Kazania, Homilie, Liturgia - Biblioteka Kaznodziejska

http://www.bkaznodziejska.pl/nr/oddani_na_sluzbe_ludowi/forum_past...

Kazania, Homilie, Liturgia - Biblioteka Kaznodziejska

Adres strony: http://www.bkaznodziejska.pl/nr/oddani_na_sluzbe_ludowi/forum_pastoralne /ach_co_to_byl.html

marzec/kwiecie 2005 "ODDANI NA SUB LUDOWI BOEMU..." FORUM PASTORALNE

"Ach, co to by za... styl!"

Mj profesor homiletyki, p. ksidz Tadeusz Olszaski misjonarz, wci mi powtarza, e kaznodzieja musi mie swj wypracowany styl. Ostrzega, e nad stylem trzeba si niewsko napracowa. Pozwl, Drogi i Szacowny Czytelniku, e gono pomyl nad tym problemem i podziel si z Tob uwagami Nauczyciela, ktre zapamitaem. Praca nad kaznodziejskim stylem trwa przez cae ycie kapaskie. Ile lat trzeba pracowa nad stylem? Pi? A moe dziesi? Liczb lat tego si nie mierzy, lecz dowiadczeniem. Uwaam, e co najmniej przez pierwszych pi lat kapastwa ksztatuje si co, co mona nazwa bycie sob na ambonie. Niektrzy maj ju za sob prawie czterdzieci siedem lat kapastwa i wci haruj nad swym stylem, i wci on im nie wychodzi! Jednake zasadnicze pikno stylu wypracowuje si w pierwszych latach kapastwa. Dlaczego? Bo potem ju si nie chce. Czek staje si leniwym. To modo skrzyde dodaje. Zdaje mi si, e taki sam problem dotyczy stylu prowadzenia katechezy, spowiadania w ogle duszpasterstwa jako takiego. Ad rem! Sigam po pomoc i zagldam do Sownika terminw literackich autorstwa prof. Stanisawa Sierotwiskiego (1909-1975) (Stanisaw Sierotwiski, Sownik terminw literackich. Teoria i nauki pomocnicze literatury, Wrocaw Warszawa Krakw Gdask d 1986, wyd. IV). Wymienia on tam dwadziecia pi rnych stylw wypowiedzi. Ale najpierw powiedzmy sobie, co Autor rozumie pod pojciem stylu w ogle: Indywidualny lub typowy sposb ekspresji jzykowej. Staa tendencja w wyborze rodkw wypowiedzenia; ukad cech charakterystycznych dla konstrukcji jzykowych. Mona mwi o stylu w odniesieniu do jednostki twrczej (autora) czy jednego utworu, albo w stosunku do grupy twrcw (w jednym okresie, kierunku), albo do rodzaju literackiego (epiki, dramatu, liryki), gatunku itp. Kaznodzieja, ktry posuguje si uoglnieniami i pojciami oderwanymi, uywa jzyka naukowego to kaznodzieja, ktry preferuje styl abstrakcyjny. Kaznodzieja, ktry sztucznie naladuje naiwno i wdzik i posuguje si stylem nienaturalnym to kaznodzieja o stylu afektowanym. Kaznodzieja, ktry ksztatuje swoj mow w oderwaniu od celw utylitarnych, waciwy utworom literackim to kaznodzieja ze stylem artystycznym. Kaznodzieja, ktry waciwie dobiera wyrazy i zwroty nalece do aktualnie uywanego jzyka literackiego, unika archaizmw, neologizmw, zapoycze, ktry jest tak zwanym jzykowym puryst to kaznodzieja stylu czystego. Kaznodzieja, ktry uwydatnia rodkami stylistycznymi zmienno uczu i myli, ma szybkie tempo przedstawianych zdarze, pobudza wyobrani i ciekawo odbiorcy to kaznodzieja posugujcy si stylem dynamicznym (ywym). Kaznodzieja, ktry posuguje si tak organizacj foniczn, dziki ktrej wypowiedzenie jest atwe do wygaszania, a jego brzmienie sprawia przyjemno to kaznodzieja uywajcy stylu dwicznego.

1z3

2011-11-03 00:11

Kazania, Homilie, Liturgia - Biblioteka Kaznodziejska

http://www.bkaznodziejska.pl/nr/oddani_na_sluzbe_ludowi/forum_past...

Kaznodzieja, ktry na ambonie rozmawia ze suchaczami, swobodnie posuguje si sowami, wspiera si dodatkowymi rodkami ekspresji to kaznodzieja o stylu kolokwialnym. Kaznodzieja, ktry mwi wzniole i patetycznie to kaznodzieja, ktry posuguje si stylem koturnowym. Kaznodzieja, ktry mwi maksymalnie zwile, treciwie i oszczdnie to kaznodzieja ze stylem lakonicznym. Kaznodzieja, ktry uywa w kazaniu wystpujcych obok siebie elementw dwu lub wicej jzykw to kaznodzieja stylu makaronicznego. Kaznodzieja, ktry mwi sztucznie, przesadnie, na si ozdabia sw homili, a pozbawia j istotnych elementw goszenia Ewangelii, to kaznodzieja o stylu napuszonym (wymuszonym). Kaznodzieja, ktrego styl pozornie prostymi rodkami osiga wraenie atwoci i walory artystyczne, a jego wypowied cechuje naturalno podmiotowa, przedmiotowa za odtwarza zgodnie z jego intencj sposb wysowienia postaci wprowadzanych do kaza (czciej wystpuje to w naukach rekolekcyjno-misyjnych) to kaznodzieja, ktry uywa stylu naturalnego. Kaznodzieja, ktry odwouje si do wyobrani suchaczy, przedstawia wyranie konkretne osoby, przedmioty i zjawiska (wprost przeciwnie do abstrakcyjnego stylu) to kaznodzieja posikujcy si stylem plastycznym (obrazowym). Kaznodzieja, ktry na ambonie posuguje si wszystkimi rodkami urozmaicenia i uniezwyklenia, figurami retorycznymi, aby jak najokazalej przepowiada prawdy Boe i wzbudzi yw reakcj odbiorcy to kaznodzieja stosuje styl ozdobny (kwiecisty). Kaznodzieja, ktry posuguje si rodkami najbardziej w danym czasie rozpowszechnionymi, gotowymi szablonami i w ten sposb pozbawia si oryginalnoci to kaznodzieja wyraajcy si za pomoc stylu prostego. Kaznodzieja, ktry w przeciwiestwie do stylu zwizego jest wielosowny, posuguje si okreleniami i zdaniami tautologicznymi (niepotrzebnie powtarzajcymi si) to kaznodzieja, ktry mwi stylem rozwlekym. Kaznodzieja, ktry uywa zda krtkich, nierozwinitych lub ich rwnowanikw pragnc wywoa tym samym silne wzburzenia, gwatowne uczucia, przedstawi szybk akcj to kaznodzieja, ktry rzecze stylem ucinanym (ucinkowym, urywanym). Kaznodzieja, ktry uywa rodkw sucych odwieaniu obrazw i skojarze, uniezwyklaniu kazania, uwydatnianiu jego treci zawartej w wyrazach i zwrotach, pobudzaniu zaciekawienia i wyobrani suchaczy to kaznodzieja wyraajcy si stylem urozmaiconym. Kaznodzieja, ktry posuguje si jak najmniejsz iloci wyrazw, ograniczajcy si do niezbdnego w kaznodziejstwie jasnego wyraania myli i uczu to kaznodzieja ze stylem zwizym. No c, mia by felieton, a wysza mi swoista litanija. Nie chciaem, jak mi Bg miy, nie chciaem, ale pozwl, Drogi Czytelniku, e popracuj jeszcze nad moim stylem. Do tej litanii dodabym jeszcze styl kaznodziejski, ale nie czuj si kompetentny do uzupeniania Sownika terminw literackich.

2z3

2011-11-03 00:11

Kazania, Homilie, Liturgia - Biblioteka Kaznodziejska

http://www.bkaznodziejska.pl/nr/oddani_na_sluzbe_ludowi/forum_past...

autor: ks. Andrzej Zikowski CM

Kazania, Homilie, Liturgia - Biblioteka Kaznodziejska

3z3

2011-11-03 00:11