KEVOKA SPI

Firat Cewer

NUDKM-

KEVOKA SP
Firat Cewer

apa 2.

KEVOKA SP
Firat Cewer

rok

Weann NDEM

Weann NDEM: 15 Kevoka Sp apa Yekem: Ankara 1992 apa Duwem: Stockholm 1996

Weann NDEM Pergala berg rpelan: NDEM Wneya berg: Maxfield Parrish Fotograf F. Cewer: Arif Zrevan ISBN: 91 88592-15 4
Navnsan Termov. 52 175 77 Jarfalla-Sweden Tel Fax: 8-58356468

NAVEROK

KevokaSp 7
Dil ikest
18

evaSersal vj

DoktorSerta 34
HeytAdar 44
Strkek Ji Ezman Me Xuruc 48

XewnaOrhanov jo
Kzika Bnav 57

KEVOKASP

Ew pnc roj ber ji girtgeh hatib berdan. Digel ku emr w h s

pnc b j tayek re di por w de nemab. Gepn w kort bbn qermokn ry w bbn mna yn kalan. Ew ry w y gewr jndar niha zer bb. Bejna w ya dirj ya ku demek ji keikn

mehel re mereq b ku bidtana, tewiya b. Ew d ne xortek ber

niha bi panzdeh salan, l bb mna kalek. Er, ew pnc roj ber hatib berdan... niha, li qat sisiyan, li ber pencereya odeya xwe ya xebat rnitib li derve, li barana p ya payiz temae dikir. Car caran ji nik ve dikeniya, bi pistn titin digot dsan bdeng dima. Ev yeka han berhema saln w yn girtgeh b. Ber pnc rojan, gava ew ji girtgeh hatib berdan, bav w merivn w yn nzk bi v yeka han hesiyabn, loma wan ew z nan doktorek nas dabn, doktor titek j fhm nekirib, ten bi gotina "Ancax hn w bibin Ankara" ve hatib ser. L ne w dixwest here Ankaray, ne j rewa malbat j re dest

dida. Rojek j wan prek ji gundek iy anbn, da ku pr hin dermanan j re bike titek li ser bixwne, l ew belk zdey deh deqqan bi pr keniyab, pa xwe avtib ser pr, destn xwe xistibn qirika w ku ne ji endamn mal bya w li wir ew pr bixeniqanda. Pra ku bi zore xwe ji nava lepn w filitandib, di der re derketib bi xurtbna xortek bazdab. Barana ku dihat carinan xurt dib, carinan mirov digot qey w daw were, km dib, l dsan bi xurt dibariya. W j herdu enkn xwe danbn ser mas, ser xwe xistib nava kefn destn xwe by ku avn xwe bikutkutne li barana p ya payiz dinihr. Carinan diwest dilopek baran ji hewa de heta ku bigihje erd taqb bike, l hew dinihr ku dilopin din diketin ber w bala w dsan belav dib. Ew cerek j li hebna baran fikir. W ew pereewrn re yn li ezmn ibande deryayeke weke moxil biqul. Di w nav de dsan ew prika w roj hate bra w. Ew dsan mna w roj bi pirqn bi dengek bilind keniya. Pa bi carek ve ken xwe bir. avn w beloq bbn. W ew avn xwe yn beloq bera ewr dabn. Er, rast b, di nav ewr re de kevokeke sp xuya dikir. Ew kevoka sp her ku nzk dib mezin dib, her ku mezin dib diibiya xweha w. Er, ew xweha w b. W bi avn xwe didt.
V car enkn xwe ji mas hilann, bi herdu destan xwe hik bi mas girt ziq li xweha xwe nihr. Kirasek tenik li xweha w b, guliyek ji dehfn hespan li eniya xwe girdab li ber pencereya w difiriya dixwest di pencer re tkeve hundir. Gava mrik ev yeka han ferq kir, hema ji cih xwe pengiz pencere vekir. Bi vekirina pencer re xweha w firiya hundir. Digel ku li derve baran xurt dibariya j dsan keik il nebb. avn keik mna du morkn n dibiriqn, lvn w yn dagirt di rengn sorbna hinarkn riw w

de bn. Bejna w dirj, newqa w zirav htn w dagirt bn. Ew bi W away li quncikeke od li ser lingan rawestiyab, baskn xwe

bera ber xwe dabn, sty xwe xwar kirib bi rewa biray xwe
digiriya. W digot:

- Keko ev i bi te hatiye? Biray mino kan xortaniya te? Te ima

xweha xwe kut? awa destn te li min geriyan te ez kutim? awa destn te li xweha te, ya ku te ewqas j hez dikir, geriya? Axx... Min i briya te kiriye. Axx...Ez i dixwazim te hemz bikim. Ez i dixwazim biray xwe tay bi ten hemz bikim. Ez i dixwazim rohnka avn xwe hemz bikim. Kek mino, bav mino, biray mino... L ez nikarim. A niha destn min bi te bibin ez winda bibim. Ji ber ku ez mir me, te ez kutime... Axxx... Kek mino, min iqas ji te hez dikir. Ma nay bra te gava em li ser daweta te dipeyivn? Te ji min re digot, div tu ser govend bikin. Ma t bra te kek mino? T bra te b ji daweta te re iqas hindik mab? Pit te ez kutibm bi salek dergstiya te j xwe avtib ber tirn xwe kutib. Tam hn w roj bizewicyana min w roj ser govenda birak xwe, tay bi ten bikianda. Tam w roj
dergstiya te bb mvana min. W ji min re behsa rewa te kirib w gotib pit ku te ez kutibm, tu hatiby girtin. W j dare

nekirib. Ji derd evna te xwe avtib ber tirn mirib. Zdeye haya min ji w tuneye. Ji w eva ku em bi hev re li girtgeh hatibn xewna te pve min ew nedtiye. Ger ew bibihze tu hatiy berdan, ew li ku be ew were. Me end caran bi hev re xwest em werin ba te, l gardiyanan em ditirsandin, em ji wan newrbn bihatana. Dergstiya te her li te difikire. W roja ku hatib mvandariya min, ji min re gotib, bi i away dibe bila bibe, ez xwe bigihnim w. W zewac li herdu dinyan li xwe heram kiriye. Ew li ser
te dn bb kek mino, ew ten ji bo ku te ez kutibm hebek ji te qeher b. L roja ku mvana min b, min j rica kirib, ku kek

min efil bike. W j soz dab min ku ew te efu bike. Min j re gotib, i dibe, birak min tay bi ten ye, w efil bike. Min gotib,

birak min guneh e, pirr diltenik e. Min gotib, birak min heta ro grikek neandiye, l ez kutime, xem nake, ew j ne sc w b ku... Xelk l wilo kir. Ger xelk li te wilo nekiriba te ji ku xwaka xwe bikuta? W ji ku dest te li min bigeriya? Min ji dergstiya te re got, gava te bera min dab, te avn xwe girtibn. Min got, destn w li min nedigeriyan. Min got, w pirr ji nsana hez dikir. 0 min got, te ji min j pirr hez dikir. Ma ne wilo ye? Qey te ji min hez nedikir? Ma tu ji min hez nak kek mino? Xilolkn hsirn avn mrik di ser riw w y nekurkir de gr dibn ser ena w pa dinuqutn erd. d ew mna zarokek bi skn digiriya. W dixwest ser xwe deyne ser mil xweha xwe bi dengek bilind bigir. Dixwest uzra xwe j bixwaze. Dixwest j re bibje ku w iqas briya w kiriye. Dixwest pomaniya xwe bne ziman. Xwe winda kirib. Ber bi xweha xwe , ku w hemz bike, l xweh li ber geriya j re got, ku dest w p bibe, ew winda bibe. L mrik xwe negirt, xwe avt; bi avtina w re keik winda b. Mrik dever, li hundir od kete xwar bi ketin re ser w li qorziya mas ket sr wi mna ku pere bbe, xwn j hat. Ew bi ikandina ser xwe nehesiyab. Heya ku diya w ket hundir, bi qrn bang cranan kir, hing ew hd hd, mna ji xeweke kr iyar bibe, bi ser hi xwe ve hat tgiht ku li erd ye. Ew barana ku di pencer re li hundir xistib, kaxiz pirtkn li ser mas il kiribn av herikb ser tej xaliyn raxist. Bi alkariya cranan ew rakirin nexwexan, doktoran, ku yek ji wan heval w y zaroktiy b, ser w pansman kirin, bi xavikek gir dan ji bav w re gotin, da w rakin Ankaray, an j ku mkan wan hebe, w bibin Ewrpay. Bav w ji bmkaniya xwe gazin kir ji bo bikaribe alkariyek ji cihek bistne, ji doktor heval la-

10

w xwe daxwaza hin retan kir. Doktor j soza tit ku j b day

bi rewa heval xwe y zaroktiy, ku ewend zrek jhatb, xem-

gn b. Zrekt jhatbna w ji aliy herkes ve dihate zann.

Ber panzdeh salan, di mtihana tibb de, ew di nav sed pnc

hezar de y stemn derketib ew heval w y ku niha li nexwexaneya bajar wan doktor dikir bi zor bb y hezar. W h

di saln xwe yn lsey de piraniya klaskn fransiz rsan xwendi-

b di qayikiandina rokan ya rojnameya bajr de bi roka xwe ya bi nav "Mrik Serxwe" bb yekemn pa ew roka w li Ewrpay ji aliy hevalek w ve hatib wergerandin Alman niha j ew irok di antolojiyeke bi nave "Edebiyata Rojhilat" de li Almanyay ji aliy weanxaneyeke naskir ve hatiye apkirin. Herkes bi v zrekbna w dizanb. Heta, ap w, y ku res belediya bajr b gelek j hez dikir, soz daby ku d w ji bo staj bine nglterey. L gava kurtpista ku w di bin tesra ap xwe de xweha xwe kutiye, li bajr belav bb, pir kesan bawer nekiribn ji bo ku dil xwe txin cih, ew bi hin karkern belediy re peyivbn. Karkern belediy j nedixwestin diyar bikin ku serok wan bye sedema v trajediy, wan ten bdeng dipejirandin. Gor dihate gotin di nava bajr de belav bb, rok wilo dest pkirib: Xweha w ya ku bi xweikbna xwe di bajr de deng dab xwestiya pismam xwe b. Ev xwestin j h di pek de ji aliy herdu biran biryar hatib dayin; l herdu zarokn ku di aliy karekter de gelek dr hevdu bn ew pismam ku ji aliy keik ve qet nedihate hezkirin hebandin, ketib der riya w. Keik j hewesa xwe berdab ser xortek cran mala xal xwe rojek gava di tdigihn ku tu riyn din tune ye, bi hev re baz didin. Ji bo ew op ji ser xwe

dagernin neyn dest, her gav cih xwe diguherin, tu car zdey evek li cihek namnin, l pit s mehan, li zmr, li barkek

ii

nas rast tn bark ku bi tesaduf bi reva wan hesiyab bi xela-

ta ku ap keik ji bo girtina wan soz dab, bihstib, timay zora wijdan birib ji malmata keik re xeber andib, ji aliy din j bi dek dolab bi dostan bi d herdu dilketiyan ketib gava rojek ji rojn havn ya her germ ew bi ap keik, bav w du pismamn w re ketibn hundir, herdu dilket a ecbmay mabn, lwik hema dest xwe avtib dest hezkiriya xwe xwestib bazdin, l ap kik, y res belediy b bi la gewde b, hema xwe avtib qemika pa sty lwik, ew ber bi xwe ve kiandib, pa heta j hatib ew ber bi dwr ve dehf dab, pita w li dwar imento xistib, lawik bi belqn vereiyab, l hn ber ku ew bigihje bi pita dest xwe dev xwe pakij bike, v car law res, y ku di nav mal de gelek delal rabb, l pir tirsonek ji aliy la gewde j de qet nelihev b, heta j hatib kulmek li ser av lwik xistib. Keik dare nekirib, r wan kirib, gava ap w xwestib lxe, dest w gez kirib, di w klk de barna ku ji ap w hatib btir barina gayek anb bra mirov. L herdu dilketiyan heriqas li ber xwe dabn j, dsan nikaribn xwe ji nav destn wan bifilitnin, heta ku tar ketib erd ew bi dest u lingn wan ve gir dabn, ew avtibn dawiya dolm hezar dused klometre, digel ku ten s caran sekinbn, bn. Di sekinandina cara aran de, lwik xwe bi awayek vekirib, weke guleya dev tiving xwe di der re avtib, xwe avtib d pqabek ku nuh ji benznxan hereket dikir b. Her iqas hin ji van bi d pqab de bazdabn j, pere nekirib; pqab z derketib ser r bi sureteke xurt ji wir bi dr ketib. Ap keik plaka pqab nivsandib ji mrik kal y li ber benznxan pirsa w pqab kirib. Mrik kal heq benzna xwe j stendib, bi neyn ser xwe hejandib pirsa w b bersiv hitib. Vana li dolma xwe siwar bbn, ji benznxan derketibn pit s saetan, saet donzdeh nv ev gihtibn bajr. Di ketina bajr

12

de gava dewriye di r de li wan rast hatib dtib ku res belediy ye, silav lkiribn by ku li dolma wan saxt bikin ew berdabn. Wan j rast ajotibn ber deriy mala bav keik, pismam w bi guliy w girtib, ew ji dolm derxistib, di hew de bi d xwe de kikiandib birib avtib hundir. Gava diya w ji xew iyar bb, keika xwe ya mna guleke bstir di w rew de dtib, xwe negirtib, xwe avtib ser w, l bav keik end pehn li w xisdbn, j re gelek xebern ne li r dabn bi bazdana keik ew j scdar kirib. Pas zilaman keik di nava xwe de hilgirtibn, ew bitibn xaniy ban, ji n ve gir dabn, der li ser w kilt kiribn s roj s evan ne avek ne j pariyek nan dabn. Dotira roj mala ap w ji biray w y li Stenbol re telefon kiribn, lawik bi balafir hatib, li w rew a mab, p bawer nekirib, d re gava apan w xistibn ser w xwestibn ku ew namsa xwe pakij bikin, di nava xelk de dsan weke ber bi serbilind bijn, j re demaneke ek ya ku destik w ji aliy zvkerek asr ve hatib neqiandin, peyda kiribn xwestibn ku ew bi dest xwe, w dlika xwehaxwe bikuje. P lwik qebl nekirib, heriqas dixwest xweha xwe biparze j ji ber hin sedeman newrb. Ew byera ku di nava bajr de belav bb, ji bo malbata wan ya naskir kmaniyeke mezin b. 0 ji bo ku dsan ry malbat sp bibe, eref namsa wan bi dest bikeve, kutina keik pwst b. Lwik j bi v yeka han dizanb. Loma kutina xweha xwe qebl kirib, demane ji ap xwe stendib, du caran ketib hundir oda xweha xwe, j nan girtib, l dsan j destn w l negeriyab, bernedaby, ten li ser lingan rawestiyab ziq li xweha xwe nihrb. Xweha w j sty xwe xwar kirib, bi por xwe y jihevdeket bi rewa preke rok li biray xwe nihrb. Ne w, ne j biray w titek ji hev re negotibn. Roja sisiyan gava biray w ev nv ev bi idet der vekirib, xweha xwe li ser lingan di qorzka od de dtib.

13

Gava xweha w av li w ketib, mna ku zanibe ew v car were kutin, bi biray xwe re keniyab. Ew hing li ber avn biray xwe

bb weke prhebokek. Lawik ji w rewa w bhawe tirsiyab, weke ku tu satilek av bi ser de birijne di xwdan de mab. avn w weke du bizotn gir sor bbn beloq bbn bi qrnek re bera xweha xwe dab. Gulleya p ku berdaby mjiye w ji hev belav kirib ji ber ku berra eyn cih dab, l keik bi gulleya p re okn w fisiyabn hd herikb erd, her heft gulleyn ku berdabn li eyn cih ketibn.

var, gava w xwe bi w ser xwe y girday li ser nivn xwe dirj

kirib ziq li zik od dinihr, ew li w yek difikir. Li saln xwe yn girtgeh difikir. Gellek serphatiyn w hebn. Ew bi gellek kesan re rabb rnitib. Gellek kesn naskir dtibn. Ji bo derbaskirina wext xwe ji bo ku ew xwe ji br bike gellek pirtk xwendib. Pa rewa w xerab bb, dest w li xwendina pirtkan sar bb, w seredann ku dihatin bi pa de vedigerandin, heta demek pirr dirj bi heval dost xwe y girtgeh re j nepeyivb. Ew li v yek j difikir. Pa ji nik ve rab li ser xwe rnit. Pit kurtedemek j odeya xwe ya xebat. Ber panzdeh salan gava hn ber ev bobelat bi ser wan de were, rewa malbata w ya abor pirr ba b. Ji biJ xaniy wan y sqat, s dikann wan yn kincan j li bajr hebn. Ew odeya xebat ten ayd w b. Ew , dsan li ber masa xwe rnit, herdu enkn xwe dann ser mas, ser xwe xiste nava kefn herdu destn xwe ji pencer li derve nihr. Ev yeka han ji roja ku ew hatib berdan j re bb mna adetek. Ji nik ve avn w beloq bn li dr nihr. Er, ew ne a b, ya ku ji dr ve xuya dikir xwe li w girtib bi firn dihat xweha w bi xwe b. Lawik hema ji cih xwe pengiz pencere vekir. Xweha

14

w di pencer re kete hundir dsan quncika xwe ya ber. - Min ji te re gotib, kek mino, got. Min ji te re gotib, ku destn te bi min bibin ez winda bibim. Niha div tu destn xwe bi min nek. Ger tu destn xwe bi min bik ez dsan winda bibim. Carek mna ku winda b l dsan xuya b. An j mrik wilo hs kir. V car ziq li hla xweha xwe nihr; dt ku er, rast e, ya ku xwe di quncika xn de kiriye qomik sty xwe xwar kiriye, xweha w ye. Xweha ku ber niha bi end deqqan bi kirasek sp tenik b ry w gewr hinarkn w sorik bn, niha li ber avn mrik bb mna ber bi panzdeh salan; por w ji hevdeket, kiras w qetiyay, zeyif bhz. Loma mrik ji nika ve kire qrn bi qrin re j end caran li ser hev got: "na, na!" Bi deng qrna w re d bav xwikn w yn bik iyar bn, l gava dtin ku titek tuneye dsan ne cihn xwe. L diya w pencera oda w girt, ew li ser mnder dirjkirin da, demek li ber ser w rnit ser w y ku di reng berf de b, mist da. W j eyn weke zarokek bik ser xwe dan ser onga diya xwe herdu congn xwe kiandin zik xwe. Diya w guneh xwe bi w rewa law xwe an ew law w y ku weke iyayek b, l niha ketib w rewa xerab, dil cerg w disot. Ew demek li zarokt xortaniya law xwe fikir ew keikn mehel ku ji bo law w y eleng iqas xatir qmeta w digirtin, bi br an. Her ku diya w ser w mist dida, w j xwe hn btir weke zarokek hs dikir hsirn avn w weke dilopan diherikn erd. Diya w j ji bo ku hsirn w neherikin ser riw law w, bi destmala ser xwe hsirn xwe pakij dikir nifirn dinyayek li mala apan w dikir. Mala apan w ku demek tade neheqiyeke mezin li w kiribn ew ap w y ku bb sedema kutina kea w bb sedema ku kur w tkeve w rew. W, nifir li w ap dikir. W di dil xwe de nifirn xwe dikirin. W digot, te war min kor kir, Xwed war te j kor bike. W di-

15

got, te mala min xerab kir, Xwed mala te j xerab bike. W digot, Xwed ava re bi avn te de bne. W digot digot. Mrik pit demeke kurt li ser onga diya xwe di xew re b, l diya w ji bo ku w iyar neke, heya saet sis ev by ku xwe tev bilivne, di bin ser kur xwe de rnit. L heya ku d ji tevizandina ling xwe debar nekirib, mecbr mab kur xwe ji bo ku ew here ser nivn xwe raz, iyar kirib. Lawik j ji nik ve ji xew pekiyab ew xwdana ku ji tesira xewna w ya tirs mab bi pita dest xwe pakij kirib. Diya w bi dest w girtib, ew birib oda w ya razan, ew li ser nivn w dirj kirib, ry w ma kirib, lampa w vemirandib, hdka deriy w girtib derketib. Y mrik j xewa w nehatib, pit derketina diya xwe bi nvsaetek rabb ser xwe dsan b oda xwe ya xebat. er ku ketib hundir oda xwe ya xebat pencera xwe vekirib, l dsan girtib, pa dsan vekirib. V car ji nik ve ji hundir od dengek hatib. Mrik veciniqb, li pa xwe zvirb, dtib ku dsan xweha w li quncika od sty xwe xwar kiriye dixwaze ji biray xwe re titinan bibje. Biray w j hebek berepa b, li quncika din ya od li ser kursiyek rnitib w j bi stxwar li xweha xwe nihrb. Carek,

mna ku niqutbe dil w ku ew ne xweha w ye, ten li ber avn w wilo dibe, l weke xweha w dizanb ew i fikiriye, loma zka ji w re gotib: - Ez xweha te me, bav mino! Ez Sorgul me. Ez niha ji ba dergstiya te tm. Mrik dsan j ba l nihrib, ew xweha xwe ya ber bi panzdeh sal ar-pnc mehan anb bra xwe, dtib ku tu guhertin di xweha w de nebne, ew spehbna xwe ya ber bi panzdeh sal end mehan hna j parastiye. - A ro min dergstiya te dit. W got, ger tu here silavn min l bike, j re bibje, ez li bend w me, ez ji w p ve kes nakim, bila
16

ew j kes neke. W dixwest bi min re were, l nehat, w got, j re

bibje, bila ew were. W got, ma ne heq min e ku ew were min bibne. Min j re got, bel wele, heq te ye, ez herim kek xwe bnim werim. Ew niha haziriya me dike, ew niha li bend me ye,
avn w li riya me qerim ne. De heyd kek mino, heyd em he-

rin.

Niha xweha w b ber pencer, herdu destn xwe avtibn pencer ji biray xwe re, y ku dsan hsirn w di ser riw w y bi rih de diherik re digot, "de hayd em herin". Keik di pencer re derket . Deng w ji dr ve di guhn mrik de dikire zingn: "Tu j bide d min keko, ez li bend te me!. . . " Merik j herdu destn xwe avtin pencer, hilkiiya ser xwe bi d xweha xwe de avt.

Sibeh z gava mele ji mizgeft vegeriya mal, ji dr ve dt ku yek

li ku dirjkir ye, kik cewrikek li dora w diin tn lingn w bhn dikin. Her ku mele nzktir b, tgiht ku ew law cran wan e. Gava w xwe avtib, p li ser zik ketib, pa qulupb ser pit. Nv riw w y ep nemab, mjiy w rijiyab erd. Mel ew end mn rengkesk yn ku dikirin vingn, dane al bi destmalka xwe riw w nuxumand.

17

DILIKEST

Ew saet sis ev hate mal. Hd, b ku kes iyar bike der vekir kete hundur. Tesra vexwarin ji ser w b, l dsa j hebek dihejiya. W bi w hejandina xwe akt xwe ji xwe kir, bi dar de kir b ku lamp vxne derbas odeya xwe ya razan b. Jina w ya ku ji var de xew neketib avan; her li benda w mab xwe bi derewan li xew danb, bhngirtin bhnberdana xwe j mna yeke ku di xeweke kr de be, girt berda. Mrik j bi fikira ku w ji xew iyar neke, hd pantolon xwe ji xwe kir, pas gomlek j ji xwe kir ew avtin w rasta od. D re bdeng xwe li ser nivna, li pa jina xwe dirj kir. Bi ketina mrik ya nava nivna re, mna ku jinik ji xew iyar bibe, xwe vezeland, bi derewa bawik bi dilek xerab ji mr xwe pirs:

-Tu hat?
Mrik ku bhna araqiy j dihat w ev qet dil w munaqes tuneb, bi dengek nizim got:

-Er.
18

- Ma saet end e?
Mrik kir derew bikira saet a j re bigota, l gava avn w li
saeta li ser mas, ya ku di tartiy de sor dikir, ket, mecbr ma ku
rastiy j re bibje:

- Saet sis ye. Jinik bi xwe dizanb ku saet sis ye. Ji var de avn w ji w saeta li ser maseya oda razan neqetyab. - Tu heta niha li ku b? - Ez bsk bm mala Ehmed. Ji wir j em ne komel. - Ma komele heta v saet vekir ye? - Ma min got, komele?

- Er, te got, komele. - Na ke, em nebn komel, em bn mala Osman. - Hn bn mala Osman?
Mrik ji westandin nizanb ku i dibje, ji xew p ve titek nedihat bra w. W dixwest kurt bibire ji xwe re rakeve. - Niha ez bm ku, nebm ku, ji te re i lazim e? - awa ji min re ne lazim e? - Ke dev ji min berde, ez bxew im, ez ji xwe re rakevim. - Tu bxew le, ima na? - Ke, dev ji min berde! min ji te re got. - Ez dev ji te bernadim. Te ev i kiribe div tu ji min re bibj. Mrik bi kenek ne ji dil got: - Ke ma ez i bikim? - Tu dizan tu i dik. - Niha tu dikar buhtanan j tx sty min. - Na her, melayiket nola te dikarin i bikin. Mrik dsa kenek ne ji dil, kenek xav kir: Bi w ken w jinik qeher, car bi dengek hebek bilind got: - Ger tu v bi min bik, min bine welt tir e. Ez hew dika-

19

rim dare bikim, bes e ji dert te! Mrik demek xwe li razan dan, l neb; gotinn jina w yn bi hrs bi gazin qet firsend nediday ku raz. W bi xwe j bi v yek dizanib, loma b ku lamp pxne, dest xwe dirj ser maseya nzka qeryole kir, rahit pakta xwe ya cigar, cigarek j derxist, pxist end hilmn kr li ser hev l xistin. Jinik li bend w b ku ew titek bibje, l gava deng j derneket, dsa w got: - Ez zanim tu dsa y ba w qehpik, w qehpika qnmezin...W qehpika araqvexwir, w qehpika ku nv bajr bera ser xwe dide... Mrik bi sert peyva w bir: - Wek kikan mereye! Ziman xwe weke y kikan dirj meke! Jinek j bi hrs bersiv da. - Ger ne wilo be, bje, ne wilo ye! Gava mrik bdeng ma, jinik dsa got: - Er, ma ne wilo ye? - Na, ne wilo ye! mrik bi hrs got. Jinik d ba hrs b, her tit da ber avan. - W ax ez j bi riya xwe de herim, w bi dengek bi bawer
got.

Mrik fr wan gotinn w bb, v car j ew cid negirt: - Tu bi ku de dicehem biceheme, got ber xwe j guhert da ji
xwe re raz. - Ez ji te re dibjim, jinik got. Ger tu dev ji van awayn xwe

berned ez herim. Ez hew deqqek li v mal disekinim. Ez zarokn xwe bibim herim. Mrik pirr westiyab, hd di ber xwe de got:

-Here...

Ez herim, jinik got, ji nav nivna hol b lampe pxist. M-

rik ku xwe h j tevnelivandib, dsa hd di ber xwe de got:

20

- Ke, v ev dev ji min berde...

Ez ji te re rast dibjim, jinik bi dengek bilind nvgiri got.
Bi deng w re zaroka wan ya bik ji oda kleka wan giriya. Ga-

va deng zarok hate mrik, mrik ji nav nivn xwe rab, maqek
bi hz li ser av jinik xist hin r ji d bav w re kirin.

Di w navber de zarokn wan yn din j rabn, l bav wan bi ser wan de qriya zarok dsa bi pas de ne odn xwe. Saet dihat aran, tartiya ev hd hd cih xwe ji ronahiy re dihit. Mrik ku her ji ser ya xwe danediket, kirinn xwe rast didtin li kes din guhdar nedikir, v car j dixwest bi ya xwe bike. L jina w j, ya ku bi a w gelek bi nad b, ji ser ya xwe danediket. W her iqas dizanb ku pit s zik zarok hevduberdan ne hsan e j, dsan biryara xwe dab, ku mrik careke din v yek bik, ew dev j berde. end caran ew efil kirib mrik j re sond xwarib, ku ew d hew titn weha dike. L w tu caran sonda xwe bi cih netan, pit du-s rojan dsan ji mal winda dib. Tew carinan j ew bi ev j nedihate mal. evn ku dihate mal j, mna ev saet di sis, an j di ar sibeh de dihat. Mrik cigareke din pxistib, li ser qorziya qeryole rnitib, ser xwe berjr kirib difikir. Jinik j herdu destn xwe xistibn bin engn xwe li derve, li xaleke nexuyay dinihr. Pa jinik ber xwe bi mr xwe vekir; ser mrik h j di ber w de b kr kr difikir. Ji dil jinik dihat ku w bide ber kran bikuje l dikir nedikir nikarb j nefret bikira. Her iqas hin jinn heval w ew ret kiribn j re gotibn, dev ji v mr berde j, w dikir nedikir ne dikarb dev ji mr berdaya, ne j gava mr ldixst, dikarib li w gil bikira. L ev kr gihab hest, hatib heta qirika w. Ji xwe dilxerabiya ku ev p girtib bb mna gulokek mar ketib zik w. Ji dil btir zik w diya. Ew hezkirina mr w ya li hember w keik, gotinn xwe ku ji keik re digotin, p

21

re razana w, hem dihatin ber avn w. Gava ew li titn wilo difikir dn dib, aqil xwe winda dikir. V
car ji wilo b: - Ser xwe mna y prekan nexe ber xwe, jinik ji mr xwe re

got j p ve nizanib w i bibje. Mrik hrs b, l w j titek negot, di cih xwe bdeng ma. Jinik dsan peyiv: - car ji te weye ew qehpik ji te hez dike? W qehpika ku nv bajr bera ser xwe dide. W qehpika ps qnmezin... - Ke bes e! mrik got. - Ne bes e!

- Bes bireye! - Ez bes nakim! Div ro her tit saf bibe! - De tu i gy dixw bixwe. - Ji mala min here! jinik got. Bi w heramiya xwe nekeve nava
nivn min! Nivn min neherimne! Mna ku mrik bi sc xwe hesiyabe, deng nekir. L jinik rahit pantolon gomleg w, bi hrs avtin ser w got:

- Ji mala min here, here ba w qehpik!

Mrik ji cih xwe pengiz rab jinik; k dera w kete ber w, lxist. Ne got av e, ne dest e, ne ser ye, ne pit e; hema ku dera w dikete ber w, w ldixist. Her ku w ldixist, jinik j dikir qrn digot. Hers zarokn wan iyar bbn, hatibn oda wan, ji tirsan xwe li hev pabn bi skn digiriyan. Ne haya d, ne j haya bav ji zarokan nebb, ew her bi hevdu re mijl bn. Nizanim i li ser jinik xistib, ser jinik ikandib, ew xwna ku ji ser w dihat li ser kincn w li hundur od belav bb. Hn ew wilo ji hev neqetiyabn, hebe tunebe, w cran wan ji polsan re telefon kiribe, di demeke pir nzk de, otomobla polsan

22

bi sureteke xurt hat, li ber deriy wan sekin du polsn dirj, bi

navmil, digel kikek xurt iyar, bi lez xwe ji otomobil avtin bi r ne hundir. Bi fikira ku belk mrik li hember polsan rabe titek bi kar bne, polsek demanca xwe j kiandib. L mrik li hember polsan raneb, mna ku dizanib w pols destn w keleme bikin, herdu destn xwe dirj pols kirin. Polisek bi lez dest w keleme kir, ew dane piya xwe ew ber bi oto-

mobl ve birin. Pas yek ji wan polsan dsan bi pa de vegeriya hundir, heriqas birna jinik ne birneke xedar b j, pols ji amblans re telefon kir heta ku amblans hat, pirsn ku ji jinik pirsbn, di deftera xwe de not girtin.

Mrik du mehan di girtgeh de ma, meha sisiyan gava hate berdan, jinik doza hevduberdan l kir ew bi biryara mehkem ji hev hatin berdan zarok xan j para jinik ketin. Mrik j ba keik. Keika ku ji bst du saliya xwe nuh ketib bst sisiyan li nexwexan hemret dikir. Meha p gelek xwe bi hev re derbas kirin, gelek ji hev hez dikirin... Ji kfa evna hevdu re herdiwan j hefteyek ji cih kar xwe zin girtin bi hev re ne Lanzerote'y. Ew bi ev roj ji hev tr nedibn. Ji end saetn xwarin ketina av ne tde, wek din ew her bi hev a dibn, hevdu mist didan, bi hev re radizan. Ne rojek, ne du roj, ne s roj, wext wan hefteyek her wilo bi kf, bi zewq, bi evn xwe derbas b. Pit ku ji tatl vegeriyan bi hefteyek j tkiliyn wan wilo xwe bn. L varek gava keik ji kar hate mal ne wek hertim bi kf b. Gava mrik xwest w hemz bike ma bike, keik bi sar ew ma kir, cara didiwan w ber xwe j guhert. Sarbna keik tavil bala mrik kiand. L ber ku mrik titek bibje, w got:

23

Div tu ji xwe re xaniyek bibn. Ez dixwazim bi ten bimnim. Mrik sar ma. Te heft xencer l bixista pia xwn j nedihat. Ev i b car? Ma ne wan ji hev re soz dabn, ku ew bi hev re bimnin sala b j bi hev re herin Krtay, li wir destgirt bibin li wir du hefteyn xwe bi ah bi hev re derbas bikin. Ma qey keik ev hem tit ji br kiribn? Du-s rojn din j bi hev re man, l ji hev gelek sar, an j keik j gelek sar b. Her iqas mrik dixwest w hemz bike an w ma bike, keik xwe bi pa ve dikiand an j car ji xwe re mijliyek peyda dikir da ku ji mrik rizgar bibe. Di hundir wan du-s rojan de j ten carek bi hev re razan, ew j ne ku jinik dixwest, hema hema bjin bi zor b. Gava mrik xwe da erd nexwest ji mala keik bar bike, keik j re du roj mudet da got ku ew v car bar neke ew ji polsan re telefon bike d w bi zor ji mal derxe. Ji ber ku mrik gelek salan li Swd mab bi qannn Swd azadiya jinan dizanb, ji xwe re z ji dest dudan xaniyek xwendevanan peyda kir barkir. L pit ku bar kir j her keik azad nediht; bi roj bya, bi ev bya, ji keik re telefon dikir her car ku telefon dikir j nzk nvsaet dipeyiv. Her iqas ji keik re digot: "awan hezkirina te wilo

daw hat?" bersiva ku keik diday j her "ez dbcwazim bi ten binnim" b. Ji bo ku keik j pak bibe d hew deng w bibihze, w nimra telefona xwe j guhert. V yeka han tesreke ecb li mrik kir, dinya bi ser w de hiland. Her tit li ber avn w re bn. Du s rojan zor da cigar vexwarin; hefteyek ne kar; dikir nedikir keik ji br nedi. Rojek, dan nvro gava li otobus siwar b, dt ku dest keik di dest xortek ji Emerka Latn de ye li ber camekana dikanek rawestiyane li kincan dinihrin. Heta otobus li ku zvir j w di

24

ser sty xwe re li wan nihr.

Heya bi ar pnc mehan bi zor w hebek ew keik ji br kir. L tent iqas nexwe b. Bi ten raz, bi ten rabe. Bi ten bixwe, bi ten vexwe. Carinan j w bi saetan xwe li ser nivn xwe dirj dikir, avn xwe bera nixteyek didan wilo bdeng dima. Ger wilo dom bikira ew erpeze dn bibya. ev nv ev rab ji kevnejina xwe re telefon vekir. Jinik bi deng telefon ji nava nivnan pekiya bersiv da: - Xr e tu v ev telefon dik? Her iqas panzdeh salan bi hev re mabn j, dsan wan end mehan ew ji hev bi dr xistibn; mrik nikanb mna ber serbest p re bipeyiviya. V car lawik kire sebeb: - Min dixwest ez bi Temo re bipeyivim: - Temo niha razaye ew sibeh z rabe here mekteb, tu dikar sibeh pit mekteb telefon bik. ev ba! Jinik telefon di ry w de girt. Ev yeka han pir li zora w , l neda xuyakirin. Bskek xwe li ser nivn xwe dirj kir, pa cigarek pxist; pit ku cigara xwe kiand, dsan telefon vekir. - Ke qet nebe em bsk bipeyivin. - Em i bipeyivin? jinik got. - Li ser rewa me - Rewa i? - Ma nabe ku em dsan werin ba hev ? - Ez niha rehet im, dev ji min berde. Er jinik wilo got, l qet nebe ji bo zarokan bya j w dixwest careke din bigihn hev. - Ke meriv carek aiy dike. Jinik dizanib ku ew niha hewcedar w ye. Gava yek zeyif dikive, y din xurt dibe. Jinik j xwe di w deqq de pir xurt bi hz
hs kir.

*5

W ev belk zdey saetek bi telefon bi hev re peyivn. Her iqas mrik xwest w ev here mal, yan here mala jinik, l jinik

nexwest pit w bi du rojan bi alkariya hin malbatn din ew d-

san li hev hatin. Ne ji wan btir be j bi qas wan zarokn wan j kfxwe bn. Bi xwestina jinik wan ji w bajar bar kirin n li bajarek din bi cih bn. Mrik ku bi xwe hem li welt, hem j li Swd mamoste b, dev ji mamostetiy berda, bi hevalek xwe re ku ew j li welt avkat b, l li Swd li ser sosyal dijiya, bi hev re restorantek vekirin. Restoranta wan ku ro yek ji restorantn bajr ya her ba e, bi xwarinn xwe yn kurd navdar e.

x6

EVASERSAL

Ber eva sersal bi hefeyek, hevalek Alan j re telefon kir xwest

ji bo prozkirina sersal bi hin malbatn din re li malek li hev bicivin ji xwe re eveke ahiy bikin. Heriqas Alan li ser riya Pars b bilta xwe ya yn hatin birrb j, dsa heval w ew ji r bir nemaze ji bo ku w Metn Cansever j bedar eva ahiy bibya, xwest ku Alan j ji w ev

nemne ji sal carek eveke wilo xwq bi reng bi hev re proz bikin. Alan bi xwe nav Metn Cansever end carn dih li hin cihn din j bihstib. L li her cihek bi awayek behsa w hatib kirin. Ji bo Alan firsenda dtina v kes nerevne qet nebe bi nas hevaln xwe re di eveke wilo de li hev bicivin, hema bi lez bilta xwe ya balafir, digel ku hinek pereyn Swd zde bide vegerand, pit w bi rojek bi telefon li heval xwe geriya ji bo bedarbna xwe ya ev ew haydar kir. Heval w y ku ji eyn bajar b li welt muhendz b, l li Swd di restorantek de firaxoy dikir wext xwe

*7

y vala bi kirina resiman ve derbas dikir, bi neya ku Alan be-

dar eva ahiy bibe, pirr kfxwe b. vara sersal nzk panzdeh kesan li mala heval Alan civiyan. Di gel ku pirraniya bedarn ev navsal bn j h ew nezewic bn. Jinn du hevalan j weke her sal sal j bn welt. Ji jina mazbn du keikn Swd p ve tu jin tunebn. Ew herdu keikn Swd j hevaln du bedarn civn bn. L ew zde neman, hn ber ku Metn Cansever were, wan xatir ji hevaln xwe xwestin, li ser lingan titin ji hev re gotin n. Metn Cansever pit hemiyan hat. Qatek kincn re gomlegek sp li xwe kirib, kravateke rebelek bi ser de gir dab h ji dr ve bhneke xwe j difilriya. Pit ku silav da civat ji bo dererngmayina xwe ji nas hevaln li wir uzra xwe xwest, bi nerm xwe da
ser kursiy.

Lixwekirin, nazik kubariya Metn Cansever tavil bala Alan ki-

and. Loma, b ku ew haya kes bigihn, w xwe nzk Metn

Cansever kir hd li ba w rnit. Pit ku hemiyan bixrhatin dane hev, xwe bi hev dane naskirin bi non end qedeh li hev xistin, Metn Cansever hd li ser sty xwe zvir bi dengek nizim ji Alan pirs:

- Ma xorto tu zde hatiy Swd? Alan ku qet nebe bi s-ar salan ji Metn Cansever mezintir b, bi nazik bersiva w da: - Pit du mehn din deh saln min tne dagirtin. Metn Cansever rahit qedeha xwe ya erab, bilind kir, l nihr, du-s gulp j vexwar, lva xwe ya jr mt, ser xwe hinek hejand bi axnkiandineke bdeng dsan ji Alan pirs: - Tu qet neketiy, tu end sal y?
- Ez il s sal me, Alan got. - Pirs ne eyb be tu end sal y?
28

Y min tu l nepirse.

Metn Cansever dsa rahit qedeha xwe, v car li ya Alan xist, tit ku di qedeh de mab bi ser xwe dakir ji Alan pirs:

- Tu i kar dik?

- Ger kar bte hesab, ez rojnamevan im, Alan got.

Metn Cansever dsan qedaha xwe dagirt, qurtek j vexwar bi dengek nizim peyva xwe domand: - Min j demek rojnamevant dikir, l kar doktoriy ez li pas hitim. Niha xebata min li ser romanek heye. Roman li ser jiyana romantkek kurd e, ku di sedsala nozdehan de jiyaye ji malbateke ronakbr tgihit ye. Min roman bi kman deh caran nivsandiye xerab kiriye. Tam deh saln min gin. L i fde, roman derkeve j kurd j fhm nakin. Ji bo tgihitina romaneke wisa kultureke

bilind lazim e. L tu a rast bixwaz, ez v ne ji bo kurdan dinivsim, min btir ber xwe daye Ewrpiyan. Ji xwe ber kurdiya w, d ji aliy du hevaln min yn nivskar bi frans ngilz derkeve. Heval Alan y ku li kleka Metn Cansever rnitib, herdu guhn xwe mi kiribn li sohbeta wan guhdar dikir. Gava Metn Cansever li v yeka han hay b, xwest peyv dagerne ser titek din, l mazbn bi ken j pirs: - Ka ew pirtka te derneket lo? - Na welle, h derneketiye. Mrat xebateke dr dirj j re div. Ji bo bidestxistina hin dell malmatan div ez herim Misr Sriy. L destn min ne vala ne, wergerandina hin klaskan di destn min de hene. Ez niha bi wergerandina Tolstoy Dostoyevsk ve mijl im. Her ku ev derengtir dib, hewa sohbet ewend germtir xwetir dib. Li ser masa mitfax ya oda rnitin tije xwarin vexwarinn pirtexlt bn. Hemiyan bi kf dixwarin, vedixwarin, dipeyivn, dikeniyan. 0 cigare... Wan cigare ji cigar pdixistin. Wilo

29

bb ku ji dixana cigaran avan av nedidtin. Ji bo hnikkirina hundir ji dixan pakkirina od end caran pencere vekirin j, l dsan ji ber nexweiya Metn Cansever tavil girtin. Bi ldana saet donzdehan wan eyeke ampanya vekirin. Y ku e vekir mirovek navsal, bejindirj, hebek rdagirt, porsp ji der dora Diyarbekir b. Bi saloxan, w di dema xwe de bingeha partiyek avtib di partiy de j karek girng girtib ser xwe. Ew du-s caran j hatib girtin, l dsan z hatib berdan. Gor hevaln ku ew nasdikirin, spbna por w ne nana biaqiliya w b Pit ku w qedehn hemiyan dagirt bi non qedehn xwe li hev xistin, w destek xwe xiste brka xwe, dest din j dan ser mas peyiv:

- Gel hevalan, lihevkombna me ya ev rojek ji rojn welt tne

bra min. Ew rojn xweiy, yn ahiy. L reta min li we, ji siyaset bi dr bikevin. (Dest xwe dan ser por xwe) Min ev por di siyaset de sp kir. Min tam bst saln xwe dane siyaset. Ka min i kir? Ka min heye? Xortek ku li quncik rnitib ta bi w deqq deng j derneketib, rab ser xwe xwest peyva w bibire, l xwediy mal av day ew da rawestandin. Mrik Diyarbekir her got. Ew geh hrs dib, bi dengek bilind dipeyiv, geh j deng xwe dadixist, nerm dib bi bergern digot. Wilo b ku d hew kes guh day. Hinan gotin: "Serxwe e, dev j berdin, i dibje bila bibje". Hinek j rabn, xwestin bi miln w bigirin w bavjin der, l dsa xwediy mal nehit ew dane rawestandin. Pirr t re ne, mrik me y Diyarbekir xwe li quncikeke xn avte erd hema li wir di xew re . Metn Cansever j d ji erab derbas wskiy bb. Qedeha w ya wskiy di dest w de b li ber tabloyeke Picasso, Guernica, ya ku xwediy mal ji afek arive kirib bi dwr ve kirib, ra-

30

westiyab kr kr l dinihr. W yeka han dsa ba!a Alan kiand, w j rahit qedeha xwe, rab

ba Metn Cansever. - i ji Picasso dikeve ser te? - Picasso hosteyek nemir e. Ne kes ber w mna w xwe kiriye, ne kes dikare pit w mna w xwe bike. - Navbera te Salvador Dali awa ye? - Digel hebek dnbna w tkiliyn w yn bi Lorca re, dsa j ew surealstek xurt mezin e. Alan ku qet nebe hin klaskn dinyay xwendibn, di w deqq de xwe li ber Metn Cansever pirr bik nezan dt. Kir di dil xwe de bigota "bi rast va ye ntelektuel ji nava me derdikevin" l
weke Metn Cansever di dil w de be, peyv j girt: - L, pismam Alan, ka ji me i derketiye?

Dsan ber xwe bi tabloya Picasso vekir

- Ka k ji me dikare tabloyeke wisa bike?

Hebek sekin, dsan got: - Ka k ji me dikare mna Franz Kafka binivsne? Wext bb dereng ev digel derengiya ev, dsan civat kaseteke govend danb ser, bi besteke xwe bi dilahiyeke mezin dlann kurd digirtin. Yn ku nedireqisn j, bi stran epikn xwe govend ge dikirin. Xuyab ew vexwarina ku Metn Cansever ji var de vedixwar tesr l kirib. Ne ku serxwe bb, l zde dikeniya, zde dipeyiv her behsa muzk edebiyata dinyay behsa modernzm dikir. Pas ji nika ve li govenda ge zvir bi dengek bilind got: - Hela bes e bavo, we xwe kut! L govend her bi ya xwe kir.
Pa ew li xwediy mal zvir:

Ka tu ji kereme xwe re ji me re muzkeke klask deyne ser; Mo-

3i

zart, Bethoven...

Wext xwediy mal bigota, ev hewa ne ya muzka klask e, l dsan j ji bo ku dil w nehle, ji mvann xwe yn din destr xwast
slikeke Mozart ya ku di erzaniy de kir b, da ser.

Xuya b w slik dawiya eva wan a ahiy tan. Hem ji ber de-

rengbna ev tesra vexwarin, hem j ji ber ji bo wan nexweb-

na w muzk, di w bsk de end heb ji wan bawikn. Metn Cansever j kir di xew re biya, l ji bo ku di avn bedarn ev de km nekeve, bi alkariya herdu destn xwe rab ser xwe, yek bi yek dest xwe da wan, destra xwe yin ji wan xwest ber bi der ve meiya. Alan heval xwe j p re ne ber der. Metn Cansever hd, bi
cangiran paltoy xwe li xwe kir, plavn xwe xistin p bsk j
li

ser lingan peyivn. Pa, ber ku derkeve der dest xwe da xwediy
mal, dest w bi dostan guvat, spasn xwe ji bo ev j re got

hin rexne j li organzekirina ev girt. Gor ku xwediy mal Metn

Cansever nas dikir, ew rexneyn w gelek normal dtin bi devke-

n ji bo sersala b, soza organzekirinek batir da w.

Metn Cansever di w nav de hejiya wext biketa, l Alan bi lez kete bin mil w. Haa, min wext tu ji br bikira, w bi dengek mna y serxwean ji Alan re got. Tu ket ser min. Tu xortek jr zrek . Binivsne, l njen binivsne! Dev ji titn kevin berdin, bibin Ewrpay. Metn Cansever bi w away hejiya, derket . Ew berfa hr bay xurt yn ku ji var de dihatin, d daw hatibn cihn xwe ji berfa gir re hitibn. Kuliyn berf li ber ewqn
lampn kuan weke minminkn sp li ba dibn.

Metn Cansever stkura paltoy xwe bilind kirib, herdu destn

32

xwe xistibn brkn xwe, di nava kuliyn berf de bi hejandin di-

meiya di ber xwe de stranek digot:

Hatasiz kul olmaz

Hatamla duy beni

Dermansiz derd olmaz

Derdimle duy beni

33

DOKTORSERTA

Ber hevdudtina Doktor Serta mamosteya unverstey ya fakul-

teya edebiyat Perwn bi rojek, Dr. Serta ji bo kirna qatek kinc saet ji neh sibeh heya bi ar pit nvro b ku raweste bhna xwe berde, li dikan mixazeyn Diyarbekir geriya. Ew di kjan

dikan j nv qatn kincn wan li xwe dikir ji xwe dikir. Rebeno ne mexss wilo dikir, bi rast j tu kinc l nedihatin; hem an j re teng bn an j dirj bn. Qat daw ku w li dikana daw li xwe kir, hebek l dihat l reng w rengek pirr ecb b, kfa Doktor qet ji w reng re nehat. Bi niyeta ku ew belk biecibne end caran li ber neynik hat j, dsan nekete ser w, ew reng mna xweliy qet ew venedikir. Pit ku w akt ji xwe kir, ji dikandr pirs: - Qatek din di v mezinahiy de, l rengek din tuneye gelo? Dikandar ku temen w li dor bst b, bejinzirav, dirj zerik b, carek du caran di ber qatn kincan re hat, pa ji Doktor Serta re gt:

34

Bel Welle, gerek qatek din j di w mezinahiy de hebya,

ger ans te hebe ew nehatibe firotin.

Dikandar li w qat kincan geriya negeriya nedt. L d re qatek din ji nava kincan kiand, dirj Doktor Serta kir got: - Ev bi du numreyan j biktir e. L ev mal skoya ye. Numrn sko carinan ji yn me mezintir in. Ka tu ji kerema xwe re v li xwe bike, dibe ku li te b. Doktor Serta ew qat kincan ji dest dikandar girt bi cangiran li xwe kir. Reng qt xweik b, l qet l nedihat; w ne dikarb bikokn akt bigirtana, ne j bikokn pantolon. Doktor Serta bi eyn cangiraniy ew j ji xwe kir da dikandar. Ji westandin ew d nikarb li ser lingan rawestiya; li ser kursiya dikandar rnit bi destmalka xwe ya kaxez xwdana ser av xwe ya eniya xwe ya rt pakij kir. Doktor Serta yek kurt dagirt b. Ji dagirtbn j wdetir qelew b. Gor hevalek w ku ji min re behs kirib, ew du caran ji bo w qelewbna xwe emeliyat bb, l dsan j fde nekirib. Pit emeliyata dudan ji ber sedemin nenas car por w weiyab. Ji ber weandina por xwe w qelewbna xwe ji br kirib. Pit ku dikandar ew hem kincn ku ji bo w derxistibn bi dar ve kirin, kir erza w biikanda bigota: "Ma ev der ayxane ye ku tu li vir rdin" l Doktor Serta ber w peyiv: - Min digot belk kar doktoriy ten zehmet e, l kar we j ne rehet e. Gava dikandar tgiht ku ew doktor e, bi nerm bi devken j
pirs:

- Ma tu titek venaxw, ayek an titek sar?...

ze.

Bel Welle, tu ji kerema xwe re ji min re coca-colayek bbrwa-

Dikandar bi dostan dest xwe li pa sty lawik agirt ku teme-

35

n w li dor deh salan b ji dirjbna por xwe btir li keikek b, xist ji bo xwastina coca- colay ew ande ayxaneya her nzk.

Lawik z digel coca-cola qedehek vegeriya ew li ser mas, li

ber Doktor Serta dan. Doktor Serta coca-colaya xwe berda qedeh, qedeh nv kir hinek j vexwar. Pa li saet nihr; saet dihate aran. Pit end saetn din w piraniya dikann kincan bihatana girtin. L diviyab Doktor Serta ji xwe re qatek kinc bikiriya. Ji ber ku i cara w mamosteya fakulteya edebiyat Perwn hevdu dtibn, her car ew kinc l bne. Loma w biryar dab ku v car bi qatek kincn n xweik derkeve hember Perwn. Pit ku w vexwarina xwe vexwar, ji dikandr pirs: Wek din tu mixaze li van nzkan tune ye gelo? Dikandar cihek got, l dr b, li aliy bajr din b. Doktor Serta rab ser xwe dsan di ber kincan re hat; dest xwe dirj qatek kir ji dikandar pirs: Gelo min ev j li xwe kirib? Dikandar ser kursiy, ew qat kincan ji jor daxist, hdka ew toza ku l girtib dawand dirj Doktor Serta kir. Doktor Serta ew qat j mna qatn ber di pit perdeyeke bik de li xwe kir, ji pit perd derket, di ber neynik re hat; pit ku ba li pa p xwe nihr, di ber xwe de kire nie ni got: - Ev tam li gora min e, l miln akt dirj in. Dikandar bikokn akt girtin, miln akt bi qas ku dirj bn l wergerandin pit ku du-s caran li dora w zvir l nihr,
got:

- Miln w ne t de l wek din tam li gora te ye. Ger tu bbcwaz,

terziyek me heye, ez dikarim lwik binim ba w, ew ji te re di

36

nvsaet de miln w l wergerne tu qet ferq j nak.

Ew yeka han kete ser Doktor Serta, bi kf, l bi cangiran ji xwe kir da dikandr. Dikandr j ji lawik agirt re tarf kir, j re xiste ksikek naylon ew ande ba terz. Saet li dor ar nvan lawik ji ser terz vegeriya. Xort dikandar ew xweik pa, xist ksikek n ji Doktor Serta re dan ser mas.

Doktor Serta rab ser xwe, dsan bi destmala xwe ya kaxiz xwdana ser av xwe ya eniya xwe ya rt pakij kir, pa destmala xwe xist brka xwe ya hundir, czdan xwe derxist, buhay ku dikandar j re gotib, b ku bazar bike pere hejmartin dest w, rahit qat kincn xwe, bi devken xatir ji dikandar xwest, derket .

Ji ber ku ew var her li Perwn fikirb dereng raza b, adin roj dereng ji xew rab. Hn ya rast bbcwazin, razana w bi ten ew end saetn daw b. Heta saet sis sibeh, ew bi kman e caran iyar bb her cara ku iyar bb j, hem li saet nihrb, hem j
b dair avek rijandib. Ji bo ku miriy xew b ji tirsa ku ew di xew de bimne, bi tas was nivistib, her xewn dtib. Ji bil xewna ku w di emeliyat de bi a nexweek xwe dikut, xewna Perwn j dtib. Dtib ku mamosteya fakulteya edebiyat Perwn, dest w di dest mamosteyek fizk de ye di nav daristaneke b ser daw de mna du zarokn dila dibezin. Di xewn de gelek dilxerab p re bb, l gava wilo dereng, saet yanzdehan ji xew rabb dtib ku xewn e, bhna w hatib ber w ji ber ku dilxerab mirovan bik dike, ew ji ber w xewna xwe hebek li ber xwe j ketib. Gor lihevkirina w Perwn, wan li mala Doktor Serta hevdu bidtina. Heriqas Doktor Serta xwestib w biezimne restorantek li wir xwarinek bi hev re bbcwin j, l Perwn li hember

37

derketib bi fikira ku ji Diyarbekiriyan re nebe mijara kurt pist, w mala Doktor Serta tir dtib ji bo w hevdudtin j pwstiya tu xwarin nedtib. Doktor Serta ku ne bi dilek l bi heft dilan dil ketiby, dsan j li gor germa Diyarbekir h ji doh de hin xwarinn sivik amade kiribn, ser wan naylon kiribn ew di sarinc de bi cih kiribn. Saet ta bi donzdehan j h Doktor Serta xurniya xwe nekirib. W ne bi ten xurniya xwe nekirib, herweha ne riha xwe kurr kirib, ne j mna ku her sibeh dikir, ser xwe utib. Saet donzdeh pnc deqiqeyan rab ser xwe, ji nav bi jor ve taz bi zik xwe y ku weke merek p ve daliqyab, dair, pit ku ji dasir vegeriya, deriy sarinc vekir, qutka r bi ser xwe da kir, ji ber ku dev qutk bduzen vekirib, hin ji r rijiya ser w, ew r ku bi ser w de rijiya, herik ser zik w y mezin di ser zik w re j dilop bi dilop niqut erd. Doktor Serta bi hrs ew qutk xiste sarinc, bi piste pist xeberin da bi paikek ew r ku rijiyab erd pakij kir. Ji do var de nihrna saet j re bb wek nexweiyek, dsan li saet nihr, - Wext me h pirr maye, di ber xwe de got. 0 weke ku ji nik ve pirsek an j titek hatibe br bi lez ber bi pirtkxana xwe ve , pirtkek str bi reng ya di derheqa tibb de b ji nava refn pirtkan kiand, li ser linga peln w di ser hev re qulupandin, nzk li nv kir, li wir titin xwend pa ew pirtk dsan bi pa de xiste cih w. L car ansklopediyeke ku bi tpa "K" destpdikir ji nav pirtkan kiand, li ser dwan rnit peln w j di ser hev re qulipandin. W tu car bendek an j stnek bi temam nedbcwend. Hn ya rast bbcwazin, ji xwendin btir, ji bo ku ew wext xwe derbas bike w li wneyn pirtk dinr. Saet ar nv pit nvro, gava li deriy Doktor Serta ket, w h

38

xwe hazir nekirib. Ba b y ku li der xist ne Perwn, l parsekek

kal, rihdirj pittewiyay b. Doktor Serta ku bi kurkirina riha

xwe ve bil bb gwzan li cnka xwe ya ep xistib, by ku bihle Kalo zde bipeyive duan bike, du peln kaxiz ji avka mas

kiand xiste mista kalo. Kaloy ku herdu avn w mna du morkn hin di nava w ri-

ha w ya sp de dirisn, bi duan selewatan ji mala Doktor Serta bi dr ket. - Em ji derd van parsekan mirin, Doktor Serta di ber xwe de got. Diyarbekir bye cih parsekan. Pa dsan serok bi kurkirina riha xwe ya ku nvc mab ve mijl b. Bi gwzan ku ber p cnka xwe ya ep bir b, v car j nizanim awan kir, qirika xwe bir. Ji ber senhet xwe arezabna xwe ya birnkewandin, Doktor Serta tavil bi derman pembo ew xwna han da rawestandin. Lo heya ku w riha xwe kur kir, ew ji hal de ket. Her car ku wi gwzan li riw xwe dixist, ji ber kobna gwzan, r xebern dinyayek dikir. Ji ber w yek, ew gelek poman bb ku ew neb ser berber. Gava dawiya kurkirina riha xwe an avn w li saet ket, saet bb pnc pit nvro. Wext ku w Perwn dabn hev j, di navbera pnc pnc nvan de b. - Normal gerek ew di pnc nvan de were, Dokto Serta xwe bi
xwe got.

0 bi rast j mamosta Perwn tam di pnc nvan de li deriy w

xist.

Doktor Serta bi pantolon xwe y n, bi kf, l hebek bi heyecan der vekir. Mamosta Perwn weke hercar v car j desteyek kincn sivik li xwe kirib. Kincn w ji yn jinek wdetir weke yn

mrek bn. W bi w away soln xwe ji p kirin ji trik xwe,

39

ku mna trikn ivanan b bi s gulkn bi s rengn cih kesk, sor zer p ve daliqyab, pirtkek derxist diyar Doktor Serta kir. Doktor Serta ku esl w ji Xarpt b ji malbata x Sed b qet nedixwest xwe siyas nan bide. L dsan j ji bo xatir Perwn ew pirtk bi kfxwe girt, bi kfxwe spasn xwe j re gotin, bi hev re derbas odeya rnitin bn Doktor Serta ew li cih her xwe da rnitandin. Bi rnitin re w avn xwe li hundir odey li wneyn dwr gerandin. Gava avn w li ser pirtkxan li wneyek Mustafa Kemal ket, hebek ecbmay ma, l dsan j ew ecbmaybna xwe bi Doktor Serta neda xuyakirin. W Doktor Serta j bi w yek hesiyabe, loma pit bi nivsaetek di nav sohbeteke li ser lingan, ew guldanka kirstal a li ser pirtkxan bi dizka kiande ber w wnek Atatiirk bik. Ancax pit demeke dirj mamosta Perwn ew yeka han ferq kirib. Gava ferq kirib j ew fikirb, b keng Doktor Serta firsend dtib ew guldanka tij guln hikkir kiandib ber w wney. Sohbeta wan ya p li ser nexwexan doktoran, pa j dageryabn ser dibistan rewa mamosta xwendevanan. Ne li ser sstema nexwexan, ne j li ser sstema dibistan Doktor Serta Mamosta Perwn li hev nedikirin. Herweha wan li ser sstema welt j li hev nedikirin. Mamosta Perwn digot, div partiyeke kurd ava bibe ew partiya kurd bikaribe di parlemanto de doza maf gel kurd bike. 0 w digot, ji ber ku kurd btir bi rewa xwe dizanin, ew batir bikaribin pirsn xwe j areser bikin. Doktor Serta li dij w nrna mamosta Perwn derdiket digot ger ji bo kurdan musade were dayn ew sibe ereb ji, erkez j, asr ji, ermen j, gurc j doza v maf bikin ger bi v away here ew

Tirkiye hilwee ew Cumhuriyeta ku li ser heqiy ji aliy Kemal Atatiirk ve hatiye lidarxistin, nemne bi v yek ew ten kfa

40

emperyalstan were. Carinan j j gava tdigiht ku mamosta Perwn ji wan peyvn w

aciz dibe w xwe hebek nerm dikir, ji fikir nrinn xwe yn salan

digeriya pirr caran mamosta Perwn biheq didt. U hema pit

w j j re digot, b ew iqas ji w hez dike. W j digot, ku tu niyeta w zewac tune ye ger di p de bizewice j ew bbcweze bi yek ku nrna w nzk nrna w ye re bizewice. Doktor Serta bi bergern digot ku er ew niha wilo difikire, l ew di p de nrna xwe biguhere ew j ji bo bi destxistina maf gel xwe tkon bide. Doktor Serta digot, ger ew bi hev re bizewicin w bikaribin bi hev re xebateke zanist bajon. Mamosta Perwn j j re behsa w mamostey Fizk kirib gotib, ew w dbcwaze, l ji ber ku ew ji zewac re ne hazir e, niha nikare bi kes re bizewice. Ew dilxerab bi Doktor Serta re bbe, loma behsa w mamostey kirib gotib, w roj bi serxwe ketib hundir pastexan, ji hem muteriyan re xeber dab, bi v yeka han xortek Siwreg y porxelek ji cih xwe pengiz b heta ku dev poz w di xwn de der kirib, l xistib. Bi gotina Doktor Serta ku ne ji w bya, du xortn din j xwe l rakiandibn, l Dokto Serta du hevaln xwe yn Dok-

tor nehitibn heta yek ji wan bi w mamostey fizk re b mal j. Mamosta Perwn bi xwe bi w pevn hesiyab, l mamost fizk bi awayek din behs kirib. W gotib gava ew var ji restorant derdikeve, li kueya tar du pxwas riya w dibirin, kr l dikinin ji w peran dixwazin. Gava momasta peran nade wan ew herdu pxwas bi kulman l dbcin, l tam di w nav de s mirovn navsal di wir re derbas dibin bi zor w ji nav lepn wan derdbcin heta yek ji wan zilaman j birndar dibe. Mamosta Perwn ew mamostey fizk parastib gotib ew qet bi w ikl venaxwe ger vexwe j ew tu car serxwe nakeve ger

4i

serxwe bikeve j bi ten dikene, hebek zde dipeyive henekan dike. Bi van gotinn mamosta Perwn, dilxerab bi Doktor Serta re

b, pit klkek dev avt lbcwekirin mea w. Pa ji mamosta Perwn pirs ku ka b w w mamostey tu caran bi hev re vexwarine an na. Mamosta Perwn j got ku bi ten carek di xelasoka dibistan de hem mamostan bi hev re eveke ahiy ckiribn w j w ax qedehek ereba sor vexwarib. Doktor Serta di w nav de eyeke Wsk ku ji aran yek w vala bb ji bara xwe derxist du qedehn kirstal n wsk j derxistin, qedehek dagirt, kir ya din j dagirta, l mamosta Perwn dest xwe da ber got ku ew ji wskiy hez nake. Doktor Serta got, ku ger ew ji wskiy hez nake, eraba sor a sp j heye, ger ew bbcwaze ew dikare j re qedehek erab bne. Mamoste Perwn ji w yek re j got, na ten qma xwe bi hinek ava pirtqalan an got,
ber ev dereng bibe, div ew here mal; ji ber ku w hevaleke w ya mamoste ev were mvandariya w. Doktor Serta w li ser hev
vexwaribe loma hebek ser w xwe bb du-s caran j li ser hev tualet. Cara daw ku ji tualet vegeriya, li nzk mamost Per-

wn rnit. Mamosta Perwn j xwe kar kir ku here, l Doktor Serta li ber geriya xwest ew kliyek din j rne. Di w nav de j Doktor Serta dest xwe dirj Mamoste Perwn kir, dest xwe dan ser sty w j re got, ku w tu caran ji tu nsanan ewqas hez nekiriye. Mamosta Perwn wek her car got, ku heya niha ew tu car li zewac nefikiriye ger zewaceke w hebe j ew ancax di bst heft-het saliya xwe de bifikire. Doktor Serta j gotib, xem nake, em dikarin ji hev re soz bidin, dergist bibin heta d te dt wext e, w ax em dikarin bizewicin. Gava w ew gotinn han j gotibn, qirpika w hilatib, bhna sr ya ku ji xwarina duh de mab li ser avn Perwn ketib. Ji bo Doktor Serta li ber xwe nekeve, Mamosta Perwn ber xwe neguhertib, l pit kurtedemek, gava a-

4i

vn w li eya wskiy ketib, dtib ku e li ber xelasbn ye.

W Doktor Serta j ew yeka han ferq kiribe, loma gotib, ew ji wskiy pve tu vexwarinn din venaxwe gotib vexwarina erab bray bi ten humalt ye. Mamosta Perwn j gotib, kultura w ya vexwarin hebek km e hema bi lez li saeta xwe nihr b. Gava dtib ku saet neh ev derbas dibe, destra xwe xwestib her iqas Doktor Serta li ber w geriyab j ew rabb ser xwe. Li ber der j Doktor Serta bi bergerna zarokek li ber w geriyab dsan b awan ew ji w hez dike, j re li ser lingan behs kirib. Care-

k j pita xwe dab der, bi herdu destn xwe bi der girtib

xwestib ji yna mamosta Perwn re bibe asteng. Di w deqq de tirsek ecb li mamosta Perwn peyda bb, hema ji nik ve ki-

rib qrn, dehfek dab Doktor Serta, der vekirib, di derencan de ji qat pncan bi bazdan daketib jr, di derketina avahiy de li
dergevan rast hatib, l li dergevan j nesekinib, derketib der bi gavn xurt lezandib. Dergevan li w rewa w ya bi kelecan ecb-

may mab, lva xwe berevaj kirib, miln xwe hejandibn hd daketib qat avahiy y her bin.

Doktor Serta j li hundir, li ber der, li ser zik dirjkir mab, ser xwe xistib nava herdu destn xwe bi girna zarokek dikire skn. Car caran j bi deng hebek bilind xwe bi xwe digot, "Kes ji min hez nake, ez ne speh me, Perwin. . . ez ji te hez dikim!. . . "

43

HEYTADAR

Di het Adara 1982'an de, li komel, di civna di derheqa jinan de Mamosta etn destra peyv xwestib bi germ dipeyiv: - Gel hevalan, ez li vir zde behsa problemn jinn dinyay nekim. Qesta min ne ew e ku problemn jinn dinyay tune ne. Bel, hene... Bi hezeran e... Problemn jinn ewrpiyan j hene. Ew j bindest in, ew j tn mtin. L ji ber ku di vir de armanca min jinn kurdan e ez nexwazim dr dirj behsa jinn dinyay problemn wan bikim. Er hevalno! Wek hn dizanin, jinn kurdan bindest in. Ew hem cins, hem netewey, hem j sinif bindest in. Civata me civateke pademay ye, civateke xwed gelek bermayn feodal ye. Di v civata pademay de, di v civata nexwe bi sinif bi berber de jinn me yn xweik speh di bin zilmeke dijwar de dinalin. Ew weke heywanan tn kirn firotin. Ji wan re evn tune ye, xwe tune ye, jiyan tune ye. Ew kole ne, hevalno! Ew bindest in! Div em xwendevan ronakbrn kurd li jinn xwe xwed derkevin. Em ken xwe bidin xwendin, em wan bigihnin, jinn
44

zana ji wan derxnin. Em ken xwe bi dil wan bidin. Em jinn xwe bi xwe re bibin komeleyan, civnan, civatan, dlanan. Em wan

bibin ev ahiyan. Bila jinn me bbcwnin, njen bibin. Gel hevalan, bi kurt, div jinn me serbest azad bibin!
Bi van gotinn daw dawiya peyva xwe an, ji bo destra peyv spa-

sn xwe ji serok civn re got, ew gulpa qehw ya sar, ya ku ber bi

nvsaet di bin fncana w de mab, bi hdka, b ku firrniy j

bne, vexwar avn xwe bera sernaveke rojnama ku li ser mas b

da bdeng ma. Nzk s kesan bedar civn bbn. Ji wan s kesan bi ten yek jin b. Xuyab peyva mamosta etn ba tesr li jinik kirib. W bi hdka, b ku haya kes bigihn, bi destmalka xwe ya kaxiz hsirn xwe pakij dikir. Pit mamosta etn, yek din j destra peyv xwest, bi kurt behsa droka heyt adar, tevgern jinan, behsa rola jinan di tkona sinifa karker de, behsa feminzm behsa ku awa jinn kurd pereyek ji tevgera jinn chan ne, kir. Civna wan kurt, l germ, bi munaqeeyan ve tij bi serfiraz daw hat. Mirov ev yeka han, pit civn ji rewa bedarn civn j ferq dikir. Mamosta Cetn pit civn j bi du hevaln xwe re braxaneyek her yek ji wan brayek du bra j vexwarin. Ew dereng ev, saet li dor yanzdeh nvan mal. Digel ku nifta w heb j, dsa weke hertim w li zengil der xist li benda vekirina der rawestiya. Di ldana cara p de gava der veneb, mamosta etn carek du carn din j li der da. Bi ldana sis an aran re, jina w avlixew bi kiras ev li w der vekir. Bi vekirina der re mamosta etn bi dengek bilind bi ser de qriya:

- Ma qey heta ez bst car li der nedim tu der venak?

45

- Deng nedihat min, jinik bi avlixew got. - Deng nay te ne wilo? w bi hrs pirs. Ger deng Gul bya w
bihata te! Gul hevaleke jina w b. Ji ber ku ji eyn bajar bn li welt j crann hevdu bn, wan car caran hevdu didtin. Mamosta bi van hevdudtinn wan aciz dib. Sedema acizbna xwe j bi nebabna Gul ve gir dida. - i ye, te xr e dsa? jinik got. Mamosta etn akt ku ji xwe kirib dirj w kir bi hrs, - Hi, dsa dev te veb, got, derbas metbax b li herdu beron li ser ocax nihr. Gava ew xwarina ji firavn de mab, dt, bi dengek bilind got: - d te dev ji kirina xwarin j berdaye, tu by xanim. - Ne te got, ez ev naym v, ez dereng werim. Xwarina me j heb, min got heyf e ku ez v xwarin hemy birijnim xwarineke n bikim. Mamosta etn li ser lingan, hema wilo bi sar end kev j xwarin li ser kursiyeke ber masa metbax rnit. Jina w j, digel ku ew ji xewa gj bb, li ba w rnit. - Rabe ji min re ayek bike, mamosta b ku l binihre got. Jinik rab ser xwe, aydan nv av kir, dan ser ocax dsa hat li ba w rnit. - Pir kes hatibn civn? jinik j pirs. - Er, pirr bn, mamosta b dil xwe bersiv da.

Jinjhebn? - Er, ten tu km b (!)

- Ev te xr e ev? - Min xr e? d tu ne xwarinek dik, ne kincek dioy, ne mal pakij dik! Tu ancax bi Gul re rne pasgotiniyan bik. Binihre! Careke din j tu b xebera min ne cihek!. . .
46

Jinik tu mane ji wan gotinn w re nedt. Rab ser xwe, j re aya w dem kir, dan ber w xwest ku here ji xwe re raz.

47

STRKEK JI EZMAN ME XURIC

Pit programeke televizyon, ez bi cangiran bi mrdewan ve bi jor ketim me ser xn. Yek ji titn ku min deh salan li Ewrpa

hesreta w kiandib j, razana li ser bana b. Min gelek ji razana li ser bn hez dikir her var heta bi nv ev min xwe li ser nivn xwe dirj dikir, destn xwe dixistin bin ser xwe min li strkn ezman welt dinihr. W ev j min wilo kir. B ku ez kincn xwe ji xwe bikim, min xwe li ser nivn xwe dirj kir, destn xwe xistin bin ser xwe di bin bay payiz y sivik hnik de li strkn ezmn nihr. Gelo ber j ezman welt bi ewend strik b? iqas strkin xweik, iqas diirisn. Ez di w nav de li Leyia Mcnn fikirm, min ew j dtin. Min avn xwe li riya Kadiz gerand, min ew j dt. Min demeke dirj bala xwe berda Leyla Mecnn ez li bend ramsandina wan rawestiyam. Min ramsandina wan bidta, min ji xwe re titin bixwesta, titin hv bikira. Qet nebe me bi zarokt wilo bawer dikir. Em heta bi dereng ev li benda ramsandina wan diman em wilo di xew re din. Tit ecb, gava ez li

48

wan rojn xwe yn zaroktiy difikirm, min xwe mna zarokan hs dikir. ewqa strkn ezmn ez dibirim saln min yn zaroktiy. Di saln xwe yn zaroktiy de ez heyrana ewqa elektirkn bajar Mrdin bm. Nizanim gelo we tu caran bi ev di nzk Mrdn re rwt kiriye? ewqa elektirkn bajr wilo germ, wilo dostane ne, bajar ewend bilind e ku mirov dibje qey ew bi strkn li ezmn re qayi dikine. Ez di xeyalan de kr bm. Ez li ezman ewqas bilind bstn ecbmay mabm. Di w nav de ne ji deng diya min bya, belk ez bi saetan ji xeyaln xwe venegeriyama jiyana rast.

Ma tu firrek eqilmast venexw Iaw min? Ez bi deng diya xwe veciniqbm, min ew tasa eqilmst a ku hn qea w neheliyab ji dest w girtib, end gulp j vexwarib, min pa ew tas danb ser pirketek li ber ser xwe, min dsa xwe li ser pit dirj kirib li ezman b ser bin li strkn bi ewq rohn nihrib. 0 ez wilo di xew re bm. L ez nizanim iqas t de b, ez bi deng teqneke ku bdeng kerrtiya ev irand ve iyar bm. Bi iyarbn re min dt ku ew strka li nzk Leyla Mcnn rijiya erd.

Sibeh z li mala cranme dengn lrandin epikan dihat. Min ji

diya xwe pirs, w got: "Strkek ji ezman me xuric, keika crana me ya berzewac ehd ket".

Her ku roj bilindtir dib, dengn llandin epikan zdetir dibn.

49

XEWNAORHANOV

Pit deh salan li Swd, Orhan biryara xwe da ku seriyek here welt.

- Ez yina xwe ji tu kes

re nabjim, w xwe bi xwe got. Ne ji

hevaln vir re, ne j ji mal re. Ku ez ji Serdar re bibjim, ew ji her

kes re bibje, ew bi dev xwe nikare. Ez nabjim. Ez zanim ew dil xwe bigire, l tit nabe, ez dsa dil w xwe bikim.

Pit ku du roj di navber re derbas bn, w firaxn xwe xiste tev,

baholek tij kinc diyar kir; l ji nik ve ramanek hatiy. - Na, got, ez tu tit bi xwe re nabim. Ez destvala herim. Tew nebe ez li Tirkiyey diyariyan bikirim. Oooxx... W iqas xwe bibe. Azad biray min av li min bikeve, ew ji dr ve baz de piya

min mizgniy bide diya min. L niha bnamso mezin bye. Er, er, ew mezin bye... Ma ne bav min carek di nameyeke xwe de nivsandib gotib: "Azad d mezin bye, por xwe eh dike ji keikan re difkne". HaaL.Ya ba ew e ez bi ev herim, b ku kes min bibnin. Ez hd herim ber der li der bixim. "K ye?"
50

W diya min bi deng xwe y zirav bipirse. L ez deng xwe biguherim; ez bi dengek qalind bibjim: "Der vekin!". "Tu k ye?" w diya min bipirse. Ez car deng xwe zirav bikim, "Der vekin, z!". W biray min Xell ji nav nivn xwe bipeke pirtkn xwe di nava ksn genim de vere w diya min bibje: "Law min ne li mal e, em cih w nizanin!" Hing ez bibjim: "Day, ez im, der vekin!" W biray min y nav bi dengek nizim bibje: "Der venekin, esker in, derewa dikin." Der vekin" ez bibjim dsa. Bav min w bibje: "Weleh ev deng Orhan e" W gi bi hev re baz bidin der vekin. Hing ditirsim dil diya min bisekine. Na, na, ez wilo naim. Ya ba ew e ku ez bi roj herim mal. Dibjin muxbir pir bne, ma k min nas bike? Ev deh saln min in ku ez ji welt derketime. Hing ne riha min, ne j simbl min hebn. Niha ez hatime guhertin; rih simbl min n hatine cnkn min sp bne. Hn wilo, end caran li deriy w ket. W z bi z bahola xwe xiste dolab, bilta xwe ya balafir ji ser mas hilan, xiste brka xwe;
baz da der vekir.

Serdar kete hundir.

- Oo, Serdar bi devken got. Ev i kinc in te li xwe kirine? Tu her konferansan an her ba keik meikan?
Ew bi hev re derbas hundir bn heryek cigareyek vxistin.

- Weleh d ez aciz bme, Serdar bi derd got. Ev deh saln me ne

ku em li v welat ne, ka me i ji xwe fhm kir?

Va ye ez diim, Orhan got. Ez herim mala we j. Tu her ku? Ez herim welt. Eh, awa ku ez diim, tu j wilo bi. Weleh ez herim. Loo, de tu dev ji van hawayan berde. Ma tu min bbcapn.

5i

 ba e, tu bawer neke. - Ji te weye ku ez bawer dikim? - Tu zane, dbcwaz bawer bike, dixwaz bawer neke. - De tu dev ji van hawayan berde, Serdar dsan got. Orhan bilta xwe ya balafir derxist nan w da: - Tu car bawer dik? Serdar bilt ji dest girt l nihr: - Tu dik bi rast j her? - Er, pit nvsaeta din div ez herim. An na ez ji balafir bimnim.

- Ma haya mal j heye ku tu di?

- Na, min ji kes re negotiye. Min ji te re j nedigot, l tit nabe,
em hevaln hev in. Bsk li ser driy, li ser keikan li ser siyaset peyivn. D re Serdar hin tem l kirin bi hev re ne balafirgeh. Ber ku Orhan li balafir siwar bibe, Serdar got:

- W tit ku min ji te re got, tu ji br nek ha!

Herdu hevalan destn xwe ji hev re hejandin Orhan bi hewa ket .

axa ew li balafirgeha Stembol peya b, kal prek s xort hatin piya w. Pr xwe avtiy bi gir got:

- Ooxx... ukur, tu hat law min. Maale, maale, law min bye
mna rek. D re peyay kal hers xortan xwe avtin. - Ooh Gud, vi trodde aldrig att vi skulle trafra dig igen.w peyay kal got. Ew d bav w hers birayn w bn.

5*

- We ji ku zan b ku ez ro werim? Orhan bi ecbmay pirs. - Vi visste, bav w got. Vi vet allt. Det ar Gud som meddelar
OSS? (1)

- Tu ji ku hn swd b y? Orhan bi amay j pirs. - Hemma pratar vi svenska,(3) diya w got.

Bav w yek bejinkurt b'. Por xwe y sp li ser pit eh kirib.

Beravkeke doxdarn hebek ref li ber avan b her dikeniya.

Diya w bi du tiliyan bi ser bav w diket. Ber ku Orhan ji welt derkeve, diya w sernbcumand b. L niha tu tit li ser tune b; serserqot b. Kirasek kurt vezelek milkun l b, zeyif bb herdu gepn w kort bn. Ne d ne j bav w ku ne ji lixwekirina wan bna, ew zde nehatibn guhertin. L birayn w? Orhan bi ten y mezin nas kir. Ger biray w y mezin resim xwe j re neandibya, w ew j nas nekira. Hers bira j bi ser w diketin. Y bik ji herduyn din dirjtir bb. Bejna w zirav b qatek kincn re l b. Herduyn din j her yek qatek kincn sp l bn soln rengo mengo di lingn wan de bn. - , we ji ku dizanb ku ez ro werim? Orhan bi dengek nvgir bi hv pirs. - Me zan b, me zan b, bav w got. Er tu ji Xwed bawer nak, l w ji me re got. DSa wan yek bi yek Orhan hembz kirin. - De em herin, bav w got, ancax em bigihjin ser otobus. Hem bi hev re ber bi termnala otobus ve meiyan; li otobus siwar bn bern xwe dane Diyarbekir. Di r de diya w ji aliyek, bav w ji aliyek birayn w ji aliyek ve di pencereyn otobus de bi destan der dor nan didan digotin: - Binihre, me ji te re dinivsand digot, welat me xwe bye,

53

bye cenet, te bawer nedikir. Esker mesker nemane, pols nemane, tu kes hevdu nakujin, herkes ji hev hez dikin. Ma ne te j wisa dixwest? Binihre, binihre b iqas xwe bye. - Er Wele, Orhan got. Welat me ji Swd j xwetir bye. - Lo lo! Tew tu bajar me bibn! Saet neh var otobusa wan li bajarek sekin. Bajar wran b xaniyn bajr yn bilind ji na gulleyan bbn weke serad. - Ev e bajar me y weke cenet? Orhan bhv pirs. Bav w, - Na law min, got. Ev Brd ye, Lubnan... Xelk li vir hevdu dbcwin, herkes bi hev ketine, herkes hevdu dikujin. Ev jehrtketiya Brdye! Orhan a ecbmay mab: - Ger ev Brd be ima otobusa me di vir re die? - Ew rokeke dr dirj e, law min. Bi xr ku em bigihjin mal ez ji te re bibjim. Gava Orhan li birayn xwe zvir da titek ji wan bipirse, dt ku di na hers birayn w de hers xwikn w rnitine. W ser xwe vir de zvirand, wir de zvirand, l birayn xwe nedt. - Ev xewn e,Orhan xwe bi xwe got. Ev dsan mna her car xewn
e.

Otobusa wan gihte Diyarbekir. axa ew ji otubus peya bn ber bi mal ve meiyan, bav w got: - Me ji te re negot ku bajar me bye cenet. Binihre, ma ne weke cenet ye? Bi rast j bajar mna buhut b. Bedena w ji n ve hatib lkirin, hem xan sp bn her der hnay b. Mirov, dikan, otomobl, hema her tit hatibn guhertin. Hers xukn w dsan bbn hers bira. Biray w y bik got: - Te ji me bawer nedikir. Ka pols? Ka esker? Ew n, dema wan

54

. Dewleta wan j . . . Em niha xwe bi xwe ne, em bi xwe dewlet in.

Ji bo Orhan s rojan li def zurn ket, berx beran hatin serjkirin ekir li zarokan hatin belavkirin. Roja aran ar peyayn bejindirj bi navmil hatin mala bav Orhan bixrhatin dane Orhan. Pit ku rnitin, yek ji wan got:

- Em endamn hukmeta Kurdistan ne me bihstiye ku te

li

Swd ekonom xwendiye, ji ber v yek em dbcwazin tu j di huk-

meta me de cih bigir. Hn ber ku Orhan bersiv bide, lawikek bi bay bez kete hundur bi heyecan got: - Ap Orhan, baz de, xwe vere, esker hatin. Hn peyva lwik di dv de b, li telefbn ket. L kes bersiv neda. Telefon her dikire zire zir. Orhan rab ser xwe ku baz bide, ew her ar peya j rabn nasnavn xwe nan w dan, - Em polis in, gotin, tu y Swd tu li dij dewleta me xebit
y. Bide piya me!

Hing Orhan ji xew hol b, di karyole wer bb, li ser w erda sar dsa la w di xwdan de mab. Saeta w j her dikire zire zir. Saet li ser heft sibeh ldbcist. W bi hrs dest xwe li saet xist axnek kr kiand. Rab ser xwe dasir. Pit bskek posta w hat. Du name, dploma w ya ekonom, kovarek du rojname j re hatin. Yek ji wan nameyan j re ji mal hatib. W bi lez ew name vekir xwend. Gava di namey de bihst ku biray w hatiye berdan, kfa w hat, bi lez kincn xwe li xwe kirin mala Serdar. Serdar h di xew de b, bi tena derpk kinik j re der vekir. - i ye, te xr e v sibeh? Serdar j pirs.

55

- Tu dizan Serdar... - Ez i dizanim? Te dsa xewnin ditne? Orhan keniya: -Er.

Serdar j bi ken got: - Wele tu li me by Oblomov. Dawiya xewnn te nayn bavo. Xra xwed yek derketa, xewnn te binivsandina nav pirtka xwe j bikira "Xewnn Orhanov". E, de ka bje, tu dsa diby serokwezr Kurdistan, an wezr kultur? Orhan keniya. Ew bi hev re derbas mitfax bn ji xwe re tat

kirin. Heya dereng roj ew li ser xewna Orhan, li ser rewa xwe ya li Ewrpay li ser rewa welt peyivn.

(1)

Oo Xwedyo. Me qet bawer nedikir ku em careke din te bibnin.

Me zanib. Em bi her tit dizanin. Xwed haya me digihn.
Li mal em bi Swd dipeyivin.

(2)
(3)

56

KZIKABNAV

Pit rwtiyeke dirj ez ji am gihtim Qamlok. Ji bxewiy

ji guhertina hewa xwarin ez gj bbm. W var, her iqas hin

malbatn kurdan nexwestin ku ez herim hotl bi yina min ya hotl dil xwe girtin j, dsan min bi ya xwe kir; ji bo rehetiya xwe bi fikira ku ez her roj bikaribim ser xwe biom, ez m hotl. Qao hotel luks b. Ji xwe gava mirov ji derve li avahiya hotl dinihr, hotel gelek xwe luks xuya dikir. Li gor hotleke Rojhilata Navn bajareki pik, ku m paqijiy deynin aliyek, hwana w j ne xerab b. Nizanim ima, l dibe ji ber ku ez biyan bm xwediy paseporteke Swd bm, ne agirtn hotl, l xwediy w bi xwe bi min re mijl dib. Gava mrik odeya min nivn ku ez t de razm nan min da, galonek mazot j an ji min re sobe dada. - Swd sar e, l evn biharan welat me j sar e, bi ken got, evba da min derket. Ez demek wilo bdeng li ser nivn xwe rnitim min avn

57

xwe li hundir od gerand. Ji serutin razan pve tu tit nediha-

te bra min. Ji ber ku min dizanb w saet ava germ peyda nabe,

di destn min de bi ten razan mab. Her iqas pakbna nivna ne bi dil min b j, min kincn xwe ji xwe kirin, lampa xwe vemirand hd ketim nava nivn xwe. Hema ku ez xilmas bm deng xixiek hate min. Bi bihstina deng re min bi hz ser xwe ji ser bahlif rakir, guhn xwe mi kir li w deng guhdar kir. car ne bi ten deng xixi, her wisan deng zezek j hate min. Ez bi xwe ji kurmik kzikan ditirsim, an j ez wan zehf aciz im, loma ez ji nav nivna pekiyam min z lampe pxist. er ku min lampe pxist, min dt ku titek bilez kete qelteka dwr. Demeke dirj sola min di dest min de ez li benda w tit rawestiyam. Di w navber de j ji bo ku ez b tirs bikaribim razm, min di ser xwe de plana ku ez awan bi i away bikaribim w benderuh bikujim, dikir. Ez demeke dirj li bend mam, l ew derneket. Ez weha westiyabm, ku d nikarbm li ser lingan rawestiyama. Min sola di dest xwe de dan b ku lamp vemirnim, min xwe li ser nivn xwe
dirj kir.
Bi xiexi zeizeke din, min dt ku kzikek mezin ji qelteka

dwr derket bi dwr ve rapelik. Er, bawer bikin min kzikeke wilo qet nedtib. Herdu avn w sor wek du bizotn gir bn. Poz w re deqeke sp l b. Ser w mna ser mryek bik b; lingn w ba nedihatin xuyakirin, l ji aran zdetir bn. Gava di ber zik od reng w kesk dib, ku xwe berdida jr reng w dihat guhertin, sorere dib. Min j xwe li ser nivn xwe dirj kirib, herdu destn xwe xistibn bin ser xwe li w kzik temae dikir. Te digot qey ew bi min re ketib qayi, ez hrs dikirim. Carinan bi lez bi dwr ve radipelik, di ber zik od, demek li wir radiwestiya, bi avn xwe yn sor li min mze dikir, ser xwe end caran dihejand d re bi

58

lez xwe berdida jr. Na, diviyab ew kzik w ev bihata kutin, an

na xew li min tuneb. Ez dsan weke ber bi lez ji nav nivna pekiyam, min rahit sola xwe ku biavjim, l kzik ivek da xwe dsan kete qelteka dwr. Ta ku ez li ser lingan bm ew derneket, l ku min xwe li ser nivna dirj kir, ew dsan derket dsan weke ber bi jr jor dwr ve hat. "Ya Reb ez i bikim?" min di
dil xwe de got. Tu nabj westandin zora min birib hema ez bi w away di xew re bm. Min xewneke ecb di xew de didt. Di erek nenas de, hevaln min hem ehd ketibn. Ez j birndar bbm di nava xwn de vedigevizm. Bi w birna xwe ya xedar, bi rik hrseke ecb min xwe ji ber dijmin dida al ez bi iy ve radipelikm. Ji bo ku ez xwe nedim dest op ji ser xwe winda bikim, min xwe davt ikeftek. ikeft teng tar b. Di w ikefta teng tar de, ji nik ve marek str bi qulo r tan min. Demeke dirj min mr li ber hev dida. Geh w li min dbcist ez bi end gavan bi pa de dipengizandim, geh min l dixist ew bi end gavan bi n de diand. Daw daw min bi hz destek l xist ez bi eke giran ji xew iyar bm. Gava ez rabm, ez di xwdan de mabm. Her du ongn min dihejiyan xureke ecb la min girtib. Min kir nekir av min y ep veneb. Gava min dest xwe dan ser, min hs kir ku weke hkek werim ye titek p ve zeliq ye. Min ew tit bi neynkan da al bi av rast ba l nihr; min dt ku kzika min
e.

Ez hing tgihtim ku min di xew de dest xwe li ser av xwe

xistiye kzik kutiye.

Ji w roj p ve ez nem hotl heya bi hefteyek bi zor werimandina av min daket. L nav kzik ji min re b mereq. Min ji kjan xelk Qamlok, gundiyn der dora Qamlok, Kurdn am Heleb pirs k-

59

WEANN NDEM
BINGEHN GRAMERA KURDMANC
D DMAR

Celadet Bedir-Xan / Gramer

Egd Xudo / Roman

KESKESOR

Nredn Zaza / qrok

Dl FOLKLORA KURD DE SERDESTIYEKE JINAN

Rohat/Lkoln

HZ BEDEWIYA PNS
MRZA MEHEME
MILK E VN

Mehmed Uzun/Essay (Ceribandin)

Meden Ferho / Roman

Rojen Barnas / ir

BIYAN

Albert Camus Werger: Fawaz Hesn / Roman

SEVN SP

Dostoyevsk Werger: Firat Cewer/Roman

MISK MIROV

John Steinbeck Werger: Firat Cewer/Roman

exov Werger: Rrat Cewer/ Piyes

BEXEY VNE
Ll

BENDA GODOT

Samuel Beckett Werger: Firat Cewer/Piyes

GOTINN NAVDARAN Amadekar:

GIRT

Rrat Cewer/Aforisma

Rrat Cewer/rok
Rrat Cewer/ rok

KEVOKA SP

cwqa strkn

li

ezmn ez dibirim saln min yn zarok-

tiy. Di saln xwe ycn zaroktiy de ez heyrana ewqa

elektirkn bajar Mrdn bm. Nizanim gelo, we tu

car bi ev di nzk Mrdn re rwt kiriye? ewqa

elektirkn bajr wilo germ, wilo dostane ye; bajar

ewend bilind e ku mirov dibje qey ew bi strkn
ezmn re qayisc dikine.
F,z

li

di xeyalan de kr bm.

Ez li ezman ewqas bilind bstn ecbmay mabm.

Di w nav de ne ji deng diya min bya, belk ez bi

saetan ji xeyaln xwe venegeriyama jiyana rastn...

Ji

Strkek Ji Ezman Me Xuruc