Gezocht: verpleeghuis voor dementerende vader

Waar vinden we een goed verpleeghuis voor min vader (92)? In NRC-katern Mens& (dinsdag 8 mei) beschreef NRC-redacteur Joke Mat haar zoektocht. Zeventien lezers reageerden. Hieronder volgen alle reacties.

Marjanke Brand: Op zoek naar beoordelingen van verpleegtehuizen? Die vindt u op Zorgkaart Nederland. Ja..., je moet er maar opkomen, toch? Maar ze zijn er.

. Marjan Doorn, Meppel: Met interesse las ik in de bijlage Mens& over de zoektocht naar een goed verpleeghuis. Op www.destouwe.nl/verpleeghuiszorg vindt u het pasgeopende huis De Kaaylanden, een woonzorg voor dementerenden , gebouuwd in wat eerst de Remonstrantse kerk was. Ik bezoek daar regelmatig een goede vriend en zie daar hoe zorg kan zijn: - de bewoners hebben ieder een eigen zit-slaapkamer, maar zijn overdag met z'n zessen in een huiskamer met n of meer verzorgsters. Daar heerst een huiselijke sfeer, er wordt bv. overlegd over de maaltijd, wie kan helpt nog mee. Alles is licht en fris, roken mag alleen op de eigen kamer. - er zijn op de begane grond 3 appartementen voor echtparen. Het kan zijn dat man of vrouw van het echtpaar er verzorgd wordt en de wederhelft dicht in de buurt wil zijn. Het zijn huur-appartementen. Hoe het toewijzingsbeleid is, weet ik niet, ik kom daar als bezoeker. Het is een nieuwe vorm van verzorging van dementerenden die ondanks deuren met een code huiselijkheid, goede zorg en vooral vriendelijkheid uitstraalt. Misschien kunt u iemand op deze woonvorm attent maken.

... Gerda Zaalberg: Sinds 2007 heb ik enige ervaring met drie verschillende verpleeghuizen in Utrecht, in verband met moeder met voortschrijdende dementie (inmiddels recent overleden). Herken de beschreven indrukken zonder enige moeite en constateerde zelf een grote discrepantie tussen was wenselijk en wat mogelijk was. Het betreffen instituten, instellingen, waarbij de wensen en mogelijkheden van bewoners zoveel mogelijk worden gehonoreerd, maar dat is altijd minder dan dat de bewoner en haar familie zouden wensen. Er is geen ruimte anders dan door de eigen familie, om eens iets extra's te doen (wandelen, een babbeltje maken, naar buiten gaan, een uitje hebben) en ook het eten is uniform en zeker niet verfijnd. Voor een aantal bewoners geldt dit als ronduit niet lekker. De eetlust wordt je ook benomen door eetgewoonten van tafelgenoten. Het is niet waar dat de bewoners er

niets van meekrijgen, al varieert dit wel met de diepte van de dementie. Wanneer de bewoner echt volledig in zichzelf is gekeerd, is deze 'niet meer bij de wereld'. Maar de weg daar naar toe zou iedereen zichzelf wellicht willen besparen wanneer men tijdig kennis neemt van de manier waarop hier de laatste jaren worden vorm gegeven. Niets ten nadele van de zorg - maar het is roeien met de riemen die er zijn. En soms zijn die riemen niet erg lang. Een verstandige toekomstige bewoner orienteert zich ruim van te voren en laat zich op een wachtlijst plaatsen bij het huis van keuze. Echter, dementie is een sluipend proces, waarbij de betreffende de schijn nog lang voor de noodzaak zich schrijnend aandient, weet op te houden. Hierover is inmiddels genoeg literatuur voorhanden om deze conclusie te onderbouwen. Het zou erg fijn zijn wanneer we onze ouderen met dit soort problematiek een equivalent van een zorgboerderij of een verblijfsvorm waarin wat zij nog wel kunnen aan bod kan komen kunnen aanbieden, uiteraard tegen een redelijke betaalbare prijs. Uiteindelijk worden we allemaal ouder en krijgen we er, volgens uw cijfers (40% van de 90-plussers lijdt aan dementie) mee te maken - de ene helft van de bevolking verzorgt straks de andere helft....

.. Saskia Verheij (dochter, 65): Ik reageer, omdat mijn moeder (95) sinds november 2009 tot volle tevredenheid in Verpleeghuis Ter Valcke in Goes (Zeeland) woont. Van haar 80e tot haar 93e woonde mijn moeder zelfstandig in een aanleunwoning van Foreschate in Voorschoten. Het laatste halfjaar ging het al moeilijker, maar na een val waarbij zij haar schaambeen brak, werd duidelijk dat zij niet meer zelfstandig kon blijven wonen. Na een periode in het Diakonessenziekenhuis in Leiden is gekozen voor Ter Valcke van de Stichting SVRZ. Mijn zuster woont in Ede en ik reeds 30 jaar in Goes. Gekozen is om dichtbij een van beide dochters te wonen. Ter Valcke is 12 geleden geheel herbouwd en is een architectonisch feest van kleur, licht en ruimte. Mijn moeder heeft ongeveer vier weken op de wachtlijst gestaan en via een tehuis in Zierikzee kon ze terecht op de revalidatie afdeling van Ter Valcke en na een maand in een van de kleinschalige woonvoorzieningen voor dementerenden. Mijn moeder is licht dementerend en haar geestelijke situatie is sinds twee en een half jaar eigenlijk stabiel. Er zijn 13 van deze kleinschalige wooneenheden, aangebouwd aan het het hoofdgebouw, een ervan is een logeerhuis. Ze liggen in een driehoek en omsluiten een prachtige binnentuin, daar rondom loopt een glazen gang. De bewoners kunnen in de binnentuin zitten of wandelen en ook in de glazen gang. Ze zijn daardoor altijd zichtbaar voor de verzorgers. Per wooneenheid wonen er 6 bewoners die per twee een ruime badkamer /wc delen. Iedereen heeft een eigen kamen. Er is een gemeenschappelijke woon/eet keuken, waar de verzorgers zelf koken. Bewoners die het kunnen helpen met aardappels schillen en groenten

schoonmaken. Er wordt gezamenlijk gegeten aan een ronde tafel. De zitkamer is het verlengde hiervan, er is een zithoek en een ontdekkast, er wordt s zomers ook vaak buiten op het terrasje gegeten. Ik bezoek mijn moeder 5x per week (door de week een halfuur en zondag gaan we wandelen). Soms zitten we gezellig samen in de binnentuin in de zon en vaak drinken we thee of soep in het restaurant of drinken wat in het Grand Caf. Ook het bezoek maakt gebruik van een kortings pas. Je kunt er altijd terecht. De sfeer is open en gezellig en er zijn dagelijks veel activiteiten. De wooneenheden worden van het hoofdgebouw gescheiden door een binnendeur, die alleen met een code geopend kan worden. Natuurlijk hebben sommige mensen gedrag dat bij dementie hoort, zoals voor zich uit staren of roepen of dwanghandelingen, maar dat is een gegeven. Het personeel is vriendelijk, open en zeer clint gericht. Ook s nachts is er nachtdienst door twee personeelsleden. Stichting SVRZ beheert nog meer kleinschalige wooneenheden in de provincie, zodat mensen dicht bij hun eigen omgeving en of familie kunnen wonen. Binnen het gebouw wordt niet gerookt. Kortom: zo kan het ook!

.. Nelleke Vennik: Tip: ga eens kijken in een van de Herbergier huizen: kleinschalige en liefdevolle zorg op prachtige locaties. Zelf zeer goede ervaring in Gees (Drenthe).

... Elly Kiestra- Broertjes: Een ramp voor de kinderen. Dit stukje komt echt op mijn pad. Ik zal een lang verhaal kort maken. Onze moeder woonde nog zelfstandig, dan komen er barstjes, 5 pakjes becel in de koelkast, sla in de vriezer!! Ma dit kan je echt niet invriezen. Ik rook geen etensluchtjes meer. Kook je nog wel? Nou ik ben bang dat ik het gas vergeet uit-te doen . De sluipmoordenaar Alzheimer komt om de hoek. Moeder komt in een bejaarden-tehuis.Ze was nog iets te goed voor een verpleeghuis. Na een jaar wordt er gezegd, wij kunnen de zorg niet meer leveren, die Uw moeder nodig heeft. M.a.w. Dit wordt lastig voor ons, en er is geen tijd voor. Dan komt het, wij moeten op zoek naar een verpleeghuis. Ohhh. Eh, kunnen jullie helpen. Nou nee zoek maar wat uit!!. Help ik was daar nooit mee bezig. Eerst maar eens bellen, en zoeken op Google. Van een paar verpleeghuizen wist ik al, niets voor ma. Rook er naar urine, vies helemaal niets. En wat ook moeilijk is, dan vraag je mag ik komen kijken ??. Echt van harte gaat dat niet.

Sommige verpleeghuizen hebben een wachttijd van een jaar sommige een stop. En maar vragen en maar bellen. En toen had ik beet. Een kleinschalig project met 6 mensen in een (huisje). Er zijn 10 huisjes rond-om een soort marktplein. Ieder huisje heeft zijn eigen huishouden, er wordt gekookt de was gedaan etc. het werkt als een huishouden, mijn moeder schilt nog aardappels. Probeert de was op te vouwen, het gaat allemaal minder maar ze probeert het nog. Gaat ook mee zwemmen. En ze wordt goed verzorgd. Niets is perfect. Ik zie dat er veel tijd gaat zitten, in overdrachten en vergaderen. maar ik ben tevreden. Ik ga niet zeggen wat een slecht huis is. Wat ik slecht vind is voor een ander misschien een goed systeem. Mijn tip. Bel ieder verpleeghuis, google maak afspraken, vraag of je mag komen kijken. Vraag als iets vol is, of ze iets anders weten. Het kost veel tijd, maar neem die tijd. Kijk ook in Andere plaatsen. Ik was echt bezig in Amersfoort, en kreeg te horen, in Soest is een kleinschalig project, en daar woont mijn moeder nu. En als er barstjes en scheurtjes komen in het functioneren van een ouder, laat je ouder inschrijven. Als ze aan de beurt zijn kan je altijd nog nee zeggen. De volgende ronde misschien!! De wachttijden zijn groot.

Irene Schimmel-Verschuur: Allereerst mijn complimenten. Voor het stuk, maar ook voor de wijze waarop je omgegaan bent met het zoeken naar de beste zorg voor je vader. Door te anticiperen, en door zelf op bezoek te gaan bij de instellingen. Heel veel mensen wachten toch erg lang, en komen daardoor inderdaad in crisissituaties, waarbij er niet of nauwelijks keuzemogelijkheden meer zijn. Verder is je stuk heel herkenbaar. Vooral als je in het domein van de "PG" komt (de psychogeriatrische zorg) is er vaak sprake van 2 mensen op 1 kamer en een nogal klinische uitstraling van de huizen. Voor partners is vaak helemaal geen plek, en het was al best een heel geluk dat bij sommige van de lokaties die je met je moeder bezocht, wel de mogelijkheid van de serviceflat was. Maar tot zover de complimenten en de herkenning. Je vroeg om tips. Een paar wil ik er graag geven. Je gaf aan dat je op internet had gezocht, maar niet veel verder kwam dan Kies Beter. Hier een paar sites waar je ook nuttige informatie kan vinden bij je zoektocht: * Als je eerst algemeen een indruk wilt krijgen van het AWBZ- aanbod, dan kan je goed terecht op de site van Zorgbelang Nederland: http://www.zorgbelangnederland.nl/index.php?p=111. Let wel, de teksten die je bij de instellingen vindt zijn duidelijk geschreven door de zorgaanbieders zelf. Maar het is een goed startpunt. * Dan keek je al op KiesBeter. Daar staan de scores van "zichtbare zorg" (het programma om de kwaliteit van de zorg inzichtelijk(er) te maken) en de inspectie. Je gaf overigens aan dat je van 1 instelling een inspectierapport vond. Meestal is dat juist geen goed teken, de inspectie maakt die rapporten vooral als de situatie erbarmelijk slecht is of was. * Andere sites waar je informatie kunt vinden over de kwaliteit zijn:http://www.zorgkaartnederland.nl/ en http://www.zorgmetsterren.nl/instelling.asp. Bij deze laatste kan je per deelnemende instelling een kort 'juryrapport' vinden over de gastvrijheid van de instelling. Op Zorgkaart Nederland staan heel veel beoordelingen van

juist verzorgings- en verpleegtehuizen. Niet zozeer het algemene cijfer is inzichtgevend, maar de teksten die de beoordelaars erbij geschreven hebben. Ze geven best een aardig beeld. * Ook Elsevier heeft een lijstje, waar je weer wat info uit kan halen: http://www.elsevier.nl/web/Weekblad-70/De-beste-verpleeg-en-verzorgingshuizen2011.htm, maar die is gebaseerd op dezelfde gegevens als KiesBeter. * Vervolgens kan je natuurlijk ook een particuliere zorginstelling overwegen. Veel mensen denken er niet aan (en zeker binnen de zorg zal je er niet snel naar verwezen worden), maar het is steeds vaker een rele optie. Zeker als straks wonen en zorg gescheiden gefinancierd gaan worden. In alle particuliere huizen wordt de zorg vanuit de AWBZ vergoed, en betaal je dus voor de wooncomponent en de servicekosten (vooral die laatsten zorgen voor de grootste kostencomponent). In de particuliere huizen is het vaak geen probleem dat de dementie verergerd (bij reguliere zorg is er een sterke scheiding tussen open en gesloten afdelingen) en zijn er meer mogelijkheden om als echtpaar samen te leven. Op de site van de NeVeP kan je veel van die huizen vinden (www.nevep.nl). De NeVeP is de oudste branchevereniging, en er is nu ook een recenter initiatief: http://www.riantverzorgdwonen.nl. Daar zijn 14 lokaties bij aangesloten. Een interessant nieuw concept zijn de Martha Flora huizen, zie http://www.marthaflora.nl/. Maar het allerbelangrijkste is wat jij al deed: zelf op bezoek gaan. Keuzes zijn individueel en je eigen indruk is allesbepalend. Wij hebben op onze site een checklist gezet die mensen kan helpen bij het bepalen van wat zij belangrijk vinden, en vervolgens of het ook aanwezig is. Zie http://www.caryon.nl/vragen/item/5-bedenk-wat-u-belangrijk-vindt-en-bezoek-aanenkele-huizen?category_id=2

Mieka Vroom: Mijn moeder (weduwe) woont al tien jaar in een verpleeghuis. Als ik vandaag opnieuw een plek met en voor haar zou moeten uitzoeken dan zou ik onder andere vragen: 1. Kan mijn moeder een nachtje komen logeren om het eens uit te proberen hoe het eraan toegaat? En kan ik er zelf dan ook bij komen liggen? 2. Staan jullie open voor onze deskundigheid als familie? 3. Kunnen we zelf ook een deel van de zorg op ons nemen, eventueel met een door onszelf ingehuurd iemand? 4. Hoe staan jullie in de samenleving? Staan de ramen open? Zijn er structurele contacten met kinderen, bijvoorbeeld een nabijgelegen basisschool. Komen er levende beesten, honden, konijnen, aaibaar gedierte? Wat voor activiteiten vinden er plaats en door wie georganiseerd? 5. Mag ik een telefoonnummer van een kritisch familielid? 6. En van een kritische verzorgende? Ik denk dat dit 6 vragen zijn die mij een goed beeld zouden geven. www.zorgenvoormijnmoeder.blogspot.com

 Jozet van Sloten: Mijn moeder is inmiddels overleden, maar ze heeft twee en een half jaar in een verpleeghuis gewoond, de Buitenhof in Amsterdam Buitenveldert. De verzorging was goed, maar wat ik zo ontzettend jammer vond was dat er zo weinig gedaan werd aan begeleiding bij activiteiten aangepast aan wat men nog kan. In feite vind ik dat de basiszorg die aan dementerenden gegeven zou moeten worden. Op een gegeven moment werd voorgesteld om mijn moeder vanwege haar activiteit (in feite haar gezonde kant) onrustmedicatie te geven. Toen brak iets bij me en heb ik bijgevoegd stuk aan de directie gestuurd en heb gevraagd om een reactie. Daar is men wel serieus op in gegaan, maar uiteindelijk is er weinig veranderd. Mijn suggestie aan mensen die een plaats in een verpleeghuis zoeken is dus : vraag (en check) hoe de dagbesteding is en hoe men met de sundowners omgaat.

Sun down Mijn moeder is dement en woont nu bijna een jaar in de Buitenhof, een psycho-geriatrisch verpleeghuis. Soms doet het me denken aan honderd jaar geleden zoals het er daar aan toe gaat. Niet dat het een slecht verpleeghuis is, denk ik. Mijn moeder zit iedere dag keurig gewassen en aangekleed aan een tafel en ze krijgt te eten en de verpleging is aardig voor haar. Dat gaat allemaal goed. Verder zijn er verspreid over de week af en toe wat activiteiten. Veel te weinig, vind ik, maar alla. Maar wat mij werkelijk zorgen baart is dat de instelling weliswaar verzorgt en verpleegt, maar beslist onvoldoende is toegerust op het begeleiden van mensen met dementie. Als gevolg van de dementie wordt mijn moeder zo rond het avondeten onrustig. Ze heeft dan een gevoel van ik moet naar huis, ik moet eten koken, de kinderen komen uit school, mijn man wacht op me, etcetera. De verpleeghuisarts heeft mij geleerd dat dit het sundownsyndroom is, dat zich voordoet als de zon ondergaat en dat de meeste dementen daar last van hebben. Ze gaan dan rondjes lopen en de uitgang (van de gesloten afdeling) zoeken. Omdat het een algemeen probleem is bij demente mensen zou je verwachten dat juist in zon psycho-geriatrisch verpleeghuis men daar goed op ingespeeld is en dat men zich met alle mogelijkheden richt op het begeleiden van die onrust. Niets is minder waar. Juist rond die tijd is er nauwelijks personeel en is er niet altijd toezicht in de huiskamer. Dan zijn er maar twee mensen en een vrijwilliger voor twintig patinten die allemaal moeten eten, naar de wc gebracht moeten worden en uitgekleed en naar bed gebracht moeten worden. Voor begeleiding van de sun-downers is helemaal geen tijd. Je ziet ze in een bonte stoet met rollators en een babypop door de gangen dwalen. Al vrij snel na de opname kwam de verpleeghuisarts met het voorstel voor onrustmedicatie voor mijn moeder. Mijn moeder liep namelijk rondjes en ze was zo zoekende. Daar voelden wij niet voor. Het rondlopen is namelijk ook de enige lichaamsbeweging die zij heeft op een dag en dat is dus niet slecht. Voor het zoekende zijn hoopten we op begeleiding van het huis. Uiteindelijk is besloten dat zij valeriaandruppels krijgt en avonds een glaasje wijn, beide moeten we trouwens zelf mee brengen.

Twee maanden geleden brak mijn moeder op een ochtend haar heup. Gelukkig herstelde ze snel en kan nu weer goed lopen met een rollator. De dementie maakt dat ze niets weet van een gebroken heup en een rollator ziet ze als een ding dat ze ergens naar toe moet brengen/rijden, niet als een hulpmiddel voor haarzelf. Als je haar de rollator geeft, loopt ze er braaf mee. Maar als ze zelf opstaat vergeet ze hem te pakken en loopt dan enigszins waggelend rond. Het gevolg laat zich raden. We kregen weer een telefoontje van de arts. Men vindt mijn moeder valgevaarlijk, ze loopt namelijk zonder rollator en daar kan de instelling geen verantwoordelijkheid voor nemen. De arts stelt voor haar s avonds vast te binden aan haar stoel en vraagt daar toestemming voor. De keus is f toestemming te geven f een verklaring te ondertekenen dat we het risico van vallen aanvaarden en de gevolgen daarvan niet op het verpleeghuis zullen verhalen. Ja, een derde mogelijkheid is nog haar een zodanige dosis medicatie te geven dat ze niet meer opstaat uit zichzelf. Toen brak er iets in mij. Dit is de omgekeerde wereld. Er wordt veel te veel gedacht vanuit de instelling in plaats van dat de patint centraal staat. Ik verwacht van het verpleeghuis dat mijn moeder begeleid wordt bij haar dementie. Iemand vastbinden is het laten zien van onmacht. Is het gek om te verlangen dat er altijd iemand in de huiskamer aanwezig juist op het moment dat de patinten de meeste begeleiding nodig hebben? Iemand die mijn moeder haar rollator kan geven en zeggen: mevrouw, neemt u de rollator, dat loopt prettiger. Dat is mijns inziens een basiszorg die je kunt verwachten in en psycho-geriatrisch verpleeghuis en in dit huis ontbreekt.

Nolle Potters: Vanochtend heb ik gelezen in het NRC van dinsdag 8 mei: " niet-roker (92) zoekt kamer". Het deed wat met me. Mijn moeder is nl ook dementerend en woont ook in een soort van verpleeghuis. MAAR gelukkig woont zij, sinds anderhalf jaar, ergens waar ze zeer goed verzorgd wordt. Mijn moeder woont nl in de Herbergier in Steenwijkerwold. Dit is een kleinschalige woonvorm voor dementerenden. Op de locatie Steenwijkerwold kunnen maximaal 16 gasten (dus geen bewoners of patinten, maar gasten) gehuisvest worden. Hier is ook plaats voor enkele echtparen. En echt, mijn moeder is van een in een paradijsje gekomen. Ze is in gewicht toegenomen (woog ongeveer nog maar 45 kg), praat heel af en toe weer verstaanbaar en reageert zo heel af en toe ook weer op vragen, situaties e.d. En dat allemaal door een goede verzorging van geest en lichaam. Mijn moeder zat al vanaf mei 2005 in een verpleeghuis en we zagen, naarmate de jaren vorderden, de zorg steeds slechter worden. Als ze bofte werd ze een keer per week gedoucht (nu elke dag!). Het eten moest ze maar naar binnen zien te krijgen, want tijdens het eten van de bewoners gingen de verzorgenden zelf ook lunchen zodat er maar 1 en hooguit 2 verzorgenden overbleven om de bewoners eten te geven en te helpen met eten. Er waren meerdere bewoners die niet meer zelf konden eten. Nu zit er standaard iemand naast mijn moeder om haar te helpen, want ze eten allemaal tegelijk (de verzorgenden en de gasten)! Naar toilet gaan, kon alleen op vastgestelde tijden en ook dan kon niet iedereen geholpen worden, dit hield dus in dat moeder vaak met een hele natte of vieze luier om zat. Nu wordt er op haar gelet en als ze begint te schuiven weet men dat ze naar het toilet en

wordt ze geholpen. Er zijn genoeg vrijwilligers en verzorgende om met de gasten te gaan wandelen, spelletjes te doen, te praten. Kortom er is aandacht voor allemaal!! Dat was iets waar in het verpleeghuis echt geen tijd voor was. Het resultaat hiervan was dat moeder hele dagen in de rolstoel zat te slapen. Nu wordt ze in een gewone stoel getild en zit ze alleen in een rolstoel als ze gaat wandelen of als ze naar het toilet moet. Mijn moeder is hierdoor meer gaan reageren op prikkels e.d. Er wordt elke dag vers eten gekookt (gasten mogen als ze dat willen hierbij helpen of geven luidkeels aanwijzigingen:) hoe er gekookt moet worden!! Dit houdt soms in dat er drie verschillende pannen met stoofperen op het gas staan!!) In het verpleeghuis kwam het eten uit warmhoudkasten en was er soms niet eens genoeg eten, ja u leest het goed. Ik was er een keer (wij waren er nl heel vaak tijdens het eten omdat mijn moeder dan nog wat binnenkreeg!) en toen werd er nasi geserveerd. Lekker! Maar niet iedereen houdt daarvan, nu voor diegene was er rode kool, maar geen vlees en geen aardappels (????) Nee die moesten bij een andere huiskamer "geleend" worden. Gevolg was dat niet elke bewoner genoeg te eten kreeg! En zo kan ik nog wel even doorgaan. Wij vonden het als kinderen zo ERG dat de BASISzorg niet gegeven kon worden dat wij toen besloten hebben om haar daar weg te halen en haar een plekje te geven in Steenwijkerwold, ondanks haar leeftijd (toen 86 jaar). Het was een groot risico (immers: oude bomen moet je niet verplanten), maar moeder gedijt daar heel erg goed en we hopen dat zij er nog jaren van mag genieten! En wij met haar!

.. Thesra Hilte-Olde Scheper: Graag reageer ik op de oproep in de NRC-krant van dinsdag 8 mei 2012 over tips voor mensen die op zoek zijn naar een goed verpleeghuis. Bij zo'n zoektocht komt het er vooral op aan om eerst stil te staan bij wat je belangrijk vindt bij het selecteren en aangeven van voorkeuren. Dat verschilt namelijk per persoon. Met name voor familieleden rondom degene die feitelijk opgenomen zal gaan worden kan de invulling voor zoekcriteria en het belang dat men eraan hecht, verschillen. Hoe ver wil men gaan met zo'n zoekopdracht? Wil je oppervlakkig zoeken, of met meer diepgang gaan speuren naar een goede plek? Wil je alles uit de kast halen wat aan informatie te verzamelen is, of afgaan op wat anderen je aan informatie aanreiken, of een tussenvorm kiezen qua hoeveelheid te verzamelen informatie? Dit naar elkaar uitspreken, voordat het feitelijk zoeken begint, is een eerste belangrijke stap. Zo voorkm je teleurstellingen over 1. verschillen in verwachtingen van elkaars deelname aan een zoektocht en 2. iemands inspanningen resulterend in diepgaand of oppervlakkig zoeken. De uitkomst van zo'n voorbespreking kan ook zijn, dat slechts een iemand op zoek gaat naar een geschikte plaats, en de rest legt zich bij die keuze neer, gebaseerd op vertrouwen in degene die zoekt. Kies vooral die werkwijze, die past bij de eigen familiecultuur. Spreek vervolgens naar elkaar uit wt je belangrijk vindt als selectiecriterium. Wiens wensen staan daarbij centraal? Degene die opgenomen wordt, zal een wensenpakket hebben (wat vindt of vond hij/zij belangrijk) maar ook een eventuele partner (kan ik nog zelf naar iemand toereizen of ben ik afhankelijk van anderen die mij moeten halen en brengen voor een bezoek), kinderen, kleinkinderen, familieleden zoals broers/zussen/neven/nichten en andere dierbaren in het leven van de oudere kunnen criteria aandragen. Zo kan de buurvrouw inbrengen, dat het mogen meenemen van het huisdier voor de oudere cruciaal is als het gaat om levensgeluk op de nieuwe woonplek.

Voor deze twee stappen heb je elkaar als belangrijkste bron nodig. Mijn ervaring is, dat niet in elk gezin vroeger werd uitgesproken wat vader of moeder belangrijk zou vinden als opname onvermijdelijk is, en de oudere dementerende dit niet meer zelf kan aangeven. Juist dan moet je als familie met elkaar hieruit zien te komen met een 'wensenlijstje' als resultaat van die besprekingen. Wat kan op zo'n wensenlijstje staan? De volgende items zijn zeker geen limitatieve opsomming maar zijn slechts voorbeelden, waar je aan kunt denken bij het opstellen van een wensenlijstje. Stel jezelf een aantal vragen en maak zo inzichtelijk wat belangrijk is. Misschien is antwoord op de eerste twee vragen al voldoende voor het maken van een keuze; dan is dat meteen duidelijk. - wie gaat naar het verpleeghuis? Degene die de indicatie heeft voor opname of ook de partner? Denk dan ook aan eventuele huisdieren als die belangrijk zijn om mee te nemen. - wat gaat mee naar het verpleeghuis? Hecht iemand aan zijn eigen bed of andere dierbare spullen zoals een harp of een schoffel om te tuinieren? - waar is het verpleeghuis? Wil je in heel Nederland zoeken? Of in een provincie,specifiek in 1 plaats of zelfs een bepaalde wijk in een stad? Moet er openbaar vervoer elk half uur naar toe gaan, zodat ook de kleinkinderen makkelijk kunnen komen met hun OV-kaart? Of moet het verpleeghuis op loopafstand staan van het voormalige eigen huis, omdat de partner dan makkelijk elke dag op bezoek kan komen? Aan de rand van een natuurgebied of midden in een grote stad? Meestal is de woonplaats van degene die opgenomen is het vertrekpunt voor de zoektocht binnen een bepaalde straal. - waarom dit verpleeghuis? Wat zou het verpleeghuis aan voorzieningen of extra's moeten bieden, waardoor de keuze daarop kan vallen? Denk aan specifieke doelgroepbenadering zoals voor mensen met een Joodse achtergond. Wat is belangrijk ten aanzien van grootte van de kamer? Is een kamer met drie personen op 1 kamer acceptabel, omdat de persoon die opgenomen wordt anders gaat verpieteren als hij/zij alleen op een kamer slaapt? Is een douche op de kamer belangrijk of niet, omdat iemand zichzelf maar 1 maal in de week doucht en zich elke dag aan de wastafel wast (niet geheel ongebruikelijk voor ouderen. Sommigen gaan elke week naar de kapper om zich te laten kappen). Is er een kapper of pedicure in het vferpleehuis? Een winkeltje misschien? Wordt het eten in het verpleeghuis bereid of als bulk magnetronmaaltijden opgewarmd? Eet men samen of niet? Welke voorzieningen heeft het verpleeghuis zoals een revalidatie-afdeling, een (moes-)tuin of een zwembad? Moet het verpleeghuis gespecialiseerd zijn in de behandeling van bepaalde aandoeningen? Hoe belangrijk is het of het verpleeghuis nieuw is of nog gerenoveerd moet worden? - hoe gaat het er aan toe in dit verpleeghuis? Schenkt men bijvoorbeeld alcohol (bier/wijn) bij het eten, als daarvoor extra betaald wordt? Wat is het rook- en huisdierenbeleid? Is het een groot verpleeghuis of juist heel klein? Wat is de samenstelling n het opleidingsniveau van het personeel, extra belangrijk als men op zoek is naar een verpleeghuis dat gespecialiseerd is in de behandeling van bepaalde aandoeningen (zie hierboven) ? Hoe groot is het personeelbestand? Hoe betrekt men de familie bij besprekingen, activiteiten, enz. Krijg je een vast persoon als aanspreekpunt? Zo nee, waarom niet? Hoe gaat men om met speciale wensen en wat doet men bij klachten? Hoe is de clintenraad samengesteld en wat is de werkwijze tussen deze raad en de eindverantwoordelijken van de verpleeghuisorganisatie? Zijn er wachtlijsten en hoe lang zijn die? Wat is het beleid van het

verpleeghuis als iemand overleden is inzake snelheid door de familie in het vrij maken van de kamer voor een nieuwe bewoner? Enz., enz., enz. Zo kan een meer of minder uitgebreid wensenlijstje tot stand komen, en kun je vervolgens een licht, middel of zware zoektocht in gang zetten! De lichte versie Informeer in je eigen omgeving naar ervaringen met verpleeghuizen. Je staat ervan te kijken hoeveel mensen op de een of andere manier in hun eigen sociale netwerk informatie hebben opgedaan over verpleeghuizen, bijvoorbeeld als vrijwilliger of als kennis van iemand, waarvan een familielid is opgenomen. Neem 'eigen omgeving' daarbij als een ruim begrip: een oom of tante die nog steeds woont in het dorp waar de oudere met dementie naar toe zal verhuizen, kan ook belangrijke informatie geven. Vrienden/kennissen van de oudere, die al opgenomen zijn, kunnen mogelijk ook vertellen hoe het er aan toe gaat. Als je 'ervaringsdeskundigen' wat beter kent, kun je vragen wat voor hen de doorslag heeft gegeven bij het maken van de keuze voor het verpleeghuis. En vraag vervolgens hoe zij terugkijken op de verwachtingen die ze hadden, en hoe dit heeft uitgepakt; wat viel mee, en wat viel in de praktijk tegen? Met deze uitvraag kom je al een heel eind. De middelzware zoektocht Wat redacteur Joke Mat beschrijft is al een behoorlijke zoektocht. Ter plekke gaan kijken levert veel informatie op. Ook het stellen van vragen en vervolgens wegen van de antwoorden is verhelderend bij het uiteindelijk selecteren van een verpleeghuis. Het bestuderen van rapporten van de IGZ, die te vinden zijn via internet, levert extra relevante informatie op, zeker als terug te vinden is wt men met de eerder gegeven adviezen van de IGZ heeft gedaan. Geef het zoeken naar allerlei informatie niet te snel op als je dat doet via bekende zoekmachines zoals google. Varieer je speurtocht met verschillende zoektermen; informatie via deze openbare bronnen is niet altijd makkelijk te vinden maar de aanhouder wint. Ook jaarverslagen van een instelling (ziekteverzuim personeel) en informatie van een clintenraad kunnen licht werpen op relevante informatie. Alle zoekregisters gaan open! Uiteindelijk komt er een selectie van een beperkt aantal verpleeghuizen uit de bus rollen. Welke kies je dan? Ga nog eens na of de antwoorden die je gekregen hebt van de verschillende verpleeghuizen, voldoende duidelijk zijn. Bel gerust de geselecteerde verpleeghuizen op, en geef aan dat je een weging wilt maken om te komen tot een keuze maar nog wat meer informatie wilt verzamelen. Geef terug waar de verschillen zitten en vraag nogmaals uit of bepaalde zaken echt niet of toch wel mogelijk zijn, als je aangeeft dat iets in een ander verpleeghuis wel kan. Kortom, zorg ervoor dat je wensenlijstje steeds duidelijker wordt ten aanzien van prioriteiten. Een stap die je ook nog kunt zetten is kijken op de website van het zorgkantoor. Welk zorgkantoor je moet hebben kun je opmaken uit de woonplaats, waar degene woont die opgenomen gaat worden.Ik woon in Eindhoven, en ben daarom aangewezen op het zorgkantoor dat voor deze regio de AWBZ zorg moet inkopen. Het zorgkantoor heeft relevante informatie over de AWBZ instellingen en AWBZ zorgaanbieders, die zij gecontracteerd hebben voor de AWBZ zorg. Aarzel dus niet om met het zorgkantoor contact

op te nemen en via hen voor jou relevante informatie te verzamelen om te komen tot een gewogen keuze. Al met al realiseer ik me dat ik een hele lap tekst en informatie aanlever maar ik hoop oprecht dat u of NRC lezers hier hun voordeel mee kunnen doen. Keuze-informatie is enorm belangrijk, en uw oproep raakte bij mij dan ook een snaar om mijn kennis, adviezen en ervaringen op persoonlijke titel met u te delen.

. Carel de Vries: Met gevoel van herkenning las ik uw treffende verhaal in de NRC van dinsdag 8 mei over de deplorabele staat van het actuele aanbod aan huisvesting voor dementerende ouderen. Alhoewel het ondubbelzinnig duidelijk is dat ons land in de komende jaren zal worden geconfronteerd met een versneld groeiende populatie van dementerende senioren is het aantal initiatieven dat zich richt op het bouwen van passende huisvesting nagenoeg nihil. Bovendien differentieert het huidige en geplande aanbod aan huisvesting niet of nauwelijks naar aard en afkomst van de woningzoekende. Zo is er vrijwel geen aanbod voor de groeiende groep van goed opgeleide en (enigszins) welvarende senioren die wat meer kan en wil betalen voor passende huisvesting waar de bewoner zich onder gelijkgestemden bevindt. Ongeveer twee jaar geleden ben ik begonnen met Aliantus Living (www.aliantusliving.nl) , een initiatief dat hoogwaardige, eigentijdse en kleinschalige huisvesting voor (dementerende) senioren realiseert. Wij beogen de (nieuw)bouw van uiteindelijk 12 appartementengebouwen waarin 24 appartementen voor mensen met lichamelijke beperkingen en 12 appartementen voor dementerenden zijn voorzien. Het gaat om eigentijdse appartementen niet over kamers waarin het comfort, de veiligheid en de waardigheid van de bewoners centraal staan. Een uitgebalanceerd pakket van hoogwaardige service en toegewijde zorg moet deze laatste levensfase voor de bewoners dragelijk of misschien zelfs wel aangenaam maken. Op dit moment hebben wij circa 20 bouwlocaties in studie; naar verwachting zal op 3 locaties de bouw over enkele maanden kunnen beginnen. Als ik met Aliantus Living in de komende jaren mijn doel kan bereiken, namelijk de realisatie van 12 gebouwen met in totaal circa 450 bewoners dan heb ik daarmee nog geen fractie van de behoefte die er onder de vergrijzende bevolking is kunnen vervullen. Toch kost het realiseren van mijn plannen mij enorm veel tijd en inspanning; denk aan de procedures bij gemeente en provincie voor het wijzigen van bestemming of het verkrijgen van vergunningen. Of aan de regelgeving rond particuliere verzorgingshuizen. Ik zou het geweldig vinden om samen met uw krant dit onderwerp op te pakken en te bezien hoe wij partijen scherp kunnen krijgen. Doel: versnelling van de bouw van passende woonruimte voor dementerende senioren. Ik hoor graag van u!

.... Mr. T. Zeven-de Koning: Graag wil ik reageren. Mijn man ( 81 jaar ) woont sinds twee maanden in Verpleeghuis Overduin in Katwijk. Zelf ben ik 24 jaar jonger dan mijn man en wij zijn volgende maand 28 jaar getrouwd. In uw artikel herken ik veel ervaringen tijdens de zoektocht naar een geschikt verpleeghuis voor mijn man. Ook ik ben mijn zoektocht gestart op Kiesbeter.nl en heb daarna verschillende verpleeghuizen in de regio Den Haag/Leiden bezocht. Ik wilde graag een eenpersoonskamer voor mijn man, een aangename, lichte omgeving en bovenal goede zorg. Onze case-manager wees mij op Verpleeghuis Overduin in Katwijk. " Ga maar voelen hoe het voelt", zei ze. De foto's op de website spraken mij niet aan: een groot somber gebouw, niets persoonlijks, wel eenpersoonskamers en gelegen in de duinen. Daarom ben ik toch gaan kijken en het gevoel was goed. Heel goed zelfs. Ik kwam onaangekondigd, maar via de receptie werd gezocht naar iemand, die mij toch kon rondleiden. Er was aandacht en tijd. Mijn man heeft gedurende een half jaar de dagbehandeling bezocht. Eerst 2 dagen per week, later 5 dagen. Sinds begin maart woont hij op een van de psycho-geriatrische afdelingen. ( Overduin heeft als een van de weinige verpleeghuizen in Nederland ook een afdeling voor Huntington-patienten ). Iedere afdeling is gebouwd rond een binnentuin en alle kamers hebben uitzicht, hetzij op de binnentuin, hetzij op de duinen. Door de ronde bouw kunnen de bewoners nooit verdwalen als zij gaan wandelen: zij komen altijd weer op hun vertrouwde plek terug. Per afdeling zijn er 3 woonkamers, ingedeeld naar zwaarte van de dementie; ongeveer 10 bewoners per woonkamer. Per woonkamer overdag 2 en 's avonds en 's nachts 1 verzorgende/ verpleegkundige. 's Avonds en 's nachts ook altijd een vrijwilliger. Uitgangspunt is belevingsgerichte zorg d.w.z. de menselijke maat telt. Gezocht wordt naar mogelijkheden om iedere bewoner het leven zo aangenaam mogelijk te maken. Daarbij is de hulp van vrijwilligers onontbeerlijk en die worden dan ook in ruime mate ingezet. Zo gaat mijn man bijna wekelijks mee met een vrijwilliger op de rolstoelfiets. Na een tocht door de duinen of door het dorp komt hij na een uur opgetogen terug op de afdeling. Af en toe komt er een hond op de afdeling: therapeut met kwispelstaart! Voor de bewoners, die al verder in hun proces van dementie zijn is er een "snoozel"-kamer waar d.m.v. geur, licht en geluid contact gemaakt wordt. Ook is er aandacht voor de mantelzorgers. Jaarlijks start er een gespreksgroep voor mantelzorgers van mensen, die in het afgelopen jaar zijn opgenomen. Gedurende 5 bijeenkomsten worden ervaringen gedeeld en informatie verstrekt. Kortom: Overduin is voor mij een lichtpunt in een onomkeerbaar proces van stapsgewijs afscheid nemen van de man van wie ik zoveel houd.

.. Gerda Spruit: 1. Ja, een dergelijke zoektocht deed ik ook, ongeveer vier jaar geleden. Mijn dementerende moeder kwam op de wachtlijst bij het sympathieke verpleeghuis met tuin en domotica, dat zou anderhalf jaar duren. Zij was door een spoedopname t.g.v. ernstige val in huis na verlating door haar LAT-vriend opgenomen. Ze kreeg dwangmedicatie. Het tehuis vond mij "te betrokken", en deed achter mijn rug het verzoek aan de Rechter om mij de zeggenschap over mijn moeder(en haar zaken) af te nemen. Dat werd toegekend, er kwam een mentoraat/bewindvoerderschap. Het tehuis, dat een overplaatsing van mijn moeder afkeurde (klantenbinding) liet haar door het afdelingshoofd ook van de goede wachtlijst wegstrepen. De nieuwe mentor liet mijn moeder naar een ander tehuis verhuizen (eigen kamertje), ik kreeg een zeer beperkt bezoekrecht (moeder verdrietig). In ongeveer een maand (met nog steeds dezelfde medicatie) was mijn moeder zo ziek dat de arts "voorkoming van lijden" middels "medicatie" voorstelde aan de mentor, die daarmee instemde. Twintig uur later overleed mijn moeder. 2. Ik bezoek nu al jaren maandelijks het Alzheimercaf Amsterdam Oost (landelijk gecordineerd door Alzheimer Nederland). De verschillende inleiders daar (soms slechte, en ook hele goede) zijn duidelijk bevreesd om het hoofdstuk "opname" op tafel te leggen. En het zou ook jammer zijn om de positieve inspanningen van de werkers en onderzoekers die er wel plaatsvinden terzijde te schuiven. Het is bovendien niet de verantwoordelijkheid van het Alzheimercaf om dit enorme maatschappelijke probleem op te lossen. 3. Uw artikel geeft nu een goede opening om het grote probleem van de dementie-zorg aan te snijden: - Het beste voor de patint is meestal: de leefsituatie niet veranderen, maar uitbreiden met hulp in de vorm van een prettige dagbesteding, en regelmatige vaste steun van vertrouwde mensen, die moeite willen doen om je zoveel mogelijk te laten mdoen met het gewone leven. (orale bron: schilder Jan Nieuwenhuis +/- 2000) - Het beste voor de mantelzorgers is eigenlijk: de zorg kunnen delen, communiceren, n delegeren aan vertrouwde anderen op een regelmatige basis, zodat er voor de mantelzorg ook nog een stukje leven overblijft. Anders verslijten zij zichzelf (gemiddeld 8 jaar...), terwijl iedereen het erover eens is dat voor een dementerende de vertrouwde, bekende anderen van essentieel belang zijn. k als de patint is opgenomen. En acceptabele tehuis-plaatsen zijn zeer zeldzaam. - Als opname onvermijdelijk is (totaal alleenstaande oudere, geen thuissituatie die als basis kan dienen),

dan nog, dan juist moet er gezocht worden naar bestaande of nieuwe kontaktpersonen die overigens ook geraadpleegd moeten worden als er voor de dementerende iets moet worden besloten, zelfs als de patint zelf het niet meer zou kunnen vertellen. - Dan nog het volgende: momenteel heeft de gemiddelde bewoner van een p.g.-afdeling bijna geen of helemaal nooit aanspraak, noch bezoek! Laat staan een eigen kamertje. terwijl er zoveel leegstand is van kantoorpanden. En stageaires van het mbo kunnen wat mij betreft wel wekelijks een vaste oudere bezoeken als zij dat voor studiepunten mogen doen. Ik wil ze daarbij begeleiden. Kortom, ik kan dus n goede tip geven voor het zoeken van een goed tehuis: begin er nu meteen mee, en ga op de wachtlijst staan. Maar denk niet dat je probleem dan is opgelost. Dat zullen we ook zelf moeten doen.

(Naam bij redactie bekend, reageert liever anoniem): Het artikel van Joke Mat bood veel herkenning. Tips: - Vraag naar het minimale aantal helpenden/verzorgenden/verpleegkundigen per aantal "bewoners" per ochtend, middag , avond en ook nacht. Vraag ook of er vrijwilligers zijn en waarvoor /hoeveel/hoe vaak etc. - Begin op tijd met huizen bezoeken (al in een vroeg stadium van de dementie) omdat wachtlijsten van de favoriete huizen zeer lang kunnen zijn. - Bezoek er meerdere, zo kom je er achter wat je werkelijk wenst. - Lees het boek Had ik het maar geweten, moderne dementiezorg, auteurs Ruud Dirkse en Caro Petit, uitg. Kosmos. Onze moeder woont inmiddels enkele maanden in n van de Herbergiers: www.herbergier.nl het is en blijft waarschijnlijk wennen. Maar wij vinden en ook zij vindt prima en voldoende zorg, persoonlijke aandacht,sfeer en wonen. Dat je samenwoont met anderen met "geheugenproblemen"is niet altijd makkelijk vindt mijn moeder. Per herbergier zijn ook 2 "kamers" voor mensen met alleen AOW als inkomen begreep ik.

.. Janna Reinsma: Met belangstelling las ik het artikel 'Niet-roker (92) zoekt kamer' van Joke Mat, waarin zij een aantal verzorgingshuizen bezoekt. Helaas staan de namen van de verzorgingshuizen niet vermeld. Lastig te begrijpen - het is toch immers een orinterend onderzoekje dat vele anderen tot nut kan zijn, en daartoe ook geschreven is? Kunt u mij misschien vertellen wat het laatste tehuis is dat zij bezocht (het enige dat het er goed vanaf bracht)?

. Femy Hoogeboom: Wij hebben een heel kleinschalige villa waar wij met liefde zorgen voor 6 dementerenden. Villa Julia begeleid ook de familie. Voor meer info, zie: zorghuisjulia@cs.com. Momenteel hebben wij kamers vrij , wegens overlijden.

. Annemarie Klijnsmit: Erg goed: Arcadis, Amsterdam, voor 6 personen.