Vous êtes sur la page 1sur 46

Phan tch d lieu bang SPSS

GII THIEU VE QUI TRNH NGHIEN CU VA QUI TRNH X LY D LIEU 1. Qui trnh cua mot cuoc nghien cu
-

Bc Bc Bc Bc Bc Bc Bc Bc

1: Xac nh van e can nghien cu 2: Xac nh loai thong tin can thu thap 3: Nhan dien cac nguon goc thong tin va chon mau nghien cu 4: Thiet ke nghien cu va xac nh phng phap thu thap thong tin. 5: Thiet ke bang cau hoi 6: Thu thap d lieu 7: X ly, phan tch va dien giai cac d lieu a c x ly 8: Trnh bay va bao cao ket qua

2. X ly thong tin trong nghien cu thc a va qui trnh x ly Viec x ly so lieu bat au t khi ta nhan c bang cau hoi a c phong van. Qui trnh x ly so lieu bao gom cac bc sau: D lieu tho Kiem tra Hieu nh Ma hoa Nhap d lieu vao may tnh Lam sach d lieu Tao bang Phan tch thong ke _____oOo_____

Bien soan: ao Hoai Nam

Phan tch d lieu bang SPSS

GII THIEU VE SPSS La phan mem chuyen dung x ly thong tin s cap (thong tin c thu thap trc tiep t oi tng nghien cu (ngi tra li bang cau hoi) thong qua mot bang cau hoi c thiet ke san. Thong tin c x ly la thong tin nh lng (co y ngha ve mat thong ke) Phan mem SPSS co tat ca 4 dang man hnh:

Man hnh quan ly d lieu (data view): La ni lu tr d lieu nghien cu vi:


o Cot:

ai dien cho mot bien quan sat. Moi cot se cha ng tat ca cac cau tra li trong mot cau hoi trong bang cau hoi ai dien cho mot trng hp quan sat (ngi tra li), Ta phong van bao nhieu ngi (tuy thuoc vao kch thc mau) th ta se co bay nhieu hang. Moi hang cha ng tat ca nhng cau tra li (thong tin) cua mot doi tng nghien cu vi van e can khao sat (bien) cua mot oi tng nghien cu cu the (ngi tra li cu the)

o Hang:

o O giao nhau gia cot va hang (cell): Cha ng mot ket qua tra li tng ng

Man hnh quan ly bien (variables view): La ni quan ly cac bien vi cac thong so cua no. Trong man hnh nay moi hang chc ng mot bien, va moi cot cha ng cac thong so cua bien o:
o Ten bien (name): La ten ai dien cho bien, ten bien nay se c hien th tren

au moi cot trong man hnh d lieu

Bien soan: ao Hoai Nam

Phan tch d lieu bang SPSS

o Loai bien (type): The hien dang d lieu the hien trong bien. Dang so, va dang

chuoi
o So lng ch so cua gia tr hien th (Width): Gia tr dang so c phep hien

th bao nhieu con so.

o So lng ch so sau dau phay (Decimals)


o Nhan cua bien (label): Ten bien ch c the hien tom tac bang ky hieu, nhan

cua bien cho phep neu ro hn ve y ngha cua bien.


o Gia tr trong bien (Values): Cho phep khai bao cac gia tr trong bien vi y ngha

cu the (nhan gia tr)

o Gia tr khuyet (Missing): Do thiet ke bang cau hoi co mot so gia tr ch man tnh

chat quan ly, khong co y ngha phan tch, e loai bo cac bien nay ta can khai bao no nh la gia tr khuyet (user missing). SPSS mac nh gia tr khuyen (system missing) la mot dau cham va t ong loai bo cac gia tr nay ra khoi cac phan tch thong ke.
o Kch tht cot (columns): Cho phep khai bao o rong cua cot o V tr (align): V tr hien th cac gia tr trong cot (phai, trai, gia) o Dang thang o lng (measures): Hien th dang thang o lng cua gia tr trong bien

Man hnh hien th ket qua (output): Cac phep phan tch thong ke se cho ra cac ket qua nh bang bieu, oi th va cac ket qua kiem nghiem, cac ket qua nay se c

Bien soan: ao Hoai Nam

Phan tch d lieu bang SPSS

truy xuat ra mot man hnh, va c lu gi di mot tap tin khac (co uoi la .SPO). Man hnh nay cho phep ta xem va lu gi cac ket qua phan tch.

Man hnh cu phap (syntax): man hnh nay cho phep ta xem va lu tr nhng cu phap cua mot lenh phan tch. Cac cu phap c lu tr se c s dung lai ma khong thao tac cac lenh phan tch lai.

Bien soan: ao Hoai Nam

Phan tch d lieu bang SPSS

CHUAN B D LIEU 1. Kiem tra va hieu nh d lieu Bao am tnh toan ven va tnh chnh xac cua tng bang cau hoi & tng cau tra li
-

Tnh logic cua cac cau tra li Tnh ay u cua mot cau tra li va cua mot bang cau hoi Tnh hp ly va xac thc cua cac cau tra li

2. Ma hoa d lieu Chuyen dch cau tra li thc cua ngi tra li vao tng nhom, tng mau ai dien vi cac gia tr ai dien
-

- Muc ch cua ma hoa la tao nhan cho cac cau tra li, thng la bang cac con so. Ma hoa con giup giam thieu so lng cac cau tra li bang cach nhom cac cau tra li thanh nhng nhom co nhng ac iem giong nhau Ma hoa trc: Ma hoa trc cac cau tra li co san ngay tren bang cau hoi trc khi tien hanh phong van
-

Ma hoa sau: Ma hoa cac cau hoi cha co cau tra li san tren bang cau hoi mi phat sinh trong qua trnh phong van

Bien soan: ao Hoai Nam

Phan tch d lieu bang SPSS

Bang ma hoa d lieu Cau hoi (bien) Q.1 Q.2 Y ngha cau hoi Gii tnh ngi tra li Gia tr (cau tra li)

Q22_1 Q22_2 Q22_3

1: Nam 2: N Nghe nghiep ngi tra li 1: Bac s 2: Cong nhan 3: Buon ban ca the . 8: Sinh vien hoc sinh anh gia ve bao b san 1: Tot pham 2: Bnh thng anh gia ve chat lng 3: Kem san pham anh gia ve dch vu hau mai _____oOo_____

Bien soan: ao Hoai Nam

Phan tch d lieu bang SPSS

NH BIEN VA NHAP D LIEU 1. Khai niem ve bien va cac gia tr trong bien
1.1.

nh bien (variables)

Theo yeu cau ban cau hoi: Bien mot tra li Bien nhieu tra li

Theo kieu d lieu: Bien nh lng Bien nh tnh - V du Loai phong Gia (ong/phong/nga y) 500,000 300,000 150,000 So lng phong Tivi Loai A Loai B Loai C 10 20 50 Co Khong Khong Mo ta Tu lanh Co Co Co May ieu hoa Co Co Khong

Bien soan: ao Hoai Nam

Phan tch d lieu bang SPSS

1.2. Cac gia tr cha trong bien (value)


-

Thang o nh danh (nominal): Tao ra s khac biet gia cac gia tr (1 khac 2, 2 khac 3) Thang o th t (ordinal): Tao ra s khac biet va Mot th t nhat nh gia cac gia tr (1<2<3) Thang o khoang cach (internal): Tao ra s khac biet, Mot th t nhat nh va Mot khang cach gia cac gia tr (2-1=1; 5-2=3) Thang o ty le (ratio): Tao ra s khac biet Mot th t nhat nh Mot khang cach gia cac gia tr va Mot ty le gia cac gia tr (4/2=2; 9/3=3)

Bien soan: ao Hoai Nam

Phan tch d lieu bang SPSS

2.

Phng phap nh bien tren SPSS (Define Variable)

Gan nhan cho cac bien va gan y ngha cho cac gia tr trong bien Qui trnh nh bien nay bao gom: Gan ten cho bien (Variable name) nh ra dang thang o ma bien the hien (measurement) Gan nhan cho bien (Variable Label) nh ten cho cac gia tr trong bien (Value lables). nh ra kieu bien (Type) nh ngha cac gia tr khuyet (Missing Values) nh kch c cho cot (Column format) GT, Mot so qui c sau ay phai tuan theo khi khai bao ten bien: Bat au bang mot ch cai va khong bat au bang dau cham(.). Ten bien khong c qua 8 ky t Khong c cha khoan trang va cac ky t ac biet nh (!), (?), (*). Cac t khoa sau ay khong c dung lam ten bien: ALL, NE, EQ, TO, LE, LT, BY OR, AND, NOT, GE, WITH

- SPSS mac nh la khong co khai bao gia tr khuyet. Co ba cach e khai bao cac gia tr khuyet (1) Khai bao bang 3 gia tr ri rac (Discrete missing values) (2) Khai bao mot chuoi lien tuc cac gia tr (Range of missing values) (3) Khai bao mot chuoi cac gia tr khuyet va mot gia tr khuyet rieng biet (Rang plus one discrete missing value)

Bien soan: ao Hoai Nam

Phan tch d lieu bang SPSS

- oi vi d lieu dang chuoi, toan bo cac gia tr vo dung hoac trong eu c xem la co ngha. e nh ngha cac gia tr vo ngha va cac gia tr trong la gia tr khuyet ta phai nhap vao mot khoang trong vao trong o nh ra cac gia tr khuyet rieng biet 3. Nhap d lieu 3.1. Ma tran thong tin Cau truc d lieu Cot: Cac cot trong man hnh d lieu SPSS se quan ly cac bien hay tat ca cac cau hoi co trong bang cau hoi

Loai bien mot tra li Loai bien nhieu tra li

Dong: Moi dong trong man hnh d lieu SPSS se quan ly tat ca cac quan sat hay tat ca so bang cau hoi

O giao nhau gia cot va dong: Ni cha ng gia tr cua mot bien trong mot quan sat cu the. ay chnh la cai ma nha nghien cu thu thap c va se phan tch.

Bien soan: ao Hoai Nam

10

Phan tch d lieu bang SPSS

3.2. Nhap d lieu Khai bao ten bien cha ng thong tin can nhap vao thanh ben tren moi cot (ten mac nh cua cac cot nay trong SPSS la var0001, , var000x). Chon o can nhap d lieu, la phan giao nhau gia cot va hang. O can nhap se co khung vien chung quanh bao cho ngi nhap biet o la o ang hoat ong, ten bien va so hieu hang c hien goc trai cua ca so. Go gia tr can nhap vao khung a chon, gia tr nay c hien trong thanh sa oi (cell editor) nam tren ca so. Chu y khi nhap d lieu phai bao am ung vi kieu bien a c nh ngha. Thong thng cac kieu bien c khai bao la dang chuoi (ngan toi a 8 ky t) hoac dang so, nham bao am tnh tng thch cho viec phan tch sau nay.

Bien soan: ao Hoai Nam

11

Phan tch d lieu bang SPSS

CAC PHEP BIEN OI D LIEU VA THAO TAC TREN TAP D LIEU 1. Ma hoa lai (Recode) Recode la cong cu dung e nh lai cac gia tr cua bien. SPSS cung cap cho ta hai loai Recode la Recode tren cung mot bien (Recode into same variables) va recode vao bien khac (Recode into different variable). 1.1. Ma hoa lai tren cung mot bien (Recode into same variables) Recode tren cung mot bien la nh lai nhng gia tr cua nhng bien hien tai hoac rut ngan bt day cac gia tr ton tai thanh nhng gia tr mi tren cung nhng bien o. 1.2. Ma hoa lai vao mot bien khac (Recode into different variables) nh lai gia tr hien tai cua mot bien thanh mot gia tr mi trong mot bien khac 2. Cong cu t ong ma hoa lai (Automatic Recode) La phng phap ma hoa lai mot cach t ong cac gia tr dang chuoi hoac dang so thanh mot bien mi cha ng cac con so nguyen lien tuc, moi con so nguyen trong bien mi se ai dien cho cac gia tr dang chuoi hoac dang so giong nhau. Cac gia tr dang chuoi c recode theo th t alphabe

Bien soan: ao Hoai Nam

12

Phan tch d lieu bang SPSS

3. Cong cu tnh toan gia cac bien (Compute) Cong cu compute c dung e tnh cac gia tr mi t cac bien san co trong cau truc d lieu. Ket qua tnh toan thng c cha ng trong mot bien mi, hoac la mot bien khac san co hoac bien cha ng gia tr ang tnh toan. 4. Cong cu em (Count)
-

Cong cu nay c dung e tao ra mot bien mi cha tong so so lan xuat hien cua mot gia tr hay nhieu gia tr c ch nh ra trong danh sach cac bien c chon trong o variables trong moi trng hp. Mot bien mi se c tao ra khi ta thc hien thu tuc Count goi la bien ch (Taget variable) se cha ng gia tr cong don moi khi gap c gia tr can em trong mot hoac nhieu bien a c khai bao trc trong hop thoai Numeric variables. Gia tr can em se c nh ro trong phan o Define values (hnh 14). Gia tr khai bao e em co the la nhng gia tr cu the nau o (Value), hoac nhng gia tr rong (System missing) hoac la mot day cac gia tr (range).

5. Categorize Variables Cong cu nay dung e nhom cac d lieu lien tuc dang so thanh nhng nhom rieng biet. Tien trnh nay tao ra mot bien mi cha ng cac d lieu a c phan nhom, vi moi nhom cha ng mot so lng quan sat (cases) xap x bang nhau. V du nh oi vi cau hoi tuoi cua ngi tra li, cac cau tra li co the la cac con so t 18 tuoi en 50 tuoi. Ta co the dung cong cu Categorize Variables e phan cac gia tr tuoi nay thanh cac nhom (do ta t nh) va cac nhom nay co so lng quan sat xap x nhau.

Bien soan: ao Hoai Nam

13

Phan tch d lieu bang SPSS

6. Tach tap d lieu (Split File)


-

Cho phep tach d lieu trong tap d lieu ang quan sat thanh nhng nhom nho rieng biet va sau khi thc hien lenh tach file nay cac phan tch x ly thong ke e c thc hien rieng biet theo tng nhom nho d lieu nay. Viec phan tach nay da tren viec phan d lieu thanh nhng nhom tng ng vi cac gia tr trong bien c la chon e tien hanh phan nhom. c s dung cho viec phan tch da tren nhng gia tr cua mot hay nhieu bien a c phan nhom. Neu ta la chon viec phan tach da tren nhieu bien (multiple grouping variables), D lieu se c nhom theo th t bien c khai bao trong hop thoai Groups Based On list. Chon Compare groups, Cac d lieu phan tch se c tach theo cac gia tr cua bien c la chon e tach d lieu (hien th trong hop Groups Based On list), va viec tach nay mang tnh chat so sanh do o khi tien hanh phan tch d lieu cac phan tch da tren s phan tach nay nhng van c the hien tren cung mot bang. Chon Organize output by groups. Cac d lieu phan tch se c tach theo cac gia tr cua bien c la chon e tach d lieu (hien th trong hop Groups Based On list), va viec tach nay mang tnh chat to chc lai d lieu thanh nhng nhom nho do o khi tien hanh phan tch d lieu cac phan tch da tren s phan tach va c the hien mot cac rieng biet gia cac nhom phan tach Chu y sau ki tien hanh phan tch tren s phan tach, e tr lai trang thai bnh thng cua d lieu oi hoi phai bo i lenh tach d lieu va a ra bang cach chon phan Analyze all cases, do not create groups trong hop thoai Slipt Files

Bien soan: ao Hoai Nam

14

Phan tch d lieu bang SPSS

7. La chon cac quan sat (Select Cases)


-

Select Cases a ra mot vai phng phap e la chon ra nhng nhom nho cac trng hp quan sat da tren tieu chuan trong bien va nhng ieu kien ben ngoai. Ta con co the la chon mot mau ngau nhien cac trng hp quan sat t tong the d lieu cua chung ta bang cong cu nay. e tien hanh chon la cac trng hp ta co the dung cac cach sau:

Cong cu If conditions are satisfied cho phep ta la chon cac trng hp da tren cac bieu thc ieu kien. Mot bieu thc ieu kien cho ta cac gia tr ung, sai cua cac trng hp quan sat. Neu ket qua cua bieu thc ieu kien la ung, trng hp o c la chon. Neu ket qua nay la sai hoac thieu th cac trng hp o khong c chon. Cong cu random sample of cases cho phep chung ta la chon ngau nhien mot mau da tren mot ty le phan tram hoac mot so chnh xac cac trng hp se c la chon.

Cong cu Base range cho phep la chon cac trong hp theo so th t hang hien th ben trai man hnh d lieu cua SPSS Trong phan Unselected Cases cho biet trang thai cua cac trng hp khong c la chon. o Filtered ch ra cac trng hp khong c chon van c gi lai trong tap tin nhng se b loai tr ra moi phan tch thong ke. Select Cases tao ra mot bien loc (FILTER_$), vi cac trng hp c chon co gia tr 1 va cac trng hp khong c chon co gia tr 0. o Deleted cho phep loai bo toan bo cac trng hp khong c chon ra khoi d lieu.

Bien soan: ao Hoai Nam

15

Phan tch d lieu bang SPSS

e nhan biet c cac trng hp nao c chon hoac khong c chon ta co the nhn vao cac gia tr trong bien FILTER_$, cac trng hp c chon co gia tr 1 va nhng trng hp khong c chon co gia tr 0. Hoac ta co the nhn vao man hnh Data e phan biet cac trng hp. Vi cac trng hp khong c la chon se co mot gach cheo trong thanh so th t hang ben trai man hnh. Co the dung cong cu Sort Cases e xap xep theo th t cac trng hp c chon hay khong c chon (Sort cases theo bien FILTER_$).
-

8. Hp nhat cac tap d lieu (Merge files) SPSS cho phep ta hp cac d lieu quan sat t trong mot tap d lieu ben ngoai vao tap d lieu ang s dung. Hoac hp cac bien mi trong tap d lieu ben ngoai vao tap d lieu ang hoat ong. Ca hai eu tao ra mot tap d lieu mi co the cha tat ca cac quan sat c hp lai hoac tat ca cac bien oc hp tuy theo ta chon Add Cases hay Adds Variables 8.1. Them vao cac quan sat (Add Cases) Cong cu Add Cases cho phep ta hp d lieu trong tap d lieu ang hoat ong vi d lieu trong mot tap d lieu ben ngoai, vi ieu kien tap d lieu o phai cha cac bien giong nh bien trong tap d lieu ang hoat ong. Sau khi thao tac, mot tap d lieu mi (cha c khai bao ten, va ta phai tien hanh lu va khai bao ten mi) se c tao ra cha cac d lieu trong ca hai tap d lieu va c hp lai vi nhau. Trong trng hp hai tap d lieu hp vi nhau nhng co cac bien khac nhau (khac nhau ve ten bien hoac loai bien) th sau khi hp tap d lieu mi se t ong loai bo cac bien khac nhau nay, ta co the se b mat d lieu cha trong cac bien b loai bo nay. Hop thoai Unpaired Variables, liet ke cac bien khong giong nhau gia hai tap d lieu c tien hanh hp nhat lai, cac bien nay se b loai tr va khong co trong tap d lieu mi c tao ra t viec hp nhat hai tap d lieu ban au. Cac bien nay c ky hieu khac nhau vi ky hieu (*) ai dien cho cac bien trong tap d lieu ang hoat ong va (+) ai

Bien soan: ao Hoai Nam

16

Phan tch d lieu bang SPSS

dien cho cac bien trong tap d lieu c truy xuat t ben ngoai, Nhng bien c liet ke trong hop thoai Unpaired Variables la nhng bien co nhng ac iem nh sau: Nhng bien co cung y ngha va kieu d lieu nh nhau nhng lai c khai bao ten bien khac nhau Hai bien giong ten nhau nhng lai co kieu d lieu khac nhau (type) Cac bien cung la dang chuoi nhng lai khong bang nhau va so ky t trong chuoi.

Ta co the cho phep d lieu trong o c hp lai vi nhau bang canh anh dau hai bien o (trong hop thoai Unpaired Variables va nhan thanh Pair, luc o d lieu trong hai bien nay se c hp nhat va c cha ng trong bien lay ten bien giong nh ten bien trong tap tin ang hoat ong. Hoac ta co the dung cong cu Rename e khai bao lai ten bien hoac kieu bien cho giong nhau. Hop thoai Variables in New Working Data File liet ke cac bien se co trong tap tin mi c tao ra t viec hp nhat hai tap d lieu ban au. Toan bo cac bien trong hai tap tin ban au thoa man cac ieu kien giong nhau ve ten va loai d lieu (so hoac chuoi) se c liet ke vao hop thoai nay Co the loai bo nhng bien ma chung ta khong muon co trong tap d lieu c tao ra t viec hp nhat. Bang cach anh dau no va chuyen sang hop thoai Unpaired Variables

8.2. Them vao cac bien (Add Variables)


-

Cong cu Add Variables cho phep hp nhat d lieu trong tap tin ang hoat ong vi mot tap tin ben ngoai vi ieu kien tap tin ben ngoai nay phai cha ng cung cac quan sat vi tap tin ang s dung, nhng khac nhau ve bien (khai bao ten bien khac vi tap tin ang c s dung), qua trnh nay se tao ra mot tap d lieu mi cha cung cac quan sat nhng tap hp tat ca cac bien khac nhau trong hai tap d lieu ban au.

Bien soan: ao Hoai Nam

17

Phan tch d lieu bang SPSS

Cac quan sat (Cases) trong ca hai tap tin can hp nhat phai c xap xep theo cung mot th t Thong thng ta dung mot hay nhieu bien khoa e bao am cac trng hp khp vi nhau (thng s dung bien ID cha so bang cauhoi). ieu phai bao am trc khi tien hanh hp nhat bien gia hai tap d lieu nay la ta phai xap xep d lieu trong hai bien khoa cua hai tap d lieu theo th t t nho en ln. Cac bien co ten giong nhau trong tap tin ang hoat ong vao tap tin ben ngoai se b loai tr khoi tap tin mi c tao. Hop thoai Excluded Variables liet ke cac bien se b loai tr ra khoi bien mi hp thanh. Nhng bien nay la nhng bien co ten bien giong nhau. Bien trong tap tin ang hoat ong c ky hieu la (*), va nhng bien trong tap tin ben ngoai la (+). Neu muon cac bien giong ten nhau nay co trong tap d lieu mi ta phai tien hanh rename no lai va chuyen no sang hop thoai cha cac bien se co trong tap tin mi (New Working Data File) Hop thoai Key Variables. Bien khoa da vao o cac quan sat giong nhau c xac nh. Chu y bien khoa nay phai co cung ten cac hai tap tin can hp nhat. Cac trng hp khong thoa man vi bien khoa th van bao ham trong tap d lieu mi nhng se khong c hp vi cac trng hp trong tap tin khac. Nhng trng hp nay ch cha ng gia tr rieng biet cua tap d lieu ma no bao ham t trc (trc khi tien hanh hp nhat) va cac trng hp nay se co gia tr khuyet trong cac bien cha ng trong tap tin th hai ma ta se hp nhat.

Bien soan: ao Hoai Nam

18

Phan tch d lieu bang SPSS

TOM TAC VA PHAN TCH D LIEU

1. Mot so ly thuyet thong ke c ban 1.1.Cac tham so thong ke o lng o tap trung hay hoi tu cua d lieu (central tendency measurement)
-

Gia tr trung bnh (Mean): La gia tr trung bnh so hoc cua mot bien, c tnh bang tong cac gia tr quan sat chia cho so quan sat. ay la dang cong cu thng c dung cho dang o khoang cach va ty le. Gia tr trung bnh co ac iem la chu s tac ong cua cac gia tr moi quan sat, do o ay la thang o nhay cam nhat oi vi s thay oi cua cac gia tr quan sat. Trung v (Median): La so nam gia (neu lng quan sat la so le) hoac la gia tr trung bnh cua hai quan sat nam gia (neu so lng quan sat la so chan) cua mot day quan sat c xap xep theo th t t nho en ln. ay la dang cong cu thong ke thng c dung e o lng mc o tap trung cua dang d lieu thang o th t, no co ac iem la khong b anh hng cua cac gia tr au mut cua day phan phoi, do o rat thch hp e phan tch oi vi d lieu co s chenh lech ln ve gia tr hai au mut cua day phan phoi. Mode: La gia tr co tan suat xuat hien ln nhat cua mot tap hp cac so o, dang nay thng c dung oi vi dang d lieu thang bieu danh. Giong nh trung v, mode khong b anh hng bi gia tr au mut cua day phan phoi.

1.2. Cac tham so thong ke o lng mc o phan tan cua d lieu (Dispersion),
Ta khao sat hai nhom cac con so sau:: Nhom 1: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11. 7, 7, 7, 8 Nhom 2: 4, 5, 5, 5, 6, 6, 6, 6,

Bien soan: ao Hoai Nam

19

Phan tch d lieu bang SPSS

Ta thay so kch tht mau cua hai nhom nay bang nhau, cac gia tr o lng mc o tap trung cua d lieu nh mean, median, mode eu bang nhau va bang 6. Tuy nhien hai d lieu nay hoan toan khac nhau. Nhom 1 cac d lieu bien oi nhieu hn nhom 2, ieu nay co ngha cac gia tr trong nhom 1 phan tan hn, cac gia tr quan sat nam xa gia tr trung bnh cua mau hn la nhom 2. o lng o phan tan cho biet c nhng khac biet gia hai nhom d lieu. Co mot so cong cu o lng o phan tan cua d lieu nh: Phng sai (Variance): Dung e o lng mc o phan tan cua mot tap cac gia tr quan sat xung quanh gia tr trung bnh cua tap quan sat o. Phng sai bang trung bnh cac bnh phng sai lech gia cac gia tr quan sat oi vi gia tr trung bnh cua cac quan sat o. o lech chuan (Standard deviation): Mot cong cu khac dung e o lng o phan tan cua d lieu xung quanh gia tr trung bnh cua no. o lech chuan chnh bang can bat hai cua phng sai. V phng sai la trung bnh cua cac bnh phng sai lech cua cac gia tr quan sat t gia tr trung bnh, viec khao sat phng sai thng cho cac gia tr rat ln, do o s dung phng sai se gap kho khan trong viec dien giai ket qua. S dung o lech chuan se giup de dang cho viec dien giai do cac ket qua sai biet a ra sat vi d lieu goc hn. Khoang bien thien (Range): La khoang cach gia gia tr quan sat nho nhat en gia tr quan sat ln nhat. Sai so trung bnh mau (Standard Error of Mean) c dung e o lng s khac biet ve gia tr trung bnh cua mau nghien cu nay so vi mau nghien cu khac trong ieu kien co cung phan phoi. No co the c dung e so sanh gia tr trung bnh quan sat vi mot gia tr ban au nao o (gia thuyet). Va ta co the ket luan hai gia tr nay la khac nhau neu ty so ve s khac biet oi vi standard error of mean nam ngoai khoang (-2,+2) o Tnh toan sai so trung bnh mau la mot cong cu nham xac nh c cac o lng cua ta ang tin cay nh the nao o lech chuan cua mau Sai so chuan trung bnh mau = ------------------------------

Bien soan: ao Hoai Nam

20

Phan tch d lieu bang SPSS

Can bat 2 cua so mau Sai so chuan cua ty le % = Can bat 2 cua ty so (p(1-p)/n) o Thong qua sai so trung bnh mau c tnh toan ta co the tnh c khoang tin cay cua cac tham so o lng 1.3. Khoang tin cay (Confident interval) La mot c lng xac nh khoang gia tr ac trng cua tong the co the ri vao. Da vao d lieu mau, vi mot o tin cay cho trc ta co the xac nh c gia tr ai dien cho am ong co the nam trong mot khoang c lng nao o. V du goi x la mc thu nhap trung bnh cua am ong can c lng. Vi o tin cay mong muon la 95% (ngha la cac c lng se luon co mot lng sai so chap nhan la 5%). Da vao mau quan sat ta co the xac nh c hai gia tr ve thu nhap la a va b sao cho xac suat e thu nhap trung bnh am ong x ri vao khoang a va b (a, b) la 95%. Luc nay ta co the dien giai rang vi o chnh xac la 95% (hay chap nhan 5% sai so) ta biet c thu nhap trung bnh cua am ong nghien cu nam trong khoang (a, b) Khoang tin cay (interval confidence) = Gia tr trung bnh (hoac %) +/- Z (t) Sx

1.4. Kiem nghiem gia thuyet (Hypothesis testing) Ben canh viec c lng cac ac trng cua tong the, cac d lieu mau thu thap c con c dung e anh gia xem mot gia thuyet nao o ve tong the la ung hay sai. Ta goi o la kiem nghiem gia thuyet. Noi cach khac kiem nghiem gia thuyet la da vao cac thong tin mau e a ra ket luan bac bo hay chap nhan ve gia thuyet cua tong the e kiem nghiem gia thuyet ta phai xay dng gia thuyet. Gia thuyet a hnh thanh c goi la gia thuyet H0 c xem nh ung cho en khi ta co u can c e ket luan khac hn.

Bien soan: ao Hoai Nam

21

Phan tch d lieu bang SPSS

Neu gia thuyet H0 khong ung th phai co mot gia thuyet nao o khac H0 goi la H1 la ung Cac dang gia thuyet thiet lap Gia thuyet ve moi quan he hay tng quan gia hai bien

H0: Hai bien khao sat oc lap vi nhau (khong co quan he hoac tng quan gia 2 bien

Gia thuyet ve cac gia tr trung bnh

H0: Gia tr trung bnh cua 2 hoac nhieu hn 2 mau ngang bang nhau

Gia thuyet ve cac phng sai

H0: Phng sai gia 2 hoac nhieu hn 2 mau la ngang bang nhau

2. Phan phoi ngau nhien e kiem nghiem va o lng cac day so quan sat (ri rac) can phai chuyen cac day so nay qua dang phan phoi ngau nhien lien tuc, ta co phan phoi t-student, phan chi bnh phng, phan phoi F. s dung cac day so phan phoi ngau nhien nay e kiem nghiem thong ke

Bien soan: ao Hoai Nam

22

Phan tch d lieu bang SPSS

Dien tch=o tin cay =(1-)=.95=95%

VUNG BAC BO H0

VUNG BAC BO H0

Dien tch=/2=.025

VUNG CHAP NHAN GIA THUYET H0

Dien tch=/2=.025

- t0.025,n-1
= 2.045

t0.025,n-1 0 Gia tr t tnh c


= 2.045 (n=30)

Gia tr (n=30) t tnh c

Gia tr t tnh c

Bien soan: ao Hoai Nam

23

Phan tch d lieu bang SPSS

3. Khai quat ve phan tch d lieu Kiem tra d lieu (data screening) Xac nh cac gia tr vt troi va gia tr loi (outliers & rogue values)
-

S dung cong cu Frequencies nham tm ra cac gia tr vo ngha hoac cac gia tr khuyet (missing value) nhng lai xuat hien nh gia tr co y ngha. Thng s dung cho dang d lieu nh danh va th t S dung bieu o Histogram (trong cong cu Frequencies va Explore) hoac Boxplot (trong Explore) nham tm ra cac ga tr vt troi (Outliers) S dung cac gia tr ln nhat va nho nhat (trong cong cu Descriptives) e tm ra cac gia tr ma hoa nam ngoai danh sach ma hoa cua bien va cac gia tr khuyet c khai bao (v du 999) S dung cong cu Case summaries e liet ke d lieu theo mot bien nao o (v du ta co the liet ke d lieu tuoi theo tnh trang gia nh xac nh ra nhng trng hp co gia tr loi (v du 12 tuoi ma a co gia nh). Chu y SPSS mac nh ch liet ke 100 trng hp quan sat au tien (theo th t gia tr t nho en ln) do o e quan sat t hoac nhieu hn ta phai t khai bao vao oi khi viec xac nh cac gia tr vt troi co the c xac nh mot cach tot hn khi ta khao sat hai hay nhieu bien cung mot luc. oi vi cac bien dang bieu danh (nominal) hoac th t (ordinal) s dung cong cu Crosstabulations ta co the xac nh c nhng s ket hp phi ly gia hai hoac nhieu bien.

Kiem tra nhng ga nh ve phan phoi cua tap d lieu

Bien soan: ao Hoai Nam

24

Phan tch d lieu bang SPSS

D lieu thu thap thng khong la phan phoi chuan hoac co the khong can oi do o thng khong u ieu kien cho mot so phan tch thong ke. Mot so phng phap sau ay se giup ta khao sat phan phoi cua d lieu

S dung bieu o Histograms hoac P-P plots khao sat ng cong phan phoi So sanh cac gia tr mean, 5% trimmed mean, va median. Neu ba gia tr nay qua khac biet ta co the ket luan phan phoi b lech (khong oi xng) SPSS con cung cap cac phng phap kiem nghiem tnh chuan cua phan phoi d lieu nh Kolmogorov Smirnov hoac Shapiro-Wilk (nam trong cong cu Explore) Ngoai ra trong cac kiem nghiem t so sanhcac gia tr trung bnh va ANOVA, tnh ong nhat phng sai cua cac bien kiem nghiem cung anh hng rat nhieu en viec so sanh do o SPSS con cung cap cong cu kiem nghiem Levenes cho phep kiem nghiem s ngang bang phng sai gia cac bien

Thong ke mo ta Trc khi bat tay vao viec mo ta d lieu (o lng o tap trung hay phan tan, ty le %, moi quan he gia cac bien ), can thiet phai nam c loai bien ang khao sat (loai thang o cua bien) hay noi cach khac ta phai nam c y ngha cua cac gia tr trong bien o oi vi bien nh danh hoac th t (nominal va ordinal) cac phep tnh toan so hoc nh gia tr trung bnh khong co y ngha thong ke, ac biet oi vi bien nh danh moi s so sanh hn kem gia cac gia tr trong bien eu vo ngha. o Ngc lai cac bien nh lng nh thang o khoang cach va thang o ty le (Interval va Ratio) th moi s so sanh hay tnh toan so hoc eu co y ngha phan tch thong ke (cu the la gia tr trung bnh)

Bien soan: ao Hoai Nam

25

Phan tch d lieu bang SPSS

Thong ke mo ta cho bien nh tnh (thang o nh danh va thang o th t o bang n (phan tch mot bien): Bang phan bo tan suat (Frequencies) o bang cheo (Phan tch nhieu bien): Bang Crosstabs oi vi bien nhieu tra li: trc khi o bang ta phai tien hanh nhom cac bien cha ng cac gia tr tra li co c (multiple responses/define groups) trc khi tien hanh o bang (frequencies hoac crosstabs)

Thong ke mo ta cho bien nh lng (thang o khoang va thang o ty le) o bang mo ta mot bien lng Descriptive o bang mo ta bien nh lng (bien phu thuoc) trong moi quan he vi cac bien nh tnh khac (bien oc lap):

Cach 1:

S dung cong cu Slipt file tach tap d lieu thanh cac nhom khac nhau theo bien oc lap

o bang Descriptive mo ta mot bien lng can phan tch Cach 2:

S dung cong cu Compare mean/mean khai bao bien nh lng can phan tch la bien phu thuoc va bien nh tnh (phan nhom bien nh lng can phan tch) la bien oc lap

4. Cac dang bang

Bien soan: ao Hoai Nam

26

Phan tch d lieu bang SPSS

Bang phan bo tan suat (Frequencies)

Chung ta co the khao sat d lieu thong qua cac cong cu nh: Tan suat xuat hien, phan tram, phan tram tch luy. Ngoai ra no con cung cap cho ta cac phep o lng thong ke nh o tap trung (central tendency measurement), o phan tan (dispersion), t phan v (Quartiles) va cac bach phan v (percentiles), phan phoi d lieu (distribution). Gia tr bach phan v (percentile values): c dung e xac nh cac ranh gii tng oi cua cac nhom t mau quan sat, ieu lu y la d lieu can quan sat a c xap xep thep th t t thap en cao.

ac tnh phan phoi (Distribution): Co hai ai lng o lng nhng ac tnh cua s phan phoi d lieu la (1) He so oi xng Skewness (Cs) cho ta biet tnh oi xng cua phan phoi d lieu. Mot phan phoi Skewness khong c xem la phan phoi chuan khi ty so gia he so oi xng Skewness tren Standard error nho hn 2 hoac ln hn 2. Mot gia tr dng ln cua ty so nay cho thay nhanh cua phan phoi nay dai qua ben phai va ngc lai mot gia tr am ch ra nhanh cua phan phoi nay dai qua ben trai - Cs = 0: Cac quan sat c phan phoi mot cac oi xng xung quanh gia tr trung bnh - Cs > 0: Cac quan sat tap trung chu yeu vao cac gia tr nho nhat - Cs < 0: Cac quan sat tap trung chu yeu vao cac gia tr ln nhat (2) He so tap trung Kurtosis (Cc) dung e so sanh ng cong quan sat vi dang ng cong phan phoi chuan. Mot phan phoi Kurtosis khong c xem la phan phoi chuan khi ty so gia he so tap trung Kurtosis tren Statndard error cua no nho hn 2 hoac ln hn 2. Mot gia tr dng ln cua ty so nay cho ta biet hai nhanh cua phan phoi nay

Bien soan: ao Hoai Nam

27

Phan tch d lieu bang SPSS

dai hn nhanh cua phan phoi chuan va ngc lai mot gia tr am ch ra hai nhanh cua phan phoi ngan hn phan phoi chuan - Cc > 0: Cho thay xu hng tap trung manh cua cac quan sat xung quanh gia tr trung bnh - Cc < 0: Cho thay ng cong co dang hep hn. Bang mo ta (Descriptives) ay la mot dang cong cu khac co the c dung e tom tac d lieu va ch cho phep thao tac tren dang d lieu so. c dung e the hien xu hng tap trung cua d lieu (central tendency) thong qua gia tr trung bnh cua cac gia tr trong bien (mean), va mo ta s phan tan cua d lieu thong qua phng sai va o lech chuan. Chuyen cac bien can tom tac vao hop thoai variables va nhap thanh options e la chon cac thong so thong ke can mo ta, nh gia tr trung bnhmean, gia tr toi thieu, gia tr toi a, phng sai va o lech chuan Bang cheo (Crosstabs) Bang nhieu chieu la dang bang cheo the hien tan suat xuat hien cua mot bien nay trong moi quan he vi cac bien khac. Bang cheo cung cap nhieu loai kiem nghiem thong ke va o lng moi lien he gia cac bien trong bang. Cau truc cua bang va loai d lieu (loai thang o) se quyet nh loai cong cu nao c s dung e o lng. % row: Ty le phan tram c tnh da tren mot hang rieng biet % Col.: Ty le phan tram c tnh da tren mot cot rieng biet % Table (total) : Ty le phan tram c tnh da tren toan bo bang cheo

Bien soan: ao Hoai Nam

28

Phan tch d lieu bang SPSS

THONG KE SUY DIEN

Muc tieu: Dung tham so mau e c lng cac tham so cua am ong Phng phap: Dung cac phng phap kiem nh thong ke e kiem nghiem cac gia thuyet ve tong the

1. Kiem nghiem moi quan he gia hai bien La kiem nghiem tnh oc lap gia hai bien (moi quan he gia hai bien) trong ban cheo. e kiem nghiem tnh oc lap gia hai bien, ngi ta s dung kiem nghiem thong ke Chi bnh phng tien hanh so sanh so lng cac trng hp quan sat c vi so lng cac trng hp mong i bang cong thc sau: (Oij Eij)2

2=
Eij Thiet lap gia thuyet

H0: Hai bien oc lap vi nhau H1: Hai bien co moi quan he vi nhau

Kiem nghiem (Kiem nghiem 2)


-

Neu gia tr Asymp. Sig (p-value) < mc y ngha (% sai lech cho phep): Ta bac bo gia thuyet H0

Bien soan: ao Hoai Nam

29

Phan tch d lieu bang SPSS

Tuy nhien e viec kiem nghiem nay la ang tin cay th cac so lieu trong bang cheo gia hai bien ang khao sat phai thoa man mot so ieu kien nhat nh sau: - Khong ton tai bat ky o giao nhau gia hai bien co gia tr mong i nho hn 1. - Khong vt qua 20% lng o giao nhau gia hai bien ang khao sat trong bang cheo co gia tr nho hn 5 (oi vi bang 2x2-bang ma moi bien trong bang cheo ch co hai gia tr, phan tram gii han nay la 0%)

Neu khong thoa man cac ieu kien tren ta phai tien hanh loai bo bt cac gia tr trong mot bien ma d lieu giao nhau cua no la khong ang ke (qua nho) (dung select case) e kiem nghiem tnh oc lap gia hai bien cot va hang trong bang cheo, kiem nghiep Chi-square se cho ra cac ket qua kiem nghiep khac nhau nh sau: Pearson Chi-square va Likelihood Ratio ta co the kiem nghiep moi lien he gia hai bien ma khong can quan tam en so lng hang va cot trong bang.
-

Linear-by-linear association khi ma cac bien trong bang la bien nh lng.

oi vi dang bang cheo co hai cot va hai dong (2X2 tables) moi bien trong bang ch co hai gia tr, ta dung Yates corrected chi-square hay con goi la Continuity Correction e anh gia moi quan he gia hai bien trong bang. Fishers exact test khi ma so mau nghien cu va cac gia tr mong i nho, thong thng ta se s dung ch so nay khi mau trong bang nho hn hoac bang 20 hoac tan suat xuat hien mong muon trong mot phan giao nhau gia hai bien trong bang (cell) nho hn 5.
-

Bien soan: ao Hoai Nam

30

Phan tch d lieu bang SPSS

Chi-Square Tes ts Asymp. Sig. (2-sided) .000 .000 .334

Pears o n Chi-Square Likeliho o d Ratio Linear-by-Linear As so ciatio n N o f Valid Cases

Value 81.464a 82.835 .933 7 26

df 6 6 1

a. 0 cells (.0%) have expected co unt les s than 5. The minimum expected co unt is 10.67 .

2. Kiem nghiem s ngang bang phng sai gia 2 (hoac nhieu hn 2) mau oc lap c s dung: - La chon phng phap kiem nghiem 2 mau oc lap - Kiem nh ieu kien can e phan tch ANOVA -

Kiem nghiem ga thuyet ve s can bang phng sai gia cac mau quan sat S dung kiem nghiem Levene Thiet lap gia thuyet
-

Ho: Phng sai gia 2 (hoac nhieu hn 2) mau ngang bang nhau H1: Phng sai gia 2 (hoac nhieu hn 2) mau khong ngang bang nhau

Kiem nghiem (S dung phan phoi F)

Bien soan: ao Hoai Nam

31

Phan tch d lieu bang SPSS

Neu gia tr Asymp. Sig (p-value) < mc y ngha (% sai lech cho phep): Ta bac bo gia thuyet H0
-

3. Kiem nghiem s khac nhau gia hai gia tr trung bnh 3.1. Kiem nghiem t cho hai mau oc lap (independent samples t test) Kiem nghiem s khac biet ve gia tr trung bnh cua mot hai bien oc lap

oi vi kiem nghiem nay chu y en ket qua kiem nghiem s ngang bang phng sai cua hai mau (Levene Test). Tuy theo ket qua kiem nghiem s ngang bang phng sai ma la chon kiem nghiem t trung bnh hai mau tng ng. Kiem nghiem Kiem nghiem phng sai ngang bang (Levenes test) Thiet lap gia thuyet

Ho: Phng sai gia 2 mau ngang bang nhau H1: Phng sai gia 2 mau khong ngang bang nhau

Kiem nghiem

Neu bac bo H0 (phng sai gia 2 mau khong ngang bang): La chon kiem nghiem t so sanh trung bnh mau vi ieu kien phng sai khong ngang bang (Equal variances not assumed) Neu chap nhan H0 (phng sai gia cac mau ngang bang): La chon kiem nghiem t so sanh trung bnh mau vi ieu kien phng sai ngang bang (Equal variances assumed)

Bien soan: ao Hoai Nam

32

Phan tch d lieu bang SPSS

Kiem nghiem phng sai ngang bang (Levenes test) Thiet lap gia thuyet

H0: Gia tr trung bnh cua hai mau la bang nhau H1: Gia tr trung bnh cua hai mau la khac nhau Neu gia tr Sig. (p-value) two-tails < mc y ngha/2 (% sai lech cho phep): Ta bac bo gia thuyet H0 (kiem nghiem 2 nhanh)
In d ep end ent S amp les Tes t Peo ple living in cities (% ) Daily calo rie intake Equal variances Equal variances Equal variances Equal variances as s umed no t as s umed as s umed no t as s umed .046 5.180 .832 .027 -3.648 -3.646 -7 .082 -6.7 41 63 62.7 43 49 33.861 .001 -21.43 5.87 -33.16 -9.69 .001 -21.43 5.88 -33.17 -9.68 .000 -841.7 2 118.86 -1080.58 -602.87 .000 -841.7 2 124.87 -1095.52 -587 .92

Kiem nghiem (kiem nghiem t hai nhanh two tails)

Levene's Tes t fo r F Equality o f Variances S ig. t-tes t fo r Equality o f Means t df S ig. (2-tailed) Mean Difference S td. Erro r Difference 95% Co nfidence IntervalLo wer o f the Difference Upper

3.2. Kiem nghiem t cho cap mau (paired samples t test)

Bien soan: ao Hoai Nam

33

Phan tch d lieu bang SPSS

Khao sat cac gia tr khac biet gia hai gia tr trung bnh trong hai bien khao sat trong tng quan sat va tien hanh kiem nghiem gia tr trung bnh cac khac biet o co bang 0 hay khong Do kiem nghiem nay dung cho hai bien (2 mau) co moi quan he vi nhau nen trong kiem nghiem nay co phan kiem nghiem mi tng quan gia 2 bien (correlation): Gia thuyet

H0: Hai bien quan sat khong co moi tng quan vi nhau (oc lap vi nhau s bien ong cua bien nay khong anh hng en bien kia) H1: Hai bien quan sat co tng quan Neu gia tr Sig (p-value) two tails < mc y ngha/2 (% sai lech cho phep): Ta bac bo gia thuyet H0

Kiem nghiem

Neu 2 bien quan sat khong co tng quan th cac kiem nghiem t so sanh gia tr trung bnh gia 2 bien nay la khong ang tin cay

Kiem t cho tng cap mau (kiem nghiem t 2 nhanh) o Thiet lap gia thuyet

H0: Gia tr trung bnh cua cac khac biet bang 0 H1: Gia tr trung bnh cua cac khac biet khac 0

o Kiem nghiem

Neu gia tr Sig (p-value) < mc y ngha (% sai lech cho phep): Ta bac bo gia thuyet H0

Bien soan: ao Hoai Nam

34

Phan tch d lieu bang SPSS

e tien hanh kiem nghiem t theo cap oi hoi hai bien trong kiem nghiem phai bang nhau ve so lng mau quan sat va co cung kieu o lng va n v o
P aired S amp les Tes t Paired Differences 95% Co nfidence Interval o f the Difference S td. S td. Erro r Deviatio n Mean Lo wer Upper .86 .19 5.99 6.7 7

Mean Pair 1 Average female life expectancy - Average male life expectancy 6.38

t 33.819

df 20

S ig. (2-tailed) .000

lng

3.3. Phan tch phng sai mot yeu to (one-way ANOVA) -

Phng phap thong ke so sanh trunh bnh nhieu mau oc lap Kiem nghiem nay da tren s xem xet cac bien thien (phng sai) cua cac gia tr quan sat trong noi bo cac nhom va gia cac nhom Bao gom hai dang bien, mot bien c s dung nh bien yeu to (hay bien oc lap), bien nay se phan cac bien khao sat (bien phu thuoc) thanh nhieu nhom khat nhau. Va nhiem vu cua phan tch phng sai 1 yeu to la kiem nghiem gia thuyet (H0) cho rang cac gia tr trung bnh gia cac nhom la ngang bang nhau Kiem nghiem ANOVA

Bien soan: ao Hoai Nam

35

Phan tch d lieu bang SPSS

Kiem nghiem phng sai ngang bang (Levenes test)

Neu bac bo H0 (phng sai gia cac mau khong ngang bang): La chon kiem nghiem Post hoc vi ieu kien phng sai khong ngang bang (Equal variances not assumed) Neu chap nhan H0 (phng sai gia cac mau ngang bang): La chon kiem nghiem Post hoc vi ieu kien phng sai ngang bang (Equal variances assumed)

Kiem nghiem ANOVA Kiem nghiem s ngang bang gia tr trung bnh cua tat ca cac mau quan sat Thiet lap gia thuyet:
o

H0: Tat ca cac gia tr trung bnh cua cac mau quan sat ngang bang nhau H1: Ton tai t nhat mot cap mau co gia tr trung bnh khac biet (Tuy nhien ta se khong xac nh c la cap mau nao)

Kiem nghiem (Kiem nghiem F)


o o

Chap nhan H0 khi Sig. >= mc y ngha ngng tien trnh kiem nghiem Bac bo H0 khi p-value hay Asympt sig. < mc y ngha Kiem nghiem Post hoc (vi ieu kien phng sai ngang bang) e tm ra cac cap mau co gia tr trung bnh khac biet

Kiem nghiem Posh hoc (kiem nghiem T)

Bien soan: ao Hoai Nam

36

Phan tch d lieu bang SPSS

Kiem nghiem s khac biet gia tr trung bnh gia tng cap mau rieng biet Thiet lap gia thuyet (lan lt kiem nghiem tng cap mau rieng biet vi nhau)
o o

H0: Gia tr trung bnh cua mau i bang gia tr trung bnh mau j H1: Gia tr trung bnh cua mau i khac gia tr trung bnh mau j

Kiem nghiem (kiem nghiem t mot nhanh)


o

Bac bo H0 khi sig. (p-value ) < mc y ngha

Bien soan: ao Hoai Nam

37

Phan tch d lieu bang SPSS

4. Kiem nghiem moi tng quan va hoi qui 4.1. Tng quan o lng cng o cua moi quan he gia 2 bien nh lng Tng quan tuyen tnh gia hai bien la khai niem ve mc o cua moi quan he tuyen tnh gia hai bien o o lng tng quan la o lng hai bien oc lap ngang nhau (khong phan biet bien phu thuoc va bien oc lap) He so tng quan He so tng quan p luon nam trong khoang (-1,1) Gia tr tuyet oi cua p cang ln (gan bang 1) hai bien co quan he tuyen tnhchat che P<0: moi tng quan gia hai bien la tng quan nghch P>0: moi tng quan gia hai bien la tng quan thuan P=0: hai bien khong co moi lien he tuyen tnh P la he so tng quan cua tong the va r la he so tng quan cua mau (se c dung e c lng he so tng quan cua tong the)

Bien soan: ao Hoai Nam

38

Phan tch d lieu bang SPSS

Kiem nghiem gia thuyet ve moi lien he tng quan Thiet lap gia thuyet
o o -

H0: p=0 (khong co lien he gia hai bien) H1: p<>0 (co lien he gia hai bien)

Dung kiem nghiem t va ta bac bo gia thuyet H0 khi p_value (Asympt. Sig.)< mc y ngha/2 (kiem nghiem hai nhanh) hoac p_value (Asympt. Sig.)< mc y ngha (kiem nghiem mot nhanh) Chu y: Kiem nghiem hai nhanh c s dung khi ta khong biet ch xac chieu hng cua moi lien he. Neu xac nh c chieu hng moi lien he ta co the thc hien kiem nghiem mot nhanh

4.2. Cac dang kiem nghiem tng quan a. Kiem nghiem tng quan gia cac cap bien (bivariate)
-

Kiem nghiem tng quan gia tng cap bien nh lng Kiem nghiem pearson: S dung khi gia nh hai bien khao sat co phan phoi la phan phoi chuan Kiem nghiem phi tham so (Spearman va Kendalls tau-b): c s dung trong trng hp khong thoa man ieu kien phan phoi chuan hai bien khao sat

b. Kiem nghiem tng quan tng phan (partial) Kiem nghiem tng quan tng phan o lng moi tng quan gia 2 bien trong s tac ong hay anh hng cua mot hay nhieu bien khac.
Bien soan: ao Hoai Nam 39

Phan tch d lieu bang SPSS

- Kiem nghiem nay co the cho phep ta nhan ra nhng bien co kha nang lam tang hay la giam moi quan he gia hai bien khao sat - Chu y Zero-order correlations c s dung nh se tao ra mot kiem nghiem tng quan giong nh kiem nghiem hai bien (luc nay bien kiem soat se ong vai tro nh mot bien kiem nghiem ch khong ong vai tro nh bien anh hng) 5. Tng quan hoi qui tuyen tnh Phan tch tng quan noi tren phan tren la phan tch tng quan gia hai bien ngau nhien (X,Y) va moi quan he gia hai bien khao sat la ngang bang nhau, khong ton tai s phu thuoc. Trong phan tch hoi qui ta cung quan tam en moi tng quan tuyen tnh gia hai hay nhieu bien tuy nhien ay la moi tng quan gia mot hay nhieu bien c xem la phu thuoc vao mot bien khac Mot moi quan he hoi qui tuyen tnh the hien mot xu hng chung tang (hay giam) cua mot hay nhieu bien trong s bien ong (tang hoac giam) cua mot bien khac

5.1. Hoi qui tuyen gian n Xem xet moi quan he tuyen tnh gia mot bien (Y) trong moi quan he phu thuoc vao mot bien khac (X) Hay noi cach khac dung bien oc lap X e giai thch s bien thien cua bien phu thuoc Y thong qua viec xay dng phu7ng trnh hoi qui tuyen tnh

a. Phng trnh hoi qui tuyen tnh gian n cua mau:


o

y^ = a + bx

o Vi a va b la cac hang so, a the hien gia tr c lng cua y khi bien x bang 0 hay co the goi la gia tr cua y khong phu thuoc vao x. b la o doc cua ng
Bien soan: ao Hoai Nam 40

Phan tch d lieu bang SPSS

hoi qui the hien mc o tang len hoac giam xuong cua gia tr y khi x tang len mot n v.
-

Gia s ta co (x1, y1), (x2, y2), (xn, yn) la mau cua n cap quan sat lay ngau nhien t hai bien X va Y. Phan tch hoi qui gian n la tm ra cac gia tr a va b e c lng cho cac tham so tng ng cua tong the (apha va beta). Hay noi cach khac la tm ra mot ng thang thch hp nhat cho moi quan he tuyen tnh gia cac gia tr (xi, yi) ng thang y^ = a + bx c xem la thch hp nhat khi tong bnh phng cac chenh lech gia gia tr quan sat yi vi gia tr y^ la nho nhat.

b. He so xac nh (Coefficient of determination) va kiem nh F trong phan tch hoi qui


-

He so xac nh: Se giup ta giai ap mot so cau hoi sau: o Mo hnh hoi qui tuyen tnh c xay dng a the hien moi quan he gia X va Y tot nh the nao o Hoac bao nhieu % s bien thien cua Y co the giai thch bi s phu thuoc tuyen tnh cua Y vao X
o

He so R2 the hien ty le bien thien cua Y c giai thch bi moi lien he tuyen tnh cua Y vi X. R2 bien thien t 0 cho ti 1 (gia tr 0 tng ng s bien thien cua Y hoan toan khong do moi quan he hoi qui tuyen tnh gia Y va X, gia tr 1 tng ng s bien thien cua Y hoan toan la do moi quan he hoi qui tuyen tnh gia Y va X) R2 cang ln th mo hnh hoi qui tuyen tnh gia Y va X cang thch hp va cang co y ngha trong viec giai thch s bien thien cua Y

Bien soan: ao Hoai Nam

41

Phan tch d lieu bang SPSS

Kiem nghiem F o Giong nh kiem nghiem F s dung trong phan tch hoi qui nham kiem nh gia thuyet ve s ton tai moi lien he tuyen tnh gia hai bien X va Y o Trong phan tch hoi qui gian n kiem nghiem F
o

Gia thuyet H0 cho rang gia hai bien X va Y khong co moi quan he hoi qui tuyen tnh va ta se bac bo gia thuyet nay khi Sig. (p-value) nho hn mc y ngha (v du 0.05)

c. Kiem nghiem gia thuyet ve moi quan he tuyen tnh Khi khong co moi quan he hoi qui tuyen tnh gia X va Y he so Beta (cua tong the) bang 0. Do khi Beta = 0 tng ng vi cac trng hp sau: o Y la hang so bat chap gia tr X la bao nhieu o X va Y khong co tng quan vi nhau, ngha la khi X tang, Y co the giam hoac tang hoac khong oi
-

Gia thuyet H0 cho rang giua hai bien khong co moi quan he hoi qui tuyen tnh (beta=0) Dung phan phoi t student kiem nghiem gia thuyet nay va bac bo gia thuyet khi Sig. (p-value)<mc y ngha chia cho 2 (kiem nghiem hai nhanh) oi vi phan tch hoi qui gian n kiem nghien F va kiem nghiem t la tng ng nhau (Kiem nghiem F ong vai tro xem xet tng quan hoi qui tuyen tnh mot cach tong quat, con kiem nghiem t xem xet tng quan hoi qui tuyen tnh cho tng bien khac nhau)

5.2. Hoi qui tuyen tnh boi

Bien soan: ao Hoai Nam

42

Phan tch d lieu bang SPSS

Phng trnh hoi qui boi: y^ = a + b1x1 + b2x2 + + bkxk Kiem nh moi quan he tuyen tnh cua mot bien phu thuoc y vi nhieu bien oc lap Xi

a. Kiem nghiem F
-

H0: Beta1 = Beta2 = =Betak = 0 H1: Co t nhat mot Betai <> 0

Bac bo H0 khi Sig (p-value) < mc y ngha Do co k bien oc lap (thay v mot nh hoi qui tuyen tnh gian n), do o ket qua kiem nghiem F khong tng ng vi kiem nghiem t (la kiem nghiem cho gia thuyet cua tng Betai = 0)

b. -

He so xac nh R2 va he so xac nh ieu chnh R2 Do trong phan tch hoi qui boi R2 cang tang khi so bien oc lap cang tang do o oi khi R2 khong the hien ung y ngha cua phng trnh hoi qui tuyen tnh S dung R2 se giup giai quyet c han che nay Kiem nh gia thuyet ve he so hoi qui kiem nghiem tng quan hoi qui bien phu thuoc vi tng bien oc lap cu the (kiem nh t)
-

c.

Kiem nghiem moi quan he hoi qui tuyen tnh cua tng bien Xi vi Y H0: Khong co moi quan he tuyen tnh gia Y va Xi Bac bo H0 khi sig.(p-value) < mc y ngha/2

Bien soan: ao Hoai Nam

43

Phan tch d lieu bang SPSS

Khac vi kiem nghiem F cho bien moi quan he tuyen tnh cua tat ca cac bien oc lap vi bien phu thuoc. Kiem nghiem t cho bien co hay khong mot moi quan he hoi qui tuyen tnh gia mot bien oc lap cu the voi bien phu thuoc.

d. Cac phng phap kiem nghiem hoi qui boi


-

Enter: Khi phan tch hoi qui tng quan boi, mot bien phu thuoc se co (hoac khong) moi lien he hoi qui tuyen tnh vi nhieu bien oc lap. Phng phap Enter (mac nh trong SPSS) cho phep bieu dien moi quan he hoi qui tuyen tnh nay tren cung mot phng trnh hoi qui tuyen tnh. Do o la chon phng phap Enter la phng phap cho phep hien th toan bo cac bien oc lap trong moi lien he hoi qui tuyen tnh vi bien phu thuoc len tren mot phng trnh Tuy nhien khi nha nghien cu muon xac nh ra nhng bien oc lap nao co kha nang cau tao nen moi quan he hoi qui tuyen tnh vi bien phu thuoc mot cach co y ngha nhat, ta co the s dung cac phng phap sau ay: Forward: Phng phap nay cho phep a cac bien oc lap vao phng trnh hoi qui tuyen tnh tng bc mot (tng bien mot). Bien oc lap c a vao bc au tien la bien co moi quan he (hoac la thuan hoac la nghch) manh nhat vi bien phu thuoc. Lan lt cac bien oc lap se c a vao theo mc o quan he (manh nhat vi cac bien con lai, bien c a vao bc trc se b loai tr i) vi bien phu thuoc. Tai moi bc, mot gia thuyet H0: he so xac nh (R2) bang 0 (tng quan gia bien a vao va bien phu thuoc la bang 0) se c kiem nghiem (kiem nghiem t) va ta bac bo H0 khi sig. (p-value)<mc y ngha chia cho 2 (kiem nghiem 2 nhanh) Backward: Ngc lai vi phng phap tren toan bo cac bien oc lap se c a vao phng trnh hoi qui bc 1, bc 2 se loai bo ra bien oc lap co mc o y ngha ve moi quan he hoi qui tuyen yeu nhat (sig. ln nhat). Lan lt cac bc tiep theo cho ti khi con lai duy nhat mot bien oc lap co moi quan he co y ngha nhat

Bien soan: ao Hoai Nam

44

Phan tch d lieu bang SPSS

Stepwise: Giong nh phng phap Forward tuy nhien phng phap nay cac bien oc lap a c a vao bc trc se b loai ra khoi tien trnh khao sat moi tng quan gia bien oc lap va phu thuoc bc tiep theo (moi tng quan ay la tng quan hai bien (binominal correlation). Trong khi Forward cac bien oc lap bc trc c gi lai cho tnh toan tng quan bc sau (do o t bc th hai kiem nghiem tng quan c thc hien la tng quan tn g phan partial correlation, do co s tac ong cua bien oc lap bc trc) Y ngha cac thong so
o

Bang correlations: The hien moi tng quan gia hai bien (giong nh kiem nghiem tng quan a noi phan tren)

o Bang Model Summary:

R (con goi la Multiple R): the hien moi tng quan n gian (khong co yeu to phu thuoc) gia hai bien khao sat (Tng t nh bang Correlations noi tren) R2: la bnh phng cua gia tr R the hien ty le moi tng quan hoi qui tuyen tnh gia bien phu thuoc va bien oc lap R2: Do c lng mau cua R2 co xu hng tr nen c lng qua lac quan cho tong the khi so lng bien oc lap tang len do o trong trng hp co nhieu bien oc lap trong o lng ngi ta thng s dung R2 co ieu chnh (R2)

Std Error of the Estimate: o lng o phan tan cua cac sai biet (loi) t ng tuyen tnh Bang ANOVA: Kiem nghiem F ve gia thuyet H0: Khong co tng quan hoi qui gia bien phu thuoc va bien oc lap

Bien soan: ao Hoai Nam

45

Phan tch d lieu bang SPSS

Bang coefficients: c lng gia tr a va b trong phng trnh hoi qui tuyen tnh y^=a+bx (Constant) - B: Hang so a Bien phu thuoc - B: He so goc b

t va Sig.: Gia tr kiem nghiem gia thuyet H0: Khong co tng quan hoi qui gia bien phu thuoc va moi bien oc lap

Bien soan: ao Hoai Nam

46

Vous aimerez peut-être aussi