MASSACULTUUR 1.

De essentie van dit onderwerp: Verscheidenheid (pluralisme) Grensvervaging Samensmelting (fusion) en kruisbestuiving (cross-overs) Wat is de essentie van de massacultuur: In alle opzichten en op alle gebieden van onze hedendaagse samenleving en cultuur is sprake van pluralisme, verscheidenheid, als gevolg van een steeds sterker geworden individualisme. Nu alle grote verhalen verdwenen zijn (hoewel: ze zijn weer terug in fundamentalistische religieuze opvattingen in Islam en Christendom!) is er een grote verscheidenheid ontstaan in religieuze, levensbeschouwelijke en ideologische opvattingen. Tegenover de ideologisch te noemen stellingname van de avant-garde in het modernisme (vr abstractie, tgen ornament, originaliteit en authenticiteit voorop, tgen historische stijlen) is grote verscheidenheid van smaak en esthetiek gekomen in het postmodernisme: everything goes. Door de voortschrijdende technologie en digitalisering is werkelijkheid een complex begrip geworden, dat steeds moeilijker te omschrijven en te bevatten is en op vele manieren te benaderen. De massacultuur is onder invloed van de massamedia, de voortschrijdende democratisering en de economische groei na de tweede wereldoorlog een niet meer te negeren cultuur geworden naast de litecultuur. Zo ook is door de globalisering, migratie en digitalisering de suprematie van de westerse cultuur ten opzichte van de niet-westerse culturen ter discussie komen te staan. Dit heeft zowel cultuurrelativisme als cultuurpessimisme tot gevolg in het denken over cultuur. Bovendien leidde (en leidt) het tot spanning tussen hoge en lage kunst en tussen westers en niet-westers , maar k steeds meer tot uitwisseling (kruisbestuiving), grensvervaging en grensoverschrijding tussen al deze verschillende culturen. Het strenge onderscheid tussen high- en lowculture bestaat niet meer, al was het maar omdat ook de (lite)kunsten in toenemende mate afhankelijk zijn van de markt en omgekeerd de markt steeds meer behoefte heeft aan kunst als middel om zich te onderscheiden (sponsoring). 2. De context: ontwikkelingen in de maatschappij na de tweede wereldoorlog Economische groei/massaproductie/ontstaan consumptiemaatschappij/wederopbouw (jaren 50/60) Massamedia (t.v. computer, mobile telefonie etc) n digitalisering (vanaf jaren 80); industrile maatschappij wordt communicatiemaatschappij. Internationalisering/mondialisering na W.O. 2 toegenomen (Navo, E.G. nu E.U., V.N.) wordt globalisering (Handel, markt, politiek, media, cultuur etc. met als reactie: anti - globalisme en zoeken naar eigen identiteit: vraag is geworden: waaraan ontlenen wij nog onze identiteit? Pluralisme en individualisme Cultuurrelativisme n cultuurpessimisme Marktwerking/reclame/rages en trends/kunst als investering sponsoring door bedrijven naast subsidiring door de staat Commercialisering/vermaakindustrie/consumentisme en verstrooiing in relatie tot vrijetijdsbesteding! Ontstaan van jeugdcultuur vanaf jaren 50 als apart gebied (generatiekloof); subculturen met verschillende levensbeschouwingen, kleding en gedrag. Hedonisme naast cynisme naast religieus fanatisme Medische doorbraken/plastische chirurgie

De grote verhalen (richtinggevende religieuze n politieke ideologien) en het vooruitgangsdenken verdwenen (en weer terug aan het komen?) Alles verandert steeds sneller. Sterrendom in alle regionen van de cultuur en politiek. Emocultuur, ieder kiest wat anders, passend bij eigen gevoel Eenheidscultuur verbroken: multiculturaliteit (leidt tot verlangen naar vroeger of tot aanvaarding van chaos).

3. Belangrijke begrippen in de massacultuur en in het postmodernisme: reproduceerbaarheid geen noodzakelijke originaliteit nieuwe media en technieken multi- en interdisciplinair herwaardering figuratie postmoderne fragmentatie citeren en samplen vervaging van esthetische normen: alles kan! interactie (publiek-kunstenaar) experiment (blijft) inspelen op actualiteit clichs herwaardering van het ornament herwaardering van verhalende elementen conceptuele kunst virtual reality hyperrealiteit fusion cross-over eclecticisme grensoverschrijding en grensvervaging blockbuster cliffhanger (in soaps) wereldmuziek

KUNST:POPART EN POSTMODERNISME: Relatie tot massacultuur: gebruik van massacultuur reactie op massacultuur commentaar op massacultuur kritiek op massacultuur Te vinden in : gebruikte media en techniek vormgeving inhoud en levensbeschouwing functie/doel context (bv. marktwerking, sterrendom, commercie) POPART: jaren 60/70: Relatie met begin consumptiemaatschap pij marktwerking en sterrendom (Warhol) Jeugdcultuur en subculturen Acceptatie+uitdrukkin g van eigen tijd:massaproduct/ massamedia, via inhoud, vormgeving en media. Reproduceerbaarheid i.p.v. uniciteit object. Context museum bepalend voor waarde van kunstwerk Figuratie mag weer Kunst wordt conceptueel (waarde niet afhankelijk van esthetiek voorwerp, maar van verhalende context (filosofie) POSTMODERNISME: vanaf jaren 80 Relatie met: massamedia en massacultuur en

KENMERKEND VOOR MASSACULTUUR EN POSTMODERNISME pluriformiteit op alle gebieden de grote verhalen bestaan niet meer (de grote ideologien niet meer geldend, ontkerkelijking, secularisering; ieder pakt het zijne eruit) Grensoverschrijding en grensvervaging Multimediaal/interdisciplinai rr Vervaging tussen high en lowculture Geen vaste esthetische normen (eclectisch) stijlloos Everything goes (alles kan, geen dictaten op gebied van abstractie of niet, ornament, verhalend etc.) Fragmentatie - zonder richting: wordt decentrering (doelloos, betekenisloos). Videoclip als model! Virtuele werkelijkheid:volgens Baudrillard: hyperwerkelijkheid: iets werkelijks genereren zonder origineel of realiteit. (via digitale fotografie en computer): manipulatie van de werkelijkheid in plaats van de (mechanische) reproductie van de werkelijkheid (verschil met pop-art). Kan leiden tot vervreemding (van de fysieke werkelijkheid) en tot misleiding (negatieve vorm van manipulatie). Kan ook leiden tot idee dat futuristische profetie over ons alledaagse leven in een hightechcultuur gerealiseerd is: hoogste wezen van kunst is nu, naast ontsnapping, vermaak en communicatie de realiteit transformeren!

MASSACULTUUR massamedia reproductie commercie+ markt vermaak hedonisme trends,rages reclame emocultuur jeugdcultuur populaire cultuur sterrendom

populaire cultuur relatie met digitale tijdperk, communicatiemaatsch appij en technologie mondialisering en multiculturaliteit democratisering op alle niveaus in vele landen.

Opvattingen over massacultuur: Cultuurrelativisme:bv.Fiske, Boomkens culturen uit alle tijden en uit alle gebieden ter wereld zijn gelijk. Je moet ieder op zijn eigen merites beoordelen. Er is geen dominante cultuur. Einde van de (kunst)geschiedenis: er is geen vooruitgang meer! Vooruitgangsgedachte losgelaten. Evenals maakbaarheid van de samenleving. We moeten niet bang zijn voor de chaos van dit moment. Ieder maakt zijn eigen keuzes (ook in trends, ook in reclame) en gaat nieuwe verbanden aan (via verschillende interesses). Geen (waarde) onderscheid tussen high en lowculture. Ook in populaire cultuur is sprake van goede en slechte kwaliteit (denk aan popmuziek, film, reclame, musical, etc.) Cultuurpessimisme: bv. Adorno, Greenberg (modernisme) massacultuur is kapitalistisch, is ons als consument opgelegd. Wordt bepaald door marktdenken Unieke verdwijnt voor reproductie, voor namaak, voor kitsch, voor het onechte en onoprechte. Smaak wordt opgelegd, via reclame, blockbusters, trends, mode. Streng onderscheid tussen High art (eerlijk, authentiek, waardevol) en low art (onecht, onoprecht, puur om de centen) Geloof in hirarchie culturen en vooruitgangsgedachte.