Vn qun l thanh khon ri ro ca cc ngn hng thng mi Vit Nam Hn hai thp k qua, k t khi h thng ngn hng

ng Vit Nam thc hin qu trnh ci cch cc ngn hng thng mi (NHTM) c bc pht trin mi c v lng v cht, nhng vn ri ro thanh khon dng nh cha c quan tm ng mc. Mt trong nhng nhim v quan trng m cc nh qun l ngn hng cn thc hin l m bo kh nng thanh khon hp l cho ngn hng. Ngn hng c kh nng thanh khon tt, hay ni cch khc l ngn hng khng gp ri ro thanh khon khi lun c c ngun vn kh dng vi chi ph hp l vo ng thi im m ngn hng cn. iu ny c ngha nu ngn hng khng c ngun vn cn thit p ng mi nhu cu ca th trng s c th mt kh nng thanh ton, mt uy tn v dn n s v ca ton h thng. A -Tnh trng ri ro v qun l thanh khon: Tnh trng ri ro thanh khon ca cc nh ch ti chnh c khc nhau ty theo bn cht ca chnh sch hot ng kinh doanh v qun l ca tng nh ch, v d nh nh ch ti tr hoc u t tch cc vo th trng hay hot ng trn th trng quc t v uy tn ca nh ch trn th trng. Do , iu quan trng l NHTW phi ghi nh c im ri ro ca tng nh ch, t kim tra xem tng nh ch c thc hin vic qun l ri ro ph hp vi tnh trng ri ro ca mnh hay khng. Trc tin, vic qun l ri ro thanh khon trong mt nh ch ti chnh i hi phi thit lp mt h thng qun l ri ro mnh. C th l cn phi xy dng mt h thng kim sot ni b bao gm mt n v chnh sch qun l ri ro, phn cng mt ngi chu trch nhim qun l ri ro c quyn hn v lp ra mt ng dy bo co qun l. Ngoi ra, iu quan trng l phi m bo tnh nht qun trong chnh sch qun l ri ro khi a ra mc quyt nh ch ti v khi lp ra mt k hoch d phng. Theo , NHTW khai thc nhng vn sau y thng qua vic kim tra ti ch: C am hiu y hay khng v tnh trng ri ro thanh khon ph hp vi bn cht ca chnh sch kinh doanh v qun l; Ban lnh o c hay khng cam kt nng cp h thng kim sot ni b; C hay khng ra k hoch d phng, bao gm khun kh cho vic chuyn i thnh mt h thng kim sot ph hp hn, th hin tnh cht ch ca

thanh khon v mt c ch tch hp tc ng i vi thanh khon trong trng hp khn cp; C hay khng quan tm y n cc yu t tim n c th tc ng n thanh khon theo quan im qun l ri ro. 1-nh ngha v thanh khon v ri ro thanh khon - Thanh khon l mt thut ng chuyn ngnh ni v kh nng p ng cc nhu cu v s dng vn kh dng phc v cho hot ng kinh doanh ti mi thi im nh chi tr tin gi, cho vay, thanh ton, giao dch vn... Ri ro thanh khon l tnh trng ngn hng khng p ng c nhu cu s dng vn kh dng (nhu cu thanh khon). Tnh trng ny nh th gy thua l, hot ng kinh doanh b nh tr, nng th lm mt kh nng thanh ton dn n ngn hng ph sn. RRTK xy ra khi cung v tin t hn cu v tin, ri ro thanh khon lin quan n kh nng chuyn cc ti sn chnh thnh tin mt cch nhanh chng m khng chu tht thot v gi c. Hay ni mt cch khc ri ro thanh khon l ri ro khi ngn hng khng tin p ng cc khon phi tr khi n hn thanh ton, hoc v mt bin c no m khch hng rt tin o t. 2-V d ri ro thanh khon ca ngn hng ACB Ri ro thanh khon l mt trong cc ri ro rt quan trng trong hot ng ngn hng, do vyri ro thanh khon c ngn hng quan tm c bit. Qun l ri ro thanh khon ti ACB cthc hin trong mt k hoch tng th v qun l ri ro thanh khon v ng ph vi cc sc ri ro thanh khon. K t khi thnh lp v i vo hot ng, Ngn hng lun m bo duytr kh nng thanh khon rt tt v lun tun th cc quy nh v thanh khon ca NHNN. Hing ALCO, Ban iu hnh ngn qu, Phng Qun l ri ro ty theo phn cp c trch nhima ra nhng nh gi nh tnh, nh lng thanh khon, xy dng khung qun l ri ro thanhkhon v gim st ri ro thanh khon. Qun l ri ro thanh khon ti ACB m bo tun th ccnguyn tc c th sau: Tun th nghim cc quy nh ca NHNN v t l an ton vn v thanh khon trong hotng ngn hng. Duy tr t l ti thiu 25% gia gi tr cc ti sn c c th thanh ton ngay v cc ti sn n s n hn thanh ton trong thi gian mt thng tip theo. Duy tr t l ti thiu bng mt gia tng ti sn c c th thanh ton ngay trongkhong thi gian by ngy lm vic tip theo v tng ti sn n phi

thanh ton trongkhong thi gian by ngy lm vic tip theo. Tun th cc hn mc thanh khon quy nh trong chnh sch qun l ri ro thanh khondo Hi ng ALCO quy nh. Tng hp v phn tch ng thi ca khch hng gi tin, xy dng k hoch s dng vncho hot ng tn dng v cc hot ng c ri ro vn. ACB cng thit lp cc nh mc thanh khon nh l mt cng c d phng ti chnh ng ph vi cc t bin v thanh khon. Cn c kh nng thanh ton ngay v kh nng chuyni thnh thanh ton ngay, nh mc thanh khon chia lm bn cp t thp n cao. Trong mi cp s quy nh r cc loi thanh khon. K hoch thanh khon d phng c th hin bng vn bn v c Hi ng ALCO xem xt cp nht hng thng. Ngoi ra, Ngn hng cng xy dng k hoch ng ph tnh trng khn cp thanh khon nhm cung cp cho lnh o, trng cc n v, b phn v cc nhn vin phng cch qun l v ng ph khi xy ra s c thanh khon. B-Nguyn nhn dn n ri ro trong NHTM Ri ro trong NHTM lun tim n ln gy ra nhng tn tht xy ra ngoi mun v nh hng xu n hot ng kinh doanh ca Ngn hng. Vy nguyn nhn chnh no dn n ri ro? Bt c hot ng kinh doanh no trong nn kinh t th trng u gp ri ro. c bit hot ng kinh doanh ca Ngn hng li l mt lnh vc kinh doanh nhy cm cng khng trnh c nhng ri ro. Hn th na, ri ro lun tim n ln gy ra nhng tn tht xy ra ngoi mun v nh hng xu n hot ng kinh doanh ca Ngn hng. Vy nguyn nhn chnh no dn n ri ro? Tnh trng n xu cc NHTM l vn ang v s tr nn nng bng. N xu tc l cc khon tin cho khch hng vay, thng l cc doanh nghip, m khng th thu hi li c do doanh nghip lm n thua l hoc ph sn. Nu cc khon n xu khng c nh gi ng mc mt cch h thng, d phng tn tht khon vay s khng , thu nhp rng v vn ca ngn hng s khng phn nh ng thc t tnh hnh ti chnh ca ngn hng. Hin nay c nhiu tng gim c ngn hng cng khng nm c con s chnh xc v t l n xu ca ngn hng mnh bi th cho nn tnh trng khng th kim sot c n xu v ci thin n l iu khng th trnh khi. Cc s liu c nhiu ngn hng nh nc chi nhnh a

phng ng lot cng b gn y cng cho thy, t l n xu ca cc ngn hng trn nhiu a bn tng cao hoc c xu hng tng. Khi n xu ca nhiu ngn hng tng dn ti vic trch lp qu d phng ri ro cng i hi phi tng v iu dn n mc li nhun thc hin b gim st ng k. C sc v t gi hi oi: C ch t gi hi oi v s can thip qu su ca chnh ph trong hot ng ca cc doanh nghip cng l nhng tc nhn gy ra cc cuc khng hong ngn hng tr nn nghim trng hn. Trong vng 4 - 5 nm qua, lm pht tng khong 25%, trong khi t gi hi oi ch tng khong 2,5%. Khi lm pht cao nh vy s dn n mt hu qu tt yu l thm ht thng mi ngy cng ln, thm ht vng lai ngy cng nhiu, t to sc p tng cu ngoi t, tng t gi hi oi. Tuy nhin v lm pht cao, ngn hng khng dm iu chnh tng t gi hi oi v cng lu tnh trng ny th cng hm cha mt c sc v t gi. l mt ri ro tim n. C ch t gi hi oi c th nh hng ti cc hot ng u c, trong khi gi tr thc ca ti sn ngn hng b suy yu c iu chnh ln - xung v nhiu kh nng ngn hng trung ng phi thc hin vai tr l ngi cho vay cui cng i vi ngn hng mt kh nng thanh khon nhng cha mt kh nng thanh ton. Vic tng t ngt t gi hi oi l nguyn nhn chnh dn ti khng hong ngn hng 1998 ti cc nc ng . i mt vi Chu k li sut tng. Chu k li sut tng lm tng kh nng sinh li cao bt u nhng trong nhng nm qua dn chng li v s kt thc, nht l vi cc ngn hng c quy m va v nh. Tuy nhin vn t ra l ri ro v li sut s rt ln v cc ri ro sp nhp, mua li, u t chng khon trong lnh vc ngn hng s tng ln. V c th d bo rng xu hng li sut tng cn c th ko di trong mt vi nm. Vn tng li sut cho vay vn trn th trng s lm tng chi ph vn vay ca doanh nghip v ngi kinh doanh, t lm tng gi thnh sn phm v dch v, tc ng tng gi trn th trng x hi, iu i ngc li mc tiu kim ch lm pht ca vic NHNN thc hin chnh sch tin t tht cht. Li sut u vo ca NHTM, tc li sut huy ng vn tng cao, cng vi chi ph cao do t l d tr bt buc tng mnh, chi ph b l cho vic mua tn phiu NHNN, nhng li sut cho vay

tng chm, khong cch chnh lch gia li sut cho vay v li sut u vo thu hp. Thm vo tc tng trng d n chm hn tc tng huy ng vn lm cho li nhun ca NHTM ngy cng thp, lm nh hng n nng lc ti chnh v kh nng cnh tranh, uy tn ca NHTM. Yu km v ch k ton, c ch cng khai thng tin v khun kh php l H thng k ton, c ch cng khai thng tin gy tr ngi khng nh cho vic thc hin k cng th trng v thc thi hot ng gim st hiu qu s gy ra nh hng bt li n hot ng cng nh gy tn hi li nhun ca ngn hng. C s php l cng vi thm quyn theo lut nh ca thanh tra ngn hng cng l mt vn cn quan tm. Nu h thng php l khng to iu kin cho hot ng thanh tra v ngn hng c nhiu thi gian nm c r hoc chuyn ti sn th chp ca nhng khon vay khng tr n ng hn cho ngi vay th chp hoc cng ty hoc c nhn b ph sn gy ra tn tht tn dng v chi ph khon vay s cao bt thng. Bn cnh , c ch khuyn khch hn ch hot ng ri ro i vi cc ngn hng, ch s hu ngn hng, cc nh qun l ngn hng v ngi gi tin cng cha c quan tm ng mc cng gin tip gp phn gy ra khng hong ngn hng hoc lm trm trng hn cc cuc khng hong ngn hng. Quy lut chn lc trong qu trnh hi nhp T do ho ti chnh, hi nhp quc t mang li khng t li ch. Tuy nhin qu trnh ny li to ra mt mi trng cnh tranh gay gt v iu khin hu ht cc khch hng ca ngn hng phi i mt vi nguy c thua l v quy lut chn lc khc nghit ca th trng . l l do m cc khch hng c tim lc ti chnh ln s b cc ngn hng nc ngoi thu ht nhiu hn . By thng u nm 2008, tnh trng khan him tin ng, li sut tin gi ng Vit Nam lin ngn hng tng ln mt cch chng mt y cc ngn hng thng mi vo cuc chy ua li sut lm mt bng li sut huy ng tng dn ln t 12% ln ti 18,6%/nm. Trong khi , v pha Ngn hng Nh nc Vit Nam hai ln tng li sut c bn ln 12%/nm v 14%/nm, ng thi, ch o cc NHTM tun th mt cch nghim ngt quy nh khng p dng li sut kinh doanh vt qu 150% li sut c bn v khng c thu ph i vi hot ng cho vay. Mc d li sut huy

ng tng cao nh vy nhng theo nghin cu ca mt s chuyn gia th thc s ng Vit Nam thu ht v ngn hng li khng c nh mun ca cc nh qun l v tnh trng thanh khon vn lun b nhng p lc rt cng thng. Hu qu l hot ng kinh doanh ca hu ht cc ngn hng thng mi b nh hng nghim trng, thm ch mt vi ngn hng nh b t lit. Vic cho vay i vi khch hng ti cc ngn hng hu nh b nh ch, hu ht cc ngn hng ch u i cp tn dng theo hn mc i vi nhng khch hng truyn thng, trong khi li sut cho vay cng b y ln rt cao, mc 18%/nm, ri 21%/nm. Kt qu kinh doanh ca cc ngn hng gim st mt cch nghim trng, nhiu ngn hng b l hng trm t v hu ht cc ngn hng u phi iu chnh gim k hoch li nhun nm 2008 khong 30- 40%. Tnh hnh gy nh hng nng n ti hot ng sn xut kinh doanh ca cc doanh nghip. nh gi gc v m ca ton b nn kinh t th nhng din bin nh trn gy nh hng tiu cc ln n mc tiu gim lm pht, tng trng kinh t v n nh i sng x hi. Dng vn tin gi ca cc thnh phn kinh t trong x hi vo cc NHTM b hn ch do tc ng ca lm pht v lng tin. V pha cc NHTM, iu kin kinh doanh thun li trong nhng nm gn y lm ny sinh t tng ch quan, tng trng tn dng qu nng trong khi li bung lng chnh sch qun l ri ro lm mt cn i mt s tng quan c bn trong c cu ti sn, khng m bo ng cc t l an ton theo tiu chun ca Ngn hng Nh nc Vit Nam. Trong bi cnh , khi Ngn hng Nh nc thc hin chnh sch tin t tht cht mt cch quyt lit nhm thu v mt khi lng tin mt ng Vit Nam kh ln t lu thng th mt s NHTM khng th xoay chuyn kp thi, b mt thanh khon do c cu u t. Cc NHTM khng thc hin chnh sch qun l ri ro thanh khon mt cch khoa hc v bi bn. Do tnh cht h thng c bit cht ch ca ngnh trong quan h vn gia cc ngn hng, ch cn mt vi ngn hng mt kh nng thanh khon s gy hiu ng dy chuyn, nhanh chng lan to trong ton h thng ngn hng. S st gim mnh gi c phiu ca ngn hng trong thi gian qua, c nguyn nhn t vic nh u t nhn thy rng khng hong thanh khon

ang hoc sp xy ra vi ngn hng. Nguyn nhn gy nn s st gim mnh c phiu ca cc ngn hng thng mi c phn, c bit l hng lot ngn hng thng mi c phn nh cng xut pht t vn thanh khon. Ri ro thanh khon cng l ri ro ti chnh do tnh lng ca ti sn khng n nh. Mt tchc ti chnh (ngn hng) c th mt kh nng thanh khon nu ch s tn nhim tn dng ca t chc ny gim st, t chc ny i mt vi tnh trng lng tin ra t khng d kin c trc hay mt s kin no khin cho cc i tc khng mun giao dch hoc cho vay i vi t chc . T chc ny cng i mt vi ri ro thanh khon nu th trng hot ng ca t chc ny c nguy c mt kh nng thanh khon. Ri ro thanh khon thng i km vi nhiu ri ro khc. Nu mt i tc vay tin ca ngn hng c nguy c v n th ngn hng s phi huy ng tin t nhng ngun khc thanh ton khon i vay ca ngn hng, b p vo chi tr ny. Nu ngn hng khng c kh nng huy ng tin t cc ngun khc thanh ton khon n th chnh ngn hng ny cng phi i mt vi ri ro v n. Nh vy, ri ro thanh khon gn lin vi ri ro tn dng. --Mt s thc ti Th nht,do tng trng tn dng qu nng. Tc tng trng tn dng ca cc ngn hng thng mi nm 2007 l 53,89%, m theo PGS.TS. Nguyn Th Mi, Ph Gim c Hc vin Ti chnh l qu nng so vi tc tng trng kinh t v tc huy ng. Cn theo TS.T Ngc Hng, Gim c Hc vin Ngn hng: S tng trng tn dng qu nng ca cc ngn hng thng mi i km vi c cu u t khng hp l, tp trung ln vo u t bt ng sn chy theo li nhun s pht sinh ri ro cao khi th trng ng bng, to s mt cn i v k hn gia ti sn c v ti sn n do ngn hng s dng qu nhiu ngun vn ngn hn cho vay di hn. Chnh iu ny to ra s ri ro thanh khon cao i vi ngn hng thng mi. Th hai, cng tc d bo v phn tch th trng ca cc ngn hng thng mi (NHTM) Vit Nam cn nhiu hn ch. Cc NHTM cn c t tng li qu nhiu vo c ch nh nc, trong khi cc ngn hng nc ngoi, ngoi vic chp hnh nghim tc cc t l an ton cn thng xuyn nghin cu, d bo st cc din bin ca th trng nn d phng vn thanh khon v iu

chnh kp thi, khng b ng trc nhng tc ng th trng Th ba, tnh lin kt h thng gia cc NHTM m bo an ton thanh ton cn yu, to s cnh tranh khng lnh mnh, y li sut ln cao to khe h cho khch hng gi tin lm gi, tng li sut hoc rt tin chuyn sang cc NHTM khc dn n lm suy yu kh nng chng thiu ht thanh khon ca h thng. Th t, vn qun tr thanh khon ti cc NHTM cha tt. PGS.TS. Nguyn Th Mi cho rng, do s yu km t qun tr ti sn n, c ca cc NHTM v s thiu ht ca cc cng c qun l hu hiuNgn hng Nh nc cng kh nm bt chc chn tnh hnh thanh khon cng nh s thay i ln trong ti sn ca mi NHTM iu chnh quy nh ca mnh. Th nm, xut pht t pha khch hng, y c nh gi l nhm nguyn nhn khin cc ngn hng kh c th dng cng c th trng iu tit c hiu qu thanh khon ca cc ngn hng. Trong iu kin thng tin bt cn xng, li cha minh bch, mt s khch hng (k c php nhn) rt tin ra khi ngn hng ny v chuyn sang ngn hng khc, dn c rt tin mua vng, mua la M tch tr lm tng tnh bt n ca th trng, ni v ngoi t, gy kh khn cho chnh khch hng v ang s dng dch v gi v vay tin ti ngn hng... C hi mua bn/sp nhp Theo cc din gi ti Hi tho Qun l thanh khon ti cc Ngn hng Thng mi Vit Nam do Hc vin Ngn hng v Ngn hng Lin Vit va t chc, trong h thng ngn hng, nu mt hay hai ngn hng ri ro c th ly sang ngay cc ngn hng khc. Bn thn mt ngn thng mi khng chng c ri ro h thng, do cn tnh n tnh ng u trong qun tr thanh khon. Do vy, h thng ngn hng thng mi thi gian ny cn tp trung vo xy dng chin lc qun tr thanh khon trong NHTM; tp trung nng cao cht lng hot ng kinh doanh; lin kt thng nht gia cc NHTM m bo an ton thanh ton, to mi trng cnh tranh lnh mnh... Bi theo TS.T Ngc Hng cc NHTM cn minh bch ha thng tin to s lin kt bn vng, ch ng phi hp i ph vi nhng tnh hung xy ra thanh khon bt thng. Ngoi nhng bin php ch yu tp trung vo cc vn phng nga v chng kh khn thanh khon, cng c nhng sng kin v cc

bin php ngc chiu - r tri. ng Alexander Nguyn, Ph Tng Gim c thng trc Ngn hng Lin Vit cho rng: Cc ngn hng cng nn c nhng chin lc ngc li nhm khai thc trn nhng c hi khi c nguy c thanh khon trn th trng, y l lc tt nht to ra c hi mua li/sp nhp cc ngn hng vi nhau, l c hi tng nhng giao dch cho vay lin ngn hng vi li nhun kh v t ri ro hn thay v li i cho vay tn dng. GS.TS. Trn nh Thin, Vin Trng Vin Kinh t Vit Nam by t kin tn thnh khi cho rng, trong khng hong hon ton c th c khi nim kinh doanh khng hong, mi ngn hng u c th i tm cc c hi trong khng hong. Nh vy, nguy c khng hong s c y xa i rt nhiu. (ti liu :dantri.com, ng ngy14/07/2008 , Nguyn Hin vit) -Ri ro tn dng ca h thng ngn hng thng mi Nh nc Vit Nam Hot ng ngn hng lun hm cha ri ro, c bit v thng xuyn l ri ro tn dng. Qua hot ng gim st ca on U ban Kinh t v Ngn sch ca Quc hi i vi hot ng ca ngn hng (NH) ti mt s tnh, ri ro tn dng c ngn hng thng mi nh nc (NHTMNN) ang tr nn rt ng quan tm. Trong bi ny tc gi tp trung phn tch tnh cht s hu nh nc ca cc NHTMNN nh l mt yu t gy ri ro tn dng. (-.-)Thc trng ri ro tn dng ca NHTM nh nc Ri ro tn dng, theo khi nim c bn nht, l kh nng khch hng nhn khon vn vay khng thc hin, thc hin khng y ngha v i vi NH, gy tn tht cho NH, l kh nng khch hng khng tr, khng tr y , ng hn c gc v li cho NH. T , c nhiu tiu ch phn nh ri ro tn dng ca NHTM nh: - N xu v t l n xu trn tng d n. - T l n xu trn vn ch s hu. - T l n xu trn qu d phng tn tht. - N ng nghi ng (n c vn ) - c kh nng chuyn thnh n xu cao. - N khng c ti sn m bo. Nhiu NH phn loi n theo khch hng phn tch v nh gi ri ro tn dng. N ca khch hng nhm A c coi c ri ro thp nht cn n khch hng nhm D, E c coi l c kh nng mt vn cao nht. cch phn loi ny phn nh chnh xc ri ro tn dng phi c tiu chun xp hng tn nhim ng. V ri ro tn dng l kh nng (xc sut) v n ca khch hng nn

cc NH c gng thy c cng r, cng k, cng tt. Khch hng ph sn, la o, chy khng tr n l biu hin r nht; bn cnh cc khon n khng tr c khi n hn cc cp khc nhau cng th hin cc kh nng v n khc nhau. Nhiu NH cho rng nu mt khon n n hn khng tr c, th cc khon n khc cha n hn cng c coi l c ri ro. Thm ch, d n cha n hn, hoc n hn vn tr c, song tnh hnh ti chnh yu km, mi trng kinh doanh c bin ng khng thun li cho khch hng, th khon n cng c coi l c ri ro. Nhng thc o ri ro tn dng ny cho thy ri ro rng vi nhng tng nc khc nhau. D vn khng phi l con s n xu chim 2 % hay 7% tng d n, m n xu c nh lng rng hay hp. D p dng phng php no, tnh chnh xc ca cc kt qu ph thuc rt nhiu vo vic liu cn b NH cc cp c thc s nghim tc nhn nhn ri ro tn dng hay khng v chnh sch qun tr ri ro c nhm mc tiu to nn tnh minh bch trong xc nh ri ro hay khng. Theo Quyt nh (Q) 493, n ca cc NHTM c chia thnh 5 nhm, vi n t loi 3 n 5 l n xu, cn n nhm 1 - n thng thng - trch d phng 0%, v n nhm 2 - cn ch - trch d phng 5%. Mt bc tin mi vi cch phn nhm n theo Q 493, l cc loi n vi mc ri ro khc nhau gn lin vi t l trch d phng khc nhau, bc u to nn qu d phng ln x l tn tht. Cng theo Q ny, n xu (nhm 3,4,5) chim t l khong t 2 - 5%, mt t l chp nhn c (tng t nh t l n xu trc khi c Q). Tuy nhin, cn nhiu s h trong quy nh cc NHTM tn dngch bin nhng con s ny theo mc ch ca h. (-.-)Ngoi ra ri ro thanh khon cn xy ra hot ng thanh ton quc t ca cc ngn hng thng mi. Thanh ton quc t l mt trong nhng lnh vc hot ng kinh doanh ca ngn hng thng mi (NHTM), thanh ton quc t (TTQT) ra i v pht trin khng ngng nh l mt tt yu khch quan. Tuy nhin, trong qu trnh hot ng ca mnh, TTQT khng ch n thun mang li nhng li ch kinh t m cn pht sinh nhng nguy c c th gy ra ri ro, tn tht trc tipcho t nc, cho ngn hng (NH), cho doanh nghip hotngkinhdoanhxutnhpkhu. Ri ro trong hot ng TTQT ca

NHTM l vn xy ra ngoi mun trong qu trnh tin hnh hot ng TTQT v nh hng xu n hot ng kinh doanh ca NHTM. Trong qu trnh tin hnh hot ng TTQT, ri ro xy ra khi quyn li ca mt bn tham gia b vi phm. Ri ro khng ch c hiu theo ngha hp l vic chng t khng c thanh ton, m cn c hiu rng ra l bt k mt s chm tr no trong cc khu ca qu trnh TTQT. Ri ro c th xy ra vi tt c cc bn tham gia: Vi ngi bn, ri ro xy ra khi bn hng khng thu c tin hoc chm thu c tin, ri ro v th trng, ri ro khng nhn hng, ri ro khng thanh ton; vi ngi mua, ri ro xy ra khi ngi bn giao hng khng ng vi cc iu kin ca hp ng (khng ng s lng, chng loi), ri ro khng giao hng, ri ro trong qu trnh vn chuyn hng ho; vi NH c lin quan, ri ro xy ra khi ngi mua hoc ngi bn thiu trung thc, khng thc hin ng cam kt ghi trong hp ng, do t gi bin ng Cc loi ri ro thng gp trong qu trnh tin hnh hot ng TTQT ca NHTM -i vi phng thc chuyn tin: y l mt phng thc thanh ton trong mt khch hng (ngi tr tin, ngi mua, ngi nhp khu) yu cu NH phc v mnh chuyn mt s tin nht nh cho ngi hng li (ngi bn, ngi xut khu, ngi cung ng dch v) mt a im nht nh. NH chuyn tin phi thng qua i l ca mnh nc ngi hng li thc hin nghip v chuyn tin. Trong phng thc ny, ngi bn c th gp ri ro khng c ngi mua thanh ton trong trng hp tr tin sau. Hoc ngi mua c th gp ri ro khng c ngi bn giao hng hoc giao hng km phm cht trongtrnghptrtintrc. -i vi phng thc nh thu: L phng thc m ngi bn sau khi hon thnh ngha v giao hng s k pht hi phiu i tin ngi mua, nh NH thu h s tin ghi trn hi phiu . C 2 loi nh thu: Nh thu phiu trn v nh thu km chng t. Phng thc ny c nhc im l khng m bo quyn li ca ngi bn, v vic thanh ton hon ton ph thuc vo mun ca ngi mua, tc thanh ton chm v NH ch ng vai tr l ngi trung gian n thun m thi. -Phng thc tn dng chng t: L mt s tho thun m trong mt NH (NH m th tn dng) theo yu cu

ca khch hng (ngi xin m th tn dng) cam kt s tr mt s tin nht nh cho mt ngi th ba (ngi hng li s tin ca th tn dng) hoc chp nhn hi phiu do ngi th ba k pht trong phm vi s tin , khi ngi th ba ny xut trnh cho NH mt b chng t thanh ton ph hp vi nhng quy nh ra trong th tn dng. Phng thc ny hin ang c s dng rt ph bin, v ni dung ca n c thc hin theo Quy tc v thc hnh thng nht v tn dng chng t - UCP500 do Phng Thng mi Quc t ti Paris (ICC) ban hnh (bn sa i mi nht vo nm 1993). Tuy nhin, khi s dng phng thc ny cng c th xy ra ri ro cho cc bn tham gia nh: -Ri ro i vi nh nhp khu: Vic thanh ton ca NH cho nh xut khu ch cn c vo b chng t xut trnh m khng cn c vo vic kim tra thc t hng ho. NH ch kim tra tnh hp l b ngoi ca chng t. Nu nh xut khu ch tm gian ln c th xut trnh chng t gi mo cho NH ch nh thanh ton. Nh vy, s khng c s bo m no cho nh nhp khu rng hng ho s ng nh hp ng v s lng, chng loi v khng b h hng g. Trong trng hp ny nh nhp khu vn phi hon tr y tin thanh ton cho NH pht hnh. -Ri ro i vi nh xut khu: Khi nh xut khu xut trnh b chng t khng ph hp vi L/C th mi khon thanh ton (chp nhn) u c th b t chi v nh xut khu s phi t gii quyt bng cch d hng, lu kho, bn u gi cho n khi vn c gii quyt hoc phi ch hng quay v nc. Nh xut khu phi tr cc khon chi ph nh lu tu qu hn, ph lu kho, mua bo him hng ho trong khi khng bit nh nhp khu c ng nhn hng hay t chi nhn hng v l do b chng t c sai st. Nu NH pht hnh hoc NH xc nhn mt kh nng thanh ton th mc d b chng t xut trnh c hon ho cng khng c thanh ton. Cng tng t nh vy, nu NH chp nhn hi phiu k hn b ph sn trc khi hi phiu n hn th hi phiu cng khng c tr tin. Tr khi L/C c xc nhn bi mt NH hng nht trong nc, cn li nh xut khu s phi chu ri ro v h s tn nhim ca NH pht hnh cng nh ri ro chnh tr hay ri ro do c ch chnh sch ca nh nc thay i. -Ri ro i vi NH pht hnh (NH m L/C- issuing bank): NH pht hnh l

NH i din cho ngi nhp khu, n cung cp tn dng cho ngi nhp khu. NH ny thng c hai bn nhp khu v xut khu tho thun la chn v c quy nh trong hp ng, nu cha c s quy nh trc, ngi nhp khu c quyn la chn. Ri ro i vi NH pht hnh l ch NH pht hnh phi thc hin thanh ton cho ngi th hng theo quy nh ca L/C trong trng hp nh nhp khu ch tm khng thanh ton hay khng c kh nng thanh ton. V th, trc khi chp nhn pht hnh L/C, NH cn thm nh mt cch cht ch ging nh vic cp mt khon tn dng cho khch hng. -Ri ro i vi NH thng bo th tn dng (advising bank): NH thng bo l NH c NH m yu cu thng bo mt L/C do NH m pht hnh cho ngi bn. NH thng bo phi chu trch nhim v tnh chn tht, hp l ca th tn dng (bao gm c vic xc minh ch k, kho m, mu in) trc khi gi thng bo cho nh xut khu. Ri ro i vi NH thng bo xy ra khi gp phi mt L/C gi (hoc sa i gi) m khng c ghi ch g. Theo thng l quc t th NH thng bo phi chu hon ton trch nhim vi cc bn lin quan. -Ri ro i vi NH c ch nh: NH c ch nh khng c mt trch nhim no phi thanh ton cho nh xut khu trc khi nhn c tin t NH pht hnh. Tuy nhin trong thc t, cc NH c ch nh thng ng trc tin cho nh xut khu vi iu kin truy i (with recourse) tr gip cho nh xut khu. Do , NH ny thng phi t chu ri ro tn dng i vi NH pht hnh hoc nh xut khu. -Ri ro i vi NH xc nhn (confirming bank): NH xc nhn thng l NH ln c uy tn hoc NH c quan h tin gi, tin vay vi NH m, c NH m yu cu xc nhn v cam kt tr tin cho ngi bn nu nh NH m khng thc hin c ngha v ca mnh. i vi NH xc nhn, khi tham gia xc nhn l h t rng buc trch nhim ca mnh vo ngha v thanh ton L/C khi c tranh chp gia hai bn. Ri ro i vi NH xc nhn xy ra khi h khng nm vng c nng lc ti chnh ca NH m m xc nhn theo yu cu ca h ri khi xy ra hu qu th li phi chu trch nhim thanh ton thay cho NH m L/C do NH m L/C thiu thin ch hay mt kh nng thanh ton, thm ch b ph sn. -Ri ro i vi NH chit khu (negotiating bank): NH chit khu l NH c

ch nh c th hoc bt c NH no nu L/C cho chit khu t do. Cng nh NH pht hnh, NH chit khu c th gp phi ri ro nu nh khng thc hin chnh xc nghip v cng nh khng tun th theo cc iu kin ca UCP500. Ri ro xy ra i vi NH chit khu phn nhiu ph thuc vo thin ch ca NH m v nh nhp khu. Cc ri ro m NH chit khu c th gp phi l: Ri ro do nhng nguyn nhn bt kh khng; ri ro do nh nhp khu tr hon thanh ton; ri ro trong qu trnh vn chuyn; ri ro do nh nhp khu t chi thanh ton b chng t; ri ro do NH m b ph sn; ri ro do NH chit khu khng hnh ng ng theo quy nh ca UCP500. -Ri ro mt o c kinh doanh: L nhng ri ro khi mt bn tham gia c tnh khng thc hin ng ngha v ca mnh, lm nh hng ti quyn lica cc bn khc. -Ri ro do c ch chnh sch thay i hay cn gi l ri ro chnh tr: L nhng ri ro c quan h vi nhiu i tng nhiu quc gia khc nhau. Mi mt s thay i v kinh t, chnh tr u c nh hng n kh nng thanh ton v s p ng cc iu kin tho thun trong hp ng ca cc bn. Suy thoi kinh t v bin ng chnh tr s c nh hng tiu cc i vi cc hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip v giao lu thng mi quc t. Ngoi ra cn mt s ri ro khc nh thin tai, ho hon -.- Gii php hn ch v phng nga ri ro t c mc tiu l hn ch v phng nga ri ro trong hot ng TTQT ca NHTM, cn c cc bin php, chnh sch mang tnh ng b v di hn, c th l: i vi NHTM: Hin i ho cng ngh hot ng TTQT ca NH theo mt bng trnh quc t. Cng ngh ngn hng l mt trong nhng yu t quyt nh s thnh cng ca ngn hng trong qu trnh hot ng. Do vy, cc NHTM cn tip tc u t cng c nn tng cng ngh, tng cng khai thc tin ch, to cc sn phm c gi tr gia tng phc v khch hng. Hin i ho c s k thut p ng yu cu tng khi lng TTQT, hi nhp vi khu vc v th gii. Ch trng o to i ng cn b nhn vin v chuyn mn, nghip v, kin thc php lut, o c ngh nghip v thc phng nga ri ro. Kinh nghim ca nhiu nc trn th gii v khu vc cho thy cng tc o to l mt trong nhng nhn t quyt nh thnh cng i vi s pht trin ca t nc ni chung

cng nh ca tng NHTM ni ring. V vy, gim thiu ri ro trong hot ng TTQT ni ring, th vn o to c mt i ng cn b qun l, cn b lm cng tc chuyn mn c trnh , nng lc, phm cht l ht sc quan trng v cn thit. Nng cao nng lc qun tr ri ro i vi i ng cn b qun tr, iu hnh cc cp v tng cng cng tc kim tra gim st ri ro trong hot ng TTQT. Tng cng cng tc thng tin phng nga ri ro. Cc NH cn cp nht y thng tin kinh t, c bit l thng tin phng nga ri ro nhm mc ch gim thiu ri ro cho qu trnh hot ng TTQT ca NHTM. La chn, p dng nhng phng php v cng c phng nga, hn ch ri ro thch hp theo thng l v chun mc quc t. Tng cng cng tc i ngoi vi cc NH nc ngoi. Cc NHTM cn phi thit lp mi v cng c mng li cc NH i l v cc vn phng i din nc ngoi. Thng qua cung cp thng tin, h tr cho doanh nghip tm kim bn hng v thc hin cc hot ng TTQT mt cch an ton, hiu qu v nhanh chng. i vi khch hng: Ri ro trong hot ng TTQT phn ln pht sinh t khch hng - nhng ngi trc tip tham gia vo qu trnh hot ng TTQT. Do vy, gim bt ri ro trong qu trnh hot ng TTQT, cc doanh nghip xut nhp khu cn phi trang b tt kin thc chuyn mn v trnh ngoi ng cho cn b lnh o doanh nghip v cn b chuyn mn nghip v trc tip lm cng tc xut nhp khu. Cn am hiu v thng l quc t trong bun bn ngoi thng, am hiu phong tc, tp qun v php lut ca nc c quan h ngoi thng. i vi Nh nc: Nh nc cn to s n nh v mi trng kinh t v m, tip tc hon thin cc chnh sch, php lut nhm to dng mi trng kinh t thng thong, n nh v thun li, to iu kin cho cc doanh nghip pht trin ph hp vi yu cu ca cc t chc kinh t, cc quy c, nh ch thng mi quc t m chng ta tham gia. Cng c, pht trin v hon thin mi trng php lut cho hot ng TTQT. Sm hon thin h thng quy phm php lut trong nghip v TTQT ca NHTM p ng cc yu cu mi ca nn kinh t. Cc quy nh ny cn c tin hnh tng bc ph hp vi tin trnh vn ng ca nn kinh t, m bo ph hp vi thng l quc t, va m bo tnh c

lp, c th ca nc ta. Nng cao cht lng iu hnh v m v tin t, tn dng. Duy tr chnh sch t gi th trng c s qun l ca nh nc v thc hin chnh sch qun l ngoi hi c hiu qu. Tng cng vai tr qun l ca Nh nc i vi hot ng TTQT. Nh nc cn tip tc a ra cc gii php c cu li nn kinh t, cng c v pht trin h thng ti chnh, th trng chng khon v h thng NH. Tng cng hiu lc qun l nh nc i vi hot ng TTQT, nhm hn ch n mc thp nht cc ri ro trong qu trnh hot ng TTQT ca NHTM. Nng cao cht lng phn tch tnh hnh ti chnh v pht trin h thng cnh bo sm. i vi NHNN: Tng cng hot ng thanh tra, gim st v nh gi an ton i vi h thng NHTM. Phi hp vi cc B, ngnh hon thin cc quy trnh, quy nh cho hot ng TTQT. Xy dng cc phng php kim tra, gim st hot ng TTQT ca NHTM theo lut php nc ta v cc chun mc quc t. Hon thin hot ng thng tin phng nga ri ro trong hot ng TTQT cho ton b h thng NHTM. Xy dng mt h thng cng ngh m bo thu thp c nhng thng tin qun tr cn thit cho NH kp thi lm c s cho nhng quyt nh kinh doanh NH. (Theo Tp ch hot ng khoa hc) Mt s gii php khc phc ri ro thanh khon i vi Ngn hng nh nc Ngn hng nh nc vn cn h tr thanh khon cho cc NHTM thng qua cc cng c iu hnh chnh sch tin t. Trong bi cnh thc thi chnh sch tht cht tin t, tn dng nhm kim ch lm pht. i vi cc NHTM ln, c nhiu giy t c gi tiu chun th vic h tr thanh khon s thng qua nghip v th trng m ti Ngn hng Nh nc. i vi cc NHTM nh khng giy t c gi hoc khng c kh nng cnh tranh trn th trng m th Ngn hng Nh nc h tr thng qua cng c ti cp vn. Vic h tr ny ca Ngn hng Nh nc rt ngn hn v cc NHTM c yu cu phi iu chnh li c cu ngun v s dng ngun cho ph hp, hn ch thp nht ri ro thanh khon. i vi cc NHTM Thc hin vic c cu li ti sn n v ti sn c cho ph hp. y l cng vic ht sc quan trng qun l ri ro thanh khon ca cc NHTM. Cc ngn hng cn xem li c cu danh mc ti sn n, ti sn c cho ph hp, nhm hn ch thp nht ri ro c th

xy ra, l c cu li ngun vn huy ng v cho vay trn th trng; c cu li d n cho vay ngn hn vi cho vay trung hn, gia ngun huy ng ngn hn dng cho vay trung, di hn. Thc hin vic pht hnh giy t c gi, iu chnh c cu cho vay vo cc lnh vc nhy cm v ri ro nhiu nh chng khon, bt ng sn v tiu dng. Cc ngn hng u phi duy tr mt t l d tr (bao gm tin mt trong ngn hng, tin gi ti Ngn hng Trung ng v cc ti sn c tnh lng cao khc). Lm nh vy m bo duy tr d tr bt buc ca Ngn hng Trung ng v i ph vi cc dng tin i ra. Vic kt hp gia d tr s cp v d tr th cp s gip ngn hng ch ng va i ph vi ri ro thanh khon va c thu nhp hp l. Cc ngn hng cn xem xt li c cu v danh mc ti sn n, ti sn ca mnh cho ph hp nhm hn ch ri ro mt thp nht l c cu li ngun vn huy ng v cho vay trn th trng I (huy ng tin gi t cc t chc v dn c); c cu li d n cho vay ngn hn vi cho vay trung, di hn, gia ngun huy ng ngn hn dng cho vay trung, di hn. Thc hin vic pht hnh cc giy t c gi, iu chnh c cu huy ng vn gia th trng I v th trng II (th trng lin ngn hng); iu chnh c cu cho vay vo cc lnh vc nhy cm v ri ro cao nh chng khon, bt ng sn v tiu dng. Thc hin tt qun l ri ro li sut khe h li sut: Cn hon thin cc quy nh lin quan n huy ng v cho vay (nht l huy ng, cho vay trung, di hn) theo li sut th trng; cn c cch gii quyt khoa hc khng xy ra tnh trng cc khch hng gi tin rt tin trc hn khi li sut th trng tng cao hoc khi c cc i th khc a ra li sut cao, hp dn khch hng hn. Hin nay, xut hin mt thc t l cc doanh nghip vay vn ngn hng n hn khng chu tr n vay v h e ngi sau khi tr s rt kh vay li c tin t ngn hng. V th, h sn sng chu pht li sut qu hn ghi trong hp ng v nh vy, so ra vn cn thp hn li sut cho vay mi. Chnh iu ny gy nh hng ln n kh nng thanh khon ca ngn hng. Thc hin tt qun l ri ro k hn: S khng cn i v k hn gia ti sn n v ti sn c ca ngn hng l l do quan trng lm cho cc ngn hng gp kh khn thanh khon trong thi gian qua. Vn s dng vn

ngn hn cho vay trung, di hn vi t trng ln hoc cng l ngn hn v trung, di hn nhng thi hn c th khc nhau (v d nh huy ng trung, di hn hai nm nhng cho vay trung hn ba nm) cng lm cho ngn hng kh khn trong vic kim sot dng tin ra v dng tin vo ca mnh. Thc hin cc bin php hn ch ri ro: Th trng tin t phi sinh Vit Nam cn rt hn ch, tuy nhin, sau t bin ng ca th trng tin t trong thi gian qua, chc chn cc ngn hng s quan tm nhiu hn v n s gip cho ngn hng qun l tt hn ti sn n, ti sn c ca mnh. Th trng REPO l cng c kh hiu qu trong vic to ra tnh lng cao cho cc chng khon n v c cu ti sn c nhm h tr thanh khon cho cc ngn hng mt cch nhanh chng. Forward v Future cng l nhng cng c cm gi li sut giao dch nhm hn ch ri ro khi li sut th trng bin ng. c bit SWAP l cng c quan trng cc ngn hng c th c cu li ti sn n, ti sn c trn bng cn i ti sn ca mnh, nhm hn ch cc tc ng ca ri ro li sut. ri ro k hn. Vi thc trng th trng nh hin nay, vn nng cao cht lng qun l ri ro thanh khon nhm gim thiu ri ro v n l mi quan tm hng u, l bi ton kh t ra khng ch vi mt ngn hng ring l m i vi ton h thng t Ngn hng Nh nc cho ti cc ngn hng thng mi. Qun l ri ro thanh khon khng n thun ch l vn ca cc dng tin, vn c cu ca ti sn N - C trn bng cn i ti sn m n chnh l hot ng qun tr ca mt ngn hng thng mi. V th, cc NHTM cn hiu r tm quan trng ca qun l ri ro thanh khon, ch ng xy dng chnh sch khung v qun l ri ro thanh khon, thit lp cc quy trnh c th nhm xc nh, o lng, kim sot cc ri ro v thanh khon c th xy ra. Cc ngn hng cn c c kh nng d bo vi chnh xc cao cc lung tin vo, lung tin ra, c bit l cc lung tin lin quan ti cc cam kt ngoi bng v cc ngha v ti sn n ch ng a ra k hoch hot ng trong cc tnh hung bt ng. Cui cng, cc ngn hng cng cn hiu r mi quan h hu quan gia cc loi ri ro nh ri ro tn dng, ri ro t gi.... vi ri ro thanh khon c c nh hng ng n trong vic hoch nh chnh sch kinh doanh ca mnh.