Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
Konstytucja była przygotowywana przez Deputację Sejmową (obecnie Komisja Sejmowa. Obok tej
komisji pracował zespół złożony z króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, Ignacego Potockiego
Hugo Kołłątaja, Aleksandra Linowskiego – w sposób tajny opracowywali konstytucję. Prace nad
opracowaniem konstytucji były już zakończone w kwietniu 1791r. Konstytucja zawierała wiele
nowych rozwiązań. Chciano przyjąć akt w sposób zaskakujący. 2 maja odbyło się pierwsze
powakacyjne posiedzenie, w tym dniu na półoficjalnym spotkaniu zaznajomiono kilkadziesiąt osób
z treścią konstytucji. Podpisano asekurację – poparcie konstytucji (ponad 80 posłów na 180
możliwych, do rana grono posłów asekurujących konstytucję było już 101) Nastąpiły pewne
przecieki do ambasadorów Rosyjskiego i Pruskiego (chcieli utworzyć kontra konstytucje).
3 maja – Na zamku zasiedli arbitrzy(osoby przyglądające się posiedzeniu) Posiedzenie odbyło się
według z góry przyjętego scenariusza:
• Odczytanie not, z których wynikało, że Rzeczpospolitej grozi drugi rozbiór (oczywiście nie
było to prawdą, miało tylko sprawiać wrażenie zagrożenia)
• Wezwano króla, żeby raczył się zająć tą sytuacją.
• Król występuje z propozycją konstytucji i łamie regulamin sejmowy (obowiązywały 3 dni
do libracji – tej zasady nie zachowano)
• Obrady nad konstytucją trwały 7 godzin.
• Poseł Suchorzewski przemawia w imieniu opozycji
• Król chcąc zabrać głos i ustosunkować się do wypowiedzi poprzednika podniósł rękę do
góry, w tym samym czasie arbitrzy przywoływali króla by przysiągł konstytucję – ten
moment podniesienia ręki był dla arbitrów równoznaczny z chęcią przysięgi.
• Podczas głosowania nie policzono głosów, kto jest za a kto przeciw
• Konstytucja była sprzeczna z pacta conventa
• Konstytucja została oblatowana (wpisana do Ksiąg Grodzkich Warszawskich) – był to
swoistego rodzaju sposób na publikację prawa.
• 5 maja zostaje przyjęta na sposób łagodnej rewolucji.
Ten akt był pierwszym aktem konstytucyjnym tak rozwiniętym, ale nie pierwszym aktem
zbierającym zasady ustrojowe w Rzeczpospolitej.
Dzieło z Sejmu Wielkiego było nieukończone, ustrój jeszcze podlegał przemianom i rozwijał
się. Część ustaw zdążono wydać, część była jeszcze w drodze. Konstytucja miała być jedną z
trzech konstytucji. Obok Ustawy Rządowej sejm miał wydać w przyszłości Konstytucję
Moralną (która miała zapewniać wolność słowa itp.) oraz Konstytucję Ekonomiczną (która
miała zapewnić rozwój przemysłu, handlu, gospodarki itp.). Konstytucja była kompromisem
szlachecko mieszczańskim, bo zachowano strukturę stanową społeczeństwa, ale mieszczanie
otrzymali prawa polityczne. Konstytucja stanowi coś między republikanizmem, a
monarchizmem konstytucyjnym. Istnieje trójpodział władz, tron jest dziedziczny i
wprowadzono zasadę suwerenności sejmu oraz ograniczenia władzy ustawodawczej. Nazwa
oficjalna Konstytucji to Ustawa Rządowa, w ówczesnej nomenklaturze to ustawa o rządzie,
która określała instytucje, prawa stanów oraz podstawowe zasady rządzenia państwem. Z
konstytucją 3 maja związane były ustawy tj. ustawa o miastach, Deklaracja Stanów
Zjednoczonych (uchylała przepisy sprzeczne z konstytucją), ustawa o sejmikach, zaręczenie
wzajemne Obojga Narodów, ustawa o straży, o sejmie i o poszczególnych Komisjach Wielkich.
Składała się z preambuły i 11 rozdziałów (był to układ czytelny i logiczny):
I. Religia panująca
II. Szlachta – Ziemianie
III. Miasta – Mieszczanie
IV. Chłopi – Włościanie
V. Rząd
VI. Sejm
VII. Król
VIII. Władza Sądownicza
IX. Regencja
X. Edukacja Dzieci Królewskich
XI. Siła Zbrojna Narodowa