14,5 mln ton wyrobw azbestowych, czny koszt ich demontau i transportu oraz unieszkodliwienia wytworzonych odpadw zawierajcych azbest szacuje si na kwot ok. 40 mld z. Koszt budowy przewidzianych 56 skadowisk odpadw lub kwater przystosowanych do skadowania odpadw zawierajcych azbest oszacowano na kwot ok. 260 mln z. Pozostajce w dyspozycji Ministra Gospodarki rodki finansowe z budetu pastwa, przeznaczone maj by na wspieranie: - opracowania planw usuwania wyrobw zawierajcych azbest, - dziaa edukacyjno-informacyjnych oraz monitoringu Programu Dziaania te okrela kwota 53,2 mln z (0,13%), rodki finansowe jednostek JST konieczne na wykonywanie i aktualizowanie inwentaryzacji wyrobw zawierajcych azbest szacuje si na ok. 40 mln z. g) Szacowane dochody Programu - Dla budetu pastwa z tytuu usuwania wyrobw azbestowych, produkcji i sprzeday nowych pokry, eksploatacji skadowisk (VAT i podatek dochodowy, podatek od nieruchomoci), - Dla budetu pastwa z tytuu powstania firm demontujcych i transportujcych, - Wynikajce z przyrostu wartoci obiektw i mieszka, gruntw budowlanych i ornych. h) Przeznaczenie rodkw finansowych zarezerwowanych w Programie: - Szkolenia pracownikw administracji publicznej w zakresie szczegowych przepisw i procedur dotyczcych azbestu, - Utworzenie orodka referencyjnego bada i oceny ryzyka zdrowotnego zwizanego z azbestem, - Oczyszczania miejsc publicznych, - Budowy skadowisk odpadw azbestowych, - Monitorowanie realizacji Programu, - Dziaalnoci informacyjno-popularyzacyjnej w mediach na temat bezpiecznego postpowania z wyrobami zawierajcymi azbest oraz sposobw ich usuwania. i) Podsumowanie syntetyki zawartoci POKzA w zakresie obowizkw samorzdu 1) gromadzenie przez wjta, burmistrza, prezydenta miasta informacji o iloci, rodzaju i miejscach wystpowania wyrobw zawierajcych azbest oraz przekazywanie jej do marszaka wojewdztwa z wykorzystaniem dostpnego narzdzia informatycznego www.bazaazbestowa.pl; 2) przygotowywanie i aktualizacja programw usuwania azbestu i wyrobw zawierajcych azbest, take w ramach planw gospodarki odpadami; 3) organizowanie usuwania wyrobw zawierajcych azbest przy wykorzystaniu pozyskanych na ten cel rodkw krajowych lub unijnych z uwzgldnieniem zasad zawartych w Programie; 4) inspirowanie waciwej postawy obywateli w zakresie obowizkw zwizanych z usuwaniem wyrobw zawierajcych azbest; 5) wsppraca z marszakiem wojewdztwa w zakresie inwentaryzacji wyrobw zawierajcych azbest oraz opracowywania programw usuwania wyrobw zawierajcych azbest, w szczeglnoci w zakresie lokalizacji skadowisk odpadw zawierajcych azbest oraz urzdze przewonych do przetwarzania odpadw zawierajcych azbest; 6) wsppraca z mediami w celu propagowania odpowiednich inicjatyw spoecznych oraz rozpowszechniania informacji dotyczcych zagroe powodowanych przez azbest; 7) wsppraca z organizacjami spoecznymi wspierajcymi realizacj Programu;
8) wsppraca z organami kontrolnymi (inspekcja sanitarna, inspekcja pracy, inspekcja nadzoru budowlanego, inspekcja ochrony rodowiska). j) Zarzdzanie Programem Interdyscyplinarno Programu wymaga koordynacji pracy wszystkich jednostek i instytucji odpowiedzialnych za realizacj poszczeglnych zada lub porednio biorcych udzia w ich realizacji. Dlatego te zadania przewidziane Programem s realizowane na trzech poziomach: - Centralnym Rada Ministrw, minister waciwy do spraw gospodarki w strukturze ministerstwa Gwny Koordynator Programu - Wojewdzkim samorzd wojewdztwa, - Lokalnym samorzd powiatowy, samorzd gminny. Minister Gospodarki powoa Gwnego Koordynatora, ktry jest odpowiedzialny za wspdziaanie poszczeglnych jednostek i instytucji oraz podejmowanie inicjatyw we wdraaniu Programu. Utworzona zostaa rwnie Rada Programowa jako organ inicjatywny, opiniodawczy i doradczy. Rada liczy 37 czonkw i w jej skad wchodz przedstawiciele zainteresowa - nych resortw, instytutw, wszystkich urzdw marszakowskich oraz przedstawiciele organizacji pozarzdowych. Dla usprawnienia pracy Rady powoano 2 komisje problemowe: 1) Komisj budetow, 2) Komisj legislacyjn, Zmodyfikowany POKzA w sposb bardziej skuteczny ma wpyn na realizacj zaoe Programu, uwzgldniajc dowiadczenia z pierwszych lat funkcjonowania poprzedniego Programu z roku 2002. Rozdzia 6. PROCEDURY BEZPIECZNEGO POSTPOWANIA Z WYROBAMI ZAWIERAJCYMI AZBEST Procedury s swego rodzaju przewodnikiem dla osb i instytucji uczestniczcych w procesach unieszkodliwiania azbestu. Z uwagi na zakres opracowania program skupia si na procedurach dotyczcych demontau eternitu. Procedury opisujce transport i skadowanie potraktowane s schematycznie i w zasadzie s pokazane, e istniej. Procesy opisane tymi procedurami nie wystpuj w tym opracowaniu. Problematyka bezpiecznego postpowania z wyrobami i odpadami zawierajcymi uszeregowana w bloku tematycznym obejmujcym cznie 6 procedur. S to: Grupa I Procedury obowizujce wacicieli i zarzdzajcych zawierajcymi azbest lub wyroby zawierajce azbest. Procedura 1 dotyczca obowizkw w czasie uytkowania obiektw, instalacji i urzdze. Procedura 2 dotyczca obowizkw przy usuwaniu wyrobw zawierajcych azbest, Grupa II Procedury obowizujce wykonawcw prac polegajcych na usuwaniu wyrobw zawierajcych azbest wytwrcw odpadw niebezpiecznych. Procedura 3 dotyczca postpowania przy pracach przygotowawczych do usunicia wyrobw zawierajcych azbest. Procedura 4 dotyczca prac polegajcych na usuwaniu wyrobw zawierajcych azbest wytwarzaniu odpadw niebezpiecznych, wraz z oczyszczaniem obiektu (terenu) instalacji. Grupa III
azbest
zostaa
obiektami,
instalacjami
i urzdzeniami
Procedura obowizujca prowadzcych dziaalno w zakresie transportu odpadw niebezpiecznych zawierajcych azbest. Procedura 5 dotyczca przygotowania i transportu odpadw niebezpiecznych zawierajcych azbest. Grupa IV Procedura obowizujca zarzdzajcych skadowiskami odpadw niebezpiecznych zawierajcych azbest. Procedura 6 dotyczca skadowania odpadw na skadowisku przeznaczonym do wycznego skadowania odpadw zawierajcych azbest lub innym, speniajcym odpowiednie warunki techniczne. PROCEDURA 1 Dotyczca obowizkw i postpowania wacicieli oraz zarzdcw przy uytkowaniu obiektw i terenw z wyrobami zawierajcymi azbest.
Cel procedury Celem procedury jest przedstawienie zakresu obowizkw oraz zasad postpowania wacicieli i zarzdcw budynkw, budowli, instalacji i urzdze oraz terenw gdzie znajduje si azbest lub wyroby zawierajce azbest. Wyznacza ona obowizki i kierunki dziaa, jakie obowizani s podejmowa waciciele/zarzdzajcy obiektami, na ktrych zidentyfikowano wyroby zawierajce azbest. Procedura dotyczy, wic mwic skrtowo - bezpiecznego ich uytkowania. Opis szczegowy Waciciel lub zarzdca budynku, budowli, instalacji lub urzdzenia technicznego oraz terenu gdzie znajduj si wyroby zawierajce azbest ma obowizek sporzdzenia - w 2 egzemplarzach Oceny stanu i moliwoci bezpiecznego uytkowania wyrobw zawierajcych azbest zwanej dalej Ocen. Od dnia 17 wrzenia 2010 r. obowizuje nowy wzr arkusza ocen acz kwalifikacja do trzech stopni pilnoci nie ulega zmianie. Waciciele lub zarzdcy, ktrzy spenili ten obowizek wczeniej sporzdzaj nastpne oceny w terminach wynikajcych z warunkw poprzedniej Oceny tzn.:
1) Po 5-u latach, jeeli wyroby zawierajce azbest s w dobrym stanie technicznym i nieuszkodzone, 2) Po 1-m roku, jeeli przy poprzedniej Ocenie ujawnione zostay drobne (do 3% powierzchni wyrobw) uszkodzenia. Wyroby, ktre posiaday lub posiadaj due i widoczne uszkodzenia powinny zosta bezzwocznie usunite. Ocen sporzdza waciciel lub zarzdca obecnie w jednym egzemplarzu i zachowuje go w dokumentacji budynku, budowli, instalacji lub urzdzenia przemysowego oraz terenu do czasu sporzdzenia kolejnej oceny, ktrej termin wynika z oceny pierwszej. Waciciel lub zarzdca zobowizany jest do przeprowadzenia inwentaryzacji (spisu z natury) wyrobw zawierajcych azbest. Wyniki inwentaryzacji powinny suy do sporzdzenia stosownej informacji dla wjta, burmistrza lub prezydenta miasta waciwego dla miejsca znajdowania si budynku, budowli, instalacji lub urzdzenia oraz terenu z wyrobami zawierajcymi azbest. Informacje przedkada si corocznie, celem wykazania ewentualnych zmian w iloci posiadanych wyrobw zawierajcych azbest, co pozwoli na ocen zagroenia dla ludzi i rodowiska w danym rejonie a take na zaktualizowanie ewidencji. Waciciel lub zarzdca budynku, budowli, instalacji lub urzdzenia oraz terenu, gdzie wystpuj wyroby zawierajce azbest, ma ponadto obowizki: - Oznakowania miejsc, a szczeglnie pomieszcze, gdzie znajduj si urzdzenia lub instalacje z wyrobami zawierajcymi azbest odpowiednim znakiem ostrzegawczym dla azbestu, - Opracowania i wywieszenia w takiej sytuacji na widocznym miejscu instrukcji bezpiecznego postpowania i uytkowania pomieszczenia z wyrobami zawierajcymi azbest. - Zaznaczenia na planie sytuacyjnym terenu miejsc z wyrobami zawierajcymi azbest. Ponadto, jeeli w budynku, budowli, instalacji lub urzdzeniu oraz na terenie znajduj si wyroby zawierajce azbest o gstoci objtociowej mniejszej ni 1000 kg/m3 (tzw. mikkie), lub, jeeli wyroby zawieraj azbest krokidolit, a take, gdy te wyroby znajduj si w zamknitych pomieszczeniach, lub istnieje uzasadniona obawa duej emisji azbestu do rodowiska waciciel lub zarzdca powinien opracowa plan kontroli jakoci powietrza (monitoringu), a jego wyniki uwzgldni przy dalszej eksploatacji lub usuwaniu wyrobw zawierajcych azbest. PROCEDURA 2 Dotyczca obowizkw i postpowania zawierajcych azbest z obiektw lub terenw. wacicieli i zarzdcw przy usuwaniu wyrobw
Strona 18
Opis procedury Procedura dotyczy obowizkw i sposobw postpowania wacicieli lub zarzdzajcych obiektami z zabudowanymi wyrobami z azbestem w toku czynnoci zmierzajcych do usuwania wyrobw azbestowych. Cel procedury Celem procedury jest przedstawienie zakresu obowizkw i postpowania wacicieli i zarzdcw budynkw, budowli, instalacji lub urzdze oraz terenw z wyrobami zawierajcymi azbest przed i w czasie wykonywania prac usuwania lub zabezpieczania takich wyrobw. Zakres procedury Zakres procedury obejmuje okres od podjcia decyzji o zabezpieczeniu lub usuwaniu wyrobw zawierajcych azbest, do zakoczenia tych robt i uzyskania stosownego owiadczenia wykonawcy prac. Szczegowy opis: Waciciel lub zarzdca budynku, budowli, instalacji lub urzdzenia oraz terenu, gdzie znajduje si azbest lub wyroby zawierajce azbest powinien dokona identyfikacji rodzaju i iloci azbestu w wyrobach, przez uprawnione do takich prac laboratorium. Identyfikacja azbestu powinna nastpi w okresie uytkowania wyrobw, jeszcze przed rozpoczciem wykonywania prac zabezpieczenia lub usuwania takich wyrobw o ile informacja ta, nie jest podana w innych dokumentach budowy przedmiotowego obiektu. Identyfikacja azbestu jest obowizkiem waciciela lub zarzdcy, wynikajcym z tytuu wasnoci oraz odpowiedzialnoci prawnej, dotyczcej ochrony osb trzecich od szkd mogcych wynika z nieodpowiedniej eksploatacji przedmiotu stanowicego wasno. Wyniki identyfikacji azbestu powinny by uwzgldniane przy: - Sporzdzaniu Oceny - Sporzdzaniu informacji dla wjta, burmistrza, prezydenta miasta
- Zawieraniu umowy na wykonanie prac zabezpieczania lub usuwania wyrobw zawierajcych azbest z wykonawc tych prac wytwarzajcym odpady niebezpieczne. Waciciel lub zarzdca moe zleci innym fachowo przygotowanym osobom lub podmiotom prawnym przeprowadzenia czynnoci wykonania identyfikacji azbestu w wyrobach. W kadym przypadku powinno to mie miejsce przed rozpoczciem prac zabezpieczenia lub usuwania wyrobw zawierajcych azbest. Waciciel lub zarzdca budynku, budowli, instalacji lub urzdzenia oraz terenu z wyrobami zawierajcymi azbest, ma obowizek zgoszenia na 30 dni przed rozpoczciem prac, wniosku o pozwolenie na budow (remont), wraz z okrelonymi warunkami. Wniosek powinien sporzdzony z uwzgldnieniem przepisw wynikajcych art. 31 ust. 3, pkt.2 oraz Art. 36 ust. 1 pkt.1 i 4 ustawy Prawo budowlane. Zatajenie informacji o wystpowaniu azbestu w wyrobach, ktre bd przedmiotem prac remontowo-budowlanych skutkuje na podstawie ustawy Prawo Ochrony rodowiska odpowiedzialnoci prawn. Po dopenieniu obowizkw formalnoprawnych, waciciel lub zarzdca dokonuje wyboru wykonawcy prac wytwrcy odpadw niebezpiecznych. Zawiera umow na wykonanie prac zabezpieczenia lub usuwania wyrobw zawierajcych azbest oraz oczyszczenia budynku, budowli, instalacji lub urzdzenia oraz terenu z azbestu. W umowie powinny by jasno sprecyzowane obowizki stron, rwnie w zakresie zabezpieczenia przed emisj azbestu w czasie wykonywania prac. Niezalenie od obowizkw wykonawcy prac, waciciel lub zarzdca powinien poinformowa mieszkacw lub uytkownikw budynku, budowli, instalacji lub urzdzenia oraz terenu, o usuwaniu niebezpiecznych materiaw zawierajcych substancje stwarzajce szczeglne zagroenie dla ludzi oraz sposobach zabezpieczenia przed ta szkodliwoci. Na kocu waciciel lub zarzdca powinien uzyska od wykonawcy prac, pisemne owiadczenie o prawidowoci wykonania robt i oczyszczenia z azbestu, a nastpnie przechowywa je przez okres, co najmniej 5-lat, wraz z inna dokumentacj budynku, budowli, instalacji lub urzdzenia oraz terenu. Wykonawca obowizany jest wystawi i przekaza inwestorowi dokumenty takie jak karta ewidencji odpadu oraz karta przekazania odpadu, powiadczona przez uprawnione skadowisko, e wymienione w niej odpady znalazy si w tym miejscu. PROCEDURA 3 Dotyczca postpowania przy pracach przygotowawczych do usuwania wyrobw zawierajcych azbest.
Strona 20
Cel procedury Celem procedury jest przedstawienie zasad postpowania podczas prac przygotowawczych do usuwania wyrobw zawierajcych azbest lub ich zabezpieczenia. Procedura dotyczy podmiotw gospodarczych zajmujcych si gospodark odpadami niebezpiecznymi (azbestem) oraz ich wsppracy z wacicielem/inwestorem. Zakres procedury
Strona 21
Zakres procedury obejmuje caoksztat prac oraz postpowania dotyczcego przygotowania do zabezpieczenia lub usuwania wyrobw zawierajcych azbest. Opis szczegowy Wykonawca prac polegajcych na zabezpieczeniu lub usuwaniu wyrobw zawierajcych azbest, jest w zrozumieniu przepisw ustawy z dnia 19 grudnia 2002 r. Art. 3 ust. 1- wytwrc odpadw powstajcych w wyniku wiadczenia usug, w zakresie budowy, rozbirki, remontu obiektw, czyszczenia zbiornikw lub urzdze oraz sprztania, konserwacji i napraw jest podmiot, ktry wiadczy usug, chyba, e umowa o wiadczeniu usugi stanowi inaczej. Z powyszej definicji wynika, e wytwrc odpadw moe by np. waciciel lub zarzdzajcy, ktry we wasnym zakresie wykonuje prace zabezpieczenia lub usuwania wyrobw zawierajcych azbest i zleca do wykonania tylko cz robt. W takim przypadku na nim te spoczywa bd wszystkie obowizki wynikajce z przepisw i procedur postpowania z odpadami niebezpiecznymi zawierajcymi azbest. Wytwrc odpadw obowizuje postpowanie okrelone przepisami ustawy o odpadach, z pniejszymi zmianami. Podstawow czynnoci dla przedsibiorcy, ktry zamierza podj dziaalno w zakresie wytwarzania odpadw niebezpiecznych zawierajcych azbest, w iloci powyej 100 kg rocznie, jest opracowanie programu gospodarki odpadami (wszelkimi ze wzgldu na profil dziaalnoci) w tym niebezpiecznymi zawierajcymi azbest i uzyskanie jego zatwierdzenia przez waciwego, ze wzgldu na siedzib przedsibiorcy marszaka wojewdztwa z moliwym zasigiem dziaania nawet dla caego kraju. Program gospodarki odpadami doczony do wniosku o wydanie decyzji zatwierdzajcej, powinien zawiera: 1) Wyszczeglnienie wszystkich rodzajw odpadw, (w tym niebezpiecznych) przewidzianych do wytwarzania wraz z odpowiednimi kodami, a w przypadku, gdy okrelenie rodzaju nie jest wystarczajce do ustalenia zagroe, jakie mog powodowa odpady niebezpieczne, waciwy organ moe wezwa wnioskodawc do podania skadu chemicznego i waciwoci odpadw, 2) Informacj wskazujc na sposoby zapobiegania powstawaniu odpadw, (w tym niebezpiecznych) lub ograniczenia iloci odpadw i ich negatywnego oddziaywania na rodowisko, 3) Szczegowy opis sposobw gospodarowania odpadami, z uwzgldnieniem zbierania, transportu, odzysku lub unieszkodliwiania odpadw niebezpiecznych, 4) Wskazanie miejsca i sposobu magazynowania odpadw, 5) Okrelenie czasu prowadzenia dziaalnoci zwizanej z wytwarzaniem odpadw (maksymalnie na 10 lat), 6) Okrelenie zasigu dziaania podmiotu. Wytwrca odpadw moe zleci wykonanie obowizku gospodarowania odpadami innemu posiadaczowi odpadw. Posiadacz odpadw moe je przekazywa wycznie podmiotom, ktre uzyskay zatwierdzenie programu gospodarki odpadami przez waciwy organ lub prowadzi tak dziaalno w zakresie gospodarki odpadami na mocy zezwole. Po dopenieniu obowizkw wynikajcych z oglnych zasad postpowania wykonawca prac uprawniony jest do przyjcia zlecenia i zawarcia umowy na wykonanie prac zabezpieczenia lub usuwania wyrobw zawierajcych azbest, wraz z oczyszczaniem miejsca prac z azbestem. Dla prawidowego zawarcia takiej umowy, koniecznym jest okrelenie stanu rodowiska przed przystpieniem do prac, w tym strefy przyszych prac. Pozwoli to na okrelenie stopnia naraenia na azbest w miejscu pracy oraz prawidowe przygotowanie planu prac. Plan pracy powinien by sporzdzony zgodnie ze stosownymi przepisami i zawiera: - Okrelenie rodzaju azbestu w wyrobach przeznaczonych do usunicia, - Aktualn ocen - Przewidywan ilo wytwarzanych odpadw do usunicia, - Ustalenie odpowiednich sposobw usuwania wyrobw zawierajcych azbest, - Okrelenie rodzajw i metod pracy,
- Okrelenie sposobw eliminowania lub ograniczenia uwalniania si pyu azbestu do powietrza. Nastpnie powinien zosta opracowany Plan Bezpieczestwa i Ochrony Zdrowia, zwany planem Bioz, obejmujcy m.in. - Informacje dotyczce przewidywanych zagroe, wystpujcych podczas realizacji robt budowlanych, okrelajc skal i rodzaje zagroe oraz miejsca i czas wystpienia, - Informacje o wydzieleniu i oznakowaniu miejsc prowadzenia robt budowlanych, stosownie do rodzaju zagroenia, - Informacj o sposobie prowadzenia instruktau pracownikw przed przystpieniem do realizacji robt szczeglnie niebezpiecznych w tym: a) okrelenia zasad postpowania w przypadku wystpienia zagroenia, b) konieczno stosowania przez pracownikw rodkw ochrony indywidualnej, zabezpieczajcej przed skutkami zagroe, c) zasady bezporedniego nadzoru nad pracami szczeglnie niebezpiecznymi, przez wyznaczone w tym celu osoby, - Okrelenie sposobu przechowywania i przemieszczania materiaw, wyrobw, substancji oraz preparatw niebezpiecznych na terenie budowy, - Wskazanie rodkw technicznych i organizacyjnych, zapobiegajcych niebezpieczestwom wynikajcym z wykonywania robt budowlanych w strefach szczeglnego zagroenia zdrowia lub w ich ssiedztwie. Pracodawca ma obowizek zapoznania pracownikw lub ich przedstawicieli z planem prac, szczeglnie dotyczcego bezpieczestwa i ochrony zdrowia. Wykonawca prac ma obowizek przeszkolenia wszystkich osb pozostajcych w kontakcie z azbestem, pracownikw bezporednio zatrudnionych, kierujcych i nadzorujcych prace w zakresie bezpiecznego postpowania z wyrobami zawierajcymi azbest i ich odpadami a take bezpieczestwa i higieny takich prac. Szkolenie powinno by przeprowadzone zgodnie z przepisami odpowiedniego rozporzdzenia Ministra Pracy, przez upowanion do takiej dziaalnoci instytucj i potwierdzone odpowiednim wiadectwem lub zawiadczeniem. Skompletowanie rodkw ochrony pracownikw tj. odpowiednich ubra roboczych w takiej iloci, aby zabezpieczy pracownikw przez cay czas trwania robt i oczyszczania terenu po tych robotach. Wykonawca zobowizany jest do zgoszenia rozpoczcia prac usuwania wyrobw zawierajcych azbest do waciwego organu nadzoru budowlanego, okrgowego inspektora pracy oraz waciwego inspektora sanitarnego w terminie minimum 7 dni przed rozpoczciem prac. Pracodawca bdcy wytwrc odpadw niebezpiecznych, zawierajcych azbest zobowizany jest do przygotowania, prowadzenia i przechowywania rejestru pracownikw naraonych na dziaanie azbestu. Celem zapewnienia skadowania odpadw niebezpiecznych powstaych po usuwaniu wyrobw zawierajcych azbest, wytwrca odpadw powinien przed przeprowadzeniem robt, zawrze porozumienie z zarzdzajcym skadowiskiem odpowiednim dla odpadw niebezpiecznych zawierajcych azbest (skadowanie oddzielne lub odpowiednio przygotowana kwatera na innym skadowisku). Wane znaczenie dla prawidowego przygotowania robt na skompletowanie wyposaenia technicznego, w tym narzdzi rcznych i wolnoobrotowych, narzdzi mechanicznych, urzdze wentylacyjnych oraz podstawowego sprztu przeciwpoarowego. Na tym etapie naley te zabezpieczy techniczne rodki zapobiegajce emisji azbestu w miejscu pracy oraz rodowisku w zalenoci od okrelenia stanu rodowiska, dokonanego przed przystpieniem do wykonywania prac. Jeeli usuwane wyroby o gstoci objtociowej mniejszej ni 1000kg/m3, lub inne mocno uszkodzone, a take zawierajce krokidolit oraz wyroby znajdujce si w pomieszczeniach zamknitych niezbdne jest zawarcie umowy z laboratorium upowanionym do prowadzenia monitoringu powietrza. Due znaczenie ma rwnie przygotowanie i organizacja zaplecza budowy, w tym czci socjalnej, obejmujcej:
- Urzdzenia sanitarno-higieniczne, z moliwoci umycia si i natrysku po pracy w kontakcie z azbestem, - Pomieszczenia na szatnie czyste i brudne, - Pomieszczenia dla spoywania posikw oraz regeneracji. W planie prac w zalenoci od wielkoci lub specyfiki budynku, budowli, instalacji lub urzdzenia, a rwnie terenu, gdzie prowadzone bd prace zabezpieczenia lub usuwania wyrobw zawierajcych azbest a take wystpujcego stopnia naraenia na azbest mog zosta okrelone rwnie inne niezbdne wymagania. PROCEDURA 4 Dotyczca prac polegajcych na usuwaniu wyrobw zawierajcych azbest, wytwarzaniu odpadw niebezpiecznych, wraz z oczyszczaniem obiektu/terenu/instalacji azbestu
Cel procedury Celem procedury jest przedstawienie zakresu obowizkw i zasad postpowania wykonawcw prac polegajcych na zabezpieczeniu lub usuwaniu wyrobw zawierajcych azbest bdcych, w zrozumieniu ustawy o odpadach wytwrcami odpadw niebezpiecznych, Zakres procedury Zakres procedury obejmuje okres od rozpoczcia do zakoczenia prac polegajcych na zabezpieczeniu lub usuwaniu wyrobw zawierajcych azbest wytwarzaniu odpadw niebezpiecznych, wraz z oczyszczaniem budynku, budowli, instalacji lub urzdzenia i terenu z pozostaoci azbestu.
Opis szczegowy Na pocztku naley wykona odpowiednie zabezpieczenia obiektu, bdcego przedmiotem prac i miejsc ich wykonywania, a take terenu wok przed emisj pyu azbestu, ktra moe nastpi w wyniku prowadzenia prac. Ogrodzenie terenu powinno nastpi z zachowaniem bezpiecznej odlegoci od traktw komunikacyjnych dla pieszych, nie mniej ni 2 m przy zastosowaniu oson. Teren prac naley ogrodzi poprzez oznakowanie tamami ostrzegawczymi w kolorze biaoczerwonym i umieszczenie tablic ostrzegawczych z napisami Uwaga! Zagroenie azbestem!, Osobom nieupowanionym wstp wzbroniony lub Zagroenie azbestem krokidolitem. Przy pracach elewacyjnych powinny by stosowane odpowiednie kurtyny zasaniajce fasad obiektu, a do gruntu, a teren wok objty kurtyn, powinien by wyoony grub foli, dla atwego oczyszczania po kadej zmianie roboczej. Oglne zasady postpowania przy usuwaniu wyrobw zawierajcych azbest okrelaj nastpujce wymagania techniczne: - Nawilania wod wyrobw zawierajcych azbest przed ich usuwaniem i utrzymywanie w stanie wilgotnym przez cay czas pracy, - Demontau caych wyrobw (pyt, rur, ksztatek itp.) bez jakiegokolwiek uszkodzenia, tam gdzie jest to technicznie moliwe, - Odspajania wyrobw trwale zwizanych z podoem przy stosowaniu wycznie narzdzi rcznych lub wolnoobrotowych narzdzi mechanicznych, wyposaonych w miejscowe instalacje odcigajce powietrze, - Prowadzenia kontrolnego monitoringu powietrza, w przypadku wystpowania ste pyu azbestu, przekraczajcych dopuszczalne wartoci dla miejsca pracy, - Skadowanie na tej samej zmianie roboczej, usunitych odpadw zawierajcych azbest, po ich szczelnym opakowaniu na miejscu tymczasowego magazynowania odpadw, - Codzienne, staranne oczyszczanie strefy prac i terenu wok, drg wewntrznych oraz maszyn i urzdze z wykorzystaniem podcinieniowego sprztu odkurzajcego, zaopatrzonego w filtry o duej skutecznoci cigu (99,99%) lub na mokro. Niedopuszczalne jest rczne zamiatanie na sucho, jak rwnie czyszczenie pomieszcze i narzdzi pracy przy uyciu spronego powietrza. W przypadku prowadzenia prac z wyrobami azbestowo-cementowymi, ktrych gsto objtociowa wynosi mniej ni 1000 kg/m3 (tzw. mikkie), a take z innymi wyrobami, ktrych powierzchnia jest, w widoczny sposb uszkodzona lub zniszczona lub, jeeli prace prowadzone s na obiektach, z wyrobami zawierajcymi azbest krokidolit, lub te w pomieszczeniach zamknitych to powinny by zastosowane szczeglne zabezpieczenia strefy prac i ochrony pracownikw oraz rodowiska, niezalenie od oglnych zasad postpowania. Nale do nich: - Komory dekontaminacyjne (luzy) dla caych pomieszcze lub stanowice cznik izolacyjny midzy pomieszczeniem stanowicym stref prac, a innymi pomieszczeniami lub na zewntrz obiektu, - Zaostrzone rygory przestrzegania stosowania rodkw ochrony osobistej, - Inne metody, okrelone na etapie prac przygotowawczych. W obiekcie przylegajcym do strefy prac, naley zastosowa odpowiednie zabezpieczenia, w tym uszczelnienie otworw okiennych i drzwiowych, a take inne, waciwe dla stopnia naraenia, rodki zabezpieczajce. Wszystkie zdemontowane wyroby zawierajce azbest powinny by szczelnie opakowane w folie z polietylenu, lub polipropylenu o gruboci nie mniejszej ni 0,2 mm i zamykane w sposb uniemoliwiajcy przypadkowe otwarcie (zgrzewem cigym lub tam klejc). Niedopuszczalne jest stosowanie workw papierowych. Odpady powstae z wyrobw o gstoci objtociowej wikszej ni 1000kg/m3 a wic pyty i rury azbestowo-cementowe, lub ich czci powinny by szczelnie opakowane w folie. Py azbestowy oraz odpady powstae z wyrobw o gstoci objtociowej mniejszej ni 1000kg/m3 powinny by zestalone przy uyciu cementu lub ywic syntetycznych i po zwizaniu spoiwa szczelnie zapakowane w foli. Pakowanie usunitych wyrobw zawierajcych azbest powinno odbywa si wycznie do opakowa przeznaczonych do ostatecznego
skadowania i wyranie oznakowane, w sposb okrelony dla azbestu. Etykiety i zamieszczone na nich napisy powinny by trwae, nieulegajce zniszczeniu, pod wpywem warunkw atmosferycznych i czynnikw mechanicznych. Dla usunitych odpadw niebezpiecznych zawierajcych azbest oraz ich transportu na skadowisko odpadw niebezpiecznych, waciwe dla azbestu stosuje si: - Kart ewidencji odpadu, - Kart przekazania odpadw. Po zakoczeniu prac polegajcych na usuwaniu wyrobw zawierajcych azbest wytwarzaniu odpadw niebezpiecznych wykonawca prac ma obowizek dokonania prawidowego oczyszczenia strefy prac i otoczenia z pozostaoci azbestu. Oczyszczenie powinno nastpi przez zastosowanie urzdze filtracyjno-wentylacyjnych z wysoko-skutecznym filtrem (99,99%) lub na mokro. Wykonawca prac ma obowizek przedstawienia wacicielowi lub zarzdcy obiektu, bdcego przedmiotem prac owiadczenia stwierdzajcego rzetelno wykonania prac i oczyszczenia z azbestu. W przypadku, kiedy przedmiotem prac byy wyroby o gstoci objtociowej mniejszej ni 1000kg/m3 lub wyroby mocno uszkodzone i zniszczone lub prace obejmoway wyroby zawierajce azbest krokidolit lub prowadzone byy w pomieszczeniach zamknitych, wykonawca prac ma obowizek przedstawienia wynikw badania powietrza przeprowadzonego przez uprawnione do tego laboratorium lub instytucj. W przypadkach wykonywania prac na zewntrz nie ma obowizku wykonywania pomiarw czystoci powietrza chyba, e inwestor tego zada od wykonawcy. Koszt wykonania takich bada spoczywa na inwestorze a obowizek ich wykonania lub zlecenia na wykonawcy prac. PROCEDURA 5 Dotyczca przygotowania i transportu odpadw zawierajcych azbest.
Strona 26
Cel procedury: Procedura ta wskazuje podstawowe obowizki podmiotu wykonujcego transport odpadw niebezpiecznych, zawierajcych azbest. Formuuje zasady pakowania odpadw i przygotowania rodka transportowego do przewoenia odpadw azbestowych. Procedura obowizuje od momentu odbioru spakowanych prawidowo odpadw azbestowych, poprzez czas przewozu ich do miejsca unieszkodliwienia a do rozadunku i wystawieniu potwierdzenia umieszczenia odpadw w miejscu do tego uprawnionym. PROCEDURA 6 Dotyczca skadowania odpadw na skadowiskach odpadw niebezpiecznych lub w wydzielonych kwaterach skadowisk komunalnych przeznaczonych do wycznego skadowania odpadw zawierajcych azbest:
Strona 27
Cel procedury Celem procedury jest przedstawienie zakresu i zasad postpowania dotyczcych skadowania na skadowiskach odpadw lub w wydzielonych kwaterach na terenie innych skadowisk odpadw, przeznaczonych do wycznego skadowania odpadw niebezpiecznych zawierajcych azbest. Zakres procedury Zakres procedury obejmuje dziaania poczwszy od przyjcia partii odpadw niebezpiecznych zawierajcych azbest na skadowisko, poprzez dalsze czynnoci, a do sporzdzenia rocznego zbiorczego zestawienia danych o rodzaju i iloci przyjtych odpadw. Opis procedury Do obowizkw zarzdzajcego skadowiskiem odpadw niebezpiecznych zwierajcych azbest naley: a) Przeszkolenie pracownikw w zakresie bezpiecznych metod postpowania z odpadami zawierajcymi azbest, potwierdzenie w Karcie przekazania odpadw przyjcia partii odpadw na skadowisko, b) Sporzdzenie zbiorczego zestawienia danych o rodzaju i iloci odpadw przyjtych na skadowisko, c) Skadowanie odpadw zgodnie z przepisami dotyczcymi odpadw niebezpiecznych zawierajcych azbest oraz zatwierdzona instrukcj eksploatacji skadowiska, d) Zapewnienie deponowania odpadw w sposb niepowodujcy uszkodzenia opakowa odpadw, e) Wykorzystanie racjonalne pojemnoci eksploatacyjnej skadowiska. Odpady zawierajce azbest pochodzce z budowy, remontu i demontau obiektw budowlanych oraz infrastruktury drogowej oznaczone w katalogu odpadw kodami 17 06 01* i 17 06 05* mog by unieszkodliwiane przez skadowanie na skadowiskach lub wydzielonych kwaterach na terenie innych skadowisk, przeznaczonych do wycznego skadowania tych odpadw. Skadowiska lub kwatery buduje si w specjalnie wykonanych zagbieniach terenu ze cianami bocznymi zabezpieczonymi przed osypywaniem si. Zarzdzajcy skadowiskiem powinien uzyska pozwolenie na uytkowanie skadowiska po zatwierdzeniu instrukcji eksploatacji oraz po przeprowadzeniu kontroli przez wojewdzkiego inspektora ochrony rodowiska. Instrukcj eksploatacji skadowiska odpadw niebezpiecznych zatwierdza, w drodze decyzji wojewoda.
Strona 28
Kierownik skadowiska powinien posiada wiadectwo stwierdzajce kwalifikacje w zakresie gospodarowania odpadami i m.in. obowizany jest do prowadzenia ewidencji iloci odpadw przyjmowanych na skadowisko. Zarzdzajcy skadowiskiem pobiera od posiadacza odpadw zawierajcych azbest jednorazow opat za skadowanie odpadw. Zarzdzajcy skadowiskiem posiadajcym wydzielone kwatery powinien zapewni selektywne skadowanie odpadw zawierajcych azbest, w izolacji od innych odpadw, a miejsce skadowania powinno by oznakowane i zaznaczone na planie sytuacyjnym skadowiska. Odpady powinny by deponowane na skadowiskach zlokalizowanych na terenach oddalonych od budynkw mieszkalnych i izolowanych pasem zieleni. Prace zwizane z deponowaniem odpadw zawierajcych azbest naley prowadzi w sposb zabezpieczajcy przed emisj pyu azbestowego do powietrza, a podstawowym zadaniem jest niedopuszczenie do rozszczelnienia opakowa odpadw. Opakowania z odpadami naley zdejmowa z pojazdu przy uyciu urzdze dwigowych i ostronie ukada w kwaterze skadowiska. Niedopuszczalne jest zrzucanie lub wysypywanie odpadw z samochodw. Warstwa zdeponowanych odpadw powinna by zabezpieczona przed uszkodzeniem opakowa przez przykrycie foli lub warstw gruntu o gruboci okoo 5cm. Opakowania z odpadami powinny by ukadane zgodnie z technologi skadowania zatwierdzon w instrukcji eksploatacji skadowiska, uwzgldniajc racjonalne wykorzystanie pojemnoci obiektu. Niedopuszczalne jest kompaktowanie odpadw zawierajcych azbest, ani poruszanie si pojazdw mechanicznych po powierzchni skadowanych odpadw. Dla skadowisk odpadw zawierajcych azbest o kodach 17 06 01* i 17 06 05* nie stosuje si rozporzdzenia Ministra rodowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunkw prowadzenia monitoringu skadowisk odpadw. Po zakoczeniu skadowania odpadw zawierajcych azbest na poziomie 2 m poniej terenu otoczenia i wypenieniu gruntem do poziomu terenu zarzdzajcy skadowiskiem powinien zoy wniosek do waciwego organu w celu uzyskania zgody na zamknicie skadowiska lub jego wydzielonej czci. Zgod na zamknicie skadowiska odpadw niebezpiecznych wydaje w drodze decyzji marszaek po przeprowadzeniu kontroli skadowiska przez wojewdzkiego inspektora ochrony rodowiska. Rozdzia 7. PLAN OCHRONY ZDROWIA MIESZKACW GMINY PRZED SZKODLIWOCI AZBESTU a) Oglne zasady ochrony zdrowia mieszkacw Zawarte niej w podpunktach niniejszego opracowania informacje i wskazwki jednoznacznie definiuj prawidowe postpowanie z wyrobami zawierajcymi azbest od strony zdrowotnej i rodowiskowej. Na terenie gminy, po przeprowadzeniu inwentaryzacji naley dooy starannoci w prowadzeniu i cigym monitorowaniu gospodarki wyrobami i odpadami azbestowymi. Stae sprawozdawanie i regularne zamieszczanie zmian w zasobach w WBDA to obowizki, ktre wspomaga bd monitoring realizacji PROGRAMU. Zasoby wyrobw azbestowych znajdujce si na terenie gminy Wartkowice, w stanie, w jakim si one znajduj obecnie w rednim stopniu wpywaj na zawarto wkien azbestowych w powietrzu atmosferycznym. Generalnie stan ten z biegiem czasu bdzie si naturalnie pogarsza, jeli pozostawioby si te wyroby same sobie. Korozja powierzchni, starzejce si wyroby bd w niewielkiej ju perspektywie czasowej wywoywa w specyficznych warunkach atmosferycznych (suche lato) samoczynne pylenie, samouwalniajcych si wkien. Wwczas to poziom stenia tych wkien moe intensywnie si podwysza. Szczeglnie naley zwraca uwag na przestrzeganie zasad bezpiecznego postpowania podczas prowadzenia prac przy usuwaniu wyrobw azbestowych. Udowodnione jest, e nieprawidowe i niekontrolowane usuwanie powoduje zagroenie dla tak rodowiska pracy jak i rodowiska naturalnego. Raz uwolnione wkna azbestowe pozostaj w powietrzu na zawsze i cyrkulujc w nim wywouj stan podwyszonego zagroenia na zawsze. Naley, wic zadba o ograniczenie emisji, czy wrcz jej
wyeliminowanie. Skrupulatnie naley prowadzi ewidencj iloci usuwanych i dba o ich kontrolowane przemieszczanie w miejsce utylizacji (skadowiska specjalistyczne). Do zada samorzdu prowadzcych do eliminowania zagroe nale: a) Dziaania edukacyjne i informujce, b) Zorganizowanie w gminie akcji bezpatnej zbirki ju zdemontowanych wyrobw, c) Zorganizowanie akcji demontowania, pakowania i umieszczania na skadowisku wyrobw/odpadw ujawnionych w trakcie inwentaryzacji, d) Umoliwienie osobom wczeniej zawodowo zwizanym z przemysem azbestowym dostpu do przysugujcych im przywilejw w ochronie zdrowia, poprzez dziaania informacyjne nt. orodka referencyjnego przy Instytutu Medycyny Pracy w odzi. Gmina, co pewien czas powinna organizowa akcje informujce i propagujce prawidowe postpowanie z azbestem (np. spotkania, pogadanki, konkursy w szkoach, akcje ulotowe i plakatowe). Dobrze zorientowani pracownicy UG s najlepszym rdem informacji dla ludnoci. W szczeglnych przypadkach naley siga po firm zewntrzn dla przeprowadzenia kampanii szkoleniowej. Wymienione wyej dziaania prowadz do osignicia waciwej ochrony ludnoci przed skutkami naraenia na dziaanie pyu azbestowego i s szczegowo omwione w dalszych rozdziaach niniejszego opracowania. b) Oddziaywanie azbestu na zdrowie W niektrych krajach negatywny wpyw wkien azbestowych na zdrowie ludzi znany by ju dawno. W Polsce na skutek rnych sytuacji, zarwno gospodarczych jak i politycznych temat ten by dugo tematem nieporuszanym. Sytuacja taka miaa te miejsce w wielu innych krajach takich jak Niemcy, Belgia czy Holandia. Brak troski o zdrowie ludzi powoduje, e obecnie, gdzie w wikszoci krajw wiata stosowanie azbestu jest ju cakowicie zabronione w m.in. Rosji i Chinach nadal trwa eksploatacja z azbestu oraz kwitnie przemys azbestowy. W toku bada lekarskich oraz wieloletnich obserwacji stwierdzono kancerogenno azbestu oraz wzmoone wystpowanie kilku chorb na skutek kontaktu z azbestem. Stwierdzono rwnie wystpowanie jednej odmiany nowotworu zoliwego - midzyboniaka opucnej, ktry wywoywany jest tylko przez mikrowkna azbestowe, ktre dostawszy si do ukadu oddechowego czowieka lokuj si w nim na zawsze, przyczyniajc si (przy skonnoci organizmu) do powstania tego niezwykle gronego nowotworu. Generalnie rzecz biorc, azbest posiada t wyjtkow cech wrd swoich wasnoci fizycznych, jak jest jego budowa z wielu drobnych wkien. Wkien, ktre maj moliwo wniknicia do organizmu czowieka poprzez ukad oddechowy i ju nigdy nie mog by z niego wydalone. Wkna azbestowe, ktre dostayby si do organizmu poprzez ukad pokarmowy, na skutek jego budowy oraz rodowiska w nim panujcego, nie s szkodliwe i s wydalane z organizmu. Na podstawie szczegowych bada nie stwierdzono szkodliwoci wkien azbestowych wchonitych t drog. Z tego powodu, jak i wobec maej moliwoci uwalniania si takich wkien z rur wodocigowych nie zaleca si prowadzenia wymian istniejcych wodocigw azbestowych na nowoczesne tworzywowe. Prace prowadzone w czasie takiej wymiany mog by w duym stopniu dodatkowym zagroeniem dla rodowiska oraz dla osb bezporednio przebywajcych w strefie prac. Istnieje, bowiem moliwo nawet nieumylnego uszkodzenia takiego wodocigu, a trzeba zaznaczy, e rury azbestowo-cementowe byy wykonywane z duym procentowym udziaem mikkiego azbestu tego najbardziej szkodliwego. Zaleca si, wic unieczynnianie istniejcych wodocigw, pozostawienie ich w ziemi, a pooenie nowej sieci z materiaw alternatywnych. Oczywicie nie wolno zapomnie o naniesieniu na wszelkie mapy informacji o istnieniu nieczynnego wodocigu azbestowo-cementowego (AC). W zwizku z konkretn drog oddziaywania wkien azbestu na organizm czowieka szczeglnej ochronie musz by poddawane drogi oddechowe i eliminowanie moliwoci przypadkowego skaenia powietrza ponad wartoci dopuszczalne. Dotyczy to zarwno maksymalnych ste w rodowisku naturalnym, jak i w rodowisku pracy. Badanie zawartoci pyu cakowitego zgodnie z norm PN-91/Z-04030/05, wynosi 0,5 mg/m3. Oznaczanie stenia liczbowego wkien respirabilnych zgodnie z norm PN-88/Z-04202/02, wynosi 0,1 wkna/cm3. c) Profilaktyka zagroe
Dla maksymalnego zmniejszenia ryzyka naraenia na ekspozycj pyem azbestowym naley stosowa w przypadku prowadzenia prac rodki ochrony osobistej w odniesieniu do osb zatrudnionych przy demontau. S nimi przede wszystkim maski i odzie ochronna, uniemoliwiajce przedostanie si wolnych wkien do organizmu, poprzez filtrowanie powietrza w przypadku masek, oraz w przypadku stosowania odziey ochronnej nierozprzestrzeniania skaenia poprzez wnikanie wkien w odzie codziennego uytku znajdujca si pod kombinezonem. Przestrzeganie zasad higieny osobistej po zakoczeniu pracy oraz elementarnych zasad bezpieczestwa podczas prac daje gwarancje praktycznie wyeliminowania zagroe. Do tego naley doczy dobre praktyki wobec otoczenia a naraenie osb postronnych podczas prac z azbestem zostaje zminimalizowane praktycznie do zera. Monitoring powietrza, przeprowadzany zgodnie z przepisami dla duych realizacji bdzie tego najlepszym wiadectwem, oraz rodkiem zapobiegawczym w przypadku wystpienia przekrocze dopuszczalnych ste. Z azbestem, jak i z wikszoci innych czynnikw podwyszajcych ryzyko wystpienia zagroe jest tak, e lepiej stosowa nawet skomplikowan profilaktyk, ni prbowa walczy ze skutkami ekspozycji. W wielu przypadkach, taka walka jest skazana na niepowodzenie. Z uwagi na dugi okres latencji (rozwoju) choroby, ktry w przypadku chorb odazbestowych wynosi od 20 do 40 lat, szczegln profilaktyk naley obj dzieci i modzie. Niedopuszczalne s praktyki przebywania dzieci w pomieszczeniach, w ktrych jest zabudowany azbest. To samo dotyczy te pomieszcze z tzw. pytkami PCV na pododze. W tym drugim przypadku zarwno sama pytka zawiera domieszk azbestu jak i spoiwo uywane do ich montowania. Tego typu obiekty powinny by uzdatnione do bezpiecznego uytkowania w pierwszej kolejnoci i to najlepiej natychmiast. Kolejnym problemem szczeglnie w obiektach o charakterze enklawy podwrkowej (gwnie tereny wiejskie) jest samoczynne pylenie dachw eternitowych, ktrych wiek (ponad 30 lat) i stan techniczny (uszkodzenia mechaniczne i korozyjne) to wywouj. W upalny i suchy dzie stenia pyu azbestowego przy bezwietrznej pogodzie w takich obiektach wykazuj kilkunastokrotne nawet przekroczenia dopuszczalnych norm, z czego rzadko, kto z uytkownikw takich obiektw zdaje sobie spraw. Zagroenie jest, wic ewidentne. d) Profilaktyka w stosunku do osb zatrudnionych podczas prac usuwania azbestu Przepisy nakadaj na zatrudnionych oraz zatrudniajcych okrelone obowizki wynikajce z koniecznoci stosowania profilaktyki anty-azbestowej. Konieczno przeprowadzania szkole oraz instruktarzy, stosowania zasad i procedur bezpiecznego postpowania, wreszcie regularne przeprowadzanie bada lekarskich oraz prowadzenie rejestru pracownikw i ich czasu pracy w rodowisku potencjalnego zagroenia wraz ze stosowaniem rodkw ochrony osobistej, daj gwarancje prawidowo prowadzonej profilaktyki zagroe. Udostpnianie pracownikom odpowiedniego doywiania oraz kierowanie ich na badania lekarskie pod ktem profilaktyki azbestowej daj gwarancj niezapadalnoci na choroby odazbestowe w przyszoci. Odpowiedzialno za ten stan rzeczy podlega musi czstym kontrolom prowadzonym przez upowanione do tego organy. e) Profilaktyka w stosunku do otoczenia Najlepszym dziaaniem profilaktycznym w stosunku do otoczenia byoby wyeliminowanie azbestu z naszego otoczenia oczywicie to rozwizanie jest trudne i wymagajce czasu. Pki, co naley zadba, wic o ograniczanie ekspozycji oraz przestrzeganie zasad bezpiecznego postpowania. Wobec osb przebywajcych (mieszkajcych) w pobliu strefy prac naley zastosowa odpowiednie rodki bezpieczestwa. Informowanie o pracach, unikanie przebywania w pobliu strefy prac, uszczelnianie obiektw pooonych w strefie zagroe to podstawowe metody profilaktyki wobec rodowiska. Oglnie panujca niewiedza i brak wiadomoci ekologicznej wywouj reakcje paniczne w przypadku prowadzenia prac z azbestem w najbliszym otoczeniu, natomiast nie zauwaa si zagroe wok siebie. Wskazuje to na konieczno prowadzenia staej dziaalnoci upowszechniajcej wiedz o oddziaywaniu azbestu wobec dotychczaso -wych sporych zaniedba w tej dziedzinie. Na terenie prac demontaowych lub skadowiska azbestowego, gdzie rygory i procedury postpowania s przestrzegane z reguy nie wystpuj przekroczenia norm, a w przypadku skadowisk stenia ksztatuj si na poziomie ta. f) Likwidowanie skutkw naraenia W czasie funkcjonowania w Polsce przemysu wyrobw azbestowo cementowych wiele osb zostao naraonych na kontakt z pyem azbestowym. Na skutek migracji ludnoci na kadym terenie mog si znale osoby, ktre pracoway w przemyle a-c lub innym (szklarskim, motoryzacyjnym, wkienniczo Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany Strona 31
technicznym i. in.) gdzie miay kontakt z azbestem. W przypadku ujawnienia takich osb naley je poinformowa o przysugujcych im prawach i wiadczeniach leczniczych. Osoby te powinny by zarejestrowane w Centralnym Rejestrze Osb Naraonych na kontakt z azbestem prowadzonym przez Zakad Epidemiologii rodowiskowej Instytutu Medycyny Pracy w odzi. Osoby te maja moliwo skorzystania ze szczeglnych udogodnie i przywilejw w dziedzinie likwidowania skutkw naraenia. Darmowe leki, raz w roku leczenie sanatoryjne to tylko cz przywilejw, z ktrych powinni korzysta owi poszkodowani. Wiele osb jeszcze do tej pory o tym nie wie. Istnieje rwnie midzynarodowy Program Amiantus, ktrym mog by objci dawni pracownicy przemysu azbestowego. Ludzie objci tym programem maj szeroki dostp do dziaa leczniczych (bezpatne lekarstwa) a take pomocy finansowej, oraz prawnej. Na caym wiecie istniej orodki prowadzce dziaania profilaktyczne i lecznicze w stosunku do osb poszkodowanych przez przemys azbestowy.
Na wykresie nr 1 zestawiono iloci wyrobw azbestowych przypadajcych na 1 mieszkaca soectwa tzw. mapa zagroe. Najwicej ilociowo wyrobw azbestowych jest na terenie soectwa Ujazd (okoo 110 m2/mieszkaca), najlepsza sytuacja jest w soectwie Wartkowice (okoo 28 m2/mieszkaca). Przy konstruowaniu planw usuwania wyrobw powinno si wzi pod uwag wyniki zamieszczone w tabeli i konstruowa tak plany, aby wyroby przeznaczone do usuwania byy typowane na podstawie takich danych jak mapa zagroe i ich stan techniczny. Podsumowujc: Zachowanie naleytej ostronoci, rozwaga i zdrowy rozsdek daj gwarancj nie powikszania grona osb poszkodowanych przez azbest. Z oczywistych, wic wzgldw konieczne jest podczas realizacji Programu wspdziaanie wszystkich sub zwizanych z szeroko pojt tematyk azbestow. Tymi subami s: Urzd Gminy, Pastwowa Inspekcja Pracy, Inspekcja Sanitarna, Powiatowy Nadzr
Budowlany, Inspekcja Ochrony rodowiska. Naley zadba o przepyw informacji i wspdziaanie pomidzy nimi. Znowelizowane wanie przepisy nakadaj obowizki kontrolne na nowe podmioty takie jak Sanepid oraz Nadzr Budowlany. Do tej pory ich kompetencje w stosunku do prac z azbestem byy niejasne. Rozdzia 8. OPIS NAJLEPSZYCH DOSTPNYCH TECHNIK ZWIZANYCH a) Opis technik Demonta odbywa si bdzie z zachowaniem poniszych zasad i warunkw technicznych. Odpady w stanie wilgotnym, po zdjciu z obiektu, bd natychmiast pakowane w opakowania zbiorcze na paletach euro i zabezpieczane foli PE o gruboci 0,2 mm. To samo dotyczy wyrobw wczeniej zdemontowanych, z zastrzeeniem, e przed zapakowaniem musz by dwustronnie zwilone wod. W opakowaniach zbiorczych moe si znajdowa do 500 kg pyt eternitowych. Mniejsze elementy, np. gsiory lub pyty uszkodzone, pakowane bd w osobne worki z folii PE. Nastpnie worki te bd umieszczane na specjalnie przygotowanej palecie, w sposb uniemoliwiajcy ich przemieszczanie si. Przed przystpieniem do prac, ustalony bdzie termin zakoczenia po to, aby nie skadowa zapakowanych odpadw na placu budowy. Transportem wasnym wykonawcy lub wiadczonym przez wyspecjalizowan firm transportowa, posiadajc odpowiedni sprzt do przewozu materiaw zawierajcych azbest, odpady bd dostarczane w opakowaniach zbiorczych na skadowisko odpadw niebezpiecznych, z ktrym bd podpisane umowy i uzgodnione warunki dostaw. Przed rozpoczciem prac, wykonane zostan zabezpieczenia obiektu bdcego przedmiotem prac i miejsc ich wykonywania, a take wyznaczenia strefy bezpieczestwa wok w zwizku z ewentualn emisj pyu azbestu, ktra moe nastpi w wyniku prowadzenia prac. Ogrodzenie terenu (wyznaczenie stref), powinno by wykonane z zachowaniem bezpiecznej odlegoci od traktw komunikacyjnych dla pieszych, w przypadku, gdy odlego bdzie mniejsza ni 2 m, to przy zastosowaniu oson. Teren prac, naley ogrodzi poprzez oznakowanie tamami ostrzegawczymi w kolorze biao-czerwonym i umieszczenie tablic ostrzegawczych z napisami Uwaga! Zagroenie azbestem!, Osobom nieupowanionym wstp wzbroniony. b) Opis dziaa alternatywnych Zgodnie z wymogami zawartymi w rozporzdzeniu w sprawie sposobw i warunkw bezpiecznego uytkowania wyrobw zawierajcych azbest, wyroby azbestowe, ktre nie musz by natychmiast usuwane mog by uytkowane wycznie pod nastpujcymi warunkami: - Szczelnego zabudowania wyrobw zawierajcych azbest bez naruszania ich powierzchni i struktury, lub - Pokrycie wyrobw lub powierzchni zawierajcych azbest szczeln powok z gboko penetrujcych rodkw wicych azbest, posiadajcych odpowiedni aprobat techniczn. W przypadku sytuacji na terenie gminy Wartkowice naley jedynie rozpatrzy tylko ten pierwszy wariant, potencjalnie moliwy do zastosowania jako rodek eliminujcy moliwo uwalniania si pyu azbestu do powietrza atmosferycznego. Wynika to ze specyfiki wyrobw, jakie s do usunicia w gminie Wartkowice. Wykonywanie zabezpieczania pyt azbestowo cementowych poprzez obudowanie jest metod skuteczn jedynie w przypadku, filarkw midzyokiennych w budownictwie wielkopytowym (niewystpujcym na terenie gminy). W przypadkach innych, a szczeglnie dotyczy to dachw z pyt eternitowych, stosowanie obudowy nie ma uzasadnienia ekonomicznego i technicznego. Jedyn jeszcze w miar sensown metod zabezpieczenia pyt eternitowych jest ich szczelne pokrycie farb, czyli powok cig w dodatku penetrujc materia i wic wkna azbestu tak, aby nie dochodzio do samoczynnego pylenia. Metod moemy zastosowa tylko wwczas, gdy: 1) Jako pokrycia eternitowego jest wysoka, to znaczy dach uzyska maksymalnie 90 punktw podczas oceny pilnoci, i kolejna ocena moe by wykonana za 5 lat. 2) Nie ma widocznych uszkodze i pkni, oraz dach nie jest poronity mchami lub porostami. Powok malarsk mona nakada jedynie na gadk jednolit powierzchni, tak, aby przyczepno podoa bya jak najwiksza. W przypadkach odosobnionych naley wykona oczyszczanie powierzchni
dachu (oczywicie na mokro i uywajc szczotek z wosia ryowego, tak, aby nie powodowa pylenia azbestu do powietrza). Moliwe jest rwnie przygotowanie podoa metod chemiczn specjalnym preparatem aktywujcym podoe. Wikszo producentw sugeruje, e do wykonania szczelnej powoki konieczne jest wykonanie gruntowania podoa preparatami zalecanymi dla danego typu farby, bd rozcieczon farb, oraz pokrycie pyt eternitowych dwoma albo nawet trzema warstwami farby. Pokrywanie dachu eternitowego takimi produktami jest metod technicznie skuteczn, jednake naley pamita, i tak operacj naley powtarza, w zasadzie rokrocznie, co znaczco wpywa na koszt utrzymania dachu w dobrym stanie technicznym. Nawet ju jednokrotne pokrycie dachu szczeln powok malarsk wie si ze sporymi kosztami. Po przeanalizowaniu obszernej oferty na rynku polskim, moemy stwierdzi, i koszty farby, podkadu i rodkw do przygotowania powierzchni pokrycia dachu azbestowo-cementowego do malowania zawieraj si w przedziale 20,00 30,00 z/m2. Dodatkowym kosztem wykonania zabezpieczenia jest naniesienie powok malarskich, ktrych koszt waha si w przedziale 15,00 20,00 z/m2. Zatem koszt jednorazowego pokrycia 1 m2 dachu specjalistyczn farb zaczyna si od 35,00 z/m2. Przy zaoeniu, e rednio co 5 lat musimy takie malowanie powtrzy cakowicie, a po roku uzupenia to czny koszt tych zabiegw przewyszy koszt wykonania nowego dachu w technologii blachy stalowej lub blachodachwki wraz z montaem. Z ca, wic pewnoci naley podkreli, i zabezpieczenie dachu eternitowego szczeln powok malarsk, pomimo technicznej poprawnoci jest ekonomicznie nieuzasadnione. Nie moemy rwnie zapomnie o tym, e tego typu praktyki nie eliminuj wyrobw azbestowych, co jest i tak obowizkowe do roku 2032. Rozdzia 9. FINANSOWANIE PRAC ZWIZANYCH Z USUWANIEM AZBESTU DOSTPNE FUNDUSZE I PROGRAMY a) Wstp Rzdowy Program usuwania azbestu przyjty przez Rad Ministrw w maju 2002r, jak rwnie aktualnie ju obowizujcy nowy Program Oczyszczenia Kraju z Azbestu (POKzA) wskazuj (a waciwie sugeruj) rda finansowania dziaa zwizanych z usuwaniem azbestu. W wymienionych programach nie ma mowy o skierowaniu rodkw w ramach funkcjonowania tych programw na usuwanie wyrobw zawierajcych azbest oraz na gospodark nimi. Gwny, a wrcz nawet cakowity ciar kosztw przeniesiony jest na wacicieli obiektw, na ktrych znajduje si azbest. Tak, wic wedug zapisw w Programach prace zwizane z usuwaniem azbestu powinny by finansowane ze rodkw wasnych wacicieli. Dopuszcza si jedynie rodki budetowe na dziaalno szkoleniow i informacyjn i to przede wszystkim dla pracownikw administracji. Zaleca si siganie po rodki, UE, lecz nie wskazuje drg faktycznego pozyskania tych rodkw. W latach ubiegych funkcjonoway w niektrych regionach Polski mechanizmy dofinansowywania tych dziaa ze rodkw pochodzcych z rnych funduszy. Obecnie nie istnieje aden centralny system dofinansowywania wsplny dla caego kraju. W niektrych gminach pojawiaj si lokalne inicjatywy samorzdw, przekazujce rodki z funduszy ochrony rodowiska lub wygospodarowane rodki budetowe na prace zwizane z usuwaniem azbestu. Istotn spraw jest finansowanie tylko prac przeprowadzonych w najbardziej prawidowy sposb, z zachowaniem najlepszych dostpnych technik i dobrej praktyki. Celowe jest prowadzenie staego monitoringu wykonywania prac pod ktem zachowania prawidowoci postpowania oraz co najwaniejsze doprowadzenie do umieszczenia zdemontowanych wyrobw zawierajcych azbest na specjalistycznym skadowisku. Uzyskane w trakcie tego procesu dokumenty (karta ewidencji i przekazania odpadu) bd stanowi jedyny zestaw dokumentw potwierdzajcy prawidowo postpowania i dajcy moliwo wykrelenia wyrobw, ktrych one dotycz z ewidencji powstaej w wyniku inwentaryzacji. Dokumentacja ta bdzie podstaw do rozliczenia zadania i uzyskania dotacji. Procentowy udzia finansowy poszczeglnych wacicieli w realizacji zadania jest jedynym prawidowym sposobem rozliczenia z uwagi na zrnicowane iloci posiadanych wyrobw. W Wojewdzkim Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej w odzi przewidziano wrd dziaa priorytetowych dofinansowanie usuwania odpadw azbestowych. Warunki tego dofinansowania s bardzo korzystne, poniewa przewiduj je nawet do wysokoci 99% wartoci prac. Pod koniec 2010 roku sytuacja prawna dotyczca spraw zwizanych z finansowaniem lub wspfinansowaniem usuwania
wyrobw/odpadw zawierajcych azbest ulega radykalnej zmianie. Nowelizacja Ustawy Prawo Ochrony rodowiska obowizujca od 21 grudnia 2010 r. Ustaw z dnia 29 padziernika 2010 r. o zmianie ustawy PO Dz. U. Nr 229, poz. 1498 przywrcia mona rzec sytuacj sprzed 31 grudnia 2009 r. w zakresie zasad dysponowania rodkami dawnych gminnych funduszy ochrony rodowiska. Zapisy tej noweli w jasny sposb okrelaj podmioty, ktre maja prawo skorzysta z pomocy, wykonywanej rodkami pochodzcymi dzi z budetu gminy w wysokoci wpyww do dawnego gminnego funduszu ochrony rodowiska. Dziaania w zakresie ochrony rodowiska traktowane jest jako zadanie wasne gminy. Gmina jako beneficjent moe ubiega si o wszelkiego rodzaju dofinansowania z udziaem tych wanie rodkw kierowanych na dziaania z zakresu ochrony rodowiska. W przypadku dofinansowa do usuwania azbestu gmina w ramach kwot pochodzcych z wpyww na dawne gminne fundusze ochrony rodowiska moe wspiera takie dziaania. Ostatnio pojawiy si interpretacje resortu finansw dot. pomocy publicznej w tym zakresie, co wymaga jeszcze dodatkowo rozliczenia podatkowego poprzez zoenie Pit-u i zapacenie podatku dochodowego. Pomimo tego, wszelka pomoc w zakresie usuwania wyrobw/odpadw azbestowych jest nie do przecenienia, gdy w radykalny sposb powoduje oywienie i wrcz uruchomienie procesu usuwania azbestu. Sytuacja w gminie Wartkowice, tak jak we wszystkich innych gminach wymaga wsparcia finansowego, gdy z uwagi na skal zjawiska trudno liczy, aby wszyscy mieszkacy tylko wasnymi siami podoali problemowi. Za celowe naley podj dziaania w kierunku skorzystania ze rodkw W.F.O..i G.W. w odzi poczwszy od roku 2011. W tym celu naley w miar szybko przeprowadzi procedur urzdow, a tym samym doprowadzi do szybkiego przyjcia uchwa niniejszego PROGRAMU przez Rad Gminy. Kolejn spraw bdzie opracowanie regulaminu przyznawania pomocy i okrelenie szczegowych zasad. Na terenie Gminy Wartkowice dotychczas nie skonstruowano mechanizmu przyznawania takiej pomocy finansowej na rzecz usuwania wyrobw zawierajcych azbest. b) Warianty finansowania Programu Rozpatrujc moliwe sposoby finansowania/wsparcia realizacji programu usuwania azbestu proponujemy nastpujce warianty wspomagania procesu usuwania wyrobw zawierajcych azbest z terenu Gminy Wartkowice. Wariant I Stworzenie mechanizmw wsparcia dla wacicieli obiektw zawierajcych wyroby azbestowe w postaci dofinansowania ze rodkw budetu gminy (dawnego Gminnego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej). Koniecznoci w tym wariancie jest przygotowanie regulaminu i zasad udzielania pomocy mieszkacom gminy. Pomoc w tym zakresie powinna by okrelona mianem refundacji poniesionych kosztw. Wymogiem w ubieganiu si w/w pomoc musz by okrelone przez gminny regulamin dokumenty: - Zgoszenie do Urzdu Gminy chci uczestniczenia w PROGRAMIE z deklaracj terminu uczestnictwa, - Zgoszenie do wydziau Budownictwa i Architektury Starostwa Powiatowego zamiaru wykonania robt polegajcych na demontau eternitu z azbestem (w przypadku demontau), - Faktura potwierdzajca fakt wykonania prac, - Zawiadczenie od wykonawcy o prawidowoci przeprowadzonych prac i o nie pogorszeniu stanu rodowiska. Wysoko refundacji naley ustali na podstawie iloci zalegajcego na dachach eternitu z azbestem jak rwnie na podstawie moliwoci finansowych funduszu i aktualnych cen jednostkowych prac demontaowych. Program pomocy naley podzieli na wsparcie dla osb, ktre posiadaj wyroby azbestowe na dachach (dla takich osb koszty bd obejmowa demonta, pakowanie, transport i utylizacj) i na te, ktre posiadaj zmagazynowane wyroby azbestowe (nisze koszty bez demontau). Wariant II ( moliwy do zastosowania zamiennie od wariantu I ) Zorganizowanie gminnej akcji odbioru odpadw zawierajcych azbest. Taki sposb wsparcia wie si z koniecznoci organizowania konkursu/ przetargu majcego na celu wyonienie firmy realizujcej zadania polegajce na odbiorze zmagazynowanych wyrobw zawierajcych azbest. Znaczna ilo wyrobw zawierajcych azbest zalega na posesjach mieszkacw. S to pyty eternitowe, ktre zostay wczeniej zdemontowane i zmagazynowane. Wrd takich zasobw s czsto te wyroby, ktre nie
zostay nigdy zamontowane (kupione na zapas) lub uszkodzone i nienadajce si do uytku (odpady po huraganowych wiatrach). Metoda ta wymaga, aby dziaajce na terenie gminy firmy demontujce wykonyway rwnie usugi pakowania i paletowania w/w odpadw. Wyroby nadal uytkowane rwnie mogyby podlega tej procedurze, pod warunkiem zmiany programw gospodarki odpadami firm dziaajcych na lokalnym rynku (wedle aktualnych przepisw, plan gospodarki odpadami firmy demontujcej powinien zakada, i po demontau nastpuje transport odpadw na miejsce skadowania). Zmiany te powinny uwzgldnia dwuetapowo inwestycji usuwania azbestu (najpierw firma X demontuje i pakuje wyroby azbestowe, a nastpnie firma Y odbiera je ju jako odpady na mocy umowy z urzdem gminy). Zastosowanie tego wariantu wymusza ogoszenie na pocztku sezonu prac remontowo budowlanych iloci wyrobw azbestowych przewidzianych do usunicia w danym roku kalendarzowym. W Ministerstwie Gospodarki trwaj prace dostosowujce nasze uregulowania prawne do dyrektyw UE umoliwiajce jednorazowe, po spenieniu okrelonych warunkw wykonanie demontau wasnych zasobw azbestowych przez ich waciciela. Warunkiem dla tego typu rozwizania jest wanie zorganizowanie przez Urzd Gminy akcji odbioru zdemontowanych wyrobw i penienie przez UG funkcji kontrolnej tego procesu. Naley, wic si do tego typu dziaa przygotowa. Wariant III (moliwy do zastosowania rwnolegle z wariantem I) Ubieganie si o dofinansowanie ze rodkw WFOiGW. Na podstawie PROGRAMU istnieje moliwo ubiegania si o rodki z w/w funduszu. Warunkiem podstawowym jest posiadanie przez Gmin PROGRAMU przyjtego Uchwa Rady Gminy. Osoby fizyczne i prawne bdce wacicielami obiektw zawierajcych wyroby azbestowe, mog by porednimi beneficjentami tej pomocy, ale wnioski skadaj tylko za porednictwem gminy. Wyjtkiem mog by podmioty posiadajce relatywnie due zasoby wyrobw/odpadw azbestowych do zutylizowania. Waciciele obiektw musz zoy kart informacyjn o posiadanych wyrobach zawierajcych azbest (do Urzdu Gminy). Obowizek ten waciciele (osoby fizyczne) realizuj samodzielnie po zasigniciu opinii urzdu gminy i dokonaniu wgldu w gminn inwentaryzacj wyrobw azbestowych, wanie sporzdzon. Wydruk karty oceny stanu sporzdzonej podczas inwentaryzacji dokonuje pracownik urzdu, z bazy danych, w ktrej zostaa zamieszczona gminna inwentaryzacja azbestu. Zoenie wniosku o dofinansowanie do W.F.O.. i G.W. przez urzd gminy musi by poprzedzone zebraniem deklaracji od mieszkacw dotyczcych woli wykonania usuwania wyrobw azbestowych z podaniem iloci i przewidywanego czasu realizacji w/w inwestycji. Wariant IV Po zakoczeniu moliwoci wsparcia ze rodkw dawnego gminnego funduszu (wyczerpanie si rodkw), przerzucenie caego ciaru finansowania usuwania wyrobw zawierajcych azbest na wacicieli obiektw. Takie podejcie jest spjne z Programem Oczyszczania Kraju z Azbestu 2009 - 2032 (POKzA), jak rwnie jest typowo spotykanym podejciem do problemu azbestowego w Polsce. Nie zalecamy takiego rozwizania, jako nieskutecznego w mobilizowaniu do usuwania azbestu. W tym celu naley konstruowa polityk wieloletni w oparciu o plany roczne. Zastosowanie rnych kombinacji wariantw finansowania usuwania azbestu w gminie uzalenione jest od moliwoci finansowych gminy i rodkw dawnego gminnego funduszu ochrony rodowiska. Kadorazowo decyzje w sprawie wyboru optymalnego rozwizania dla Gminy Wartkowice powinni podejmowa zgodnie z obowizujcym prawem radni. Poza delegacj ustawow maj oni najszersz wiedz o aktualnym stanie gminy jej moliwociach i potrzebach. Rozdzia 10. INWENTARYZACJA WYROBW ZAWIERAJCYCH AZBEST NA TERENIE GMINY WARTKOWICE Rozdzia omawia inwentaryzacj wyrobw zawierajcych azbest na terenie Gminy Wartkowice, przeprowadzon w miesicach luty/marzec 2011r. Urzd Gminy w Wartkowicach zleci wykonanie inwentaryzacji wyrobw zawierajcych azbest wraz ze sporzdzeniem oceny stanu na terenie gminy, firmie zewntrznej. Inwentaryzacja jako spis z natury zostaa zrealizowana wedug wymogw naoonych przez ustaw o zakazie stosowania wyrobw zawierajcych azbest oraz rozporzdzenia branowe.
Inwentaryzacja wyrobw azbestowych wykazaa, i na terenie Gminy Wartkowice znajduje si cznie 404 406 m2 wyrobw i odpadw zawierajcych azbest (dachy budynkw mieszkalnych i gospodarczych oraz wyroby luzem, ju zdemontowane, a zmagazynowane na posesjach). Daje to mas ok. 6 066 ton. (zastosowano do oblicze przelicznik, i 1m2 wyrobu eternitowego way rednio ok.15 kg). Wraz z inwentaryzacj dokonano oceny stopnia pilnoci usuwania wyrobw zawierajcych azbest. Zinwentaryzowana ilo i dokonana analiza pozwalaj stwierdzi, i na terenie Gminy Wartkowice wystpuje dua ilo wyrobw/odpadw zawierajcych azbest. W przeliczeniu na 1 mieszkaca gminy jest to ponad 63 m2 wyrobw zawierajcych azbest, co na tle wartoci rednich, krajowych i wojewdzkich jest iloci bardzo du. Wykres nr 2 obrazuje iloci wyrobw zawierajcych azbest w przeliczeniu na mieszkaca dla poszczeglnych obszarw kraju, wojewdztwa dzkiego i na tym tle Gminy Wartkowice.
rednia ilo wyrobw azbestowych w przeliczeniu na 1 mieszkaca w Gminie Wartkowice jest ok. 1,89 razy wysza ni rednia krajowa. W celu wykonania rzeczowej analizy autorzy opracowania dokonali porwnania rednich iloci eternitu przypadajcych na jednego mieszkaca na terenie wojewdztwa dzkiego. Z porwnania wynika, i ilo azbestu na mieszkaca w gminie jest ok. 1,63 razy wysza ni rednia wojewdzka. Inaczej przedstawia si statystyka wg parametrw w m2 na km2 powierzchni. Obrazuje ten stan rzeczy wykres nr 3. Wida wyranie, e iloci s zblione do redniej krajowej, a porwnaniu do redniej wojewdzkiej s znacznie mniejsze.
Strona 37
Tabela 2. Ilo wyrobw zawierajcych azbest w rozbiciu na miejscowoci gminy Wartkowice

Soectwo Miejscowo ilo obiektw szt. Biaa Gra Biernacice Bronw Bronwek Chodw Drwalew Dzierawy Grabiszew Kiki Kdno Biaa Gra Biernacice Bronw Bronwek Chodw Drwalew Nasale Dzierawy Grabiszew Kiki Kdno Kdno Stacja 111 177 51 71 37 42 20 130 73 63 34 6 Ilo eternitu m2 11884 18519 6282 8703 4040 6705 3662 13647 7909 5775 3365 211 ilo pyt luzem m2 351 290 75 240 453 34 10 230 260 320 0 0
Strona 38
Kdno Kolonia Lewiny Jadwisin Konopnica Krzepocinek ki Mrwna Ner Konopnica Krzepocinek ki Mrwna Brudnwek Ner Ner Parcel Ner Kolonia Zawada Nowa Wie Nowy Gostkw Orzeszkw Pardzice Pauzew-Borek Peczyska Plewnik Polesie Powodw Trzeci Powodw Sakw Sdw Spdoszyn Kolonia Spdoszyn Stary Gostkw Sucha wiatonia Truskawiec Tur Ujazd Wartkowice Wierzbowa Wola Dbrowa Wlka Wlki Zalesie Zelgoszcz Nowa Wie Plewnik Pierwszy Nowy Gostkw Orzeszkw Starzyny Pardzice Pauzew Borek Peczyska Plewnik Polesie Powodw Trzeci Powodw Pierwszy Powodw Drugi Sakw Sdw Spdoszyn Kolonia Spdoszyn Stary Gostkw Sucha Dolna Sucha Grna wiatonia Zacisze Truskawiec Tur Wilkowice Ujazd Wartkowice Wierzbowa Wierzbwka Wola - Dbrowa Wola Niedwiedzia Wlka Wlki Zalesie Zelgoszcz SUMA
40 36 34 58 83 43 38 21 18 57 38 19 66 35 49 42 23 50 10 18 99 84 30 74 63 48 72 77 79 40 71 37 35 85 15 119 41 29 43 221 50 33 27 35 64 55 38 79 3 336
4467 3992 3436 10465 12167 5378 4661 2235 1956 9122 4577 2723 6778 4131 4477 7902 2940 5989 1093 1372 13377 10651 5186 9806 7314 5545 9509 9559 10726 4276 11553 4678 4028 9177 1886 16912 4832 3143 5940 19006 7901 6005 2780 4785 8481 5477 3594 7716 404 406
0 0 0 12 307 114 40 0 0 22 0 0 570 524 75 0 53 152 38 110 60 67 140 112 118 131 170 196 173 60 152 84 143 120 0 146 191 84 214 461 112 190 19 500 94 10 10 30 8067
W stosunku do rednich: wojewdzkiej i krajowej, ilo wyrobw azbestowych w tej kategorii, jaka zostaa ujawniona w toku inwentaryzacji jest dua. Sytuacja ta ma wpyw na stan jakoci powietrza atmosferycznego
w gminie i potencjalnie wysoki poziom zagroenia pyem azbestu z uwagi na moliwo jego znacznego rozprzestrzeniania si w wysokich steniach. Rozdzia 11. STOPIE PILNOCI PRAC W WIETLE OCEN STANU TECHNICZNEGO OBIEKTW Z WBUDOWANYM AZBESTEM Najwaniejszym kryterium okrelajcym dalsze moliwoci uytkowania wyrobw zawierajcych azbest jest jako techniczna tyche wyrobw. Polskie prawo okrela w sposb jednoznaczny sposb oceny tej jakoci. Obowizek wykonywania oceny stanu wyrobw zawierajcych azbest wynika z Rozporzdzenia MGPiPS z dnia 2 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobw i warunkw bezpiecznego uytkowania i usuwania wyrobw zawierajcych azbest. Ocen zobowizany jest wykonywa waciciel, bd osoba zarzdzajca obiektem z wbudowanym azbestem w terminach wynikajcych z poprzednich ocen, kiedy pierwsza ocena miaa by wykonana do 31 marca 2002 roku (zgodnie z poprzednim rozporzdzeniem) i w tym to terminie zoona do Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Nadal istniej trzy stopnie pilnoci prac zwizanych z bezpiecznym uytkowaniem wyrobw zawierajcych azbest, zgodnie z najnowszym Rozporzdzeniem: - III stopie pilnoci wynik ocena stanu do 90 punktw. Obowizuje ocena pilnoci za nastpne 5 lat. Badany wyrb zawierajcy azbest jest w doskonaym stanie technicznym nie posiada widocznych uszkodze, powierzchnia jest gadka i jednorodna (najczciej wyrb zabezpieczony jest powok malarsk podnoszc punktacj), nie jest poronity mchami i porostami, - II stopie pilnoci wynik oceny stanu 95-115 punktw. Obowizuje kolejna ocena stanu za 1 rok. Badany wyrb jest w dobrym stanie technicznym, nie s widoczne uszkodzenia i pknicia. Dopuszczalne s przebarwienia i niewielka ilo porostw porastajcych na powierzchni wyrobu, - I stopie pilnoci wynik oceny stanu powyej 120 punktw. Obowizuje natychmiastowe usunicie wyrobu z obiektu. Badany wyrb jest w stanie zym, widoczne s pknicia, odamane kawaki, bardzo due przebarwienia, uszczenie si powierzchni, powierzchnia poronita mchami i porostami w znacznym stopniu. Pomimo ustawowego obowizku wykonywania ocen stanu wyrobw zawierajcych azbest, waciciele obiektw nie dopeniaj tego obowizku prawie wcale. Podczas dokonywania inwentaryzacji ocena stanu obiektw zostaa wykonana. Jednake ten fakt nie zwalnia wacicieli od obowizku zoenia takiej oceny do P.I.N.B. oraz jej aktualizowania zgodnie z wynikiem przeprowadzonej oceny i okrelonym przepisami harmonogramem. Wikszo obiektw inwentaryzowanych na terenie gminy jest w rednim stanie technicznym. Jednake sytuacja z dnia na dzie si pogarsza i kolejne obiekty bd uzyskiwa status natychmiastowej wymiany. Szacowana ilo obiektw bdcych w stanie dostatecznym (II stopie pilnoci) to 172 880 m2., czyli okoo 42,7%. Obiektw zakwalifikowanych do I stopnia pilnoci jest 15 48 m2., czyli okoo 3,8%. A 216 278 m2, czyli okoo 53,5% wszystkich obiektw zakwalifikowano do III st. pilnoci (najlepszy stan techniczny). Tak, wic z zebranych danych wynika, e to wanie okoo 3,8% wyrobw zawierajcych azbest jest w zym stanie technicznym. W rzeczywistoci nie oznacza to, i owe 3,8 % wyrobw powinno by usunite natychmiast. Skala ocen i punktacja opiera si na do nieprecyzyjnie okrelonych wartociach. Wyrb, ktrego ocena w/g punktacji pow.120 pkt. kwalifikuje do natychmiastowej wymiany, faktycznie moe by uznany przez waciciela jako mogcy funkcjonowa dalej (taki dach pozostaje szczelny i wytrzymay), co powoduje, i waciciel obiektu nie bdzie zainteresowany w wymianie czy usuniciu tego wyrobu. Do grupy tej zaliczaj si wyroby bdce ju odpadami, czyli wszystko to, co zalega na posesjach. Ilo ta podlegajca w pierwszej kolejnoci pilnej potrzebie zutylizowania to 8 067 m2 co stanowi okoo 2 % wszystkich materiaw z azbestem stwierdzonych w gminie. Rozdzia 12. SZCZEGY PROGRAMU USUWANIA WYROBW ZAWIERAJCYCH AZBEST Z TERENU GMINY WARTKOWICENA LATA 2011 2014 Z PERSPEKTYW DO ROKU 2032 a) Rozmiary zadania i ramowy plan realizacji W okresie realizacji PROGRAMU w latach 2011-2014 (czyli w pierwszej fazie) z uwagi na du ilo stwierdzonych zasobw azbestowych pozostajcych w uyciu naley moliwie sprawnie i szybko rozpocz rozwizywanie problemu. Aby mc dokona konstrukcji szczegowego harmonogramu rzeczowo - finansowego najpierw na lata 2011 2014, a pniej zaj si tym, co pozostanie w latach nastpnych, konieczne jest pozyskanie od
wacicieli obiektw ze stwierdzonym azbestem deklaracji uczestniczenia w usuwaniu wyrobw zawierajcych azbest. Dalsze dziaania uzalenione bd od moliwoci finansowych budetu gminy, przyjtych dziaa i od uzyskanego wsparcia z zewntrz. W momencie pozyskania zewntrznych funduszy lub skierowania wikszych rodkw z funduszy gminnych naley przeprowadzi Proces A. Jeeli natomiast sytuacja i dostpno rodkw nie zmieni si znaczco w porwnaniu z dniem dzisiejszym realizowany powinien by Proces B. Bazujc na zapisach nowego zaktualizowanego POKzA (Plan Oczyszczania Kraju z Azbestu) naleaoby wdraa Proces C. PROCES A Przede wszystkim naley przeprowadzi szerok akcj informacyjn poczon ze zbieraniem deklaracji chtnych do usuwania azbestu w pierwszej kolejnoci. Na tej podstawie naley wypeni danymi tabel nr 3 zamieszczon poniej. Po analizie deklaracji gotowoci zostan zatwierdzone iloci wyrobw zawierajcych azbest przewidziane do usunicia w okrelonych latach. Tabela nr 3 obrazuje plan na lata 2011 2017, ktry przewiduje usunicie wyrobw zawierajcych azbest na poziomie 7 % w roku 2011 (w tym zasoby magazynowane pyty luzem), w roku 2012 13 %, w roku 2013 14%, w roku 2014 - 15%, za do koca 2017 pozostaa ilo, czyli 51% iloci wyjciowej. S to iloci absolutnie realne do usunicia pod warunkiem dobrego przygotowania dokumentacji i prac. Szczegowy opis w dalszej czci opracowania. Tabela 3: Planowane i deklarowane iloci wyrobw azbestowych do usunicia Proces A
Rok Z deklaracji 2011 2012 2013 2014 do XII 2017 Suma Ilo m2 do usunicia Planowane 8067 20 241 52 573 56 617 60 661 206 247 404 406 13% 14% 15% 51% 100% Suma 7% Ilo [%]
Z oceny stanu technicznego obiektw znajdujcych si na terenie gminy wynika, i w pierwszej kolejnoci musz by usuwane wyroby zakwalifikowane w I stopniu pilnoci t.j. (ok. 3,8% caych zasobw) plus wyroby, ktrych kwalifikacja si zmieni z postpem czasu. Zaplanowano okrelenie iloci w taki sposb by odpowiedzie na zapotrzebowanie na usuwanie w kolejnych latach dziaania PROGRAMU. W miar realizacji zada przewidzianych od 2011 r. bdzie rs poziom wiedzy mieszkacw i ch do uczestnictwa w PROGRAMIE (ogldane realizacje, pozytywne reakcje osb biorcych udzia w PROGRAMIE, informacje w lokalnych mediach na temat PROGRAMU.)
Strona 41
Jak wynika z symulacji zakoczenie Programu (usunicie wszystkich zasobw azbestowych z terenu gminy Wartkowice) przy wykorzystaniu procesu A, nastpi w roku 2017. Po ustaleniu harmonogramu mona okreli ilo rodkw finansowych koniecznych do zabezpieczenia na poszczeglne lata celem skierowania ich do poszczeglnych osb, ktre zgosz zamiar realizacji inwestycji. Przy zaoeniu, e przyjmujemy koszty pocztkowe na poziomie 20,00 z/m2 i zakadamy stop inflacje cen tego typu usug na poziomie 5% rocznie. Otrzymujemy roczne poziomy kosztw, jakie naley zaoy w celu realizacji procesu A.
PROCES B Uwzgldniajc potrzeby wynikajce ze stopnia pilnoci i porwnujc je z moliwociami finansowymi wacicieli obiektw naley przesun w czasie uruchomienie na masow skal usuwanie wyrobw azbestowych. Kontynuacja procesu likwidacji zagroenia azbestowego w dotychczas notowanym tempie przez okres od 3 do 5 lat od dnia dzisiejszego. Nastpnie naley spodziewa si przyspieszenia tego procesu z uwagi na starzenie si wyrobw i koniec moliwoci ich dalszego wykorzystywania. Na przyspieszenie to wpynie rwnie zmiana struktury wasnoci obiektw (przejmowanie obiektw, ich remontowanie bd wyburzanie), zwikszanie areau upraw, zwikszanie si wielkoci redniego gospodarstwa rolnego (mniejsze zagszczenie ludnoci na km2). W kocu bogacenie si spoeczestwa i wzrost wiadomoci spoecznej wynikajcej z prowadzonych kampanii informacyjnych. Tabela 5: Planowane i deklarowane iloci wyrobw azbestowych do usunicia Proces B
Rok Z deklaracji 2011 2012 Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany Ilo m2 do usunicia Planowane 8 067 12 132 Suma Ilo [%] 1,99% 3% Strona 42
2013 2014 2015 - 2022 Do XII 2031 SUMA
12 132 12 132 121 343 238 600 404 406
3% 3% 30,0% 59% 100%
Realizacja procesu B w rozpisaniu na kolejne lata i przy zaoeniu postpu: usunicia 1,99% (odpady magazynowane) w roku 2011, w latach 2012 2014 po 3 % rocznie, od 2015 do 2022 w sumie 30 %, i od roku 2023 do koca 2031 w sumie 59 %. Rozbicia takiego dokonano na podstawie zaoenia, i w pierwszych latach funkcjonowania programu zainteresowanie usuwaniem bdzie na poziomie niewielkim. Z upywem czasu bdzie ono roso z dwch powodw: znajomo programu i starzenie si istniejcych pokry, co zmusi wacicieli do usuwania tyche pokry. Zostawianie najwikszego obcienia na ostatnie lata obowizywania Programu jest jednak bardzo ryzykowne.
Przy zaoeniu, e przyjmujemy koszty pocztkowe na poziomie 20,00 z/m2 i zakadamy stop inflacji dla cen tego typu usug na poziomie 5% rocznie. Otrzymujemy roczne poziomy kosztw, jakie naley zaoy w celu realizacji procesu B.
Rnica w wartociach cakowitych kosztw realizacji programu w procesie A i procesie B wynika z faktu, i w procesie B wiksz ilo wyrobw planuje si usn w pniejszym terminie, a przy zaoeniu 5% inflacji cen usug koszty w latach pniejszych bd wysze. PROCES C Program Oczyszczania Kraju z Azbestu (POKzA) przyjty w roku 2009 kontynuuje zaoenia Programu z 2002 okrelajce progi procentowe iloci usuwanych wyrobw azbestowych w kolejnych okresach funkcjonowania Programu. Zakadajc zgodnie z POKzA, e do 2012 roku powinno zosta usunite 35% wszystkich wyrobw i e start Programu ustanowimy na rok 2010, to do 2012 powinno si usun ok. 141,5 tys. m2 wyrobw zawierajcych azbest (35% zasobw w Gminie Wartkowice). W kolejnych okresach ju mamy do czynienia z sytuacj, w ktrej roczny poziom usuwania waha si w przedziale od ok. 10 do ok. 16 tysicy m2 wyrobw zawierajcych azbest. Aby zrealizowa zaoenia
planu roczne iloci usuwania azbestu z gminy Wartkowice powinny osiga poziomy przedstawione w wykresie 7.
b) Koszty usuwania azbestu i ich ewentualny podzia Aby zintensyfikowa akcj usuwania wyrobw zawierajcych azbest na terenie Gminy Wartkowice, naley wczy do finansowania maksymalnie due rodki pochodzce z budetu gminy (do wysokoci dawnego Gminnego Funduszu Ochrony rodowiska), jak rwnie po przygotowaniu zadania sprbowa sign po inne rda, o ktrych bya mowa wczeniej. Cay rozmiar zadania usunicia azbestu (koszt czny demontau, spakowania, transportu i zeskadowania) biorc pod uwag iloci wynikajce ze sporzdzonej inwentaryzacji powinien zamkn si w kwocie midzy 9,23 a 9,90 mln z liczc w rednich cenach na dzie 31 stycznia 2011 r. Naley si spodziewa koniecznoci wykonania korekty wylicze z uwagi na brak moliwoci oszacowania cen usug ju w okresie roku 2013. Zaleca si konstruujc mechanizm refinansowania poniesionych wydatkw rozwaenie zastosowania wariantu do 99% refundacji, a jeli okazaoby si to niemoliwie to przyjcie moliwie najniszego udziau wasnego. Ma to znaczenie zachcajce do wymian (zmniejszenie cakowitego kosztu operacji) z uwagi na konieczno poniesienia sporych wydatkw zwizanych z zakupem i zamontowaniem nowego pokrycia. Naturalnie w takiej sytuacji naley ustali puap wartoci rynkowej wykonywanych prac, do,/od ktrego przeprowadzana byaby refundacja. Refundacja dokonywana moe by tylko na podstawie zapaconej faktury VAT wystawionej przez firm zajmujca si wytwarzaniem odpadw azbestowych majca zatwierdzony program gospodarki odpadami przynajmniej na terenie wojewdztwa dzkiego. Warunkiem uzyskania refundacji jest naturalnie rwnie uzyskanie od takiej firmy powiadczonych dokumentw takich jak karta ewidencji odpadu i karta przekazania odpadu i przedstawienie ich w Urzdzie Gminy. Refundacja moe by wypacona po zweryfikowaniu zgodnoci iloci usunitego wyrobu azbestowego z zapisami w bazie prowadzonej przez Urzd Gminy po umieszczeniu w bazie zapisw mwicych o zakoczeniu uywania wyrobw zawierajcych azbest na danej posesji. Wan rzecz jest rwnie to, e wrd posiadanych wyrobw zawierajcych azbest s ich zasoby zarwno zmagazynowane jak zamontowane. Warto usug usuwania dla wyrobw zmagazynowanych i zamontowanych powinna by okrelona osobno. Puapy cenowe dla potrzeb ustalenia maksymalnego poziomu refundacji naley ustala precyzyjnie, bezporednio przed kadym rocznym etapem usuwania. Sama procedura przyznawania refundacji powinna by maksymalnie uproszczona. Pula rodkw przeznaczonych na refundacje w danym roku powinna by okrelona precyzyjnie przed rozpoczciem cyklu refundowania. c) Realizacja programu Plany roczne
Plany roczne s newralgiczn czci PROGRAMU. Okrelaj harmonogramy prac w poszczeglnych latach i daj wytyczne, co do pilnoci i charakteru koniecznych do wykonania zada dla zarzdzajcego programem. Plan roczny skada si z bazy danych uczestnikw programu, ktrzy zadeklarowali ch usuwania wyrobw zawierajcych azbest w okrelonym roku. Powinien on uwzgldnia rwnie kolejno dziaa i ich pilno w kontekcie caego PROGRAMU. Dla potrzeb poszczeglnych harmonogramw naley zbudowa rokrocznie baz uczestnikw. Baz naley budowa tylko na podstawie deklaracji mieszkacw skorygowanych stopniem pilnoci usuwania. Opis Bazy Baza zawiera musi dane adresowe i kontaktowe wacicieli obiektw z wbudowanymi wyrobami zawierajcymi azbest, lub posiadajcymi wyroby azbestowe na terenie swoich posesji. Iloci i stan tych wyrobw zostaj sprawdzone i potwierdzone. Wszak moe zdarzy si sytuacja, w ktrej pojawi si rozbienoci. Naley wtedy traktowa kady przypadek indywidualnie i rozwizywa problem na korzy uczestnika programu (oczywicie pod warunkiem, e nie zachodzi podejrzenie jakiegokolwiek matactwa) chodzi o wyeliminowanie pewnych nieprawidowoci jak np. dowoenia wyrobw zalegajcych w ssiednich gminach. W bazie okrelone s rwnie dane o iloci, rodzaju i miejscu wystpowania wyrobu azbestowego. Jest to konieczne ze wzgldu na okrelenie wysokoci potrzebnych rodkw finansowych, jakie naley zarezerwowa. Potwierdzone i zaaprobowane iloci mog by podstaw wyceny i ubiegania si o refundacj. d) Zarzdzanie PROGRAMEM Nadzr nad realizacj PROGRAMU si rzeczy dziki zastosowanym rozwizaniom bdzie mg ograniczy si do kontroli dokumentw koniecznej do skierowania do wypaty rodkw refundacji. Nadzr ten peni musi Urzd Gminy. Do zada nadzorujcego nalee bdzie konstruowanie planw rocznych i czuwanie nad ich zamykaniem po sezonie budowlanym. Oczekuje si wsppracy z: Pastwowym Inspektorem Pracy Powiatowym Inspektorem Nadzoru Budowlanego Terenow Stacj Sanitarno - Epidemiologiczn Prowadzona na bieco dziaalno kontrolna tych organw zapewni o prawidowoci wykonywania prac, co jest elementem niesychanie istotnym i jednym z warunkw wypacenia refundacji. rodki mog zasila jedynie przedsiwzicia wykonywane w penej zgodzie z prawem i reguami dobrych praktyk. Przestrzeganie tych zasad na kadym etapie pozwala na wyeliminowanie zagroe lub w najgorszym wypadku do ich zminimalizowania. Rozdzia 13. PROGRAM USUWANIA WYROBW ZAWIERAJCYCH AZBEST NA LATA 2015 2032 Przy zaoeniu realizacji Procesu B do koca roku 2014 zaplanowano usunicie ok. 44 464 m2 wyrobw azbestowych, co stanowi 11 % caych zasobw znajdujcych si na terenie gminy. Wartoci te naleaoby traktowa jako plan minimum. Zakadajc, e w trakcie trwania PROGRAMU na lata 2011 - 2014 ilo zaplanowana nie zostanie zrealizowana, to w kolejnej aktualizacji PROGRAMU przewidzianej wg przepisw nie rzadziej jak raz na cztery lata naley uwzgldni ilo wyrobw azbestowych pozostajcych do usunicia. (wszystko to, co pozostanie w bazie azbestowej). Na zakoczenie pragniemy zwrci uwag, e w niniejszym opracowaniu wzilimy pod uwag jedynie te zasoby azbestowe, ktre objte s obowizkow inwentaryzacj, do ktrej prowadzenia ewidencji wynikw zobowizany jest Urzd Gminy. Nie dotyczy on danych od osb prawnych. Dane pochodzce od osb prawnych dotyczce zasobw azbestowych zgodnie z przepisami kierowane byy bezporednio do wojewody, a obecnie do marszaka i ich wielko nie jest nam znana. Poniewa jednak nie kwalifikuj si do refundowania ze rodkw gminnych nie ma powodu obejmowa ich programem, refundacyjnym.
Strona 45
Naley jedynie po zasigniciu wiedzy o owych zasobach doprowadzi do ich usunicia w perspektywie czasowej wynikajcej z zapisw Programu Rzdowego (POKzA), a wic do roku 2032 (oczywicie kierujc si ich stanem technicznym, co do pilnoci/kolejnoci usuwania). Dziaania kontrolne w takich przypadkach naley prowadzi w celu wyegzekwowania prawidowego postpowania. Z uwagi na ilo i motywacj do usunicia pozostaego azbestu w gminie mona z optymizmem podej do realizacji zadania. Rozdzia 14. STRESZCZENIE W JZYKU NIESPECJALISTYCZNYM Program usuwania wyrobw zawierajcych azbest z terenu Gminy Wartkowice powsta w celu cakowitego wyeliminowania zagroenia pyami azbestu na terenie objtym PROGRAMEM poprzez spowodowanie do szybkiego zakoczenia eksploatacji wyrobw zawierajcych azbest. Dziki temu poza wypenieniem obowizkw ustawowych poprawiona zostanie jako powietrza atmosferycznego i nastpi zwikszenie atrakcyjnoci gminy jako miejsca ycia, pracy i wypoczynku. Podnios si rwnie wartoci nieruchomoci jako wolnych od azbestu. Azbest wystpuje w rodowisku naturalnym jako minera w postaci rozwknionej i tak te si go wydobywa. Z uwagi na liczne cenne wasnoci uytkowe azbestu i stosunkowo nisk cen, jego szerokie zastosowanie w duych ilociach miao miejsce, niemal wszdzie na wiecie w okresie ostatnich 100 lat. Take i na terenie Polski azbest stosowany by w produkcji wielu wyrobw przemysowych, lecz przede wszystkim, (co najmniej okoo 80 - 90%) do produkcji materiaw budowlanych. Szczyt popularnoci wyrobw zawierajcych azbest, a szczeglnie wyrobw azbestowo-cementowych w Polsce przypada na lata 60, 70 i 80 XX wieku. Szacuje si, e w caym okresie produkcji tyche wyrobw wyprodukowano w Polsce i zabudowano ponad 15,5 miliona ton wyrobw zawierajcych azbest. S to jednak dane szacunkowe oparte na oficjalnych danych na temat importu do Polski czystego azbestu w formie nieprzetworzonej oraz oficjalnego importu gotowych elementw azbestowo-cementowych (A/C) -std obawy, e iloci te s niedoszacowane. Przez lata ukrywano fakt, i wkna azbestu, ktre uwalniajc si nawet samoczynnie po przedostaniu do ukadu oddechowego czowieka powoduj dugotrwa reakcj organizmu (prba pozbycia si ciaa obcego), co w efekcie moe prowadzi do zmian nowotworowych i raka. Najczstszymi chorobami wywoanymi naraeniem na py azbestowy jest pylica azbestowa i nowotwr zoliwy - midzyboniak opucnej. Azbest jest jedynym czynnikiem wywoujcym t odmian nowotworu. Po osigniciu wieku technologicznego (zakada si tu okres pomidzy 20, a 30 lat) z wyrobw azbestowocementowych rozpoczyna si samoistne pylenie wkien azbestu. Powoduje to pojawianie si zwikszonego stenia wkien w otoczeniu obiektw z wbudowanym azbestem. Dodatkowym rdem emisji tyche wkien s wyroby z odamanymi czciami, bd cakowicie popkane. Kolejnym powodem zwikszenia emisji wkien do powietrza atmosferycznego jest korozja biologiczna lub chemiczna, czyli obecno glonw i mchw, jak i oddziaywanie atmosferyczne na powierzchnie pyt azbestowo - cementowych. Najwikszym rdem potencjalnego zagroenia pyami azbestu s niewtpliwie operacje wykonywane na wyrobach zawierajcych azbest (szczeglnie niewaciwe czynnoci zwizane z konserwacj lub demontaem). Biorc pod uwag roboty polegajce na demontau wyrobw zawierajcych azbest twardy (gsto powyej 1000 kg/m3), istniejce wymogi prawne zapewniaj du prewencj pylenia wkien azbestu (oczywicie pod warunkiem bezwzgldnego stosowania si do procedur i przepisw oraz dobrych praktyk przy usuwaniu wyrobw zawierajcych azbest). Podobnie sytuacja wyglda, gdy mamy do czynienia z transportem i utylizacj. Przykadem tego niech bd badania prowadzone na skadowiskach wyrobw azbestowych, gdzie notowane stenia wkien azbestu nie przekraczaj norm ustalonych dla powietrza, jakim oddychaj ludzie w strefie zamieszkania. Na terenie Gminy Wartkowice w trakcie przeprowadzonej inwentaryzacji stwierdzono 404 406 m2 wyrobw/odpadw zawierajcych azbest. Jest to ilo dua zarwno na tle redniej krajowej, jak i wojewdzkiej. Stan ten wymaga podjcia szybkich dziaa w kierunku eliminowania wyrobw/odpadw azbestowych z otoczenia. Wan spraw jest odpowiednie postpowanie podczas usuwania wyrobw/odpadw, aby nie wywoywa dodatkowego, potencjalnego naraenia na emisj pyu azbestowego. Dlatego szczeglny nacisk naley pooy na tak organizacj prac, aby w kadym momencie ich wykonywania odpowiednie organy kontrolne mogy korygowa i weryfikowa poczynania wykonawcw usug z zakresu gospodarki odpadami azbestowymi.
Podstaw do powodzenia Programu jest aktywna polityka informacyjna Urzdu Gminy, w tym rzetelne zarzdzanie PROGRAMEM i wsppraca z jego uczestnikami. Waciwe i profesjonalne firmy musz pracowa pod kontrol i nadzorem Zarzdzajcego i inspektorw z powoanych inspekcji, takich jak Pip, Inspekcja rodowiska, Nadzr Budowlany i Sanepid. Bardzo wana jest rwnie wola i ch mieszkacw gminy dla zrozumienia idei i metodyki przystpowania do demontay wyrobw zawierajcych azbest. Osobn spraw jest zaangaowanie rodkw finansowych pochodzcych z dawnego Gminnego Funduszu Ochrony rodowiska w celu refinansowania poniesionych nakadw na demonta, transport i skadowanie wyrobw zawierajcych azbest. Rozdzia 15. BIBLIOGRAFIA
Rozdzia 16. ZACZNIKI Zacznik nr 1 Wykaz aktw prawnych zwizanych z usuwaniem wyrobw zawierajcych azbest, transportem i utylizacj odpadw azbestowych, (stan stycze 2011). Zacznik nr 2 Zestawienie skadowisk azbestu (31-12-2010 r.), Zacznik nr 1 Wykaz ustaw dotyczacych problematyki azbestowej stan na stycze 2011 r. 1) Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z pzn. zm.) 2) Ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobw zawierajacych azbest (Dz. U. z 2004 r. Nr 3, poz. 20, z pn. zm.) 3) Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, z pn. zm.) 4) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z pn. zm. Ostatnia zmiana Ustawa z dnia 29 padziernika 2010 Dz. U. nr 229 poz. 1498)
5) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243, z pn. zm.) 6) Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony srodowiska, ustawy o odpadach oraz zmianie niektrych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085, z pn. zm.) 7) Ustawa z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz. U. Nr 11, poz. 84, z pn. zm.) 8) Ustawa z dnia 28 pazdziernika 2002 r. o przewozie drogowym towarw niebezpiecznych (Dz. U. Nr 199, poz. 1671, z pn. zm.) 9) Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zuytym sprzecie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1495) Wykaz rozporzadzen dotyczacych problematyki azbestowej stan na stycze 2011 r. 1) Rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych modocianym i warunkw ich zatrudnienia przy niektrych z tych prac (Dz. U. Nr 200, poz. 2047 z pn. zm.) 2) Rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie okrelenia rodzajw przedsiewzi mogacych znaczco oddziaywa na rodowisko oraz szczegowych uwarunkowa zwiazanych z kwalifikowaniem przedsiwzicia do sporzdzania raportu o oddziaywaniu na rodowisko (Dz. U Nr 257, poz. 2573, z pn. zm.) 3) Rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 14 pazdziernika 2008 r. w sprawie opat za korzystanie ze srodowiska (Dz. U. Nr 196, poz. 1217) 4) Zarzdzenie Ministra Zdrowia i Opieki Spoecznej z dnia 12 marca 1996 r. w sprawie dopuszczalnych stee i natee czynnikw szkodliwych dla zdrowia, wydzielanych przez materiay budowlane, urzdzenia i elementy wyposaenia w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi (M.P. Nr 19, poz. 231) 5) Rozporzdzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 wrzesnia 2003 r. w sprawie kryteriw i sposobu klasyfikacji substancji i preparatw chemicznych (Dz. U. Nr 171, poz. 1666, z pn. zm.) 6) Rozporzdzenie Ministra Zdrowia z dnia 4 sierpnia 2004 r. w sprawie okresowych badan lekarskich pracownikw zatrudnionych w zakadach, ktre stosoway azbest w produkcji (Dz. U. Nr 183, poz. 1896) 7) Rozporzdzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 sierpnia 2004 r. w sprawie leczenia uzdrowiskowego osb zatrudnionych przy produkcji wyrobw zawierajacych azbest (Dz. U. Nr 185, poz. 1920, z pzn. zm.) 8) Rozporzdzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie substancji, preparatw, czynnikw lub procesw technologicznych o dziaaniu rakotwrczym lub mutagennym w srodowisku pracy (Dz. U. Nr 280, poz. 2771, z pn. zm.) 9) Rozporzdzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 stycznia 2005 r. w sprawie wzoru ksieczki badan profilaktycznych dla osoby, ktra bya lub jest zatrudniona w warunkach naraenia zawodowego w zakadach stosujacych azbest w procesach technologicznych, sposobu jej wypenienia i aktualizacji (Dz. U. Nr 13, poz. 109) 10) Rozporzdzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badan i pomiarw czynnikw szkodliwych dla zdrowia w rodowisku pracy (Dz. U. Nr 73, poz. 645, z pn. zm.) 11) Rozporzdzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 wrzesnia 2005 r. w sprawie lekw zwiazanych z chorobami wywoanymi praca przy azbescie (Dz. U. Nr 189, poz. 1603) 12) Rozporzdzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 wrzesnia 2005 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacja i oznakowaniem (Dz. U. Nr 201, poz. 1674) 13) Rozporzdzenie Ministra Pracy i Polityki Spoecznej z dnia 29 listopada 2002 r. sprawie najwyszych dopuszczalnych ste i nate czynnikw szkodliwych dla zdrowia w srodowisku pracy (Dz. U. Nr 217, poz. 1833, z pn. zm.) 14) Rozporzdzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 padziernika 2002 r. w sprawie rodzajw odpadw, ktre moga by skadowane w sposb nieselektywny (Dz. U. Nr 191, poz. 1595) 15) Rozporzdzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spoecznej z dnia 23 pazdziernika 2003 r. w sprawie wymagan w zakresie wykorzystywania i przemieszczania azbestu oraz wykorzystywania i oczyszczania
instalacji lub urzadze, w ktrych by lub jest wykorzystywany azbest (Dz. U. Nr 192, poz. 1876 oraz z 2008 r. Nr 200, poz. 1235) 16) Rozporzdzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spoecznej z dnia 2 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobw i warunkw bezpiecznego uytkowania i usuwania wyrobw zawierajacych azbest (Dz. U. Nr 71, poz. 649 oraz z 2010 r. Nr 162, poz. 1089) 17) Rozporzdzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 5 lipca 2004 r. w sprawie ograniczen, zakazw lub warunkw produkcji, obrotu lub stosowania substancji niebezpiecznych i preparatw niebezpiecznych oraz zawierajacych jej produktw (Dz. U. Nr 168, poz. 1762) 18) Rozporzdzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 wrzesnia 2005 r. w sprawie kryteriw oraz procedur dopuszczania odpadw do skadowania na skadowisku odpadw danego typu (Dz. U. Nr 186, poz. 1553) 19) Rozporzdzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 14 pazdziernika 2005 r. w sprawie zasad bezpieczenstwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu wyrobw zawierajacych azbest oraz programu szkolenia w zakresie bezpiecznego uytkowania takich wyrobw (Dz. U. Nr 216, poz. 1824) 20) Rozporzdzenie Ministra Gospodarki z dnia 22 sierpnia 2007 r. w sprawie kryteriw oraz procedur dopuszczania odpadw na skadowiska podziemne (Dz. U. Nr 163, poz. 1156) 21) Rozporzdzenie Ministra Gospodarki z dnia 26 pazdziernika 2007 r. w sprawie rodzajw odpadw, ktre moga byc skierowane nieselektywnie na skadowiskach podziemnych (Dz. U. Nr 209, poz. 1514) 22) Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 27 wrzesnia 2001 r. w sprawie katalogu odpadw (Dz. U. Nr 112, poz. 1206) 23) Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie rodzajw instalacji mogacych powodowa znaczne zanieczyszczenie poszczeglnych elementw przyrodniczych albo rodowiska jako caoci (Dz. U. Nr 122, poz. 1055) 24) Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 23 lipca 2009 r. w sprawie sposobu przedkadania marszakowi wojewdztwa informacji o wystepowaniu substancji stwarzajacych szczeglne zagroenie dla rodowiska (Dz. U. Nr 124, poz. 1033) 25) Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie wartosci odniesienia dla niektrych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2003 r. Nr 1, poz. 12) 26) Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunkw prowadzenia monitoringu skadowisk odpadw (Dz. U. Nr 220, poz. 1858) 27) Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 24 marca 2003 r. w sprawie szczegowych wymaga dotyczacych lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknicia, jakim powinny odpowiada poszczeglne typy skadowisk odpadw (Dz. U. Nr 61, poz. 549 oraz z 2009 r. Nr 39, poz. 320) 28) Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporzdzania planw gospodarki odpadami (Dz. U. Nr 66, poz. 620) 29) Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 13 maja 2004 r. w sprawie warunkw, w ktrych uznaje sie, e odpady nie s niebezpieczne (Dz. U. Nr 128, poz. 1347) 30) Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 16 czerwca 2005 r. w sprawie podziemnych skadowisk odpadw (Dz. U. Nr 110, poz. 935) 31) Rozporzdzenie Ministra rodowiskaz dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardw emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 260, poz. 2181) 32) Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 14 lutego 2006 r. w sprawie wzorw dokumentw stosowanych na potrzeby ewidencji odpadw (Dz. U. Nr 30, poz. 213) 33) Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 21 marca 2006 r. w sprawie odzysku lub unieszkodliwiania odpadw poza instalacjami i urzdzeniami (Dz. U. Nr 49, poz. 356) 34) Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 25 maja 2007 r. w sprawie zakresu informacji oraz wzorw formularzy su2acych do sporzadzania i przekazywania zbiorczych zestawien danych (Dz. U. Nr 101, poz. 686)
Strona 49
35) Rozporzdzenie Ministra Srodowiska z dnia 24 czerwca 2008 r. w sprawie rodzajw odpadw, ktrych przewz w celu unieszkodliwiania jest zabroniony (Dz. U. Nr 119, poz. 769) 36) Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymaga w zakresie prowadzenia pomiarw wielkoci emisji oraz pomiarw iloci pobieranej wody (Dz. U. Nr 206, poz. 1291) 37) Owiadczenie Rzdowe z dnia 23 marca 2007 r. w sprawie wejcia w ycie zmian do zaacznikw A i B Umowy europejskiej dotyczcej miedzynarodowego przewozu drogowego towarw niebezpiecznych (ADR), sporzdzonej w Genewie dnia 30 wrzenia 1957 r. (Dz. U. Nr 99, poz. 667) 38) Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 czerwca 2002 r. w sprawie dziennika budowy, montau i rozbirki, tablicy informacyjnej oraz ogoszenia zawierajcego dane dotyczce bezpieczestwa pracy i ochrony zdrowia (Dz. U. Nr 108, poz. 953, z pn. zm.) 39) Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu i sposobu stosowania przepisw o przewozie drogowym towarw niebezpiecznych do transportu odpadw niebezpiecznych (Dz. U. Nr 236, poz. 1986) 40) Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie wiadectwa dopuszczenia pojazdw do przewozu niektrych towarw niebezpiecznych (Dz. U. Nr 237, poz. 2011, z pn. zm.) 41) Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczacej bezpieczestwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczestwa i ochrony zdrowia (Dz. U. Nr 120, poz. 1126) 42) Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 15 wrzesnia 2005 r. w sprawie kursw doksztacajacych dla kierowcw pojazdw przewoacych towary niebezpieczne (Dz. U. Nr 187, poz. 1571). Wykaz dyrektyw i decyzji dotyczacych problematyki azbestowej stan na stycze 2011 r. 1) Dyrektywa Rady 67/548/EWG z dnia 27 czerwca 1967 r. w sprawie zblienia przepisw ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszcych si do klasyfikacji, pakowania i etykietowania substancji niebezpiecznych (Dz. Urz. WE L 196 z 16.08.1967, str. 1; Dz. Urz. WE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 1, str. 27) 2) Dyrektywa Rady 83/477/EWG z dnia 19 wrzesnia 1983 r. w sprawie ochrony pracownikw przed ryzykiem zwiazanym z naraeniem na dziaanie azbestu w miejscu pracy (druga dyrektywa szczegowa w rozumieniu art. 8 dyrektywy 80/1107/EWG) (Dz. Urz. WE 263 z 29.09.1983, str. 25, z pn. zm.; Dz. Urz. WE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 1, str. 264) Zmieniajace dyrektywe Rady 83/477: - Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/18/WE z dnia 27 marca 2003 r. zmieniajca dyrektywe Rady 83/477/EWG w sprawie ochrony pracownikw przed ryzykiem zwiazanym z naraeniem na dziaanie azbestu w miejscu pracy (Dz. Urz. WE L 97, z 15.04.2003, str. 48; ; Dz. Urz. WE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 4, str. 312) - Dyrektywa Rady 91/382/EWG z dnia 25 czerwca 1991 r. zmieniajca dyrektywe 83/477/EWG w sprawie ochrony pracownikw przed ryzykiem zwiazanym z nara2eniem na dziaanie azbestu w miejscu pracy (druga dyrektywa szczegowa w rozumieniu art. 8 dyrektywy 80/1107/EWG) (Dz. Urz. WE 206 z 29.07.1991, str. 16; Dz. Urz. WE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 1, str. 415) - Dyrektywa Rady 98/24/WE z dnia 7 kwietnia 1998 r. w sprawie ochrony zdrowia i bezpieczenstwa pracownikw przed ryzykiem zwiazanym z naraeniem na dziaanie czynnikw chemicznych przy pracy (czternasta dyrektywa szczegowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG (Dz. Urz. WE L 131 z 5.05.1998, str. 11, z pzn. zm.; Dz. Urz. WE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 3, str. 279) 3) Dyrektywa Rady 87/217/EWG z dnia 19 marca 1987 r. w sprawie ograniczenia zanieczyszczenia rodowiska azbestem i zapobiegania temu zanieczyszczeniu (Dz. Urz. WE L 85 z 28.03.1987, str. 40, z pzn. zm.; Dz. Urz. WE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 8, str. 269) 4) Dyrektywa Rady 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia srodkw w celu poprawy bezpieczenstwa i zdrowia pracownikw w miejscu pracy (Dz. Urz. WE L 183 z 29.06.1989, str. 1, z pzn. zm.; Dz. Urz. WE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 1, str. 349)
Strona 50
5) Dyrektywa Rady 91/689/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. w sprawie odpadw niebezpiecznych (Dz. Urz. WE L 377 z 21.12.1991, str. 20, Dz. Urz. WE Polskie wydanie specjalne, roz. 15, t. 2, str. 78) 6) Dyrektywa Rady 92/57/EWG z dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie wprowadzenia minimalnych wymaga bezpieczestwa i ochrony zdrowia na tymczasowych lub ruchomych budowach (sma szczegowa dyrektywa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 245, z 26.08.1992, str. 6, Dz. Urz. WE Polskie wydanie specjalne, roz.5, t. 2, str. 71) 7) Dyrektywa Rady 94/33/WE z dnia 22 czerwca 1994 r. w sprawie ochrony pracy osb modych (Dz. Urz. WE L 216 z 20.08.1994, str.12, z pn. zm.; Dz. Urz. WE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 2, str. 213) 8) Dyrektywa 2004/37/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony pracownikw przed zagroeniem dotyczacym naraenia na dziaanie czynnikw rakotwrczych lub mutagennych podczas pracy (szsta dyrektywa szczegowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy Rady 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 158 z 30.04.2004, str. 50; Dz. Urz. WE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5, str. 35) 9) Dyrektywa Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie skadowania odpadw (Dz. Urz. WE L 182 z 16.07.1999, str. 1, z pzn. zm.; Dz. Urz. WE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 4, str. 228) 10) Decyzja Rady 2003/33/WE z dnia 19 grudnia 2002 r. ustanawiajca kryteria i procedury przyjcia odpadw na skadowiska, na podstawie art. 16 i zacznika II do dyrektywy 1999/31/WE (Dz. Urz. WE L 11 z 16.01.2003, str. 27, Dz. Urz. WE L 218 z 23.08.2007, str. 25; Dz. Urz. WE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 7, str. 314). 11) Dyrektywa 2002/96/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 stycznia 2003 r. w sprawie zuytego sprzetu elektrotechnicznego i elektronicznego (WEEE) (Dz. Urz. WE L 37 z 13.02.2003, str. 24, Dz. Urz. WE Polskie wydanie specjalne, roz. 15, t. 7, str. 359) 12) 12. Dyrektywa 2006/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie odpadw (Dz. Urz. WE L114 z 27.4.2006, str. 9) 13) Rozporzadzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) 1013/2006 z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie przemieszczania odpadw (Dz. Urz. WE L 190, z 12.07.2006, str. 1) 14. Rozporzdzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwole i stosowanych ogranicze w zakresie chemikaliw (REACH) i utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliw, zmieniajce dyrektyw 1999/45/WE oraz uchylajce rozporzdzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporzadzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak rwnie dyrektywe Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE (Dz. Urz. WE L 396, z 30.12.2006 oraz sprostowanie w Dz. Urz. WE L 136, z 29.05.2007) Uchway Rady Ministrw dot. ustanowienia programu wieloletniego p.n. Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009 2032: - Uchwaa nr 122/2009 z dnia 14 lipca 2009 r. - Uchwaa nr 39/2010 z dnia 15 marca 2010 r. Zacznik nr 2
Strona 51
Strona 52
Strona 53

Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany Strona 1

Transféré par

Informations du document

Titre original

Copyright

Formats disponibles

Partager ce document

Partager ou intégrer le document

Options de partage

Avez-vous trouvé ce document utile ?

Ce contenu est-il inapproprié ?

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany Strona 1

Transféré par

Droits d'auteur :

Formats disponibles

UCHWAA NR XI/64/2011 RADY GMINY WARTKOWICE z dnia 17 czerwca 2011 r.

Przewodniczcy Rady Leonard witczak

Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany

Opracowanie: Adler Consulting 2011 r.

Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany

Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany

Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany

Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany

domowych 59 67 27 34 27 32 51 37 33 104 196 224 115 120 93 107 173 99 71 359

11 Konopnica 12 Krzepocinek 13 ki 14 Mrwna 15 Ner

102 130 135 83 305

28 Spdoszyn Kolonia Spdoszyn Kolonia

Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany

Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany

Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany

Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany

Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany

Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany

Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany

Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany

Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany

Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany

Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany

Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany

Tabela 2. Ilo wyrobw zawierajcych azbest w rozbiciu na miejscowoci gminy Wartkowice

Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany

40 36 34 58 83 43 38 21 18 57 38 19 66 35 49 42 23 50 10 18 99 84 30 74 63 48 72 77 79 40 71 37 35 85 15 119 41 29 43 221 50 33 27 35 64 55 38 79 3 336

Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany

2013 2014 2015 - 2022 Do XII 2031 SUMA

12 132 12 132 121 343 238 600 404 406

3% 3% 30,0% 59% 100%

Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany

Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany

Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany

Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany

Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany

Id: CMZTL-LOJPH-HVVMD-GXSFV-WYMCT. Podpisany

Vous aimerez peut-être aussi