Historia filozofii wspczesnej - wiczenia

wiczenia 1., 2011-09-27

Mariusz Mory, e-mail: moryn@amu.edu.pl

Sprawy organizacyjne: - Dyury: Poniedziaki: 11:00 - 13:00, Czwartki: - Jedna nieobecno; - Kolokwium pisemne: 17. I. 2012r o 8:15 Teksty: - F. Nietzsche Tako rzecze Zaratustra tum. W. Berent lub Tak mwi Zaratustra G. Sowiski lub To rzek Zaratustra Z. Jaska i Lisiecka [dwa nastpne przekady zdecydowanie lepsze]. - E. Husserl Badania logiczne, Cz. II Tomu II: Wyraenie i znaczenie. Idee czystej fenomenologii i fenomenologicznej filozofii, Ks. I.

- M. Heidegger Bycie i czas.

- Gadamer Prawda i metoda. - L. Wittgenstein Dociekania filozoficzne. - Austin Mwienie i poznawanie. - J. Habermas Teoria dziaania komunikacyjnego, Tom I: rozdzia Wstpna definicja racjonalnoci. Nietzsche 1844 - 1900r: Nietzsche twierdzi, e by Polakiem i, e jego nazwisko to zgermanizowane nazwisko Niecki. Z wyksztacenia filolog klasyczny. Pisa w formie aforyzmw ze wzgldu na chorob. Ontologia Nietzschego: Rzeczywisto jest chaotycznym i sprzecznym zbiorem si. Najbardziej istotne s zmienno i ruch. Zasad tej zmiennoci jest konflikt - stae poszukiwanie opozycji, kada sia dy do znalezienia innej opozycyjnej siy. Ideom tym towarzyszya teza zaczerpnita od Heraklita - Zasada pozornoci spoczynku. W przyrodzie dopatrywa si przemocy - rnica potencjaw energetycznych, przemoc = odmienno si. Nie istniej nadrzdne prawa, ktre tworzyyby ad, nadawayby istnieniu sens czy cel [Chaos na zawsze]. Na tych zaoeniach ontologii opar ide Wiecznego Powrotu - tradycyjn kategori ontologiczn, rzecz, zastpi przez centrum siy. Zakada pewn form wymiennoci masy i energii /ciao jako transformacja siy/ -> sia ma charakter pierwotny, nieredukowalny, sprawczy element bytu. Kosmologia posiadaa zaoenie idei nieskoczonoci czasu - wieczny temporalny przepyw - oraz na tezie o przestrzennym ograniczeniu Wszechwiata. Stawanie si [czenie i rozpad energii] nie ma czasowego pocztku - nie wyksztacio si z wczeniejszego momentu. W tym ograniczonym przestrzennie kosmosie dziaa skoczona ilo energii. Zatem zamknit jest ilo kombinacji moliwych pocze si. Przepyw procesw powraca sam do siebie - to co rzeczywiste musiao przebiega nieskoczon ilo razy, wszystko istniao nieskoczon ilo razy. Epistemologia Nietzschego: Istot wiata jest polimofrizm, a nie harmonia. Wiedza ma charakter twrczy i interpretacyjny. Nawizywa do Kantowskiej i Humeowskiej wersji Fikcjotwrczy charakter wszelkiego poznania. Nietzsche utrzymywa, e to co moe by pomylane to jest fikcj.
Semestr V Strona 1

Nietzsche utrzymywa, e to co moe by pomylane to jest fikcj. Prawda jako zbyteczna idea, uwaa e fikcje s waniejsze dla ycia.
Na nastpne zajcia: Tako rzecze Zaratustra cz. I do mowy O starej i modej kobiecie. wiczenia 2., 2011-10-04

F. Nietzsche: Tako rzecze Zaratustra

- Poetyckie, obrazowe mylenie. Specyficzna narracja filozoficzna; -> Martwy linoskoczek, martwy, rwnie jest czstowany jedzeniem: metawiadomo kulturowa, gboko zakorzenione zwyczaje, symbolika chrzecijaska; Trup wleczony przez Zaratustr: Linoskoczek spad z liny gdy Bazen przeskoczy nad nim; Bazen - zaprzeczeniem zdolnoci akrobaty, lepszy od niego; relacja midzy wiadomoci a siami j tworzcymi [krew]. Symbol nadczowieka? Strcajcy w d linoskoczka, bojcego si i uwanego, Bazennadczowiek zrzuca zatem Linoskoczka-czowieka i go niszczy. Bazen nie jest opisywany afirmatywnie - bazen nie toleruje drugiego nadczowieka, wtapia si w ludzi, wypdza te Zaratustr z miasta; Bazen dobrze si czuj wrd ludzi zwykych; Bazen jest wynaturzon karykatur nadczowieka. Czowieka przeskoczy moe tylko bazen - wzgarda wobec czowieka. Bazen jest faszywym pretendentem do nadczowieka, jest "bardziej doskonay". Bazen nie moe by nadczowiekiem bo nie odrzuci wzgardy. Rozmowa linoskoczka z Zaratustr: Teza nihilistyczna dotyczca kultury: kultura pozbawiona jakiejkolwiek wartoci - odrzuca nihilizm tych wartoci; Wartoci dorobku cywilizacji w oczach Nietzschego jest naraanie ycia. Ona ma swoj wag i znaczenie, trwanie w niebezpieczestwo przesdza o jej randze; Nieistnienie nieba i pieka nie jest rwne bycie nieznaczcym, wzgardzanym; Uznanie przez obchodzenie si z kim wedug tradycji, standardw kulturowych; Niebezpieczestwo = stawianie czoa nihilizmowi, np. barbaryzacji cywilizacji rdziemnomorskiej przez Wandalw. Trzy przemiany ducha: Nadczowiek jest zrwnany do postaci dziecka, poniewa jest to narodzenie bez wartoci i moliwoci stworzenia/przyjcia innych. Zupenie nowy pocztek, nadczowiek nieobciony przeszoci -> otwarta przyszo. Przedmowa, punk 4: Metafora odnoszca si do biblii; Kultura jest drog, ktr trzeba przej aby dotrze do nadczowieka; - Im wicej etyki, kadej z jej tradycyjnych form, tym lepiej, im wicej, i bardziej rozbudowane, chrzecijastwo tym lepiej, bo tym szybciej to upadnie - tym bardziej dochodz do granic swoich moliwoci; siy niszczce i rozkadowe. - Im wicej cnt moralnych, tym szybciej cywilizacja znajdzie si w lepym zauku. Przewrotno jego hymnu afirmacji, z jednej strony chwali, z drugiej chce doprowadzi do ich upadku; Tytuowy Zaratustra jest: - Historycznie: kapan, twrca dualistycznego systemu religijnego: rzeczywisto wyznaczona jest przez starcie dwu opozycyjnych si - twrczej i niszczycielskiej; Zaratustra niezwizany z kultur zachodni; Nietzscheaski Zaratustra nawizuje do historycznej postaci: cieranie si si; Jest poszukujcym nadczowieka, prorokiem, zwiastunem nadczowieka - nie jest nadczowiekiem;

Typy woli mocy: - Czowiek - Czowiek wyszy: Zaratustra; udoskonalona posta, korzeniami nawizujca do czowieka; wyjtek w obrbie czowieka; posta genialna. Ludzie wysi czasami zdarzali si w kulturze, np. Beethoven, Napoleon byli ludmi wyszymi dla Nietzschego.
Semestr V Strona 2

kulturze, np. Beethoven, Napoleon byli ludmi wyszymi dla Nietzschego. - Nadczowiek: wyrasta z innego gruntu. Wyrasta w przyszoci - nigdy nie zdarzy si w przeszoci;

Nietzsche nawizuje do ontologii Heraklita: wojna to posta stawania si w wiecie; kultura chrzecijastwa stoi w sprzecznoci z dionizyjsk kultur - naley j odrzuci.
Wzgardziciele ciaa: Cielesno to wadza ustanawiajca; Wola Mocy wyraajca si w blach i radociach? Na nastpne zajcia: F. Nietzsche Tako rzecze Zaratustra, cz. II od: O tarantulach do: O roztropnoci ludzkiej [wyczajc];

wiczenia 3.,
Najbardziej teoretyczny, nasycony rozdzia!

O sawnych mdrcach:
-> Podejcie do tradycyjnych wzorcw budowania refleksji filozoficznej jest negatywne [wobec wczesnych jemu modeli], ale przyznaje im pewn ograniczon warto, bo s dzieami twrczymi - s przejawem woli mocy [nieskutecznie, ale jest]. O tarantulach: Refleksja na temat sprawiedliwoci w chrzecijaskiej legitymacji. O wyzwoleniu: Wielkie umysy: kalecy na odwrt [wyrastaj ponad epok, s geniuszami]. -> rzecz jasna nie ma efektywnego wpywu na przeszo; wola jest twrcza, wic oddziaywa powinna jedynie na przyszo. Wola oddziaywa moe tak samo twrczo na przeszo. Rne postaci woli mocy: np. Chrzecijaska [powoaa ducha zemsty];

Ostatnim czowiekiem nazywa rzecznikiem nihilizmu. Brak wiary w przeszo i niemono konstrukcji przyszoci
Wola mocy cofnita w przeszo j redefiniuje - otwiera si na wszystkie przeraajce czyny, autorstwa cywilizacji rdziemnomorskiej. Przeszo podlega afirmacji, bo im wicej bdw, tym szybciej kultura si skoczy - dlatego przeszo, zachodniej kultury wicej tym wicej dla niej szacunku.

KONIEC NIETZSCHEGO! ALLELUJA!

Za tydzie: E. Husserl Badania logiczne, tom II, cz I: Wyraenie i znaczenie [bez paragrafu 15, 16, 23]; Biblioteka: D73
wiczenia 4., 2011-10-18 /brak/ wiczenia 5., 2011-10-25 Edmund Husserl Badania logiczne. Rozdzia: Wyraenie i znaczenie: DUUUUUO TEEEERMINW!

Semestr V Strona 3

Intendowa - [ac. Intendo zbieram, licz] - akt domniemywania.

- Znak znaczcy: posiada jaki sens - znaczenie; - Znak oznaczajcy: wskazuje pewien przedmiot. -> Oznaka - symptomatyczna [niejednoznaczna] a nie jednoznaczna.
Kiedy co [znak] si staje sowem [czym nioscym znaczenie]? -> Intencje signitywne maj miejsce w przypadku znaku, a nie oznaki. ZNAK: Oznaka Wyraenie Znak jest oywiany przez odbiorc - jest ono obarczone marginesem bdu, bo odbiorca nie ma nigdy do czynienia adekwatnie ani ze znaczeniem, ani z intencjami sygnitywnymi. - Mowa komunikacyjna:

Wyraenie ekwiwokacyjne a wieloznaczne.

wiczenia 5., 2011-11-08

E. Husserl Idee czystej fenomenologii:

Wprowadzenie str. 11: - Podejrzane teorie filozoficzne - niejednoznaczno poj a priori i a posteriori: Rozrachunki Husserla z kantyzmem; pozornie Husserl zapoyczy z kantyzmu terminologicznie, merytorycznie, np. transcendentalizm, a priori i a posteriori. Nie kontynuowa on jednak filozofii Kanta, mimo z pozoru tej samej nomenklatury, to u Husserla jest pojmowana w radykalnie odmienny sposb. Nie zgadza si na kantowski transcendentalizm [z zaoeniem, e transcendentalizm jest modelem czysto analitycznym] z wyjciowym warunkiem jest transcendentalna jedno apercepcji [formalna, bo nie jest zupenie empiryczna; warunek umoliwiajcy jakiekolwiek poznanie; jest to samowiedza Ja - ley u podstaw poznania, wiedza o sobie wpywa na poznanie; Ja wie o sobie w sposb nieempiryczny, posiada wiedz aprioryczn beztreciow i pust w sdzie tosamociowym Ja = Ja; transcendentalna jedno apercepcji warunkuje moliwe poznanie w sdzie, ktry poznaniem nie jest - Ja pozostaje jako warunek poznania]. Husserl przejmujc pojcie idealizmu transcendentalnego zerwa z rozumieniem Kantowskim - jego jest materialne. Istota - a priori; Indywiduum - a posteriori. Paragraf 24 - Zasada wszystkich zasad: Prezentacja rdowa [paragraf 1]: przeycie naoczne w ktrym przedmiot jakiej dziedziny uzyskuje swoj samoprezentacj. rdowo mwi, czyli: rezygnacja z wszelkich domniema i przypuszcze, bez wzgldu na ich prawdopodobiestwo. -> nie chodzi o idealne warunki postrzegania, czas i miejsce - istotny jest dany moment; rdowo mona opisa przeycia pojawiajce si w wiadomoci; Wprowadzenie - kwestia fenomenw i fenomenologii: Termin fenomen nie sprawdza si, bo fenomenologia nie zajmuje si fenomenami, lecz pewnym sposobem ich poznawania. str. 8: Rozrnienie na irrealny i realny: Irrealne: nie istoty s istoty, ale pojedyncze obiekty - te ktre s wyczone z dziedziny bytu realnego, czyli czasoprzestrzennego, np. krasnoludek, jednoroec, wszelkie przedmioty wyimaginowane. Byt realny: jeli wiadomo wyczy si ze wiata czasoprzestrzennego stanie si bytem irrealnym.
Semestr V Strona 4

-> KANT

-> Leibniz by jego guru - monady rozwijajce si. -> Kartezjusz rwnie.

-> opis rdowy, to tak jak przedmiot wyglda w danej chwili w warunkach owej chwili.

-> irrealne s przedejdetyczne -> moje ycie towarzyskie.

Byt irrealny - realny: to relacja

wszelkie przedmioty wyimaginowane.

Byt realny: jeli wiadomo wyczy si ze wiata czasoprzestrzennego stanie si bytem irrealnym. -> wyabstrahowanie [neutralizowanie/branie w nawias] ze wiata przyrodniczego.
Byt irrealny - realny: to relacja caoci do czci.

Czysty zakres

Byt irrealny: fakty + possibilia, a o faktach nie.

Fakty

Eidos o zakresie irrealnym to istota czysta; Fenomenologia gdy zajmuje si istot przestrzeni [nie tylko rzeczywistej, realnej, przestrzeni] to moe bada wszelkie moliwe przestrzenie [modele] - istota, ktrej zakres jest irrealny. -> czysta fenomenologia koncentruje si na badaniu czystych przey rozumianych jako byty irrealne. -> istota czysta, to ta ktra dotyczy bytw irrealnych; Eidos jest przeciwstawiany cechom wtrnym, przypadkowym i wzgldnym. -> nawizania do neoplatonizmu: byt oglny, charakteryzujcy si cis oglnoci; Stwierdziwszy, e rzecz materialna jest cika to formuuje si sd faktualny. Sd empiryczny - sd ejdetyczny [ischujniewiemocochodzi]. Sd o ejdetycznej wanoci oglnej

Nie myli oglnoci prawdy charakterystyczn dla przyrody z ejdetyczn: Czysta ejdetyczno orzeka o bytach w oglnociach ejdetycznych [istoty irrealne]; Generalizacje empiryczne s przypadkowe;
Na nastpne: Heidegger: Bycie i czas, paragrafy 9. - 16. wiczenia 6., 2011-11-15

/Nie odbyy si/

wiczenia 7., 2011-11-22

Heidegger: Bycie i czas:

Wstpne okrelenia natury jestestwa:
9: Istota jestestwa, jego esencja - czy to jako ejdetyczna rozumiana po Husserlowsku?

-> Szukanie istoty zjawiska, wyrnionego bo jestestwa: jest w jestestwie jaka istota tkwica w nim - jest to bycie [bycie jest istot]. Bycie nie jest czym, jest moliwoci [nie w rozumieniu modalnym, a w sensie podstawy moliwoci czego] pojawienia si czego - horyzont na ktrym co si moe pojawi, lol. Jestestwo jest konstytuowane przez swoj istot. Istota daje si pojmowa jako zbir przez okrelony zasb moliwoci. - moliwoci Jestestwo

Mojo: charakterystyczna rzecz danego jestestwa - jestestwo jest wyrnione poprzez swoj indywidualno i nieprzechodnio. Jestestwo jest prekognitywnie otwarte na wiat - otwarto to moliwo

Semestr V Strona 5

 Mojo: charakterystyczna rzecz danego jestestwa - jestestwo jest wyrnione poprzez swoj indywidualno i nieprzechodnio. Jestestwo jest prekognitywnie otwarte na wiat - otwarto to moliwo wiata funduje wszelk relacj poznawcz. Sama moliwo wiata jako moliwo ontologiczna jest to ju otwarcie na wiat - ta moliwo nie jest perspektyw przez ktr jestestwo patrzy, lecz moliwo wiata buduje jestestwo. Mojo jestestwa nie jest podmiotowoci - jestestwo kowalskiego, radykalnie rni si od jestestwa nowaka. Zbudowane jest tylko przez wasne moliwoci kowalskiego i wyrnia go od innych jestestw. Tak powstaje mojo. Moliwoci jestestwa zbudoway jego wyrniony charakter. Jedna z moliwoci bycia jestestwa czyli bycie ku czemu: Modus przecitnoci: wstp do ontologicznej charakterystyki jestestwa. Bycie w wiecie: fenomen bycia w mona scharakteryzowa hermeneutycznie w sferze pojciowej. Niem. In - zamieszkiwanie, przebywanie w miym rodowisku; ew. powizane z an - bycie przy czym - wyjtkowo bliskie otoczenie, rodowisko. Nie jest to relacja przestrzenna [fizycznej], wprowadza przestrzenno egzystencjaln, now kategori. Bycie jest w wiecie w znaczeniu szczeglnej bliskoci. Nie jest tak, e jest: wiat a w nim siedzi Jestestwo jak pestka w liwce. Relacja wiat-jestestwo nie jest relacj cao-cz.

Bycie w wiecie przez bycie przy czym - wykluczmy faszywe przekonanie, e jestestwo jest przy wiecie, tak jak gdy kartka byaby przy cianie, dociskajc j bo ona nie jest przy cianie, bo w rozumieniu Heideggera bycia przy czym, co moe by przy czym wtedy, gdy jeden jest otwarty na drugi - mona rozumie otwarto jako rozumienie.
Otwarto jestestwa na wiat: moliwy wiat to szczeglny wiat - nie jest to wiat zwykych rzeczy. Jest uwikany z jestestwem. wiat ukazuje swoj istot: wiatowo wiata to jego istota. Fragmenty wiata - przykady wiata. wiat Wstp do opisu moliwoci napotkania fenomenw w wiecie; Troska, troszczy si o co - konkretyzacja czegotam. Analiza moliwoci bycia jestestwa przy czym, wybiegania jestestwa ku czemu. Wszystko dotyczy troski. Na nastpne zajcia: Gadamer: Prawda i metoda, od Wprowadzenie, do str. 82 [33 - 82, do podpunktu B: estetyka geniuszu].

wiczenia 8., 2011-11-29

Ni przewodnia dla wywodu Gadamera: problem metody humanistyki, ktry przez Gadamera jest krytykowany, bo nie jest to metoda przyrodoznawcza. Gadamer mwi o humanistyce rezygnujcej z metody. Humanistyka nie ma da nam oglnych praw, ale ma da tego co si dzieje z jednostk i zrozumienie ich i wniknicie w nie [prawa cile oglne nie wystpuj]. Gadamer nie rozumie humanistyki idiograficznie, nie ma si koncentrowa na samych casusach z przeszoci. Ksztacenie: do rozumienia, do przebywania z innymi ludmi [przykad Hegla]. Spenienie trzech warunkw: oglno, zniesienie subiektywizmu i tolerancja. Gadamer, gdy przytacza Hegla, uwaa e ten drugi uzyska praktyczne rozumienie ksztacenia: powcigliwo, nieuleganie wszystkim indywidualnym zachciankom, przez wzgld na to co oglne. Uszczegowienie ksztacenia rozumu praktycznego: trzy aspekty w tekstach Hegla: powcigliwo, roztropno [nieuleganie wasnej prywacie i partykularnym interesom, przez uwzgldnienie moliwoci innego stanowiska], wybr zawodu.
Semestr V Strona 6

wzgld na to co oglne. Uszczegowienie ksztacenia rozumu praktycznego: trzy aspekty w tekstach Hegla: powcigliwo, roztropno [nieuleganie wasnej prywacie i partykularnym interesom, przez uwzgldnienie moliwoci innego stanowiska], wybr zawodu. Ksztacenie jest nowy terminem [o nowym znaczeniu], pierwszy raz pojawia si u Hegla w nowym znaczeniu - istnieje rnica midzy ksztaceniem a zwykym edukowaniem: pojcie ksztacenia to nie to samo co podstawa etyki/wiedzy moralnej - to charakterystyka kategorii hermeneutycznej aplikacji. Aplikacja musi poprzedza metod. Aby si ksztatowa trzeba pomin siebie, ale nie moe by rozpuszczeniem subiektywnoci w tym co oglne. Ksztacenie to wyonienie umiejtnoci z czowieka, wytworzenie w czowieku pewnej umiejtnoci. -> Czowiek wyksztacony to kto kto polega, bazuje na pamici. Rozumienie = wiadomo dziejowa. Wiedza szkolna - materia wiczeniowa, dziki ktremu zdobylimy wiedz o okrelonych naukach, okazuje si w pewnym momencie nieistotny i czysto instrumentalny [podrczniki staj si nieistotne, podrczniki mona da na makulatur]. W ksztaceniu to co ksztaci jest istotne i nigdy nie odchodzi w przeszo. Pami: wstp do charakterystyki dziejowoci historii. Rnica midzy pamici a mnemotechnik: -> Do tego dochodzi zapominanie i zdobywanie kolejnej wiedzy. Pami przenika si z puszczeniem w niepami. Czowiek wyksztacony wie co warto zapamita, co jest istotne, a co nieistotne. Niepami umoliwia odnowienie spojrzenia, dlatego zapamitywanie nie jest mechaniczn mnemotechnik - trzeba wiedzie co warto zapamita. -> Gentelman - wie jak postpowa w okrelonych sytuacjach; czowiek taktowny wie o czym i kiedy mwi, takt to umiejtno unikania przesadnego zbliania si do czego. Takt wg Helmholtza: umiejtno dziaania w rnych przypadkach i sytuacjach. Powiedzie co taktownie to take co omin, niedopowiedzie, ale wiedzie czowiek taktu to czowiek pewnoci cakowitej. Ksztacenie definicja: Dwa momenty: widzenie w tym co inne, prba przyjcia oglnego stanowiska, oparte o takcie, smaku. Momenty poznawcze, estetyczne, nie s od siebie oddzielone. Pojcie smaku ma co wsplnego ze smakiem rozumianym sensualistycznie wysubtelnione podniebienie.

Bitch. WTF.

Smak to wadza akceptowania/odrzucania: w zalenoci od stanu fizjologicznego ta wadza bdzie si rozszerza lub kurczy.
Zmys: Dobry smak jest zmysem w takim sensie, e jest rdem pewnoci rozumianej nieabsolutnie, pewnoc w pewnych momentach korygowalna. Dobry smak po gadamersku: jako pewna otwarto i umiejtno wydobycia tego co dobro, odpowiednie, podane, etc. Oraz zawiera pewne roszczenie normatywne roszczenie do oglnoci, smak chce obowizywa. Dobry smak zakada wsplnot spoeczn. Ze smakiem wie si moda, ktra jest istotowo podobna do smaku. W modzie chodzi o indywidualno smaku. Moda jest przestrzeni. Oglny wzorzec poznawany jest przez indywidualne modyfikacje modnego czowieka - przez jednostkowe poznawane jest to co oglne. Czowiek mody tym samym jest jak czowiek smaku, bd czowiek wyksztacony: wie kiedy moe co modyfikowa, kiedy powinien si podda czemu przyjtemu. Sdzia: Pikno: pikno sofistyczne i chuj.
Semestr V Strona 7

Pikno: pikno sofistyczne i chuj.

wiadomo ontologiczna dotyczy ju istniejcego bytu, blablabla.

Wittgenstein: Dociekania filozoficzne, od pocztku do wcznie 145 podparagrafu.

wiczenia 9., 2011-12-06 L. Wittgenstein: Dociekania filozoficzne: Czy rozwaania Wittgensteina s filozofi jzyka? -> unormowanie rozumienie jzyka - i postulat terapeutycznoci problemw filozofii. Unormowanie = nadanie ksztatu jzyka; przygodno jzyka, ktra ma przesta rodzi problemy tradycyjne w filozofii jzyka. Czy Wittgenstein chce poda now zgeneralizowan wizj jzyka? -> Chodzi nie tyle o uporzdkowanie, czy nadawanie nowego ksztatu rozumienia jzyka, co zmian nastawienia do jzyka. Pytania traktatu: Co waciwie tworzy zdanie pytajce? Rnica midzy rozkazem, pytaniem, stwierdzeniem, etc. [pi pyt - str. 17]. Tym co oddziela je, maj rne znaczenia, jest charakter uycia - ze wzgldu na ich uycie. -> Czy intencja wypowiedzenia zdania ma wpyw na znaczenie: dodatkowo kontekst. Problem docieka o to czy kto co robi jest pseuoproblemem wg Wittgenstein. Wittgenstein proponuje rezygnacje ze znacze, a zrozumienie tego co do siebie mwimy nie polega na problemach natury mentalnej - jzyk dla Wittgensteina jest pewn caoci, gr jzykow - praktyk yciow, zbiorem moliwych rozmaitych zachowa a dla tych zachowa nie ma jednego wzorca, poniewa w rozmaitych kontekstach rnie si zachowujemy. Co znaczy termin gra w szachy - naleaoby wyliczy kady kontekst kiedy skonni bylibymy uy tej nazwy. Tekst: Habermas Teoria dziaania komunikacyjnego, tom I: od wstpu do Wstpnej definicji racjonalnoci.

-> sfera pragmatyczna.

wicze 10., 2011-12-13

J. Habermas: Teoria dziaania komunikacyjnego: Dwa typy racjonalnoci: celowo instrumentalne [teleologiczne]: roszcz sobie efektywno [= instrumentalno]. komunikacyjn: roszcz sobie prawdziwo. Brak roszczenia prawdziwoci byoby dziaaniem celowym. Czy da si jednak ostro odrni dziaa komunikacyjnych od form dziaania: jest tu duszno - informacja + pewna sugestia. Kwestia uzasadnienia: dziaanie komunikacyjne wymaga uzasadnienia. Dziaanie teleologiczne nie wymaga uzasadnienia. Dziaanie teleologiczne jest racjonalne gdy daje si uzasadni, ale mona dziaa nieracjonalnie [nieudane dziaanie teleologiczne - nie wymaga uzasadnienia]. Jaka wypowied kryje w sobie roszczenie prawdziwoci: oznacza to, e w sposb wywaony jest si przekonanym o jego zasadnoci, a w sytuacjach niezbdnych wykazuje si gotowo do obrony przekonania, ale nie w sposb dogmatyczny. -> jeli s ku temu racje, na mocy argumentw, mona przekonanie porzuci.

-> dzieli ich wiele.

Aby mwi o komunikacji oprcz roszczenia do prawdziwoci, potrzebne jest

Semestr V Strona 8

Aby mwi o komunikacji oprcz roszczenia do prawdziwoci, potrzebne jest zaoenie o wsplnej wizji wiata [fundament, na ktrym moliwa jest rozmowa] kategoria wiata ycia. Prawdziwo jest wyrnionym elementem wiata ycia, ale nie jedynym. Aby przyj nastawienie komunikacyjne, to powinno si przyj postaw: to co mwi wydaj mi si prawdziwe, ale podstaw tych przekona gotw jestem przedyskutowa. [Dziaanie instrumentalne nie jest jednak komunikacj w powyszym sensie.]
Roszczenie do susznoci, szczeroci, zrozumiaoci [moja wypowied musi by poprawna i sformuowana zgodnie ze standardami gramatycznymi i semantycznymi] [niekiedy uzupeniajco dodaje si takie dziaania: ekspresje ewaluatywne [ocenne] - nie zawieraj jasno sformuowanego roszczenia] rwnie jest istotne dla komunikacji. Roszczenie do prawdziwoci, mwic co w intencjach komunikacyjnych, to w moich wypowiedziach istnieje odniesienie do wiata [rzeczy] - fizycznego. Roszczenie do susznoci, to w wypowiedzi istnieje odniesienie do wiata spoecznego. Roszczenie do szczeroci, to w wypowiedzi istnieje odniesienie do wiata psychicznego. Do komunikacji potrzebne jest odpowiednie nastawienie i w wypowiedzi pojawiaj si te trzy roszczenia. Warto czyta Habermasa! -> Dziaaniem komunikacyjnym bdzie gdy spenione zostan te trzy powysze warunki

i) Sformuowanie tezy prawdziwej; ii) W sdzie s ukryte sdy normatywne i aksjologie [ale istnieje gotowo do tego, aby je odrzuci]. iii) Otwarci na argumenty i zaufanie do rozmwcy [roszczenie do nie subiektywnoci - komunikacja musi by jak najbardziej intersubiektywna].
-> Abstrahuje si od realiw spoecznych - na konsens jest si nastawionym wtedy gdy wszelkie formy wadzy . Wszelka dominacja powinna by uchylona, autor komunikatu nie moe wychodzi ze stanowiska, e wie lepiej, wicej, etc. Naley uchyli zaufanie do ludzi posiadajcych wiksz wiedz. [Habermas krytykuje technokracj]. -> W sferze komunikacji nie moe istnie aden specjalista. -> Dyskurs powinien by otwarty - trwa do momentu uzyskania konsensusu. -> Naley zrobi wszystko by czynniki psychiczne byy uchylane. -> Ograniczenia strukturalne: ile mona dyskutowa o czym, s inne rzeczy do zrobienia. [trzeba je uchyli]. REWOLUCJA KOMUNIKACYJNA - czowiek jest nastawiony intersubiektywnie na konsensus. -> Rozum, racjonalno ma charakter komunikacyjny. Racjonalnym jest powiedzenie w pewnych okolicznociach, ujawnienie gboko skrywanej tajemnicy, uczu lub ycze - zaakceptujemy je, bo s czyimi yczeniami, bo je ujawni. -> moemy si nie zgadza z yczeniem, ale zgadzamy si z szczeroci wypowiadanego yczenia, uczu, tajemnicy.

Na nastpne zajcia: J. Austin: Mwienie i poznawanie, str. 550 - 572; 640 - 665. wiczenia 11., 2011-12-20

Semestr V Strona 9

J. Austin: Mwienie i poznawanie: Konstatacja faktu vs performatywy Performatyw: Wybieram odpowied C w okolicznociach teleturnieju czy innego kurwa konkursu. -> performatywy nie s prawdziwe/faszywe. Niech zbir A bdzie; X definiuj jako Y te s performatywami , w rozumieniu Austina nie jest to aden opis, ale zobowizanie. Ilokucja, perlokucja. Performatywami nie s opisy stanw wewntrznych, np. auj; Performatywy mona rozpozna rwnie po intonacji, etc., np. przykro mi. Akty mowy: Czynno lokucyjna: czynno mwienia czego. Funkcje jzyka; akty ilokucyjne: w przeciwiestwie do czynnoci wykonania czego -> ilokucje mona wyrazi w sformuowaniu proby, rozkazu, baga.

akty perlokucyjne: [str. 646 u Austina] to co powodujemy, lub osigamy dziki wypowiedzi [mwieniu czego]. Na nastpne zajcia: Derrida Pismo filozofii. -> Farmakon wiczenia 12., 2012-01-03 J. Derrida: Wprowadzenie o postmodernizmie i dekonstrukcjonizmie: Boudrillard, Deleuze, Lyotard, Foucault prowadzili krytyczn refleksj dotyczc hermeneutyki sprzeciw wobec interpretacji znacze; wszelkie jednolite sensy, znaczenia, s sztuczne, nadbudowane, mityczne - naley je dekonstruowa a nie interpretowa. Bart*** [jako tak], jako pierwszy sformuowa t myl. Do tych myli nawiza pniej cay nurt postmoderny, ktry jako postulat przyj dekonstrukcj kultury europejskiej, jej elementw [w szczeglnoci obecno - w postaci trzech zaoe: prawdy, rozumu i wiedzy]. Pojawi si deklaratywny antyintelektualizm oraz kult powierzchownoi. Odrzuca si tradycyjn refleksj teoretyczn, wychwala si obrazoburstwo, etc. Zamiast hermeneutycznej kontynuacji. W szczeglnoci krytyce poddano Owiecenie i jego mit ewolucji i postpu; na pierwszy plan wybijao si haso antyutopijnoci, wszelkich znacze [w tym sensu historii]. W lad za tym zakwestionowano projekty zmian dziejowych: Bourdillard: przyszo ju przybya [nie ma na co czeka]. Odrzucano rwnie katastrofizm [odrzucano kryzysy wszelakie], w to miejsce wprowadzono akceptacj wprowadzonej rzeczywistoci. Szczeglnym wanym elementem tej refleksji stao si odrzucenie wszelkich tradycyjnych przeciwiestw [rnica midzy sztuk a nauk, midzy fikcj a prawd, przedmiotem i podmiotem, jednostk a spoeczestwem, geniusz - przecitno, sztuka wysoka - sztuka popularna etc.]. W tym duchu zakwestionowano twrczy charakter refleksji - badacz nie ejst innowacyjny, pojawia si idea cytatu. Programowo tworzone s dziea eklektyczne, swobodnie nawizujce do przeszoci, wybirczo z nich korzystajce na zasadzie przywaszczenia. W obrbie samej filozofii wane miejsce penia zasada nieprzedstawialnoci wiata rzeczywisto jest wielowymiarowa, temu niepodobna jej odda w jednowymiarowym jzyku [jzyk suy do utrzymywania wadzy [jzyk jest zwyczajnie faszystowski] a nie suy do opisu]. Derrida utosamia wiat z tekstem [nie istnieje nic innego poza znakiem - wyraa to piszc sens uleg rozplenieniu, nie ma przy tym sensu pierwotnego - szczeglnie wyrnionego], szczeglnie wana bya teza, e znak jzykowy dominuje midzy innymi wobec zdecentralizowanego podmiotu, znaki s uoone w pewn struktur, w sie wzajemnych zwizkw i odesa zadaniem dekonstruktora nie jest ich analiza; dekonstrukcja suy na redefiniowaniu ustabilizowanych poj. Nadawanie sensu moe odbywa si przez marginalizacj [poszukiwaniu
Semestr V Strona 10

ustabilizowanych poj. Nadawanie sensu moe odbywa si przez marginalizacj [poszukiwaniu wyjtkw], by to wany postulat decentralizacji. W centrum zainteresowa badacza staje idea nie-obecnoci i wykazywania rozmaitych jej form, ta idea miaa rozmaite konkretyzacje, pord nich wspomnie trzeba o wymiarze etycznym i politycznym [zamiast projektw moralnych, historycznych, pojawia si haso realizacji maych lokalnych dziaa]. Idea praw mniejszoci - rozbijanie ju istniejcych struktur.

Lytorard: Postmodernizm postawa nieufnoci wobec metaopisu [wobec uniwersalistycznych de nauki]. Uzna, e naley zmieni sens obecnej, ma ona koncetrowa si na zjawiskach nierozstrzygalnych [paradoksalnych]; nauka musi zrewidowa swoje cele, jej zadaniem ma by nie poznanie, ale tworzenie dobrych, intrygujcych, historii na temat wiata [niekoniecznie prawdziwych], wyznacznikiem jest zaciekawienie odbiorcy. Polemika z Habermasem: konsensus jest jednym ze stanw w dyskusji, nie najwaniejszym; filozof ma by podejrzliwy wobec racjonalnoci, ktra stabilizuje, np. jzyk. Estetyka oporu, oporu budowanego przez tworzenie maych opowieci. Modernizm odczuwa
Podsumowujc: definiujc pojcie dekonstrukcji: Dekonstrukcja to krytyka interpretacji, wykadni opartej na metafizycznych fundamentach [wywodzcych si z platonizmu oraz z myli wspczesnej, przede wszystkich z filozofii wiadomoci]; odrzucona filozofia wiadomoci wie si z refleksj hermeneutyczn, Derrida definiuje praktyk dekonstrukcji: suy ona czytaniu tekstu, po to aby wykaza sabo kadej teorii interpretacji. Dekonstrukcja jest rozbirk teorii w praktyce. Dziaania dekonstrukcyjne s rodzajem manifestacji, czy czego kurwa. Richard Rorty: p zada zza krzaku postmoderny i pragmatyzmu: stara si przewartociowa ca tradycj zachodu. Przyj e jej fundamentem by transcendentalizm [rozumia jako wizj wiadomoci, opisywanej niczym zwierciado odbijajce wiato]. Myl modernistyczna stawia sobie za cel znalezienie prawdy i zbduowanie na tej podstawie pewnoci absolutnej, postmodernie blisze jest kwestionowanie, negowanie i samoposzukiwanie. W naszym poznaniu nie ujmujemy rzeczy w sposb adekwatny [takimi jakie s w rzeczywistoci], treci odnosz si nie do bytu, ale do wykonywanych zada. Nie ma miejsca na filozofi w jej dawnym rozumieniu; w wypowiedzi nie musi by oddany aden ogrom - czlowiek moe prowadzic konwersacje nie dochodzc do konkluzji, filozofia nie prowadzi bada; dlatego zrezygnowa naley z arystotelejskiej koncepcji prawdy; rorty opowiada si za idea prawdy w konwersacji [nie wiedzie od obowizujcych ustale, ale takiej w ktrej ludzie wypowiadaj wasne zdanie]. Szczeglnie krytykowa poszukiwanie obiektywnych wartoci, uzna za uciekanie od odpowiedzialnoci za wasne, jednostkowe wybory. Tolerancja: zapewnia bezkonfilktowo midzy spoeczestwem, ktre tworz podmioty autonomiczne; Ironia: w sposb starogrecki [nie szyderstwo, czy kpina], to krytycyzm i dystans [wasnych pogldw jak pogldw innych ludzi]. Solidarno: efekt uznania rnic midzyludzkich [rasowych, religijnych czy cotam], staj si nieistotne, wtrne wobec wsplnych dowiadcze [blu i ponienia, ktre wszyscy podobnie przeywaj]; Istota solidarnoci to zainteresowanie pierdol kurwa.

Foucault: Archeologia wiedzy: systematyczny, uporzdkowany zapis pewnego dyskursu; historia archeologiczna:

Semestr V Strona 11

Pocztki wiedzy o czowieku; Pojawia si dyskurs psychiatryczny; Kurwama. Wynalazek wspczesnoci to Idea podmiotu czona z wiedz i racjonalnoci; Foucault stara si pokaza zwizek midzy wadz a wiedz [pocztkowo wadza zcentralizowana] Czowiek jako przedmiot analizy pojawi si w epoce nowoczesnej. F. stara si wykaza, e realcje pomidzy czowiek-wadza-egzamin-porzdek-wypowied, s pynne - jedno przechodzi w drugie. Dlatego pisze o nadreprezentacji seksu, stworzeniu dyskursu na temat seksualnoci, ktry od pewnego momentu staje si istotny. Zygmunt Bauman: W centrum swoich opisw stawia epok ponowoczesn; nowoczeno to postawa, w ktrej jednostka wierzy w uniwersalny kodeks dziaania, czowiek nowoczesnoci ufa, e istnieje jeden cel w yciu, autorytet ktrego mona sucha, za jego radami naleaoby pody; ponowoczesno t wizj burzy - wiemy, e nie istnieje wyrniony, podany wybr, istnieje wszechstronna mnogo perspektyw w tej perspektywie kady wybr jest arbitralny; Szczeglnie wane jedno pytanie: kwestia tosamoci. Bauman rzecze, e tosamoci nikt nie otrzymuje w prezencie, trza j zbudowa. Skonstruowa j mona na rne sposoby. Atrybutem ponowoczesnoci jest niespjno, niekonsekwencja postpowania. Bauman wymienia cztery wzorce tosamoci czowieka ponowczesnego: Turysta: jest to kto, kto ma dostp do caego szeregu przestrzeni wiata, w szczeglnoci cyberprzestrzeni. Przemieszczamy si myl, jestemy w ruchu niezalenie czy siedzimy w Internetsach, czy ogldamy telewizj. Wczga: jednostka wiadoma bezdomnoci , kto kto porusza si inaczej ni turysta bezplanowo; wiadom, e nie ma ni punktu wyjcia, ni dojcia - istotna jest cigoc poszukiwa.

Spacerowicz: wspczesny czowiek konsumpcji. Jednostka niezaangaowana, swobodna wybierajca z rzeczywistoci, niektre jej aspekty.

Semestr V Strona 12

 Gracz: kto, kto prbuje swoich si w starciu z losem. Istotne jest podejcie do wiata jednostka wiadoma jest tego, e nic nie jest determinowane do koca, nawet posiadajc sabe karty, majc ut szczcia, moe odwrci swj los. I ta waciwo nadaje grze atrakcyjno - daje niespodzianki.

Semestr V Strona 13