Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
Mt s vn chn lc ca Cng ngh thng tin v truyn thng, Lt 2006 Cho n nay c nhiu m hnh tng tc c ngh nh da trn ch hay da trn role v m hnh da trn role1 c xem l c nhiu u im trong pht trin phn mm ([3], [4]). Mc ch ca bi bo ny l nhm trnh by m hnh tng tc da trn role v nhng vn quan tm nghin cu. Bi bo c cu trc nh sau: Phn 2 trnh by mt s c trng tng tc trong h hng i tng truyn thng; Phn 3 trnh by m hnh tng tc trong h a agent; Phn 4 l mt v d minh ho cho dng thng lng song phng da trn role v Phn 5 l kt lun. 2. TNG TC TRONG H HNG I TNG Hin nay, cc phng php k ngh phn mm nh hng i tng, hng thnh phn hay hng agent u c xu hng phn r h thng mun pht trin thnh cc thnh phn nh hn. Mi thnh phn ny s thc hin mt nhim v no v tng hp cng vic ca tt c cc thnh phn ny s cho kt qu tng th ca h thng. Nh vy, hai iu quan trng m chng ta cn phi quan tm khi xy dng h thng. Th nht, cch phn r cc thnh phn v cch thc hin cng vic ca cc thnh phn ca h thng nh th no. Th hai, cc thnh phn phi hp vi nhau trong qu trnh thc hin mc tiu tng qut ca h thng bng cch no. Mc ch ca chng ta trong bi bo ny tp trung xem xt vn th hai tc l cch m cc thnh phn ca h thng thc hin c mc tiu tng qut. thc hin c nhim v chung, cc thnh phn s phi tng tc ln nhau hoc theo kiu phi hp hnh ng hoc theo kiu cnh tranh nhm chia s ti nguyn nh thng tinT quan im cu trc x hi [3], tng tc trong h thng phn mm cng ging nh cc mi quan h x hi trong th gii con ngi, rt a dng v phc tp. hiu r hn tng tc cn thit cho cc h thng phc tp, chng ta s phn tch cc c trng ca tng tc trong h hng i tng quen thuc. 2.1. Tng tc trong h hng i tng Cc i tng trong h hng i tng l cc thnh phn tnh v tng tc gia chng ch n gin l s trao i thng ip qua li gia cc bn. Thng ip c truyn bng cch gi thc hin mt phng thc no i tng bn kia. i tng nhn s thc hin hnh ng tng ng theo yu cu. Chng ta s d cm nhn c mi tng tc gia cc i tng l quan h mt chiu. i tng nhn thng ip ch vic thc hin yu cu v thng bo li kt qu (nu thnh cng) hoc li (khi khng thnh cng). Mt im na trong tng tc hng i tng l s kch hot ln nhau khng c s lan ta, tc l khi mt i tng nhn c yu cu, n s thc hin yu cu ny ch trong kh nng ca mnh m khng h c s lin h vi cc i tng khc tm kim thm thng tin cng nh nh s h tr hay thng lng. Chnh im thiu lan to ny lm cho tng tc gia cc i tng km hiu qu. Chng ta s phn tch cn thn hn tng tc trong h hng i tng hiu c hn ch ca cch tip cn ny. Trc ht, ta thy mc d i tng ng gi trong n c trng thi v hnh vi nhng thc cht n hon ton b ng, ngha l n phi nhn c mt s kch hot no trc khi thc s thc hin mt hnh ng. Ni cch khc, i tng Obj1 khng c c kh nng t thn kch hot hnh vi ca mnh m phi nh vo mt i tng khc. thc hn hnh vi ca mnh mt i tng no khc Obj2 s phi gi mt li gi thc thi mt phng thc cho Obj1 khi phng thc ny cho php truy cp kiu public. Mt khi phng thc c gi, hnh ng tng ng s
tin li cho trnh by, trong bi bo ny, chng ti tm thi s dng thut ng role v vai tr u c ngha nh nhau.
Mt s vn chn lc ca Cng ngh thng tin v truyn thng, Lt 2006 c thc hin. iu ny cng ng ngha vi vic, i tng khng c kh nng la chn hnh ng m vic thc hin hnh ng l do i tng khc p t ln. Th hai, nh trnh by trn, i tng l hon ton b ng nn c th coi i tng ch l nhng k bit nghe li i tng khc. Do vy, phng php hng i tng ch c th p dng cho cc ng dng trong mi trng m s cng tc c xc nh trc v d iu khin. N khng thch hp vi cc mi trng phc tp hoc c tnh cnh tranh cao. Hn ch ny chnh l do quan im t tt c nhim v gi, v quyt nh thc hin cc hnh vi ln khch th cn ch th khng c vai tr g trong vic ny. Nhng nghin cu v t chc x hi v khoa hc chnh tr cho thy cc phng php mt chiu nh vy thng khng pht trin tt [2]. Cng vic s tin hnh tt hn khi cho nhng i tng thc hin hnh ng c mt ting ni no , tc l vic gi thc hin mt hnh ng tr thnh mt qu trnh tha thun gia cc i tng vi nhau. Nh vy, i tng thc hin hnh ng s hiu r hn v hnh ng m n cn phi thc thi, t bit c l do m n c gi thc hin hnh ng c th trong tnh hung hin thi. Ch c nh vy, i tng thc hin mi c th t chi yu cu hoc t nht l ch ra nhng hu qu tim tng nu n thc hin hnh ng theo yu cu y. Nhng nhn nh ny tr nn ng n hn khi phn mm chuyn t hot ng trong mi trng chu s chi phi ca mt t chc n l ( hoc nhm cc t chc hp tc vi nhau) sang mi trng m m cc t chc phi cnh tranh vi nhau. Th ba, cc phng php hng i tng h tr rt t cho cu trc t chc nn tng ca tng tc trong cc h thng phc tp. Cc mi quan h, tng tc trong h hng i tng ch c nh ngha n gin bng cu trc lp k tha. c im cui cng l phng php hng i tng khng cung cp mt tp khi nim v cc k thut y m hnh ha cc kiu h thng khc nhau. i vi cc h thng phc tp, i tng, lp v module l nhng phng tin ct yu nhng cha tru tng ha. Cc i tng ring l l mt tp hp cc phng thc v vic gi thc hin phng thc c cho l qu n gin nn khng th m t ht cc kiu tng tc xy ra trong h thng phc tp. Vic nhn thc nhng nhc im ca cc phng php hng i tng dn n s pht trin nhng k thut tru tng ha mnh hn nh mu thit k, khung ng dngTrong khi cha khng nh c tin b no th cc k thut ny gp phi nhiu tr ngi nh khng th p ng c cc yu cu ca pht trin h thng phc tp. Phng php lun hng agent c cho l ng c vin nhm khc phc nhng hn ch ca phng php hng i tng cng nh cc mu thit k, khung ng dngnh cc c trng thng minh, t ch v di ng ca cac thnh phn agent. Phn n dnh trnh by m hnh tng tc ca cc agent. 3. M HNH TNG TC DA TRN ROLE TRONG H A AGENT 3.1 M hnh tng tc trong h a agent Trong cc h thng a agent, nhim v chnh ca h thng c phn thnh cc nhim v nh hn v giao cho cc agent thc thi. Mi agent khi s m nhim mt nhim v con v n phi lm cch no hon thnh s mnh ca mnh. Cch thc m cc agent thc hin nhm t c mc tiu t ra l tng tc vi cc agent khc ly thng tin, cng tc, cnh tranh...Cng ngy ngi ta cng nhn ra rng ngoi cc c trng t ch, phn x, th cc c trng tng tc mang tnh x hi cng tr thnh quan trng cho pht trin cc h phn mm phc tp. Trong h thng phc tp nh tnh ton hu khp v dch v Web, cc tng tc c th c phn lm hai loi: Tng tc kiu cng tc, h tr: y l nhng tng tc thng xy ra gia cc agent thuc cng h thng nhng thuc cc h thng con khc nhau. Chng hn, mt agent bn cn bit
Mt s vn chn lc ca Cng ngh thng tin v truyn thng, Lt 2006 thng tin v cc sn phm my tnh hin c, n s yu cu cho cc agent tm kim cung cp cc thng tin ny. Khi , quan h gia agent bn v agent tm kim l quan h cng tc. Tng tc kiu cnh tranh: Thng thng, cc agent thuc cc h thng khc nhau c mi tng tc mang tnh cnh tranh. Kiu tng tc ny xy ra khi cc agent mu thun li ch vi nhau, tranh ginh nhau t c ci mnh mun, nh khi cng truy xut n cc ti nguyn dng chung hoc quan h gia hai agent mua v agent bn. Nh vy, khi pht trin mt h a agent, bn cnh nhng vn lin quan n tnh ton s hc trong bn thn ca mi agent, chng ta cn phi xem xt mt vn cng ht sc quan trng l tng tc gia chng. Hn na, cn phi phn tch rch ri hai kiu tng tc gip cho qu trnh pht trin h thng d dng hn. Ngoi ra, i vi tng tc trong cc h thng phc tp nh tnh ton hu khp, dch v Web cn t ra mt s yu cu phi chc nng trong vic pht trin ([1], [3]): Tnh tng qut: Phng php pht trin ca chng ta phi tng i tng qut, ngha l mc d c lin quan n mt tnh hung c th nhng vn c th iu chnh c d dng v c tnh linh hot cao cho cc tnh hung khc. Tnh cc b: Mt xu hng mi trong pht trin h a agent hin ny l vic chp nhn tnh cc b trong tng tc gia cc agent. Ngha l agent c hiu l bao gm tp hp cc mi trng tng tc cc b trong tng tc xy ra. Da vo v tr hin thi ca mnh, mt agent c th c nh v trong mt mi trng tng tc cho trc v c quyn truy cp n ti nguyn cc b v tng tc vi cc agent thc thi trong cng mi trng. Tnh dng li c: Nhng ngi pht trin khng nn t lm t u n cui mt ng dng bt k m nn s dng li nhng g ngi khc pht trin kh tt trc . Mt phng php m hnh tng tc bt k phi cho php ngi pht trin s dng li d dng c m ngun v gii php ca ng dng. Cc tnh nng hng agent: Yu cu quan trng nht l tng tc trong h a agent phi c m hnh theo mt phng php hng agent no , ngha l tt c cc tnh cht c trng ca agent phi c tnh n mt cch k lng. Tnh thc tin: Bn cnh nhng phng php hnh thc m hnh tng tc nh cc phng php k ngh hng agent da trn UML, vic m hnh ha tng tc agent phi c h tr v n gin ha theo mt cch thc c th. C nhiu phng php khc nhau (xem [1], [4]) cho m hnh tng tc trong h a agent nh Message passing, Linda.Phng php Message passing xem tng tc n gin ch l s trao i thng ip gia hai agent. Phng php Linda da ch yu trn m hnh cng tc khng cp i v khng gian d liu chia s. Nhn chung, cc phng php ny mi ch dng li mc thay i cc phng php tng tc trc y bng cch thm vo mt s khi nim mi nh meeting point, event channel hoc tuple space cho ph hp vi agent m cha thc s tnh n nhng c trng ca agent nh tnh x hi, kh nng phn ng v t ch. khc phc nhc im ny, ngi ta cng a ra mt vi phng php khc m hnh tng tc agent di dng cc dch v (service) v nhim v (task) nh Agentis. Tuy nhin, s ghp ni ny khng a n mt cch tip cn tng qut v hn na, cha c mt phng php no h tr c cho cc pha pht trin phn mm. Mi phng php ch p dng cho mt trong cc pha phn tch, thit k hoc ci t. iu ny li dn n s manh mn trong chnh gii php pht trin phn mm. Chnh cc hn ch ny dn n s pht trin m hnh tng tc da trn role v l mc ch ca phn c trnh by trong mc n.
Mt s vn chn lc ca Cng ngh thng tin v truyn thng, Lt 2006 3.2 M hnh tng tc da trn role Khi nim role c s dng rng ri trong cc phng php hng i tng trong role c hiu l mt tp hnh vi m mt i tng c th p t ln i tng khc lm thay i kh nng cng nh hnh vi ca i tng [2]. Mt s phng php khc th xem role l mt tp cc i tng hoc thc th nhn mnh s tng ng gia role trong chng trnh my tnh v trong th gii thc. Bi bo ny theo quan im ca nhm Zambonelli et al. [2]: Role l tp cc kh nng, hnh vi mong i v tri thc m agent c th s dng n khi cn.Tp cc kh nng ca mt role l tp cc hnh ng m mt agent m nhn role c th thc hin hon thnh nhim v ca mnh. Hnh vi c mong i l tp cc s kin m agent phi qun l nhm thc hin c nhim v ca role . Do , mt tng tc gia cc agent c th c biu din bi cp (hnh ng, s kin). Phng php tng tc da trn role c mt s u im so vi cc phng php trc nh sau: Role cho php tch quan tm gia nhng vn v tnh ton v vn v tng tc trong qu trnh pht trin ng dng hng agent. Cc vn tnh ton c gi gn trong chnh bn thn agent khi nh ngha hnh vi c bn ca n. Mt khc, giao tip ca agent vi cc agent khc s c tch hp trong role v cc hnh vi thm khc. Ngi ta c th pht trin agent v role c lp nhau v mt thi gian cng nh phng php. iu ny gip tng kh nng phn r v do lm n gin ha qu trnh pht trin h thng. Role l mt khi nim tru tng mc cao nn cho php s c lp nht nh gia cc tnh hung c th, nh nng cao c tnh tng qut ca cc phng php da trn role. Role c th c pht trin theo nhu cu v quy tc cc b. Nh vy m tnh cc b c nng cao trong khi pht trin cc h thng phn tn c quy m ln. Role cho php s dng li gii php cng nh sn phm phn mm. Trn thc t, role thng gn lin vi mt ng cnh h thng v c lp vi agent. V th, ngi thit k c th s dng li nhng role c thc hin tt trc cho nhng ng dng tng t. Chng ta hon ton c th coi role l mt dng ca mu thit k (design pattern) v khi tp cc role c lin quan cng vi nh ngha cch thc chng tng tc vi nhau c coi l mt gii php cho mt vn c th v n c th c s dng li trong nhiu tnh hung tng t. Hai yu cu khc l tnh agent v kh nng s dng c th khng suy ra c trc tip t role nhng tng phng php c th s c cch p ng nhng yu cu ny. C nhiu m hnh tng tc da trn role v mt s tiu chun c a ra nh gi, so snh (xem [1]) cc m hnh ny nh: n c h tr nhiu pha trong qu trnh pht trin hay khng? N c cung cp tp k hiu m t role v cc hnh vi ca agent hay khng? C p ng c s thay i mi trng thc thi hay khng? Ngi pht trin c th dng bn phn tch da trn role ca phng php ny thit k, ci t bng phng php khc hay khng? Da trn nhng tiu chun ny m ngi ta a ra mt s nhn xt cho mt s phng php lun khc nhau sau y ([1], [5]): AALADIN: Mt phng php da trn ba khi nim c bn l agent, role v group, trong group l mt tp cc agent c coi l thnh phn thc hin nhim v nh nht. Tc l n l mc thp nht c th hon thnh c mt nhim v ca h thng. Tuy nhin, trong phng php ny role gn cht vi khi nim agent nn n s gy kh khn cho nhng ngi lp trnh mun c c s c lp gia role v agent.
Mt s vn chn lc ca Cng ngh thng tin v truyn thng, Lt 2006 ROPE: Role c nh ngha l nhng thc th ring bit v c th c cc agent m nhn mt cch linh ng. Phng php ny tp trung nhiu vo s cng tc nn n thiu mi tng tc cnh tranh gia cc agent. GAIA: M hnh h a agent di dng cc t chc m cc role c th tng tc. Role c dng nhiu trong cc pha phn tch v thit k. Role c bn thuc tnh c bn l: trch nhim (responsibility), quyn hn (permission), hot ng (activity)v giao thc (protocol). GAIA cung cp mt tp k hiu da trn tp k hiu FUSION c t quyn hn ca role. Ngoi ra, GAIA cng a ra c m hnh tng tc biu din c s ph thuc v mi quan h qua li gia cc role trong h thng. RoleEP (Role based Evolution Programming): H tr nhiu cho vic pht trin nhng ng dng cng tc trong cc agent tng tc vi nhau t c mc tiu chung. Phng php ny da trn bn khi nim c bn l mi trng, i tng, agent v role. Tuy nhin, phng php ny cng ch h tr cho duy nht giai on ci t trong qu trnh pht trin. BRAIN: H tr tt c cc giai on trong qu trnh pht trin h thng. Phng php ny cng c tp k hiu da trn XML c t role v hn na n cn c c c s h tng tng tc (interaction infrastructure) gip agent qun l cc role. Phng php BRAIN hi t nhiu u im theo quan im role v c chng ti s dng m hnh ha mt dng tng tc c th l thng lng song phng. l ch trong phn tip theo. 3.3. BRAIN Framework cho tng tc da trn role Khung BRAIN (Behavioral Roles for Agent INteractions) l mt khung h tr nhiu pha khc nhau trong qu trnh pht trin mt ng dng hng agent. Khung BRAIn cung cp 3 thnh phn khc nhau, c cu trc thnh 3 tng khc nhau: i) Tng th nht: l m hnh tng tc da trn role ii) Tng th hai: tp k hiu da trn XML m t role iii) Tng th ba: c s tng tc c nhim v qun l cc role trong h thng (c s ny s da trn m hnh v tp k hiu XML c nh ngha hai tng trn)
C s tng tc
3.3.1.M hnh tng tc Trong m hnh BRAIN, role c nh ngha l mt tp cc kh nng v mt hnh vi mong i. Tp cc kh nng l tp cc hnh ng m mt agent m nhn mt role c th thc hin hon thnh nhim v ca n. Mt hnh vi mong i l tp cc s kin m agent phi qun l c th hnh x c nh ngi dng yu cu. Tng tc gia cc agent c biu din bi mt cp (hnh ng, s kin). Cp (hnh ng, s kin) ny c h tng tc mc di x l. Hnh 2 minh ha cch thc tng tc gia hai agent. Khi agent A mun tng tc vi agent B, n s phi thc hin mt hnh ng (hnh ng ny c chn trong s cc kh nng c cung cp bi role m n m nhn). Hnh ng ny s c dch thnh mt s kin nh h thng tng tc mc di. S kin s c gi ti agent B, y B s c nhim v qun l s kin ny mt cch hp l.
Role B
Kh nng
S kin
Hnh vi
3.2.3. C s tng tc BRAIN Nh trong hnh v pha trn ch ra, BRAIN cho php cc bn ci t khc nhau ca c s tng tc c th c gn vo h thng agent mt cch d dng thng qua h qun tr platform. C s tng tc cho php cc agent m nhn role theo nhiu cch khc nhau. Ngoi ra, c s tng tc cng qun l cc tng tc gia cc agent vi nhau theo cch n s thc hin vic dch mt hnh ng thnh mt s kin v chuyn s kin ny ti agent nhn. C s tng tc c th iu khin tng tc v thit t cc chnh sch cc b, nh cho php hay t chi tng tc gia agent m nhn mt role no ...Tnh nng ny ca BRAIN to ra tnh thch nghi cao bi mi nn c th s dng mt nn tng tc hiu qu nht vi mc ch ca n. Trn thc t, khng c mt bn ci t no l tt nht, vic s dng kin trc nh vy cho php chng ta pht trin nhiu bn ci t khc nhau, kim th chng tm ra ci ph hp nht vi mc ch s dng c th. Chng ta cng cn phi lu rng c s tng tc l tng thp nht trong khung BRAIN (xem hnh 1) v iu ny c ngha l hai tng trn s khng b thay i theo cc c s tng tc. Kh nng ny cho php chng ta s dng li cc phn mm v tt c cc ti liu phn tch v Xrole c th c s dng trong khi ci t c s tng tc. Ni cch khc, vic s dng mt kin trc 3 tng nh vy cho php ngi pht trin tp trung vo pha phn tch m c th b qua cc chi tit v c s tng tc. iu ny thc s c ngha bi hai agent hai nn vi ci t BRAIN khc nhau vn c th tng tc bng cch trao i s kin vi nhau. Hin nay nhm tc gi ca BRAIN a ra hai bn ci t khung ny l RoleSystem v RoleX. Trong bi ny, chng ti ch xem xt bn ci t RoleSystem. Bn ci t RoleSystem biu din role bng cc lp tru tng. Trong h thng ny, mt agent mun m nhn mt role, n phi ng k vi nhn h thng. Khi RoleSystem nhn c yu cu ng k, n phi kim tra xem agent c kh nng m nhn role yu cu hay khng. Nu c, n gi li cho agent mt th xc nhn ng k. Th ny cho php agent m nhn role m n yu cu, tc l c th thc hin c cc hnh ng c trong role . Thc t, agent thc hin hnh ng v ch s kin t agent khc u thng qua th ng k ca n. Vy nn c th coi th ny l cu ni gia agent v role. Khi agent mun gii phng role, agent ch cn giao tip vi nhn RoleSystem thi hi role. Li h thng s v hiu ha th ng k ca agent n khng s dng th ny c na, ng ngha vi vic thot khi mi trng tng tc. Bn ci t ny c u im l s dng v ci t kh n gin.
4. C T THNG LNG SONG PHNG DA TRN ROLE Thng lng l mt khi nim thng c dng ch tin trnh tha hip gia cc bn (c li ch xung t nhau) i n mt tho thun thng nht c th chp nhn c. Trong thng mi in t ([6], [7]):
Thng lng t ng l mt qu trnh thng lng, trong , ngi mua v ngi bn c thay th bng cc agent. Vic tm kim, mua bn v tho thun gia ngi mua v ngi bn c thc hin t ng bi cc agent.
C nhiu kiu thng lng t ng khc nhau [7]: Thng lng kiu u gi, u thu, ch l dng thng lng trong mi phin giao dch c th c mt agent bn, nhiu agent mua (u gi), nhiu agent bn mt ngi mua (u thu) hay nhiu ngi bn v nhiu ngi mua (ch). Loi thng lng ny lin quan nhiu n thuc tnh gi c ca hng ha. Thng lng song phng
Mt s vn chn lc ca Cng ngh thng tin v truyn thng, Lt 2006 l dng thng lng ch c mt bn mua v mt bn bn tham gia vo qu trnh giao dch. Thng lng c th lin quan n nhiu thuc tnh ca hng ha nh gi bn, cht lngPhn ny ch tp trung vo xem xt c t thng lng song phng theo m hnh role. 4.1. Thng lng song phng da trn rng buc m Theo m hnh thng lng da trn rng buc m c trng s ca Jennings [7], yu cu ca bn mua c din t bng cc rng buc m i vi sn phm thng qua thuc tnh nh thch, rt thch... Vic nh gi sn phm m bn bn a ra c tha mn yu cu hay khng cng khng tht s chc chn m phi do bn mua quyt nh. V vy, cn c vo u tin ca cc thuc tnh, bn mua cung cp cho bn bn cc rng buc ca mnh ln sn phm ln lt theo th t u tin t cao xung thp. i vi bn bn, h s tm kim cc sn phm tha mn cc rng buc theo th t gim dn u tin. Gi s, ngi mua cn mua mt chic my tnh xch tay, nu bn mua cn nht l my phi r, sau l cu hnh cao th bn bn s u tin tm sn phm tha mn v gi c trc, trong s sn phm tm c s tm nhng ci tha mn rng buc v cu hnh...Trong qu trnh tm kim, nu khng tm thy sn phm tha mn cc rng buc, bn bn s yu cu bn mua nhng b bt cc rng buc. Tuy nhin, vic nhng b khng th l v hn v qu trnh thng lng s kt thc khi tm c sn phm tha mn rng buc ca bn mua hoc bn mua khng th nhng b hn c na (chi tit tham kho [8], [9]). 4.2. M hnh thng lng song phng da theo role Chng ta xt mt trng hp c th l mt h thng mua bn my tnh nhm minh ha cch thc hot ng ca cc h a agent da trn role. H thng ny s phi thc hin cc cng vic nh sau: Ly thng tin yu cu t ngi mua: gi c sn phm, nh sn xut, mu sc, cu hnh... Tm kim cc nh cung cp sn phm. Thng lng mua c sn phm nh . Nh vy, cc agent i din ngi mua s phi tng tc vi cc agent ca nhiu h thng khc trong cc mi trng khc nhau. Cc chc nng ca h thng bao gm cc role sau: Request_Getter (Ly thng tin), Buyer (Bn mua) v Seller (Bn bn). Vai tr Request_Getter Role ny chu trch nhim ly cc yu cu t ngi dng. Mi ngi dng khi c nhu cu mua mt mt hng no s phi khi ng mt agent ngi dng. Sau agent ny s tm kim v m nhn mt role gi l Request_Getter. Khi m nhn role ny, agent s yu cu ngi dng nhp vo cc yu cu v sn phm cn mua. Vic ly yu cu ny s c thc hin thng qua role bng cch gi mt dch v trong role, v d Get_Request. Sau khi ly c yu cu ngi dng, agent s phi lu cc yu cu ny di dng sao cho d hiu v chuyn c d dng sang h thng khc. V vy, role Request_Getter phi c thit k c mt nh dng lu tr thng tin tt v mt phng thc tr d liu v cho agent. nh dng tt nht thng c dng biu din d liu hin nay l XML do tnh kh chuyn v gn nh ca n. gii quyt vn th hai l tr d liu v cho agent, agent s phi gi mt phng thc, chng hn, store_data ly d liu v lu vo mt bin trong. Sau khi lu li d liu trong agent, agent ngi dng s gii phng role Request_Getter v bt u qu trnh i tm cc h thng thng mi in t. Vai tr Buyer, Seller v qu trnh thng lng
Mt s vn chn lc ca Cng ngh thng tin v truyn thng, Lt 2006 Agent ngi s dng s tm kim ngi bn, ng k v m nhn role ngi mua Buyer. Vi vic m nhn vai tr Buyer, n c php giao dch vi agent bn ca h thng. Agent bn s lun m nhn vai tr Seller trong h thng. Vai tr Buyer c cc hnh ng v s kin sau:
Hnh ng: send_request (gi yu cu n agent bn), make_order (t hng), refuse (t chi sn phm agent bn a ra), end (kt thc thng lng). S kin: list_sent (danh sch c gi), downrequirement (bn bn gi gim bt yu cu).
Thng lng gia hai agent ny s tin hnh theo cch thc sau:
5. KT LUN Bi bo ny trnh by ngha tng tc gia cc thnh phn trong h thng t quan im hng i tng v hng agent. Da trn cc phn tch, chng ti xem xt m hnh tng tc ca cc agent da trn role. M hnh h a agent da trn t chc x hi vi role ang l ch thu ht nhiu quan tm nghin cu. Chng ti cng a ra v d s dng m hnh da trn role c t dng thng lng song phng trong thng mi in t. Nhng trnh by trong bi bo ny mi ch l nhng bc u nghin cu ca chng ti. Nhiu vn cn phi tip tc nghin cu hn na nh lm th no qun l cc role, ci t h thng da trn role, m hnh hnh thc khi nim role... l nhng ch nghin cu tip theo v s c trnh by trong cc cng trnh khc ca chng ti. TA LIU THAM KHO [1] G. Cabri, L. Ferrari and L. Leonardi, Agent role-based collaboration and coordination: a survey about existing approaches, The 2004 IEEE Systems, Man and Cybernetics Conference, Netherlands, October 2004. [2] G. Cabri, L. Ferrari, L. Leonardi, F. Zambonelli, Role-based Approaches for Engineering Interactions in Large-scale Multi-Agent Systems [3] G. Cabri, L. Ferrari, L. Leonardi, F. Zambonelli, Implementing Role-based Interaction for Internet Agents, International Symposium on applications and Internet, USA, 2003.
10
Mt s vn chn lc ca Cng ngh thng tin v truyn thng, Lt 2006 [4] [5] G. Cabri, L. Ferrari, L. Leonardi, F. Zambonelli, BRAIN: a framework for flexible rolebased interacions in multiagent systems , Workshop of EUMAS, UK, 2003 N. R.Jennings, M. Wooldridge, F. Zambonelli Developing Multiagent Systems: the Gaia Methodology, ACM Transactions on Software Engineering and Methodology, Vol. 12, No.3, 2003, pp. 317 370. M. He, N.R. Jennings and H. Liung. On Agent- Mediated Electronic Commerce, IEEE Transactions on Knowledge and Data Systems, 15(4), pp.985-1003, 2003. X. Luo, N. R. Jennings et al. A Fuzzy Constraint Based Model for Bilateral, Multi-issue Negotiations in Semi-competitive Environments, Journal of Artificial Intelligence, V.148, No.1-2, pp.53 -102, Aug. 2003. T.D. Que and N.M. Hung. Agent making decision based user preferences, Proceedings of the National Conference on Information Technology, Thainguyen, Vietnam, August 2003, pp.15-27. T.D. Que and N.M Hung. Bilateral negotiation among agents in e-commerce, Proceedings of Scientific Conference of Posts and Telecommunication, Hanoi, Vietnam, Aug. 2003, pp.48-55.
[6] [7]
[8]
[9]
11