Niezbdnik doktoranta wersja 3.

1
Studia matematyczne III stopnia Instytut Matematyki UJ

Studia doktoranckie (III stopnia) s studiami innego rodzaju ni studia licencjackie (I stopnia) czy te magisterskie (II stopnia). Przejawia si to przede wszystkim w duo mniejszym obcieniu doktoranta udziaem w zajciach dydaktycznych, ktre dodatkowo w caoci sam sobie wybiera. Taki model studiw wynika z ich zasadniczego i ustawowego celu, stanowicego jednoczenie podstawow miar ich sukcesu, jak jest przygotowanie doktoranta do samodzielnej dziaalnoci badawczej oraz napisanie rozprawy doktorskiej, a nastpnie jej obrona. Zdecydowanie wikszy nacisk w porwnaniu ze studiami magisterskimi pooony jest na indywidualn prac naukow, ktra polega na nabywaniu specjalistycznych umiejtnoci w zakresie tematyki bdcej przedmiotem rozprawy doktorskiej oraz rozwizywaniu problemw matematycznych postawionych przez opiekuna lub takich, na ktre natkn si sam doktorant w trakcie studiowania literatury przedmiotu. W naszej broszurze przedstawiamy informacje, mogce pomc doktorantowi zaadaptowa si na studiach i znale swoje miejsce we wspczesnym wiecie naukowym. W szczeglnoci sprbujemy odpowiedzie na pytania:

gdzie znale przepisy i biece informacje o studiach? jak stara si o stypendia naukowe lub pomoc materialn? w jaki sposb wybra promotora i na czym polega wsppraca z nim? jak powinna wyglda rozprawa doktorska i jak wyglda jej obrona? gdzie szuka informacji naukowych? czym s dane bibliometryczne i jak mona je wykorzysta? w jaki sposb pisa i publikowa prace matematyczne? jak organizowa i finansowa wyjazdy naukowe? jakie wspierane zewntrznymi funduszami programy s uruchomione w ramach studiw doktoranckich z matematyki na UJ? jak wygldaj rutynowe procedury zwizane ze studiami doktoranckimi?

Tekst ten, chocia istotnie uzupeniony w stosunku do poprzednich wersji, wci zapewne nie wyczerpuje interesujcej doktorantw tematyki. Bdziemy wic wdziczni za przesanie wszelkich poprawek i uzupenie, czy te nawet opracowanie nowych zagadnie, ktre mog zaciekawi doktorantw matematyki na naszym Wydziale. Wszelkie sugestie prosimy kierowa na adres: Wlodzimierz.Zwonek@im.uj.edu.pl. Autorzy dzikuj te czytelnikom za komentarze dotyczce poprzednich wersji tekstu, w szczeglnoci za Paniom mgr ucji Farnik i mgr Annie Szymusiak za korekt tekstu. Za wszelkie bdy w tekcie odpowiadamy rzecz jasna tylko my sami. Wojciech Somczyski, Wodzimierz Zwonek 1

Spis treci
Przydatne adresy sieciowe...............................................................................................................3 Uwagi oglne................................................................................................................................... 4 Pomoc finansowa............................................................................................................................. 6 Stypendia na UJ....................................................................................................................................6 Stypendia w IM UJ.................................................................................................................................7 Inne stypendia.......................................................................................................................................7 Nagrody.................................................................................................................................................9 Spoeczno matematykw i kariera naukowa.................................................................................9 Poradniki dla modych (i nie tylko) matematykw.................................................................................9 Towarzystwa matematyczne...............................................................................................................10 Instytuty naukowe................................................................................................................................11 Czasopisma oglnomatematyczne.....................................................................................................12 Blogi matematyczne............................................................................................................................12 Opiekun i rozprawa doktorska........................................................................................................13 Wybr opiekuna i wsppraca z nim....................................................................................................13 Rozprawa doktorska i jej obrona.........................................................................................................14 Metodyka pracy naukowej.............................................................................................................. 17 Bazy danych i Extranet UJ..................................................................................................................17 Informacja naukowa............................................................................................................................17 Dostp do publikacji (ksiki, czasopisma, preprinty).........................................................................19
Tradycyjne biblioteki............................................................................................................................. 19 Zasoby elektroniczne............................................................................................................................ 19 Preprinty............................................................................................................................................... 20

Wykady - wideo..................................................................................................................................20 Dane bibliometryczne..........................................................................................................................20 Rankingi uczelni..................................................................................................................................23 Jzyk angielski na studiach i w matematyce.......................................................................................24 Jzyk angielski na UJ........................................................................................................................... 25 Redakcja pracy matematycznej w jzyku angielskim...........................................................................25 Zajcia w jzyku angielskim................................................................................................................. 26 Tworzenie i redakcja prac matematycznych........................................................................................26 Pisanie pracy matematycznej............................................................................................................... 26 Wybr czasopisma............................................................................................................................... 27 Recenzja............................................................................................................................................... 28 TEX....................................................................................................................................................... 28 Redagowanie pracy matematycznej informacje dodatkowe..............................................................29 Redagowanie tekstw w jzyku polskim............................................................................................... 29 Umieszczanie tekstw matematycznych w sieci...................................................................................29 Etyka pisania prac naukowych.............................................................................................................. 29 Konferencje i inne wyjazdy naukowe..................................................................................................31 Informacje o konferencjach................................................................................................................... 31 Zdobywanie rodkw na wyjazd........................................................................................................... 31 Przygotowanie wystpienia na konferencji........................................................................................... 32 Programy doktoranckie z matematyki na WMiI finansowane ze rodkw zewntrznych................34 rodowiskowe Studia Doktoranckie z Nauk Matematycznych............................................................34 Midzynarodowy Projekt Doktorancki (MPD)......................................................................................35

Opis najwaniejszych procedur i staych terminw ........................................................................36

Przydatne adresy sieciowe

Podstawowym miejscem, gdzie mona znale informacje dotyczce organizacji naszych studiw jest strona studiw doktoranckich z matematyki na UJ: http://www.im.uj.edu.pl/studia/studia-iii-stopnia Wane aktualne informacje przekazywane s naszym doktorantom w ogoszeniach na stronie IM UJ: https://www2.im.uj.edu.pl/board/viewforum.php?f=5 lub poprzez wysanie maila na adres internetowy doktoranta w Instytucie. Dlatego te doktoranci proszeni s o biece sprawdzanie poczty internetowej oraz czytanie ogosze na stronie Instytutu. Oprcz konta na serwerze IM (rozszerzenie: im.uj.edu.pl) doktoranci powinni mie osobne konto na serwerze uniwersyteckim (rozszerzenie: uj.edu.pl): http://www.uoks.uj.edu.pl/info/mail/email_aktywacja_student.shtml, co pozwoli im w szczeglnoci na korzystanie z extranetu UJ: http://www.uoks.uj.edu.pl/info/extranet.shtml. Aby otrzyma konto na serwerze UJ, doktorant musi wczeniej zarejestrowa si w systemie USOS UJ: https://www.usosweb.uj.edu.pl/. Warto koniecznie sprawdza regularnie bogate w informacje portale: Towarzystwa Doktorantw UJ: UJ: http://www.doktoranci.uj.edu.pl/;

http://www.uj.edu.pl/doktoranci.

Wszelkie akty prawne dotyczce studiw doktoranckich mona znale na stronach: Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyszego: UJ: http://www.uj.edu.pl/uniwersytet/statut, http://www.uj.edu.pl/doktoranci/akty-prawne. W razie niepowodze w poszukiwaniu informacji, czy te w przypadku innych problemw zawsze pozostaje lektura tej strony (bardzo polecamy!): http://www.phdcomics.com/.
Skrty stosowane w niniejszym tekcie (w kolejnoci alfabetycznej): AMS BJ EMS FNP IM, Instytut IMU ISI JCJ MNiSW MPD (IM) PAN PTM SD SDNM TD UJ, Uniwersytet WMiI, Wydzia American Mathematical Society Biblioteka Jagielloska European Mathematical Society Fundacja Nauki Polskiej Instytut Matematyki UJ International Mathematical Union (Midzynarodowa Unia Matematyczna) Institute for Scientific Information Jagielloskie Centrum Jzykowe Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyszego Midzynarodowy(e) Projekt(y) Doktorancki(e) (Instytut Matematyczny) Polska (Polskiej) Akademia(i) Nauk Polskie Towarzystwo Matematyczne studia doktoranckie rodowiskowe Studia Doktoranckie z Nauk Matematycznych Towarzystwo Doktorantw UJ Uniwersytet Jagielloski Wydzia Matematyki i Informatyki UJ

http://www.nauka.gov.pl/;

Uwagi oglne
Doktoranci IM stanowi cz spoecznoci doktorantw Uniwersytetu Jagielloskiego reprezentowanych wobec wadz uczelni przez Towarzystwo Doktorantw UJ (siedziba: ul. Straszewskiego 25/3); na stronie TD (http://www.doktoranci.uj.edu.pl/) mog wic oni znale szereg poytecznych wiadomoci. Doktoranci maj swoich wybieranych przedstawicieli w Senacie, Radach Wydziaw i Radach Instytutw oraz swoich elektorw podczas wyborw jednoosobowych organw uczelni (raz na cztery lata). W roku akademickim 2010/2011 przedstawicielem doktorantw w Radzie IM jest mgr Andrzej Czarnecki, a dodatkowo w pracach Rady uczestniczy bez prawa gosu drugi reprezentant doktorantw mgr Pawe Goncerz. W naszej Radzie Wydziau doktorantw reprezentuj mgr Filip Sokoowski (matematyk) oraz mgr Micha Laso (informatyk). Poprzez aktywny udzia w pracach TD doktoranci Instytutu mog mie realny wpyw na warunki, w jakich im przyjdzie studiowa. TD peni te rol samorzdu doktorantw. W nowej wersji regulaminu SD na UJ rola samorzdu doktorantw wzrosa m.in. poprzez prawo waciwego organu samorzdu do opiniowania kandydata na stanowisko kierownika SD. Obecnie nasz Wydzia nie posiada przedstawiciela w Radzie TD. Wiele aktualnych danych dotyczcych doktorantw UJ mona znale w Sprawozdaniu rocznym Rektora UJ za rok 2009: http://www.uj.edu.pl/documents/10172/60525/Sprawozdanie_2009+poprawione.pdf. W Krakowie platform wsppracy doktorantw z rnych uczelni stanowi Porozumienie Doktorantw Uczelni Krakowskich (http://www.doktoranci.krakow.pl/). W skali caego kraju doktoranci s reprezentowani przez Krajow Reprezentacj Doktorantw (KRD). Na jej portalu (http://www.krd.org.pl/) znajduj si rne informacje dotyczce sytuacji doktorantw w Polsce. Krajowe stowarzyszenia doktorantw zrzeszone s w oglnoeuropejsk organizacj Eurodoc (http://www.eurodoc.net/). Jej przewodniczc jest obecnie Polka, przedstawicielka SGH, mgr Izabela Stanisawiszyn. Doktoranci zachowuj niektre przywileje studenckie na przykad posiadaj zniki na przejazd komunikacj miejsk w niektrych miastach (w tym w Krakowie, gdzie maj prawo do przejazdu z ulgowym biletem gminnym), chocia nie posiadaj prawa do ulgowych przejazdw pocigiem. Doktoranci zachowuj rwnie prawo do miejsc w akademikach. W wielu sytuacjach nie jest do koca jasne i naley kadorazowo dowiadywa si samemu, czy doktorantom przysuguje znika na dan usug (np bilet do kina, teatru, komunikacj autobusow), gdy bywa to rnie rozwizywane. Informacje dotyczce ubezpieczenia zdrowotnego doktorantw mona znale na stronie: http://www.doktoranci.uj.edu.pl/studia/ubezpieczenie. Z drugiej strony doktoranci posiadaj niemal takie same prawa i obowizki jak pracownicy IM. W szczeglnoci, korzystaj z bardzo dobrych warunkw lokalowych i sprztowych w nowym budynku Wydziau oraz z wszelkich zasobw bibliotecznych oraz internetowych, do ktrych wykupion licencj maj Instytut, Wydzia, czy te Uniwersytet. W miar moliwoci finansowych ich udzia w konferencjach naukowych oraz wyjazdy naukowe krajowe oraz zagraniczne mog by dofinansowane przez Instytut lub Wydzia na podobnych zasadach jak pracownikw. Doktoranci prowadz rwnie pewn liczb zaj dydaktycznych. Zasad byo dotychczas, e doktoranci pobierajcy stypendium doktoranckie z UJ prowadzili 90 godzin zaj rocznie, za ci, ktrzy stypendium nie pobierali - 30 godzin zaj rocznie. Obecnie nie wszyscy doktoranci (nawet pobierajcy stypendium doktoranckie) bd mogli prowadzi zajcia dydaktyczne w opisanym wyej wymiarze. W zwizku z tym Dyrekcja IM oraz wadze Wydziau bd czciej ni do tej pory zwraca si do doktorantw, gwnie tych pobierajcych stypendium doktoranckie z UJ, z prob o pomoc w dziaalnoci organizacyjnej, m.in. na nastpujcych polach: 4

organizacja dni otwartych WMiI, a take targw edukacyjnych i innych imprez promujcych matematyk lub UJ na zewntrz organizowanych lub wsporganizowanych przez Instytut, Wydzia lub Uniwersytet; organizacja konferencji i seminarium wydziaowego; przeprowadzanie egzaminw oraz sprawdzianw pisemnych; organizacja zawodw dla uczniw lub studentw, ktrych organizatorem lub wsporganizatorem jest IM lub WMiI; dotyczy to w szczeglnoci Olimpiady Matematycznej; pomoc studentom (szczeglnie pierwszego stopnia) w nauce; tworzenie i utrzymywanie strony internetowej Instytutu (Wydziau); przeprowadzanie imprez o charakterze towarzysko-socjalnym (opatek wydziaowy, spotkanie noworoczne), do uczestnictwa w ktrych s doktoranci zapraszani.

Doktoranci maj oczywicie prawo bra udzia we wszystkich seminariach naukowych prowadzonych na Wydziale, w szczeglnoci za s gorco zachcani do suchania referatw wygaszanych w ramach Seminarium Wydziaowego, ktre czsto goci znanych matematykw z kraju i zagranicy (http://tcs.uj.edu.pl/sw/) w roku akademickim 2010/2011 jednym z obowizkw doktorantw jest zoenie razem ze sprawozdaniem rocznym krtkiego jednostronicowego streszczenia dowolnie wybranego przez doktoranta wykadu z Seminarium Wydziaowego. Poczwszy od roku 2010 nasi doktoranci, podobnie jak i caa spoeczno matematykw krakowskich, maj moliwo uczestniczenia w organizowanym co roku Wykadzie im. Stanisawa ojasiewicza (http://www.im.uj.edu.pl/lojasiewicz), ktry bdzie wygasza jeden z wybitnych wiatowych matematykw. Profesor Stanisaw ojasiewicz (1926-2002), wielka posta krakowskiej matematyki, by jednym z najwybitniejszych uczonych polskich XX wieku. W roku 2010 pierwszym wykad z tego cyklu wygosi prof. Shing-Tung Yau (Harvard University), laureat medalu Fieldsa z 1983 roku. Wykad poprzedzony by jednodniowym seminarium przygotowawczym, umoliwiajcym wysuchanie wykadu take niespecjalistom, w tym te naszym doktorantom. Na tej samej zasadzie co pracownicy, doktoranci mog korzysta z naszego nowego Common Roomu (s. 1122), noszcego imi dra Marcina Poniaka (1963-1996) zmarego tragicznie w wieku 33 lat wybitnego topologa krakowskiego. Mona tam w miej, niemal domowej, atmosferze przy kawie lub herbacie dyskutowa o matematyce i nie tylko o niej. Dyrekcja IM serdecznie zaprasza wszystkich doktorantw do korzystania z tej moliwoci. Na pce znajduj si niektre ze wspomnianych w tym tekcie ksiek. W ssiednim pomieszczeniu jest te ekspres do kawy, czajnik, lodwka i kuchenka mikrofalowa do korzystania z tych wszystkich urzdze rwnie zapraszamy. Bezporednim przeoonym doktorantw jest Kierownik Studiw Doktoranckich Wodzimierz Zwonek, za w zakresie prowadzenia zaj dydaktycznych doktoranci podlegaj Dyrektorowi Instytutu Matematyki ds. Dydaktycznych dr. hab. Klaudiuszowi Wjcikowi. Najwyszym zwierzchnikiem wszystkich doktorantw (oraz studentw i pracownikw) na Wydziale jest natomiast Dziekan Wydziau Matematyki i Informatyki prof. dr hab. Roman Srzednicki. Czsty kontakt doktoranci maj z przedstawicielami administracji Wydziaowej i Instytutowej, a szczeglnie z pani mgr Beat Palk (beata.palka@uj.edu.pl), ktra jest na Wydziale osob odpowiedzialn za obsug administracyjn doktorantw. Obowizkiem doktoranta jest zaoenie sobie konta na serwerze IM (standardowy adres ma posta: Imie.Nazwisko@im.uj.edu.pl; by moe w przyszoci te konta zostan 5

zastpione kontami z adresami postaci: Imie.Nazwisko@uj.edu.pl), przy pomocy ktrego to adresu jest utrzymywany kontakt midzy pracownikami, studentami i doktorantami IM. Na ten adres wysyane s rwnie rne informacje oraz zarzdzenia wadz dziekaskich, dyrekcji i administracji. Obowizkiem doktorantw jest rwnie ledzenie na bieco informacji pojawiajcych si na internetowej tablicy ogosze dla doktorantw w IM: https://www2.im.uj.edu.pl/board/viewforum.php?f=5.

Pomoc finansowa
Stypendia na UJ
Doktoranci na Uniwersytecie Jagielloskim maj szerokie moliwoci uzyskiwania rnego rodzaju pomocy materialnej, ktra jest albo nagrod za wyniki w nauce i efekty uzyskane w pracy naukowej (np. stypendia doktoranckie oraz stypendia za wyniki w nauce), albo te stanowi form pomocy socjalnej. Podstawowym stypendium, ktre mog otrzyma doktoranci jest stypendium doktoranckie, wahajce si miedzy 60% a 90% minimalnej pensji asystenta. Na szans otrzymania tego stypendium wpywa miejsce w rankingu, ktre na pierwszym roku ustala si na podstawie wynikw kwalifikacji na studia, a na wyszych latach wedug zasad, ktre mona znale pod adresem: http://www.im.uj.edu.pl/studia_new/st_dr.htm. Warty podkrelenia jest fakt, e liczba stypendiw doktoranckich na matematyce w ostatnim czasie istotnie wzrosa. W roku akademickim 2010/2011 na kierunku matematyka s bowiem dostpne nastpujce naukowe stypendia doktoranckie:

uniwersyteckie stypendia doktoranckie otrzymuj 34 osoby (w tym 13 na pierwszym roku). Te ostatnie stypendia s zrnicowane, a ich wysoko zaley od miejsca studenta na licie rankingowej i waha si od 1050 z do 1500 z (w kilku przypadkach stypendium to jest jeszcze uzupenione o stypendium za wyniki w nauce, p. niej); w ramach programu SDNM (p. dalej) stypendia (w wysokoci 2500 z) otrzymuje 5 osb (3 na pierwszym i 2 na drugim roku); w ramach programu MPD (p. dalej) stypendia (w wysokoci 3000 z) otrzymuje 9 osb (8 na pierwszym i 1 na drugim roku).

Tak wic cznie stypendia doktoranckie otrzymuje 48 osb (w tym 24 na pierwszym roku). Tak wysokiego wspczynnika doktorantw otrzymujcych stypendia doktoranckie jeszcze nigdy w historii nie mielimy. Stypendia te s te istotnie wysze ni w latach ubiegych. Wszystko wskazuje na to, e w przyszym roku akademickim sytuacja pod tym wzgldem nawet si polepszy (zarwno program MPD jak i SDNM bd kontynuowane). Zwrmy uwag na to, e w zwizku z nowelizacj ustawy Prawo o szkolnictwie wyszym poczwszy od roku akademickiego 2010/2011 stypendia doktoranckie mog otrzymywa rwnie osoby zatrudnione na penym etacie. Ogle zasady przyznawania stypendiw doktoranckich na UJ opisane s na stronie: http://www.uj.edu.pl/doktoranci/stypendiadoktoranckie. Kolejne stypendium to stypendium za wyniki w nauce, ktre otrzymuje do 10% najlepszych doktorantw Wydziau (a wic liczonych cznie z doktorantami informatyki) na I, II, III i IV roku (w roku 2009/2010 na Wydziale studiowao 88 doktorantw). Wynosi ono obecnie 200 z miesicznie. Zasady przyznawania tego stypendium mona rwnie znale na stronie: http://www.im.uj.edu.pl/studia_new/st_dr.htm. Oprcz tych dwch stypendiw zwizanych z osigniciami w nauce i pracy badawczej 6

Uniwersytet oferuje szereg wiadcze dla doktorantw majcych charakter pomocy socjalnej takich jak: stypendium socjalne, zapomogi, stypendium na wyywienie, stypendium mieszkaniowe, stypendium specjalne dla osb niepenosprawnych. Informacje o tym, komu przysuguj te stypendia oraz jak mona si o nie stara, znajduj si na stronie UJ: http://www.uj.edu.pl/doktoranci/pomoc-materialna i na stronie TD: http://www.doktoranci.uj.edu.pl/sprawy-socjalne/. Poza powysz grup wiadcze stypendialnych gwarantowanych ustawowo, Uniwersytet Jagielloski dysponuje dwoma wasnymi Funduszami Stypendialnymi. S to: Fundusz im. Florentyny Kogutowskiej http://www.uj.edu.pl/web/oip/wlasne-fundusze-stypendialne/kogutowska (na realizacj projektw badawczych za granic, ostatni nabr wnioskw do 15 wrzenia 2010) oraz: Fundusz im. Adama Krzyanowskiego http://www.uj.edu.pl/web/oip/wlasne-fundusze-stypendialne/krzyzanowski (dla najzdolniejszych doktorantw z otwartym przewodem doktorskim); o rodki te nasi doktoranci rywalizuj z doktorantami z innych wydziaw UJ. w Sprawozdaniu rocznym Rektora UJ za rok 2009: http://www.uj.edu.pl/documents/10172/60525/Sprawozdanie_2009+poprawione.pdf mona znale dokadn informacj o liczbie wnioskw i przyznanych przez UJ stypendiw.

Stypendia w IM UJ
W Instytucie Matematyki UJ istniej dwa fundusze stypendialne, w ramach ktrych o stypendia mog si stara doktoranci matematyki UJ. Jedno z nich upamitnia fundatora tego stypendium, jednego z najwybitniejszych matematykw krakowskich i twrc krakowskiej szkoy funkcji analitycznych, Franciszka Lej (1885-1979): Stypendium im. Profesora Franciszka Leji: http://www.im.uj.edu.pl/studia/sin/stypendium-im-profesora-franciszka-leji, drugie za zmarego tragicznie w roku 1997 w wieku 24 lat studenta V roku matematyki UJ Michaa yska (http://www2.im.uj.edu.pl/badania/stypendia/lysek/leon/michal.htm): Stypendium im. Michaa Jakuba yska: http://www.im.uj.edu.pl/studia/sin/stypendium-im-michala-jakuba-lyska.

Inne stypendia
Rwnie poza UJ istnieje szereg moliwoci otrzymywania pomocy materialnej, najczciej dla doktorantw wykazujcych si bardzo dobrymi wynikami w pracy naukowej i jasnymi perspektywami napisania pracy doktorskiej. Na pierwszym miejscu naley tutaj wspomnie o instytucji promotorskich projektw badawczych lub mwic bardziej potocznie grantw promotorskich: http://www.nauka.gov.pl/finansowanie/finansowanie-nauki/projekty-badawcze/, 7

o ktre mona stara si po otwarciu przewodu doktorskiego wymaga to midzy innymi wypenienia elektronicznie dokumentu znajdujcego si na stronie: https://osf.opi.org.pl/app/adm/start.do. Samo zoenie wniosku o grant promotorski jest w praktyce warunkiem koniecznym otrzymania stypendium doktoranckiego na IV roku studiw wynika to z zasad ustalania listy rankingowej do stypendiw doktoranckich. W ramach tego grantu oprcz otrzymywanego wynagrodzenia mona take zakupi sprzt komputerowy (dla UJ, ale do dyspozycji wykonawcy grantu), jak rwnie sfinansowa wyjazdy na szkoy i konferencje naukowe. Konkursy o granty promotorskie rozpisywane s dwa razy do roku. Naley zwrci uwag na to, e wewntrzny uniwersytecki termin zoenia wniosku o taki grant jest nieco wczeniejszy ni termin podawany przez Ministerstwo, ze wzgldu na to, e wnioski skadane w Ministerstwie wymagaj uprzedniej akceptacji uczelni. Wydaje si rozsdnym, eby, o ile jest to oczywicie merytorycznie uzasadnione, wniosek o grant promotorski skada jak najwczeniej: na drugim lub, w wyjtkowych przypadkach, nawet na pierwszym roku studiw. Zauwamy bowiem, e od momentu zoenia wniosku do momentu podpisania umowy mija prawie rok, a z grantu mona korzysta tylko do momentu zoenia pracy do recenzji. Realizacja grantu promotorskiego nie moe trwa, poza wyjtkowymi przypadkami, duej ni 30 miesicy od dnia podjcia decyzji przez Ministra. Warunkiem wykonania umowy jest natomiast uzyskanie recenzji rozprawy doktorskiej w terminie 60 dni od dnia zakoczenia realizacji projektu. Innym prestiowym stypendium, ktre oferowane jest doktorantom jest stypendium START Fundacji Nauki Polskiej (FNP). To roczne stypendium przeznaczone jest rwnie, chocia nie tylko, dla doktorantw i wynosi 24 000 z. Istnieje moliwo przeduenia go o rok. Termin skadania wnioskw o przyznanie stypendium na rok 2011 upyn 31 padziernika 2010 r.: http://www.fnp.org.pl/programy/aktualne_programy_fnp/stypendia_i_subsydia/program_sta rt. Na stronie FNP (http://www.fnp.org.pl/) mona znale rwnie inne rodzaje pomocy dla modych naukowcw, na przykad w formie dofinansowania wyjazdw na konferencj. Istnieje te szereg stypendiw oferowanych przez inne instytucje polskie i zagraniczne, o ktre nasi doktoranci mog si stara. Wiele z nich mona znale na stronie TD, a take na portalach - moje.stypendium: http://www.mojestypendium.pl/ oraz Informator Stypendialny: http://www.stypendia.jaworzno.pl/ (chwilowo w przebudowie). Dwa z tych stypendiw zwizane s z naszym miastem i regionem: Doctus - Maopolski fundusz stypendialny dla doktorantw: http://www.stypendia.mcp.malopolska.pl/ oferujcy stypendia (ze rodkw unijnych) w wysokoci 3 000 z miesicznie (od 2010 roku zwolnione z opodatkowania) przez okres trzech lat skierowany do doktorantw drugiego roku. Konkursy na te stypendia rozpisywane s raz do roku. W roku 2009 przyznano 70 stypendiw. Obecny termin skadania wnioskw: 8 listopada 8 grudnia 2010. Dodatkowe informacje rwnie na stronie TD. Stypendium naukowe Miasta Krakowa: http://www.bip.krakow.pl/?dok_id=27406 dostpne dla studentw i doktorantw wszystkich lat, wynoszce 40% przecitnego wynagrodzenia w sektorze przedsibiorstw patne przez 10 miesicy. Konkursy na te stypendia rozpisywane s rwnie raz do roku. Ostatni termin skadania wnioskw to 8

1-31 padziernika 2010. Decyzja zapada do koca roku. Stypendium jest wypacane w trzech transzach: - za miesice: padziernik, listopad, grudzie wypata do koca stycznia, - za miesice: stycze, luty, marzec wypata do koca kwietnia, - za miesice: kwiecie, maj, czerwiec, lipiec wypata do koca sierpnia. Rokrocznie przyznawanych jest nie wicej ni 50 stypendiw. Dodatkowe informacje rwnie na stronie Porozumienia Doktorantw Uczelni Krakowskich.

Nagrody
Wspomnijmy te o kilku nagrodach, ktre mona otrzyma za rozpraw doktorsk z matematyki, lub ktrych adresatem s gwnie osoby legitymujce si ju doktoratem, ale ktre mog rwnie otrzyma doktoranci. S to: The International Banach Prize http://www.banachprize.org/index_pl.php - jest to nowa (pierwsza edycja odbya si w roku 2009) nagroda za wybitn prac doktorsk z matematyki napisan przez naukowca z Europy rodkowowschodniej w wysokoci 20 000 z; Nagroda Prezesa Rady Ministrw za wyrniajce si rozprawy doktorskie http://bip.kprm.gov.pl/g2/2009_08/1045_fileot.pdf - cznie 25 nagrd w wysokoci 22 500 z kada; Nagroda im. Kazimierza Kuratowskiego http://www.impan.gov.pl/Nagrody/kuratowski.html - jest to najbardziej prestiowa nagroda dla modych polskich matematykw (do 30 roku ycia) przyznawana wsplnie przez PTM oraz Instytut Matematyki PAN. Na stronie PTM (http://www.ptm.org.pl/konkursy/) znajduj si informacje o szeregu innych nagrd dla polskich matematykw, w ktrych przyznawaniu ta organizacja uczestniczy. Dane o konkursach na stypendia i nagrodach bd czasami przesyane Pastwu drog elektroniczn lub umieszczenie na internetowej tablicy ogosze dla doktorantw. Jeli ktokolwiek z Pastwa bdzie mie informacje o innych dostpnych stypendiach i bdzie chcia podzieli si t wiedz z koleankami i kolegami proszony jest o przesanie jej autorom tego informatora.

Spoeczno matematykw i kariera naukowa

Poradniki dla modych (i nie tylko) matematykw
Rozpoczynajc studia III stopnia doktorant wkracza, niekiedy ju na cae ycie, w wiat zawodowych matematykw. W ostatnich latach ukazao si kilka ksiek i opracowa, ktrych autorami s wybitni uczeni, bdcych z jednej strony przewodnikami po tym wiecie, za z drugiej swoistymi poradnikami, niekiedy penymi humoru, majcymi modym matematykom pomaga na krtych ciekach naukowej kariery. Ich lektura moe te pomc w odpowiedzi na pytanie, ktre nurtuje wielu doktorantw: czy nadaj si na naukowca i czy wanie tak drog yciow po studiach doktoranckich powinienem wybra? Szczeglnie pragniemy poleci nastpujce pozycje:

Stewart, I., Listy do modego matematyka, Prszyski i S-ka 2008. (BJ: B 442448 II; Biblioteka Wydziaowa: D-00-STEW; Common Room); [Jeli znasz kogo, kto chciaby zosta matematykiem, albo kogo, kto Twoim zdaniem powinien nim zosta, a nawet kogo, kto ju jest matematykiem, kup mu t urocz, niewielk ksieczk. Jeli za sam jeste ciekaw, czym waciwie zajmuj si matematycy i dlaczego to robi, kup t ksik take dla siebie. Keith Devlin, autor Matematycznego genu oraz Problemw milenijnych] VIII.6. Advice to a Young Mathematician. I. Sir Michael Atiyah, II. Bela Bollobas, III. Alain Connes, IV. Dusa McDuff, V. Peter Sarnak, w: The Princeton Companion to Mathematics, ed.: Gowers, T., Barrow-Green, J., Leader, I., Princeton University Press 2008: http://press.princeton.edu/chapters/gowers/gowers_VIII_6.pdf; Doing mathematical research. Practical advice. Research in Scientific Computing in Undergraduate Education. Mathematics Department at the University of Massachusetts Dartmouth: http://compmath.wordpress.com/about/5-doing-matheamtical-research/; Ewing, J., Paul Halmos: In His Own Words, Notices of the American Mathematical Society 54 (2007), 1136-1144: http://www.ams.org/notices/200709/tx070901136p.pdf; Krantz, S. G., A Mathematician Survival Guide. Graduate School and Early Career Development, American Mathematical Society 2003; Krantz, S. G., The Survival of a Mathematician. From Tenure-Track to Emeritus, American Mathematical Society 2009 (ale to pozycja raczej dla promotorw ni dla doktorantw). Obszerne fragmenty tych obu ksiek s dostpne przez Google Book Search (p. dalej), a same ksiki znajduj si w Common Roomie. Wci godna polecenia jest napisana w latach szedziesitych (i niestety trudno dostpna, ale te znajduje si w Common Roomie) ksika wybitnego kanadyjskiego endokrynologa, twrcy pojcia stresu, Hansa Selye (1907-1982). Jego przenikliwe i dowcipne analizy do dzi nie straciy na aktualnoci: Selye, H., Od marzenia do odkrycia naukowego. Jak by naukowcem, PZWL 1967. Warto rwnie zapozna si z wydan ostatnio niewielk, ale ciekaw ksik zawierajc wybr artykuw krakowskiego fizyka ks. prof. Michaa Hellera: Heller, M., Jak by uczonym, Znak 2009.

Towarzystwa matematyczne
Organizacjami stymulujcymi ycie spoecznoci matematycznych s towarzystwa naukowe. Najwaniejsze z nich to: IMU (International Mathematical Union, Midzynarodowa Unia Matematyczna): http://www.mathunion.org/, za. w roku 1950 w Nowym Jorku, prezydent: Lszl Lovsz (Uniwersytet Etvsa Lornda, Budapeszt, Wgry), prezydent-elekt: Ingrid Daubechies (Princeton University/Duke University, Belgia/Stany Zjednoczone) zrzesza instytucje matematyczne z caego wiata; przyznaje jedn z najwyszych nagrd matematycznych: 10

Medal Fieldsa oraz wraz z Norwesk Akademi Nauk wyania picioosobowy komitet przyznajcy matematyczny odpowiednik Nagrody Nobla Nagrod Abela. Organizuje te co cztery lata Midzynarodowe Kongresy Matematyczne ostatni odby si w roku 2010, w Hajdarabadzie w Indiach (http://www.icm2010.org.in/), kolejny bdzie mia miejsce w Seulu w Korei Pnocnej. IMU prowadzi take midzynarodow baz matematykw Federated World Directory of Mathematicians znajdujc si jeszcze w fazie projektu: http://projects.cs.dal.ca/ddrive/fwdm/index.shtml; Funkcj przewodniczcego Narodowego Komitetu ds. Wsppracy z IMU peni prof. Feliks Przytycki z IM PAN. AMS (American Mathematical Society): http://www.ams.org/, zaoone w roku 1894 w Nowym Jorku, prezydent: George E. Andrews (Pennsylvania State University), towarzystwo skupiajce matematykw zarwno ze Stanw Zjednoczonych, jak i z innych krajw (rwnie z Polski); SIAM (Society for Industrial and Applied Mathematics): http://www.siam.org/, za. w roku 1951 w Filadelfii, prezydent: Douglas Arnold (University of Minnesota), zrzesza naukowcw, gwnie amerykaskich, zajmujcych si matematyk stosowan; MAA (Mathematical Association of America): http://www.maa.org/, zaoone w roku 1915 w Waszyngtonie, prezydent: David Bressou (Macalaster College) skupia osoby zajmujce si matematyk w Stanach Zjednoczonych, rwnie na poziomie szkolnym; EMS (European Mathematical Society): http://www.ii.uj.edu.pl/EMIS/, zaoone w roku 1990 w Mdralinie koo Warszawy, zrzesza towarzystwa krajowe i matematykw europejskich; prezydent: Sir John Kingman (Cambridge), w latach 1997-2000 wiceprzewodniczcym Komitetu Wykonawczego EMS by, niedawno zmary, profesor i rektor UJ, Andrzej Pelczar (1937-2010); EMS to modszy brat AMS, organizator Europejskich Kongresw Matematyki, ktre odbywaj si raz na cztery lata najbliszy w roku 2012 w Krakowie, za wspgospodarzem jego bdzie UJ: http://www.6ecm.pl/; istnieje dua szansa, e bdziecie Pastwo w tym wydarzeniu uczestniczy; PTM (Polskie Towarzystwo Matematyczne): http://www.ptm.org.pl/, za. w roku 1919 w Krakowie, prezes: Stefan Jackowski (Uniwersytet Warszawski), to najwaniejsza spoeczna organizacja zrzeszajca matematykw w Polsce, organizujca m.in. coroczne zjazdy polskiego rodowiska matematycznego Fora Matematykw Polskich, tegoroczne miao miejsce w Olsztynie, przyszoroczne odbdzie si w odzi. Caoci ycia matematycznego w Polsce kieruje Komitet Matematyki PAN (http://www.km.pan.pl/), przewodniczcy: cz. rzecz. PAN, Andrzej Biaynicki-Birula (Uniwersytet Warszawski), ktry prowadzi na przykad Baz Matematykw Polskich (http://www.impan.pl/Bazamat/) spis wszystkich osb polskich matematykw z uwzgldnieniem ich specjalnoci i miejsca pracy. Wiceprzewodniczcym Komitetu Matematyki PAN jest m.in. cz. koresp. PAN, profesor Wiesaw Pleniak z naszego Instytutu, a czonkami profesorowie: Marian Mrozek (Instytut Informatyki UJ) i cz. rzecz. PAN, Jzef Siciak z IM UJ.

Instytuty naukowe
Na wiecie dziaa wiele matematycznych instytutw naukowych zajmujcych si midzy innymi organizacj midzynarodowej wsppracy w dziedzinie matematyki. Instytucj organizujc midzynarodowe konferencje matematyczne w Polsce, a podlegajca IM PAN jest Centrum Stefana Banacha (Banach Center), prowadzce midzy innymi orodek konferencyjny w Bdlewie koo Poznania (p. dalej). Najwaniejsze europejskie instytucje tego typu zrzeszone s w European Post-Doctoral Institute for Mathematical Sciences (http://seven.ihes.fr/EPDI/ipdeintroductionA.html). 11

S to: Institut des Hautes tudes Scientifiques (IHS, Bures-sur-Yvette), Isaac Newton Institute for Mathematical Sciences (INIMS, Cambridge), Max-Planck-Institut fr Mathematik (MPIM, Bonn), Max-Planck-Institut fr Mathematik in den Naturwissenschaften Leipzig (MIS, Lipsk), Institut Mittag-Leffler (Sztokholm), Institut Erwin Schrdinger (ESI, Wiede), Banach Center (Warszawa), Centre de Recerca Matemtica (CRM, Barcelona), Forschungsinstitut fr Mathematik (FIM, Zurych) i Mathematisches Forschungsinstitut Oberwolfach (MFO, Oberwolfach).

Czasopisma oglnomatematyczne
Dobrym rdem wiadomoci o biecych wydarzeniach w wiecie matematyki s czasopisma matematyczne o tematyce oglnej: Notices of the American Mathematical Society: www.ams.org/notices/, czasopismo matematyczne wydawane przez AMS, o najwikszej liczbie czytelnikw na wiecie. Zawiera artykuy przegldowe o najnowszych trendach w matematyce, recenzje ksiek, informacje o konferencjach, ogoszenia o nagrodach, stypendiach i stanowiskach pracy; oglnodostpne przez sie i w Bibliotece Wydziaowej; The Mathematical Intelligencer: http://www.springer.com/math/journal/283/, czasopismo wydawane przez Springer-Verlag, zawierajce artykuy o matematyce dla zawodowych matematykw, czonkiem redakcji jest dr Krzysztof Ciesielski z IM; dostpne przez sie w UJ; Wiadomoci Matematyczne: http://www.ptm.org.pl/wydawnictwa/1/ (zobacz te: http://www.mimuw.edu.pl/~ptm/wydawnictwa/index.php/wiadomosci-matematyczne), polskie czasopismo wydawane przez PTM, powicone matematyce, jej miejscu w wiecie oraz ludziom, ktrzy j uprawiaj, czonkami redakcji s dr Krzysztof Ciesielski z IM, a take jeden z autorw niniejszej broszury (WS); dostpne w Bibliotece Wydziaowej i w BJ; archiwalne numery 35-44 na stronach: http://wiadmat.amu.edu.pl/Archiwum i http://www.mimuw.edu.pl/~ptm/wydawnictwa/index.php/wiadomoscimatematyczne/issue/archive.

Blogi matematyczne
Now jako w wiecie matematyki stanowi blogi matematyczne czsto prowadzone przez najwybitniejszych matematykw na wiecie. Mona tam znale fascynujce dyskusje powicone wspczesnej matematyce i tam czsto rodz si nowe matematyczne teorie. Spisy blogw matematycznych mona znale na portalach: http://ncatlab.org/nlab/show/Online+Resources#mathematics_blogs_2; http://wiki.henryfarrell.net/wiki/index.php/Mathematics/Statistics, za najbardziej znane blogi to: blog Timothy Gowersa laureata Medalu Fieldsa z roku 1998 (Cambridge University); na blogu tym realizowany jest od roku 2009 projekt Polymath polegajcy na wykorzystaniu instytucji blogu do zbiorowego dowodzenia twierdze (zob. te http://numberwarrior.wordpress.com/2009/03/25/a-gentle-introduction-to-the-polymathproject/): http://gowers.wordpress.com/; blog Terrence'a Tao laureata Medalu Fieldsa z roku 2006 (University of California): http://terrytao.wordpress.com/;

12

The n-Category Cafe - blog Johna C. Baeza fizyka matematycznego (University of California): http://golem.ph.utexas.edu/category/; nLab portal powicony wsppracy w dziedzinie algebry: http://ncatlab.org/nlab/show/HomePage/; Disquisitiones Mathematicae blog powicony ukadom dynamicznym: http://matheuscmss.wordpress.com/. Nie jest sensu stricto blogiem matematycznym, ale peni podobn rol portal Math Overflow: http://mathoverflow.net/, gdzie matematycy-badacze mog stawia pytania i udziela na nie odpowiedzi.

Opiekun i rozprawa doktorska

Wybr opiekuna i wsppraca z nim
Jedn z najwaniejszych spraw, ktre trzeba rozstrzygn ju na samym pocztku studiw doktoranckich, jest waciwy wybr opiekuna (pniejszego promotora). Opiekunem moe by wycznie samodzielny pracownik naukowy (tzn. posiadajcy habilitacj lub tytu naukowy profesora). Najczciej jest to pracownik naszego Wydziau, chocia za zgod Rady Wydziau moe nim zosta rwnie samodzielny pracownik naukowy zatrudniony w innej jednostce. Wyboru powinno si dokona uwzgldniajc zarwno swoje wasne zainteresowania, jak i obszar dziaalnoci naukowej potencjalnego opiekuna. Ze wzgldu na to, e tych dwoje ludzi bdzie przynajmniej przez cztery lata czsto spotykao si ze sob i wsplnie zajmowao matematyk, rwnie wane jest, aby doktorant i jego opiekun umieli ze sob wsppracowa. Warto te zwrci uwag, czy potencjalny opiekun jest aktywny naukowo (publikacje, cytowania, konferencje, granty, nagrody), czy pracowa ju wczeniej z sukcesem z doktorantami, czy nie jest nadmiernie obciony innymi obowizkami dydaktycznymi i administracyjnymi, bo pozytywna odpowied na te pytania wydaje si zwiksza szanse dobrej wsppracy doktoranta i promotora, a take napisania wartociowej rozprawy doktorskiej. Dane dotyczce pracownikw IM mona uzyska m.in. czytajc uwanie strony internetowe IM publikacje, cytowania, nagrody, i Wydziau granty. Wiele cennych uwag dotyczcych wyboru promotora mona te znale w ksikach powiconych karierze naukowej, o ktrych pisalimy w poprzednim rozdziale. Doktoranci, ktrzy s absolwentami kierunku matematyka na UJ, maj wybierajc opiekuna uatwione zadanie znaj oni dobrze wielu pracownikw Wydziau, poza tym najczciej opiekun ich pracy magisterskiej jest, jeli tylko jest samodzielnym pracownikiem naukowym, naturalnym kandydatem na opiekuna naukowego. Nie oznacza to jednak, e czym niewaciwym jest zmiana opiekuna po uzyskaniu magisterium. Osoba z zewntrz jest w gorszej sytuacji, moe jednak zapozna si z informacjami o pracownikach, ktre znajduj si na stronie www Instytutu oraz z opiniami kolegw u nas studiujcych lub tych, ktrzy swoje studia doktoranckie ju zakoczyli. W szczeglnoci lista potencjalnych opiekunw z IM wraz z ich zainteresowaniami badawczymi oraz informacjami o liczbie zakoczonych i prowadzonych prac doktorskich znajduje si na stronie: http://www.im.uj.edu.pl/dk/studia-doktoranckie. O pomoc w znalezieniu opiekuna mona zwrci si take osobicie lub za porednictwem poczty elektronicznej do kierownika SD lub jakiegokolwiek innego pracownika IM. 13

Decyzja wyboru opiekuna jest o tyle istotna, e wedug Regulaminu Studiw Doktoranckich na UJ jego zmiana w trakcie studiw moe nastpi w cile okrelonych sytuacjach. Poza oczywistymi przypadkami losowymi powodem moe by np. zmiana tematyki badawczej, ktr zajmuje si doktorant. W takiej wyjtkowej sytuacji moe on wnioskowa do kierownika SD o zmian opiekuna. Nowego opiekuna wskazuje wwczas dotychczasowy opiekun lub kierownik SD. Polecamy rwnie tekst profesora Pawa Domaskiego z Wydziau Informatyki i Matematyki UAM w Poznaniu Jak znale dobrego opiekuna pracy doktorskiej?: http://web.wmi.amu.edu.pl/Portals/0/doktoranci/JakZnalezcOpiekuna.pdf. Rol opiekuna doktoranta jest przede wszystkim znalezienie odpowiednio ciekawego otwartego problemu, ktry mgby sta si tematem pracy doktorskiej, zasugerowanie ewentualnych moliwoci jego rozstrzygnicia, a nastpnie krytyczna ocena zaproponowanego rozwizania. Wydaje si, e promotor powinien uczestniczy w procesie znajdowania tego rozwizania poprzez pomoc w szukaniu przydatnej literatury, a take wstpne eliminowanie jawnie faszywych hipotez. W tym celu potrzebny jest stay i w miar regularny osobisty kontakt promotora z doktorantem. Temat tych spotka powinno stanowi przedstawienie problemw przez opiekuna, prezentacja idei ich rozwiza przez doktoranta oraz dyskusja na ten temat po zapoznaniu si z nimi przez opiekuna (prawdopodobnie po otrzymaniu wersji pisemnej). W trakcie spotka opiekun moe zosta poproszony o pomoc w znalezieniu literatury lub wytumaczeniu trudniejszych fragmentw czytanych prac. Pomoc opiekuna nie powinna jednak zastpowa wasnej, twrczej pracy doktoranta. Podczas ich wsppracy nie ma bowiem bardziej przyjemnych i satysfakcjonujcych obie strony momentw ni chwile, gdy doktorant przedstawia opiekunowi swoje wyniki osignite za pomoc wasnych oryginalnych pomysw. Opiekun pomaga rwnie doktorantowi w ukadaniu programu studiw, a w szczeglnoci w wyborze obowizkowych wykadw (I-III rok studiw) oraz przedmiotu dodatkowego (I i II rok studiw), a take doradza mu w kwestii prowadzenia zaj dydaktycznych i we wszystkich innych sprawach zwizanych ze studiami.

Rozprawa doktorska i jej obrona

Kilkuletni kontakt na linii opiekun doktorant powinien zaowocowa napisaniem pracy doktorskiej, ktra jest najwaniejszym efektem SD. Miar sukcesu tej wsppracy w trakcie SD jest bowiem jako rozprawy. Nieco przewrotnie mona powiedzie, e dobra praca doktorska jest zasug doktoranta, natomiast za praca doktorska jest porak opiekuna (promotora). Wspomnijmy w tym miejscu, e promotorem zostaje niejako automatycznie opiekun doktoranta po otwarciu przez Rad Wydziau przewodu doktorskiego. Otwarcie przewodu doktorskiego jest aktem o znaczeniu raczej tylko symbolicznym, ktry na wniosek opiekuna nastpuje tradycyjnie po przyjciu pierwszej pracy do druku, chocia fakt ten nie stanowi warunku koniecznego otwarcia przewodu. Obecnie formalne znaczenie tego aktu polega na tym, e otwarcie przewodu jest nieodzownym warunkiem zaliczenia trzeciego roku SD, a take starania si o grant promotorski. adne przepisy prawne nie okrelaj natomiast czasu, ktry moe min pomidzy otwarciem przewodu, a obron pracy doktorskiej. Moe to by zarwno kilka miesicy, jak i kilka, a nawet w wyjtkowych wypadkach kilkanacie lat. Zgodnie z Ustaw o stopniach naukowych i tytule naukowym rozprawa doktorska powinna stanowi oryginalne rozwizanie problemu naukowego oraz wykazywa ogln wiedz teoretyczn kandydata w danej dyscyplinie naukowej, a take umiejtno samodzielnego prowadzenia pracy naukowej. Ta oglna formua nie dostarcza jednak doktorantowi wielu wskazwek odpowiadajcych na pytanie: jak napisa doktorat? W bibliotekach i w sieci mona znale wiele poradnikw i artykuw powiconych temu 14

zagadnieniu. Niestety na og nie uwzgldniaj one szczeglnej sytuacji dyscypliny lecej niejako na pograniczu nauk przyrodniczych i humanistycznych, jak jest matematyka, bd te w przypadku publikacji obcojzycznych, nie bior pod uwag specyfiki polskich zwyczajw i uregulowa prawnych. Tym niemniej lektura tych pozycji moe dostarczy doktorantowi cennych wskazwek, dlatego poniej wymieniamy niektre z nich. Dotycz one na og zarwno samej rozprawy, jak i jej obrony, czsto pisane s z humorem, a autorzy przykady czerpi ze swojego wasnego dowiadczenia. Doskonaym przewodnikiem po polskich opracowaniach tego typu jest artyku Lidii Moroz-Grzelak Jak napisa doktorat zamieszczony w Sprawach Nauki (13.02.2008): http://portalwiedzy.onet.pl/4868,5130,1469390,1,czasopisma.html. Wrd polskich pozycji najwaniejsze to: Mendel, T., Metodyka pisania prac doktorskich, Wydawnictwo AE w Poznaniu 2007; Gambarelli, G., ucki, Z., Jak przygotowa prac dyplomow lub doktorsk, Universitas 2006 (pierwszy z autorw jest znanym woskim specjalist z teorii gier); Kolman, R., Zdobywanie wiedzy. Poradnik podnoszenia kwalifikacji (magisteria, doktoraty, habilitacje), Branta 2004. Ksiki te s dostpne w bibliotekach UJ. Ponadto warte uwagi jest opracowanie: Kraniewski, A., Jak pisa rozpraw doktorsk?, Politechnika Warszawska 2008; materiay do wykadu Techniki komunikowania si w dziaalnoci naukowca prowadzonego w roku 2008/9: http://cygnus.tele.pw.edu.pl/~andrzej/TPdokt/wyklad-pdf/TPdokt-rozprawa.pdf. Godne polecenia s te inne pozycje na tej stronie, w szczeglnoci za spis literatury powiconej technikom prezentacji: http://cygnus.tele.pw.edu.pl/~andrzej/TPdokt/literatura-info.doc. W sieci znajduje si wiele opracowa w jzyku angielskim powiconych pisaniu doktoratu, niestety nie udao si nam natrafi na adn napisan przez matematyka. Z innych, dotyczcych pokrewnych dyscyplin, moemy poleci: Chandrasekhar, R., How to Write a Thesis. A Working Guide, Centre for Intelligent Information Processing Systems School of Electrical, Electronic and Computer Engineering, The University of Western Australia, 2008: http://www.ee.uwa.edu.au/~chandra/Downloads/Thesis/write-hevea.html, http://www.ee.uwa.edu.au/~chandra/Downloads/Thesis/write-xelatex.pdf; Fitzsimons, J., How to Write a PhD Thesis, Quantum and Nanotechnology Theory research group, University of Oxford, 2008: http://quthoughts.blogspot.com/2008/08/how-to-write-phd-thesis.html; Comer, D. E., How To Write A Dissertation or Bedtime Reading For People Who Do Not Have Time To Sleep, i How To Escape At The Last Minute, Computer Science Department, Purdue University, Stany Zjednoczone: http://www.cs.purdue.edu/homes/dec/essay.dissertation.html, http://www.cs.purdue.edu/homes/dec/essay.escape.html;

15

Chinneck, J. W., How to Organize your Thesis, Department of Systems and Computer Engineering, Carleton University, Ottawa, Canada, 1999: http://www.sce.carleton.ca/faculty/chinneck/thesis.html. Na pewno w rozprawie warto zajmowa si dobr matematyk. O tym, czym jest dobra matematyka mona przeczyta w pracy Terrence'a Tao - What is good mathematics? http://arxiv.org/abs/math.HO/0702396. Jeeli promotor uzna, e rozprawa doktorska jest ju gotowa i ostatecznie zredagowana zostaje ona przedstawiona Radzie Wydziau, a doktorant otrzymuje zawiadczenie o ukoczeniu studiw doktoranckich. Zawiadczenie to uprawnia do zaliczania okresu studiw doktoranckich (nie wicej jednak ni czterech lat) jako okresu nieskadkowego przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokoci. Rada Wydziau na wniosek Wydziaowej Komisji Rozwoju, powouje recenzentw i Komisj ds. przeprowadzenia przewodu doktorskiego. W skad tej komisji wchodz recenzenci (przynajmniej dwch, w tym przynajmniej jeden spoza UJ), egzaminator z przedmiotu dodatkowego (p. niej), egzaminator z jzyka obcego wyznaczony przez JCJ oraz kilku (od 3 do 5) czonkw Rady Wydziau. Recenzenci oceniaj sposb rozwizania problemu, jego poprawno, styl prezentacji oraz warto przedstawionej pracy i wyznaczaj doktorantowi zakres materiau z matematyki obowizujcy na egzaminie, czyli tzw. pensum doktorskie. Zwyczajowo pensum obejmuje fragment lub ca monografi zwizan tematycznie z doktoratem. Po zdaniu przed Komisj egzaminu z pensum oraz egzaminw z przedmiotu dodatkowego i jzyka obcego (ten ostatni omawiamy poniej) doktorant zostaje dopuszczony do publicznej obrony pracy doktorskiej. Obrona ta odbywa si ze wzgldw ustawowych nie wczeniej ni dwa tygodnie po egzaminie doktorskim. Termin publiczna obrona oznacza, e kada osoba (rwnie spoza UJ) moe wzi w niej udzia. W czasie obrony czytane s recenzje, zebrani wysuchuj referatu doktoranta i jego odpowiedzi na ewentualne zarzuty recenzentw, a nastpnie zadawane s doktorantowi pytania (zwykle pierwsze zadaj recenzenci, pozostae mog zadawa wszyscy obecni) i odbywa si dyskusja. Po dyskusji Komisja powoana do przeprowadzenia przewodu doktorskiego rekomenduje Radzie Wydziau decyzj dotyczc nadania stopnia naukowego doktora nauk matematycznych. Ostateczn decyzj o nadaniu stopnia podejmuje Rada Wydziau na swoim posiedzeniu. Przedmiotem dodatkowym moe by, zgodnie z ustaw, jakakolwiek dyscyplina nauki poza naukami matematycznymi (matematyk i informatyk), ktr zaakceptuje Rada Wydziau. Tradycyjnie na Wydziale bya to filozofia, potem rwnie i ekonomia, ale w chwili obecnej przyjto tu niemal cakowit dowolno i w zasadzie wybr przedmiotu naley do doktoranta oraz jego opiekuna: http://www.im.uj.edu.pl/studia_new/st_dr.htm#dod. Wydaje nam si, e przedmiot dodatkowy powinien by jak najbardziej odlegy od matematyki. Pokazuje to, w pewnym stopniu, wszechstronno wyksztacenia kandydata do stopnia doktora. W czasie studiw doktoranci zdaj (na I lub II roku) egzamin z dyscypliny dodatkowej. Niekiedy (zaley to od egzaminatora) moe on by pniej zaliczony jako egzamin doktorski z przedmiotu dodatkowego. Wszyscy doktoranci, oprcz przedstawienia w Dziekanacie dokumentw wymaganych przez prawo dotyczce nadawania stopni naukowych, proszeni s o przesanie mgr Agnieszce Deszyskiej, ktra obecnie (wraz z mgr Magdalen Kieek i mgr. Marcinem Piter) opiekuje si stron www IM, swojej pracy doktorskiej w formacie pdf wraz z tytuem i streszczeniem (rwnie po angielsku). Pliki te zostan nastpnie umieszczone na stronie internetowej IM. UJ posiada prawo do upubliczniania swoich prac doktorskich, a w ten wanie sposb realizowana jest na Wydziale (na poziomie doktoratw) zasada jawnoci wynikw pracy naukowej gboko wpisana w etyk bada naukowych.

16

Zdarza si niekiedy, e doktorantowi nie udaje si zakoczy pisania pracy przed upywem czterech lat przewidzianych na studia doktoranckie. Nawet jeeli doktorant pobiera stypendium doktoranckie, fakt ten nie pociga za sob adnych formalnych konsekwencji. Zwykle w takiej sytuacji doktorant kontynuuje wspprac z promotorem ju poza ramami organizacyjnymi SD i do przedstawienia rozprawy Radzie Wydziau oraz publicznej jej obrony dochodzi w terminie pniejszym. Zwracamy te uwag, e regulamin SD dopuszcza te moliwo przeduenia studiw o rok, w szczeglnoci w celu prowadzenia dugotrwaych bada naukowych, co moe pozwoli doktorantowi na zoenie pracy przed kocem studiw. Zdarza si rwnie czasem, cho nieczsto, e doktorantowi nie udaje si napisa rozprawy i dochodzi do zamknicia przewodu. Nie oznacza to bynajmniej, e czas powicony na studia naley w tym przypadku uzna za stracony. W przypadku gdy obroniona praca doktorska wyranie przewysza zwyczajowe wymagania stawiane doktoratom, RW moe, na wniosek Komisji, wyrni rozpraw doktorsk. Wniosek taki stawiany jest jedynie w wypadku, gdy wszyscy recenzenci zaproponowali to w swoich recenzjach, a egzamin doktorski i publiczna obrona przebiegy bez zarzutu. Ze wzgldu na fakt, e recenzenci podchodz w rozmaity sposb do kwestii wyrniania doktoratw, brak wyrnienia nie wiadczy o tym, e dany doktorat jest automatycznie gorszy od tego z wyrnieniem. Wyrnienie doktoratu nie wydaje si mie te duego znaczenia w trakcie pniejszych stara si o prac, stypendium, czy te grant, niemniej jednak stanowi moe (i powinno) rdo satysfakcji dla wyrnionej osoby, ktrej cika praca i ciekawe wyniki znalazy uznanie w oczach kompetentnych recenzentw i Rady Wydziau. Otrzymanie stopnia doktora wiadczy o tym, e doktorant jest ju wystarczajco dojrzaym matematykiem, by mc podejmowa prby samodzielnego rozwizania otwartych problemw matematycznych, a take by je samemu wyszukiwa. Nastpnym etapem w karierze naukowej wedug modelu obowizujcego w Polsce (i w kilku innych krajach europejskich) jest uzyskanie habilitacji niejako potwierdzenia, e jest si w peni samodzielnym naukowcem, czyli takim, ktry bada i tworzy nowe gazie matematyki oraz moe opiekowa si przyszymi doktorami nauk matematycznych.

Metodyka pracy naukowej

Bazy danych i Extranet UJ
Extranet (http://www.uoks.uj.edu.pl/info/extranet.shtml) umoliwia dostp z lokalizacji spoza sieci UJ (z sieci domowych, z zagranicy) do tych usug internetowych, ktre s normalnie limitowane z powodw licencyjnych lub technicznych tylko do pracy wewntrz sieci komputerowej UJ. Dotyczy to w szczeglnoci dostpu do dziesitek baz danych (s to zarwno bazy prenumerowane w formie online, jak i bazy testowe dostpne dla UJ za darmo na krtkie okresy) i tysicy czasopism w wersji elektronicznej. Do wszystkich tych zasobw mona te podczy si automatycznie z komputerw znajdujcych si na Wydziale bez uywania extranetu poprzez stron BJ (http://www.bj.uj.edu.pl/). Nieliczne zasoby (np. baza MathSciNet p. dalej) dostpne s jedynie z komputerw IM UJ.

Informacja naukowa
W obecnych czasach szukanie potrzebnej literatury oraz sprawdzenie, czy zagadnienie, ktrym si zajmujemy, byo ju wczeniej przez kogo badane, jest duo atwiejsze ni to bywao dawniej.

17

W matematyce bardzo dobrym narzdziem wyszukiwania prac danych autorw lub publikacji dotyczcych wybranej tematyki oraz znajdowania ich krtkich streszcze s: baza MathSciNet (http://www.ams.org/mathscinet/search.html)

tworzona przez AMS, ktra jest dostpna jedynie z komputerw w IM oraz baza Zentralblatt MATH (http://www.zentralblatt-math.org/zmath/en/)

wspprowadzona przez EMS, do ktrej UJ nie ma wykupionego dostpu; mona jednak uywa jej limitowanej darmowej wersji, rwnie z komputerw domowych. Dane dotyczce wielu dziedzin nauki, w tym, oczywicie, matematyki obejmujce, przede wszystkim, struktur wzajemnych cytowa publikacji i autorw (ISI Citation Index) zawiera baza Web of Knowledge (http://wokinfo.com/)

prowadzona przez Institute for Scientific Information (Instytut Informacji Naukowej) z siedzib w Filadelfii, bdcy czci Thomson Reuters Corporation, ktry w szczeglnoci jest twrc i dysponentem tak zwanej listy filadelfijskiej (ISI Master Journal List) spisu renomowanych czasopism naukowych objtych przez t baz. Wiele z trudno dostpnych publikacji, a take nieopublikowanych prac pomaga znale wyszukiwarka Google Scholar (http://scholar.google.pl/)

podajca wraz z kad prac jej cytowania. Trudniejsze jest szukanie w sieci konkretnych tekstw lub wzorw napisanych w TEX-u (p. dalej), ale od niedawna dziaa wyszukiwarka LaTeXSearch, ktra pozwala wyszukiwa takie frazy w czasopismach wydawanych przez wydawnictwo Springer-Verlag (http://www.latexsearch.com/). Czsto te ciekawe omwienia poszczeglnych zagadnie o charakterze encyklopedycznym mona znale zarwno w Wikipedii, do ktrej jednak naley podchodzi z pewn doz krytycyzmu, jak i na profesjonalnym portalu Wolfram MathWorld (http://mathworld.wolfram.com/). Oba rda mog okaza si bardzo przydatne zwaszcza wtedy, gdy rozpoczynamy prac nad now tematyk badawcz. Recenzowany odpowiednik Wikipedii stanowi Scholarpedia, ktrej autorami s wybitni uczeni. W dziedzinie matematyki opracowano na razie w ramach Scholarpedii dzia ukady dynamiczne: http://www.scholarpedia.org/article/Encyclopedia_of_dynamical_systems. Warta polecenia jest te strona oparta o schemat Wikipedii a zawierajca wiele artykuw powiconych technikom dowodowych: http://www.tricki.org/. Podstawowym rdem informacji o historii matematyki jest natomiast baza The MacTutor History of Mathematics archive (http://www-history.mcs.st-and.ac.uk/). Narzdzia internetowe, o ktrych mowa powyej, mog suy rwnie do innych, mniej powanych, bada. Mianowicie, we wspomnianej wyej bazie MathSciNet (http://www.ams.org/mathscinet/freeTools.html) kady matematyk moe policzy swoj liczb Erdsa odlego (w grafie, ktrego wierzchokami s autorzy prac naukowych, a krawdziami s takie pary autorw, ktrzy napisali wsplnie przynajmniej jedn prac) midzy sob a Paulem Erdsem niezwykle podnym i znakomitym matematykiem pochodzenia wgierskiego. Zgodnie z definicj sam Erds mia t liczb rwn 0, jego 18

wspautorzy 1, wspautorzy wspautorw, ktrzy sami nie napisali z Erdsem pracy 2, itd. Najnisz liczb Erdsa w IM (2) ma dr Dariusz Cicho. W bazie MathSciNet mona znale rwnie collaboration distance dowolnych dwch matematykw schemat liczenia tej odlegoci jest analogiczny. Wicej faktw na temat liczby Erdsa mona znale na stronie The Erds Number Project (http://www.oakland.edu/enp). Inna strona, ktra warto obejrze to Mathematics Genealogy Project (MGP) (http://www.genealogy.ams.org/), ktrego twrcy postawili sobie za cel zebra informacje o wszystkich matematykach na wiecie uporzdkowanych w jedno wielkie drzewo, ktrego gazie stanowi linie czce promotorw i doktorantw.

Dostp do publikacji (ksiki, czasopisma, preprinty)

Tradycyjne biblioteki Najczciej uywan przez doktorantw bibliotek matematyczn jest oczywicie Biblioteka Wydziaowa (http://www.matinf.uj.edu.pl/wydzial/biblioteka) stanowica cz Biblioteki Jagielloskiej inaczej tzw. Jagiellonki (katalog: http://www.bj.uj.edu.pl/uj/katalog). Niemniej jednak duo wiksze zasoby biblioteczne z zakresu matematyki, porwnywalne z najwikszymi bibliotekami w Europie, posiada Centralna Biblioteka Matematyczna prowadzona przez Instytut Matematyczny PAN, znajdujca si w Warszawie przy ulicy niadeckich 8 (http://www.impan.pl//LIB/). Aby wypoyczy stamtd ksik lub otrzyma zeskanowany artyku, nie trzeba si udawa osobicie do Warszawy. Wystarczy zoy zamwienie w naszej Bibliotece Wydziaowej, a odpowiednia pozycja zostanie przesana do Krakowa. Oczywicie doktoranci mog korzysta te (na podobnych zasadach jak studenci) z innych bibliotek naukowych w Krakowie i w Polsce. Spore zasoby w zakresie matematyki ma na przykad Biblioteka AGH (http://www.bg.agh.edu.pl/PL/index.php). Zbiory wikszoci akademickich i naukowych bibliotek w Polsce zawarte s w centralnym oglnopolskim katalogu NUKAT (http://www.nukat.edu.pl/). Zasoby elektroniczne Dla znalezienia ksiki lub konkretnej pracy naukowej nie zawsze ju konieczna jest wizyta w bibliotece, szereg wydawnictw udostpnia bowiem wersje elektroniczne do wydawanych przez siebie periodykw (najczciej z ostatnich kilku lat). Z komputerw UJ mona w szczeglnoci uzyska dostp do czasopism szeregu wydawnictw, np.: American Institute of Mathematical Sciences, American Mathematical Society, Cambridge University Press, Elsevier Science czy Springer-Verlag (z IM przez stron BJ lub przez stron http://www.im.uj.edu.pl/biblioteki, z zewntrz przez extranet). Rwnie wikszo czasopism wydawanych przez IM PAN jest dostpna z komputerw IM: http://www.impan.pl//PubHouse/serials.html. W przypadku dawniejszych publikacji mona je dla wielu czasopism znale zeskanowane w bazie JSTOR (opis bazy na stronach BJ: http://www.bj.uj.edu.pl/zb/bazy/JSTOR1_pl.php; dostp: http://www.jstor.org/). W roku 2010 utworzona zostaa oglnopolska Biblioteka Wirtualnej Nauki (http://www.wbn.edu.pl/) i tym samym dostp polskich studentw oraz naukowcw do wiatowych baz danych zosta znacznie rozszerzony. Bezpatny dostp do fragmentw (czasami sporych) wielu ksiek oferuje wyszukiwarka Google Book Search (http://books.google.pl/). Rwnie darmowy dostp do wielu czasopism, preprintw i rosncej liczby ksiek znajdziemy w The Electronic Library of Mathematics prowadzonej przez EMS (http://www.ii.uj.edu.pl/EMIS/ELibM.html), a take w zaoonej niedawno przez IMU World Digital Mathematics Library (WDML) (http://www.mathunion.org/WDML/index.shtml), opartej o starsz Digital Mathematics Library (DML) http://www.mathematik.uni-bielefeld.de/~rehmann/DML/dml_links.html.

19

Preprinty Niejednokrotnie zanim praca naukowa ukae si (po zrecenzowaniu) w czasopimie pojawia si wczeniej w sieci: na stronie internetowej autora w formie tzw. preprintu, na stronie www jego instytucji lub w jednej z baz preprintw. Podstawow baz, gdzie autorzy umieszczaj preprinty z matematyki (a take z fizyki), jest: baza arXiv (http://arxiv.org/archive/math)

zawierajca przeszo p miliona artykuw. Praktycznie kady naukowiec moe po zarejestrowaniu umieci tam elektroniczn wersj swojej pracy, ju bezporednio po jej napisaniu. Zamieszczenie tam artykuu jest cakowicie niezalene od prby opublikowania go w czasopimie naukowym, gdzie kada praca jest recenzowana, a po przyjciu czeka j niejednokrotnie dugi proces wydawniczy. Wielu z matematykw, rwnie z naszego instytutu, korzysta chtnie z tej moliwoci bardzo szybkiego zaprezentowana szerokiemu gronu zainteresowanych wynikw swojej pracy, a jednoczenie korzysta z wynikw innych osb, ktre tam zamieszczaj swoje preprinty. Baza arXiv jest podzielona tematycznie na wiele dziaw. W ramach matematyki znajduje si kilkanacie kategorii, do ktrych autorzy przydzielaj swoje prace. Wydaje si, e rwnie doktoranci powinni zarwno w sposb bierny (czyli poprzez ciganie stamtd prac), jak i czynny (czyli poprzez umieszczanie tam swoich prac) korzysta z moliwoci oferowanych przez t baz. Niemal pena lista innych akademickich baz danych i wyszukiwarek znajduje si na stronie: http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_academic_databases_and_search_engines. Gdy nie moemy w aden sposb zdoby szukanego artykuu, najprociej po prostu napisa do autora. W tej sytuacji mona z duym prawdopodobiestwem liczy na przysanie odbitki bd te elektronicznej kopii pracy. Dotyczy to w szczeglnoci prac doktorskich, ktre nie na wszystkich uczelniach na wiecie s dostpne online.

Wykady - wideo
W sieci mona znale wiele doskonaych wykadw w jzyku angielskim (rwnie dla doktorantw), ktre mona ciga i oglda, majc niepowtarzaln okazj zetknicia si, choby w tej formie, z najwybitniejszymi matematykami na wiecie. Szczeglnie chcielibymy poleci wykady dostpne na stronie www Mathematical Sciences Research Institute (MSRI) program VMath: http://www.msri.org/communications/vmath/. Inne wykady mona znale na przykad na stronie: http://videolectures.net/Top/Mathematics/.

Dane bibliometryczne
Jako publikacji naukowych mierzy si czasami za pomoc rozmaitych wskanikw, czym zajmuje si bibliometria. Wiele ciekawych informacji dotyczcej tej dziedziny nauki mona znale np. na stronie dr Heleny Dryzek z Wydziau Matematyki i Nauk Informacyjnych Politechniki Warszawskiej: http://www.mini.pw.edu.pl/~dryzek/www/. Najbardziej powszechnie uywanym w bibliometrii wskanikiem jakoci pracy jest liczba jej cytowa w publikacjach zamieszczonych w czasopismach znajdujcych si na licie filadelfijskiej (p. wyej). Informacje o tych cytowaniach znajduj si w bazie dostpnej z komputerw UJ: http://zatoka.icm.edu.pl/sci/ (albo przez stron BJ lub przez stron http://www.im.uj.edu.pl/biblioteki) oraz za porednictwem extranetu rwnie z zewntrz. 20

Spord wydawanych w Polsce czasopism matematycznych na tej licie znajduj si m.in. czasopisma IM PAN (http://www.impan.pl/PubHouse/serials.html): Annales Polonici Mathematici (gdzie gwnymi redaktorami s profesorowie Marek Jarnicki i Wiesaw Pleniak, a w kolegium redakcyjnym zasiada jeszcze kilkoro innych pracownikw IM), Fundamenta Mathematicae, Studia Mathematica. Zwrmy uwag na to, e metoda mierzenia wartoci artykuu w oparciu o cytowania zawarte w bazie ISI Web of Science ma jednak pewne wady. Do bazy czasopism, w ktrych s liczone cytowania, nie s wliczane wszystkie czasopisma matematyczne. Dodatkowo w przypadku, gdy cytowana praca nie bya opublikowana w czasopimie znajdujcym si na tej licie, jest ona uwzgldniana jedynie pod nazwiskiem pierwszego z autorw (w pracach matematycznych kolejno autorw jest zwykle alfabetyczna). Cytowania w pracach czysto matematycznych mona z kolei znale w bazie MathSciNet (http://www.ams.org/mathscinet/search.html). W tym przypadku lista czasopism, z ktrych liczone s cytowania, rni si od listy filadelfijskiej, chocia ma z ni du cz wspln. W tej bazie znajduj si jednak jedynie czasopisma cile matematyczne, co w przypadku cytowa prac z zastosowa matematyki stanowi jej istotn wad. Na stronie IM mona znale wyniki cytowa poszczeglnych pracownikw w obu bazach, a take obliczony w oparciu o baz MathSciNet tzw. wskanik Hirscha albo wskanik h (ang. Hirsch index, h-index). Dla danego autora jest to najwiksza liczba h, dla ktrej h jego publikacji jest cytowanych co najmniej h razy kada. Wskanik ten zosta zaproponowany przez Jorga E. Hirscha w pracy: An index to quantify an individuals scientific research output. Proc. Nat. Acad, Sci. 102 (2005), 16569-16572: www.pnas.org/cgi/doi/10.1073/pnas.0507655102. Rwnie na stronie IM dostpna jest lista publikacji kadego z naszych pracownikw (podobnie jak i doktorantw): http://www.im.uj.edu.pl/nauka/publikacje; http://www.im.uj.edu.pl/instytut/pracownicy. W oparciu o cytowania artykuw zamieszczonych w czasopismach szeregowane s czasopisma naukowe. Dokonuje si tego obliczajc tzw. impact factor (czynnik wpywu lub miar oddziaywania) czasopisma rwny ilorazowi cznej liczby cytowa, ktre nastpiy w danym roku kalendarzowym, wszystkich publikacji, ktre ukazay si w danym czasopimie w cigu ostatnich dwch lat (odejmujc od tej liczby autocytowania czyli cytowania publikacji autora w jego wasnych pracach) przez liczb wszystkich publikacji, ktre ukazay si w danym czasopimie w cigu ostatnich dwch lat. List t aktualizuje co roku ISI. Warto zauway, e w matematyce impact factor przecitnego czasopisma jest wielokrotnie mniejszy ni w takich naukach jak medycyna, biologia czy fizyka. Rwnie w rozmaitych dziaach matematyki przecitne publikacje maj bardzo rne wspczynniki cytowa. W oparciu o powysze klasyfikacje rwnie nasze ministerstwo uszeregowao czasopisma wedug ich rangi, przypisujc kademu z nich odpowiedni liczb punktw, wedug nastpujcych zasad (ponisze zasady zostay wprowadzone w czerwcu 2010 roku zastpiy one wczeniejsz punktacj, w ktrej najwysza liczba punktw czasopisma wynosia 30) :

w danej dziedzinie czasopisma znajdujce si na licie filadelfijskiej uszeregowano wg wskanika impact factor i podzielono na cztery grupy, przyznajc czasopismom w poszczeglnych grupach, odpowiednio: 13, 20, 27 i 32 punkty (i tak na przykad Annales Polonici Mathematici ma przyznanych 9, a Studia Mathematica 27 punktw); dodatkowo czasopismom, ktre przekraczaj dziesiciokrotnie median wskanika w grupie czasopism za 32 punkty w danej dziedzinie, przyznaje si 40 punktw (wrd tych czasopism nie ma adnych matematycznych, s za na przykad: Nature, Science i Reviews of Modern Physics); 21

pozostaym czasopismom (polskim i zagranicznym) przyznano uznaniowo do 9 punktw:

http://www.nauka.gov.pl/finansowanie/finansowanie-nauki/dzialalnosc-statutowa/ocenajednostek-naukowych/lista-czasopism-punktowanych/ujednolicony-wykaz-czasopismnaukowych/ujednolicony-wykaz-czasopism-naukowych/artykul/ujednolicony-wykazczasopism-punktowanych-1/. Konkurencyjnym w stosunku do impact factor systemem oceniania czasopism jest system eigenFACTOR.org oparty o algorytm podobny do tego, jakiego uywa wyszukiwarka Google (Google's PageRank) szeregujc poszczeglne strony www: http://www.eigenfactor.com/. Krtki opis matematycznych podstaw, na jakich ten algorytm jest oparty, mona znale na stronach: http://www.eigenfactor.com/methods.htm; http://www.eigenfactor.org/faq.htm . Dwa obliczane przez ten system wskaniki: The Eigenfactor score i Article Influence score prbuj oceni wpyw, odpowiednio, globalny i redni, danego czasopisma: jest on tym wikszy, im czciej czasopismo jest cytowane przez inne periodyki o duym wpywie. Tak wic drugi z tych wspczynnikw mierzy w zasadzie podobn cech co impact factor. System ten rwnie opiera si na cytowaniach zawartych w bazie ISI Web of Science (za lata 1995-2006), ale wydaje si by lepiej przystosowany do oceny czasopism matematycznych, bo operuje duszym ni impact factor okresem cytowa (pi lat zamiast dwch) oraz, porednio, wyrwnuje rnice w redniej liczbie cytowa pomidzy dyscyplinami naukowymi. Do badania cytowa poszczeglnych autorw zawartych w bazie Google Scholar mona wykorzysta program Publish or Perish (publikuj lub gi): http://www.harzing.com/pop.htm, ktry pozwala na analiz cytowa pod wzgldem wielu wskanikw bibliometrycznych. W wyniku analizy wieloletnich zmian czynnika wpywu (impact factor) wg bazy ISI Web of Science, wskanikw The Eigenfactor score i Article Influence score oraz na podstawie obserwacji, gdzie najczciej publikuj najwybitniejsi matematycy, np. laureaci Medalu Fieldsa i innych wanych nagrd matematycznych, mona sprbowa wyodrbni list 10 najbardziej prestiowych czasopism matematycznych, z pen wiadomoci, e ma ona charakter w pewnym stopniu arbitralny, i e wiele wybitnych prac opublikowano te gdzie indziej. Obejmuje ona naszym zdaniem (Autorzy dzikuj w tym miejscu profesorowi Zbigniewowi Bockiemu za pomoc w ustaleniach) nastpujce czasopisma: Acta Mathematica, Annals of Mathematics, Bulletin of the American Mathematical Society, Communications in Mathematical Physics, Communications on Pure and Applied Mathematics, Duke Mathematical Journal, Inventiones Mathematicae, Journal of Differential Geometry, Journal of the American Mathematical Society i Publications Mathmatiques de l'IHS. Bardzo rzadko zdarza si, aby kto z pracownikw IM, czy, mwic szerzej, spord matematykw polskich, opublikowa tam prac i niemal zawsze s to prace wybitne. Oczywicie tym trudniej osign taki cel doktorantowi, ale warto przynajmniej wiedzie, ku jakim nieatwym do zdobycia szczytom w karierze naukowej warto poda. Mechanizmy oceniania czasopism, o ktrych bya mowa wyej, s kopiowane w rozmaitych rankingach i algorytmach, rwnie u nas w Instytucie przy rozdziale rodkw pomidzy zakady/katedry, a nawet przy ustalaniu listy rankingowej do stypendiw doktoranckiego i naukowego. Naley jednak zwrci uwag, e liczby podawane na tej 22

podstawie nie mog stanowi jedynego kryterium oceny wartoci, ani w przypadku czasopisma (czy konkretnego artykuu naukowego), ani tym bardziej pojedynczego naukowca. Zwaszcza nie s one adekwatne w przypadku uczonych, ktrych wikszo dorobku powstaa kilkadziesit lat temu. Jednym sowem rankingw nie naley fetyszyzowa maj one jedynie charakter pomocniczy.

Rankingi uczelni
Zarwno doktoranci, jak i pracownicy IM zadaj sobie czasem pytanie, jakie miejsce w hierarchii uczelni w Polsce, Europie i na wiecie zajmuje nasz instytut i nasza Alma Mater. Podobnie, jak w przypadku czasopism, istniej rankingi, ktre pomagaj w udzieleniu na to pytanie odpowiedzi. I znw, tak jak w przypadku czasopism, maj one charakter arbitralny, oparte s te na rnej metodologii. Mimo to daj dosy zblione wyniki, warto wic si przyjrze niektrym z nich. Nad ich jakoci czuwa International Observatory on Academic Ranking and Excellence (IREG), na ktrej czele stoi dr Jan Sedlak, Dyrektor Europejskiego Centrum Szkolnictwa Wyszego (UNESCO-CEPES): http://www.ireg-observatory.org/. http://forumakad.pl/archiwum/2008/11/41_dlaczego_jakosc.html. Do najbardziej znanych rankingw nale (podano miejsce UJ lub Polski, a w nawiasach porwnanie z rokiem poprzednim, tam gdzie byo to moliwe): ARWU - Academic Ranking of World Universities (2010, Shanghai Jiao Tong University, Chiny, tzw. ranking szanghajski oparty na osigniciach naukowych: UJ zajmuje w nim 1.-2. (0) miejsce w Polsce (rwno z UW), 124.-168. (+2) w Europie, 301.-400. (+2) na wiecie; w dziedzinie matematyki adna polska uczelnia nie znalaza si w najlepszej setce): http://www.arwu.org/ARWU2010_4.jsp; http://www.arwu.org/SubjectMathematics2010.jsp. WR - Ranking Web of World Universities (czerwiec 2009, Cybermetrics Lab, Hiszpania, oparty na obecnoci uczelni w sieci: Polska 39.-40. (-4) miejsce w wiecie; UJ 1. (+1) w Polsce, 9. (+2) w Europie rodkowo-Wschodniej, 151.-152. (-21) w Europie, 363.-366. (-37) na wiecie): http://www.webometrics.info/; HEEACT - Performance Ranking of Scientific Papers for World Universities (2010, Higher Education Evaluation and Accreditation Council, Tajwan, oparty na publikacjach naukowych i ich cytowaniach, w tym na wskaniku h: UJ 1. (0) miejsce w Polsce, 148. (+3) w Europie, 343. (+10) na wiecie; w dziedzinie natural science obejmujcej matematyk: 2. (0) w Polsce (za UW), 117.-118. (+12) w Europie, 266. (+21) na wiecie; w dziedzinie matematyki w roku 2009 nie byo tej klasyfikacji - 2. w Polsce (za UW), 110. w Europie, 254. na wiecie): http://ranking.heeact.edu.tw/en-us/2010/Page/Methodology; THES - QS World University Rankings (2010, Times Higher Education, Quacquarelli Symonds, Wielka Brytania, oparty na zewntrznych ocenach, osigniciach naukowych, stosunku liczby pracownikw do studentw i internacjonalizacji studiw: UJ 1. (0) w Polsce, 92. (+39) w Europie, 304. (-2) na wiecie; w dziedzinie natural science obejmujcej matematyk: 2. (0) w Polsce (za UW), 85. (-31) w Europie, 175.-179. (-51) na wiecie): http://www.topuniversities.com/worlduniversityrankings/;

23

SCImago Journal & Country Rank (2010, Scopus, Elsevier B.V., Hiszpania, oparty na cytowaniach zawartych w bazie streszcze Scopus (lata 1996-2009): UJ 2. (+1) w Polsce (za PAN), 10. w Europie rodkowo-Wschodniej, 124. (+26) w Europie, 362. (+38) na wiecie; Polska (2008) 19. miejsce na wiecie w liczbie cytowa matematyka, 22. miejsce na wiecie w jakoci cytowa (mierzonej przez wskanik h) matematyka, moliwo sprawdzania miejsca Polski w poszczeglnych dziaach matematyki): http://www.scimago.es/, http://www.scimagoir.com/pdf/sir_2010_world_report.pdf; Leiden Ranking (2010, Centre for Science and Technology Studies, Leiden University, Holandia, kilka rankingw opartych na publikacjach naukowych; w tzw. jasnozielonym rankingu mierzcym wpyw publikacji po normalizacji ze wzgldu na wielko uczelni i dziay nauki: UJ 3. (0) w Polsce (za UW i Politechnik Warszawsk), 240. (-7) w Europie), 462 na wiecie: http://www.cwts.nl/ranking/LeidenRankingWebSite.html, http://www.socialsciences.leiden.edu/cwts/products-services/leiden-ranking-2010cwts/#introduction; CHE Excellence Ranking (2010, Centre for Higher Education Development, Niemcy, oparty na publikacjach naukowych, ich cytowaniach, obecnoci wybitnych badaczy, grantach ERC, udziale w programach Marie Curie, internacjonalizacji studiw; obejmuje tylko uczelnie europejskie i nastpujce dziedziny nauki: biologia, chemia, matematyka, fizyka, psychologia, ekonomia, nauki polityczne; w dziedzinie matematyki (2010) adna polska uczelnia nie znalaza si w najwyszej grupie Excellence skupiajcej 56 uczelni: http://www.excellenceranking.org/eusid/EUSID; z innych dziedzin wrd polskich uczelni w grupie Excellence znalazy si: Uniwersytet Jagielloski (chemia, nauki polityczne), Uniwersytet Warszawski (chemia, fizyka), Uniwersytet Poznaski (chemia), Uniwersytet Wrocawski (chemia). Ranking Szk Wyszych (2010, Perspektywy, Rzeczpospolita, Polska, ranking polskich uczelni oparty na wielu czynnikach, UJ 2. (-1) miejsce w Polsce (za UW)): http://www.perspektywy.pl/ranking/2010/RWU/ranking_2010_TABELA_PELNA_1.html. Jeeli czytelnika te miejsca nie satysfakcjonuj, to moemy tylko powiedzie, e nas te nie. By moe zreszt powysze rankingi zaniaj nieco prawdziw warto naukow naszej Alma Mater. Niewtpliwie jednak poprawa jej miejsc, a take miejsc naszego Instytutu zaley przede wszystkim od pracownikw i doktorantw UJ oraz IM, jednym sowem od nas samych i od naszej pracy.

Jzyk angielski na studiach i w matematyce

We wspczesnym wiecie naukowym, a szczeglnie w tak midzynarodowej nauce, jak jest matematyka, niezmiernie istotn rol odgrywa umiejtno sprawnego mwienia, pisania i czytania po angielsku. Jest ona potrzebna w wielu sytuacjach, takich jak studiowanie literatury przedmiotu, pisanie prac naukowych, suchanie wykadw prowadzonych w jzyku angielskim w IM, ktrych liczba bdzie najprawdopodobniej z roku na rok wzrastaa, a take uczestnictwo w midzynarodowych szkoach, warsztatach i konferencjach.

24

Jzyk angielski na UJ Studia doktoranckie daj moliwo nauki jzyka angielskiego, a take innych jzykw, poprzez ofert bezpatnych kursw jzykowych prowadzonych w wymiarze 60 godzin w cigu caych studiw. Organizacj nauczania jzykw na UJ zajmuje si wyspecjalizowana jednostka Jagielloskie Centrum Jzykowe (JCJ) (http://www.jcj.uj.edu.pl/). Bezpatne kursy prowadzone przez JCJ maj dwojaki charakter: - zwyke kursy jzykowe przeznaczone dla wszystkich doktorantw; - tzw. kursy moduowe, czyli specjalistyczne w roku 2010/2011 sze kursw do wyboru w jzyku angielskim i pi w innych jzykach; przeznaczone dla doktorantw ze znajomoci jzyka na poziomie minimum B2, szczegy na stronie: http://www.jcj.uj.edu.pl/kursy-moduowe. Studenci studiw III stopnia kocz taki kurs jzykowy (z dowolnego jzyka obcego) zaliczeniem na ocen, z zaznaczeniem poziomu zgodnie z tzw. skal ESOKJ (CEFR). Rejestracja na niego odbywa si w systemie USOS: http://www.jcj.uj.edu.pl/usos/studia-doktoranckie. Dodatkowo JCJ prowadzi kursy komercyjne (patne) w kilku jzykach dostpne rwnie dla doktorantw: http://www.jcj.uj.edu.pl/kursy-jezykowe. Warunkiem koniecznym uzyskania stopnia doktora jest zdanie egzaminu z jzyka obcego na poziomie C1. Jeeli doktorant wczeniej zaliczy taki egzamin na UJ lub w innej instytucji, jest z tego egzaminu zwolniony, w przeciwnym wypadku musi go zda w ramach egzaminu doktorskiego wykaz respektowanych na UJ egzaminw jzykowych wraz z poziomami znajduje si na stronie JCJ (http://www.jcj.uj.edu.pl/regulaminy). Zdawanie egzaminu doktorskiego z jzyka obcego poprzedzone jest obowizkowymi i bezpatnymi konsultacjami w JCJ majcymi na celu przygotowanie do niego doktoranta. Konsultacje te musz by przeprowadzone co najmniej p roku przed terminem egzaminu. Zarwno egzamin, jak i konsultacje odbywaj si w JCJ ul. Krupnicza 2, s. 115, w godzinach dyurw dla doktorantw. Na egzamin doktorant powinien przyj z promotorem i z drugim czonkiem komisji (zwykle jest to jej przewodniczcy), ustalajc termin co najmniej tydzie wczeniej w Sekretariacie JCJ. Trzecim (i najwaniejszym) czonkiem komisji podczas tego egzaminu bdzie egzaminator wyznaczony przez JCJ. W czasie egzaminu doktorant powinien umie przedstawi swoj osob z uwzgldnieniem osigni zawodowych (wyksztacenie, praca) i zainteresowa naukowych, a take omwi temat i ogln tre swojej rozprawy doktorskiej, plany na przyszo etc. Ocenie podlega zarwno sownictwo i gramatyka, jak i wymowa oraz intonacja. Redakcja pracy matematycznej w jzyku angielskim Niestety na zwykych kursach jzykowych nie jest atwo nauczy si redagowania publikacji w jzyku angielskim. Jzyk prac naukowych z naszej dziedziny (o czym wszyscy studenci matematyki doskonale wiedz) jest specyficzny, do tego dochodzi jeszcze specjalistyczne sownictwo matematyczne. Wielk pomoc w pisaniu prac naukowych po angielsku (zwaszcza dla nowicjuszy) stanowi moe ksika wieloletniego redaktora wydawnictw IM PAN: Jerzego Trzeciaka, Writing Mathematical Papers in English. A Practical Guide, Gdaskie Wydawnictwo Owiatowe 1993; drugie poprawione wyd.: EMS 2005, dostpna w naszej bibliotece. Przydatny przy pisaniu prac moe rwnie by internetowy sownik jzyka angielskiego w matematyce tego samego autora 25

(http://www.impan.gov.pl/Dictionary). Inna warta uwagi pozycja, to portal emerytowanego profesora matematyki z Case Western Reserve University, Charlesa Wellsa, powicony matematycznemu angielskiemu: http://www.abstractmath.org/MM/MMMathEnglish.htm, zawierajcy te sownik terminw matematycznych - Wells, C., A Handbook of Mathematical Discourse, 2009: http://www.abstractmath.org/Handbook/handbook.pdf. Poza tym wydaje si, e jak i w innych kwestiach pomocne mog by tu rwnie rady udzielane przez opiekuna. Rozprawy doktorskie na Wydziale najczciej pisane s po polsku, jednak po wyraeniu zgody przez Rad Wydziau mona pisa prac rwnie po angielsku jeden z nas (WS) pisa rozpraw doktorsk wanie w tym jzyku. Warto jednak zaznaczy, e problem ten budzi wci spore kontrowersje, czego dowodzi na przykad uchwaa Prezydium Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytuw z roku 2005: http://www.ck.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=11&Itemid=25; i ostro polemiczny komentarz do tej uchway pira biologa z UJ, prof. Ryszarda Laskowskiego: www.eko.uj.edu.pl/laskowski/Minister_NiSW_doktoraty.pdf; www.pauza.krakow.pl/17_18_5_2008.pdf. Autorzy niniejszej broszury zgadzaj si w tej sprawie raczej z prof. Laskowskim, ni z Prezydium Centralnej Komisji. Zajcia w jzyku angielskim W zwizku z tym, e doktoranci niejako z definicji (jako absolwenci studiw drugiego stopnia) maj opanowany jzyk angielski na odpowiednio wysokim poziomie, oraz ze wzgldu na dominujc rol jzyka angielskiego w matematyce przyjmuje si, e na Wydziale kady wykad oraz seminarium adresowane do doktorantw powinno by prowadzone w jzyku angielskim. Jedynie w przypadku, gdy wszyscy uczestnicy danych zaj s polskojzyczni dopuszcza si, e zajcia bd prowadzone w jzyku polskim. Na razie zajcia w jzyku angielskim s stosunkowo rzadkie, ale w przyszoci bdzie ich nieuchronnie coraz wicej.

Tworzenie i redakcja prac matematycznych

Pisanie pracy matematycznej Po przebrniciu pierwszej przeszkody, jak bywa bariera jzykowa, stajemy przed waciwym problemem zwizanym z poprawnym sformuowaniem uzyskanych przez nas wynikw. Poniej kilka propozycji odnonikw, pod ktrymi wybitni matematycy radz, jak naley pisa prace matematyczne: Tao, T., On writing, (strona laureata Medalu Fieldsa z roku 2006, bardzo rozbudowana, z wieloma odnonikami do literatury): http://terrytao.wordpress.com/advice-on-writing-papers/; Krantz, S.G., How to Write Your First Paper, Notices of the AMS 54 (2007), 1507-1511. http://www.ams.org/notices/200711/tx071101507p.pdf;

26

Apt, K., How to Write a Good Paper: Some Suggestions (ISLA-TV) (video,1h), University of Amsterdam, 29 November 2007 (wykad polskiego matematyka i informatyka, mieszkajcego i pracujcego w Holandii Krzysztofa Apta): http://zookma.science.uva.nl/islatv/play.php?file=20071129_other_apt; Lagarias, J.C., How to Write a Math Paper (Rough Draft), 2006: http://www.math.lsa.umich.edu/courses/389/Resources/write1.pdf; Majid, S., Hints for New PhD students on How to Write Papers, School of Mathematical Sciences, Queen Mary University of London, 2005: http://www.findaphd.com/students/PhDLife2.pdf; Serre, J.-P., Writing Mathematics? (video), Harvard University, 10 November 2003 (wykad laureata Medalu Fieldsa z roku 1954 i Nagrody Abela z roku 2003): http://en.sevenload.com/videos/h4ndeFL-Serre; Goss, D., Some Hints on Mathematical Style, Ohio State University, 1998: http://www.math.ohio-state.edu/~goss/style.html, http://www.math.ohio-state.edu/~goss/hint.pdf; Steenrod, N.E., Halmos, P.R., Schiffer, M.M., Dieudonn, J.A., Jak pisa teksty matematyczne, przedruk: Wiadomoci Matematyczne, 21 (1978), str. 28-81 dostpne w Bibliotece Wydziaowej. Nastpna pozycja dotyczy nie tylko matematyki: Gracy, N., How to Write a World Class Paper. From title to references. From submission to revision, Elsevier, 2009: http://www.cranfield.ac.uk/library/cranfield/documents/how%20to%20write%20a%20world %20class%20paper.pdf. Polecamy te bardzo tekst Jerzego Trzeciaka (IM PAN), O pisaniu prac matematycznych kilka praktycznych rad dostpny na stronie IM: http://www.im.uj.edu.pl/studia_new/st_dr.htm#trze. Odnoniki do innych pozycji (niestety ju nie darmowych) mona znale na stronie AMS: http://www.ams.org/bookstore/authors. Wybr czasopisma O pomoc w wyborze waciwego periodyku, do ktrego doktorant ma wysya prac, warto zwrci si przede wszystkim do opiekuna. Czsto pomoe nam to unikn powanych bdw, gdy np. chcemy wysya prac do czasopisma z du liczb punktw MNiSW, ktre jednak nie cieszy si szczegln estym w rodowisku matematycznym. Decyzj t warto podj przed ostateczn redakcj pracy, gdy periodyki maj na og swoje wasne szczegowe wymagania co do formy zgaszanego tekstu. Wybierajc czasopismo naley kierowa si nastpujcymi czynnikami: rodzaj czasopisma (zwykle tematyka czasopisma i charakter przyjmowanych prac s opisane na stronie redakcyjnej; warto te odpowiedzie sobie na pytanie, czy publikuj w nim osoby, ktre zajmuj si podobnymi zagadnieniami, albo ktre cytujemy w naszej pracy, oraz czy osoby takie s redaktorami czasopisma (editors) lub czonkami komitetu redakcyjnego - editorial board);

27

ranga naukowa czasopisma (jeeli praca jest dobra, to rozsdnie jest wysya j do dobrego (i wysoko punktowanego) czasopisma, a dopiero w wypadku odrzucenia zgosi j do troch mniej prestiowego);

prawdopodobiestwo przyjcia pracy (w przypadku niektrych czasopism mona znale dane dotyczce procentu odrzuconych prac; niestety zwykle im lepsze czasopismo, tym ten uamek jest wyszy);

czas oczekiwania na recenzj i druk (czasami mona dotrze do danych o rednich czasach oczekiwania, ale najprociej obejrze prace z ostatnich lat, bo zwykle przy kadej z nich jest podane, kiedy zostaa zgoszona do druku, a kiedy zaakceptowana).

Zobacz te: Knight, L., Steinbach, T., Selecting an Appropriate Publication Outlet: A Comprehensive Model of Journal Selection Criteria for Researchers in a Broad Range of Academic Disciplines, International Journal of Doctoral Studies 3 (2008), 59-79 (tam te wiele odnonikw do najnowszej literatury): http://ijds.org/Volume3/IJDSv3p059-079Knight84.pdf; Sarli, C., Preparing for Publication: Factors to Consider in Selecting a Journal for Publication, Becker Medical Library 2009: http://becker.wustl.edu/pdf/preparepub.pdf. Recenzja Jeeli recenzja pracy jest negatywna, a uwaamy, e wynika to z faktu, i recenzent czego nie zrozumia, to warto sprbowa napisa o tym do redakcji. Daje to czasami (nie tak rzadko) pozytywny efekt. Jeeli za recenzent sugeruje nam konkretne poprawki, naley raczej zastosowa si do jego zalece, bo na og miewa on racj. Nie zaszkodzi te wysyajc powtrnie prac wskaza wyranie, co zostao w niej zmienione lub, ewentualnie, ktrych uwag recenzenta nie uwzgldnilimy i dlaczego. W adnym razie nie naley si frustrowa samym faktem, e prac odrzucono, zwaszcza, gdy jako powd podano, i redakcja ma wiele innych lepszych tekstw zdarza si to niemal wszystkim uczonym! Inne rady dotyczce tych kwestii mona znale w podanych wyej opracowaniach dotyczcych kariery naukowej i pisania prac matematycznych. TEX Obecnie prace matematyczne pisane s prawie wycznie w rnych wersjach TEX-a, systemu skadu drukarskiego, ktrego kurs prawdopodobnie wikszo doktorantw odbya w trakcie studiw magisterskich. Dlatego te podajemy tu jedynie odnoniki do kilku stron, gdzie mona znale pomoc w uywaniu TEX-a: Oetiker, T., Partl, H., Hyna, I., Schlegl, E., The Not So Short Introduction to LATEX2e. Or LATEX2e in 141 minutes, 2008: http://www.ctan.org/tex-archive/info/lshort/english/lshort.pdf; strona AMS powicona redakcji prac w TEX-u (zawiera dalsze odnoniki): http://www.ams.org/tex/; GUST - Polska Grupa Uytkownikw Systemu TeX: http://www.gust.org.pl/; 28

strona domowa twrcy TEX-a, Donalda E. Knutha: http://www-cs-faculty.stanford.edu/~knuth/. W naszej bibliotece dostpny jest ponadto podrcznik: Donald E. Knuth, TeX: Przewodnik uytkownika, Warszawa 2005, xviii+541str. (Biblioteka Wydziaowa: 8U-KNUT). Redagowanie pracy matematycznej informacje dodatkowe W pracy matematycznej oprcz waciwego tekstu powinno si znale kilka dodatkowych elementw uatwiajcych jej identyfikacj i ocenienie zawartoci po jej pobienym przegldniciu oraz zaszufladkowanie do jednej z licznych dziedzin matematyki. I tak kada praca powinna zawiera: krtkie, zoone najwyej z kilku zda, i raczej nie zawierajce symboli matematycznych, streszczenie (abstract); dane identyfikujce dziedzin, ktrej publikacja dotyczy, a wic tzw. kod (lub kody) 2010 MSC (Mathematics Subject Classification: http://www.ams.org/msc/), ktry przypisuje kombinacjom cyfr i liter konkretn dziedzin i tematyk; key words (sowa kluczowe) mwice o tym jakie najwaniejsze pojcia s uywane w pracy (np. Banach space, differentiability) do wyboru przez autora.

W kocowej czci pracy powinny znale si rwnie podzikowania (acknowledgements) zarwno osobom prywatnym (ktre istotnie pomogy autorowi w jakiej czci pracy), jak i instytucjom (np. MNiSW za grant promotorski, ktry umoliwi badania skutkujce powstaniem pracy). Redagowanie tekstw w jzyku polskim Mimo e prace naukowe z matematyki pisze si niemal wycznie w jzyku angielskim, to czasami trzeba jednak redagowa teksty w jzyku polskim. Dotyczy to na og pracy doktorskiej, artykuw popularnonaukowych, opisw projektu przy staraniach si o stypendia, itd. Mimo, e jest to nasz jzyk ojczysty, czsto piszc po polsku popeniamy bdy. Wielu z nich udaje si unikn wykorzystujc poradnie jzykowe, gdzie mona znale rozwizanie danego problemu, albo gdy go nie znajdziemy, za pomoc sieci lub telefonu zada pytanie i rozstrzygn wtpliwoci. Spis takich poradni mona znale na stronie Rady Jzyka Polskiego: http://rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=227&Itemid=181. Najwaniejsze z nich to Poradnia Jzykowa PWN (http://poradnia.pwn.pl/). Podobne poradnie znajduj si te w wielu uniwersytetach w Polsce. Umieszczanie tekstw matematycznych w sieci Istnieje wiele narzdzi pozwalajcych na publikowanie tekstw matematycznych bezporednio na stronach internetowych. Jednym z nich jest MathJax, stworzona w 2009 roku biblioteka dla jzyka Java, umoliwiajca publikowanie na stronach www tekstw napisanych w LaTeX-u i wsppracujca z najwaniejszymi przegldarkami (http://www.mathjax.org/). Etyka pisania prac naukowych W szczeglnoci dotyczy ona redagowania rozprawy doktorskiej. W doktoracie powinno znale si rozwizanie przez doktoranta otwartego problemu matematycznego. Dlatego te istotne jest odwoanie si w pracy do wszelkich prac naukowych, z ktrych korzysta si 29

w trakcie pisania pracy oraz tych prac, przy ktrych pomocy natrafiono na rozwizanie problemu. Od roku 2009 doktoraty z matematyki napisane na Wydziale s umieszczane w wersji elektronicznej na naszej stronie internetowej. Pamitajmy o tym, e wyniki pracy naukowej s w zasadzie oglnodostpne, co oznacza, e nie jest to wiedza tajemna, ktrej nie udostpnia si innym (przynajmniej w ramach pracy wykonywanej przez autorw tego niezbdnika wiadomo skdind, e istniej w Polsce i na wiecie opracowania matematyczne wykorzystywane przez niektre instytucje pastwowe, firmy lub banki, ktrych efekty nie s publicznie ujawniane). Std te wynika otwarty dla ogu charakter przewodu doktorskiego, jak i wolny dostp do pracy doktorskiej, poprzez umieszczenie jej w miejscu osigalnym dla wszystkich zainteresowanych. W przypadku IM jest to BJ, a take nasza strona internetowa. Tak naprawd kademu matematykowi sprawia (lub powinien sprawia) du satysfakcj fakt korzystania z jego wynikw i pomysw (po odpowiednim zacytowaniu tego w publikacji) przez innych naukowcw fakt wykorzystywania naszych wynikw jest miar sukcesu pracy naukowej. Wolny dostp do prac naukowych wymaga z kolei przestrzegania pewnych zasad zwizanych z wykorzystaniem wynikw oraz pomysw innych naukowcw w swoich pracach (w tym w rozprawie doktorskiej). S one nastpujce: w pracy matematycznej naley stosowa wasne rozumowanie. W przypadku gdy korzystamy z obcych wynikw lub metod dowodowych, naley to wyranie zaznaczy lub odwoa si do nich w bibliografii nie dotyczy to jedynie znanych powszechnie rezultatw, ktre mona potraktowa jako klasyk lub mwic potocznie tzw. folklor matematyczny (przykadowo: cigo funkcji rniczkowalnej lub, szerzej, spora cz materiau wykadanego na studiach magisterskich); czsto praca naukowa powstaje wskutek dyskusji z innymi osobami, gdy te rozmowy doprowadziy nas do rozwizania lub gdy kto zwrci nam uwag na to, e gdzie w literaturze moemy znale potrzebne informacje. Powinnimy si zastanowi, czy nie wspomnie o tym w pracy poprzez zoenie podzikowa lub nawet zaproponowa takiej osobie wspautorstwa pracy. Nieco inaczej naley traktowa wspprac z promotorem. W tym przypadku udzia promotora moe by nieco wikszy, a mimo to promotor nie bdzie chcia czasem zosta wspautorem pracy. W kadym bd razie ustalenie tego, kto jest (czy te powinien by) wspautorem pracy, jest czsto spraw delikatn, wic kady przypadek musi by traktowany z naleyt uwag; w niektrych dziedzinach nauki (np. w fizyce) kolejno, w jakiej wspautorzy wystpuj w druku, wie si z ich zaangaowaniem we wspln prac; zwykle na pierwszym miejscu wymieniany jest ten, ktrego wkad by najwikszy (tzw. pierwszy autor). W matematyce przyjt kolejnoci jest na og kolejno alfabetyczna; pracy naukowej nie wysyamy nigdy do wicej ni jednego czasopisma. Dopiero po odrzuceniu lub wycofaniu przez nas pracy z jednego czasopisma moemy wysa j do innego.

Dodatkowo w rozprawie doktorskiej warto pokaza szerszy kontekst, rwnie historyczny, w ktrym mieszcz si uzyskane przez nas wyniki. Takie podejcie wiadczy o rzetelnoci oraz dojrzaoci naukowej autora i jest zwykle mile widziane przez recenzentw. Inne wane wskazwki dotyczce etyki pracy naukowej zawieraj: Akademicki Kodeks Wartoci uchwalony przez Senat UJ w roku 2003: http://www.uj.edu.pl/uniwersytet/wartosci-akademickie;

30

kodeks Dobre Praktyki w Szkoach Wyszych uchwalony przez Konferencj Rektorw Akademickich Szk Polskich w roku 2007: http://www.krasp.org.pl/pl/kdp/kodeks_dobre_praktyki.

Konferencje i inne wyjazdy naukowe

Chocia rezultaty pracy naukowej upubliczniania si najczciej w artykuach zamieszczanych w czasopismach lub te w sieci, to rwnie wany element rozpowszechniania wiedzy o wasnych wynikach, jak i uzyskiwania informacji o osigniciach innych stanowi udzia w konferencjach, warsztatach oraz szkoach naukowych cyklach wykadw z jednej tematyki skierowanych najczciej do doktorantw i studentw starszych lat, z udziau w ktrych mona czasami odnie wiksz korzy ni z uczestnictwa w konferencji. Podobn rol peni take wyjazdy w celu wygoszenia referatu na seminarium, czy dusze pobyty w innym orodku w ramach stypendium naukowego. Taka forma aktywnoci jest szczeglnie cenna dla ludzi modych, ktrzy wysuchujc referatw starszych matematykw niejednokrotnie istotnie poszerzaj swoje horyzonty matematyczne. Rwnie wana jest moliwo poddania swoich wasnych wynikw pod osd midzynarodowego grona specjalistw. W trakcie konferencji w kuluarach tocz si ponadto dyskusje nad problemami matematycznymi, nawizywane s rwnie znajomoci, ktre mog pniej przetrwa wiele lat i sta si podstaw dugoletniej wsppracy naukowej. Wyjazdy (przede wszystkim zagraniczne, ale te krajowe) s wic niezwykle przydatne w rozwoju kariery naukowej. Zwracamy te uwag, e doktoranci mog (podobnie jak studenci studiw I i II stopnia) wyjeda na europejskie uczelnie w ramach programu Erasmus, aby realizowa tam cze studiw doktoranckich (szczegowe informacje na stronie TD). Informacje o konferencjach Podstawowym rdem wiadomoci o wartociowych konferencjach s rozmowy z opiekunem. Niemniej jednak informacj o konferencjach mona rwnie uzyska z innych rde czsto bardzo skutecznym sposobem jest lektura tablicy ogosze Instytutu lub informacji przesyanych bezporednio doktorantom do ich skrzynek mailowych. Ale istniej rwnie portale gromadzce dane o konferencjach, przykadowo: EMS Conference Calendar http://www.euro-math-soc.eu/conferences/

AMS Conference Calendar - http://www.ams.org/mathcal/; http://www.allconferences.com/Science/Mathematics/; http://atlas-conferences.com/cgi-bin/calendar/l/subject/Mathematics ; http://www.conferencealerts.com/mathematics.htm ,

a take strony powicone konferencjom z danej dziedziny matematyki. Program konferencji organizowanych przez Centrum Banacha znajduje si na stronie: http://www.impan.pl/BC/Program/2011.html. Wiele z nich odbywa si w Matematycznym Orodku Konferencyjnym bdcym wasnoci IM PAN w Bdlewie koo Poznania (http://www.impan.pl/Bedlewo/index.html, http://palacbedlewo.pl/). Zdobywanie rodkw na wyjazd Niewtpliwym problemem, z ktrym musz si zmierzy modzi matematycy, jest znalezienie rodkw, pozwalajcych na sfinansowanie wyjazdu. Na szczcie wielu organizatorw konferencji posiada wyodrbniony fundusz na dofinansowanie pobytu (czasem te podry) doktorantw. Naley zawsze o moliwo takiego dofinansowania 31

si dowiadywa, a w przypadku pozytywnej odpowiedzi stara si o nie. Doktoranci nie s jednak zdani wycznie na yczliwo organizatorw. Jest wiele innych moliwoci otrzymania dofinansowania uczestnictwa w konferencji czy szkole naukowej. Oprcz pienidzy z grantu promotorskiego, ktry w czci moe by (i najczciej jest) powicony wanie na takie wyjazdy, lub innego grantu promotora, istniej programy stypendialne, ktrych celem jest uatwianie doktorantom (czy oglniej, modym naukowcom) udziau w konferencjach. Nale do nich, np.:

stypendia konferencyjne FNP: http://www.fnp.org.pl/index.php?navi=017,001,002,010

z czterema naborami wnioskw w roku: do 28 lutego, do 30 kwietnia, do 30 czerwca oraz do 30 padziernika. Kilkakrotnie w cigu roku rwnie TD przyznaje pienidze doktorantom, midzy innymi na dofinansowanie wyjazdw na konferencje w programie:

Konkursy o Dofinansowanie Dziaalnoci Doktorantw: http://www.doktoranci.uj.edu.pl/finansowanie/konkurs/dofinansowane-konferencje.

Zwrmy uwag, e wspczynnik sukcesu w tych konkursach jest bardzo wysoki. Czasami jedynie kilka procent wnioskw jest odrzucanych. Inn moliwoci jest zoenie wniosku w ramach

Konkursw o granty dziekaskie,

ktre s rokrocznie w okolicy maja rozpisywane przez wadze dziekaskie, i o ktre mog si stara rwnie doktoranci. Kadorazowo doktoranci informowani s o kolejnej edycji tego konkursu. W nastpnej dopiero kolejnoci naley si stara o dofinansowania z funduszw Instytutu lub Wydziau, gdy nie zawsze taki wniosek ma szans na powodzenie, zwaszcza jeeli doktorant nie wykaza si wczeniejsz aktywnoci w poszukiwaniu rodkw z innych rde. Pewne pienidze przeznaczone m.in. na te cele znajduj si w dyspozycji katedr i zakadw IM. O moliwo uzyskania takiego lokalnego dofinansowania naley pyta opiekuna lub kierownika katedry/zakadu. W tym miejscu podkrelmy, e kierownik SD nie jest dysponentem adnych rodkw finansowych, ktre mog by uyte dla doktorantw. Przygotowanie wystpienia na konferencji Jeeli to tylko moliwe, warto stara si o udzia w konferencji nie tylko w roli widza, ale te wygosi swj wasny referat, poddajc go osdowi suchaczy. Wrd wielu moliwych rad dwie o charakterze technicznym wydaj nam si kluczowe: 1. Takie wystpienie (dotyczy to take referatw na seminariach) musi by bardzo starannie przygotowane, rwnie pod wzgldem czasowym. Najgorszym grzechem referenta jest bowiem przeduanie wystpienia ponad przypisany mu czas. Tego nie naley robi nigdy. 2. Jeeli wykad przygotowany jest na przeroczach, w postaci pliku pdf lub ppt to warto zawczasu sprawdzi, czy prezentacja bdzie si na sprzcie organizatorw prezentowaa rwnie udanie, co na naszym. W ten sposb unikniemy wielu przykrych niespodzianek. Wiele pomysw i ostrzee dotyczcych przygotowywania referatw mona znale poniej, inne za w cytowanych uprzednio ksikach powiconych karierze naukowej. 32

Naprawd warto te teksty przeczyta, pomia si przy lekturze z bdw poprzednikw i stara si ich samemu unika w przyszoci: Ross, W. T., How to give a good 20 minute math talk, Department of Mathematics and Computere Sciences, University of Richmond, 2008: http://blog.richmond.edu/wross/2008/03/26/how-to-give-a-good-20-minute-math-talk/; Tao, T., Talks are not the same as papers (tekst laureata Medalu Fieldsa z roku 2006): http://terrytao.wordpress.com/career-advice/talks-are-not-the-same-as-papers/; Kolda, T. G., How To Give a Talk: Advice on Preparing and Presenting Technical Talks in the Mathematical Sciences, Sandia National Labs, 2006: http://csmr.ca.sandia.gov/~tgkolda/abstracts/giving-a-talk-snl-2006.html; Gallian, J. A., Advice on Giving Talks, Department of Mathematics, University of Minnesota Duluth, 2006: http://www.d.umn.edu/~jgallian/advice.pdf; McCarthy, J. E., How to Give a Good Colloquium, Canadian Mathematical Society Notes, 31 (1999), 34: http://www.ams.org/ams/gcoll.pdf; Gallian, J. A., How to Give a Good Talk, MAA, 1998: http://www.jcu.edu/math/constum/gallian.pdf; Halmos, P. R., How to talk Mathematics, Notices of the American Mathematical Society 21 (1974), 155-158 (klasyka gatunku): http://www.math.northwestern.edu/graduate/Forum/HALMOS.html; Tong, D., How to Make Sure Your Talk Doesn't Suck, Department of Applied Mathematics and Theoretical Physics, University of Cambridge (naprawd dowcipny tekst): http://www.damtp.cam.ac.uk/user/tong/talks/talk.pdf; Geroch, R., Suggestions For Giving Talk, Enrico Fermi Institute, 1997: http://arxiv.org/PS_cache/gr-qc/pdf/9703/9703019v1.pdf; Schoeberl, M., Toon, B., Ten Secrets to Giving a Good Scientific Talk, Atmospheric Science Division, American Geophysical Union: http://www.cgd.ucar.edu/cms/agu/scientific_talk.html; Some Tips for Making Effective Presentations, SIAM: http://www.siam.org/meetings/guidelines/tips.php. W czasie referatw matematycy albo posuguj si kred i tablic, albo przygotowuj przerocza na komputerze w LaTeX-u lub (rzadziej) w PowerPoincie. W pierwszym przypadku prezentacja przygotowywana jest najczciej za pomoc Beamera, LaTeX-owej klasy sucej tworzeniu slajdw. Dobrym przewodnikiem po Beamerze jest: Ki-Joo Kim, Beamer v3.0 Guide, 2004: http://faq.ktug.or.kr/wiki/uploads/beamer_guide.pdf, ale polecamy zwaszcza bardzo kompletny: 33

Till Tantau, The beamer class. Manual for version 3.10, 2010: http://bitbucket.org/rivanvx/beamer/wiki/Home, zawierajcy te rozdzia dotyczcy przygotowywania prezentacji - Guidelines for Creating Presentations. Odsyacze do innych informacji na temat tej klasy mona znale na stronie School of Mathematics, University of Edinburgh: http://www.maths.ed.ac.uk/pg/present.shtml, o matematycznych prezentacjach w PowerPoincie mona za przeczyta w opracowaniu: Gallian, J. A., Advice on giving a good PowerPoint presentation, Department of Mathematics, University of Minnesota Duluth, 2006: http://www.d.umn.edu/~jgallian/goodPPtalk.pdf.

Programy doktoranckie z matematyki na WMiI finansowane ze rodkw zewntrznych

rodowiskowe Studia Doktoranckie z Nauk Matematycznych Od pierwszego padziernika 2009 roku jest realizowany wsplny projekt omiu jednostek naukowych (UAM, UW, UJ, UWr, UMK, UMCS, Ul, IM PAN) rodowiskowe Studia Doktoranckie z Nauk Matematycznych (SDNM), skierowany do najlepszych doktorantw z caej Polski. Projekt ten jest finansowany ze rodkw UE, a dokadniej z Programu Operacyjnego Kapita Ludzki. Wysokie stypendia (2 500 z miesicznie) maj uatwi doktorantom studia poprzez czciowe przynajmniej uwolnienie ich od codziennych trosk materialnych. Projekt ten wie si rwnie z pobudzaniem mobilnoci doktorantw (obowizkowe stae w jednej ze wsppracujcych jednostek, uczestnictwo w kilku szkoach naukowych) rwnie wspieranej finansowo przez rodki przeznaczone na ten projekt. W tym momencie zagwarantowane s fundusze na peny cykl edukacyjny trzech kolejnych rocznikw. Moliwe, e projekt ten bdzie rwnie w przyszoci kontynuowany. W pierwszej edycji rekrutacja miaa charakter lokalny (to znaczy Wydzia sam dokona wyboru trzech doktorantw SDNM z UJ: dwch z matematyki, jednego z informatyki, wg list rankingowych przy przyjciu na studia doktoranckie), w kolejnych dwch edycjach bdzie miaa ju centralny, w oparciu o wsplny egzamin wstpny z tym, e w celu zachowania w miar rwnego udziau poszczeglnych jednostek w programie wprowadzone jest grne ograniczenie liczby uczestnikw programu przyjtych na jedn uczelni w jednym roku (wynosi ona sze). Wstpna kwalifikacja do programu ma miejsce w maju. I tak w ramach kwalifikacji na rok akademicki 2010/2011 zostao zakwalifikowanych do programu SDNM na WMiI sze osb (maksymalna moliwa liczba osb przyjtych na jedn uczelni): po trzy na matematyk i informatyk. Dodatkowo, dwie kolejne osoby-absolwenci WMiI dostay si do programu SDNM na inne uczelnie fakt ten jest niewtpliwie dowodem wysokiego poziomu naukowego studentw WMiI. W ramach programu DNM beneficjentami s nie tylko jego uczestnicy, ale i inni doktoranci. Oprcz udziau w wykadach i minikonferencjach organizowanych w ramach tego programu zwykli doktoranci mog dosta dofinansowanie udziau w tych przedsiwziciach (dofinansowanie dojazdu oraz zakwaterowania). W przypadku, gdyby z jakichkolwiek wzgldw (poza oczywicie racym zaniedbywaniem obowizkw doktoranta) kto nie mg kontynuowa studiw w ramach 34

SDNM, bdzie mg on przej bez adnych problemw na zwyke SD. Wszelkich informacji dotyczcych programu SDNM najlepiej uzyska mona na stronie: http://ssdnm.mimuw.edu.pl/. Midzynarodowy Projekt Doktorancki (MPD) W lipcu 2010 w konkursie organizowanym przez FNP wygra projekt przygotowany przez WMiI: Geometry and Topology in Physical Models, kierowany przez prof. Zbigniewa Bockiego. Program ten finansowany jest z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i oferuje czteroletnie stypendia w wysokoci netto 3000 PLN oraz 4500 PLN miesicznie podczas obowizkowych staw zagranicznych. W programie MPD bdzie uczestniczy cznie 16 osb (11 zostao przyjtych w tym roku, za 5 zostanie przyjtych w przyszym), ktre przygotowywa bd doktoraty w jednej z kilku ustalonych dziedzin (analiza zespolona, fizyka matematyczna, geometria rniczkowa, matematyka finansowa, ukady dynamiczne, rwnania rniczkowe czstkowe). Opiekunami doktorantw bd zarwno pracownicy IM, jak i Instytutu Informatyki UJ, a take Wydziau Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ. Program ten gwarantuje wyjazdy doktorantw na renomowane uczelnie zagraniczne, ktre uczestnicz razem z UJ w konsorcjum prowadzcym MPD. Dodatkowe fundusze przewidziane s na zakup sprztu niezbdnego do prowadzenia bada oraz dofinansowanie wyjazdw na konferencje. Informacje dotyczce programu oraz rekrutacji znajduj si na stronie: http://www.im.uj.edu.pl/mpd/.

35

Opis najwaniejszych procedur i staych terminw

Od 1 padziernika 2009 roku weszy w ycie nowe wersje: Regulaminu Studiw Doktoranckich na UJ oraz Regulaminu Przyznawania Stypendiw Doktoranckich na UJ. Poniej przedstawiamy najwaniejsze procedury i terminy zwizane z biurokratyczn stron SD, ktre s opisane tymi i innymi dokumentami. I tak: wszelkie pisma, podania, wnioski skadamy w Dziekanacie WMiI u pani Beaty Palki. Wikszo decyzji zwizanych z codziennym yciem doktoranta naley do kierownika SD, cho niektre z uprawnie s zastrzeone dla Dziekana (a nawet dla Rektora). Do kompetencji kierownika SD nale midzy innymi decyzje: w sprawie przeduenia SD o rok, zaliczania roku akademickiego, zatwierdzania i dokonywania zmian w programach SD, przenoszenia wymogw programowych na kolejny rok akademicki, zmiany opiekuna naukowego. Spord kompetencji Dziekana wspomnijmy o jego prawie do udzielania urlopw naukowych i dziekaskich (zaopiniowanych przez kierownika SD). Zwrmy uwag na to, e wszelkie podania przed zoeniem powinny zosta zaopiniowane przez opiekuna doktoranta. Obowizkiem doktoranta jest przestrzeganie terminw opisanych w regulaminie. Wspomnijmy zatem o kilku obowizujcych doktorantw: Do 30 czerwca zoenie sprawozdania z wykonania obowizkw w danym roku akademickim razem z opini opiekuna naukowego i indeksem z wpisanymi ocenami. Razem z tymi dokumentami chtni skadaj podanie o przyznanie stypendium doktoranckiego na kolejny rok akademicki. W przypadku gdyby doktorant uzyska w okresie od 1 lipca do 30 wrzenia dodatkowe sukcesy (np. przyjecie pracy do publikacji, udzia w konferencji naukowej) moe informacje o tym doczy do sprawozdania w formie aneksu. Przypomnijmy, e doktoranci pierwszego roku skadaj wniosek o stypendium doktoranckie razem z podaniem na studia. Do 15 wrzenia zoenie przez doktoranta planu studiw (zatwierdzonego przez opiekuna) na kolejny rok akademicki. Projekt ten musi zosta nastpnie zatwierdzony przez Kierownika SD. Do koca drugiego roku studiw zaliczenie przedmiotu dodatkowego. Do koca trzeciego roku studiw otwarcie przewodu doktorskiego. Rwnie w przypadku starania si o stypendium doktoranckie na czwarty rok studiw do tego czasu powinno si zoy wniosek o grant promotorski (brak tego wniosku praktycznie uniemoliwia uzyskanie stypendium doktoranckiego na czwartym roku). Wnioski o stypendium naukowe i stypendia socjalne skadane s najczciej pod koniec poprzedniego roku akademickiego dokadne terminy s kadorazowo ogaszane. Warunkiem otrzymania wiadectwa ukoczenia SD jest, oprcz zrealizowania programu studiw, rwnie zoenie zaakceptowanej przez promotora pracy doktorskiej. Zwracamy rwnie uwag na to, e zoenie wszelkich wymaganych dokumentw potrzebnych do otwarcia przewodu doktorskiego (podania, opisu pracy doktorskiej i opinii opiekuna), jak i powoania komisji ds. przeprowadzenia przewodu doktorskiego (podania i napisanej rozprawy doktorskiej), powinny nastpi wystarczajco dugo przed Rad Wydziau, na ktrej te sprawy maj zosta przegosowane. Zwizane to jest z tym, e zanim trafi one na RW zostaj one zaopiniowane przez odpowiednie komisje RW oraz Rad Instytutu (RI odbywaj si zwykle tydzie przed RW), a porzdek obrad RI i RW zostaje ustalany najpniej tydzie przed terminem Rady.
Niniejsza broszura znajduje si pod adresem: http://www.im.uj.edu.pl/studia/s3s/materialy. Dostp do adresw sieciowych zosta zaktualizowany 15 listopada 2010.

36