Wrocaw, dnia 13 wrzenia 2011 r. WOJEWODA DOLNOLSKI NR NK-N.4131.697.2011.

RB ROZSTRZYGNICIE NADZORCZE w sprawie stwierdzenia niewanoci 3 i 4 uchway nr X/52/2011 Rady Gminy Stoszowice z dnia 11 sierpnia 2011 r. w sprawie rozmiaru zniek tygodniowego obowizkowego wymiaru godzin dydaktycznych, wychowawczych i opiekuczych nauczycieli, ktrym powierzono okrelone stanowiska w placwkach owiatowych na terenie Gminy Stoszowice.

Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorzdzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., nr 142, poz. 1591 z pn. zm.) stwierdzam niewano 3 i 4 uchway nr X/52/2011 Rady Gminy Stoszowice z dnia 11 sierpnia 2011 r. w sprawie rozmiaru zniek tygodniowego obowizkowego wymiaru godzin dydaktycznych, wychowawczych i opiekuczych nauczycieli, ktrym powierzono okrelone stanowiska w placwkach owiatowych na terenie Gminy Stoszowice. Uzasadnienie Na sesji w dniu 11 sierpnia 2011 r. Rada Gminy Stoszowice podja m. in. uchwa w sprawie rozmiaru zniek tygodniowego obowizkowego wymiaru godzin dydaktycznych, wychowawczych i opiekuczych nauczycieli, ktrym powierzono okrelone stanowiska w placwkach owiatowych na terenie Gminy Stoszowice. Uchwaa ta wpyna do Organu Nadzoru w dniu 16 sierpnia 2011 r. W toku badania legalnoci uchway nr X/52/2011 Organ Nadzoru stwierdzi, e 3 tej uchway narusza art. 42 ust. 7 pkt 2 w zwizku z art. 91d pkt 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r.- Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r., nr 97, poz. 674 z pn. zm.), natomiast 4 uchway narusza art. 42 ust. 7 pkt 2 i 3 w zwizku art. 35 ust. 1 i 2a Karty Nauczyciela. Uchwa nr X/52/2011 Rada Gminy Stoszowice ustalia rozmiar zniek tygodniowego obowizkowego wymiaru godzin dydaktycznych, wychowawczych i opiekuczych nauczycieli, ktrym powierzono okrelone stanowiska w placwkach owiatowych na terenie Gminy Stoszowice. W podstawie prawnej uchway Rada Gminy powoaa si na art. 18 ust. 2 pkt 15 i art. 40 ust. 1 ustawy o samorzdzie gminnym oraz art. 42 ust. 7 ustawy- Karta Nauczyciela. Zgodnie z postanowieniami art. 42 ust. 7 pkt 2 i 3 ustawy - Karta Nauczyciela: Organ prowadzcy szko lub placwk okrela: 2) zasady udzielania i rozmiar zniek, o ktrych mowa w ust. 6, oraz przyznaje zwolnienia od obowizku realizacji zaj, o ktrych mowa w ust. 3; 3) tygodniowy obowizkowy wymiar godzin zaj nauczycieli szk niewymienionych w ust. 3, nauczycieli szk, o ktrych mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1a, nauczycieli szk zaocznych, nauczycieli kolegiw pracownikw sub spoecznych, nauczycieli w systemie ksztacenia na odlego, nauczycieli realizujcych w ramach stosunku pracy obowizki okrelone dla stanowisk o rnym tygodniowym obowizkowym wymiarze godzin, pedagogw, psychologw, logopedw, doradcw zawodowych prowadzcych zajcia zwizane z wyborem kierunku ksztacenia i zawodu w celu wspomagania uczniw w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych, o ktrych mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 11 ustawy o systemie owiaty, bibliotekarzy bibliotek pedagogicznych oraz zasady zaliczania do wymiaru godzin poszczeglnych zaj w ksztaceniu zaocznym i w systemie ksztacenia na odlego..

Natomiast wedug art. 91d pkt 1 tej ustawy: "W przypadku szk i placwek prowadzonych przez jednostki samorzdu terytorialnego, zadania i kompetencje organu prowadzcego okrelone w art. 30 ust. 6 i 10a, art. 42 ust. 7, art. 42a ust. 1, art. 49 ust. 2, art. 54 ust. 7, art. 70a ust. 1 oraz art. 72 ust. 1 - wykonuje odpowiednio: rada gminy, rada powiatu, sejmik wojewdztwa;". Przepis art. 42 ust. 7 pkt 2 i 3 Karty Nauczyciela, poza wskazaniem zagadnie powierzonych organom prowadzcym do uregulowania w formie uchway okrela take granice prawotwrczej kompetencji przyznanej w tym zakresie organowi prowadzcemu. Ustawodawca wyznaczy czyteln granic tej kompetencji, wskazujc, i organ prowadzcy szko lub placwk jest wadny okreli zasady udzielania i rozmiar zniek tygodniowego obowizkowego wymiaru godzin zaj lub zwolni z obowizku realizacji tych zaj nauczycieli penicych stanowiska kierownicze, a take ustali tygodniowy obowizkowy wymiar godzin zaj obowizujcy nauczycieli wymienionych w art. 42 ust. 7 pkt 3 cytowanej ustawy. Udzielona radzie gminy moc przepisu art. 42 ust. 7 pkt 2 i 3 przedmiotowej ustawy norma kompetencyjna nie oznacza dowolnoci w zakresie ustalania tygodniowego obowizkowego wymiaru godzin zaj nauczycieli wymienionych w art. 42 ust. 7 pkt 3 ustawy, rozmiaru zniek oraz zwolnie od tych zaj wobec nauczycieli penicych stanowiska kierownicze. Zgodnie bowiem z art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej organy wadzy publicznej dziaaj w granicach i na podstawie prawa. Zatem kada norma kompetencyjna musi by tak realizowana, aby nie naruszaa innych przepisw ustawy i nie przekraczaa udzielonego upowanienia. Zakres upowanienia musi by zawsze ustalany przez pryzmat zasad demokratycznego pastwa prawnego, dziaania w granicach i na podstawie prawa oraz innych przepisw regulujcych dan dziedzin. Wedug 3 uchway nr X/52/2011: "W przypadkach uzasadnionych szczeglnymi warunkami funkcjonowania szkoy, a w szczeglnoci powodujcymi znaczne zwikszenie zada na stanowisku kierowniczym, dyrektorzy mog zwrci si do Wjta Gminy Stoszowice z wnioskiem o czasowe zwolnienie z obowizku realizacji tygodniowego wymiaru godzin, okrelonego w 1 niniejszej uchway.". Powyszym przepisem Rada Gminy upowania Wjta do przyznawania dyrektorom gminnych placwek owiatowych zwolnie z realizacji tygodniowego obowizkowego wymiaru godzin zaj, o ktorym mowa w art. 42 ust. 3 Karty Nauczyciela. Wobec jednoznacznego brzmienia art. 91d pkt 1 tej ustawy ustanawiajcego wyczn kompetencj do przyznawania wspomnianych zwolnie radzie gminy, zapis 3 uchway nr X/52/2011 naley traktowa jako zrzeczenie si przez Rad Gminy na rzecz Wjta, bez naleytej podstawy prawnej, czci swoich kompetencji jako organu prowadzcego szko lub placwk. Tego typu dziaanie narusza take zasad legalizmu, wyraon w art. 7 Konstytucji RP, a take art. 94 Konstytucji, w oparciu o ktry organy samorzdu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rzdowej, na podstawie i w granicach upowanie zawartych w ustawie, ustanawiaj akty prawa miejscowego obowizujce na obszarze dziaania tych organw. W przypadku omawianych zwolnie od obowizku realizacji tygodniowego obowizkowego wymiaru godzin zaj przez nauczycieli penicych funkcje kierownicze w placwkach owiatowych, ustawodawca nie przewidzia moliwoci przeniesienia przez rad gminy jej kompetencji do udzielania tych zwolnie (tzw. subdelegacji) na wjta gminy (burmistrza, prezydenta miasta). Naley pamita, e organy wadzy publicznej, do ktrych zaliczane s rwnie organy jednostek samorzdu terytorialnego, dziaaj na podstawie i w granicach prawa. O ile jednostka ma swobod dziaania zgodnie z zasad, e co nie jest wyranie zabronione przez prawo, jest dozwolone, to organy wadzy publicznej mog dziaa tylko tam i o tyle, o ile prawo je do tego upowania, przy czym obywatel moe zawsze domaga si podania podstawy prawnej, na jakiej organ podj konkretn dziaalno. Jest to zgodne z wymogami wynikajcymi z zasady demokratycznego pastwa prawnego (W. Skrzydo, Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. Komentarz, Zakamycze 2002, wyd. V). Oznacza to, e kade dziaanie organu wadzy publicznej musi znajdowa uzasadnienie w przepisie aktu prawnego wyszego rzdu. Dotyczy to rwnie organw jednostek samorzdu terytorialnego. Ponadto akty prawa stanowione przez organy jednostek samorzdu terytorialnego powinny regulowa tylko te kwestie, ktre wynikaj z normy kompetencyjnej. Z kolei kwestie te powinny by regulowane tylko przez ten organ, ktry jest wskazany w normie kompetencyjnej. Uchwaa nr X/52/2011 w 4 stanowi: 1. Dyrektorzy oraz nauczyciele, o ktrych mowa w 2, nie mog z zastrzeeniem ust. 2- realizowa godzin ponadwymiarowych. 2. Nauczyciele, ktrym powierzono stanowiska kierownicze, mog realizowa: 1) godziny ponadwymiarowe-w wymiarze nieprzekraczajcym 4 godzin tygodniowo, pod warunkiem, e z planw nauczania przedmiotu wynika potrzeba przydzielenia wikszej liczby godzin ni tygodniowy obowizkowy wymiar zaj okrelony niniejsz uchwa,

2) dorane zastpstwa-jedynie w szczeglnie uzasadnionych przypadkach spowodowanych koniecznoci zapewnienia waciwej organizacji pracy szkoy, przy czym ich liczba nie moe przekracza 4 godzin w miesicu kalendarzowym. Zgodnie z cytowanym wyej art. 42 ust. 7 pkt 2 i 3 Karty Nauczyciela rada gminy posiada kompetencj do okrelania zasad udzielania i rozmiaru zniek tygodniowego obowizkowego wymiaru godzin zaj nauczycieli penicych funkcje kierownicze oraz zasad zwalniania tych nauczycieli z obowizku realizacji zaj wchodzcych w skad tygodniowego obowizkowego wymiaru. Rada gminy posiada rwnie kompetencj do okrelenia tygodniowego obowizkowego wymiaru godzin zaj nauczycieli wymienionych w art. 42 ust. 7 pkt 3 Karty Nauczyciela. Zapisy 4 uchway nr X/52/2011 nie stanowi ani o zasadach udzielania zniek, ich rozmiarze, zasadach udzielania zwolnie z realizacji tygodniowego obowizkowego wymiaru zaj ani nie okrelaj tygodniowego obowizkowego wymiaru godzin zaj dla wymienionej wyej kategorii nauczycieli. Nie mona uzna, e kwestionowane zapisy 4 uchway nr X/52/2011 mieszcz si w ramach upowanienia ustawowego wynikajcego z art. 42 ust. 7 pkt 2 i 3 przedmiotowej ustawy, skoro ustawodawca wypowiedzia si ju w danej kwestii w art. 35 ust. 1 i 2a Karty Nauczyciela: 1. W szczeglnych wypadkach, podyktowanych wycznie koniecznoci realizacji programu nauczania lub zapewnienia opieki w placwkach opiekuczowychowawczych, nauczyciel moe by obowizany do odpatnej pracy w godzinach ponadwymiarowych zgodnie z posiadan specjalnoci, ktrych liczba nie moe przekroczy 1/4 tygodniowego obowizkowego wymiaru godzin zaj. Przydzielenie nauczycielowi wikszej liczby godzin ponadwymiarowych moe nastpi wycznie za jego zgod, jednak w wymiarze nieprzekraczajcym 1/2 tygodniowego obowizkowego wymiaru godzin zaj. 2a. Przez godzin doranego zastpstwa rozumie si przydzielon nauczycielowi godzin zaj dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuczych powyej tygodniowego obowizkowego wymiaru godzin zaj dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuczych, ktrej realizacja nastpuje w zastpstwie nieobecnego nauczyciela. Uregulowanie przez Rad Gminy Stoszowice moc przedmiotowej uchway warunkw przyznawania godzin ponadwymiarowych i godzin doranych zastpstw nauczycielom penicym stanowiska kierownicze oraz wyznaczenie dopuszczalnej iloci tych godzin stanowi w zwizku z brzmieniem art. 35 ust. 1 i 2a wkroczenie w kompetencj ustawodawcy. To z aktu rangi ustawowej wynika dopuszczalna ilo godzin ponadwymiarowych, jaka moe by przyznana nauczycielowi. Z ustawy wynika take warunek przydzielenia nauczycielowi godzin doranych zastpstw, ktrym jest nieobecno innego nauczyciela. Ponadto z wymienionych przepisw nie wynika by przydzielenie bd nieprzydzielenie nauczycielowi godzin ponadwymiarowych bd godzin doranych zastpstw byo uzalenione od zajmowanego przez nauczyciela stanowiska kierowniczego. Ani art. 42 ust. 7 pkt 2 i 3 Karty Nauczyciela ani art. 35 ust. 1 i 2 tej ustawy nie upowaniaj organu prowadzcego do reglamentacji czy pozbawiania nauczycieli penicych funkcje kierownicze realizacji godzin ponadwymiarowych i godzin doranych zastpstw. Warunki przydzielania tych godzin zaj zostay okrelone w ustawie, a organ stanowicy jednostki samorzdu terytorialnego nie zosta upowaniony do ustanowienia innych warunkw ich przydziau czy konkretyzacji tych warunkw. Z istoty aktu prawa miejscowego wynika niedopuszczalno takiego dziaania organu realizujcego delegacj ustawow, ktre polega na powtarzaniu bd modyfikacji wicych norm o charakterze powszechnie obowizujcym. Naley jeszcze raz podkreli, i w normie kompetencyjnej art. 42 ust. 7 pkt 2 i 3 nie mieci si upowanienie do okrelania maksymalnej liczby godzin ponadwymiarowych i godzin doranych zastpstw obowizujcych nauczycieli zajmujcych kierownicze stanowiska oraz do dookrelenia bd ustanawiania innych ni wymienione w ustawie warunkw przydzielania wspomnianych kategorii godzin zaj. Jeeli organ stanowicy wychodzi poza wytyczne zawarte w upowanieniu, to mamy do czynienia z przekroczeniem kompetencji, co musi skutkowa zastosowaniem rodkw nadzorczych, bowiem Rada unormowaa stany, ktrych normowa nie moe. W tym przypadku Rada przekroczya ustawow kompetencj. Powszechnie obowizujcy charakter zawartych w uchwale norm zobowizuje do formuowania ich jedynie na podstawie i w granicach upowanienia ustawowego, precyzyjnie i kompleksowo realizujcych delegacj ustawow, pozbawionych jednoczenie powtrze przepisw powszechnie obowizujcych zawartych w innych aktach normatywnych, a w szczeglnoci w aktach rangi ustawowej. Stanowione przez organy jednostek samorzdu terytorialnego akty prawa miejscowego winny bowiem regulowa kwestie wynikajce z delegacji ustawowej w taki sposb, by przyjte w oparciu o ni normy uzupeniay, wydane przez inne podmioty, przepisy powszechnie obowizujce ksztatujce prawa i obowizki ich adresatw. Ustawodawca, formuujc okrelon delegacj do wydania aktu wykonawczego, przekazuje upowanienie do uregulowania wycznie kwestii nie objtych dotd adn norm o charakterze powszechnie obowizujcym w celu uksztatowania stanu prawnego uwzgldniajcego m.in. specyfik, moliwoci i potrzeby rodowiska, do ktrego waciwy akt

wykonawczy jest skierowany. Zatem organ stanowicy gminy wykonujcy kompetencj prawodawcz zawart w upowanieniu ustawowym jest obowizany dziaa cile w granicach tego upowanienia. Nie jest upowaniony ani do regulowania tego, co zostao ju ustawowo uregulowane, ani te do wychodzenia poza zakres upowanienia ustawowego. Na identyczne naruszenie prawa, zawarte w 4 przedmiotowej uchway, Organ Nadzoru zwrci uwag Radzie Gminy Stoszowice w rozstrzygniciu nadzorczym z dnia 4 czerwca 2010 r. (sygn. NK.II.RB.091114/10) stwierdzajcym niewano 4 uchway nr II/20/2010 Rady Gminy Stoszowice z dnia 28 kwietnia 2010 r. w sprawie rozmiaru zniek tygodniowego obowizkowego wymiaru godzin dydaktycznych, wychowawczych i opiekuczych nauczycieli, ktrym powierzono okrelone stanowiska w placwkach owiatowych na terenie Gminy Stoszowice. W zwizku z tym faktem Organ Nadzoru zaleca Radzie Gminy Stoszowice uwan lektur wpywajcych do niej aktw nadzorczych. Biorc powysze pod uwag orzeczono, jak w sentencji. Od niniejszego rozstrzygnicia przysuguje skarga do Wojewdzkiego Sdu Administracyjnego we Wrocawiu za porednictwem Wojewody Dolnolskiego organu nadzoru w terminie 30 dni od jego dorczenia. Zgodnie z art. 92 ustawy o samorzdzie gminnym stwierdzenie przez organ nadzoru niewanoci uchway organu gminy wstrzymuje jej wykonanie z mocy prawa w zakresie objtym stwierdzeniem niewanoci, z dniem dorczenia rozstrzygnicia nadzorczego.

Wojewoda Dolnolski Aleksander Marek Skorupa