Ludno pastwa to grupa spoeczna (spoeczestwo) zamieszkujca w sposb wzgldnie stay terytorium pastwa.

Poprzez wadz rozumiemy najczciej moliwo wpywania przez jednostki lub grupy jednostek na zachowanie innych. Suwerenno to moliwo swobodnego ksztatowania przez pastwo zasad ustroju politycznego oraz zasad funkcjonowania spoeczestwa i gospodarki. suwerenno wewntrzna wyraa si w niezalenoci i nadrzdnoci pastwa nad podmiotami prawa funkcjonujcymi na jego terytorium (obywatelami, innymi organizacjami spoecznymi), ktre zobowizane s podporzdkowa si wadzy pastwowej. suwerenno zewntrzna oznacza niezaleno pastwa od innych pastw, ktre nie mog narzuca mu swojej woli i ogranicza jego swobody. Zgodnie z definicj sownikow ustrj to zasady prawne okrelajce organizacj i sposb funkcjonowania pastwa, spoeczestwa, instytucji publicznych itp. W systemie demokratycznym rdem wadzy jest wola wyraana przez obywateli poprzez wybory. Cechami charakterystycznymi pastw o ustroju demokratycznym s midzy innymi: -uznawanie suwerennoci narodu, rozumianej jako prawo narodu (rozumianego jako og obywateli) do sprawowania (za porednictwem przedstawicieli) wadzy w pastwie, -rzdy prawa czyli zasada dziaania organw pastwa wycznie na podstawie ustanowionych przez pastwo norm prawnych, a nie na podstawie swobodnego uznania, -jawno ycia publicznego, -moliwo uczestniczenia wszystkich obywateli w yciu politycznym, -moliwo zrzeszania si w partie polityczne i inne organizacje spoeczne,-prawne (najczciej konstytucyjne) gwarancje praw i wolnoci takich, jak na przykad prawo wolnoci przekona, wypowiedzi, prawo do ycia, prawo do prywatnoci itd., -ochrona praw mniejszoci. Systemy autorytarne oparte s na wadzy, ktra nie jest wybierana w powszechnych wyborach wadza znajduje si w rku przywdcy oraz osb z jego otoczenia a spoeczestwo jest pozbawione instrumentw prawnych umoliwiajcych zmian takiej wadzy. Przedmiotem prawa konstytucyjnego s takie kwestie jak: -podmiot wadzy suwerennej w pastwie i sposoby jej sprawowania, -podstawy ustroju spoeczno-gospodarczego pastwa, -system organw pastwowych, -status obywatela w pastwie, -podstawy systemu wyborczego. Zasady ustroju spoecznego i politycznego Polski mona opisa odwoujc si do podstawowych zasad konstytucyjnych, spord ktrych warto wymieni przede wszystkim: -zasada republikaskiej formy rzdw, -zasada demokratycznego pastwa prawa, -zasada autonomii i wzajemnej niezalenoci oraz wspdziaania pomidzy pastwem, a kocioami i zwizkami wyznaniowymi, -zasada wolnoci i praw czowieka i obywatela, -zasada suwerennoci narodu, -zasada podziau i rwnowagi wadzy, -zasada decentralizacji wadzy publicznej i samorzdu terytorialnego, -zasada subsydiarnoci (pomocniczoci) pastwa. normy prawne - s to normy generalne ustanowione lub uznane przez pastwo, regulujce zachowania doniose z punktu widzenia pastwa, ktrych przestrzeganie jest zagwarantowane przez pastwo. Wykadnia prawa to nic innego jak interpretacja treci przepisw prawa w celu zrozumienia norm w nich zawartych. Wykadnia jzykowa polega na interpretacji znaczenia wyrae uytych w tekcie aktu prawnego z uwzgldnieniem regu znaczeniowych i skadniowych jzyka powszechnie uywanego w danym kraju, ale z uwzgldnieniem specyfiki jzyka uywanego w tekcie aktw prawnych. Nie kade pojcie uyte przez ustawodawc ma takie samo znaczenie na gruncie jzyka potocznego oraz na gruncie jzyka prawnego. Prawo pracy Przez nawizanie stosunku pracy pracownik zobowizuje si do wykonywania pracy okrelonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawc, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Zasadniczymi cechami stosunku pracy s zatem:- dobrowolno nawizania stosunku pracy, - rwnorzdno stron stosunku pracy, - osobisty charakter wiadczenia pracy, - odpatny charakter wykonywanej pracy, podporzdkowany charakter wykonywanej pracy. Zasady prawa pracy: Zasada wolnoci pracy, Zasada poszanowania godnoci oraz zasada poszanowania dbr osobistych pracownikw, Zasada naleytej odpatnoci pracy, Zasada prawa pracownikw do wypoczynku, Zasada zapewnienia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunkw pracy, Zasada uatwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych, Zasada zakazu dyskryminacji Prawo administracyjne: Prawo ustrojowe reguluje ustrj administracji publicznej czyli struktur i zasady funkcjonowania organw administracji publicznej. Prawo materialne zawiera normy prawne dotyczce treci obowizkw i uprawnie wadzy publicznej i podmiotw podlegajcych tej wadzy. Jak ju wspomniano, prawo administracyjne nie jest skodyfikowane, a przepisy zaliczane do tej gazi prawa rozproszone s w tysicach aktw prawnych. Podzia norm prawa materialnego: Podzia ze wzgldu na dziedzin ingerencji norm w sfer wolnoci obywatelskich. typologia (podzia) norm prawa administracyjnego ze wzgldu na dziedzin ingerencji tych norm w sfer wolnoci obywatelskich. Wedug tego podziau dziaami prawa administracyjnego materialnego s regulacje dotyczce: -praw i wolnoci obywatelskich, - statusu prawnego obywatela,. - wolnych zawodw, - ochrony bezpieczestwa zewntrznego pastwa, - ochrony bezpieczestwa wewntrznego pastwa, - ochrony wsplnot (stowarzysze i innych organizacji) obywateli, - ochrony rodowiska naturalnego - tworzenia gospodarczych, naukowych i kulturowych warunkw rozwoju itd. Typologia Z. Cielaka Wartoci merytoryczne bdce przedmiotem zainteresowania prawa administracyjnego materialnego dotycz: - tosamoci pastwa jako wsplnoty wsplnot i obywateli, - bezpieczestwa zewntrznego pastwa - bezpieczestwa wewntrznego pastwa, tosamoci obywateli (administracyjnoprawna reglamentacja osb fizycznych), - ochrony ycia i zdrowia obywateli, - gwarancji wolnoci mylenia i dziaania obywateli, - tosamoci wsplnot (administracyjnoprawna reglamentacja dobrowolnych i obligatoryjnych wsplnot obywateli), - zapewnienia harmonijnego (w tym poprzez rozstrzyganie konfliktw interesw) funkcjonowania wsplnot. - rozwoju pastwa rozumianego jako wsplnota wsplnot, w tym: (*okrelenie przestrzennych warunkw rozwoju, * ochrona i korzystanie z zasobw rodowiska, * tworzenie spoecznych warunkw rozwoju, * tworzenie gospodarczych warunkw rozwoju, * tworzenie naukowych i kulturowych warunkw rozwoju) Procedura administracyjna zawiera przepisy zwizane z postpowaniem przed organami administracji publicznej w odrnieniu od prawa administracyjnego ustrojowego procedura administracyjna zostaa w Polsce skodyfikowana w Kodeksie postpowania administracyjnego. Przepisy polskiej procedury administracyjnej opieraj si na szeregu zasad oglnych, ktre zostay wyraone wprost w Kodeksie postpowania administracyjnego: -Zasada praworzdnoci, -Zasada prawdy materialnej oraz zasada uwzgldniania z urzdu interesu spoecznego i susznego interesu obywateli, -Zasada pogbiania zaufania obywateli do organw Pastwa, -Zasada informowania, -Zasada czynnego udziau stron w postpowaniu, -Zasada przekonywania, -Zasada wnikliwoci, prostoty oraz zasada szybkoci postpowania, -Zasada ugodowego zaatwiania spraw, -Zasada pisemnoci, -Zasada dwuinstancyjnoci postpowania, -Zasada trwaoci decyzji ostatecznych, -Zasada sdowej kontroli decyzji administracyjnych Prawo cywilne to jedna z najstarszych gazi prawa regulujca stosunki majtkowe i niemajtkowe pomidzy podmiotami prawa cywilnego, ktrych relacje prawne oparte s na zasadzie rwnorzdnej pozycji Cz oglna obejmuje zagadnienia wsplne dla wszystkich dziaw prawa. Prawo rzeczowe obejmuje przepisy dotyczce form korzystania z dbr majtkowych. Prawo o zobowizaniach - reguluje zasady wymiany dbr i usug przede wszystkim o charakterze majtkowym. Prawo spadkowe - obejmuje zagadnienia zwizane z przejciem praw i obowizkw majtkowych osoby zmarej na inne podmioty. Prawo rodzinne i opiekucze obejmuje gwnie stosunki o charakterze niemajtkowym. Reguluje stosunki prawne wynikajce z maestwa, pokrewiestwa, powinowactwa, opieki oraz kurateli. Prawa na dobrach niematerialnych obejmujcy zagadnienia zwizane z prawami do niematerialnego wytworu dziaalnoci ludzkiego umysu utrwalonego w jakiejkolwiek postaci (np. w dziedzinie literackiej, naukowej, artystycznej, przemysowej). Kodeks postpowania cywilnego skada si z piciu czci obejmujcych kolejno: -postpowanie rozpoznawcze, - post. Zabezpieczajce, - post. Egzekucyjne, - przepisy z zakresu prawa procesowego midzynarodowego, - postpowanie przed sdem polubownym. Umowy regulujce przeniesienie praw: Sprzeda, Zamiana, Dostawa, Kontraktacja, Darczyca Umowy regulujce korzystanie z rzeczy: Najem, Dzierawa, Uyczenie, Leasing Umowy regulujce wiadczenie usug: Zlecenie, Dzieo, Agencja, Przechowanie Umowa skadu, Komis Umowy dotyczce stosunkw kredytowych: Poyczka, Depozyt nieprawidowy, Umowa kredytowa. Przedmiotem prawa finansowego s regulacje zwizane z finansami publicznymi, a wic procesem gospodarowania publicznymi rodkami finansowymi. Procesy te to przede wszystkim: - dokonywanie wydatkw publicznych, - gromadzenie dochodw publicznych, - zarzdzanie deficytem budetowym i dugiem publicznym. Szczeglnie rozbudowan dziedzin prawa finansowego jest prawo podatkowe. W prawie podatkowym moemy wyrni trzy zasadnicze czci, ktre charakteryzuje rny przedmiot regulacji: Cz oglna prawa podatkowego to regulacje dotyczce zobowiza podatkowych; Ordynacja podatkowa prawo podatkowe materialne a wic regulacje dotyczce poszczeglnych podatkw funkcjonujcych obecnie w Polsce. Procedura podatkowa, podobnie jak opisana wczeniej procedura administracyjna opiera si na zasadach oglnych wyraonych wprost w przepisach Ordynacji podatkowej. Do zasad postpowania podatkowego nale zatem: -Zasada praworzdnoci, -Zasada zaufania, -Zasada informowania, -Zasada prawdy materialnej, -Zasada czynnego udziau stron w postpowaniu, -Zasada wyjaniania i unikania przymusu, -Zasada szybkoci i prostoty postpowania, -Zasada pisemnoci,, -Zasada dwuinstancyjnoci, -Zasada trwaoci decyzji ostatecznych, -Zasada jawnoci Prawo karne to ga prawa publicznego, ktrej przedmiotem jest ksztatowanie zasad odpowiedzialnoci za popenienie czynw zabronionych, postpowania w sprawach karnych, a take zasad wykonywania kar za przestpstwa. Prawo karne zostao skodyfikowane Przestpstwo na gruncie polskiego prawa karnego to czyn czowieka zabroniony pod grob kary jako zbrodnia lub wystpek, przez ustaw karn obowizujc w czasie jego popenienia, bezprawny, zawiniony i spoecznie szkodliwy w stopniu wyszym ni znikomym. Prawo karne procesowe- w ktrym okrelono zasady odpowiedzialnoci karnej, formy popeniania przestpstwa, rodzaje kar. Prawo karne procesowe- regulujce zasady postpowania w procesie karnym. Prawo karne wykonawcze- zawierajce zasady wykonywania kar za przestpstwa, zawierajcy prawa i obowizki osb skazanych. Przestpstwo moe by popenione w rnych formach. - sprawstwo polegajce na samodzielnym dokonaniu czynu zabronionego, - wspsprawstwo polegajce na wspdziaaniu dwch lub wicej osb przy popenieniu czynu, przy czym osoby te dziaaj w porozumieniu, - sprawstwo kierownicze gdy kto kieruje wykonaniem czynu zabronionego przez inn osob lub wykorzystujc uzalenienie innej osoby od siebie, poleca jej wykonanie takiego czynu, - podeganie polegajce na nakanianiu kogo do popenienia czynu gdy osoba nakaniajca do jego popenienia chce, aby ten czyn dosta dokonany, -pomocnictwo Kodeks karny: Odpowiada za pomocnictwo, kto w zamiarze, aby inna osoba dokonaa czynu zabronionego, swoim zachowaniem uatwia jego popenienie, w szczeglnoci dostarczajc narzdzie, rodek przewozu, udzielajc rady lub informacji; Prawo karne rozrnia take postacie stadialne popenienia przestpstwa: Przygotowanie polegajce na podjciu dziaa, ktre umoliwi w przyszoci dokonanie czynu zabronionego Usiowanie polegajce na bezskutecznym podjciu prby dokonania przestpstwa Dokonanie przejawiajce si w zrealizowaniu skutku, popenieniu przestpstwa. Prawo rodzinne reguluje majtkowe (majce warto ekonomiczn) i niemajtkowe (nie majce wartoci ekonomicznej) stosunki prawne w ramach rodziny.Cech charakterystyczn prawa rodzinnego jest to, e dominujcym typem stosunkw prawnych przez nie regulowanych s stosunki prawne o charakterze niemajtkowym. gwnymi kwestiami regulowanymi przez prawo rodzinne s stosunki maeskie i rodzinne gwnie dotyczce obowizkw i praw czonkw rodziny. prawo rodzinne oparte jest na:-Zasada monogamii, -Zasada wieckiego charakteru maestwa, -Zasada trwaoci zwizku maeskiego, -Zasada rwnouprawnienia maonkw, -Zasada dobra dziecka oraz rwnych praw dzieci pochodzcych z maestwa i zwizkw pozamaeskich.