Belki Ciągłe Statycznie Niewyznaczalne: 13.1. Metoda Trzech Momentów

Cz 1 13.
BELKI CIGE STATYCZNIE NIEWYZNACZALNE 1

13.
13. BELKI CIGE STATYCZNIE NIEWYZNACZALNE
13.1. Metoda trzech momentw
Rozwizanie wieloprzsowych belek statycznie niewyznaczalnych mona uatwi w znaczcym stopniu
przez dobranie odpowiedniego schematu podstawowego oraz zastosowanie szczeglnej postaci metody si
zwanej metod trzech momentw.
Rozwamy dowolnie obcion wieloprzsow belk statycznie niewyznaczaln.
Rys. 13.1. Belka wieloprzsowa statycznie niewyznaczalna
Najbardziej dogodnym schematem zastpczym (podstawowym), bdzie schemat, w ktrym przerwiemy
cigo belki przez wprowadzenie przegubw nad podporami i przyjmiemy nadliczbowe niewiadome w
postaci momentw podporowych.
Rys. 13.2. Schemat podstawowy
l
k+1
l
k
l
k-1
EJ
k+1
EJ
k
X
k-1
X
k+1
X
k
k-1 k k+1
X
k+2
EJ
k+2
k+2
l
k+2
X
k-2
k-2
Uwaga: przy tak dobranym ukadzie podstawowym macierz podatnoci bdzie macierz pasmow.
Rozwamy teraz dwa ssiednie, dowolnie wybrane przsa belki lk oraz lk+1, o rnej sztywnoci EJk,
EJk+1, ale staej na caej dugoci przsa. Zamy take jako wiodcy wpyw momentw (wpyw si
normalnych i poprzecznych w belce zginanej jest znikomy).
Dobra D., Jambroek S., Komosa M., Mikoajczak E., Przybylska P., Sysak A., Wdowska A. AlmaMater

Cz 1 13. BELKI CIGE STATYCZNIE NIEWYZNACZALNE 2
1
1
1
M
k-1
M
k+1
M
k
dla X
k-1
=1
dla X
k+1
=1
dla X
k
=1
Rys. 13.3. Wykresy momentw w stanach jednostkowych
l
k+1
l
k
l
k -1
X
k-1
X
k+1
X
k
k-1 k k+1
X
k+2
k+2
l
k+2
X
k-2
k-2
M
k+2
dla X
k+2
=1
1
Ukad rwna kanonicznych zapiszemy w postaci:
j=1
n
6
ij
X
j
+A
iP
=0 , i=1,2 , ... , n (13.1)
W celu otrzymania wspczynnikw k-tego wiersza macierzy podatnoci, naley wykres momentw Mk
mnoy kolejno przez pozostae wykresy. Analizujc wykresy momentw dla kolejnych stanw obcie
(rys. 13.3) atwo zauway, e wykres Mk pokrywa si jedynie z dwoma ssiednimi wykresami. Std tylko
trzy wspczynniki z indeksem k bd miay warto rn od zera.
6
k1, k
0 6
k1, k
=6
k , k1
=
1
EJ
k
(
1
2
l
k
1
1
3
1
)
=
l
k
6 EJ
k
(13.2)
6
k , k
0 6
k , k
=
1
EJ
k
(
1
2
l
k
1
2
3
1
)
+
1
EJ
k+1
(
1
2
l
k+1
1
2
3
1
)
=
1
3
(
l
k
EJ
k
+
l
k+1
EJ
k+1
)
(13.3)
6
k+1, k
0 6
k+1, k
=6
k , k+1
=
1
EJ
k+1
(
1
2
l
k+1
1
1
3
1
)
=
l
k+1
6 EJ
k+1
(13.4)
Podstawiajc otrzymane wartoci i mnoc przez 6 cae rwnanie kanoniczne otrzymujemy:
X
k1
l
k
EJ
k
+2 X
k
(
l
k
EJ
k
+
l
k+1
EJ
k+1
)
+X
k+1
l
k+1
EJ
k+1
+6 A
kP
=0 (13.5)
Mnoc nastpnie rwnanie przez sztywno porwnawcz EJo uzyskujemy rwnanie zwane rwnaniem
trzech momentw (nazwa pochodzi std, e w tym rwnaniu wystpuj trzy ssiednie momenty podporowe):

X
k1
l
k
' +2 X
k
(
l
k
' +l '
k+1
)
+X
k+1
l '
k+1
=6 EJ
o
A
kP
(13.6)
gdzie:
l
k
' =l
k
EJ
o
EJ
k
(13.7)
jest dugoci sprowadzon (dugo zastpcza).
Rwnanie trzech momentw na kocach belki wieloprzsowej wymaga pewnej modyfikacji warunki
brzegowe omwimy dla trzech przypadkw zakoczenia belki.
1. Przypadek pierwszy - belka jest podparta na kocu w sposb przegubowo przesuwny.
0 1 2
l
1
l
2
Rys. 13.4. Przegubowo-przesuwne zakoczenie belki
Dla takiego zamocowania koca belko moment w punkcie 0 jest rwny 0, stad Xo = 0 i rwnie trzech
momentw bdzie skadao si tylko z trzech wyrazw.
2 X
1
(
l
1
' +l
2
'
)
+X
2
l
2
' =6 EJ
o
A
1 P
2. Przypadek drugi - belka z wolnym, nie podpartym kocem:
Rys. 13.5. Belka z przewieszeniem
0 1 2 3
l
1
l
2
l
3
W tym przypadku na kocu belki moment mona atwo wyznaczy i wtedy M1 = M, X1 0
dla 1
X
1
=M
dla 2 X
1
l
2
' +2 X
2
(
l
2
' +l
3
'
)
+X
3
l
3
' =6 EJ
o
A
2 P

3. Przypadek trzeci utwierdzenie na pocztku belki
Rys. 13.6. Utwierdzony pocztek belki
2 0 1
l
1
l
2
Tak belk naley rozszerzy o jedno przso wstecz, zakadajc rwnoczenie, e lo = 0
Rys. 13.7. Model zastpczy przy utwierdzeniu
0 1 2 0
l
0
l
2
l
1
Taki zabieg doprowadzi do uzyskania rwnania brzegowego w postaci:
2 X
o
l
1
' +X
1
l
1
' =6 EJ
o
A
0 P
(13.8)
13.2. Linie wpywu si nadliczbowych X
i
belek wieloprzsowych
Rozpatrzmy sytuacj, w ktrej obcienie belki wieloprzsowej, statycznie niewyznaczalnej jest
zmienne.
Rys. 13.8. Belka wieloprzsowa statycznie niewyznaczalna
x
P
Wyznaczanie w ukadach statycznie niewyznaczalnych linii wpywu wielkoci statycznych klasyczn
metod si, naley rozpocz od wyznaczenia linii wpywu nadliczbowych niewiadomych Xk. Zmiennymi bd
wyrazy wolne kP i w konsekwencji take Xk przyjm wartoci zalene od pooenia obcienia.
Problemem jest sposb wyznaczenia kP przy obcieniu poruszajcym si po belce. Rozpocznijmy
rozwaania od rozwizania tego problemu. Niech dana bdzie belka wieloprzsowa, statycznie
niewyznaczalna, po ktrej porusza si sia P. Przyjmujemy ukad podstawowy jak na rys. 13.2, wtedy kP jest
wzajemnym obrotem przekroju lewego i prawego przy podporze k wywoany dziaaniem siy P.

Rys. 13.9. Ukad podstawowy obciony si poruszajc si
l
k+1
l
k
l
k -1
k-1 k k+1
x
P
Zatrzymajmy mylowo dan si P na jednym z przse (rys. 13.10).
l
k
k-1 k
P
x
Rys. 13.10. Sia P pooona w danym przle (k-1,k)
Dla takiego, chwilowego pooenia siy, wykres momentw wystpi tylko w przle w ktrym dziaa sia P.
Rys. 13.11. Wykres momentw od siy P pooonej w przle (k-1,k)
k-1 k
P
x
O O
M(P)
Jeeli zaoymy, e P = 1 [-] moemy przej na umowny zapis (wzajemny kt obrotu jest rwny podatnoci,
tzn. przemieszczeniu od jednostkowej siy):
A
kP
=6
kP
(13.9)
Na mocy twierdzenia Maxwella wiadomo, e wzajemny kt obrotu przekroju lewego i prawego przy przegubie
k jest rwny:
6
kP
=6
Pk
(13.10)

gdzie Pk jest to przemieszczenie pionowe pod punktem przyoenia siy P, wywoane dziaaniem momentu
Xk = 1 lub inaczej jest to linia ugicia belki wywoana staym momentem Xk = 1. Ugicie to jet niezerowe
tylko dla dwch przse (k-1,k) i (k,k+1).
x
k-1
k-1
k
k
k+1
k+1
l
k
l
k
l
k+1
l
k+1
Pk
kP
x
P
X
k
=1
Rys. 13.12. Linie ugicia belki przy dziaaniu X
k
i P
Znajdmy lini ugicia belki w(x) wywoan znanym momentem M(x) za pomoc cakowania rwnania
rniczkowego.
Rys. 13.13. Momenty zginajce w przle (k-1,k) od przyoonego momentu jednostkowego
l
k
k-1 k
EJ
k
x
X
k
=1
1
w(x)
x
M(x)
R
k-1
=
1
l
k
Funkcj ugitej osi belki opisuje rwnanie rniczkowe:
EJ
k
d
2
w( x)
dx
2
=M ( x) (13.11)
Dla rozpatrywanej belki (rys. 13.13) moment M(x) jest opisywany funkcj:
M ( x)=
1
l
k
x
(13.12)
Podstawiajc rwnanie momentu do wzoru (13.11) otrzymujemy:

EJ
k
w' ' ( x)=
1
l
k
x
(13.13)
Wprowadmy bezwymiarow zmienn:
(=
x
l
k
(13.14)
Druga pochodna funkcji w() po zmiennej x wynosi:
d
2
w(()
dx
2
=
d
2
w(()
d (
2

1
l
k
2
(13.15)
Po podstawieniu (13.14) i (13.15) do (13.13) otrzymujemy rwnanie:
EJ
k
1
l
k
2
d
2
w(()
d (
2
=(
EJ
k
1
l
k
2
w' ' (()=(
(13.16)
Otrzyman funkcj dwukrotnie cakujemy:
EJ
k
1
l
k
2
w' (()=
(
(
2
2
+C
)
(13.17)
EJ
k
1
l
k
2
w(()=
(
(
3
6
+C(+D
)
(13.18)
A po podstawieniu warunkw brzegowych w(0) = 0 i w(l) = 0 otrzymujemy wartoci staych:
C=
1
6
D=0
W ten sposb uzyskujemy funkcj linii ugicia belki
w(()=
l
k
2
6 EJ
k
(((
3
) (13.19)

ktra jest poszukiwanym wspczynnikiem kP dla przsa (k-1,k)
6
kP
=6
Pk
=w(()=
l
k
2
6 EJ
k
o(() (13.20)
Krzywizn ugitej belki opisuje wzr:
o(()=((
3
(13.21)
Wykres momentw MP od siy dziaajcej w przle (k-1,k) (rys. 13.11) pokrywa si tylko z wykresami
jednostkowymi Xk=1 i Xk-1=1 (rys. 13.3). Wobec tego dla dowolnego k tylko kP oraz k-1,P bd rne od 0.
kP mamy ju wyznaczone, problemem teraz pozostaje wyznaczenie k-1,P = k-1,P = P,k-1 (gdzie P,k-1 jest
przemieszczeniem pionowym pod si P wywoanym dziaaniem momentu skupionego Xk-1).
l
k
k-1 k
X
k -1
=1
'
Rys. 13.14. Linia ugicia belki od momentu jednostkowego przyoonego w punkcie k-1
P,k-1
Wspczynnik P,k-1 mona wyznaczy w analogiczny sposb co Pk podstawiajc jedynie do wyznaczonego
wzoru (13.19) ' zamiast .
Otrzymamy wwczas rwnanie:
6
P, k1
=
l
k
2
6 EJ
k
((' ('
3
) (13.22)
Po podstawieniu zalenoci ' = 1- i uporzdkowaniu zapisu otrzymujemy:
6
P, k1
=
l
k
2
6 EJ
k
|(1()(1()
3
=
l
k
2
6 EJ
k
( 2(3(
2
+(
3
)=
l
k
2
6 EJ
k
o' (() (13.23)
Funkcj krzywizny opisuje wzr:
o' (()=2(3(
2
+(
3
(13.24)

Uzyskane funkcje (13.20) i (13.22) trzeba wstawi do wzoru trzech momentw (13.6). Rozpiszemy
wystpujce tam czony:
6 EJ
o
A
kP
=6 EJ
o
l
k
2
6 EJ
k
(((
3
)=6 EJ
o
l
k
2
6 EJ
k
o(()=l
k
l
k
'o(() (13.25)
6 EJ
o
A
k1, P
=l
k
l
k
'o' (() (13.26)
gdzie:
l
k
' =l
k
EJ
o
EJ
k
Teraz moemy przej do wyznaczenia nadliczbowych Xi - stosujemy zapis macierzowy:
| FX +A=0 (13.27)
| FX =A (13.28)
gdzie {X} wektor szukanych si nadliczbowych, [F] = [ik] - macierz podatnoci, {} = [CkP]- wektor
wyrazw wolnych.
Po przeniesieniu {} na drug stron rwnania i podzieleniu obu stron rwnania przez [F] otrzymujemy:
X =| F
1
A (13.29)
Jeeli zapiszemy, e | F
1
=|
ik
, to wzr oglny na k-t niewiadom przyjmie posta:
X
k
=
k1
C
1 P
+
k2
C
2 P
+.+
k , k1
C
k1, P
+
kk
C
kP
+
k , k+1
C
k+1, P
+. (13.30)
gdzie CjP = -6EJojP , przy czym naley zaznaczy, e w przypadku gdy sia jednostkowa porusza si w
obrbie przsa (k-1,k), tylko dwa wyrazy CjP s niezerowe:
C
k1, P
=6 EJ
o
A
k1, P
=l
k
l
k
'o' (() (13.31)
C
k , P
=6 EJ
o
A
k , P
=l
k
l
k
'o(() (13.32)
Wobec powyszego funkcja nadliczbowej Xk w kadym przle ma inn posta wyznaczon w oparciu o dwa
czony wyraenia (13.30).

Linia wpywu nadliczbowej niewiadomej Xk przebiega nastpujco:
Rys. 13.15. Linia wpywu nadliczbowej niewiadomej X
k
k
lw X
k
Wida z rysunku, e linia wpywu przestaa by prostokrelna (jak w przypadku linii wpywu w ukadach
statycznie wyznaczalnych), jest natomiast krzyw trzeciego stopnia.
13.3. Linie wpywu si wewntrznych w belkach wieloprzsowych statycznie
niewyznaczalnych.
Niech dana bdzie belka wieloprzsowa statycznie niewyznaczalna, obciona poruszajc si si
jednostkow.
Rys. 13.16. Przekrj - w belce wieloprzsowej
l
k
l
k -1
k-1 k k+1
P=1
x
W poprzednim punkcie wyznaczylimy ju linie wpywu wszystkich wielkoci nadliczbowych Xi. Do
wyznaczenia linii wpywu si wewntrznych posuymy si zasad superpozycji:
S
(n)
=S
(o)
+
i
n
S
(i )
X
i
(13.33)
gdzie:
S
(n)
wielko siy uoglnionej w ukadzie statycznie niewyznaczalnym,
S
(o)
- wielko siy uoglnionej w ukadzie stycznie wyznaczalnym,
S
(i)
- wielko siy uoglnionej w stanie Xi = 1.
Zasada superpozycji dla linii wpywu si uoglnionych zastanie zapisana w nastpujcy sposb:

lwS
(n)
=lwS
(o)
+
i
S
(i )
lwX
i (13.34)
Wobec tego linia wpywu momentu w przekroju - w ukadzie statycznie niewyznaczalnym wynosi:
lwM
o
(n)
=lwM
o
(o)
+
i
n
M
o
(i )
lwX
i
(13.35)
gdzie:
lwM
o
(o)
linia wpywu momentu w przekroju - belki w ukadzie podstawowym (statycznie wyznaczalnym),
M
o
(i )
warto momentu zginajcego w przekroju - w stanie Xi = 1.
Rozpocznijmy od wyznaczenia linii wpywu momentu w przekroju - belki w ukadzie podstawowym
od wdrujcej siy jedynkowej. Dla ukadu podstawowego moment w przekroju - bdzie rny od zera,
wtedy gdy sia poruszajca si obcia przso (k-1,k),w ktrym zlokalizowany jest przekrj -.
Rys. 13.17. Linia wpywu momentu w przekroju w ukadzie podstawowym
k k+1
P=1
k-1
O O
lw M
(o)
x
x
x'
l
k
x'
x
l
k
x
x
l
k
1-
( )
Nastpnie okrelmy wartoci M
o
(i )
, czyli wartoci momentu zginajcego w przekroju - , gdy ukad
podstawowy bdzie obciony kolejno siami Xi = 1.
Spord wszystkich wartoci M
o
(i )
tylko dwie s niezerowe:

k-1
k
k+1
Rys. 13.18. Wartoci momentw M
(i)
w stanach jednostkowych
k-2

M
k-2
M
k-1
M
k
M
k+1
M
(k)
M
(k -1)
gdy obciymy przso, na ktrym znajduje si przekrj - momentem jednostkowym Xk-1 = 1 (obcienie
stacjonarne) przy lewej podporze,
Rys. 13.19. Moment M
(k-1)
przy obcieniu lewej podpory przsa si uoglnion X
k-1
=1
l
k
k-1
k
X
k -1
=1

x
x'
1 M
(k -1)
1
l
k
1
l
k
wtedy:
M
o
(k1)
=
x '
o
l
k
(13.36)
oraz gdy obciymy przso, na ktrym znajduje si przekrj - momentem jednostkowym Xk = 1
(obcienie stacjonarne) przy prawej podporze,

1
l
k
Rys. 13.20. Moment M
(k)
przy obcieniu prawej podpory przsa si uoglnion X
k
=1
k-1
k
x
X
k
=1
x'
l
k
M
(k)
1
l
k
wtedy:
M
o
(k )
=
x
o
l
k
(13.37)
Podstawiajc wyprowadzone wielkoci, otrzymujemy wzr ostateczny linii wpywu momentu w
przekroju - (zlokalizowanego w przle (i-1,i)) belki wieloprzsowej statycznie niewyznaczalnej od
wdrujcej siy jedynkowej P:
lwM
o
(n)
=lwM
o
(o)
+
x '
o
l
i
lw X
i 1
+
x
o
l
i
lw X
i
(13.38)
Przebieg linii wpywu momentu zginajcego w przekroju - dla ukadu podstawowego i rzeczywistego
przedstawiono na rys. 13.21.
Rys. 13.21. Linia wpywowa momentu zginajcego w przekroju -
k-1 k k+1
lw M
(n)
lw M
(o)
Linia wpywu si poprzecznych wyznaczymy analogicznie jak dla momentw zginajcych. Zapiszemy,
zgodnie z zasad superpozycji:

lwT
o
(n)
=lwT
o
(o)
+
i
n
T
o
(i )
lwX
i
(13.39)
Linia wpywu siy poprzecznej w przekroju - w ukadzie podstawowym ogranicza si do przsa, w ktrym
wystpuje przekrj.
k k+1
P=1
k-1
O O lwT
(o)
Rys. 13.22. Linia wpywu siy poprzecznej w przekroju dla ukadu podstawowego
x
x'
x
1-
x
l
k
-x
l
k
Wartoci siy poprzecznej T
o
(i )
bd niezerowe, podobnie jak dla momentw, tylko w dwch
przypadkach:
gdy obciymy przso, na ktrym znajduje si przekrj - momentem przy lewej podporze (rys. 13.19).
T
o
(k1)
=
1
l
k
(13.40)
oraz gdy obciymy przso, na ktrym znajduje si przekrj - momentem przy prawej podporze
(rys. 13.20).
T
o
(k)
=
1
l
k
(13.41)
po podstawieniu powyszych wartoci do wzoru (13.39) otrzymujemy:
lwT
o
(n)
=lwT
o
(o)
1
l
i
lw X
i 1
+
1
l
i
lw X
i
(13.42)
Przebieg linii wpywu siy poprzecznej w ukadzie podstawowym i rzeczywistym ilustruje rys. 13.23.

Rys. 13.23. Linia wpywu siy poprzecznej w przekroju
k k+1
P=1
k-1
O O lw T
(o)
lw T
(n)
x
13.4 Linie wpywu reakcji belki wieloprzsowej statycznie niewyznaczalnej.
Take w tym przypadku wykorzystamy zasad superpozycji:
lwR
r
(n)
=lwR
r
(o)
+
i
n
R
r
(i )
lwX
i
(13.43)
Linia wpywu reakcji w podporze k w ukadzie podstawowym R
k
(o)
swym zakresem obejmuje dwa
przsa.
k k+1 k-1
O O lw R
k
(o)
R
k
1
l
k
l
k+1
x P=1
1-
x
l
k+1
x
l
k
Wartoci reakcji R
k
(i )
bd niezerowe w trzech przypadkach (w trzech stanach jednostkowych):
Pierwszy przypadek przykadamy obcienie jednostkowe w punkcie k-1:

Rys. 13.25. Reakcja w podporze k w stanie X
k-1
=1
k k+1 k-1
X
k-1
=1
R
k
(k-1)
l
k
l
k+1
wtedy:
R
k
(k1)
=
1
l
k
(13.44)
Drugi przypadek obcienia jednostkowe w podporze k:
k
= 1
k k+1 k-1
X
k
=1
l
k
l
k+1
R
k
(k)
wtedy:
R
k
(k)
=
1
l
k
1
l
k+1
(13.45)
Trzeci przypadek obcienie jednostkowe w podporze k+1:
k+1
= 1
k k+1 k-1
X
k+1
=1
l
k
l
k+1
R
k
(k+1)

wtedy:
R
k
(k+1)
=
1
l
k+1
(13.46)
Po podstawieniu otrzymujemy ostateczny wzr na linie wpywu reakcji w podporze belki
wieloprzsowej statycznie niewyznaczalnej:
lwR
i
(n)
=lwR
i
(o)
+
1
l
i
lw X
i 1
(
1
l
i
+
1
l
i +1
)
lw X
i
+
1
l
i +1
lwX
i +1
(13.47)
Przebieg linii wpywu reakcji (dla belki bez podpr sprystych) przedstawiono poniej:
k-1 k k+1
R
k
lw R
k
(n)
1
Rys. 13.28. Linia wpywu reakcji w podporze k
lw R
k
(o)
Zadanie 1
Dla belki cigej przedstawionej na (rys. 13.29) wyznaczy linie wpywowe momentw i reakcji podporowych
oraz momentu zginajcego i siy poprzecznej w zaznaczonym przekroju.
10 6 8 3
3
[m]
7
k
J
0
1,2 J
0
P = 1
x
x
A B
C D E F
J
0
J
0
J
0
Rys. 13.29. Belka ciga

Sztywno porwnawcza belki wynosi EJo, natomiast sztywno podpory sprystej:
k=
1
5
EJ
0
m
3
Rzdne linii wpywowych bd wyznaczone z dokadnoci co 1,0 m.
Linie wpywowe w belkach cigych statycznie niewyznaczalnych oblicza si zgodnie z wzorem
superpozycyjnym:
S
(n)
( x)=S
o
( x)+
i
S
X
i
=1
X
i
( x)
(13.48)
gdzie:
S
(n)
warto w ukadzie niewyznaczalnym
S
o
warto w ukadzie wyznaczalnym
S
Xi=1
warto w stanie Xi = 1
Ukad jest jeden raz statycznie niewyznaczalny (SSN = 1)
W celu rozwizania przyjmujemy ukad podstawowy:
10 6 8 3 3
[m]
k
X
1
P = 1
x
Rys. 13.30. Ukad podstawowy
Rwnanie kanoniczne wyraa warunek kinematycznej zgodnoci.
A
B
( x)=6
11
X
1
( x)+6
1 P
( x)=0 (13.49)
Przy obliczaniu wartoci ij korzystamy z rwnania pracy wirtualnej uwzgldniajcego prace momentw
zginajcych i reakcji w podporach sprystych.
6
ij
=
M
i
M
j
EJ
dx+
R
(i )
R
( j )
k
(13.50)

W celu obliczenia przemieszczenia 11, wykonuj wykres momentw od siy jednostkowej przyoonej w
miejsce niewiadomej X1
Stan od obcienia X1 = 1
10 6 8 3 3
[m]
k
X
1
= 1
M
1
[m]
1
1
10
1
10
1
6
1
6
Rys. 13.31. Stan od obcienia X1 =1
Wykorzystujc wzr (13.50) otrzymujemy:
6
11
=
1
1,2 EJ
0
(
1
2
10 1
2
3
1
)
+
1
EJ
0
(
1
2
6 1
2
3
1
)
+
1
6
1
6
1
5
EJ
0
=
4,91(6)
EJ
0
Zamiast oblicza przemieszczenie w danym punkcie od poruszajcej si siy P = 1, skorzystamy z twierdzenia
Maxwella i obliczymy przemieszczenia pionowe
6
P1
punktu, nad ktrym stanie sia P od zaoonej,
nieruchomej siy X1 = 1. Poniewa pooenie siy P zmienia si funkcja
6
P1
( x)
jest lini ugicia
6
1 P
( x)=6
P1
( x)=y( x) (13.51)
Aby obliczy P1(x) naley znale linie ugicia w kadym z przedziaw korzystajc z rwnania
rniczkowego linii ugicia:
EJ
d
2
y
i
d x
i
2
=M ( x
i
) (13.52)
gdzie yi , xi to funkcja ugicia i wsprzdna punktu w i-tym przedziale.
Wyznaczamy linie ugicia dla poszczeglnych przedziaw (odcinkw) belki:

przedzia AB
Przyjmujemy ukad wsprzdnych x1 w zaczepiony w A
X
1
= 1
10
x
1
1
M(x
1
)=
A B
1
10
1
10
x
1
10
Rys. 13.32. Schemat belki w przedziale AB
Moment zginajcy w przekroju odlegym o x1 od A wynosi M1(x1) = x1/10. Korzystajc z zalenoci (13.52)
obliczamy:
1,2 EJ
0
d
2
y
1
d x
1
2
=
x
1
10
EJ
0
dy
1
dx
1
=
1
12
x
1
2
2
+C
1
EJ
0
y
1
=
1
24
x
1
3
3
+C
1
x
1
+D
1
(13.53)
Warunki brzegowe dla przedziau AB:
x
1
=0 y
1
=0
x
1
=10 y
1
=0
(13.54)
Pozwalaj wyznaczy wartoci staych cakowania
D
1
=0
C
1
=
25
18
(13.55)
Po podstawieniu wartoci (13.55) do rwnania (13.53) otrzymujemy rwnanie linii ugicia na odcinku AB:
y
1
=
1
EJ
0
(
1
72
x
1
3
+
25
18
x
1
)
(13.56)
odcinek BC

k
X
1
= 1
1
M(x
2
)=1-
x
2
6
B C
1
6
1
6
x
2
6
Rys. 13.33. Schemat belki w przedziale BC
Korzystajc z zalenoci (13.52) obliczamy:
EJ
0
d
2
y
2
d x
2
2
=
(
1
x
2
6
)
EJ
0
dy
2
dx
2
=
1
6
x
2
2
2
x
2
+C
2
EJ
0
y
2
=
1
12
x
2
3
3

x
2
2
2
+C
2
x
2
+D
2
(13.57)
Warunki brzegowe dla przedziau BC maj nastpujc posta:
x
2
=0 y
2
=0
x
2
=6 y
2
=
R
k
k
=
1
6
EJ
0
5
=
5
6 EJ
0
(13.58)
Po podstawieniu warunkw brzegowych do rwna (13.57) otrzymujemy:
D
2
=0
C
2
=
77
36
(13.59)
Wartoci (13.59) wstawione do rwnania (13.57) prowadz do funkcji linii ugicia na odcinku BC :
y
2
=
1
EJ
0
(
1
36
x
2
3
1
2
x
2
2
+
77
36
x
2
)
(13.60)
i kta obrotu przekroju
2
=
1
EJ
0
(
x
2
2
12
x
2
+
77
36
)
(13.61)

odcinek CD
8
k
x
3
C
D
1
6
Rys.13.34. Schemat belki w przedziale CD
Korzystajc z zalenoci (13.52) obliczamy:
EJ
0
d
2
y
3
d x
3
2
=0
EJ
0
dy
3
dx
3
=EJ
0
3
=C
3
EJ
0
y
3
=C
3
x
3
+D
3
(13.62)
Jak wczeniej ustalono przemieszczenie w podporze sprystej wynosi
x
3
=0 y
3
=
5
6 EJ
0
(13.63)
Natomiast kt obrotu przekroju nad podpor jest taki sam z lewej i prawej strony
2
( x
2
=6) =
3
( x
3
=0) (13.64)
obliczamy kt dla lewego przedziau
EJ
0
2
( x
2
=6)=
6
2
12
6+
77
36
=
31
36
(13.65)
i przyrwnujemy do funkcji z prawej strony
EJ
0
3
( x
3
=0)=C
3
(13.66)
Ostatecznie otrzymujemy:

D
3
=
5
6
C
3
=
31
36
(13.67)
Po ich wykorzystaniu otrzymujemy rwnanie linii ugicia na odcinku CD:
y
3
=
1
EJ
0
(
31
36
x
3
+
5
6
)
(13.68)
odcinek DE
3
x
4
D E
Rys. 13.35. Schemat belki w przedziale DE
Rwnie w tym przedziale moment w stanie X1 = 1 wynosi zero. Podobnie jak poprzednio prowadzimy
przeksztacenia
EJ
0
d
2
y
4
d x
4
2
=0
EJ
0
dy
4
dx
4
=C
4
EJ
0
y
4
=C
4
x
4
+D
4
(13.69)
Przemieszczenie pionowe punktu D wyznaczone w przedziale CD musi by taki same jak w przedziale DE.
y
3
( x
3
=8)=y
4
( x
4
=0) (13.70)
Dla przedziau CD mamy
EJ
0
y
3
( x
3
=8)=
31
36
8+
5
6
=
109
18
(13.71)
a dla DE wynosi
EJ
0
y
4
( x
4
=0)=D
4
(13.72)

w punkcie E jest podpora wic dla
x
4
=3 y
4
=0 (13.73)
Z powyszych zalenoci otrzymujemy
D
4
=
109
18
C
4
=
109
54
(13.74)
i dalej:
y
4
=
1
EJ
0
(
109
54
x
4
109
18
)
(13.75)
odcinek EF
3
x
5
E F
Rys. 13.36. Schemat belki w przedziale EF
Moment w stanie X1 wynosi 0 dla przedziau EF.
EJ
0
d
2
y
5
d x
5
2
=0
EJ
0
dy
5
dx
5
=C
5
EJ
0
y
5
=C
5
x
5
+D
5
(13.76)
warunki brzegowe dotycz podpory w punkcie E.
Przemieszczenie jest rwne zero
x
5
=0 y
5
=0 (13.77)

a kt obrotu taki sam nad podpor liczony z lewej i z prawej strony:
4
( x
4
=3)=
5
( x
5
=0) (13.78)
z lewej strony ju znamy warto
EJ
0
4
( x
4
=3)=
109
54
(13.79)
z prawej strony musimy wyznaczy
EJ
0
5
( x
5
=0)=C
5
(13.80)
Po podstawieniu otrzymujemy:
D
5
=0
C
5
=
109
54
(13.81)
Ostatecznie rwnanie linii ugicia na odcinku EF ma posta :
y
5
=
1
EJ
0
(
109
54
x
5
)
(13.82)
Znajc rwnania linii ugicia belki mona obliczy lini wpywu X1. Z rwnania kanonicznego wyznaczamy
funkcj
X
1
( x)=
6
1 P
( x)
6
11
Obliczenia zestawiono w (tab. 13.1). Aby uzyska wykres funkcji, prociej jest policzy wartoci
6
1 P
, a
potem X1 np. co 1 metr.

10 6 8 3 3
[m]
X
1
(x) [m]
0
,
0
0
0
-
0
,
2
8
0
-
0
,
5
4
2
-
0
,
7
7
1
-
0
,
9
4
9
-
1
,
0
5
9
-
1
,
0
8
5
-
1
,
0
0
8
-
0
,
8
1
4
-
0
,
4
8
3
0
,
0
0
0
_
_
_
+
-
0
,
3
3
9
-
0
,
5
0
8
-
0
,
5
4
2
-
0
,
4
7
5
-
0
,
3
3
9
-
0
,
1
6
9
0
,
0
0
6
0
,
1
8
1
0
,
3
5
6
0
,
5
3
1
0
,
7
0
6
0
,
8
8
1
1
,
0
5
6
1
,
2
3
2
0
,
8
2
1
0
,
4
1
1
0
,
0
0
0
-
0
,
4
4
1
-
0
,
8
2
1
-
1
,
2
3
2
Rys. 13.37. Linia wpywu momentu X1(x)
Linie wpywu reakcji podporowych oraz momentu zginajcego i siy poprzecznej w przekroju obliczymy ze
wzoru (13.48)
Wyznaczenie linii wpywu RA
(n)
(x)
Poniewa
R
A
X
1
=1
=
1
10
|
to:
R
A
( x)=R
A
0
( x)+
1
10
X
1
( x) (13.83)
Natomiast RA
0
, oznacza lini wpywu reakcji RA w ukadzie podstawowym wystpujc w pierwszym
przedziale i opisan funkcj.
10 6 8 3 3
[m]
k
x
1
1
R
A
0
(x) [ - ]
+
1-
x
1
10
Rys. 13.38. Linia wpywu RA
0
(x)
Obliczenia dla RA
(n)
zestawiono w (tab. 13.1) a wykres przedstawiono na rys. 13.39.

R
A
(n)
(x) [ - ]
10 6 8 3 3
[m]
_ _
+
+
1
,
0
0
0
0
,
8
7
2
0
,
7
4
6
0
,
6
2
3
0
,
5
0
5
0
,
3
9
4
0
,
2
9
2
0
,
1
9
9
0
,
0
5
2
0
,
0
0
0
-
0
,
0
3
4
0
,
1
1
9
-
0
,
0
5
1
-
0
,
0
5
4
-
0
,
0
4
7
-
0
,
0
3
4
-
0
,
0
1
7
0
,
0
0
1
0
,
0
1
8
0
,
0
3
6
0
,
0
5
3
0
,
0
7
1
0
,
0
8
8
0
,
1
0
6
0
,
1
2
3
0
,
0
8
2
0
,
0
4
1
0
,
0
0
0
-
0
,
0
4
1
-
0
,
0
8
2
-
0
,
1
2
3
Rys. 13.39. Linia wpywu RA
(n)
(x)
Wyznaczenie linii wpywu RB
(n)
(x)
Reakcja RB w stanie X1 = 1 wynosi 4/15 i jest skierowana w d.
Wobec tego:
R
B
(n)
( x)=R
B
0
( x)
4
15
X
1
( x) (13.84)
Linia wpywu RB w ukadzie podstawowym opisana jest rnymi funkcjami w poszczeglnych przedziaach
(rys. 13.40).
10 6 8 3 3
[m]
k
x
2
1
R
B
0
(x) [ - ]
x
1
+
x
3
x
4
x
5
+
_
x
1
10
1-
x
2
6
-x
3
6
-4
3
4
3
-4
3
+
4
9
x
4
4
9
x
5
Rys. 13.40. Linia wpywuRB
0
(x)
Wartoci RB
(n)
(x) obliczono w tabeli 13.1 i zaznaczono na rys. 13.41.

10 6 8 3 3
[m]
R
B
(n)
(x) [ - ]
0
,
0
0
0
0
,
1
7
5
0
,
3
4
5
0
,
5
0
6
0
,
6
5
3
0
,
7
8
2
0
,
8
8
9
0
,
9
6
9
1
,
0
1
7
1
,
0
2
9
1
,
0
0
0
0
,
9
2
4
0
,
8
0
2
0
,
6
4
5
0
,
4
6
0
0
,
2
5
7
0
,
0
4
5
+
+
_
-
0
,
1
6
8
-
0
,
3
8
2
-
0
,
5
9
5
-
0
,
8
0
8
-
1
,
0
2
2
-
1
,
2
3
5
-
1
,
4
4
8
-
1
,
6
6
2
-
1
,
1
0
8
-
0
,
5
5
4
0
,
0
0
0
0
,
5
5
4
1
,
1
0
8
1
,
6
6
2
Rys. 13.41. Linia wpywu RB
(n)
(x)
Wyznaczenie linii wpywu RC
(n)
(x)
dla X1 = 1 reakcja RC wynosi 1/6
Lini wpywu reakcji RC w ukadzie podstawowym przedstawiono na rys.13.42.
10 6 8 3 3
[m]
k
x
2
1
R
C
0
(x) [ - ]
x
3
x
4
+
_
x
5
-7
3
x
2
6
7
9
x
5
1+
x
3
6
7
3
-
7
9
x
4
7
3
Rys. 13.42. Linia wpywu RC
0
(x)
a w ukadzie niewyznaczalnym na rys. 13.43.

10 6 8 3 3
[m]
0
,
0
0
0
-
0
,
0
4
7
-
0
,
0
9
0
-
0
,
1
2
9
-
0
,
1
5
8
-
0
,
1
7
7
-
0
,
1
8
1
-
0
,
1
6
8
-
0
,
1
3
6
-
0
,
0
8
1
0
,
0
0
0
0
,
1
1
0
0
,
2
4
9
0
,
4
1
0
0
,
5
8
8
0
,
7
7
7
0
,
9
7
2
1
,
1
6
8
1
,
3
6
3
1
,
5
5
9
1
,
7
5
5
1
,
9
5
1
2
,
1
4
7
2
,
3
4
3
2
,
5
3
9
1
,
6
9
2
+
_
_
0
,
8
4
6
0
,
0
0
0
-
0
,
8
4
6
-
1
,
6
9
2
-
2
,
5
3
9
R
C
(n)
(x) [ - ]
Rys. 13.43. Linia wpywu RC
(n)
(x)
Wyznaczenie linii wpywu RD
(n)
(x)
poniewa RD(X1=1) = 0 [-] to:
R
D
(n)
( x)=R
D
0
( x)
10 6 8 3 3
[m]
0
,
0
0
0
0
,
3
3
3
0
,
6
6
7
1
,
0
0
0
1
,
3
3
3
1
,
6
6
7
2
,
0
0
0
R
D
(x) [ - ]
+
Rys. 13.44. Linia wpywu RD
(n)
(x)=RD
0
(x)
Wyznaczenie linii wpywu
M
o
( x)
Korzystajc z zalenoci (13.48) moemy zapisa:
M
o
( x)=M
o
0
( x)+M
o
X
1
=1
X
1
( x) (13.85)
Moment w przekroju - w stanie X1 = 1 wynosi:

7 6
8 3 3
[m]
M
1
[m]
1
3
0,7
1
10
1
6
1
6
1
10
Rys. 13.45. Wykres momentw dla X1=1
Natomiast linia wpywu
M
o
w ukadzie podstawowym jest rna od zera tylko w przedziale A-B.
M
0
(x) [m] 2,1
x
2
x
1
+
2,1-
7 6
8 3 3
[m]
3
3
10
x
1
x
1
10
1-
x
1
10
7
10
x
2
Rys. 13.46. Linia wpywu M
0
(x)
Obliczenia M
o
(n)
( x) zestawiono w (tab. 13.1)
7 6
8 3 3
[m]
3
+
+
_
_
M
(n)
(x) [ m ]
0
,
0
0
0
0
,
1
0
4
0
,
2
2
0
0
,
3
6
0
0
,
5
3
6
0
,
7
5
8
1
,
0
4
1
1
,
3
9
4
0
,
8
3
1
0
,
3
6
2
0
,
0
0
0
-
0
,
2
3
7
-
0
,
3
5
6
-
0
,
3
8
0
-
0
,
3
3
2
-
0
,
2
3
7
-
0
,
1
1
9
0
,
0
0
4
0
,
1
2
7
0
,
2
4
9
0
,
3
7
2
0
,
4
9
4
0
,
6
1
7
0
,
7
4
0
0
,
8
6
2
0
,
5
7
5
0
,
2
8
7
0
,
0
0
0
-
0
,
2
8
7
-
0
,
5
7
5
-
0
,
8
6
2
Rys. 13.47. Linia wpywu M
(n)
(x)
Wyznaczenie linii wpywu T(x)
T
o
( x)=T
o
0
( x)+T
o
X
1
=1
X
1
( x) (13.86)
gdzie:
T(X1 = 1) oznacza warto siy poprzecznej w przekroju - od siy X1 = 1
T
0
oznacza lini wpywu siy poprzecznej T od siy P = 1 w ukadzie podstawowym.

Na rys. 13.48 przedstawiono wykres si poprzecznych w stanie X1 = 1. Poniewa w przedziale AB warto
siy tncej jest staa to:
10 6 8 3 3
[m]
k
T
1
[ - ]
+
_
-1
6
1
10
Rys. 13.48. Wykres si tncych dla X1=1
T(X1 = 1) = 0,1 [-]
Najpierw wyznaczono lini wpywu w ukadzie podstawowym
k
T
0
(x) [ - ]
7 6
8 3 3
[m]
3
_
+
x
1
-0,7
0,3
0,3 -
-x
1
10
x
1
10
Rys. 13.49. Linia wpywu T
0
(x)
A nastpnie obliczono T
o
(n)
( x)
7 6
8 3 3
[m]
3
T
(n)
(x) [ - ]
_ _
+
0
,
0
0
0
-
0
,
0
3
4
-
0
,
0
5
1
-
0
,
0
5
4
-
0
,
0
4
7
-
0
,
0
3
4
-
0
,
0
1
7
0
,
0
0
1
0
,
0
1
8
0
,
0
3
6
0
,
0
5
3
0
,
0
7
1
0
,
0
8
8
0
,
1
0
6
0
,
1
2
3
0
,
0
8
2
0
,
0
4
1
0
,
0
0
0
-
0
,
0
4
1
-
0
,
0
8
2
-
0
,
1
2
3
_
+
0
,
0
0
0
-
0
,
1
2
8
-
0
,
2
5
4
-
0
,
3
7
7
-
0
,
4
9
5
-
0
,
6
0
6
-
0
,
7
0
8
-
0
,
8
0
1
0
,
1
9
9
0
,
1
9
9
0
,
0
5
2
Rys. 13.50. Linia wpywu T
(n)
(x)

Tabela 13.1. Zestawienie oblicze dla kolejnych punktw belki
x P1(x) X1(x) RA
0
(x) RA
(n)
(x) RB
0
(x) RB
(n)
(x) RC
0
(x) RC
(n)
(x) M
0
(x) M
(n)
(x) T
0
(x) T
(n)
(x)
0 0,00
1 1,38
2 2,67
3 3,79
4 4,67
5 5,21
6 5,33
7 4,96
7 4,96
8 4,00
9 2,38
10 0,00
10 0,00
11 1,67
12 2,50
13 2,67
14 2,33
15 1,67
16 0,83
16 0,83
17 -0,03
18 -0,89
19 -1,75
20 -2,61
21 -3,47
22 -4,33
23 -5,19
24 -6,06
24 -6,06
25 -4,04
26 -2,02
27 0,00
27 0,00
28 2,02
29 4,04
30 6,06
0,000 1,00 1,000 0,00 0,000 0,00 0,000 0,00 0,000 0,00 0,000
-0,280 0,90 0,872 0,10 0,175 0,00 -0,047 0,30 0,104 -0,10 -0,128
-0,542 0,80 0,746 0,20 0,345 0,00 -0,090 0,60 0,220 -0,20 -0,254
-0,771 0,70 0,623 0,30 0,506 0,00 -0,129 0,90 0,360 -0,30 -0,377
-0,949 0,60 0,505 0,40 0,653 0,00 -0,158 1,20 0,536 -0,40 -0,495
-1,059 0,50 0,394 0,50 0,782 0,00 -0,177 1,50 0,758 -0,50 -0,606
-1,085 0,40 0,292 0,60 0,889 0,00 -0,181 1,80 1,041 -0,60 -0,708
-1,008 0,30 0,199 0,70 0,969 0,00 -0,168 2,10 1,394 -0,70 -0,801
-1,008 0,30 0,199 0,70 0,969 0,00 -0,168 2,10 1,394 0,30 0,199
-0,814 0,20 0,119 0,80 1,017 0,00 -0,136 1,40 0,831 0,20 0,119
-0,483 0,10 0,020 0,90 1,029 0,00 -0,081 0,70 0,362 0,10 0,052
0,000 0,00 0,000 1,00 1,000 0,00 0,000 0,00 0,000 0,00 0,000
0,000 0,00 0,000 1,00 1,000 0,00 0,000 0,00 0,000 0,00 0,000
-0,339 0,00 -0,034 0,83 0,924 0,10 0,110 0,00 -0,237 0,00 -0,034
-0,508 0,00 -0,051 0,67 0,802 0,33 0,249 0,00 -0,356 0,00 -0,051
-0,542 0,00 -0,054 0,50 0,645 0,50 0,410 0,00 -0,380 0,00 -0,054
-0,475 0,00 -0,047 0,33 0,460 0,67 0,588 0,00 -0,332 0,00 -0,047
-0,339 0,00 -0,034 0,17 0,257 0,83 0,777 0,00 -0,237 0,00 -0,034
-0,169 0,00 -0,017 0,00 0,045 1,00 0,972 0,00 -0,119 0,00 -0,017
-0,169 0,00 -0,017 0,00 0,045 1,00 0,972 0,00 -0,119 0,00 -0,017
0,006 0,00 0,001 -0,17 -0,168 1,17 1,168 0,00 0,004 0,00 0,001
0,181 0,00 0,018 -0,33 -0,382 1,33 1,363 0,00 0,127 0,00 0,018
0,356 0,00 0,036 -0,50 -0,595 1,50 1,559 0,00 0,249 0,00 0,036
0,531 0,00 0,053 -0,67 -0,808 1,67 1,755 0,00 0,372 0,00 0,053
0,706 0,00 0,071 -0,83 -1,022 1,83 1,951 0,00 0,494 0,00 0,071
0,881 0,00 0,088 -1,00 -1,235 2,00 2,147 0,00 0,617 0,00 0,088
1,056 0,00 0,106 -1,17 -1,448 2,17 2,343 0,00 0,740 0,00 0,106
1,232 0,00 0,123 -1,33 -1,662 2,33 2,539 0,00 0,862 0,00 0,123
1,232 0,00 0,123 -1,33 -1,662 2,33 2,539 0,00 0,862 0,00 0,123
0,821
0,411
0,000
0,000
-0,411
-0,821
-1,232
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,820
0,041
0,000
0,000
-0,041
-0,082
-0,123
-0,89
-0,44
0,00
0,00
0,44
0,89
1,33
-1,108
-0,554
0,000
0,000
0,554
1,108
1,662
1,56
0,78
0,00
0,00
-0,78
-1,56
-2,33
1,692
0,846
0,000
0,000
-0,846
-1,692
-2,539
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,575
0,287
0,000
0,000
-0,287
-0,575
-0,862
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,082
0,041
0,000
0,000
-0,041
-0,082
0,123

Belki Ciągłe Statycznie Niewyznaczalne: 13.1. Metoda Trzech Momentów

Transféré par

Informations du document

Titre original

Copyright

Formats disponibles

Partager ce document

Partager ou intégrer le document

Options de partage

Avez-vous trouvé ce document utile ?

Ce contenu est-il inapproprié ?

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Belki Ciągłe Statycznie Niewyznaczalne: 13.1. Metoda Trzech Momentów

Transféré par

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Cz 1 13.

BELKI CIGE STATYCZNIE NIEWYZNACZALNE 1

Vous aimerez peut-être aussi