Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Van studievaar digheidsonder wijs 

naar  academische vor ming 
P.Rober t­J an Simons 
IVLOS 
Univer siteit Utr echt

26­6­2007  1 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

•  Er  is niets nieuws onder  de zon? 
•  De wer eld ver ander t? 
•  Studenten ver ander en? 
•  Het onder wijs ver ander t?

26­6­2007  2 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs

26­6­2007  3 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Opzet 
•  vanuit conceptueel kader  r ond 5 vor men van ler en, 
•  kijken naar  ontwikkelingen 
–  in samenleving, 
–  in hoger onderwijs en  
–  bij studenten  
•  gevolgen voor  gewenste leer competenties 
•  consequenties voor studievaar digheidsonder wijs

26­6­2007  4 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Waar  haal je die concepten 
vandaan? 
•  Leer theor ieën 
•  Leer omgevingen 
•  Leer stijlen

26­6­2007  5 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Honey en Mumfor d 
•  activist, 
•  r eflector , 
•  theor ist 
•  pr agmatist 

http://www.r uby3.dir con.co.uk/Tr aining%  

20Files/Theor y% 20Pages/lear ning% 20st 
yles.htm
26­6­2007  6 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Pr obleem met leer stijlen 
•  Te veel ger icht op expliciet ler en of juist 
alleen op impliciet ler en 
•  Uitgaan van leer cyclus 
•  Assumptie van onafhankelijke dimensies 
•  Stigmatiser en

26­6­2007  7 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

•  http://r eviewing.co.uk/r esear ch/exper ient 

ial.lear ning.htm#2

26­6­2007  8 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Ruijter s / Simons: ver schillen in leer vor men 

Kunst afkijken: wat werkt? 

Participeren: dialoog, vertrouwen 

Kennis verwerven: objectieve, doelgericht 

Oefenen: echt, in veilige situatie 

26­6­2007 
Ontdekken: in het diepe springen 9 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

De samenleving stelt nieuwe eisen 
•  Inter nationaliser ing 
•  Infor matiser ing 
–  Mobiel leren  
–  Google 
–  Gaming 
•  Infor maliser ing 
•  Individualiser ing 
•  Inclusie / exclusie 
•  Innovatie
26­6­2007  10 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Dat betekent 
•  Meer  nadr uk op: 
– Ontdekken  
– Participeren

26­6­2007  11 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Het hoger  onder wijs ver ander t 

1.  Tamelijk tr aditioneel onder wijs 
efficiënter  
2.  Actief en zelfstandig (ler en) ler en 
(PGO) 
3.  Contextr ijk ler en (Pr ojectonder wijs) 
4.  Samenwer kend ler en (communities) 
5.  Onder zoeksger icht onder wijs 
6.  Competentieger icht HBO
26­6­2007  12 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Onder zoeksger icht Onder wijs 

•  Onder zoek vr oeg in studie 
•  Docenten = Onder zoeker s 
•  Dynamiek kennisontwikkeling in 
onder wijs 
•  Studenten als onder zoeker s 
•  Ver r ijken en ver spr eiden van onder zoek 
•  Voor ber eiden op evidence based wer ken
26­6­2007  13 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Competentie ger icht HBO 
•  Star tcompetenties voor  het ber oep 
•  Pr ofessionele ker npr oblemen centr aal 
•  Leer ­ en vor mgevingscompetenties 
•  Student als toekomstige kenniswer ker  
•  Ler end wer ken; wer kend ler en

26­6­2007  14 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Kenniswer ker s 
•  (pr escr iptieve) kennis kunnen toepassen 
in de specifieke context, 
•  een kwalitatief goed r esultaat weten te 
implementer en in de specifieke context, 
•  ler en ‘on the job’ (‘tacit knowledge’), 
•  gegener aliseer de (pr escr iptieve) kennis 
(‘explicit knowledge’) kunnen 
ontwikkelen.
26­6­2007  15 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Tissen, Andr iessen, Lekanne, Depr ez, 1998) 

•  Figuur  3. 3I­model voor  
handelingsger icht ler en

26­6­2007  16 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Diver siteit in HO neemt toe 

•  Meer  allochtonen 
•  Meer  HBO­instr oom in WO 
•  Inter nationaliser ing 
•  Gr oter  deel van populatie in HO (50% )

26­6­2007  17 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Het voor tgezet onder wijs is een 

studiehuis gewor den 
•  Meer  zelfstandig ler en 
•  Meer  vaar digheden, minder  kennis 
•  Ver br eding

26­6­2007  18 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Dit alles betekent 
•  Meer  ontdekkend ler en 
•  Meer  par ticiper end ler en 
•  Meer  kunst afkijkend ler en 
•  Meer  oefenend ler en

26­6­2007  19 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Maar  gelukkig komt de 
netgener atie er aan

26­6­2007  20 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs

26­6­2007  21 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

D.Oblinger : ler enden vs staf 

Lerenden  Staf
Staf 
Multitasking  Weinig tegelijk 

Audio­visuele informatie  Tekst 

Random access  Lineair, logisch, sequentieel 

Interactief and netwerken  Onafhankelijk and individueel 

Betrokken  Gedisciplineerd 

Spontaan leren  Opzettelijk leren  
26­6­2007  22 
―adapted from Himes, 2004 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Boschma en Gr oen: 
de Einsteingener atie 
1=  ze zijn mediasmar t 
2= ze zijn pr ofessionele ontvanger s: of je r eageer t of niet 
bepaal je zelf 
3 = ze staan continue met elkaar  in contact 
4 = media hebben emotionele waar de 
5 = wer eldwijd hobby en inter essenetwer k 
6 = open tweer ichtingcommunicatie (weblogs) 
7 = authenticiteit als belangr ijke waar de

26­6­2007  23 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Stefaan van Hooydonk (2004) 
The younger workforce thinks differently... 
•  Digital Natives   •  Digital Immigrants  
• twitch speed  • conventional speed 
• parallel processing  • linear processing 
• random access  • linear thinking 
• grapics first  • text first 
• connected  • stand alone 
• active  • passive 
• play  • work 
• payoff  • patience 
• fantasy  • reality 
• technology as  • technology as foe
friend 
26­6­2007  24 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

De netgener atie komt er aan 

1.  De sociale netwer ker  
2.  Authentieke er var ingen centr aal 
3.  Visualiteit 
4.  Multitasking en zappen

26­6­2007  25 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Dat betekent: 
•  Deel studenten is vaar diger  in 
– Participerend leren  
– Ontdekkend leren  
– Kunst afkijkend leren  
•  Maar  minder  vaar dig in 
– Kennis verwervend en  
– Oefenend leren

26­6­2007  26 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Maar  nog lang niet alle studenten! 

•  50% ? 
•  Meisjes? 
•  Allochtonen? 
•  Buitenlander s?

26­6­2007  27 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Alles bij elkaar  
•  Gr oter  behoefte aan tr aditionele 
studievaar digheden bij de netgener atie, 
evenwel met nieuwe accenten: 
•  Nieuwe behoeften aan vaar digheden bij 
studenten die (nog) niet in 
netgener atiepr ofiel passen

26­6­2007  28 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Gr oter  behoefte aan tr aditionele studie­ 

vaar digheden bij de netgener atie, evenwel 
met nieuwe accenten: 

•  Diepgaand ler en 
•  Academische integr iteit 
•  Op tr aditionele manier en ler en 
•  Reflectie 
•  Zelfmanagement

26­6­2007  29 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Nieuwe behoeften aan vaar digheden bij 
studenten die (nog) niet in netgener atie­ 
pr ofiel passen 
•  Par ticiper end ler en 
•  Ontdekkend ler en 
•  Kunst afkijkend ler en

26­6­2007  30 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Par ticiper end ler en 

•  Samenwer ken, 
•  Netwer ken 
•  Teamler en 
•  Sociale metacognitie 
•  Dialoog kunnen voer en 
•  Feedback geven en ontvangen 
•  Pr ojectmanagement 
•  Or ganiser en, plannen

26­6­2007  31 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Ontdekkend ler en 
•  Onder zoekende houding 
•  Onder zoeksvaar digheden 
•  Infor matievaar digheden 
•  Vr agen stellen 
•  Nieuwsgier igheid 
•  Cr eativiteit 
•  Passie
26­6­2007  32 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Kunst afkijkend ler en 
•  Asser tiviteit / ver legenheid 
•  Onder nemer schap 
•  Waar neming, Empathie 
•  Reflectie op er var ingen 
•  Str essmanagement 
•  Timemanagement 
•  Klantger ichtheid
26­6­2007  33 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Gevolgen voor  
studievaar digheidonder wijs 
•  Gr oeien tegen de ver dr ukking in 
•  Opschuiven r ichting academische integr iteit 
•  Nieuwe doelgr oepen: netgener atie, allochtonen, 
buitenlander s 
•  Nieuwe thema’s: life long lear ning, 
wer kplekler en, academische vor ming 
•  Nieuwe behoeften: par ticiper ende, 
ontdekkende en kunst afkijkend ler en

26­6­2007  34 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Maar  ook: 
•  Integr atie vaar digheden en competenties 
in het onder wijs ipv er buiten? 
•  Begeleiden docenten ipv studenten?

26­6­2007  35 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Academische vor ming: geleidelijk aan 
lid wor den van academische community 
•  Lid onder zoeksnetwer ken 
•  De weg weten: welke onder zoekscentr a 
en per sonen 
•  Hoe bepaal je wat belangr ijk is 
•  Onder zoekende houding 
•  Evidence based wer ken 
•  Cr itical r esear ch appr aisals
26­6­2007  36 
 Expertisecentrum ICT in het onderwijs 

Geleidelijk aan lid wor den van 
pr ofessionele community 
•  Ber oepsver eniging 
•  Ler en op de wer kplek 
•  Kenniswer ker  
•  Netwer k van pr ofessionals 
•  Tijdschr iften, boeken 
en sites 
•  Pr ofessionele ethiek
26­6­2007  37