Vous êtes sur la page 1sur 27

UNIVERSIDADE FEDERAL DO RIO DE JANEIRO

Faculdade de Letras
Disciplina: Latim Genrico II
Professora: Maria da Conceio Silveira.

Data: _________

Aluno (a): _____________________________________________________Turma: _________


MATERIAL DE ESTUDO
Quadros de DMTs
INFECTVM.
Latim
Presente do Indicativo
Imperfeito do Indicativo

DMT
0
3 e 4
conj.:
-EBA-

Portugus
Presente do Indicativo
Imperfeito do Indicativo

Latim
Pretrito Perf. Indicativo

DMT
0

Mais q Perf. Indicativo

-ERA-

Portugus
Pret. Perf. Indicativo
Pret. Perf. Composto Indic.
Mais q Perf. Indic
Mais q Perf. Comp. Indic.

1 e 2
conj.:
-BA-

Ex.: cant 0 o = Eu canto


canta ba m = Eu cantava
PERFECTVM

Ex.: cantau 0 isti = Eu cantei / Eu tenho cantado


cantau era m = Eu cantara / Eu tinha cantado

ATIVAS
-O/-M
-S
-T
-MVS
-TIS
-NT

Quadro de DNPs
PASSIVAS
EXCLUSIVAS Pret. Perf. Indic.
-OR/-R
-I
-RIS
-ISTI
-TVR
-IT
-MVR
-IMVS
-MINI
-ISTIS
-NTVR
-ERVNT/-ERE

OBS.: 1) A vogal temtica da 1 conjugao apaga-se em presena de outra vogal.


2) A vogal breve da 3 conjugao ser -E- antes de -R e -U- antes de N.
Ex.: legeris / caperis; legunt / capiunt.

QUARTA DECLINAO
I-Declinao padro: Senatus, -us (m.) Senado / manus, -us (f.) mo
N.
V.
Ac.
G.
D.
Ab.

singular
SENATVS
SENATVS
SENATVM
SENATVS
SENATVI
SENATV

plural
SENATVS
SENATVS
SENATVS
SENATVVM
SENATIBVS
SENATIBVS

singular
MANVS
MANVS
MANVM
MANVS
MANVI
MANV

plural
MANVS
MANVS
MANVS
MANVVM
MANIBVS
MANIBVS

II-Declinao dos neutros: cornu, -us (u) chifre, bico das aves, trombeta.
N.
V.
Ac.
G.
D.
Ab.

singular
CORNV
CORNV
CORNV
CORNVS (-V)
CORNVI (-V)
CORNV

plural
CORNVA
CORNVA
CORNVA
CORNVVM
CORNIBVS
CORNIBVS

Substantivo Jesus: irregular.


IESVS
IESV
IESVM
IESV
IESV
IESV

III-Declinaes irregulares:
dat./abl.
1-Arcus, -us (m.) ....arcVBVS
2-Artus, -uum (m.)..artVBVS
3-Partus, -us (m.).partVBVS

3a declinao
4-arx, arcis (f.).arcibus
5-ars, artis (f.)..artibus
6-pars, partis (f.)..partibus

[1-arco, 2-articulaes (raramente no singular), 3-parto, 4-cidadela, 5-arte, 6-parte]


IV-Observaes:
1-A 4 declinao possui vocabulrio bastante reduzido.
2-Pertencem 4 declinao:
acus, -us (f.) - agulha
lacus, -us (m.) lago
(pecu)pecua, -uum (n.) - gado, dinheiro
portus, -us (m.) - porto, foz

quercus, -us (f.) - carvalho


specus, -us (m.) - gruta, abismo
tribus, -us (f.) - tribo
ueru,-us (n.) - espeto, dardo

3-O substantivo IMPETVS (m.) s utilizado no acusativo e ablativo singular e no nominativo e


acusativo plural. Nos demais casos aparece INCURSIO, -ONIS (f.), da 3 declinao.
4-O substantivo DOMVS, -VS (f.), geralmente segue no ablativo singular e no acusativo plural a
2 declinao, na qual tambm declinado.

QUINTA DECLINAO
I-Declinao padro: res, rei (f.); dies, diei (f./m.); meridies, -ei (m.)
N.
V.
Ac.
G.
D.
Ab.

singular
RES
RES
REM
REI
REI
RE

plural
RES
RES
RES
RERVM
REBVS
REBVS

singular
DIES
DIES
DIEM
DIEI
DIEI
DIE

plural
DIES
DIES
DIES
DIERVM
DIEBVS
DIEBVS

singular
MERIDIES
MERIDIES
MERIDIEM
MERIDIEI
MERIDIEI
MERIDIE

II-Observaes.
1-Possui quantidade de palavras ainda menor que a 4 declinao.
2-Declinao predominantemente feminina.
3-Dies ser masculino quando indicar o perodo de 24 horas.
4-Apenas, res, rei e dies, -ei so declinados em todos os casos do plural e do singular.
5-Palavras como spes, -ei,- facies, -ei - glacies, -ei possuem, alm do singular completo, nominativo,
acusativo e vocativo plural.
6-Alguns substantivos so declinados pela 5 no singular e pela 1 declinao no plural (mollities,
barbaries, luxuries, mundities, segnities).
Ex.:
N.
V.
Ac.
G.
D.

singular
MATERIES*
MATERIES
MATERIEM
MATERIEI
MATERIEI
Ab.
MATERIE

plural
MATERIAE
MATERIAE
MATERIAS
MATERIARVM
MATERIIS
MATERIIS

*Ou integralmente pela 1 declinao.


7-No genitivo e dativo singular podemos encontrar -e em lugar de ei. Ex.: fide, e no fidei.
8-Alm da flexo instvel, tambm possui palavras que oscilam entre ela prpria e outras declinaes.
Ex.: plebes, -ei / plebs, -is (f.) plebe;

requies, -ei / requies, -etis (f.) repouso.

UNIVERSIDADE FEDERAL DO RIO DE JANEIRO


Faculdade de Letras
Disciplina: Latim Genrico II
Professora: Maria da Conceio Silveira.

Data: _________

Aluno (a): ________________________________________________________Turma: _________


Exerccios de fixao.
1-Traduza e passe para o plural.
a) Magister Romanus laudat Graeciam, suam magnam magistram.
b) Miles habet galeam auratam et hastam lentam.
c) Gallus pagus excitat incolam strenuum.
d) Bonus discipulus semper mundum librum habet.
e) Piscis natat in mari.
f) Vulpis sollers gallinam, anserem et anatem captat.
g) In manu portat sacerdos ramum.
h) Taurulus uulnerat quercum cornu paruo.
i) Glacies tegit uiam pallio albo.
j) Temeritas est saepe magna pernicies.
2-Faa a anlise morfossinttica e traduza.
a) Praecipua metalla sunt aurum, argentum, ferrum, et plumbum.
b) Magna erat laetitia in agro.
c) Domina laudat ancillam diligentem.
d) Studium decorat discipulum impigrum.
e) Historia lux testisque semper fuit.
f) Venatores laborem et frigus tolerant.
g) Aduersas res spe tolerant homines.
h) Mollities et Segnities faciunt magistros iratos.
3-Passe para o plural e traduza.
a) Lusitania et Hispania sunt vicinae.
b) Diligentia rara est in ancilla iuuenis.
c) Cicada est prodiga.
d) Bruma longa fuit.
e) Fortuna est dea romana.
f) Bonus discipulus est semper magnum exemplum.
g) Sacrum est templum.
h) Virgilius fuit magnus poeta latinus, Ouidius, maximus omnium.
i) Populus Romanus amabat magnificos ludos.
j) Animal tolerat solem ardentem.
l) Vir probus et fortis mortem non timet.
4-Faa a anlise morfossinttica e traduza.
a) Morbos et uulnera docti sapientesque medici sanant.
b) Seneca fuit uir excellenti ingenio.
c) Cicero iudicabat Catilinam perfidum.
d) Imperatores antiqui acclamauerunt Augustum principem Romanum.
e) Omnes gentes putant spem dulcem.

I-Sintaxe do GENITIVO.

II-Sintaxe do DATIVO.

1-Genitivo adnominal (objetivo e subjetivo).

1-Dativo de atribuio (objeto indireto).

Scriptura discipuli (adjunto adnominal)

Discipulus scribit epistolam magistro.

Scriptura legum (complemento nominal)

Seruius studit grammaticae.

2-Genitivo partitivo.

Publius dicit aliquid alicui

Omnes partes uitae. (com substantivo)


Multitudo hominum.

2-Dativo de interesse (objeto indireto ou


complemento relativo)

...fortissimi Gallorum. (com adjetivo)

Venus seruit amori.

Quae illarum? (com pronome)


Nullus nostrum.

Magistri oboediunt scientiae.


Aratores operantur gentibus.

Vnus uestrum. (com numeral)


Primus omnium.

3-Dativo de posse.

Satis uerborum (com advrbio)


Vbi terrarum?

Magna gloria homini est. (Homo habet magnam


gloriam.)

3-Genitivo complemento de alguns verbos


e adjetivos: desejo, posse, lembrana,
conhecimento, carncia ou abundncia
(encher), privao.

Iuppiter pater omnibus diis est. (Omnes dii Iouem


patrem habent.)

Auidus pecuniae.
Virgiulius potitur domi.

4-Dativo complemento de adjetivo (complemento


nominal): amizade, proximidade, semelhana,
utilidade.

Puella meminit aetatis tenerae.

Simo similis homini est.

Seneca conscius fortunae sui est.

Homo lupus homini.

Vir inops sapientiae.

Iuno dea amica mulieribus est.

4-Genitivo com est/sunt (possessivo em


sentido figurado):
Veritas est sapientis.

Veritas sapienti est. (Sapiens ueritatem habet.)

Exerccios de fixao.
1-Complete as sentenas abaixo com as palavras indicadas entre parnteses. Observe o
sentido para empregar o caso correto. Depois traduza.
a) Pulchritudo est ___________________ et uis ___________________. (femina, -ae uir, -i)
___________________________________________________________________________ .
b) Ager ____________________ erat. (agricola, -ae)
___________________________________________________________________________ .
c) Procella nocuit _____________________ . (seges, -etis)
___________________________________________________________________________ .
2-Substitua as frases acima por outra estrutura equivalente, quando possvel.
___________________________________________________________________________ .
___________________________________________________________________________ .
3-Com base na sintaxe dos casos classifique os vocbulos sublinhados.
a) Quod nomen tibi est? Mihi nomen ___________________ est. (..........................................)
b) Quid noui? (......................................................................)
c) Quota hora est? (........................................................................)
d) Graeca difficillima linguarum. (....................................................................)
4-Complete com a palavra ao lado de acordo com o sentido.
a) Capua proxima _________________________ est. (Roma, 1)
Quid est femina?
b) Domina __________________________ . (maritus, 2)
c) Custos ___________________________ . (filius, 2)
d) Mater ____________________________ . (familia, 1)
e) Amica ____________________________ . (canis, 3)
f) Ancilla ____________________________ . (domus, 2)
g) Filia ______________________________ . (parentes, 3)
5-Empregue o genitivo, conforme indicado e traduza.
a) Temeritas _____________________ est (miles), prudentia _______________ . (sapiens)
______________________________________________________________
b) Ortus est initium ___________________ (uita); mors, finis.
______________________________________________________________
c) Exitus ______________________ uictoria est. (pugnantes)
______________________________________________________________

d) Sapientia est fructus ________________________ . (ingenium)


______________________________________________________________
e) Vitia __________________ sunt (mos), non ___________________ . (senectus)
______________________________________________________________
f) Caesar uir _____________________________________ fuit. (magna fortitudo)
______________________________________________________________
g) Sapientia aurum _______________________________ est. (mens humana)
______________________________________________________________
6-Use o dativo.
a) Mars et Minerua fauent ___________________________________ . (bellum)
b) Venus et Cupido seruiunt ________________________________ . (amor)
c) Fides cara_____________________ est (paucus); pecunia, multis.
d) Flores placent ___________________________ . (femina)
e) Lupus nocet _______________________________ . (grex)
f) Aer et aqua utiles sunt ________________________ . (homo)
7-Reescreva as frases acima que contm dativos de interesse usando acusativos.
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
8-Passe para dativo de posse e faa a anlise morfossinttica dos termos sublinhados.
a) Consul habet uillam prope Romam.
_________________________________________________________
b) Pater habet filios filiasque.
_________________________________________________________
c) Milites habent galeas et hastas.
_________________________________________________________
d) Pastor et agricola habent rus.
_________________________________________________________
e) Deae habent magnam potestatem.
_________________________________________________________
f) Pugnantes habent desiderium uictoriae.
_________________________________________________________

UNIVERSIDADE FEDERAL DO RIO DE JANEIRO


Faculdade de Letras
Disciplina: Latim Genrico II
Professora: Maria da Conceio Silveira.

Data: _________

Aluno (a): _____________________________________________________Turma: _________


III-GRAUS DOS ADJETIVOS
1-Comparativo de superioridade: Radical + -ior, -ius.
A) Sintaxe do comparativo.
Filius intellegentior patre (quam pater).
Teoria: Comparando 2 elementos segundo uma qualidade (Filius e pater), o segundo elemento
ir para o ablativo de comparao, ou permanecer no mesmo caso do 1 elemento e
precedido de quam.
Pater intellegentior quam felicior. (ou Pater magis intellegens quam felix.)
Teoria: Comparando 2 qualidades de um mesmo elemento (intellegens e felix), os dois adjetivos
vo para o grau comparativo de superioridade ou o 1 vem precedido de magis e o 2 adjetivo
vem precedido de quam.
2-Comparativo de inferioridade:
Filius minus intellegens patre (quam pater).
Teoria: Comparando 2 elementos segundo uma qualidade, o adjetivo (intellegens) vem precedido
de minus, e e 2 elemento da comparao vem no ablativo de comparao, ou no mesmo caso
do 1 elemento precedido de quam.
Pater minus felix quam intellegens.
Teoria: Comparando duas qualidades em um nico elemento, as duas qualidades vm no
mesmo caso do elemento avaliado (pater), sendo que o 1 adjetivo vem precedido de minus e o
2 de quam
3-Comparativo de igualdade:
Pater tam intellegens quam filius. (non minus/quam; pariter/ac; aeque/ac; aeque/atque)
Teoria: Comparando 2 elementos segundo uma qualidade, alm do par tam/quam, o adjetivo e o
segundo elemento da comparao podero vir seguidos de qualquer um dos pares entre
parnteses, respectivamente.
Exerccios de fixao.
1-Complete com o adjetivo indicado ao lado no grau comparativo de superioridade.
a) Consul _________________________ praetore. (diues, -itis)

b) Flores _________________________ saxis. (suauis, -e)


c) Aliqui putant discipulum _______________________ magistro. (patiens, -entis)
d) Censeo gladiatorem ________________________ milite. (fortis, -e)
e) Seruimus domino _________________________ rege. (potens, -ntis)
2-Substitua o segundo elemento da comparao usando quam.
a) ________________________________________________________________________ .
b) ________________________________________________________________________ .
c) ________________________________________________________________________ .
d) ________________________________________________________________________ .
e) ________________________________________________________________________ .
3-Substitua o 2 elemento da comparao por outro adjetivo, conforme sugerido abaixo.
a) _____________________________________________________ . (potens, -ntis)
b) _____________________________________________________ . (pulcher, -chra, -chrum)
c) _____________________________________________________ . (sedulus, -a, -um)
d) _____________________________________________________ . (ferox, -ocis)
e) _____________________________________________________ . (amabilis, -e)
4-Reescreva as frases do exerccio 2, usando o comparativo de inferioridade.
___________________________________________________________________________ .
___________________________________________________________________________ .
___________________________________________________________________________ .
___________________________________________________________________________ .
___________________________________________________________________________ .
5-Idem, usando o comparativo de igualdade.
___________________________________________________________________________ .
___________________________________________________________________________ .
___________________________________________________________________________ .
___________________________________________________________________________ .
___________________________________________________________________________ .

1-Superlativo (absoluto ou relativo) - sinttico, conforme abaixo.


a) Radical + -issimus, -a, -um.
Ex.: dulcis / auarus / ferox
b) Nom. sing. masc. em -r: -rimus, -a, -um.
Ex.: pulcher / acer

c) Facilis, difficilis, similis, dissimilis, humilis, gracilis (-ior, -ius, no comparativo; mas -limus, -a,
-um, no superlativo).
B) Sintaxe do superlativo.
Ex.: Graeca difficillima linguarum; e/de linguis; inter linguas.
Teoria: No superlativo relativo, o conjunto (2 elemento) do qual o 1 elemento (Graeca)
sobressai pela qualidade (difficilis) elevada ao grau mximo (adjetivo no superlativo) poder vir
no genitivo (linguarum), no ablativo precedido de e, ex, de, ou no acusativo, precedido de
inter.
Formaes irregulares:
Grau normal
Bonus
Malus
Magnus
Paruus

Grau comparativo de superioridade


Melior, -ius
Peior, -ius
Maior, -ius
Minor, minus

Grau superlativo
Optimus, -a, -um
Pessimus, -a, -um
Maximus, -a, -um
Minimus, -a, -um

Exerccios.
1-Reescreva os adjetivos abaixo com o paradigma do comparativo e do superlativo:
Grauis, -e
Aptus, -a, -um
Prudens, -ntis
Terribilis, -e
Malus, -a, -um
Humilis, -e
Miser, -era, -erum
2-Empregue o superlativo, conforme o modelo.
Venus est pulchra; Venus est dea.
Venus est pulcherrima dearum.

a) Consul est potens; Consul est rex.


____________________________________________________________________________ .
b) Petrus est bonus; Petrus est discipulus.
____________________________________________________________________________ .
c) Iulia est diligens; Iulia est ancilla.

_____________________________________________________________________________ .
d) Censes: Gladiatores sunt fortes; Gladiatores sunt pugnantes.
_____________________________________________________________________________ .
3-Reescreva de outra forma possvel.
a) __________________________________________________________________________.
b) ________________________________________________________________________ .

c) __________________________________________________________________________ .
d) __________________________________________________________________________ .

UNIVERSIDADE FEDERAL DO RIO DE JANEIRO


Faculdade de Letras
Disciplina: Latim Genrico II
Professora: Maria da Conceio Silveira.

Data: _________

Aluno (a): _____________________________________________________Turma: _________


Exerccios de reviso 1 Avaliao.
1-Traduza e faa a anlise morfossinttica.
a) Laetitia agricolarum magna est.
___________________________________________________________________________ .
b) Per horas calidas ferae siluarum frigidam aquam affectant.
___________________________________________________________________________ .
c) Studium linguae latinae discipulo impigro gaudium est.
___________________________________________________________________________ .
2-Traduza e passe para o plural.
a) Homo habet cerebrum, oculos, supercilia, labra, mentum, collum, dorsum.
___________________________________________________________________________ .
___________________________________________________________________________ .
b) Niger aper nostrum campum uastant.
___________________________________________________________________________ .
___________________________________________________________________________ .
c) Mulier temperat aqua rubrum uinum.
___________________________________________________________________________ .
___________________________________________________________________________ .
3-Traduza e passe para o plural ou para o singular, conforme a frase.
a) Pulchra praemia studiosis discipulis dantur.
____________________________________________________________________ .
___________________________________________________________________________ .
b) Per noctes siderum splendorem omnes spectant.
____________________________________________________________________ .
___________________________________________________________________________ .
c) In mari, in fluminibus et in fontibus lux solis et imago Creatoris fulgent.
___________________________________________________________________________ .
___________________________________________________________________________ .
d) Clades liberorum corda patrum et matrum amaritudine onerat.
____________________________________________________________________ .
___________________________________________________________________________ .

e) In manibus anus ramus quercus est.


_______________________________________________________________________ .
___________________________________________________________________________ .
f) Dux exercitui equitatus fugam nuntiat.
________________________________________________________________________ .
___________________________________________________________________________ .
g) Membra trunco artubus religantur.
________________________________________________________________________ .
___________________________________________________________________________ .
4-Complete com os adjetivos entre parntesis e traduza as frases..
a) De monte ____________________ , milites ___________________ ________________
tela coniiciunt in Hannibalem. (ingens, -entis; obsessus, -a, -um; multus, -a, -um)
___________________________________________________________________________ .
b) _________________ voce dominum ________________ orat. (supplex, -icis; crudelis, -e)
___________________________________________________________________________ .
c) Homo constat ______________ corpore et animo _________________ . (mortalis, -e;
immortalis, -e)
___________________________________________________________________________ .
d) Efficiunt ______________ iter per glaciem __________________ . (longus, -a, -um; frigidus,
-a, -um)
___________________________________________________________________________ .
e) Post _____________ cladem, rerum facies ________________ est militibus. (magnus, -a,
-um; dissimilis, -e)
___________________________________________________________________________ .
5-Decline os sintagmas abaixo em todos os casos:
a) Domus, -i + clarus, -a, -um

b) Aduersus, -a, -um + occasio, -onis.

c) Genu, -us + flexus, -a, -um

d) Merces, edis + meritus, -a, -um

6-Complete com o adjetivo ao lado no grau comparativo e/ou substitua por outra construo
(quando) possvel.
a) Exempla _________________ (utilis, -e) sunt praeceptis.
___________________________________________________________________________
b) Bona opinio ________________ (bonus, -a, -um) pecunia.
___________________________________________________________________________
c) Cogitatio _________________ (uelox -cis) quam uentus.
___________________________________________________________________________
d) Peccatum ________________ (turpis, -e) quam ____________________ funestus, -a, -um).
____________________________________________________________________________
e) Animi morbi ______________________ (perniciosus, -a, -um) sunt quam corporis.
____________________________________________________________________________
f) Europa ____________________ (magnus, -a, -um) quam Asia.
____________________________________________________________________________
g) Atticus est tam pater quam ciuis. _______________________________________________
____________________________________________________________________________
h) Fulmen minus _______________ (celer, -is, -e) est quam mens.
____________________________________________________________________________
i) Bella ciuilia _______________________ (crudelis, -e) quam bella externa.
____________________________________________________________________________
7-Responda:
a) O que caracteriza o acusativo adverbial? _______________________________________ .
b) Com os casos __________________ e ____________________ pode-se expressar a noo
de posse.
c) So exemplos de preposies de acusativo/ablativo: __________ , _________ ,__________.
d) A que funo sinttica do portugus corresponde o genitivo adnominal objetivo?
___________________________ .
8-Correlacione:
1-ablativo
2-acusativo

(
(
(

) adjunto adverbial de lugar onde


) adjunto adverbial de lugar para onde
) adjunto adverbial de lugar donde

9-Da raiz e do significado de nocet/nocent podem-se inferir os seguintes vocbulos (adjetivos)


da lngua portuguesa: ______________________ e ____________________.
10-Das alternativas abaixo, qual no corresponde a uma funo do GENITIVO?
a) adjunto adnominal (preposicionado);
c) complemento de alguns verbos;

b) sujeito;

d) complemento de alguns adjetivos.

11-Traduza e faa a anlise morfossinttica das palavras sublinhadas.


a) Cicero eloquentissimus fuit omnium Romanorum.
___________________________________________________________________________ .
12-Representar os adjetivos abaixo com os paradigmas do comparativo de superioridade e do
superlativo.
Albus, -a, -um
Diligens, -entis
*Frigidus, -a, -um
Pulcher, -chra, -chrum
Audax, -acis
Breuis, -e
*Niger, -gra, -grum
13-Correlacione.
A-dativo de atribuio

) Lux solis est.

B-genitivo partitivo

) Res honestae placent sapienti.

C-dativo de interesse

) Magna pars carminum

D-genitivo adnominal subjetivo

) Flos offertur dominae

E-genitivo possessivo

) Philosophus habet auiditatem sapientiae

14-Reconhea os casos dos substantivos abaixo e qualifique-os com os adjetivos do

exerccio 12 no grau comparativo de superioridade e no superlativo, fazendo a devida


concordncia.
poetam
spei
nubis
ancillas
tempora
15-Traduzir e reescrever usando outra construo possvel.
1) Bona acta utiliora sunt consiliis. _______________________________________________ .
________________________________________________________________________ .
2) Equus uelocior quam agnus est. _______________________________________________ .
________________________________________________________________________ .
3) Leo tam ferox est quam aper. _______________________________________________ .
________________________________________________________________________ .
4) Discipulae meae seduliores sunt illis tuis. ________________________________________ .
________________________________________________________________________ .

5) Canis fidelissimus omnium animalium est. _______________________________________ .


________________________________________________________________________ .
16-Declinar as palavras sublinhadas do exerccio 12.
17-Preencha os quadros abaixo com os masculinos dos adjetivos: altus, -a, -um e saluber,
-bris, -bre, respectivamente, no grau comparativo de superioridade e no grau superlativo.
SINGULAR

PLURAL

SINGULAR

PLURAL

N.
Ac.
Ab.
G.
D.
V

N.
Ac.
Ab.
G.
D.
V
SINGULAR

PLURAL

N.
Ac.
Ab.
G.
D.
V
SINGULAR

PLURAL

N.
Ac.
Ab.
G.
D.
V
18-Reescreva a frase usando um verbo intransitivo. Traduza.
a) Fistula delectat hos pastores.
________________________________________________________________________ .

b) Canis custodiae curat domum.


________________________________________________________________________ .
_________________________________________________________________________

c) Pecunia laedit amicitiam hominum.


________________________________________________________________________ .
_________________________________________________________________________
19-Assinale as alternativas corretas. So funes do dativo:
a) complemento verbal;

b) sujeito;

c) complemento nominal;

d) adjunto adnominal.

20-Assinale a alternativa errada. So funes do genitivo:


a) complemento nominal;

b) adjunto adverbial dinmico;

c) complemento verbal;

d) adjunto adnominal.

21-O genitivo adnominal subjetivo e o genitivo adnominal objetivo correspondem


respectivamente s funes sintticas _____________________ e __________________ .
22-O genitivo partitivo e o genitivo possessivo exercem especialmente a funo de _______
_____________________________ .
23-Substitua as frases abaixo, quando possvel, por outra estrutura sinttica que mantenha o
mesmo significado, depois traduza.
a) Diis romanis templa sunt. ____________________________________________ .
_______________________________________________________________________ .
b) Probitas hominis honesti est. __________________________________________ .
_______________________________________________________________________ .
c) Amici adiuuant alteros amicos. _________________________________________ .
_______________________________________________________________________ .
d) Inter omnia animalia, leo ualde ferox est _________________________________ .
______________________________________________________________________ .

24-Declinar em todos os casos no plural e no singular:


a) Fons sacer (fonte sagrada)

b) Dies festus (dia festivo)

singular

singular

N.

N.

V.

V.

Ac.

Ac.

G.

G.

D.

D.

Ab.

Ab.

plural

plural

N.

N.

V.

V.

Ac.

Ac.

G.

G.

D.

D.

Ab.

Ab.

25-Identifique a declinao das palavras abaixo e reescreva-as no singular ou no plural,


conforme o caso.
artubus _______________________
flumina -

_______________________

probitatem -

_______________________

miseris -

_______________________

dolori -

_______________________

uerbi -

_______________________

passuum -

_______________________

uulnus -

_______________________

uiribus -

_______________________

26-Correlacione: (1,0)
a) complemento nominal;

) Dux dat praemia militibus.

b) dativo de posse;

) Fides amici cara est.

c) genitivo complemento de verbo; (

) Duo discipulorum absunt.

d) adjunto adnominal;

) Pax dulcis homini est.

e) genitivo partitivo.

) Hortus impletur alborum liliorum.

UNIVERSIDADE FEDERAL DO RIO DE JANEIRO


Faculdade de Letras - Latim G. II
Prof.: Maria da Conceio Silveira de Almeida

Data:_______________

Aluno (a): __________________________________________________________ Turma:___________

Exerccios de fixao.
1-Transforme as oraes absolutas em perodos compostos utilizando o pronome relativo. Traduza.
a) Flumen limpidum est. Pisces natant in flumine. _______________________________ .
_______________________________________________________________________ .
b) Homo dicit uerba. Verba pereunt. __________________________________________ .

_______________________________________________________________________ .
c) Viri fiunt amantes. Cupido capit uiros. ______________________________________ .
_______________________________________________________________________ .
d) Agricola curat agrum. Greges in agro sunt. __________________________________ .
_______________________________________________________________________ .
e) Di habebant templa. Di crudeles erant. _____________________________________ .
_______________________________________________________________________ .
deus, dei (m.)
N
V
Ac
G
D
Ab

singular

plural

deus
di
deum
dei
deo
deo

dei, dii, di
dei, dii, di
deos
deorum
diis
dis, deis

2-Faa a anlise morfossinttica do pronome relativo, depois transforme os perodos compostos em


oraes absolutas.
a) Miles inuenit castra quae quaerebat. ________________________________________ .
_______________________________________________________________________ .
b) Homo amat uitam quae breuis est. ___________________________________________ .
_______________________________________________________________________ .
c) Deus regit uniuersum in quo homines uiuunt. _________________________________ .
_______________________________________________________________________ .
d) Consul habet uillam quae prope Romam est. _________________________________ .
_______________________________________________________________________ .
e) Aedilis agit ludos quos populus amat. _______________________________________ .
_______________________________________________________________________ .
f) Libertas quam omnes amant pulchra est. ______________________________________ .
_________________________________________________________________________ .
PRONOMES INTERROGATIVOS:
Quqntus, -a, -um Quo grande? Quanto?
Quot? (indeclinvel) Quantos? (contveis)
Quotus, -a, -um? Em que n? De que n? Qual? (resposta em numeral oridinal).
Qualis, -e? Qual? De que qualidade?
Vter, utra, utrum? Qual dos dois?
Exerccios de fixao.

A) Substitua a palavra sublinhada por um pronome demonstrativo.


1-Vrticae proxima saepe rosa est. _________________________________________________ .

2-Imponit finem sapiens et rebus honestis.__________________________________________ .


3-Caesar dedit regnum Cleopatrae.________________________________________________ .
4-Caesar Alexandriam uenit._____________________________________________________ .
5-Templa diis sunt. _________________________________________________________ .
6-Caecus non habet sanos oculos. _________________________________________________ .
B) Substitua as palavras sublinhadas pelo pronome indefinido indicado:
1-Paucis carior fides quam pecunia est. (aliquis, aliqua, aliquid)
2-Lucetne sol omni? (ullus, ulla, ullum)
3-Mors ultima linea rerum est. (ipse, ipsa, ipsum)
4-Stulti sunt uiri cedunt auaritiae. (quisquis, quidquid/quicquid, quodquod)
5-Dulcis inexpertis cultura potentis amici;/expertus metuit. (alius, alia, aliud)
6-Homines ualidi periculum non timent. (quiuis, quaeuis, quiduis/quoduis)
C) Complete com o pronome indicado fazendo a concordncia, se for o caso, com a palavra
sublinhada.
1-Cedit _____________ amor rebus. (hic, haec, hoc)
2- ___________ beneficium delectat eum. (nullus, nulla, nullum)
3-Venus _________ corda habet. (ille, illa, illud)
4-De sapientia et natura, nunquam _________dicit aliud, _________ aliud. (alter, altera, alterum)
5-Scribimus _________ fabulam propter ___________ homines. (omnis, -e/ille, ille, illud)
6-Iuuenis caret _____________ consiliorum. (quidam, quaedam, quiddam)
D) Traduza as expresses abaixo e identifique os pronomes escrevendo seus paradigmas.
1-Huius templi
2-Toti urbi
3-Qualia remedia?
4-Sola anima
5-Istud munus
6-Alia animalia
7-Idem consul
8-De quoque uerbo
9-Ad alterum montem
10-In nullo loco
UNIVERSIDADE FEDERAL DO RIO DE JANEIRO
Faculdade de Letras
Disciplina: Latim Genrico II
Professora: Maria da Conceio Silveira.

Data: _________

Aluno (a): _____________________________________________________Turma: _________


Exerccios de Reviso para a 2 Avaliao.
1-Complete com o pronome demonstrativo de 3a pessoa e traduza.
a) ________ sunt Belgae, fortissimi Gallorum.
__________________________________________________________________________ .

2-Complete com o pronome adequado e traduza.


a) Mater ___________________ amat filios ___________________.
___________________________________________________________________________ .
b) Populi __________________ Romani subiunxerunt loquebantur latine.
___________________________________________________________________________ .
c) Dum ______________ frater studet, ______________ ludit pilam.
___________________________________________________________________________ .
d) _______________ uir nescit ______________ nomen.
___________________________________________________________________________ .
3-Complete com o pronome demonstrativo adequado, e depois traduza:
a) ________ est meus magister; ________ suus.
_________________________________________________________________ .
b) Sunt pretiosae __________ copia, __________ uirtus et libertatis dilectio.
___________________________________________________________________________ .
c) Cornelia duos filios suos monstrat et dicit: _______ sunt meae diuitiae.
___________________________________________________________________________ .
d) ___________ uerum est. ____________________________________________________ .
___________________________________________________________________________ .
4-Complete com os pronomes interrogativos correspondentes aos casos e traduza:
a) Videtur cum Catilina uenit ad Senatum: _________ appellat eum Senatorem? _______
salutat eum?
___________________________________________________________________________ ?
b) __________ nomen clarius in orbe terrarum est?
___________________________________________________________________________ ?
c) _______________ uirtutes Cato commemorat?
__________________________________________________________________________ .
5-Identifique os pronomes sublinhados, seus respectivos casos e traduza as frases.
a) Ignosco semper alteri, nunquam mihi. ____________________ / _____________________
___________________________________________________________________________ .
b) Duo illi fratres dissimiles sunt: alter bonus, alter malus est. _______________/
_______________ / _________________ .
___________________________________________________________________________ .
c) Omnes eamdem originem habent: nemo melior alio est. __________________ /
________________ /_____________________ / ____________________
___________________________________________________________________________ .

d) Litterae latinae uobis multum prodiderunt. ___________________ .


___________________________________________________________________________ .
6-Formule duas perguntas bem distintas, respondendo em seguida, para as sentenas 1-b; 2-a
e 3-a.
1-b) ______________________________________________________ R.: ______________ .
______________________________________________________ R.: ______________ .
2-a) _______________________________________________________ R.: _____________ .
______________________________________________________ R.: _____________ .
3-a) _______________________________________________________ R.: _____________ .
_______________________________________________________ R.: _____________ .
7-Preencha os quadros abaixo com o pronome demonstrativo iste, ista, istud (esse, essa, isso)
nos trs gneros.
SINGULAR

PLURAL

SINGULAR

PLURAL

SINGULAR

PLURAL

Nom.
Ac.
Ab.
Gen.
Dat.
Voc.
Nom.
Ac.
Ab.
Gen.
Dat.
Voc.
Nom.
Ac.
Ab.
Gen.
Dat.
Voc.
8-Complete com o pronome adequado, traduzindo em seguida:
a) O ___________ pater! clamat filius imprudens. (meus, -a, -um)
___________________________________________________________________________ .
b) Amicitia _________ mihi, _________ tibi carissima est. (tuus, -a, -um; meus, -a, -um)
___________________________________________________________________________ .
c) Filii _______________ pretiosi sunt. (noster, -tra, -trum)
___________________________________________________________________________ .
d) Homo doctus in ______ semper habet diuitias (pronome pessoal)
___________________________________________________________________________ .

e) Deus _______ creat et _______ amat patrio amore. (pronomes pessoais)


___________________________________________________________________________ .
f)Terra dat __________ omnes ________ fruges. (pronome pessoal e possessivo)
___________________________________________________________________________ .
9-Preencha o quadro abaixo com o pronome relativo qui, quae, quod declinado em todos os
casos e gneros.
SINGULAR

PLURAL

Nom.
Ac.
Ab.
Gen.
Dat.
Voc.
10-Identifique os pronomes sublinhados, seus respectivos casos e traduza as frases.
a) Quod ipse tu quaeris tibi, ne alteri facias. ____________________ /____________________
/ _____________________/ _______________________ / _______________________ .
___________________________________________________________________________ .
b) Dominus solus est qui beneficium eius dare potest. _______________ / ________________
___________________________________________________________________________ .
11-Transforme os perodos simples em perodos compostos, utilizando o pronome relativo.
a) Amicitia fida est. Aduersa lata sunt amicitia.
___________________________________________________________________________ .
b) Veritas numquam perit. Ipso tempore ueritas apparet.
___________________________________________________________________________ .
c) Mors terret cor hominis. Homo fragilis est.
__________________________________________________________________________ .

12-Complete com o pronome relativo e traduza as frases.


a) Beatus est _______________ uirtutes ornant.
___________________________________________________________________________ .
b) Memoria eorum, a _______________ patria seruatur aeterna est.
___________________________________________________________________________.
c) Omnes laudant poetas ____________ opera patriam celebrant.
___________________________________________________________________________ .
d) Paulus Aemilius habet duos filios ___________ multum amat ille.
___________________________________________________________________________ .

13-Complete com o pronome indefinido indicado e traduza.


a) Amor non seruit __________________ stultis. (quidam, quaedam, quiddam)
________________________________________________________________________ .
b) Venus fauet ___________________ mulieri. (omnis, -e)
________________________________________________________________________ .
c) Lupus inimicus __________________ lupo non est. (alter, altera, alterum)
________________________________________________________________________ .
14-Faa uma pergunta para cada frase acima e responda. Traduza suas perguntas.
________________________________________________ ? R.: ___________________ .
________________________________________________________________________ .
________________________________________________ ? R.: ___________________ .
________________________________________________________________________ .
________________________________________________ ? R.: ___________________ .
________________________________________________________________________ .
15-Complete com o pronome demonstrativo e analise morfossintaticamente a palavra
sublinhada
a) de 1 pessoa.
Lupus non cedit agnis ____________ beneficia.
________________________________________________________________________ .
b) de 2 pessoa.
________________ sunt pastores, honestissimi uirorum.
________________________________________________________________________ .
c) de 3 pessoa.
_____________________ est tuum donum, pulcherrimus flos.
________________________________________________________________________ .
16-Correlacione.

) adjunto adverbial esttico

A-ablativo.

) vem sempre preposicionado

B-acusativo adverbial.

) adjunto adverbial dinmico

) afastamento de um ponto qualquer

17-Decline os pronomes indicados em todos os casos e, respectivamente, no feminino e no


neutro: (ullus, ulla, ullum e alius, alia, aliud).
SINGULAR

N.
Ac

PLURAL

.
G.
D.

Ab
.

SINGULAR

PLURAL

N.
Ac
.
G.
D.
Ab
.

18-Transforme as oraes absolutas em perodos compostos usando o pronome relativo e


traduza.
a) Nunc uideo hanc urbem. Natus sum in hac urbe.
____________________________________________________________________ .
__________________________________________________________________________ .
b) Colis amicitias. Melius uitae amicitiae sunt.
____________________________________________________________________ .
__________________________________________________________________________ .
c) Vulpes uult fraudem. Mala est uulpes.
____________________________________________________________________ .
__________________________________________________________________________ .
d) Dea Victoria adiuuat milites. Milites uincunt.
____________________________________________________________________ .
__________________________________________________________________________ .
e) Agri coluntur. Agri dant fructus homini.
____________________________________________________________________ .
__________________________________________________________________________ .
f) Homo habet parum. Homo pauper est.
____________________________________________________________________ .
__________________________________________________________________________ .
g) Nautae petunt flumina. Pisces uiuunt in fluminibus
____________________________________________________________________ .
__________________________________________________________________________ .
19-Complete com o pronome relativo no caso adequado e traduza.
a) Solus est felix is _____________ ueritatem colit.
__________________________________________________________________________ .
b) Campus, ______________ ludunt pueri, laetus est.
__________________________________________________________________________ .
c) Dantur praemia discipulo _________________ nomen magister legit.
_________________________________________________________________________ .
d) Senex ille uidet arbores __________________ fructus cupit.

_________________________________________________________________________ .
e) Ista femina habet pater ________________ multum timet.
__________________________________________________________________________ .
f) Agnus fugit auiditatem luporum _________________ petunt eum.
__________________________________________________________________________ .
g) Hoc est carmen _________________ poeta laudat Romam.
__________________________________________________________________________ .
h) Haec est domus mea____________ felix uiuo.
__________________________________________________________________________ .
20-Faa a anlise morfossinttica do pronome relativo nas frases abaixo e indique seu
referente.
a) Verba quae homines dicunt pereunt.
____________________________________________
b) Miseri sunt qui inuiti aliquid faciunt.
_____________________________________________
c) Viros capit quos amantes Cupido facit.
___________________________________________
21-Identifique a declinao das seguintes palavras e d sua classificao morfolgica
completa.
a) consularibus

g) hastis

b) Demetrii

h) rana

c) exercitu

i) uirgine

d) haruspici

j) uxorem

e) festarum

l) felices

f) frumenta

m) tribunalia

Vous aimerez peut-être aussi