Plato 4.0 - Podręcznik Użytkownika

Plato 4.
0
podrcznik uytkownika
Zakres moliwoci programu
WYDAWCA
INTERsoft Sp. z o.o. ul. Sienkiewicza 85/87 90-057 d www.intersoft.pl
PRAWA AUTORSKIE
Zwracamy uwag na to, e stosowane w podrczniku okrelenia softwareowe i hardwareowe oraz nazwy markowe danych firm s oglnie chronione. Plato jest zarejestrowanym znakiem towarowym firmy INTERsoft Sp. z o. o. Wszystkie podane w tym podrczniku dane oraz programy opracowane, wzgldnie zestawione zostay reprodukowane przez ich autorw z najwiksz starannoci i z zachowaniem skutecznych rodkw kontrolnych. Pomimo tego nie mona cakowicie wykluczy wystpienia bdw. Pragniemy w zwizku z tym zwrci uwag na to, e nie moe udzieli gwarancji, jak rwnie ponosi prawnej odpowiedzialnoci za wynike std skutki. Za podanie nam ewentualnych bdw bdziemy wdziczni.
Informacje oglne
1 INFORMACJE OGLNE
Plato to program, ktry zosta stworzony specjalnie w celu zaspokojenia potrzeb w zakresie oblicze i wymiarowania konstrukcji pytowych, ktry moe by uywany na komputerach z systemami Windows 9x, Windows NT 4.0, Windows 2000 i Windows XP. Program wyrnia si przyjaznym interfejsem uytkownika, atwoci obsugi i zastosowaniem wydajnych algorytmw obliczeniowych. Inynieria budowlana dostaa wic do dyspozycji doskona pomoc do obliczania zarwno prostych jak i skomplikowanych konstrukcji. Plato odpowiada dzisiejszym wymaganiom stawianym programom obliczeniowym w budownictwie przemysowym i oglnym: - efektywne moliwoci generowania modelu obliczeniowego w sposb interaktywny i przyjazny dla uytkownika, - atwa modyfikacja modelu obliczeniowego na monitorze komputera, - graficzna prezentacja modelu obliczeniowego i wynikw oblicze na monitorze, w wydrukach z drukarki i plotera, - zastosowanie elementw skoczonych, ktre z dobr dokadnoci przybliaj zarwno wielkoci przekrojowe, naprenia jak i odksztacenia, - moliwo wsppracy z innymi programami.
1.1 ZAKRES MOLIWOCI PROGRAMU

Program Plato 4.0 umoliwia: graficzne zadawanie paskich ukadw powierzchniowych (pyt), obliczenia statyczne i wymiarowanie pyt, uwzgldnienie w obliczeniach sztywnoci podunej, poprzecznej i skrtnej elementw, stosowanie podpr sprystych, stosowanie penego zakresu podstawowych typw obcie (skupione, rwnomierne, trapezowe, termiczne, w ukadzie lokalnym i globalnym), uwzgldnienie obcie kinematycznych (osiada i obrtw podpr) oraz ruchomych, graficzn prezentacj wynikw na ekranie monitora (obwiedni, wykresw si wewntrznych, reakcji),
Wymagania systemowe
tworzenie standardowego raportu z oblicze statycznych przygotowanego do zamieszczenia w projekcie, okrelanie przez uytkownika formy i zakresu raportu, proste sprawdzanie napre w stali dla elementw prtowych paskich i przestrzennych, wymiarowanie pyt wedug PN-B-03264:2002 oraz wedug Eurocode 2.
1.2 WYMAGANIA SYSTEMOWE

Hardware: - Intel Pentium II lub wyszy, - 64 MB RAM (zalecane 128 MB), - karta graficzna VGA 800x600 pikseli w trybie High Color lub lepszym, Software: - Windows 95/98 - Windows NT 4.0 lub nowszy - Windows 2000 - Windows XP
Obsuga pulpitu graficznego
2 OBSUGA PULPITU GRAFICZNEGO

2.1 PASEK TYTUOWY
W pasku tytuowym wywietlana jest nazwa aktualnego zbioru danych jak rwnie nazwa programu.
2.2 ROZWIJALNE MENU

Zarzdzanie projektem poprzez menu rozwijalne nastpuje standardowo w taki sam sposb, jak we wszystkich programach pod system Windows. Wszystkie komendy dotyczce jednej czci konstrukcji s zestawione w jednym menu. W przypadku wielu polece istnieje kilka moliwoci ich wywoania, np. poprzez skrty klawiaturowe, ikonki, polecenia w menu. Jeli polecenie moe by wybrane take poprzez skrt klawiaturowy to skrt ten jest uwidoczniony w menu obok odpowiedniego polecenia. Uywajc skrtw klawiaturowych mona znacznie przyspieszy prac z programem. Czynnoci wykonywane po wciniciu ikonek wywietlane s w dymkach.
2.3 PASKI IKONEK

W grnym pasku ikon umieszczono najczciej wykorzystywane polecenia, ktre s dostpne dla caego programu (zarzdzanie plikami, drukowanie, plotowanie, zadawanie rastra). Zawarto lewego paska ikon obejmuje pozycje i obcienia, ktre mona zadawa w programie Plato (w przegldarce raportw zamiast nich pojawi si ikony dotyczce wywietlania wynikw). Kliknicie ikony lewym klawiszem myszy umoliwia bezporednie zadanie elementw konstrukcji lub obcie. Kliknicie ikony prawym przyciskiem spowoduje wywietlenie caego menu dotyczcego danego elementu konstrukcji lub obcienia. W przypadku obydwu paskw wywietlane s dymki z krtkimi objanieniami dziaania ikonek.
Pasek statusu
2.4 PASEK STATUSU
W pasku statusu wywietlane s wszystkie informacje wane dla aktualnie wybranej funkcji. Informacje te rozpoczynaj si od komentarza wyjaniajcego wybran funkcj i zawierajcego wskazwki dotyczce wprowadzania danych.
W rodkowej czci paska umieszczone s opcje, z ktrymi moe by wykonywana dana funkcja. Opcje te zostay opisane w podrczniku. Praw stron zajmuje pole wsprzdnych, pozwalajce na wprowadzanie wsprzdnych kartezjaskich lub biegunowych. Wsprzdne te wywietlane s na bieco dla kadego pooenia kursora. Jako wsprzdne lokalne odnosz si one zawsze do pocztku i orientacji ;inii konstrukcyjnych (zostay one opisane w dalszej czci podrcznika). Wywietlane s: - d Odlego kursora od pocztku linii konstrukcyjnych - w Kt midzy gwn lini konstrukcyjn a wyimaginowan lini biegnc od pocztku do aktualnego punktu. - r Wsprzdna aktualnego punktu na gwnej linii konstrukcyjnej s Wsprzdna aktualnego punktu na pomocniczej linii konstrukcyjnej
Nacinicie jednego z klawiszy [d], [w], [r] lub [s] umoliwia wprowadzenie odpowiedniej wartoci w polu tekstowym. Klawisze [TAB] i [Shift] + [TAB] su do przechodzenia midzy poszczeglnymi polami. Edycje wsprzdnych koczy wcinicie klawisza [ENTER] lub lewego klawisza myszy.
2.5 FUNKCJE POWIKSZANIA (ZOOM)

Funkcje powikszania zaliczaj si do najwaniejszych funkcji pulpitu graficznego. Umoliwiaj one precyzyjn prac z detalami. W Plato istnieje kilka sposobw wywoywania tych funkcji i pracy z nimi.
2.5.1 Wybr fragmentu do powikszenia

Za pomoc polecenia Widok Zoom lub odpowiedniej ikony w grnym pasku wywoywane jest prostoktne okno, za pomoc ktrego mona wybra ten fragment pulpitu, ktry ma zosta przedstawiony w oknie roboczym. Ramka suy do definiowania nowego obszaru prezentacji lub do wyboru grupy obiektw. Jest ona definiowana poprzez dwa przeciwlege naroniki prostokta, zadawane przez kliknicie.
Funkcje powikszania (zoom)
Dodatkowo istnieje polecenie Widok Zoom wszystko, ktre suy do powrotu do prezentacji caego zakresu wprowadzonej konstrukcji. Podobne dziaanie wywouje wcinicie klawisza [ 0 ] klawiatury numerycznej.
2.5.2 Zmiana wielkoci obrazu o okrelony wspczynnik

Za pomoc klawisza [ . ] klawiatury numerycznej wywoywana jest inna funkcja, ktra umoliwia zmian wielkoci wywietlanego obrazu o zadany wspczynnik. Po wciniciu klawisza otwiera si okno dialogowe, w ktrym naley wpisa dany wspczynnik. Wartoci wiksze ni 1 powoduj zmniejszenie wywietlanego obszaru a wartoci pomidzy 0 i 1 powikszaj go.
2.5.3 Powikszanie za pomoc klawiatury numerycznej

Aby przyspieszy obsug funkcji powikszania, zastosowano skrty klawiaturowe dla najczciej uywanych polece dotyczcych tej funkcji. Zawsze, gdy w oknie edycyjnym oczekiwana jest warto, skrty te s deaktywowane. Poza tym, aby mc uywa tych skrtw naley wczy obsug klawiatury numerycznej klawiszem [Num-Lock]. Opis wszystkich skrtw zosta umieszczony w tabeli.
Klawisz 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 + * /
Dziaanie Powrt do wywietlania caej konstrukcji Przesunicie obszaru wywietlania w d i w lewo Przesunicie obszaru wywietlania w d Przesunicie obszaru wywietlania w d i w prawo Przesunicie obszaru wywietlania w lewo Odwieanie okna roboczego Przesunicie obszaru wywietlania w prawo Przesunicie obszaru wywietlania do gry i w lewo Przesunicie obszaru wywietlania do gry Przesunicie obszaru wywietlania do gry i w prawo Centryczne zmniejszanie obszaru wywietlania o poow Centryczne dwukrotne powikszanie obszaru wywietlania Obszar wywietlania jest zmniejszany o poow w taki sposb, e pozycja kursora si nie zmienia Obszar wywietlania jest dwukrotnie powikszany w taki sposb, e pozycja
kursora si nie zmienia Zmiana obszaru wywietlania o okrelony wspczynnik
Dziaanie klawiszy [ * ] i [ / ] odnosi si do aktualnej pozycji kursora a nie do pozycji chwytanego punktu.
2.6 TECHNIKI WPROWADZANIA

W programie Plato istnieje tak duo rnych moliwoci wprowadzania danych, e dokadny opis ich wszystkich wykroczyby poza ramy tego podrcznika. W rozdziale tym przedstawiono tylko oglne idee, ktre le u podstaw opracowywania wprowadzania danych.
2.6.1 Chwytanie
Wok wszystkich wzw i linii rastra, folii i obiektw istniej tzw. strefy chwytania, wewntrz ktrych kursor przycigany jest do odpowiedniego wza. Kliknicie w tej strefie spowoduje przejcie nalecego do niej wza. Chwytanie uatwia wybr linii pomocniczych i istniejcych obiektw.
Techniki wprowadzania
Jeli kursor znajduje si wewntrz strefy chwytania to uytkownik jest o tym informowany. Dodatkowo wywietlana jest informacja, czy chodzi o lini czy o punkt.
Czsto zdarza si, e potrzebne jest chwytanie rodka linii. Uaktywnienie chwytania rodka linii moliwe jest w oknie dialogowym Opcje chwytania. Ustawienia chwytania mona zmieni za pomoc polecenia Extra Standardy Opcje chwytania. W oknie dialogowym definiuje si zachowanie programu podczas wprowadzania danych w oknie roboczym. W obszarze Chwytanie obiektw mona zdefiniowa oddzielnie dla rnego typu obiektw, czy w ich przypadku chwytanie ma by aktywne czy nie. - Elementy Chwytanie punktw i linii nalecych do pozycji i obcie - Raster Chwytanie punktw i linii rastra - Folie Chwytanie punktw i linii folii Za pomoc opcji Zawsze edytuj nie uchwycone punkty mona ustali, czy punkty, ktre nie s chwytane maj by edytowane czy nie. Opcja Wskazuj automatycznie rodek linii umoliwia chwytanie rodka linii.
10
2.6.2 Zadawanie lokalno-ortogonalne

W budownictwie obowizuje kt prosty. ciany s najczciej usytuowane do siebie pod ktem prostym. Nie musz one przy tym przebiega rwnolegle do osi globalnych x i y. W Plato istnieje moliwo szybkiego wprowadzania krawdzi pod ktem prostym do krawdzi ju istniejcych. Zostao to rozwizane za pomoc tzw. linii konstrukcyjnych, ktre s lokalnym ukadem wsprzdnych wdrujcym wraz z konstrukcj. Linie konstrukcyjne s zorientowane zgodnie z ostatnio wprowadzonym punktem i ostatni lini. W tym wirtualnym ukadzie wsprzdnych mona zdefiniowa raster o okrelonej wielkoci oczka oraz kcie nachylenia, ktrego punkty i linie bd rwnie obiektami dostpnymi do chwytania. Opcje odnonie tych linii konstrukcyjnych ustawiane s w oknie Opcje chwytania w obszarze Linie konstrukcyjne. Pojcia raster dystansowy i raster ktowy nie odnosz si do rastra zadawanego za pomoc polecenia Extra Raster. Mona tutaj zdefiniowa dodatkowy, wirtualny raster, aby uzyska moliwo chwytania dodatkowych punktw, odnoszcych si zawsze do ostatnio wprowadzonego punktu konstrukcji. Uaktywnienie opcji Raster ktowy umoliwia chwytanie linii rastra uoonych pod zadanymi ktami np. w odstpach co 15 stopni. Analogicznie Raster dystansowy umoliwia chwytanie punktw w zadanych odstpach. Obydwie opcje mog by uywane niezalenie od siebie. Za pomoc opcji Ustaw automatycznie pocztek linii... oraz Ustal kierunek linii konstrukcyjnych... mona ustali, czy kierunek i pocztek linii konstrukcyjnych maj by sukcesywnie przesuwane czy maj pozostawa w staym miejscu. Wyczenie obydwu opcji spowoduje, e wsprzdne zadawane w stopce bd si odnosiy do pocztku globalnego ukadu wsprzdnych lub do pocztku ukadu paszczyzny odniesienia.
2.7 SKRTY KLAWIATUROWE
2.7.1 Klawisz spacji

Klawisz spacji steruje wyborem i wywietlaniem rastra bez wywoywania okna dialogowego. Wcinicie klawisza spacji powoduje wywietlenie nastpnego rastra. Kombinacja klawiszy [Shift] + spacja wywouje powrt do poprzedniego rastra natomiast kombinacja [Ctrl] + spacja wycza prezentacj rastra.
11
Skrty klawiaturowe
2.7.2 Klawisz [B], zmiany punktu odniesienia dla pozycji

Jeli amana posiada okrelon grubo (podpora liniowa, podcig) to kolejne wciskanie klawisza [B] powoduje przechodzenie kursorem midzy lini rodkow a lew i praw krawdzi.
2.7.3 Klawisz [C], zamknicie amanej

Wcinicie klawisza [C] spowoduje automatyczne zamknicie amanej.
2.7.4 Klawisz [D], zadawanie odlegoci do aktualnego punktu odniesienia

Wcinicie klawisza [D] podczas zadawania punktu umoliwia bezporednie podanie wartoci w polu edycyjnym.
2.7.5 Klawisz [L], przejmowanie kierunku linii jako linii konstrukcyjnej

Umieszczenie kursora w strefie chwytania linii i wcinicie klawisza [L] spowoduje, e kierunek tej linii zostanie przejty przez gwn lini konstrukcyjn.
2.7.6 Klawisz [N], przejmowanie wsprzdnych bez potwierdzenia

Umieszczenie kursora nad dowolnym punktem i wcinicie klawisza [N] spowoduje bezporedni wybr tego punktu bez chwytania linii ani wzw i bez pytania o potwierdzenie wsprzdnych.
2.7.7 Klawisz [P], przejcie amanej

W trybie zadawania pozycji lub obcienia, ktre zadawane s poprzez aman, wcinicie klawisza [P] umoliwia przejcie ju istniejcej amanej z innej pozycji. Najpierw naley zada punkt pocztkowy i kocowy nowej amanej a nastpnie
12
przesun kursor nad punkt amanej, ktra ma by przejta. Nie klikajc tego punktu myszk, lecz wciskajc klawisz [P] powoduje si przejcie istniejcej amanej.
2.7.8 Klawisz [O], przejcie amanej z offsetem

Funkcja ta jest rozszerzeniem zwykego przejmowania. Pozwala ona na przejmowanie istniejcej amanej zamknitej z odstpem. Najpierw naley wybra istniejc aman i wcisn klawisz [O]. Nastpnie w oknie edycyjnym naley poda odstp w metrach. Wartoci dodatnie powoduj rozsunicie amanej na zewntrz a wartoci ujemne do wewntrz. Typowym zastosowaniem tej moliwoci jest zadawanie podoa, ktre z kadej strony rwnomiernie wystaje poza obszar pyty.
2.7.9 Klawisze [R] i [S], zadawanie wsprzdnych wektora r i s

Wcinicie jednego z tych klawiszy podczas zadawania punktu daje moliwo bezporedniego wprowadzenia wsprzdnych w polu edycyjnym. Klawisz tabulacji umoliwia przechodzenie pomidzy poszczeglnymi polami.
2.7.10 Klawisz [T], ustawienie kierunku gwnej linii konstrukcyjnej na 0 stopni

Wcinicie klawisza [T] podczas zadawania punktu spowoduje ustawienie kierunku gwnej linii konstrukcyjnej na 0 stopni w stosunku do globalnego ukadu wsprzdnych lub do ukadu wsprzdnych aktualnej powierzchni odniesienia.
2.7.11 Klawisz [U], zmiana pocztku linii konstrukcyjnych

Wcinicie klawisza [U] podczas zadawania punktu spowoduje ustawienie pocztku linii konstrukcyjnych w miejscu kursora. Kierunek tych linii bdzie si pokrywa z kierunkiem odcinka czcego poprzedni i nowy pocztek linii.
13
Skrty klawiaturowe
2.7.12 Klawisz [W], zadawanie kta wprowadzanej linii

Wcinicie klawisza [W] podczas zadawania punktu spowoduje bezporedniego zadania kta wprowadzanej linii w polu edycyjnym. moliwo
2.7.13 Klawisze funkcyjne

Liczne menu mog by wywoywane take poprzez klawisze funkcyjne. Przyspiesza i uatwia to prac z programem. Uycie klawiszy funkcyjnych nie powoduje opuszczenia aktualnego menu kontekstowego. [F1] Pomoc Klawisz ten uruchamia pomoc do pulpitu graficznego. Symulacja klawiszy myszy Za pomoc tych klawiszy mona symulowa kliknicie prawym i rodkowym klawiszem myszy Wybr paszczyzny odniesienia Umiejscowienie kursora wewntrz elementu budowlanego (stropu, rampy, ciany itd.) i wcinicie klawisza spowoduje wybranie paszczyzny odniesienia tego elementy jako aktualnej paszczyzny odniesienia. Jeli kursor znajduje si rwnoczenie wewntrz kilku elementw to powtrne wciskanie klawisza powoduje przechodzenie midzy paszczyznami odniesienia tych elementw. Umiejscawianie paszczyzny odniesienia Za pomoc tego klawisza zmienia si pocztek aktualnej paszczyzny odniesienia. Jest on przenoszony w miejsce wskazywane przez kursor. Zadanie paszczyzny odniesienia Za pomoc obydwu klawiszy mona zada now paszczyzn odniesienia. Pierwszy punkt naley zada myszk a nastpne dwa s zadawane w miejscu kursora po naciniciu klawiszy [F6] dla drugiego punktu i [F7] dla trzeciego punktu. Trzy punkty tworz paszczyzn odniesienia. Funkcja chwyta tylko punkty rzeczywiste. Nie nastpuje rzutowanie.
[F2], [F3]
[F4]
[F5]
[F6]+[F7]
14
[F8]
Wizualizacja Wcinicie klawisza uruchamia wizualizacj 3D. Ustawienie kolorw wizualizacji Klawisz ten wywouje okno ustawie kolorw wizualizacji Okno rastra Wcinicie klawisza wywouje okno dialogowe ustawie rastra
[Shift]+[F8]
[F11]
15
Tworzenie, edycja i zapisywanie zbioru danych
3 WPROWADZANIE DANYCH I
OBLICZENIA STATYCZNE PYT
Program Plato 4.0 oblicza dwigary pytowe o dowolnych ksztatach. Mog one posiada otwory, podcigi i przeguby. Dostpne s trzy typy podpr: punktowe, liniowe i powierzchniowe. Wprowadzanie danych nastpuje za pomoc pozycji (elementw konstrukcji), ktre s znane ze statyki. Zamian wprowadzonych pozycji na wymagane do przeprowadzenia oblicze dane metody elementw skoczonych przeprowadzaj automatyczne generatory. Wan cech wprowadzania danych jest zasada dziedziczenia. Ustawienia wstpne poczynione dla rnych typw pozycji lub obcie bd uwzgldniane podczas zadawania kolejnych pozycji i obcie o ile uytkownik nie zdefiniuje nowych wartoci. Ustawienia ju zadanych obiektw mog zosta nastpnie zmienione w dowolnym czasie nie wpywajc na nowo zadawane obiekty. Po zadaniu pozycji i informacji o obcieniach nastpuje generowanie siatki. Dostpne s dwa rne generatory. Generator makro nawizuje do wczeniejszych wersji programu i pozwala atwym sposobem stworzy siatk MES. Generator kratki uwzgldnia linie podziau, ktre wynikaj z definicji obszarw pytowych i pl obcie. Obydwa generatory s rwnorzdne. Generator makro posiada wicej moliwoci optymalizacji siatki, jest jednak bardziej kopotliwy w uyciu. Obydwa generatory generuj kompletne dane dla oblicze metod elementw skoczonych. Dane te zawieraj oprcz informacji o wzach i elementach take dane materiaowe, informacje o warunkach brzegowych, obcieniach, podcigach i supach.
3.1 TWORZENIE, EDYCJA I ZAPISYWANIE ZBIORU DANYCH
3.1.1 Tworzenie nowego modelu MES

Planowe zaoenie nowego zbioru danych powinno stanowi pierwszy krok roboczy, jeli rozpoczyna si prac nad nowym ukadem konstrukcyjnym. Zgodnie z uczynionymi
16
Wprowadzanie danych i obliczenia statyczne pyt
tutaj wpisami program zakada wszystkie niezbdne pliki danych i usuwa resztki starych plikw z pamici gwnej. Przejmij plik POS z ProCADa Jeli jaka pozycja ma zosta przejta z ProCADa, mona dokona jej wyszukania wanie tutaj. Jeeli chce si dokona przejcia innych pozycji, mona szuka ich przy pomocy polecenia Przegldaj take w innych katalogach (folderach). Dane dotyczce modelu MES W polach zadawania dla modelu MES i oznaczeniach mona wprowadzi odpowiednie dane. cieka wskazuje, w jakim katalogu zostanie zachowany nowy zbir danych. Konieczne jest jedynie zadanie nazwy pliku (modelu MES), ale we wasnym interesie naley take dokona wypenienia innych pl. Uatwia to pniej identyfikacj starych zbiorw danych. Wpisy te czciowo zostan przejte w nagwku raportu.
3.1.2 Edycja modelu MES

Poleceniem Plik danych. Otwrz dokonuje si otwarcia wczeniej zapisanych zbiorw
3.1.3 Zapisywanie modelu MES

Aby zapisa zbir danych pod jego aktualn nazw naley uy polecenia Plik Zapisz. Gdy konieczne jest zapisanie zbioru pod inn nazw lub w innej lokalizacji naley uy polecenia Plik Zapisz jako...
3.2 WPROWADZANIE STRUKTURY.

Wprowadzanie struktury przeprowadza si za pomoc polece w menu Pozycje. Kady typ pozycji posiada swoje podmenu ze szczegowymi poleceniami. Polecenia Usu i Przesu odnosz si do wszystkich typw pozycji natomiast polecenie Oznaczenie prowadzi do podmenu umoliwiajcego zmian parametrw prezentacji pozycji. Zadawanie poszczeglnych typw pozycji moliwe jest take za pomoc ikon w pionowym menu przy lewej krawdzi ekranu.
17
Wprowadzanie struktury.
3.2.1 Obszar pyty

Zadaj Obszar pyty zadaje si za pomoc amanej zamknitej. Na licie opcji dostpne s w tym celu 3 rne moliwoci:
[Poj.]: zadawanie za pomoc kolejnych punktw amanej. Wprowadzanie zostaje zakoczone po zamkniciu amanej. [Ramka]: zadawanie nastpuje za pomoc prostokta. Jeli rwnoczenie aktywna jest opcja [Ras] to orientacja prostokta zgadza si z orientacj aktualnego rastra. Jeli opcja [Ras] jest wyczona to prostokt jest zorientowany zgodnie z globalnym ukadem wsprzdnych. [Okrg]: zadawanie nastpuje za pomoc okrgu aproksymowanego przez aman. Jeli jednoczenie aktywna jest opcja [Ras] to kt, o jaki powinien zosta obrcony okrg odnosi si do ukadu wsprzdnych aktualnego rastra. Jeli opcja [Ras] nie jest aktywna to kt ten odnosi si do globalnego ukadu wsprzdnych.
Wybranie polecenia Zadaj spowoduje wywoanie okna przecznikw. Kliknicie przecznika PL-... (SC-...) umoliwia zmian oznaczenia nastpnej z zadawanych pyt. Uaktywnienie przecznika Ustawienia... otwiera okno dialogowe, w ktrym moliwe jest dokonanie wstpnych ustawie wasnoci obszaru pyty. Wszystkie pyty zadawane po dokonaniu zmian w tym oknie przejm zawarte w nim ustawienia. Zakadka Materia Przy pomocy tej zakadki opracowywane s informacje materiaowe i dotyczce wymiarw przekroju. Wszystkie potem zadawane pyty przejmuj te informacje. Typ Mona tu ustawi, czy dany strop ma wykazywa we wszystkich kierunkach identyczne waciwoci materiaowe (czy jest izotropowy), czy te nie (czy jest ortotropowy). Przy pomocy ostatniej opcji mona wymodelowa strop prefabrykowany, ktry nie jest zbrojony krzyowo.
18
Grubo Przy pomocy tego wstpnego ustawienia zadawa mona jedynie stropy o staej gruboci. Jeli zosta zadany ju jaki obszar pytowy wwczas przy pomocy polece Pozycje Obszar pyty Wasnoci mona take zada grubo zmienn. Poniewa w tym wypadku do ustawienia potrzebna jest geometria pyty, opcja ta jest wyczona w ustawieniach wstpnych. Materia W polu tym zadawane s modu E (modu Younga), liczba Poissona i gsto zastosowanych materiaw. Przy pytach ortotropowych musz zosta zadane dwa moduy po jednym dla kadego kierunku (gwnego zbrojenia pyty). Kt jest to kt midzy pierwszym kierunkiem nonym (zbrojenia) i osi r powierzchni odniesienia. Pierwszy i drugi kierunek nony s do siebie prostopade. Przycisk 'Redukcja' prowadzi do okienka dialogowego, przy pomocy ktrego zada mona obnienie wartoci sztywnoci pyty. Przy materiale ortotropowym naley zwrci uwag na to co nastpuje: Jeli stosunek obydwu moduw przekracza 10:1, przy obliczeniach naley dokona nastpujcych ustawie wstpnych: naley wyczy odksztacenia postaciowe. naley wyczy obcienia konsystentne (pod Opcje... w dialogu obliczenia). naley ustawi mue dla tej pozycji jako rwne zero.
Jeli zadaje si dla gstoci warto rn od 0,0, wwczas w oparciu o t warto jak i wymiary pyty zostaje okrelony ciar wasny. Otrzymujemy wwczas przypadek obcie ciarem wasnym pyty przyporzdkowany przypadkowi obcie 1. Poza tym w oparciu o t warto obliczone zostaj masy niezbdne do oblicze dynamicznych. Jeli nadaje si gstoci warto rwn zero, wwczas nie jest moliwe przeprowadzenie oblicze dynamicznych. Standardow wartoci przyjmowan tutaj jest ciar wasny betonu zbrojonego 25 kN/m3.
19
Przy ustaleniu wartoci standardowej przyjmuje si, e ciar wasny konstrukcji (dwigara) okrelany jest z gstoci, obcienia oznaczone przez g pozwalaj uwzgldni dodatkowe obcienia od tynku i wylewki (jastrychu). Z odksztaceniami postaciowymi Przyjmuje si, czy pyta powinna by obliczona z uwzgldnieniem odksztace postaciowych (teoria pyt grubych Kirchhoffa-Mindlina) czy te nie (czysta teoria Kirchhoffa). W okienku dialogowym Redukcja mona dokona dla pozycji pytowych, tarczowych lub powokowych zadania wspczynnikw zmniejszajcych, ktre wpywaj na nono konstrukcji. Zadawane mog tu by tylko wartoci pomidzy 0,0 (bez zmniejszenia) i 1,0 (cakowite zniesienie zdolnoci nonych konstrukcji). Przy pomocy tych wspczynnikw nie mona dla pozycji powokowej symulowa jej zachowania si jako pyty lub tarczy poprzez zadawanie na przykad jej sztywnoci na zginanie i na skrcanie jako rwnych zeru. Prowadzi to do problemw przy rozwizywaniu ukadu rwna i w skrajnym wypadku do otrzymania bezuytecznych wynikw. Jeli si chce zamodelowa podobne zachowanie, naley w tym celu zablokowa odpowiednie stopnie swobody powoki poprzez warunki brzegowe. Przy pomocy ustawienia Sztywno pyty na skrcanie mona w sposb kontrolowany redukowa sztywno skrcania pyty. Zakadka Obcienia Przy pomocy tej zakadki opracowywane s informacje dotyczce obcienia. Wszystkie pyty, ktre zostaj zadane potem, przejmuj zadane tu wartoci. Obcienia W polu tym zada mona obcienie stae g i obcienie zmienne uytkowe p jako obcienie powierzchniowe. Wartociami standardowymi s tutaj g -1,5 kN/m2 i p -2,0 kN/m2 (poniewa obcienia przyjmowane jako dodatnie dziaaj zawsze wzdu dodatniego kierunku osi wsprzdnych, obcienia dla ciaru wasnego i obcie uytkowych s tu do zadania jako ujemne). Przy pniejszym generowaniu dane te zostaj przeksztacone w obrazy obcie dla
20
elementw MES. Obcienie stae zostaje przeniesione do przypadku obcie 1, obcienia uytkowe za otrzymuj numer przypadku obcie (swobodnego), ktry jeszcze nie zosta uyty. Uycie obcie standardowych zakada, e ciar wasny konstrukcji okrelany jest z gstoci, za poprzez g okrelane s inne dodatkowe obcienia takie jak na przykad tynk lub wylewka. Zakadka Wymiarowanie Przy pomocy tej zakadki opracowywane s informacje dotyczce wymiarowania. Wszystkie obszary pytowe, ktre s potem zadawane, przejmuj te wartoci. Standardowym ustawieniem dla pyty jest wymiarowanie wedug normy PN-B03264:2002. Materia Naley dokona wyboru klasy betonu i klasy stali. Zbrojenie Otulina zbrojenia jest to odlego midzy powierzchni betonu a osi cikoci zbrojenia. Dla konstrukcji pytowych otulina moe by zadawana rozdzielnie zarwno dla grnego jak i dolnego zbrojenia jak i kierunkw r i s. Zbrojenie podstawowe jest to ustalona ilo zbrojenia, istniejca w obrbie caego ukadu konstrukcyjnego, ktra na przykad potrzebna jest jako zbrojenie minimalne lub jako zbrojenie montaowe. W raporcie wynikw zadana tutaj warto zbrojenia podstawowego zostaje odjta od przedstawianego graficznie zbrojenia. Umoliwia to natychmiastowe zobaczenie niezbdnego zbrojenia dodatkowego. Zbrojenie podstawowe moe by zadane oddzielnie dla grnego i dolnego zbrojenia. Kierunek zbrojenia podaje wielko kta, o ktry naley obrci zbrojenie do osi x.
21
Zakadka Wymiarowanie cinania Przy pomocy tej zakadki opracowywane s ustawienia wstpne dla wymiarowania na cinanie. Wszystkie obszary pytowe, ktre s zadawane potem, przejmuj te wstpne ustawienia.
Klasa stali zbrojeniowej Na licie materiaowej podane s do wyboru dopuszczalne klasy stali dla zbrojenia na cinanie. Opcje dostpne na listach wyboru zale od wybranej normy. Okrela si take czy mniej czy wicej ni poowa zbrojenia zostaa doprowadzona do podpory. Zakadka Zarysowanie
22
Na tej zakadce podawane s niezbdne dane konieczne do przeprowadzenia analizy zarysowania pyty, a wic rednice prtw, ktre maj by zastosowane doem i gr. Analiza zarysowania zostanie wwczas przeprowadzona dla zbrojenia wyliczonego przez program. Uytkownik ma te moliwo podania wasnego zbrojenia, dla ktrego program przeprowadzi analiz. Zakadka Generowanie
Na zakadce tej ustawia si sposb generowania siatki MES wsprzdne pocztku siatki, wymiary oczka w lokalnym ukadzie wsprzdnych oraz kt generowania siatki (kt midzy lokaln osi r a globaln osi x). Usu Usunicia obszarw pytowych dokonuje si poprzez ich zaznaczenie w oknie roboczym. W pasku opcji dostpne s przy tym nastpujce moliwoci:
23
[Poj.]: usunicie nastpuje pojedynczo poprzez kliknicie obszaru pytowego (tarczowego), [Poli]: usuwane s te obszary pytowe, ktrych wszystkie naroniki le wewntrz zadanego wieloboku, [Ramka]: usuwane s te obszary pytowe, ktre le wewntrz zadanego prostokta, [Krz]: zaznaczenie tej opcji ma wpyw na dziaanie opcji [Poli] i [Ramka]. Jeli opcja ta jest zaznaczona to obszar pyty nie musi lee w caoci wewntrz zadanego wielokta, aby zosta usunity.
Wskazwka: Istnieje rwnie moliwo usuwania pyt zaznaczajc odpowiedni pyt w oknie dialogowym Wasnoci i uywajc klawisza Del. Zmie nazw Po wywoaniu tego polecenia pojawia si okno, w ktrym naley wpisa now nazw obszaru pytowego. Po zaakceptowaniu naley klikn obszar, ktrego nazwa ma zosta zmieniona. Zaznaczenie kilku pozycji spowoduje ich przenumerowanie rosnco poczwszy od wpisanego oznaczenia. W pasku opcji dostpne s te same funkcje, co podczas usuwania obszarw pytowych . Przejmij Po wywoaniu tej opcji mona zaznaczy pyt, ktrej wasnoci bd przejmowane przez wszystkie nowo tworzone pyty. Podziel Za pomoc tej opcji mona dokona podziau obszaru pyty. Po jej wybraniu wywoane zostaje okno, w ktrym mona wybra, czy kierunki linii podziau maj by dostosowane do zbrojenia, do aktualnego rastra albo do zadanego kta, ktry naley odoy w oknie roboczym. W pasku opcji dostpne s nastpujce moliwoci:
[---]: linia podziau przechodzi przez punkt wyznaczony pooeniem kursora wzdu uwidocznionych linii,
24
[ | ]: linia podziau przebiega prostopadle do kierunku r zbrojenia, rwnolegle do kierunku s aktualnego rastra lub prostopadle do zadanego kta, [-|-]: ta opcja jest kombinacj dwch poprzednich. Linie podziau odnosz si do kierunku zbrojenia, aktualnego rastra lub zadanego kta, [ / ]: lini podziau wyznaczaj dwa wybrane punkty. Ustawienia w oknie dialogowym nie maj wpywu na t funkcj. [/\/]: linia podziau jest aman zadawan w oknie roboczym, ktr koczy podwjne kliknicie myszy. amanej nie mona zamkn. Ustawienia w oknie dialogowym nie maj wpywu na t funkcj. Pocz Dwa obszary pytowe mona poczy kolejno je klikajc. Nowy obszar pytowy przejmuje wszystkie ustawienia i obcienia pierwszej z kliknitych pyt. Znajd cz wspln Cz wspln pyt mona znale kolejno je klikajc. Nowy obszar pytowy przejmuje wszystkie ustawienia i obcienia pierwszej z kliknitych pyt. Przesu Za pomoc tego polecenia mona w caoci lub czciowo przesun obszar pyty. W pasku opcji dostpne s nastpujce moliwoci:
[Poj.]: uaktywnienie tej opcji spowoduje, e po zaznaczeniu naronika pyty bdzie go mona przesun w inne miejsce. Zaznaczenie boku pyty spowoduje, e bdzie go mona wydua jak gumow tam i zada nowy naronik pyty, [Poli] i [Ramka]: wybranie jednej z tych opcji spowoduje, e wszystkie wybrane punkty zostan przesunite o zadan odlego. Zaznaczenie caej pyty spowoduje jej przesunicie w caoci. [ca.]: opcja dziaa w poczeniu z [Poj.]. Jeli jest aktywna to po zaznaczeniu punktu nalecego do kilku pyt wszystkie pyty zostan przesunite.
Wasnoci... Wybranie tego polecenia uruchamia okno dialogowe, w ktrym mona edytowa wasnoci zadanych wczeniej obszarw pyt.
25
Zakadka Materia Typ Mona tu ustawi, czy dana pyta ma wykazywa we wszystkich kierunkach identyczne waciwoci materiaowe (czy jest izotropowa), czy te nie (czy jest ortotropowa). Przy pomocy ostatniej opcji mona wymodelowa strop prefabrykowany, ktry nie jest zbrojony krzyowo. Grubo Mona dokonywa wyboru midzy sta lub zmienn gruboci pyty. Sta definiuje si poprzez zadanie odpowiedniej wartoci. Grubo zmienn zadanie trzech punktw, ktrym przyporzdkowuje si odpowiednie gruboci. wsprzdnych i gruboci nastpuje w edytowalnej tabeli, ktr wywouje pomocy nacinicia przycisku 'zmienna'. Materia W polu tym zadawane s: modu E (modu Younga), liczba Poissona i gsto zastosowanych materiaw. Przy pytach ortotropowych musz zosta zadane dwa moduy po jednym dla kadego kierunku (gwnego zbrojenia pyty). Kt jest to kt midzy pierwszym kierunkiem nonym (zbrojenia) i osi r powierzchni odniesienia. Pierwszy i drugi kierunek nony s do siebie prostopade. Przycisk 'Redukcja' prowadzi do okienka dialogowego, przy pomocy ktrego zada mona obnienie wartoci sztywnoci pyty. Przy materiale ortotropowym naley zwrci uwag na to co nastpuje: Jeli stosunek obydwu moduw przekracza 10:1, przy obliczeniach naley dokona nastpujcych ustawie wstpnych: naley wyczy odksztacenia postaciowe. naley wyczy obcienia konsystentne (pod Opcje... w dialogu obliczenia). naley ustawi mi dla tej pozycji jako rwne zero. grubo poprzez Zadanie si przy
Jeli zadaje si dla gstoci warto rn od 0,0, wwczas w oparciu o t warto jak i wymiary pyty zostaje okrelony ciar wasny i przyporzdkowany przypadkowi obcie 1. Poza tym w oparciu o t warto wygenerowane zostaj masy niezbdne do oblicze dynamicznych. Jeli nadaje si gstoci warto rwn zero, wwczas nie jest moliwe przeprowadzenie oblicze dynamicznych. Standardow wartoci przyjmowan tutaj jest ciar wasny betonu zbrojonego 25 kN/m3. Przy ustaleniu
26
wartoci standardowej przyjmuje si, e ciar wasny konstrukcji (dwigara) okrelany jest z gstoci, obcienia oznaczone przez g pozwalaj uwzgldni dodatkowe obcienia od tynku i wylewki (jastrychu). Z odksztaceniami od cinania Przyjmuje si, czy pyta powinna by obliczona z uwzgldnieniem odksztace postaciowych (teoria pyt grubych Kirchhoffa-Mindlina) czy te nie (czysta teoria Kirchhoffa). Zakadka Obcienia Przy pomocy tej zakadki opracowywane s dane dotyczce obcie dla wybranych pozycji pytowych. Obcienia W polu tym zada mona obcienie stae g i obcienie zmienne uytkowe p jako obcienie powierzchniowe. Wartociami standardowymi s tutaj g -1,5 kN/m2 i p -2,0 kN/m2 (poniewa obcienia przyjmowane jako dodatnie dziaaj zawsze wzdu dodatniego kierunku osi wsprzdnych, obcienia dla ciaru wasnego i obcie uytkowych s tu do zadania jako wartoci ujemne). Przy pniejszym generowaniu dane te zostaj przeksztacone w obrazy obcie dla elementw MES. Obcienie stae zostaje przeniesione do przypadku obcie 1, obcienia uytkowe za zostaj zadane w obszarze o tej samej nazwie. Uycie obcie standardowych zakada, e ciar wasny konstrukcji okrelany jest z gstoci, za poprzez g okrelane s inne dodatkowe obcienia takie jak na przykad tynk lub wylewka. Przypadek obcie W polu tym zadaje si numer przypadku obcie, do ktrego zostanie przyporzdkowane obcienie uytkowe. Na licie wyboru ,jeli taka istnieje, mona zada pola obcie, dla ktrych aktualne s te ustawienia. W tabeli poniej pokazane zostan wsprzdne wybranych pl obcie. (Jeli dokonuje si wyboru wikszej liczby pl, wwczas tabela ta jest zamknita). Po wyborze opcji automatycznie numery przypadkw obcie nadawane s przez program. Ustawia on obcienia uytkowe dla poszczeglnych obszarw pyt (tarcz) za ostatnio zadanym rcznie przypadkiem obcie. Opcja rcznie pozwala rcznie zadawa numer przypadku obcie.
27
Zakadka Wymiarowanie Przy pomocy tej zakadki opracowywane s informacje dotyczce wymiarowania dla wybranych pozycji pytowych. Standardowym ustawieniem dla pyty jest wymiarowanie wedug normy PN-B03264:2002. Materia Naley dokona wyboru klasy betonu i klasy stali. Opcje dostpne na listach wyboru zale od normy wybranej do wymiarowania . Zbrojenie Otulina zbrojenia jest to odlego midzy powierzchni betonu a osi cikoci zbrojenia. Dla konstrukcji pytowych otulina moe by zadawana rozdzielnie zarwno dla grnego jak i dolnego zbrojenia jak i kierunkw r i s. Zbrojenie podstawowe jest to ustalona ilo zbrojenia, istniejca w obrbie caego ukadu konstrukcyjnego, ktra na przykad potrzebna jest jako zbrojenie minimalne lub jako zbrojenie montaowe. W raporcie wynikw zadana tutaj warto zbrojenia podstawowego zostaje odjta od przedstawianego graficznie zbrojenia. Umoliwia to natychmiastowe zobaczenie niezbdnego zbrojenia dodatkowego. Zbrojenie podstawowe moe by zadane oddzielnie dla grnego i dolnego zbrojenia. Kierunek zbrojenia podaje wielko kta, o ktry naley obrci zbrojenie do osi x. Zakadka Wymiarowanie cinania Przy pomocy tej zakadki opracowywane s ustawienia wstpne dla wymiarowania na cinanie. Wszystkie obszary pytowe, ktre s zadawane potem, przejmuj te wstpne ustawienia. Klasa stali zbrojeniowej Na licie materiaowej podane s do wyboru dopuszczalne klasy stali dla zbrojenia na cinanie. Opcje dostpne na listach wyboru zale od wybranej normy. Okrela si take czy mniej czy wicej ni poowa zbrojenia zostaa doprowadzona do podpory.
28
Zakadka Generowanie Na zakadce tej ustawia si sposb generowania siatki MES. Pocztek kratki Mona tutaj poda wsprzdne pocztku kratki podziau. Rozmiar oczka Definiuje si tutaj rozmiar oczka kratki w lokalnym ukadzie wsprzdnych r-s. Kt generowania Kt generowania siatki w lokalnym ukadzie wsprzdnych r-s.
3.2.2 Pasmo pytowe

Za pomoc pasma pytowego mona zdefiniowa zmienn grubo wydzielonych obszarw pyty. Mona zadawa dowoln ilo pasm pytowych a poszczeglne pasma mog obejmowa nawet kilka obszarw pyt. W przypadku przecinania si kilku pasm pytowych, w obliczeniach zostanie uwzgldniona najwiksza z gruboci tych pasm. Zadaj Pasmo pytowe zadaje si za pomoc amanej zamknitej. Na licie opcji dostpne s w tym celu 3 rne moliwoci:
[Poj.]: zadawanie za pomoc kolejnych punktw amanej. Wprowadzanie zostaje zakoczone po zamkniciu amanej. [Ramka]: zadawanie nastpuje za pomoc prostokta. Jeli rwnoczenie aktywna jest opcja [Ras] to orientacja prostokta zgadza si z orientacj aktualnego rastra. Jeli opcja [Ras] jest wyczona to prostokt jest zorientowany zgodnie z globalnym ukadem wsprzdnych. [Okrg]: zadawanie nastpuje za pomoc okrgu aproksymowanego przez aman. Jeli jednoczenie aktywna jest opcja [Ras] to kt, o jaki powinien
29
zosta obrcony okrg odnosi si do ukadu wsprzdnych aktualnego rastra. Jeli opcja [Ras] nie jest aktywna to kt ten odnosi si do globalnego ukadu wsprzdnych. Wybranie polecenia Zadaj spowoduje wywoanie okna przecznikw. Kliknicie przecznika DI-... umoliwia zmian oznaczenia nastpnego z zadawanych pasm. Uaktywnienie przecznika Ustawienia... otwiera okno dialogowe, w ktrym moliwe jest dokonanie wstpnych ustawie wasnoci pasma pytowego. Wszystkie pasma zadawane po dokonaniu zmian w tym oknie przejm zawarte w nim ustawienia.
Zakadka Pasmo Grubo Mona dokonywa wyboru midzy gruboci sta lub zmienn. Grubo staa zadawana jest poprzez odpowiedni warto. Grubo zmienna za definiowana jest poprzez zadanie trzech punktw z przyporzdkowan kademu z nich odpowiedni gruboci. Zadawanie wsprzdnych i gruboci nastpuje przy pomocy edytowalnej tablicy. Dla pyt wsprzdne, ktre s do zadania odnosz si do pocztku globalnego ukadu wsprzdnych.
30
Usu Usunicia pasm pytowych dokonuje si poprzez ich zaznaczenie w oknie roboczym. W pasku opcji dostpne s przy tym nastpujce moliwoci:
[Poj.]: usunicie nastpuje pojedynczo poprzez kliknicie obszaru pytowego, [Poli]: usuwane s te obszary pytowe, ktrych wszystkie naroniki le wewntrz zadanego wieloboku, [Ramka]: usuwane s te obszary pytowe, ktre le wewntrz zadanego prostokta, [Krz]: zaznaczenie tej opcji ma wpyw na dziaanie opcji [Poli] i [Ramka]. Jeli opcja ta jest zaznaczona to obszar pyty nie musi lee w caoci wewntrz zadanego wielokta, aby zosta usunity.
Wskazwka: Istnieje rwnie moliwo usuwania pyt zaznaczajc odpowiedni pyt w oknie dialogowym Wasnoci i uywajc klawisza Del. Zmie nazw
31
Po wywoaniu tego polecenia pojawia si okno, w ktrym naley wpisa now nazw pasma pytowego. Po zaakceptowaniu naley klikn pasmo, ktrego nazwa ma zosta zmieniona. Zaznaczenie kilku pozycji spowoduje ich przenumerowanie rosnco poczwszy od wpisanego oznaczenia. W pasku opcji dostpne s te same funkcje, co podczas usuwania pasm pytowych. Przejmij Po wywoaniu tej opcji mona zaznaczy pasmo, ktrego wasnoci bd przejmowane przez wszystkie nowo tworzone pasma. Podziel Za pomoc tej opcji mona dokona podziau pasma pytowego. Po jej wybraniu wywoane zostaje okno, w ktrym mona wybra, czy kierunki linii podziau maj by dostosowane do zbrojenia, do aktualnego rastra albo do zadanego kta, ktry naley odoy w oknie roboczym.
W pasku opcji dostpne s nastpujce moliwoci:
[---]: linia podziau przechodzi przez punkt wyznaczony pooeniem kursora wzdu uwidocznionych linii, [ | ]: linia podziau przebiega prostopadle do kierunku r zbrojenia, rwnolegle do kierunku s aktualnego rastra lub prostopadle do zadanego kta, [-|-]: ta opcja jest kombinacj dwch poprzednich. Linie podziau odnosz si do kierunku zbrojenia, aktualnego rastra lub zadanego kta, [ / ]: lini podziau wyznaczaj dwa wybrane punkty. Ustawienia w oknie dialogowym nie maj wpywu na t funkcj. [/\/]: linia podziau jest aman zadawan w oknie roboczym, ktr koczy podwjne kliknicie myszy. amanej nie mona zamkn. Ustawienia w oknie dialogowym nie maj wpywu na t funkcj.
Pocz Dwa pasma pytowe mona poczy kolejno je klikajc. Nowe pasmo pytowe przejmuje wszystkie ustawienia i obcienia pierwszego z kliknitych pasm.
32
Znajd cz wspln Cz wspln pasm mona znale kolejno je klikajc. Nowe pasmo pytowe przejmuje wszystkie ustawienia i obcienia pierwszego z kliknitych pasm. Przesu Za pomoc tego polecenia mona w caoci lub czciowo przesun pasmo pytowe. W pasku opcji dostpne s nastpujce moliwoci:
[Poj.]: uaktywnienie tej opcji spowoduje, e po zaznaczeniu naronika pasma bdzie go mona przesun w inne miejsce. Zaznaczenie boku pasma spowoduje, e bdzie go mona wydua jak gumow tam i zada nowy naronik pasma, [Poli] i [Ramka]: wybranie jednej z tych opcji spowoduje, e wszystkie wybrane punkty zostan przesunite o zadan odlego. Zaznaczenie caego pasma spowoduje jego przesunicie w caoci. [ca.]: opcja dziaa w poczeniu z [Poj.]. Jeli jest aktywna to po zaznaczeniu punktu nalecego do kilku pasm wszystkie pasma zostan przesunite.
Wasnoci... Wybranie tego polecenia uruchamia okno dialogowe, w ktrym mona edytowa wasnoci zadanych wczeniej pasm pytowych.
3.2.3 Otwory
Za pomoc tego polecenia mona modelowa otwory w obszarze pyty. Podczas generowania siatki MES otwory s identyfikowane i nie s pokrywane elementami skoczonymi. Zadaj, Usu, Zmie nazw, Podziel, Pocz, Znajd cz wspln, Przesu Zasady dziaania tych polece zostay szczegowo opisane w dziale Obszar pyty.
33
3.2.4 Podcig
Zadaj Podcig zadaje si za pomoc amanej. Podwjne kliknicie oznacza zakoczenie zadawania podcigu. Oprcz standardowych opcji chwytania dostpne s tutaj dwa skrty klawiaturowe: [B] (zmiana punktu odniesienia) i [P] (przejcie amanej). Wybranie polecenia Zadaj spowoduje wywoanie okna przecznikw. Kliknicie przecznika UZ-... umoliwia zmian oznaczenia nastpnego z zadawanych podcigw. Uaktywnienie przecznika Ustawienia... otwiera okno dialogowe, w ktrym moliwe jest dokonanie wstpnych ustawie wasnoci podcigu. Wszystkie podcigi zadawane po dokonaniu zmian w tym oknie przejm zawarte w nim ustawienia. Zakadka Podcig Przy pomocy tej zakadki opracowywane s ustawienia wstpne dotyczce informacji materiaowych i przekrojowych podcigw. Wszystkie podcigi, ktre s zadane potem, przejmuj ustawione tu wartoci. prostokt, profil Moliwe jest zadanie podcigu o przekroju w postaci prostokta (elbet). Do zadania s dwie wielkoci przekrojowe: wysoko i szeroko w metrach. Wysoko podcigu jest przy tym do zadania bez gruboci pyty. Mimord Mona tutaj dokonywa wyboru midzy podcigiem grnym i dolnym. Jeeli dokonuje si wyboru 'Rcznie', wwczas pojawia si pole zadawania dla rcznego zadania mimorodu. Jest to sensowne na przykad wtedy, jeli si chce zada podcig przyczony do pyty centrycznie. Materia
34
W polu tym do zadania s do zadania gsto, modu E i modu cinania (Modu G) uytego materiau, jak rwnie wspczynnik skrcania podcigu. Jeli dla gstoci zada si warto rn od 0,0, wwczas ciar wasny podcigu obliczany jest z jego wymiarw i zadanej gstoci i przypisany przypadkowi obcie 1. Sztywno skrcania podcigu przy jego skrcaniu wzgldem osi podunej. Dla elementw elbetowych, na skutek wystpowania rys, wartoci te naley te naley zmniejszy o od 10 do 33 procent wartoci teoretycznej. W programie tym osiga si to poprzez zadanie tak zwanych wspczynnikw skrcania. Sztywno skrcania zostaje wwczas pomnoona przez wspczynnik skrcania. Ustawiona w programie warto standardowa rwna 0.0 odpowiada podcigom wiotkim na skrcanie. Jeli chcemy wykorzysta zdolno elementu konstrukcyjnego do przenoszenia skrcania, wwczas warto t naley odpowiednio powikszy. Uwaga: Przy wymiarowaniu podcigu momenty skrcajce nie s uwzgldniane, uwzgldniane s jedynie w obliczeniach statycznych. Zakadka Przegub W zakadce tej opracowywane s ustawienia wstpne dla przegubw prtowych. Wszystkie podcigi, ktre zadawane s pniej przejmuj ustawione tu wartoci. Kadorazowo dla punktu pocztkowego i kocowego podcigu istnieje dla kadego warunku przegubowego przecznik kontrolny. Przecznik aktywny wskazuje na to, e odpowiedni przegub zosta zadany. Stosownie do teorii dwigarw pytowych do zadania s dla przegubw tylko informacje dotyczce si poprzecznych i momentw. W punktach porednich pozycji podcigw nie mona zada adnych przegubw. Moliwe jest to jednak w tym wypadku poprzez podzia pozycji podcigu w tym miejscu. Zakadka Wymiarowanie Przy pomocy tej zakadki opracowywane s ustawienia wstpne dotyczce wymiarowania podcigw. Wszystkie podcigi, ktre s zadane potem, przejmuj ustawione tu wartoci. Informacje o przekrojach W polu tym naley powtrzy bd rozszerzy informacje o przekrojach. Dane w zakadce wystpuj w centymetrach, a nie w metrach. Wysoko
35
podcigu jest tu do zadania wcznie z gruboci pyty. Wystpuje tu poza tym zapytanie o grubo pyty i obliczeniow szeroko strefy ciskania. Jest to szeroko pyty, ktr naley wcign do wymiarowania belki. Przy wymiarowaniu wielkoci si przekrojowych w wzach, w ktrych podcig jest przyczony do pyty s mnoone przez szeroko bD. Sensown wartoci jest tutaj trzykrotna szeroko podcigu. Informacje o zbrojeniu Do zadania s tutaj otuliny dla grnej i dolnej strony podcigu, klasa betonu i klasa stali, rednica strzemion i dopuszczalna rozwarto rysy. Okrela si take, jaka cz zbrojenia gwnego jest doprowadzana do podpory.
Usu Usunicia podcigu dokonuje si poprzez jego zaznaczenie w oknie roboczym. W pasku opcji dostpne s przy tym nastpujce moliwoci:
[Poj.]: usunicie nastpuje pojedynczo poprzez kliknicie podcigu, [Poli]: usuwane s te podcigi, ktrych wszystkie naroniki le wewntrz zadanego wieloboku, [Ramka]: usuwane s te podcigi, ktre le wewntrz zadanego prostokta, [Krz]: zaznaczenie tej opcji ma wpyw na dziaanie opcji [Poli] i [Ramka]. Jeli opcja ta jest zaznaczona to podcig nie musi lee w caoci wewntrz zadanego wielokta, aby zosta usunity.
Wskazwka: Istnieje rwnie moliwo usuwania podcigw zaznaczajc odpowiedni podcig w oknie dialogowym Wasnoci i uywajc klawisza Del. Zmie nazw, Przejmij, Pocz, Przesu Zasady dziaania tych polece zostay szczegowo opisane w dziale Obszar pyty. Podziel Podcig mona podzieli na dwie nowe pozycje. Podzia nastpuje w miejscu kliknicia. Odcita, tylna cz podcigu otrzymuje nowe oznaczenie.
36
Wasnoci... Wybranie tego polecenia uruchamia okno dialogowe, w ktrym mona edytowa wasnoci zadanych wczeniej podcigw. Ukad zakadek odpowiada temu, ktry zosta opisany w ramach objaniania polecenia Zadaj.
3.2.5 Przegub
Zadanie przegubu powoduje, e program dodaje do elementw skoczonych po obydwu stronach przegubu odpowiednie informacje. Plato sprawdza, ktre wzy elementw skoczonych le na przegubie a elementy graniczce z przegubem uzyskuj odpowiednie stopnie swobody. Poniewa w wyniku tej operacji wzy staj si przesuwne, program dodaje odpowiednie warunki brzegowe. W przypadku przegubw na si poprzeczn, przemieszczenia uzyskane bezporednio pod tym przegubem nie bd poprawne. Poniewa wzy te musz by podtrzymywane, nie wyka one adnych przemieszcze liniowych. Na przegubie nie mona zadawa adnych obcie, ktrych kierunek dziaania jest zgodny z zadanym stopniem swobody (nie mona np. zadawa siy poprzecznej na przegubie na si poprzeczn). Zostayby one przejte bezporednio przez utworzony w tym wle warunek brzegowy i nie miayby wpywu na dwigar. Zadaj Przegub zadaje si za pomoc amanej. Podwjne kliknicie oznacza zamknicie amanej. Oprcz standardowych opcji chwytania dostpny jest take skrt klawiaturowy [P] (przejcie amanej). Wybranie polecenia Zadaj spowoduje wywoanie okna przecznikw. Kliknicie przecznika GE-... umoliwia zmian oznaczenia nastpnego z zadawanych przegubw. Uaktywnienie przecznika Ustawienia... otwiera okno dialogowe, w ktrym moliwe jest dokonanie wstpnych ustawie wasnoci przegubu. Wszystkie przeguby zadawane po dokonaniu zmian w tym oknie przejm zawarte w nim ustawienia. Zakadka Przegub Przy pomocy tej zakadki opracowywane s dane dla wybranych przegubw. Z podanej listy mona dokona wyboru tych stopni swobody, ktre powinny zosta zwolnione. Do dyspozycji s nastpujce warunki dla przegubw:
37
- Przes. t (Przegub sia poprzeczna w kierunku t) - Obrt r (Przegub moment w kierunku osi r) - Obrt s (Przegub moment w kierunku osi s) Dla jednego elementu FE nie mog si znajdowa przeguby z rnymi ukadami wsprzdnych. Przy zadawaniu naley zwraca uwag na to, eby adne z przegubw nie przecinay si i eby nie istniay przeguby zaamane, ktre mog lee po dwch stronach tego samego elementu FE. Usu, Zmie nazw, Przejmij, Podziel, Pocz, Przesu Zasady dziaania tych polece zostay szczegowo opisane w dziale Podcig.
Wasnoci... Wybranie tego polecenia uruchamia okno dialogowe, w ktrym mona edytowa wasnoci zadanych wczeniej przegubw. Ukad zakadek odpowiada temu, ktry zosta opisany w ramach objaniania polecenia Zadaj.
3.2.6 Sup
Supy w przypadku dwigarw pytowych nie s samodzielnymi elementami budowlanymi, lecz podporami dla pyty. Oznacza to, e mog one informowa o sile, jaka bdzie dziaaa w supie, uytkownik ma moliwo przeprowadzenia sprawdzenia pyty na przebicie dla tych supw, jednak ich wymiarowanie jako oddzielnych elementw budowlanych nie jest moliwe. Aby opcja taka bya dostpna, naleaoby zada dwigar jako przestrzenny. Jeli zostan zadane supy z uwzgldnieniem zagszczenia siatki to Plato wykorzysta t informacj podczas jej generowania i podczas wymiarowania. Zadaj Podczas zadawania supw, w pasku opcji dostpne s nastpujce moliwoci:
38
[MP]: nowy sup zadawany jest przez kliknicie dowolnego punktu. Wskazany punkt jest rodkiem przekroju supa. Geometria supa odpowiada tej, ktra zostaa zadana w oknie Ustawienia.... Jest to standardowy sposb zadawania supw. [2P]: nowy sup zadawany jest przez kliknicie dwch punktw. W przypadku supw prostoktnych wskazane punkty definiuj dwa lece po przektnej naroniki przekroju supa. W przypadku supw okrgych jest to rodek i punkt lecy na okrgu. Kt obrotu supa prostoktnego w stosunku do globalnej osi X odpowiada temu, ktry zosta zadany w oknie Ustawienia.... [3P]: nowy sup zadawany jest przez kliknicie trzech punktw. W przypadku supw prostoktnych wskazane punkty definiuj trzy naroniki, natomiast w przypadku supw okrgych trzy dowolne punkty na obwodzie przekroju. Kt obrotu i geometria ustalana jest na podstawie zadanych punktw. [Ras]: uaktywnienie tej opcji razem z [MP] lub [2P] spowoduje, e supy prostoktne nie bd ustawiane pod zadanym ktem lecz bd zorientowane zgodnie z ukadem wsprzdnych aktualnego rastra. W przypadku rastrw polarnych oznacza to, e lokalna o r supa przechodzi zawsze przez rodek rastra. Funkcja ta nie ma natomiast wpywu na dziaanie opcji [3P].
Wybranie polecenia Zadaj spowoduje wywoanie okna przecznikw. Kliknicie przecznika ST-... umoliwia zmian oznaczenia nastpnego z zadawanych supw. Uaktywnienie przecznika Ustawienia... otwiera okno dialogowe, w ktrym moliwe jest dokonanie wstpnych ustawie wasnoci supa. Wszystkie supy zadawane po dokonaniu zmian w tym oknie przejm zawarte w nim ustawienia. Zakadka Sup Przy pomocy tej zakadki opracowywane s ustawienia wstpne dotyczce geometrii i wartoci przekrojowych dla supw. Wszystkie supy zadawane pniej, przejmuj wartoci zadane w tej zakadce. prostoktny Jeli wybiera si sup prostoktny, wwczas do zadania s obok wysokoci take szeroko i grubo supa. Wystpuje tu take zapytanie o kt alfa. Kt ten zadaje obrt supa w stosunku do globalnej osi x. okrgy
39
W wypadku supa okrgego dane zredukowane s do zadania wysokoci i rednicy supa Dla obydwu typw przekroju nastpuje zapytanie o modu E (Modu E) . Warto ta potrzebna jest do okrelenia warunkw brzegowych. Skos Skos stanowi zwikszenie gruboci pyty w obszarze przylegajcym do supa. Dane dotyczce skosu s do wprowadzenia w zakadce o tej samej nazwie. Jeli sup nie posiada skosw, wwczas odpowiednia zakadka nie jest aktywna.
Zagszczenie Przy aktywacji tej opcji nastpuje przy generowaniu siatki MES w obszarze supa zagszczenie siatki. Funkcja ta jest automatycznie wyczona, jeli zosta zdefiniowany skos. Warunki brzegowe W obliczeniach statycznych Plato modeluje supy jako warunki brzegowe o okrelonej sztywnoci spryn. Jako wartoci domylne program proponuje sztywnoci, ktre wynikaj z danych geometrycznych dla supa. Po zmianie tych danych mona dokona aktualizacji sztywnoci przy pomocy przycisku 'Oblicz'. Jeeli dokonuje si aktywacji tylko warunku brzegowego dla przesuni Przes t, wwczas otrzymuje si sup przegubowy. Przenoszone s wtedy tylko siy rwnolege do osi supa. Jeli dokonuje si take aktywacji warunkw dla obrotw, wwczas sup staje si supem utwierdzonym, a zatem moe przenosi momenty. Dla warunku brzegowego przesuni w kierunku t moliwe jest rozdzielne definiowanie spryn przenoszcych ciskanie i rozciganie. Spryny przenoszce czyste ciskanie odpowiadayby na przykad pycie spoczywajcej na supie, od ktrego moe si ona jednak oderwa. Przy zadawaniu warunkw dla obrotw Obrt r i Obrt s ciskanie i rozciganie mog by wyczane jedynie razem, gdy chodzi tu o przypadek utwierdzenia. Zakadka Skos Przy pomocy tej zakadki opracowywane s ustawienia wstpne dla skosw. Wszystkie
40
supy zadawane pniej przejmuj wartoci ustawione w tej zakadce. Zakadka ta jest tylko wtedy dostpna, gdy w zakadce 'Sup' zdefiniowane s skosy. Dugoci Dla supw prostoktnych dugoci skosw lh dla kierunkw r i s zadawane s rozdzielnie. Dla supw okrgych za zadaje si tylko jedn warto.
Gruboci Poza gruboci skosw przy supie mona zada rwnie grubo na krawdzi. Obydwie te wartoci musz by dodatnie, przy czym warto na krawdzi nie moe by wiksza ni ta przy supie. Jeli grubo na krawdzi jest wiksza ni 0, skos przy krawdzi posiada uskok. Ilo podziaw... Przy generowaniu siatki MES dla pyt skosy generowane s jako elementy pytowe o wikszej gruboci. Przy pomocy tej wartoci steruje si liczb uskokw w gruboci pyty. Liczba uskokw wyraa si wzorem: (liczba podziaw + 1). Zakadka Sprawdzenie przebicia Przy pomocy tej zakadki mona dokona edycji ustawie wstpnych dla sprawdzenia na przebicie. Uytkownik ma do wyboru sprawdzenie wedug Polskiej Normy lub wedug Eurocode 2. W zalenoci od wybranej opcji na zakadce pojawiaj si dodatkowe pozycje do wprowadzenia danych. Pyta Grubo, otulina zbrojenia h'm i procent zbrojenia asm (w przypadku Eurocodeu) jak rwnie klasa wytrzymaoci betonu i rodzaj stali zbrojeniowej odnosz si do przyczonej pyty. Poniewa dane te przy
41
projektowaniu wstpnych ustawie nie s znane, musz one przejciowo zadawane by w tym miejscu rcznie. Jeeli okae si, e okrelone podczas wymiarowania wartoci znacznie si rni od zadanych wczeniej, wwczas naley dokona sprawdzenia na przebicie dla nowych wartoci wymiarowych. Opcje dostpne w listach wyboru dla materiaw zale od zastosowanej normy wymiarowania.
Korekta przekroju krytycznego Sprawdzenie na przebicie nastpuje dla przekroju koowego wok supa. Dla supw znajdujcych si na brzegu wzgldnie w narou pyty jak rwnie dla supw w pobliu otworu konieczna jest korekta przy liczeniu obwodu dla przekroju koowego wok supa. Obwd krytycny mnoony jest przez wspczynnik korekcyjny, ktrego warto moe by zawarta pomidzy 0,0 a 1,0. Kt nachylenia zbrojenia ukonego Naley poda kt nachylenia ukonego zbrojenia na cinanie do powierzchni pyty. Pooenie supa (dla oblicze wedug Eurocode 2) Naley poda jedno z trzech usytuowa supa: narone, krawdziowe lub wewntrzne. Usu, Zmie nazw, Przejmij
Zasady dziaania tych polece zostay szczegowo opisane w dziale Podcig.

Przesu Za pomoc tego polecenia mona przesuwa supy do innego punktu. W pasku opcji do wyboru s trzy moliwoci: [Poli] i [Ramka]: najpierw naley zaznaczy sup(y) a nastpnie zdefiniowa wektor przesunicia. Do dyspozycji s tutaj wszystkie standardowe opcje chwytania obiektw, [Poj.]: najpierw naley klikn sup, ktry chce si przesun a nastpnie punkt, do ktrego sup powinien zosta przesunity. Wasnoci...
42
Wybranie tego polecenia uruchamia okno dialogowe, w ktrym mona edytowa wasnoci zadanych wczeniej supw. Ukad zakadek odpowiada temu, ktry zosta opisany w ramach objaniania polecenia Zadaj.
3.2.7 Podpora liniowa

Podobnie jak supy, podpory liniowe nie s samodzielnymi elementami konstrukcji a tylko informacjami o sposobie podparcia dla pyty. Zadaj Podpor liniow zadaje si za pomoc amanej. Podwjne kliknicie oznacza zakoczenie zadawania podpory. Oprcz standardowych opcji chwytania dostpne s tutaj dwa skrty klawiaturowe: [B] (zmiana punktu odniesienia) i [P] (przejcie amanej). Wybranie polecenia Zadaj spowoduje wywoanie okna przecznikw. Kliknicie przecznika RB-... umoliwia zmian oznaczenia nastpnej z zadawanych podpr. Uaktywnienie przecznika Ustawienia... otwiera okno dialogowe, w ktrym moliwe jest dokonanie wstpnych ustawie wasnoci podpory. Wszystkie podpory liniowe zadawane po dokonaniu zmian w tym oknie przejm zawarte w nim ustawienia. Zakadka Podpora liniowa Przy pomocy tej zakadki opracowywane s informacje wstpne dotyczce zadawania podpr liniowych. Wszystkie podpory liniowe, ktre zostaj zadane potem przejmuj zadane tu wartoci. Grubo, Wysoko, Modu E Dane s potrzebne do okrelenia warunkw podparcia. Grubo ciany i jej wysoko zadaje si w metrach, za modu E w kN/m2. Warunki brzegowe Dla celw oblicze statycznych program modeluje podpor liniow jako warunki brzegowe z okrelonymi sztywnociami (spryn). Jako proponowane wartoci sztywnoci program podaje te, ktre wynikaj z danych geometrycznych. Po dokonaniu
43
zmiany tych danych mona przy pomocy przycisku 'Oblicz' dokona aktualizacji sztywnoci. Sztywno 0,0 interpretowana jest przy tym jako sztywno nieskoczenie dua. Jeeli dokonuje si aktywacji tylko warunku brzegowego dla przesunicia Przes t, wwczas otrzymuje si podparcie przegubowe. Przenoszone s wwczas wycznie siy prostopade do paszczyzny pyty. Jeeli dokonuje si wczenia take warunkw dla obrotw, to wwczas nastpuje utwierdzenie pyty i tym samym przenoszone s momenty. Dla warunku brzegowego przesunicia w kierunku t moliwa jest odrbna definicja dla spryn przenoszcych ciskanie i dla spryn przenoszcych rozciganie. Czyste spryny przenoszce tylko ciskanie odpowiadaj na przykad pycie, ktra ley na cianie i ktra sama z siebie moe si unosi. Dla warunkw brzegowych dla obrotw Obrt r i Obrt s rozciganie i ciskanie moe by wczane i wyczane jedynie cznie, poniewa chodzi tu o utwierdzenie. Aktywowanie wyczenia/wczenia ciskania lub rozcigania nastpuje poprzez odpowiedni opcj przy uruchamianiu oblicze (obliczenia nieliniowe). Dopasowanie siatki na styku Zaznaczenie tej opcji spowoduje wymuszenie dopasowania siatki MES do istniejcej podpory liniowej. Usu, Zmie nazw, Przejmij, Podziel, Pocz, Przesu Dziaanie tych opcji jest zgodne z opisem dla obszaru pytowego i podcigu.
Wasnoci...
Wybranie tego polecenia uruchamia okno dialogowe, w ktrym mona edytowa wasnoci zadanych wczeniej podpr liniowych. Ukad zakadek odpowiada temu, ktry zosta opisany w ramach objaniania polecenia Zadaj.
3.2.8 Podoe
W programie Plato dostpne s dwa modele podoa model sprysty Winklera i model sztywny Pasternaka. Model Pasternaka jest modelem dwuparametrycznym, ktry moe uwzgldnia take nierwnoci posadowienia pyty. Zadaj
44
Podoe zadaje si za pomoc amanej zamknitej. W pasku opcji dostpne s nastpujce moliwoci:
[Poj.]: jest to opcja standardowa. Podoe jest zadawane za pomoc amanej punkt po punkcie. Oprcz normalnych funkcji chwytania dostpne s rwnie skrty klawiaturowe: [P] przejcie amanej, [O] przejcie amanej z offsetem i [C] zamknicie amanej. [Ramka]: podoe zadawane jest za pomoc prostokta. Jeli rwnoczenie aktywna jest opcja [Ras] to orientacja prostokta jest zgodna z ukadem wsprzdnych aktualnego rastra, jeli jest nieaktywna to orientacja prostokta jest zgodna z globalnym ukadem wsprzdnych. [Okrg]: podoe zadawane jest za pomoc okrgu, ktry jest aproksymowany przez aman. Jeli rwnoczenie aktywna jest opcja [Ras] to okrg jest zorientowany zgodnie z ukadem wsprzdnych aktualnego rastra. W przeciwnym razie orientacja okrgu jest zgodna z globalnym ukadem wsprzdnych.
Wybranie polecenia Zadaj spowoduje wywoanie okna przecznikw. Kliknicie przecznika RB-... umoliwia zmian oznaczenia nastpnego z zadawanych pod. Uaktywnienie przecznika Ustawienia... otwiera okno dialogowe, w ktrym moliwe jest dokonanie wstpnych ustawie wasnoci podoa. Wszystkie podoa zadawane po dokonaniu zmian w tym oknie przejm zawarte w nim ustawienia. Zakadka Podpora powierzchniowa Przy pomocy tej zakadki zadawane s wstpne ustawienia dla podpr powierzchniowych. Wszystkie podpory, ktre s po tym zadawane, przejmuj tutaj wprowadzone wartoci. W grnej czci zakadki pokazana jest aktualnie ustawiona metoda obliczeniowa: metoda podoa sprystego (metoda Winklera) lub metoda podoa sztywnego (podoe Pasternaka). Przy pomocy przycisku Zmie mona dokona zmiany metody. Wane: zmiana metody oblicze wana jest dla caego projektu. Nie jest moliwym jednoczesne stosowanie metody podatnoci i metody sztywnoci. Metoda podoa sprystego wedug Winklera wymaga zadania sztywnoci podoa w kN/m3. Chodzi tu o zadanie sztywnoci spryn (kN/m), ktre przypadaj na jeden metr
45
kwadratowy powierzchni podoa (1/m2). Zadanie moduu podoa rwnego zeru oznacza podparcie sztywne (sztywno nieskoczenie dua).
Przy metodzie podoa sztywnego wedug Pasternaka zadawany jest modu sprystoci podoa jak rwnie liczba Poissona dla danego gruntu. Przykadowe wartoci moduu sprystoci mona obejrze na dodatkowej licie po naciniciu przycisku [..]. Dla nieomale wszystkich przypadkw wspczynnik Poissona wynosi 0,16. Wystpujca w obydwu metodach warto progowa suy do sterowania raportem. Zadaje ona warto napre w gruncie od ktrej to wartoci powinny by przedstawiane wyniki. Przy metodzie podoa sprystego (Winklera) naley poza tym ustali, czy podoe powinno przyjmowa tylko ciskanie, tylko rozciganie, czy te obydwa rodzaje. Aktywacja wyczenia ciskania/rozcigania nastpuje poprzez wybranie odpowiedniej opcji przy uruchamianiu oblicze (obliczenia nieliniowe). Uwaga: Obszar podoa wedug Pasternaka nie moe posiada adnych zaama do wewntrz. Wane jest te, aby obszar podoa wystawa poza obszar pyty okoo 1/5 wymiaru pyty w danym kierunku. Podczas generowania siatki generatorem makro, obszar podoa rwnie musi zosta pokryty siatk. Generator kratki automatycznie rozpoznaje obszar podoa.
46
Usu, Zmie nazw, Przejmij, Podziel, Pocz, Znajd cz wspln, Przesu Dziaanie tych opcji jest zgodne z opisem dla obszaru pytowego. Wasnoci... Wybranie tego polecenia uruchamia okno dialogowe, w ktrym mona edytowa wasnoci zadanych wczeniej pod. Ukad zakadek odpowiada temu, ktry zosta opisany w ramach objaniania polecenia Zadaj.
3.2.9 Pole obcie.

Jak ju wspomniano w rozdziale o obszarach pyt, zadane tam obcienia s zamieniane na obcienia elementw skoczonych, przy czym obcieniom zmiennym uytkowym kadego obszaru pytowego przyporzdkowywany jest inny przypadek obcienia. Jeli dodatkowo w obszarze jednej pyty zdefiniuje si pola obcie to przypadki obcienia bd przypisywane nie do pyt jako caoci, lecz do poszczeglnych pl obcie. Pl obcie uywa si do modelowania niekorzystnego rozkadu obcie. Polom obcie, ktrym nie przyporzdkowano rcznie adnego przypadku obcie, zostan one w czasie generowania automatycznie przydzielone. Plato zaczyna automatyczne przydzielanie od najwyszego przydzielonego numeru i kademu polu przydziela oddzielny przypadek obcienia. Rcznie wprowadzone numery przypadkw nie s zmieniane. Jeli po zadaniu pl obcie geometria pyty ulegnie zmianie to wszystkie pola obcie s automatycznie usuwane i naley je zada na nowo. Krawdzie pl obcie s uwzgldniane podczas generowania siatki MES. Jeli za pola obcie zostan dodane ju po wygenerowaniu siatki to graniczne elementy brzegowe zostan przyporzdkowane do tego pola, w ktrym znajduje si ich rodek cikoci. Zadaj Standardowo kada pyta jest jednym polem obcienia. Wiksza liczba pl obcie moe zosta zdefiniowana przez podzia ju istniejcego pola. Funkcja zadawania pl jest identyczna jak funkcja Podziel w rozdziale Obszar pyty. W pasku opcji znajduje si dodatkowo opcja [lok]. Jeli jest ona aktywna to podziay odnosz si do aktualnego pola a nie do caoci pyty. Usu
47
Aby usun pola obcie naley zaznaczy ca pyt. Wszystkie pola obcie znajdujce si na tej pycie zostan usunite a caa pyta zostanie na nowo przyporzdkowana jednemu polu obcienia. Pojedyncze usuwanie pl nie jest moliwe. Pocz Zaznaczone pola obcie zostan scalone do jednego pola. Poczenie odbywa si poprzez kolejne kliknicie obydwu pl. czy mona tylko pola nalece do jednej pyty. Przesu Za pomoc tego polecenia mona przesun pola obcie. W pasku opcji dostpne s nastpujce moliwoci: [Poj.]: uaktywnienie tej opcji spowoduje, e po zaznaczeniu naronika pola bdzie go mona przesun w inne miejsce. Zaznaczenie boku pola spowoduje, e bdzie go mona wydua jak gumow tam i zada nowy naronik pola, [Poli] i [Ramka]: wybranie jednej z tych opcji spowoduje, e wszystkie wybrane punkty zostan przesunite o zadan odlego, ktr naley poda przez dwa punkty w oknie roboczym.
Numer przypadku obcienia Po wybraniu tego polecenia pojawia si okno dialogowe, w ktrym mona ustali, czy przydzia przypadkw obcienia ma nastpowa automatycznie czy rcznie. W przypadku wyboru opcji [rcznie] naley w okienku wpisa odpowiedni numer przypadku obcienia. Podany numer zostanie przyporzdkowany wszystkim zaznaczonym pniej obcieniom. W przypadku wybrania opcji [automatycznie] wszystkie zaznaczone obcienia zostan automatycznie ponumerowane.
3.2.10 Oznaczenie
Polecenie to suy do edycji oznacze pozycji. Mog one by przesuwane, obracane i mona te zmienia ich wygld. Ustaw standardowe
48
Wskazane oznaczenia s prezentowane w sposb standardowy. Przesu Wybr tego polecenia umoliwia przesuwanie oznacze pozycji. W pasku opcji dostpne s nastpujce moliwoci: - [Poj.]: najpierw naley zaznaczy oznaczenie, ktre ma zosta przesunite. Nastpnie naley klikn punkt, do ktrego ma zosta ono przesunite. - [Poli], [Ramka]: najpierw naley zaznaczy oznaczenie, ktre ma zosta przesunite. Nastpnie naley zdefiniowa wektor przesunicia przez kliknicie dwch punktw. Obr Wybr tego polecenia umoliwia obracanie oznacze pozycji. Po jego wywoaniu naley odoy w oknie roboczym kt obrotu. Nastpnie naley zaznaczy oznaczenia, ktre maj zosta obrcone. W pasku opcji dostpne s moliwoci podobne jak dla przesuwania oznacze. Kt jest wielkoci bezwzgldn i okrela, o ile stopni w stosunku do dodatniej czci osi x maj zosta obrcone oznaczenia.
3.2.11 Wasnoci...
Wywoanie funkcji otwiera okno, w ktrym mona przeprowadzi edycj wszystkich dotychczas zadanych pozycji.
3.3 WPROWADZANIE OBCIE

W Plato do obcie zalicza si obcienia punktowe, powierzchniowe, termiczne jak rwnie sprenie, osiadanie punktowe i liniowe. Sprenie i osiadania mona zadawa niezalenie od geometrii pozycji. Jeli ich czci le poza obszarem pyty to podczas generowania modelu MES czci te nie zostan uwzgldnione. Wybr jednego z podmenu spowoduje wywietlenie okienka przecznikw, w ktrym mona ustawi aktualny przypadek obcienia. W oknie roboczym wywietlane s tylko obcienia nalecego do aktualnego typu i przypadku obcienia. Wybranie przypadku obcienia nr 0 spowoduje wywietlenie wszystkich obcie nalecych do danego typu.
49
Wprowadzanie obcie
Uwaga: Obcienia ze znakiem + dziaaj zawsze w kierunku dodatnich czci osi ukadu wsprzdnych. Najczciej spotykane obcienia pyt naley wic zadawa ze znakiem -.
3.3.1 Obcienia punktowe

Dostpnymi obcieniami punktowymi s zdefiniowane lokalne siy i momenty skupione oraz osiadania liniowe i ktowe. Podczas generowania siatki z si i momentw tworzone s niezalene od siatki obcienia a z osiada warunki brzegowe z przypisanymi przemieszczeniami. Przy ukadach pytowych dopuszczalne s nastpujce rodzaje obcie: Zadaj Wybr polecenia wywouje okienko przecznikowo-dialogowe, w ktrym mona ustali wybrane atrybuty obcienia m.in. przypadek obcienia, do ktrego maj by przypisane zadawane obcienia. - [Dopasowanie do siatki]: poprzez aktywacj opcji dopasowania do siatki mona zmusi generator kratki do tego, aby przy generowaniu siatki obcienia punktowe wystpiy jako punkty przymusowe dla wzw elementw MES. W normalnym przypadku nie jest to konieczne. Jedynie dla obcie, ktre le bezporednio na elementach obok podpr dopasowanie siatki podwysza dokadno oblicze tak, e powinno si t opcj w tym wypadku aktywowa. Dla wielkoci przemieszcze nie ma to znaczenia, poniewa w kadym miejscu stopy fundamentowej, ktra jest do zadania, generowany jest wze siatki. - [Opis]: istnieje moliwo wprowadzenia tekstu np. objanie do obcienia, - Przeczniki rodzaju obcie: su one do wyboru rodzaju obcienia, ktre ma zosta zadane. Po wyborze nowego typu naley poda warto obcienia (w kN dla si skupionych [Pt], w kNm dla momentw skupionych [Mr] i [Ms], w m dla osiada liniowych [Wt] i w stopniach dla osiada Sia w kierunku t Momenty wok osi r wzgl. s Przesunicie w kierunku t Obroty wzgldem osi r wzgl. S
50
ktowych [Phir] i [Phis]). Kierunki obcie odniesione s do lokalnych ukadw wsprzdnych. Paszczyzna r-s kadego takiego ukadu wsprzdnych ley na globalnej paszczynie x-y (w paszczynie dwigara), o t ley za rwnolegle do osi z. Usu Obcienia punktowe mona usun poprzez kliknicie. W pasku opcji dostpne s takie funkcje jak: [Poj.] usuwanie poprzez kliknicie pojedynczych obcie, [Ramka] i [Poli] usuwane s wszystkie obcienia znajdujce si wewntrz zadanego obszaru. Usuwane mog by tylko obcienia nalece do aktualnego przypadku obcienia. Ustawienie przypadku nr 0 spowoduje, e bdzie mona usun obcienia niezalenie od przypadku. Przesu Obcienia punktowe mona zaznacza i przeuwa. Zaznaczone obcienia s zaznaczane na kolorowo. W pasku opcji dostpne s nastpujce moliwoci: [Poj.] po zaznaczeniu obcienia naley wskaza nowy punkt, do ktrego ma zosta przesunite obcienie, [Poli] i [Ramka] po zaznaczeniu obcie naley wskaza dwa punkty definiujce wektor przesunicia. Wasnoci... Wybranie tego polecenia uruchamia okno dialogowe, w ktrym mona edytowa wasnoci zadanych wczeniej obcie. Zakadka ta jest podzielona na cztery obszary. Ich nastpstwo odpowiada przebiegowi zadawania obcie. Zadawanie w okrelonym obszarze moe by przy wpywa na opcje oferowane w polach lecych poniej. W polu grnym wybiera si numer przypadku obcie. Jeli zadaje si jeszcze dotychczas nie zastosowany numer przypadku obcie, wwczas, otwiera si przy opuszczaniu okienka dialogowego lub przy przejciu wartoci okienko dialogowe 'Przypadki obcie', w ktrym mona dokona opracowania nowego przypadku obcie. Aby zagwarantowa sobie przejrzysto tego zadawania, naley natychmiast dokona przynajmniej opisu przypadku obcie, nawet wtedy, gdy chce si dokona kombinacji obcie dopiero pniej. Poprzez aktywacj opcji dopasowania siatki mona zmusi generator kratki do tego, aby przy generowaniu siatki obcienia punktowe wystpiy jako punkty przymusowe
51
Wprowadzanie obcie
dla wzw elementw MES. W normalnym przypadku nie jest to konieczne. Jedynie dla obcie, ktre le bezporednio na elementach obok podpr dopasowanie siatki podwysza dokadno oblicze tak, e powinno si t opcj w tym wypadku aktywowa. Dla wielkoci przemieszcze nie ma to znaczenia, poniewa w kadym miejscu stopy fundamentowej, ktra jest do zadania, generowany jest wze siatki W polu poniej zada mona kierunek dziaania obcienia i jego wielko. Kierunki obcie odniesione s do lokalnych ukadw wsprzdnych. Paszczyzna r-s kadego takiego ukadu wsprzdnych ley na globalnej paszczynie x-y (w paszczynie dwigara), o t ley za rwnolegle do osi z.
Przy ukadach pytowych dopuszczalne s nastpujce rodzaje obcie: sia w kierunku t momenty wok osi r wzgl. s przesunicie w kierunku t obroty wzgldem osi r wzgl. s
Wielkoci dla si podawane s w kN, dla momentw w kNm, dla przesuni w m, dla obrotw w radianach. Przy obrotach poza tym do zadania jest rwnie kt midzy globaln osi x i osi r lokalnego ukadu wsprzdnych. W polu tekst mona dokonywa obrbki tekstu, ktry opisuje obcienie. Tekst ten umoliwia jasn identyfikacj pojedynczych obcie przy dokonywaniu wydruku.
52
3.3.2 Obcienia liniowe (cige)

Dostpne s takie obcienia jak: globalnie zdefiniowane siy i momenty oraz lokalne osiadania cige. Dla ukadw pytowych dopuszczalne s nastpujce typy obcie: Zadaj Wybr polecenia wywouje okienko przecznikowo-dialogowe, w ktrym mona ustali wybrane atrybuty obcienia m.in. przypadek obcienia, do ktrego maj by przypisane zadawane obcienia. - [Dopasowanie do siatki]: Poprzez aktywacj opcji dopasowania siatki mona zmusi generator kratki do tego, aby przy generowaniu siatki brzegi obcie liniowych wystpiy jako punkty przymusowe dla stron elementw FE. W normalnym przypadku nie jest to konieczne. Jedynie dla obcie, ktre le bezporednio na elementach obok podpr dopasowanie siatki podwysza dokadno oblicze tak, e powinno si t opcj w tym wypadku aktywowa. Dla wielkoci przemieszcze nie ma to znaczenia, poniewa w kadym miejscu awy fundamentowej, ktra jest do zadania, generowany jest wze siatki. - [Opis]: istnieje moliwo wprowadzenia tekstu np. objanie do obcienia, - Przeczniki rodzaju obcie: su one do wyboru rodzaju obcienia, ktre ma zosta zadane. Po wyborze nowego typu naley poda warto obcienia (w kN/m dla si cigych [pt], w kNm/m dla momentw cigych [mr] i [ms], w m dla osiada liniowych [Wt] i w stopniach dla osiada ktowych [Phir] i [Phis]). Kierunki obcie odniesione s do lokalnych ukadw wsprzdnych. Paszczyzna r-s kadego takiego ukadu wsprzdnych ley na globalnej paszczynie x-y (w paszczynie dwigara), o t ley za rwnolegle do osi z. Obcienie liniowe (cige) zadaje si poprzez zadanie pocztku i koca obcienia w oknie roboczym. Usu sia w kierunku z momenty wok osi x wzgl. y przesunicie w kierunku t obroty wok osi r wzgl. s
53
Wprowadzanie obcie
Obcienia liniowe (cige) mona usun poprzez ich kliknicie. W pasku opcji dostpne s takie funkcje jak: [Poj.] usuwanie poprzez kliknicie pojedynczych obcie, [Ramka] i [Poli] usuwane s wszystkie obcienia znajdujce si wewntrz zadanego obszaru (cakowicie, jeli wczona jest opcja [Krz]). Usuwane mog by tylko obcienia nalece do aktualnego przypadku obcienia. Ustawienie przypadku nr 0 spowoduje, e bdzie mona usun obcienia niezalenie od przypadku. Przesu Obcienia punktowe mona zaznacza i przesuwa. Zaznaczone obcienia s zaznaczane na kolorowo. W pasku opcji dostpne s nastpujce moliwoci: [Poj.] kliknicie jednego z kocw obcienia daje moliwo przemieszczenia go w inne miejsce. Kliknicie kadego innego punktu obcienia umoliwia jego rwnolege przesuwanie jako caoci, [Poli] i [Ramka] po zaznaczeniu kocw obcie naley wskaza dwa punkty definiujce wektor przesunicia. Wasnoci... Wybranie tego polecenia uruchamia okno dialogowe, w ktrym mona edytowa wasnoci zadanych wczeniej obcie. Nr przyp. obc.: W polu grnym wybiera si numer przypadku obcie. Jeli zadaje si jeszcze dotychczas nie zastosowany numer przypadku obcie, wwczas, przy opuszczaniu okienka dialogowego lub przy przejmowaniu wartoci, otwiera si okienko dialogowe 'Przypadki obcie', w ktrym mona dokona opracowania nowego przypadku obcie. Aby zagwarantowa sobie przejrzysto tego zadawania, naley natychmiast dokona
54
przynajmniej opisu przypadku obcie, nawet wtedy, gdy chce si zada wykonywanie obwiedni dla obcie dopiero pniej. Dopasowanie do siatki Poprzez aktywacj opcji dopasowania siatki mona zmusi generator kratki do tego, aby przy generowaniu siatki brzegi obcie liniowych wystpiy jako punkty przymusowe dla stron elementw MES. W normalnym przypadku nie jest to konieczne. Jedynie dla obcie, ktre le bezporednio na elementach obok podpr dopasowanie siatki podwysza dokadno oblicze tak, e powinno si t opcj w tym wypadku aktywowa. Dla wielkoci przemieszcze nie ma to znaczenia, poniewa w kadym miejscu awy fundamentowej, ktra jest do zadania, generowany jest wze siatki. Kierunek i wielko W polu poniej zadaje si kierunek dziaania obcienia i jego wielko. Kierunki odnosz si do lokalnego ukadu wsprzdnych. Paszczyzna r-s takiego ukadu wsprzdnych ley w paszczynie globalnej x-y (=paszczynie dwigara), o t za ley rwnolegle do osi z. Dla ukadw pytowych dopuszczalne s nastpujce typy obcie:
Sia w kierunku t Momenty wok osi r wzgl. s Przesunicie w kierunku t Obroty wok osi r wzgl. s
Wielko obcienia dla si jest w kN, dla momentw w kNm, dla przesuni w m i dla obrotw w stopniach. Jeli si zadao obcienie odcinkowe, wwczas nastpuje jedynie pytanie o warto, dla obcie trapezowych za odpowiednio o wartoci w punktach pocztkowym i kocowym obcienia. Tekst W polu tekst mona dokonywa obrbki tekstu, ktry opisuje obcienie. Tekst ten umoliwia jasn identyfikacj pojedynczych obcie przy dokonywaniu wydruku.
55
Wprowadzanie obcie
3.3.3 Obcienia powierzchniowe

Dla pyt dostpne s obcienia powierzchniowe w postaci si w kierunku z. Zadaj Obcienie powierzchniowe zadaje si za pomoc amanej zamknitej. Na licie opcji dostpne s w tym celu nastpujce moliwoci: - [Poj.]: opcja standardowa. Obcienie zadawane jest za pomoc kolejnych punktw amanej. Wprowadzanie zostaje zakoczone po zamkniciu amanej. Oprcz standardowych funkcji chwytania dostpne s rwnie skrty klawiaturowe [P] przejcie amanej, [O] przejcie amanej z offsetem oraz [C] zamknicie amanej. - [Ramka]: zadawanie nastpuje za pomoc prostokta. Jeli rwnoczenie aktywna jest opcja [Ras] to orientacja prostokta zgadza si z orientacj aktualnego rastra. Jeli opcja [Ras] jest wyczona to prostokt jest zorientowany zgodnie z globalnym ukadem wsprzdnych. - [Okrg]: zadawanie nastpuje za pomoc okrgu aproksymowanego przez aman. Jeli jednoczenie aktywna jest opcja [Ras] to kt, o jaki powinien zosta obrcony okrg odnosi si do ukadu wsprzdnych aktualnego rastra. Jeli opcja [Ras] nie jest aktywna to kt ten odnosi si do globalnego ukadu wsprzdnych. Wybr polecenia wywouje okienko przecznikowo-dialogowe, w ktrym mona ustali wybrane atrybuty obcienia m.in. przypadek obcienia, do ktrego maj by przypisane zadawane obcienia. - [Dopasowanie do siatki]: Poprzez aktywacj opcji dopasowania siatki mona zmusi generator kratki do tego, aby przy generowaniu siatki brzegi obcie liniowych wystpiy jako punkty przymusowe dla stron elementw MES. W normalnym przypadku nie jest to konieczne. Jedynie dla obcie, ktre le bezporednio na elementach obok podpr dopasowanie siatki podwysza dokadno oblicze tak, e powinno si t opcj w tym wypadku aktywowa. - [Opis]: istnieje moliwo wprowadzenia tekstu np. objanie do obcienia, Przeczniki rodzaju obcie: su one do wyboru rodzaju obcienia, ktre ma zosta zadane. Do wyboru jest obcienie [rwnomierne] i [trapezowe]. Obcieniem standardowym jest obcienie rwnomierne o wielkoci -5 kN/m2 (w gruncie rzeczy obcienie rwnomierne jest szczeglnym przypadkiem
56
obcienia trapezowego). Dla obcienia rwnomiernego naley w oknie dialogowym poda jego warto a nastpnie umiejscowi obcienie na pycie. W przypadku obcienia trapezowego naley najpierw rozpi trjkt, ktrego wierzchokom przyporzdkowujemy w oknie dialogowym wartoci obcienia. Powstaje w ten sposb paszczyzna, ktra kademu punktowi na paszczynie x-y przyporzdkowuje warto obcienia, ktre naley nastpnie umiejscowi na pycie. Zadane w ten sposb wartoci s przejmowane przez kolejno zadawane obcienia dopki nie zostanie ponownie wcinity jeden z przyciskw rodzaju obcienia. Zadaj automatycznie Polecenie to suy uproszczeniu wprowadzania obcie. Po jego wybraniu obcienie zostaje zadane na caej powierzchni pyty. Nie istnieje wic konieczno okrelania jego pooenia. Usu Obcienia powierzchniowe mona usun poprzez ich kliknicie. W pasku opcji dostpne s takie funkcje jak: [Poj.] usuwanie poprzez kliknicie pojedynczych obcie, [Ramka] i [Poli] usuwane s wszystkie obcienia znajdujce si wewntrz zadanego obszaru (cakowicie, jeli wczona jest opcja [Krz]). Usuwane mog by tylko obcienia nalece do aktualnego przypadku obcienia. Ustawienie przypadku nr 0 spowoduje, e bdzie mona usun obcienia niezalenie od przypadku. Podziel, Pocz, Znajd cz wspln, Przesu Polecenia te dziaaj analogicznie jak w przypadku Obszaru pyty. Wasnoci... Wybranie tego polecenia uruchamia okno dialogowe, w ktrym mona edytowa wasnoci zadanych wczeniej obcie. Nr przyp. obc.: W polu grnym wybiera si numer przypadku obcie. Jeli zadaje si jeszcze dotychczas nie zastosowany numer przypadku obcie, wwczas, przy opuszczaniu okienka dialogowego lub przy przejmowaniu wartoci, otwiera si okienko dialogowe 'Przypadki obcie', w ktrym mona dokona opracowania nowego przypadku
57
Wprowadzanie obcie
obcie. Aby zagwarantowa sobie przejrzysto tego zadawania, naley natychmiast dokona przynajmniej opisu przypadku obcie, nawet wtedy, gdy chce si zada wykonywanie obwiedni dla obcie dopiero pniej. Dopasowanie do siatki: Poprzez aktywacj opcji dopasowania siatki mona zmusi generator kratki do tego, aby przy generowaniu siatki brzegi obcie liniowych wystpiy jako punkty przymusowe dla stron elementw MES. W normalnym przypadku nie jest to konieczne. Jedynie dla obcie, ktre le bezporednio na elementach obok podpr dopasowanie siatki podwysza dokadno oblicze tak, e powinno si t opcj w tym wypadku aktywowa. Dla wielkoci przemieszcze nie ma to znaczenia, poniewa w kadym miejscu awy fundamentowej, ktra jest do zadania, generowany jest wze siatki. Kierunek i wielko W polu poniej zadaje si kierunek dziaania obcienia i jego wielko. Kierunki odnosz si do lokalnego ukadu wsprzdnych. Paszczyzna r-s takiego ukadu wsprzdnych ley w paszczynie globalnej x-y (=paszczynie dwigara), o t za ley rwnolegle do osi z. Wielko obcienia naley poda w kN/m2. Jeli si zadao obcienie odcinkowe, wwczas nastpuje jedynie pytanie o warto, dla obcie trapezowych za odpowiednio o wartoci w punktach pocztkowym i kocowym obcienia. Tekst: W polu tekst mona dokonywa obrbki tekstu, ktry opisuje obcienie. Tekst ten umoliwia jasn identyfikacj pojedynczych obcie przy dokonywaniu wydruku.
3.3.4 Obcienia termiczne

Dla dwigarw pytowych moliwe jest zadawanie obcienia gradientem temperatury (rnic temperatury midzy grn i doln powierzchni pyty lub przedni i tyln powierzchni tarczy). Zadanie wartoci dodatniej oznacza, e cieplejsza strona pyty znajduje si na dole, zadanie wartoci ujemnej oznacza, e cieplejsza strona pyty znajduje si na grze.
58
Zadaj Wybr polecenia wywouje okienko przecznikowo-dialogowe, w ktrym mona ustali wybrane atrybuty obcienia m.in. przypadek obcienia, do ktrego maj by przypisane zadawane obcienia. - [Dopasowanie do siatki]: obcienia termiczne s w przypadku uycia generatora kratki standardowo punktami przymusowymi dla krawdzi elementw skoczonych. To dopasowanie mona wyczy. - [Opis]: istnieje moliwo wprowadzenia tekstu np. objanie do obcienia, [dT] ([T]) i [alfa]: przeczniki wywouj okna umoliwiajce podanie odpowiednich wartoci gradientu temperatury (temperatury rwnomiernej) i wspczynnika rozszerzalnoci cieplnej. Typowymi wartociami s: dla betonu 1,0*10-5 1/K oraz dla stali 1,2*10-5 1/K. Zadane wartoci obowizuj a do ich nastpnej zmiany.
Obcienie zadaje si poprzez zdefiniowanie w oknie roboczym trjkta lub czworokta. Usu Usuwanie obcie termicznych moliwe jest w ten sam sposb, jaki zosta opisany w przypadku obcie powierzchniowych. Przesu Po wybraniu polecenia, w pasku opcji dostpne s nastpujce moliwoci: - [Poj.]: kliknicie jednego z naronikw obcienia umoliwia przesunicie go do innego punktu. Kliknicie jednej z krawdzi umoliwi natomiast jej rwnolege przesuwanie. - [Poli], [Ramka]: wybranie tej opcji umoliwia przesunicie wszystkich naronikw obcienia znajdujcych si wewntrz zadanego obszaru. Nastpnie naley zdefiniowa wektor przesunicie przez zadanie dwch punktw.
59
Wprowadzanie obcie
Wasnoci... Wybranie tego polecenia uruchamia okno dialogowe, w ktrym mona edytowa wasnoci zadanych wczeniej obcie. W polu grnym wybiera si numer przypadku obcie. Jeli zadaje si jeszcze dotychczas nie zastosowany numer przypadku obcie, wwczas, otwiera si przy opuszczaniu okienka dialogowego lub przy przejciu wartoci okienko dialogowe 'Przypadki obcie', w ktrym mona dokona opracowania nowego przypadku obcie. Aby zagwarantowa sobie przejrzysto tego zadawania, naley natychmiast dokona przynajmniej opisu przypadku obcie, nawet wtedy, gdy chce si dokona kombinacji obcie dopiero pniej Dla obcie termicznych przy generowaniu siatki za pomoc generatora kratek obcienia termiczne s standardowo punktami wymuszenia dla brzegw elementw MES. Jeeli dokona si wyczenia dopasowania siatki, wwczas te elementy MES, ktrych rodek cikoci ley wewntrz obcienia, s obcione takim obcieniem termicznym. W polach poniej mona dokona zmiany zadawanych wartoci obcienia. S to: rnica temperatury dT i wspczynnik rozszerzalnoci liniowej (stal ma wspczynnik 1.2e-5 1/K, beton 1.0e-5 1/K). W polu tekst mona dokonywa obrbki tekstu, ktry opisuje obcienie. Tekst ten umoliwia jasn identyfikacj pojedynczych obcie przy dokonywaniu wydruku.
60
3.3.5 Obcienia standardowe

Zastosowanie w programie obcie standardowych stwarza moliwo zdefiniowania i zapisania na dysku wzoru obcie, ktre czsto powtarzaj si w przypadku rnych konstrukcji. Aby zastosowa takie obcienie wystarczy tylko odnale je na dysku i doda do zbioru danych. Zapisywanie obcie standardowych na dysku pozwala take na ich wymian pomidzy projektami. Obcienie standardowe przedstawiane jest w oknie roboczym jako prostokt, ktrego wymiary odpowiadaj najwikszemu wymiarowi powierzchni obcienia i w ktrym zaznaczony jest jego punkt odniesienia. Za pomoc polecenia Obcienia Obc. standardowe Info mona zaznaczy poszczeglne obcienia standardowe i zobaczy ich szczegy. Utwrz Polecenie to suy do tworzenia nowych obcie standardowych. Odbywa si to poprzez zaznaczenie obcie niezalenych od siatki, ktre chce si doda do obcienia standardowego. Wszystkie zaznaczone obcienia s zapisywane razem jako nowe obcienie standardowe pod wasn nazw a pojedyncze skadowe tego obcienia zostaj usunite. Kolejno postpowania w przypadku tworzenia obcienia standardowego jest nastpujca: 1. Naley zaznaczy odpowiednie obcienia, ktre maj by dodane do obc. standardowego. Jeli w pasku opcji wczona jest opcja [Dod] to do istniejcego ju wyboru mona dodawa kolejne obcienia. Zawsze oferowane s tylko obcienia nalece do aktualnego przypadku obcienia. Jeli numer przypadku obcienia ustawiono na 0 to oferowane s obcienia nalece do wszystkich przypadkw. Naley poda punkt odniesienia obcienia standardowego. Podczas pniejszego zadawania tego obcienia, punkt ten pomoe odpowiednio umiejscowi obcienie standardowe. Naley poda domyln orientacj obcienia standardowego. W tym celu naley zdefiniowa kt, o jaki obcienie bdzie obracane podczas wstawiania. Jest to kt w stosunku do osi x globalnego ukadu wsprzdnych. W okienku naley poda nazw, pod jak obcienie standardowe bdzie zapisane na dysku.
2.
3.
4.
Zadaj Po zdefiniowaniu obcienia standardowego mona je zada za pomoc polecenia Obcienia Obc. standardowe Zadaj. Kolejno postpowania jest nastpujca:
61
Wprowadzanie obcie
1. 2.
3.
Po wywoaniu polecenia otwiera si okno, w ktrym naley poda nazw obcienia standardowego do wstawienia. Naley poda punkt wstawienia obcienia standardowego, czyli punkt, ktry bdzie si pokrywa z punktem odniesienia obcienia standardowego zdefiniowanym podczas jego tworzenia. Dostpne s w tym celu wszystkie opcje chwytania. Naley poda kt, o jaki zostanie obrcone obcienie standardowe podczas wstawiania. Jest to kt wzgldem osi x globalnego ukadu wsprzdnych. Podaje si go poprzez zdefiniowanie w oknie roboczym dwch punktw.
Usu Obcienie standardowe mona usun poprzez jego kliknicie w oknie roboczym. Dostpne s te same opcje, co w przypadku obcienia powierzchniowego. Roz Polecenie to umoliwia rozoenie obcienia standardowego na obcienia skadowe. Aby to zrobi naley wybra odpowiednie obc. standardowe przez kliknicie. Rozoone obcienie standardowe jest usuwane ze zbioru danych (zapisane na dysku obc. standardowe nie s usuwane). Dostpne s te same opcje, co w przypadku obcienia powierzchniowego. Info Obcienie standardowe przedstawiane jest w oknie roboczym jako prostokt, ktrego wymiary odpowiadaj najwikszemu wymiarowi powierzchni obcienia i w ktrym zaznaczony jest jego punkt odniesienia. Za pomoc polecenia Obcienia Obc. standardowe Info mona zaznaczy poszczeglne obcienia standardowe i zobaczy ich szczegy. Kliknicie obcienia standardowego spowoduje pokazanie obcie, z ktrych zbudowane zostao obcienie standardowe. Wasnoci... Wybranie tego polecenia uruchamia okno dialogowe, w ktrym mona edytowa wasnoci zadanych wczeniej obcie. W polu grnym wybiera si numer przypadku obcie. Jeli zadaje si jeszcze dotychczas nie zastosowany numer przypadku obcie, wwczas, otwiera si przy opuszczaniu okienka dialogowego lub przy przejciu wartoci okienko dialogowe 'Przypadki obcie', w ktrym mona dokona opracowania nowego przypadku obcie. Aby zagwarantowa sobie przejrzysto tego zadawania, naley natychmiast
62
dokona przynajmniej opisu przypadku obcie, nawet wtedy, gdy chce si dokona kombinacji obcie dopiero pniej. W polu poniej mona dokona wyboru nowego obcienia standardowego, poprzez wprowadzenie odpowiedniej nazwy pliku lub poprzez otwarcie, za pomoc przycisku ' ... ' okienka wyboru plikw, celem dokonania wyboru nowego pliku. W polu tekst mona dokonywa obrbki tekstu, ktry opisuje obcienie. Tekst ten umoliwia jasn identyfikacj pojedynczych obcie przy dokonywaniu wydruku. Pole geometria pokazuje pooenie obcienia. Chodzi tu o punkt wczenia obcienia standardowego, odniesionego do globalnego ukadu wsprzdnych. Pola tego nie mona edytowa.
3.3.6 Predefiniowane obcienia standardowe

Wraz z programem Plato dostarczane s pliki obcie standardowych zgodnych z norm DIN od k wzkw widowych. Znajduj si one w katalogu <katalogFEM>\lastbild. Dodatkowe informacje na temat tych obcie znajduj si w tym samym katalogu w plikach Gabelsta.txt i SLW_Last.txt.
3.3.7 Obcienia wdrujce.

Zastosowanie obcie wdrujcych stwarza moliwo atwego zamodelowania zmiennego pooenia obcie stosowanych np. w przypadku obliczania dwigarw mostowych lub torowisk dwigw. Obcienie wdrujce skada si z okrelonej liczby identycznych obcie standardowych, ktre dziaaj wzdu zdefiniowanego odcinka. Obcienia standardowe prezentowane s jako odcinek z zaznaczonymi kolejnymi pooeniami obcienia standardowego. Za pomoc polecenia Obcienia Obc. wdrujce Info mona uzyska szczegowe informacje na temat wybranych obc. wdrujcych. Zadaj Wzdu wybranego odcinka, w rwnych odstpach mona zada okrelon liczb pooe obc. standardowego. Otrzymaj one rosnce numery przypadku obcie. Po wywoaniu polecenia naley poda numer przypadku obcienia. Bdzie to numer przyporzdkowany pierwszemu pooeniu obcienia. Kolejne pooenia otrzymaj
63
Wprowadzanie obcie
rosnce kolejno numery. Nastpnie otwiera si okno, w ktrym mona wybra obcienie standardowe. Po opuszczeniu tego dialogu naley zdefiniowa odcinek, wzdu ktrego ma dziaa wybrane obcienie standardowe. Liczb pooe tego obcienia (wczajc w to pooenie pocztkowe i kocowe) podaje si w oknie dialogowym. Najmniejsza ilo pooe wynosi wic 2. Usu Usuwanie obcie wdrujcych nastpuje podobnie jak w przypadku obcie powierzchniowych. Roz Obcienia wdrujce mona rozoy na tworzce je obcienia standardowe. Skadowe obcienia standardowe pozostaj z przypisanymi im numerami przypadkw obcienia, natomiast wszystkie dane dotyczce obcienia wdrujcego zostaj usunite. Podczas rozkadania obcienia wdrujcego dostpne s wszystkie opcje jak w przypadku obcie powierzchniowych. Przesu Istnieje moliwo przemieszczania odcinka, wzdu ktrego dziaa obcienie wdrujce. W pasku opcji dostpne s nastpujce moliwoci: - [Poj.]: najpierw naley zaznaczy obcienie wdrujce, ktre ma by przesunite. Kliknicie na jeden z kocw odcinka umoliwi jego przeniesienie w inne pooenie. Kliknicie odcinka w innym miejscu umoliwia jego rwnolege przesuwanie. - [Poli] i [Ramka]: naley zaznaczy kocowe wzy obcienia wdrujcego, ktre maj zosta przesunite. Nastpnie za pomoc dwch punktw definiuje si wektor przesunicia. Info Obcienia standardowe prezentowane s jako odcinek z zaznaczonymi kolejnymi pooeniami obcienia standardowego. Za pomoc polecenia Obcienia Obc. wdrujce Info mona uzyska szczegowe informacje na temat wybranych obc. wdrujcych. Po wywoaniu polecenia przedstawione zostan wymiary poszczeglnych obcie standardowych. Kliknicie pojedynczego obcienia wdrujcego spowoduje wywietlenie pierwszego pooenia obcienia standardowego wraz z jego rozbiciem na pojedyncze obcienia skadowe.
64
Wasnoci...
Wybranie tego polecenia uruchamia okno dialogowe, w ktrym mona edytowa wasnoci zadanych wczeniej obcie.
W polu grnym wybiera si startowy numer przypadku obcie. Wychodzc z tego numeru startowego kademu ustawieniu obcienia zostaje przyporzdkowany jego wasny przypadek obcie. Jeli zadaje si jeszcze dotychczas nie zastosowany numer przypadku obcie, wwczas, otwiera si przy opuszczaniu okienka dialogowego lub przy przejciu wartoci okienko dialogowe 'Przypadki obcie', w ktrym mona dokona opracowania nowego przypadku obcie. Aby zagwarantowa sobie przejrzysto tego zadawania, naley natychmiast dokona przynajmniej opisu przypadku obcie, nawet wtedy, gdy chce si dokona kombinacji obcie dopiero pniej. Poniewa rne ustawienia obcie wdrujcych czsto przyporzdkowane s jednej grupie obcie, naley uwaa na to by ich przypadki obcie nie wystpoway w innych obcieniach. Mona rwnie dokona edycji liczby ustawie obcienia. Zadana liczba wcza punkt pocztkowy i kocowy obcienia wdrujcego jako ustawienie obcienia. W polu poniej mona dokona wyboru nowego obcienia standardowego, poprzez wprowadzenie odpowiedniej nazwy pliku lub poprzez otwarcie, za pomoc przycisku ' ... ' okienka wyboru plikw, celem dokonania wyboru nowego pliku. W polu tekst mona dokonywa obrbki tekstu, ktry opisuje obcienie. Tekst ten umoliwia jasn identyfikacj pojedynczych obcie przy dokonywaniu wydruku.
3.3.8 Sprenie
W module istnieje moliwo zadawania elementw sprajcych. Su do tego nastpujce funkcje: Zadaj Wybr polecenia wywouje okienko przecznikowodialogowe, w ktrym mona ustali wybrane atrybuty obcienia m.in. przypadek obcienia, do ktrego maj by przypisane zadawane obcienia.
65
Wprowadzanie obcie
[SG -...]: kliknicie przecznika umoliwia zmian nazwy elementu sprajcego, [Opis]: istnieje moliwo wprowadzenia tekstu np. objanie, [Sia sprajca]: kliknicie przecznika otwiera okno dialogowe, w ktrym mona poda warto siy sprajcej. Element sprajcy wprowadza si za pomoc amanej zamykanej podwjnym klikniciem myszy. Dodatkowo naley zdefiniowa odlego elementu sprajcego od paszczyzny rodkowej pyty (w metrach). Dodatnie wartoci oznaczaj, e element sprajcy ley ponad paszczyzn rodkow. Wstaw punkt Polecenie umoliwia zadanie w istniejcym ju elemencie sprajcym punktw porednich, sucych zdefiniowaniu zmiennego przebiegu elementu sprajcego w stosunku do powierzchni rodkowej pyty. Wygad Wybranie tej opcji spowoduje usunicie wszystkich punktw porednich wraz z wyzerowaniem odlegoci od powierzchni rodkowej. Usu Usuwanie elementw sprajcych nastpuje w taki sam sposb jak usuwanie obcie powierzchniowych. Zmie nazw, Przejmij, Podziel, Pocz Polecenia te dziaaj podobnie jak w przypadku podcigw i innych liniowych elementw konstrukcji. Przesu Za pomoc tej komendy istnieje moliwo cakowitego lub czciowego przesuwania elementw sprajcych. W pasku opcji oferowane s nastpujce moliwoci: - [Poj.]: zaznaczenie punktu amanej umoliwia jej bezporednie przesunicie. Pooenie punktu w pionie zostaje zachowane. Zaznaczenie odcinka amanej umoliwia rozciganie go jak tamy gumowej i zadanie nowego punktu. Jego odlego od powierzchni rodkowej pyty jest interpolowana liniowo. - [Poli], [Ramka]: wszystkie zaznaczone punkty s przesuwane o okrelon odlego. Mona j zdefiniowa za pomoc dwch punktw w oknie
66
roboczym. Zaznaczenie caego elementu sprajcego umoliwia jego przesuwanie w caoci. [ca.]: opcja ta dziaa w poczeniu z opcj [Poj.]. Jej uaktywnienie powoduje, e przesuwane s wszystkie elementy sprajce spotykajce si w jednym punkcie. Gdy nie jest ona aktywna przesuwany jest tylko jeden element.
Rozwinicie Wybrany element sprajcy mona za pomoc tego polecenia zobaczy z boku, aby oceni jego przebieg na gruboci pyty. Wasnoci... Wybranie tego polecenia uruchamia okno dialogowe, w ktrym mona edytowa wasnoci zadanych wczeniej obcie. W polu grnym wybiera si numer przypadku obcie. Jeli zadaje si jeszcze dotychczas nie zastosowany numer przypadku obcie, wwczas po takim zadaniu pierwszego obcienia z tym numerem otwiera si okienko dialogowe 'Przypadki obcie', w ktrym mona dokona opracowania nowego przypadku obcie. Aby zagwarantowa sobie przejrzysto tego zadawania, naley natychmiast dokona przynajmniej opisu przypadku obcie, nawet wtedy, gdy chce si dokona kombinacji obcie dopiero pniej. W polu sia sprajca mona dokona edycji siy sprajcej. W polu tekst mona dokonywa obrbki tekstu, ktry opisuje sprenie.
3.3.9 Usu
Polecenie to umoliwia szybkie i wygodne usunicie wikszych czci projektu. W okienku przecznikw mona wybra obcienia, w stosunku do ktrych funkcja powinna by aktywna. Standardowo wszystkie typy obcie s wyczone.
67
Generowanie siatki za pomoc generatora kratki
3.3.10 Przesu
Polecenie to umoliwia szybk zmian geometrii obcie. W okienku przecznikw mona wybra obcienia, w stosunku do ktrych funkcja ta powinna by aktywna. Standardowo wszystkie typy obcie s wczone.
3.3.11 Wasnoci...
Wybranie tego polecenia uruchamia okno dialogowe, w ktrym mona edytowa wasnoci zadanych wczeniej obcie. Na grze po stronie lewej znajduje si lista suca do wyboru rodzaju pozycji. Mona przy jej pomocy dokonywa przejcia midzy poszczeglnymi tablicami dla rnych rodzajw pozycji. Poniej znajduje si aktualna lista pozycji. Ustawienia na tej zakadce wane s tylko dla tych pozycji, ktre wczeniej zostay wybrane. Jeli dokonuje si jednoczesnego wyboru wielu pozycji, ktre posiadaj sprzeczne pomidzy sob ustawienia, wwczas pola, na ktrych to zachodzi zostaj zaciemnione. Ustawienia jakiej pozycji mona dokona bezporednio w oknie roboczym. Jeli na przykad klikniemy w obcienia liniowe, wwczas pokazane zostaj w odpowiedniej zakadce pokazane ustawienia dotyczce tego obcienia. Jednoczenie zostaje ono zaznaczone na licie pozycji. (funkcjonuje to tylko wtedy, jeli jako rodzaj pozycji wybrano ju wczeniej 'Obc. liniowe'. Przy pomocy takiego dziaania nie mona przej do innej zakadki) Podwjne kliknicie w jak pozycj daje moliwo nadania jej innej nazwy, a tym samym przemianowania tej pozycji. Poprzez nacinicie na klawiaturze klawisza [Del] (Usu) mona dokona usunicia tej pozycji. Ostatnie dwie opisane tu akcje w przeciwiestwie do zmian wprowadzanych na zakadkach powoduj dziaanie bezporednio to znaczy wprowadzone zmiany nie tylko zostaj pokazane na licie, lecz od razu wprowadzone do projektu
3.4 GENEROWANIE SIATKI ZA POMOC GENERATORA KRATKI

Generator kratki odnosi si bezporednio do krawdzi obszarw pytowych i pl obcie. Na kadym obszarze pyty i kadym polu obcienia rozpita zostaje kratka o wczeniej zadanej wielkoci oczka i orientacji.
68
Uwaga: Nie jest moliwe uywanie w obrbie jednego modelu MES zarwno generatora makro jak i generatora kratki. Wygenerowanie nowej siatki MES powoduje usunicie ju istniejcej. Aby policzy projekt wedug obydwu metod, naley go zapisa jako oddzielne modele.
3.4.1 Definiowanie kratki

Pierwszym krokiem w generowaniu jest rozpicie nad pojedynczymi obszarami pyt i polami obcie kratki. Jeli kratka nie zostanie rozpita, to generator uyje kratki standardowej. Zadawanie kratki moliwe jest poprzez zaznaczenie ich w oknie roboczym i uycie polecenia Siatka Kratka Zadaj. Po wywoaniu funkcji pojawia si okienko, w ktrym mona zada wszystkie wartoci potrzebne do wygenerowania kratki. Pocztek kratki mona ustali za pomoc przecznika [Pocztek] i wybranie punktu w oknie roboczym. Wielko oczka kratki mona zada na dwa rne sposoby:
za pomoc przecznika [Ilo] rozpina si w oknie roboczym prostokt. Nastpnie w oknie dialogowym naley poda wartoci nr i ns, ktre oznaczaj podzia tego prostokta odpowiednio w kierunku r i s. Po zadaniu tych wartoci program przeliczy wynikajc z nich liczb elementw dr i ds. Liczby te mona jeszcze edytowa. za pomoc przecznika [Dugo boku] mona bezporednio poda wymiar oczka w obydwu kierunkach.
Wybr przecznika [Kt] umoliwia zdefiniowanie w oknie roboczym kta generowania siatki w odniesieniu do dodatniej czci osi x globalnego ukadu wsprzdnych. Wywoanie bezporednio polecenia Siatka Kratka Generuj, bez podania adnych wartoci dotyczcych kratki spowoduje uycie przez program nastpujcych wartoci: - pocztek w punkcie (0,0) - wymiar oczka kratki w obydwu kierunkach 1 m - kt 0 stopni
69
Generowanie siatki za pomoc generatora makro
3.4.2 Zmiana pojedynczych atrybutw kratki

Za pomoc polecenia Siatka atrybuty kratki. Kratka Zmie mona zmienia poszczeglne
3.4.3 Rozpoczcie generowania siatki MES.

Generowanie siatki MES uruchamia si za pomoc polecenia Siatka Kratka Generuj. Na podstawie zadanej wczeniej kratki nastpuje podzia na elementy skoczone. Dodatkowo uwzgldniane s podczas generowania zagszczenia siatki. Jeli wczeniej zostao zdefiniowane podoe sztywne (metoda Pasternaka) i wystaje ono poza powierzchni pyty to przed wygenerowaniem siatki pojawi si okno dialogowe, w ktrym mona poda rozmiar oczka i kt obrotu wykorzystywany przy podziale tego konierza wok pyty.
3.4.4 Zmiana sposobu prezentacji

Polecenie Siatka Kratka Kratka/Siat/Poz suy do zmiany sposobu prezentacji w oknie roboczym. Dostpne s 3 tryby: - zwyka prezentacja geometrii, - prezentacja kratki, - prezentacja wygenerowanej siatki MES
3.5 GENEROWANIE SIATKI ZA POMOC GENERATORA MAKRO

Wykorzystanie generatora makro polega na pokryciu dwigara trjktnymi lub czworoktnymi elementami, tzw. makrami. Podczas generowania, program najpierw tworzy dla tych makr siatki MES. Nastpnie dopasowuje do siebie siatki z poszczeglnych makr. Wykorzystuje przy tym inny algorytm ni generator kratki. Generator makro jest, co prawda, bardziej kompleksowy w uyciu i nie posiada tak wielu automatycznych funkcji jak generator kratki, lecz oferuje wicej moliwoci samodzielnego ksztatowania siatki MES i zdaniem wielu uytkownikw tworzy lepsze siatki w przypadku struktur okrgych. Uwaga: Generator makro nie uwzgldnia punktw przymusowych pochodzcych od obcienia i geometrii. To na uytkowniku spoczywa odpowiedzialno, aby tak zadawa makra, eby powstaa siatka dopasowana do danego dwigara.
70
Uwaga: Nie jest moliwe uywanie w obrbie jednego modelu MES zarwno generatora makro jak i generatora kratki. Wygenerowanie nowej siatki MES powoduje usunicie ju istniejcej. Aby policzy projekt wedug obydwu metod, naley go zapisa jako oddzielne modele.
3.5.1 Zadawanie makra.

Zadawanie makra umoliwia polecenie Siatka Makro Zadaj i polega na zdefiniowaniu zamknitej amanej. W pasku opcji dostpne s nastpujce moliwoci:
[Poj.]: makro zadawane jest za pomoc amanej. Oprcz normalnych opcji chwytania dostpne s take skrty klawiaturowe: [P] przejmowanie amanej, [O] przejmowanie amanej z offsetem i [C] zamknicie amanej. Jeli adna z tych opcji nie zostanie uyta to program zamknie aman automatycznie po wprowadzeniu czwartego punktu. [Ramka]: zadawanie makra za pomoc prostokta. [Okrg]: zadawanie makra za pomoc okrgu aproksymowanego przez aman [Ras]: uaktywnienie tej opcji wraz z [Ramka] lub [Okrg] spowoduje dostosowanie makra do orientacji aktualnego rastra, jej wyczenie spowoduje dopasowanie makra do globalnego ukadu wsprzdnych.
Wybranie tego polecenia spowoduje stworzenie makra we wszystkich polach obcie lub obszarach pyty, w ktrych jeszcze adne makro nie zostao zdefiniowane.
3.5.2 Usuwanie elementw makra

Aby usun elementy makra mona skorzysta z jednego z dwch polece. Za pomoc polecenia Siatka Makro Usu mona usun makro zaznaczajc je w oknie roboczym. Dostpne s przy tym takie same opcje jak w przypadku obszarw pyt. Za pomoc polecenia Siatka Makro Usu-Pos mona usuwa makra tylko z wybranego obszaru pyty.
71
Generowanie siatki za pomoc generatora makro
3.5.3 Dzielenie
Za pomoc polecenia Siatka Makro Podziel mona podzieli makro na kilka czci. W ten sposb mona szybko i prosto podzieli due makra, obejmujce np. obrys caej pyty na 3 albo 4 makra prostoktne. W oknie dialogowym mona zadecydowa, czy kierunki linii podziau maj by dostosowane do ukadu wsprzdnych aktualnego makra, aktualnego rastra czy obrcone o z gry zadany kt.
W pasku opcji dostpne s nastpujce moliwoci:
[---]: linia podziau przechodzi przez punkt wyznaczony pooeniem kursora wzdu uwidocznionych linii, [ | ]: linia podziau przebiega prostopadle do kierunku r zbrojenia, rwnolegle do kierunku s aktualnego rastra lub prostopadle do zadanego kta, [-|-]: ta opcja jest kombinacj dwch poprzednich. Linie podziau odnosz si do kierunku zbrojenia, aktualnego rastra lub zadanego kta, [ / ]: lini podziau wyznaczaj dwa wybrane punkty. Ustawienia w oknie dialogowym nie maj wpywu na t funkcj. [/\/]: linia podziau jest aman zadawan w oknie roboczym, ktr koczy podwjne kliknicie myszy. amanej nie mona zamkn. Ustawienia w oknie dialogowym nie maj wpywu na t funkcj.
Wybierajc jeden z trzech pierwszych wariantw zaznacza si makro przez podanie punktu podziau. W przypadku dwch kolejnych wariantw makro wybiera si przez podanie pierwszego punktu.
3.5.4 czenie
czenie makr dostpne jest po wybraniu polecenia Siatka czenie nastpuje tak, jak w przypadku pyt. Makro Pocz.
3.5.5 Przesuwanie
Za pomoc polecenia Siatka Makro Przesu mona przesuwa makra w caoci lub czciowo. W pasku opcji dostpne s nastpujce moliwoci:
72
[Poj.]: zaznaczenie naronika umoliwia jego bezporednie przesunicie. Zaznaczenie krawdzi makra umoliwia rozciganie jej jak tamy gumowej i zadanie nowego punktu. [Poli], [Ramka]: wszystkie zaznaczone punkty s przesuwane o okrelon odlego. Mona j zdefiniowa za pomoc dwch punktw w oknie roboczym. Zaznaczenie caego makra umoliwia jego przesuwanie w caoci. [ca.]: opcja ta dziaa w poczeniu z opcj [Poj.]. Jej uaktywnienie powoduje, e przesuwane s wszystkie makra spotykajce si w jednym punkcie. Gdy nie jest ona aktywna przesuwane jest tylko jedno makro.
3.5.6 Okrge otwory w makrach

Za pomoc polecenia Siatka Makro Kontur mona przesuwa wzy makra na brzeg konturu otworu. Okrg definiuje si za pomoc jego rodka i punktu na krawdzi. Do tej krawdzi zostan przesunite wszystkie zaznaczone wzy makra. Uwaga: Polecenie to moe zmieni makro tak bardzo, e nie bdzie moliwe pniejsze jego wygenerowanie. Zanim zostanie ono uyte naley si wic dobrze zastanowi.
3.5.7 Podzia krawdzi makra

Dla kadej krawdzi makra mona osobno zdecydowa, na ile elementw MES zostanie ona podzielona. W sumie do dyspozycji s trzy sposoby podziau: - izometrycznie: za pomoc polecenia Siatka Makro izometrycznie wszystkie krawdzie makra zostan podzielone na tak sama liczb czci. Ich ilo podaje si w oknie dialogowym. - parametrycznie: za pomoc polecenia Siatka Makro parametrycznie wszystkie zaznaczone krawdzie makra zostan podzielone w rwnych odstpach. Wielko tych odstpw podaje si w oknie dialogowym. - Podziel wszystko: Za pomoc polecenia Siatka Makro Podziel wszystko mona podzieli wszystkie krawdzie makra na raz w rwnych odstpach. Wielko tych odstpw podaje si w oknie dialogowym.
3.5.8 Generowanie siatki MES

Generowanie siatki MES uruchamia si poleceniem Siatka Makro Generuj. Na podstawie zadanych wczeniej makr i podziaw generowana jest siatka metody
73
Dalsza edycja siatki MES
elementw skoczonych, przeprowadzane jest dopasowanie wzw siatki na brzegach oraz jej zagszczenie wok supw. Jeli dwie ssiadujce ze sob krawdzie makra bardzo rni si pod wzgldem podziau, to dopasowywanie brzegw moe doprowadzi do przerwania generowania. Naley wwczas bardziej dopasowa podzia krawdzi do siebie.
3.5.9 Zmiana sposobu prezentacji

Polecenie Siatka Makro midzy makrem i siatk. Makro/Siatka mona zmienia sposb prezentacji
3.6 DALSZA EDYCJA SIATKI MES

Mimo zastosowania dwch rnych generatorw moe si zdarzy, e rcznie mona uzyska lepsz jak rwnie adniejsz struktur siatki. W takich przypadkach istnieje mozliwo dodatkowej jej edycji. Mona usuwa i zadawa pojedyncze elementy oraz przesuwa je na kontur otworu.
3.6.1 Zadawanie nowych elementw MES

Suy do tego polecenie Siatka opcje: Siatka MES Zadaj. Dostpne s nastpujce
[Poj.]: poprzez zadawanie wzw tworzona jest amana, ktra zamyka si wraz z zadaniem czwartego wza tworzc element skoczony. Aby zada element trjktny naley dwa razy wybra ten sam wze (np. 1-2-3-3). [Auto], [Poli], [Ramka]: we wszystkich zaznaczonych oczkach rastra umieszczany jest jeden element skoczony. Wzy s umieszczane w wzach rastra. Jeli aktywna jest opcja [Krz] to elementy umieszczane s take w oczkach, ktre nie le cakowicie w wybranym obszarze.
74
3.6.2 Uuwanie elementw MES

Aby usun element MES naley wybra polecenie Siatka Siatka MES Usu i zaznaczy go w oknie roboczym. W pasku opcji dostpne s takie same moliwoci jak w przypadku pyt.
3.6.3 Pzesuwanie wzw siatki MES

Elementy i wzy siatki MES mona przesuwa za pomoc polecenia Siatka MES Przesu. Dostpne s nastpujce opcje: Siatka
[Poj.]: zaznaczony wze mona przesun wskazujc jego nowe pooenie. Jeli wze naley do kilku elementw to przesuwany jest tylko jeden element. Wybr wza do przesunicia dokonuje si za pomoc menu kontekstowego (prawy klawisz myszy). [Poli], [Ramka]: wszystkie wybrane wzy s przesuwane o wektor
3.6.4 Okrge otwory w siatce MES

Za pomoc polecenia Siatka Siatka MES Kontur mona przesuwa wzy siatki na brzeg konturu otworu. Okrg definiuje si za pomoc jego rodka i punktu na krawdzi. Do tej krawdzi zostan przesunite wszystkie zaznaczone wzy siatki. Uwaga: Polecenie to moe zmieni elementy MES tak bardzo, e w wyniku oblicze otrzyma si bardzo niedokadne wyniki. Zanim zostanie ono uyte naley si wic dobrze zastanowi.
3.7 BDY ZADAWANIA DANYCH I MOLIWOCI ICH KONTROLI.

Przed uruchomieniem oblicze istnieje moliwo sprawdzenia poprawnoci wprowadzonych danych. Kontrol przeprowadza si za pomoc polece Siatka Kratka Kontrola, Siatka Makro Kontrola i Siatka Siatka MES
75
Uruchomienie oblicze statycznych.
Kontrola. Warunkiem przeprowadzenia kontroli jest wygenerowanie siatki. Podstaw kontroli jest przeprowadzenie testu, czy wszystkie wprowadzone przez uytkownika dane dotyczce geometrii i obcie mog zosta zamienione na dane metody elementw skoczonych. Jeli znalezione zostan bdy to Plato poda ich liczb w pasku informacyjnym i zaznaczy je w oknie roboczym. Kliknicie takiego zaznaczenia lewym klawiszem myszy spowoduje wywietlenie krtkiego komunikatu. Kliknicie prawym klawiszem myszy wywouje menu kontekstowe, oferujce rne funkcje: - w pierwszej linii wywietlana jest nazwa pozycji albo numer elementu skoczonego - za pomoc funkcji Zoom mona powikszy problematyczny obszar - wybierajc opcj zignoruj bd powoduje si zamknicie okna i zignorowanie bdu - wybierajc opcj Wskazwka wywouje si okno z dokadniejszym opisem bdu i moliwoci jego usunicia Nie wszystkie komunikaty musza rzeczywicie oznacza bd.
3.8 URUCHOMIENIE OBLICZE STATYCZNYCH.

Obliczenia statyczne uruchamia si za pomoc polecenia Wyniki Obliczenia. Powoduje to wygenerowanie na nowo modelu MES i jego obliczenie po zapisaniu. Uwaga: Po dokonaniu zmian a przed przeprowadzeniem oblicze naley na nowo wygenerowa siatk MES, poniewa w przeciwnym razie dokonane zmiany nie zostan uwzgldnione w projekcie.
3.8.1 Ustalenie trybu oblicze

Obliczenia statyczne Obliczenia standardowe do okrelenia przemieszcze, wielkoci przekrojowych i reakcji podporowych. Trzon obliczeniowy programu oferuje obok oblicze liniowych take moliwo wyczenia spryn rozciganych/ciskanych. Obliczenia prowadzone s wwczas w sposb iteracyjny a do spenienia odpowiedniego warunku lub do osignicia zadanej liczby krokw iteracyjnych. Jeli dokona si wyboru tej opcji wwczas program prowadzi obliczenia tak dugo a wyeliminowane zostan wszystkie niedopuszczalne siy podporowe lub te osignita zostanie dopuszczalna liczba iteracji.
76
Obliczenia dynamiczne Okrelone zostaj czstoci drga wasnych wraz z odpowiadajcymi im postaciami drga wasnych. Dla oblicze w wzach MES musz istnie dyskretne masy. Okrelane s one z ciaru wasnego elementw konstrukcyjnych, jeli w opisie materiaw podana zostaa gsto materiau konstrukcyjnego wiksza od zera. Poza tym istnieje moliwo okrelenia mas z obcie. Obliczenia wykonywane s dla okrelonej liczby wartoci wasnych (do ustawienia w polu Ustawienia). Dla okrelenia poszczeglnych wartoci wasnych prowadzona jest zwyka iteracja. Prowadzenie oblicze dla konsystentnych macierzy mas podwysza dokadno. Niekonsystentne macierze mas s interesujce z punktu widzenia testowania lub przy problemach numerycznych. Ustawienie tej opcji nastpuje w okienku dialogowym 'Opcje'. Numeryczna dokadno rozwizania i kinematyczna zmienno Dokadno rozwizania okrela bd, ktry powstaje przy rozwizaniu ukadu rwna. Naley przy tym zwrci uwag, e okrelany jest tu wycznie bd, ktry wynika z rozwizania ukadu rwna. Inne czynniki, ktre wpywaj na bd takie jak np. wynikajce ze zbyt grubego podziau na elementy skoczone, nie s przy tym tecie uwzgldniane. Prezentowana posta wasna przedstawia rozdzia sztywnoci macierzy sztywnoci ukadu. Test zmiennoci geometrycznej ukadu suy do rozpoznania i zlokalizowania tej zmiennoci dla caego ukadu lub jego czci traktowanych jako ciao sztywne. Niewidoczne moliwoci ruchu sztywnego, jak np. obroty w przegubach pokazane s kolorowo. Aby mc w ogle okreli zerowe wartoci wasne przyporzdkowane zostao rwnaniu wartoci wasnych pewne spektrum przesuni. Mona je przy pomocy polecenia Opcje zmienia (Ustawienie= 0,1). Kinematyczna zmienno i numeryczna dokadno rozwizania s obliczane wsplnie. Ustawienia W polu Ustawienia zadaje si okrelone wartoci wstpne dla pewnych oblicze. Poszczeglne wartoci zmieniaj si i s wane zawsze stosownie do wybranego rodzaju oblicze. Dla oblicze nieliniowych mona ustawi granic dokadnoci oblicze i maksymaln liczb iteracji. Obydwie wielkoci okrelaj kryterium przerwania oblicze. Pytanie o obydwie wartoci zadawane jest take przy innych rodzajach oblicze, w tych wypadkach wane s kadorazowo wasne
77
Zmiana wartoci standardowych
wartoci graniczne. Przy obliczeniach dynamicznych naley dodatkowo zada ilo wartoci i wektorw wasnych. Przy sprawdzaniu geometrycznej zmiennoci ukadu program oczekuje zadania obok granicy dokadnoci i maksymalnej liczby iteracji take liczby okrelajcej wartoci spektrum przemieszcze wzgldnie liczby stopni swobody. Okrelonych zostaje przy tym tyle przemieszcze ukadu traktowanego jako ciao sztywne (wzgldnie kombinacji liniowych tych przemieszcze) ile zostao zadanych wartoci spektralnych. Jeli istnieje wicej stopni swobody wwczas nie zostaj one ujte przez program.
3.9 ZMIANA WARTOCI STANDARDOWYCH

Za pomoc polecenia Ekstra Standardy Wartoci standardowe mona zmieni nastpujce wielkoci: - promie chwytania (w cm) - ilo miejsc po przecinku w raporcie w oknie roboczym
3.10 ZAMYKANIE MODUU

Po wywoaniu funkcji Plik Zakocz pojawi si pytanie o zapisanie zmian w aktualnym pliku. Wybranie opcji Tak spowoduje zapisanie danych i zamknicie programu. Wybranie opcji Nie spowoduje zamknicie programu bez zapisywania danych. W przypadku wyboru opcji Anuluj program nie zostanie zamknity.
3.11 PRZYKAD
W celu zaoenia nowego projektu, po uruchomieniu programu naley w menu grnym w ybra polecenie Plik Nowy. Otworzy si okno dialogowe, w ktrym podajemy nazw nowego pliku (modelu MES).
78
W menu grnym wybieramy polecenie Extra Raster. Nastpnie w wywoanym oknie wybieramy Raster Nowy Kartezjaski stay.
W ten sposb zdefiniowalimy raster, ktry bdzie pomocny w zadawaniu pozycji. Opuszczamy okno dialogowe klikajc OK.
79
Przykad
Przystpimy teraz do zadania obszaru pyty. W zwizku z tym wybieramy kolejno Pozycje Obszar pyty Zadaj.
Wybieramy opcj Ramka z dolnego paska i w oknie roboczym zadajemy prostoktny obszar pyty.
Teraz zadamy cz pyty o brzegu w ksztacie okrgu. W tym celu z paska opcji wybieramy Okrg, a nastepnie w oknie roboczym zadajemy ten obszar pytowy
80
zaznaczajc klikniciem rodek i punkt brzegowy. Otrzymamy wtedy obraz pozycji jak na rysunku poniej.
W zwizku z tym, e pola nachodz na siebie wybieramy funkcj Pozycje Obszar pyty Pocz i w oknie roboczym zaznaczamy kolejno po sobie obydwa obszary pytowe poprzez kliknicie wewntrz kadego z nich. Gdy zaznaczone s obydwa obszary, pojawia si czerwony obrys. Przedstawia on proponowane przez PlaTo poczenie obszarw. Poczenie to naley zaakceptowa bd odrzuci.
81
Przykad
W celu uzyskania dokadniejszych wynikw podzielimy obszar pyty na dwie czci wybierajc polecenie Pozycje Obszar pytowy Podziel i z listwy opcji [ | ] a nastpnie klikajc wewntrz obszaru pyty w podanym przez nas miejscu podziau. Po wykonaniu tych czynnoci okno robocze powinno wyglda nastpujco:
82
W nastpnej kolejnoci zadamy pokrgy otwr. W tym celu wybieramy z menu grnego Pozycje Otwr Zadaj. Z paska opcji wybieramy Okrg i w obszarze pyty zaznaczamy rodek i punkt brzegowy otworu.
W celu uzyskania poowy koa naley wybra funkcj Pozycje Otwr Podziel oraz z paska opcji [ | ]. Podziau otworu dokonujemy poprzez kliknicie wewntrz obszaru otworu w odpowiednim miejscu. Otwr zosta podzielony na dwie czci.
83
Przykad
Usuwamy jedn z nich korzystajc z funkcji Usu tak, aby otrzyma obraz widoczny poniej.
84
Kolejn czynnoci bdzie zadanie podcigu. W tym celu naley z menu grnego wybra Pozycje Podcig Zadaj. Nastpnie w oknie roboczym poprzez kliknicie zadajemy pocztek podcigu, przecigamy myszk do punktu kocowego i poprzez powtrne kliknicie w obszarze punktu kocowego zadajemy punkt kocowy podcigu. Analogicznie postpujemy w celu zdefiniowania drugiego podcigu.
Kolejnym elementem naszego projektu bdzie podpora liniowa. Zadajemy j wybierajc z menu grnego Pozycje Podpora liniowa Zadaj. Teraz moemy ju w oknie roboczym zada podpor liniow.
85
Przykad
Teraz przystpimu\y do zadania supw. W tym celu z menu grnego wybieramy Pozycje Sup Zadaj. Poprzez kliknicie ustawiamy supy w podanych miejscach.
86
Przed zadaniem ostatniego supa znajdujcego si wewntrz obszaru pyty, naley w okienku przecznikw wybra Ustawienia... i na zakadce Sup wybra opcj Skos oraz na zakadce Skos wprowadzi liczb podziaw rwn 5 (zwikszy to dokadno oblicze w pobliu supa).
Okno dialogowe opuszczamy klikajc OK. Teraz ustawiony przez nas sup bdzie posiada skosy w miejscu poczenia z pyt, co wyranie odrnia go od pozostaych supw. W ten sposb zdefinowalimy pozycje: obszary pytowe PL-1 i PL-2, podcigi UZ-1, UZ-2, podpor liniow RB-1, otwr OTW-3, supy ST-1 do ST-5.
87
Przykad
Przystpimy teraz do zdefiniowania obcie. Analogicznie jak poprzednio, korzystajc z menu grnego przeczamy si w tryb zadawania obcie punktowych.
W oknie roboczym ustawiamy teraz si w podanym miejscu, np. w miejscu zaznaczonym na rysunku poniej. Przed ustawieniem siy zmieniamy przypadek obcie na Lfn = 2 korzystajc z ikonki [ > ]. Spowoduje to zakwalifikowanie naszego obcienia do obcie zmiennych. Warto siy zadajemy w oknie edycji, klikajc
88
uprzednio przycisk Pt i wpisujc z klawiatury np. -30 (kN). Po ustawieniu siy PlaTo automatycznie otworzy okno dialogowe Wasnoci przypadkw obcienia. Nasze obcienie zostao przyporzdkowane do przypadku obcie 2 (LF = 2). Ta informacja jest nam potrzeban do ustalenia wspczynnika obcienia gamma_f = 1,2 (obcienie zmienne) wspczynnik ten wprowadzamy po klikniciu na klawisz [...] w polu Kombinacje obcie. Korzystajc z tego, e znajdujemy si w tymmiejscu, zadajmy rwnie wspczynnik gamma_f = 1,3 dla obcienia zmiennego przypisanego do pyty (PL-1)-1, (PL-2)-1 oraz wspczynnik gamma_f = 1,1 dla ciaru wasnego pyty przypisanego do przypadku LF = 1.
W celu zdefiniowania siatki wybieramy z menu grnego Siatka Kratka Zadaj. W oknie przecznikw pojawi si cztery moliwoci: dugo boku, ilo, pocztek i
89
Przykad
kt. Wybieramy opcj dugo boku i w oknie dialogowym wpisujemy wymiary oczka siatki w obydwu kierunkach rwne 0,5 m. Po wykonaniu tej czynnoci poprzez kliknicie w ten obszar pyty, na ktrym znajduje si otwr i sup ze skosem definiujemy obszar o zagszczonych oczkach siatki.
Wybieramy teraz polecenie Siatka Kratka Generuj w celu rozpoczcia generowania siatki MES. W obszarze, na ktrym znajduje si sup i otwr siatka bdzie zagszczona. Wybierajc funkcj Siatka Kratka Kontrola Oglna kontrola PlaTo sprawdzi, czy wszystkie pozycje zostay prawidowo zadane i mog by w caoci przeniesione do danych MES.
90
Przejdziemy teraz do oblicze. Za pomoc polecenia Wyniki wywoujemy okno Obliczenia. Opuszczamy je klikajc OK.
Obliczenia
91
Przykad
Uruchomione zostaj obliczenia. Automatycznie otworzy si Viewer, w ktrym pojawi si protok oblicze a nastpnie Modu raportw, w ktrym wyniki zostan przedstawione w wersji graficznej. Moemy przeglda interesujce nas zagadnienia np. siy wewntrzne w pycie lub zbrojenie na cinanie w podcigu. W celu edycji wynikw wybieramy z pola menu Wyniki Wielkoci przekrojowe Pyta. W polu przecznikw pojawi si szereg opcji. Wybierajc kolejno przyciski [Izo], [Pow], [W], [G] otrzymamy rzne przedstawienia momentw Mx dziaajcych w pycie.
WYMIAROWANIE W celu przeanalizowania zbrojenia podcigu naley wybra z menu grnego polecenie Wymiarowanie Podcig. PlaTo otworzy okno dialogowe, w ktrym podaje si parametry geometryczne oraz materiaowe podcigu. Po opuszczeniu okna uzywajc klawisza OK. i wybraniu ikonki [Asd] otrzymamy przedstawienie przekroju zbrojenia w cm2 na dugoci podcigu.
92
93
Wstp
4 MODU RAPORTW I
WYMIAROWANIE PYT
4.1 WSTP
Jest to modu sucy do interaktywnego przegldania raportw z projektw obliczonych za pomoc Plato. Daje on szerokie moliwoci przedstawienia wynikw od przegldania na ekranie monitora do tworzenia tzw. raportu osobistego. Dostpne s takie funkcje jak wczanie i wyczanie czci konstrukcji, zadawanie przekrojw i eksportowanie wynikw w formacie DXF. Istnieje take moliwo indywidualnego ksztatowania raportu i przedstawiania wybranych fragmentw konstrukcji. Modu raportu posiada taki sam pulpit graficzny jak Plato a co za tym idzie dostpne s tu takie funkcje jak powikszanie, zadawanie rastra, korzystanie z folii. Rne typy raportw s uporzdkowane tematycznie i zgrupowane w odpowiednich menu.
4.2 PODSTAWY TEORETYCZNE DOTYCZCE WYMIAROWANIA PYT I PODCIGW WEDUG PN-B-03264:2002
4.2.1 Wytrzymaoci i modu sprystoci betonu przyjmowane do oblicze
Klasa betonu Wytrzymao gwarantowana FcG,cube [MPa] Wytrzymao charakteryst.
B15 15
B20 20 16
B25 25 20
B30 30 25
B37 37 30
B45 45 35
B50 50 40
B55 55 45
B60 60 50
B65 65 55
B70 70 60
ciskanie fck
12
94
Modu raportw i wymiarowanie pyt
Rozciga nie fctk Wytrzymao rednia na rozc. Fctm [MPa] Wytrzymao ciskanie obliczeniowa fcd dla konstr. Rozciga elbetowych i nie spronych fctd [MPa] Wytrzymao obliczeniowa na cinanie Rd [MPa] Modu sprystoci Ecm x 10-3, [MPa]
[Mpa]
1,1
1,3
1,5
1,8
2,0
2,2
2,5
2,7
2,9
3,1
3,2
1,6 8,0
1,9 10,6
2,2 13,3
2,6 16,7
2,9 20,0
3,2 23,3
3,5 26,7
3,8 30,0
4,1 33,3
4,4 36,7
4,6 40,0
0,73
0,87
1,00
1,20
1,33
1,47
1,67
1,80
1,93
2,06
2,13
0,18
0,22
0,26
0,30
0,34
0,37
0,41
0,44
0,48
0,48
0,48
26
27,5
29
30,5
32
33,5
35
36
37
38
39
4.2.2 Wymiarowanie na zginanie pyt i podcigw

W zakresie wymiarowania na zginanie wprowadzono wspczynnik redukujcy wytrzymao obliczeniow betonu =0,85 (uwzgldniajcego wpyw obcie dugotrwaych i sposb przyoenia obcienia).
4.2.2.1 Okrelanie momentw miarodajnych do wymiarowania pyty

Na podstawie momentw zginajcych Mx, My, Mxy otrzymanych w wyniku oblicze statycznych, program PlaTo okrela momenty miarodajne do wymiarowania. Zasady ich okrelania przedstawiono poniej: Gdy Mx -
My
dla Mx
- M xy
M udx = M x + M xy M udy = M y + M xy M x < M xy
lub gdy
95
Podstawy teoretyczne dotyczce wymiarowania pyt i podcigw wedug PN-B-03264:2002
M udx = 0 M udy = M y +
2 M xy
Mx
dla My
M xy
M ugx = M x + M xy M ugy = M y + M xy M y > M xy
lub gdy
M ugx = M x + M ugy = 0
Gdy Mx > My dla
2 M xy
My
M y M xy M udx = M x + M xy M udy = M y + M xy M y < M xy
lub gdy
M udx = M x + M udy = 0
dla
2 M xy
My
M x M xy M ugx = M x + M xy M ugy = M y + M xy
96
lub gdy
M x > M xy
M ugx = 0 M ugy = M y +
2 M xy
Mx
gdzie: Mud moment mairodajny dla zbrojenia doem, odpowiednio w kierunkach x i y Mug moment miarodajny dla zbrojenia gr, odpowiednio w kierunkach x i y W przypadku ujemnych wartoci momentw miarodajnych, przyjmuje si je rwne zero.
4.2.3 Wymiarowanie na cinanie pyt i podcigw

Obliczenia iloci zbrojenia na cinanie przeprowadzono metod kratownicow zgodnie z PN-B-03264:2002, przy nastpujcych zaoeniach: - pyt lub belk podzielono na obszary (odcinki) pierwszego lub drugiego rodzaju. Odcinki I-go rodzaju (Vsd < Vrd1) takie, gdzie zbrojenie na cinanie naley (dla belek) przyj samodzielnie z warunkw konstrukcyjnych. Odcinki II-go rodzaju (Vsd < min{Vrd2, Vrd3}) takie, gdzie wymagane jest obliczeniowe zbrojenie na cinanie. - Cao siy tncej przenoszona jest przez ciskany krzyulec betonowy nachylony pod ktem zawierajcym si pomidzy =26,57 (ctg=2) a =45 (ctg=1) oraz supki rozcigane w postaci strzemion - Ilo zbrojenia na cinanie (strzemion) ustalana jest z warunku nonoci oraz z warunku na dopuszczaln szeroko rozwarcia rys ukonych - Rami dziaania si wewntrznych przyjto jako z=0,9d
4.2.4 Sprawdzenie szerokoci rozwarcia rys prostopadych do osi elementu

Sprawdzenie szerokoci rozwarcia rys prostopadych do osi elementu przeprowadzono zgodnie z punktem 6.3 normy PN-B-03264:2002 uwzgldniajc ponisze zaoenia: - wielko rozwarcia rys ukonych okrelana jest dla wartoci momentw gwnych M1 i M2 od obcie charakterystycznych
97
Podstawy teoretyczne dotyczce wymiarowania pyt i podcigw wedug PN-B-03264:2002 zarysowanie okrelane jest dla obcie dugotrwaych (wszystkie obcienia traktowane s przez program jako dugotrwae) przyjto, e wysoko strefy ciskanej wynosi x = 0,85d = const. (przy zaoeniu redniego zbrojenia pyty 0,5% < i 1,0%) zarysowanie powinno by okrelane dla odrbnej kombinacji obcienia, uwzgldniajcej wspczynniki obcienia f = 1,0 oraz dla rzeczywistego zbrojenia przyjtego w pycie na podstawie wczeniejszych oblicze
Uwaga! Naley pamita, i wartoci szerokoci rozwarcia rys, ktre otrzymamy po pierwszym wykonaniu oblicze s wartociami teoretycznymi, obliczonymi przy zaoeniu, e zbrojenie w pycie jest zrnicowane po kadym elemencie. Aby uzyska ostateczne wartoci szerokoci rozwarcia rys prostopadych do osi elementu, naley zaoy zbrojenie podstawowe w pycie, przyjte na podstawie wynikw oblicze zbrojenia na zginanie pyty. W tym celu powinnimy wrci do programu Plato i zaoy w pycie rzeczywiste, urednione wielkoci zbrojenia, korzystajc przy tym z opcji Zbrojenie uytkownika. Dla tych wartoci zbrojenia powinnimy wykona ponownie obliczenia i dopiero wwczas w module raportw sprawdzi szerokoci rozwarcia rys, korzystajc z opcji dla zbrojenia wprowadzonego przez uytkownika.
98
4.2.5 Sprawdzenie nonoci na przebicie

Sprawdzenie nonoci na przebicie zostao w programie Plato przeprowadzone wedug PN-B-03264:2002 oraz Eurocode2. Norma polska okrela bowiem sposb postpowania tylko w odniesieniu do supw znajdujcych si wewntrz konstrukcji. Nie jest jednak wiadomo, w jaki sposb postpowa w odniesieniu do supw krawdziowych lub naronych. Nie jest rwnie uwzgldniany sposb postpowania w przypadku supw pooonych w ssiedztwie otworw oraz w przypadku mimorodowego przyoenia obcienia. Sprawdzanie nonoci w wyej wymienionych przypadkach opisuje Eurocode2. Dlatego te postanowilismy jako alternatyw umieci w programie rwnie metod obliczania zaczerpnit z europejskich przepisw normowych.
4.2.5.1 Metoda wg EC2

Zaoenia EC2 mwi, e rozkad si skupionych w pycie nastepuje pod ktem = arctg (2/3) = 33,7. W wyniku rozkadu si skupionych powstaje pole krytyczne, ograniczone obwodem krytycznym. Wzdu obwodu krytycznego jest wyznaczany przekrj krytyczny, obejmujacy ca wysoko uyteczn przekroju d.
Obwd krytyczny wyznacza si jako obiegajcy pole obcienia w odlegoci 1,5d. Zakada si, e pole obcienia nie znajduje si w zakresie oddziaywania innych si skupionych. Jako regularne przyjmuje si okrge lub prostoktne pole obcienia, o o bwodzie nie wikszym ni 11d i stosunku bokw mniejszym bd rwnym 2,0. Ksztat
99
Podstawy teoretyczne dotyczce wymiarowania pyt i podcigw wedug PN-B-03264:2002 moe by jednak dowolny. Musi tylko odpowiada odpowiednim wymiarom. Sposb wyznaczania obwodw krytycznych w przypadku regularnych ksztatw ilustruje rys. 2.
W przypadku elementw, na ktrych oparte s pyty nie speniajce powyszych warunkw, obwd krytyczny ustala si w spos pokazany poniej.
100
Gdy pole obcienia jest usytuowane w poblizu otworu w odlegoci nie przekraczajcej 6d, wtedy cz obwodu krytycznego, zawarta midzy wychodzcymi ze rodka pola liniami stycznymi do obrysu otworu jest uznawana za nieefektywn. Zaad ustalania nieefektywnej czci pola obcienia ilustruje rys. 4.
Uwzgldnienie wpywu mimorodowego przyoenia obcienia odbywa si poprzez zastosowanie wspczynnika korekcyjnego . Kiedy wystpienie mimorodu nie jest moliwe mona przyj = 1. W innym przypadku naley przyjmowa wedug rys. 5.
101
Podstawy teoretyczne dotyczce wymiarowania pyt i podcigw wedug PN-B-03264:2002 Program Plato wyznacza automatycznie, o ile powinnismy zmniejszy obliczon wielko obwodu krytycznego na skutek pooenia supa na krawdzi lub w narou pyty. W tym celu zdefiniowano w programie wspczynnik korekcyjny ki, ktry moe przyjmowa wartoci z przedziau (0;1>. Naley pamita, e wspczynnik przyjmie automatycznie warto mniejsz od 1 tylko wtedy, gdy jakakolwiek krawd supa jest przecita krawdzi pyty. W pozostaych przypadkach uytkownik jest odpowiedzialny za wprowadzenie wspczynnika ki tak, aby zmniejsza on odpowiednio obwd krytyczny, obliczony jak dla supa wewntrznego. Oczywicie w przypadku supw wewntrznych, pooonych z dala od otworw wspczynnik ki przyjmuje warto ki = 1. Naley pamita, i program dokonuje automatycznego obliczenia wspczynnika ki tylko wtedy, gdy w polu Wspczynnik korekcyjny bdzie wprowadzona warto 0. Zdefiniowanie pooenia supa w konstrukcji umoliwia dokonanie sprawdzenia nonoci pyty z uwagi na momenty minimalne obliczeniowe dla poczenia pyty ze supem, w przypadku obcienia mimorodowego. W przypadku, gdy z oblicze statycznych nie wynikaj wiksze wartoci, pyt naley zwymiarowa na minimalne momenty zginajce przypadajce na jednostk szerokoci: msdx i msdy w kierunku x i y. W Plato przyjmowane s one z nastepujcego warunku msdx (lub msdy) = VSd gdzie: VSd sia poprzeczna, ktr powinien przej przekrj, - wspczynnik okrelajcy wielko momentu, przyjmowany w zalenoci od pooenia supa w konstrukcji Pola asrg (zbrojenie gr w kierunku r) i assg (zbrojenie gr w kierunku s) daj uytkownikowi moliwo wpisania wartoci zbrojenia, ktre bdzie uwzgldniane przy sprawdzaniu nonoci na przebicie. Sprawdzanie nonoci na przebicie wg EC2 przebiega powinno zatem dwuetapowo. W pierwszym etapie naley wykona obliczenia zbrojenia dla pyty. Mamy wwczas dane o wymaganym zbrojeniu ze wzgldu na zginanie. W drugim etapie naley wrci do programu Plato i przyjte zbrojenie gra nad supem wpisa w pola asrg i assg. Program uwzgldni to zbrojenie podczas sprawdzania nonoci na przebicie. Jednoczenie poinformuje nas komunikatem o wymaganej iloci zbrojenia ze wzgldu na warunki minimum. Jelei okae si, e warunki na minimum s wiksze od wprowadzonego przez nas zbrojenia, to powinnismy ponownie wrci i skorygowa wprowadzone iloci zbrojenia.
102
4.2.5.2 Metoda wg PN-B-03264:2002

Zaoenia PN-B-03264:2002 mwi, e nono elementw na przebicie naley sprawdza w przekrojach ukonych poprowadzonych pod ktem 45 od krawdzi powierzchni, na ktr dziaa obliczeniowa sia NSd, do poziomu paszczyzny zbrojenia grnego. Stopie zbrojenia podunego elementw sprawdzanychna przebicie nie moe by mniejszy ni 0,005 w obu kierunkach.
103
Podstawy teoretyczne dotyczce wymiarowania pyt i podcigw wedug PN-B-03264:2002
W przypadku obliczania wg PN-B-03264:2002 nie definiujemy wartoci istniejcego zbrojenia na zginanie (tak, jak to jest w EC2). PN okrela bowiem tylko minimaln wymagan ilo zbrojenia przy sprawdzaniu elementw na przebicie. Nie definiujemy rwnie pooenia supa w konstrukcji, gdy (jak zostao to wczeniej opisane), PN nie okrela sposobu postepowania w przypadku supw usytuowanych na krawdzi lub w narou pyty. Uwaga! (dotyczy sprawdzania nonoci na przebicie wg EC2 oraz wg PN) Wartoci podane w polach grubo oraz hm naley wypeni w przypadku, gdy wykonujemy obliczenia tylko dla przebicia, czyli gdy w oknie Zakres i kolejno oblicze zaznaczymy opcj Przebicie. W przeciwnym wypadku grubo pyty oraz redni warto otuliny program pobiera automatycznie z danych zdefiniowanych dla pyty.
104
4.3 BUDOWA MENU

Modu raportu posiada menu o zrnicowanej budowie, uzalenionej od wprowadzonych danych i etapu ich opracowania. Wywoanie moduu ze zbiorem danych bez wygenerowanej siatki MES spowoduje jego uruchomienie z menu ograniczonym do polece Plik, Zadaj, Widok, Extra i Pomoc. Pozostae menu stan si widoczne wraz z postpem prac nad obrbk wprowadzonych danych. Raport, Topologia i Obcienia pojawi si po wygenerowaniu siatki MES. Wyniki i Wymiarowanie po przeprowadzeniu oblicze statycznych. Tak wic dopiero po przeprowadzeniu oblicze statycznych dostpne s wszystkie skadniki menu. Jeli przeprowadzono obliczenia dynamiczne, sprawdzono numeryczn dokadno rozwizania lub kinematyczn zmienno konstrukcji to menu Wyniki zostanie wyposaone w opcje odpowiednie do rodzaju przeprowadzonych oblicze. Polecenie Wymiarowanie bdzie niedostpne, poniewa nie jest moliwe wymiarowanie dla wartoci wasnych. Take w pozostaych zakadkach menu polecenia bd si zmienia w zalenoci od wygldu dwigara. Na przykad polecenie Wymiarowanie Podcig dostpne jest tylko wtedy, gdy konstrukcja posiada podcigi.
105
Menu
4.4 MENU
4.4.1 Raport
Okrelenie tego menu jako raport tabelaryczny nie oznacza, e raporty sporzdzone za pomoc polece tego menu nie zawieraj grafiki, ale e w przeciwiestwie do opcji dostpnych w innych pozycjach menu, raporty ukazuj si w formie predefiniowanej, na ktr uytkownik nie ma wpywu. Prezentowany jest np. graficzny plan pozycji, jednak uytkownik nie ma moliwoci jego powikszania ani zmiany perspektywy. W zalenoci od wywoanej funkcji mog by wywietlane okna dialogowe, w ktrych naley wprowadzi rne dane. Dzieje si tak np. w przypadku raportu wynikw i wymiarowania. Nastpnie pojawia si okno, w ktrym naley wybra urzdzenie, na ktrym raport ma by przedstawiony (Viewer, drukarka itp.) oraz skonfigurowa kilka innych opcji. Tworzenie raportu zostaje uruchomione po opuszczeniu tego okna dialogowego.
4.4.2 Wyniki
Raportowanie wynikw odbywa si tylko na paszczynie elementw skoczonych. W przeciwiestwie do menu Topologia i Obcienia nie ma moliwoci przejcia do przedstawienia wynikw na paszczynie geometrii konstrukcji. Jeli wybrano raportowanie bez uwzgldnienia obwiedni to przez uruchomieniem tworzenia raportu nastpi zapytanie o numer kombinacji obcie, dla ktrej ma by stworzony raport. Przed uruchomieniem raportowania wynikw program przygotowuje dane, co moe potrwa kilka sekund. W pasku statusu uytkownik jest na bieco informowany o tym, co si aktualnie dzieje.
4.4.3 Wymiarowanie
W przypadku funkcji wymiarujcych i sprawdzajcych istnieje moliwo edycji wprowadzonych danych odnonie materiau i geometrii jeszcze przed uruchomieniem wymiarowania. Jeli jednak zmiany s tak due, e maj wpyw na wyniki oblicze to przed wymiarowaniem ponownie przeprowadzane s obliczenia statyczne. Dotyczy to szczeglnie zmian wpywajcych na ciar wasny konstrukcji.
106
4.5 ZARZDZANIE DANYMI
4.5.1 Usuwanie zbioru danych

Aktualny zbir danych mona usun za pomoc polecenia Plik Usu model MES. Po wywoaniu polecenia pojawi si okno dialogowe, w ktrym uytkownik bdzie musia podj decyzj, co do zakresu usuwanych danych. Opcja [Wszystko] oznacza usunicie kompletnego zbioru danych wraz z plikami dotyczcymi geometrii, [Tylko wyniki] oznacza usunicie tylko tych plikw, ktre zostay utworzone podczas oblicze statycznych i wymiarowania. W tym przypadku pozostaje moliwo ponownego przeprowadzenia oblicze statycznych.
4.5.2 adowanie zbioru danych

Poniewa omawiany modu jest moduem sucym tylko do prezentacji wynikw, uytkownik nie ma moliwoci zapisywanie w nim danych. Funkcje ograniczaj si do wywoywania dostpnych zbiorw danych. Za pomoc polecenia Plik Otwrz mona otwiera zapisane wczeniej zbiory. Po wywoaniu polecenia otwiera si okno dialogowe, w ktrym naley wybra dany plik. W dolnych okienkach prezentowane s dane dotyczce danego projektu.
4.5.3 Wywoanie moduw wprowadzania danych

Z poziomu moduu raportu mona wywoa modu wprowadzania danych programu Plato. Su do tego polecenia zawarte w menu Zadaj. Zbir zostanie automatycznie otwarty.
107
Pomoce w prezentacji
4.6 POMOCE W PREZENTACJI
4.6.1 Raster i folie

Za pomoc polece Extra Raster lub Extra robocze w siatk rastra lub foli. Folia mona wyposay okno
4.6.2 Prezentacja fragmentami

Prezentacja fragmentw to obok funkcji powikszania najbardziej efektywna moliwo ksztatowania przejrzystych prezentacji dwigarw. Funkcja ta pozwala na pokazanie lub ukrycie kadej czci konstrukcji nawet pojedynczych elementw skoczonych. Pracuje ona na bazie wzw MES. Jeli wszystkie wzy elementu s widoczne to element jest wywietlany. W czasie pracy z funkcj elementy, ktre maja by pniej widoczne zaznaczone s na czarno a przeznaczone do ukrycia na czerwono. W celu wybrania odpowiednich wzw mona uy jednej z wielu funkcji. Raz wybrany fragment jest prezentowany tak dugo, dopki nie zostanie zastpiony przez inny fragment lub a do opuszczenia moduu. Ustalenie fragmentu do prezentacji odbywa si metod wyboru elementw skoczonych lub pozycji (powierzchni). W obydwu przypadkach dostpne s polecenia Zadaj i Usu (moliwo pracy na pozycjach geometrycznych istnieje tylko dla dwigarw powierzchniowych). Fragment FRAGMENT - zadaj: Prezentowane s zaznaczone wzy. Funkcja ta jest przydatna wtedy, gdy chce si obserwowa tylko jedn okrelon cz dwigara. - zadaj wsprzdne: W oknie dialogowym naley poda wsprzdne prostoktnego obszaru. Prezentowana bdzie tylko ta cz dwigara, ktra znajduje si wewntrz zadanego obszaru. - usu: Zaznaczone wzy nie bd prezentowane. Funkcja ta jest przydatna wtedy, gdy istnieje konieczno usunicia z dwigara maej przeszkadzajcej czci.
108
Fragment POWIERZCHNIA - zadaj: Prezentowane s zaznaczone pozycje. Funkcja ta jest przydatna wtedy, gdy chce si obserwowa tylko jedn okrelon cz dwigara. - usu: Zaznaczone pozycje nie s wywietlane. Funkcja ta jest przydatna wtedy, gdy istnieje konieczno usunicia z dwigara maej przeszkadzajcej czci. Poza opisanymi poleceniami dostpne jest take okno przecznikw.
[Wszystko]: Prezentowane s wszystkie wzy MES (funkcja ta uchyla wszystkie zdefiniowane wczeniej fragmenty) [Dopenienie]: Niewidoczne wzy staj si widoczne a widoczne znikaj. [Podgld]: Przycisk umoliwia przechodzenie pomidzy widokiem krawdziowym i widokiem, ktry uzyska si po opuszczeniu funkcji.
Standardowo w razie wybrania nowego fragmentu, poprzednie zaznaczenie zostaje utracone. Jeli jednak uaktywniony bdzie przycisk [Dod] w pasku opcji to do ju zdefiniowanych fragmentw zostan dodane nowe.
4.6.3 Tworzenie przekrojw

Podczas raportowania odksztace, wielkoci przekrojowych i zbrojenia do dyspozycji jest funkcja sporzdzajca przekroje konstrukcji. Mona j wywoa w oknie ikon za pomoc przycisku [S]. Po jej wywoaniu, w dolnej czci okna roboczego pojawia si miniatura prezentacji za pomoc izolinii a w pasku komentarzy pojawia si danie wprowadzenia pocztku i koca linii przekroju. W pasku opcji dostpne s nastpujce moliwoci:
109
Raporty tabelaryczne
[ | ], [---]: za pomoc jednego z tych dwch przecznikw zadaje si paszczyzn tnc rwnoleg do osi x lub y. Paszczyzna ta pojawia si natychmiast po klikniciu dowolnego punktu dwigara. [ / ]: za pomoc tego przycisku mona samodzielnie zada lini przekroju poprzez kliknicie dwch punktw. Linia ta przebiega przez cay dwigar nawet jeli wprowadzone punkty nie le na jego krawdziach. [ 2 ]: przycisk ten uruchamia funkcj analogiczna do opisanej powyej. Linia przekroju biegnie jednak tylko midzy zaznaczonymi punktami.
Po odpowiednim zdefiniowaniu paszczyzny przekroju, w grnej czci okna roboczego prezentowane jest rozwinicie linii przekroju lub kontur dwigara wraz z odpowiednimi wielkociami zbrojenia, si wewntrznych lub przemieszcze.
4.7 RAPORTY TABELARYCZNE
4.7.1 Raport osobisty

Za pomoc polecenia Raport Raport osobisty uruchamiane jest tworzenie raportu dostosowanego do indywidualnych potrzeb uytkownika. W cigu okien dialogowych istnieje moliwo ustalenia zakresu i kolejnoci raportu. Samo tworzenie raportu nastpuje automatycznie i po jego uruchomieniu uytkownik nie ma ju wpywu na ten proces. Po wywoaniu polecenia otwiera si okno dialogowe, w ktrym naley ustali zakres i kolejno raportu. Zakres i kolejno Lewe pole Dostpne skadniki zawiera wszystkie moliwe pozycje raportu (wyniki, wymiarowanie, kombinacje obcie itd.). Pozycje te s uszeregowane w katalogi wedug tematw. Zawarto katalogu udostpniana jest poprzez kliknicie symbolu +. Do prawego okna Zakres i kolejno uytkownik przenosi te pozycje, ktre chciaby zawrze w raporcie. Kolejno tych pozycji w oknie odpowiada bdzie kolejnoci w tworzonym raporcie. Przeniesienie pozycji z okna lewego do prawego moliwe jest na kilka sposobw: - poprzez wybranie jednej lub wikszej liczby pozycji a nastpnie wcinicia przycisku [Dodaj] - poprzez podwjne kliknicie pozycji w lewym oknie
110
poprzez przecignicie pozycji z okna lewego do prawego
W przypadku dwch pierwszych sposobw wybrane pozycje umieszczone zostan na kocu listy. Za pomoc trzeciej metody mona umiejscowi pozycj w dowolnym miejscu listy. Szczeglnym przypadkiem jest skopiowanie do prawego okna caego katalogu. Skopiowane zostan wwczas wszystkie pozycje w nim zawarte. Aby usun pozycj z prawego okna naley j zaznaczy a nastpnie wcisn przycisk [Usu]. Wcinicie przycisku [Usu wszystko] spowoduje usunicie caej zawartoci prawego okna. Za pomoc przycisku [Rozszerzony] przechodzi si do okna dialogowego Opcje rozszerzone, w ktrym mona zapisa stworzony raport osobisty jak rwnie otworzy wczeniej zapisany.
4.7.2 Raport o odksztaceniach

Za pomoc polecenia Raport MES_Wyniki Odksztacenia uruchamia si tabelaryczny raport ostatnio obliczonych i zapisanych w pliku .df odksztace. S one przedstawiane w globalnym ukadzie wsprzdnych. Po wywoaniu polecenia pojawia si okno dialogowe, w ktrym mona ustali, w jaki sposb powinien zosta przygotowany raport. Wybranie opcji raportu z obwiedni spowoduje udostpnienie zarwno dugiej jak i krtkiej formy raportu. W oknie Wzy naley poda zakres wzw, dla ktrych ma nastpi tworzenie raportu.
4.7.3 Raport o wielkociach przekrojowych w belkach (podcigach)

Tabelaryczne raportowanie si przekrojowych dla belek uruchamia si za pomoc polecenia Raport MES-Wyniki Wielkoci przekr. w belce. Wyniki zostay zapisane podczas ostatnich oblicze i mog by w kadej chwili wywoane. S one przedstawiane w lokalnym ukadzie wsprzdnych prta. Po wywoaniu polecenia pojawia si okno dialogowe, w ktrym mona ustali, w jaki sposb powinien zosta przygotowany raport. Wybranie opcji raportu z obwiedni spowoduje udostpnienie zarwno dugiej jak i krtkiej formy raportu. W polu Ilo miejsc w belce naley poda w ilu miejscach belki powinny zosta zestawione wyniki. Dopuszczalne s wartoci midzy 2 (pocztek i koniec) a 20.
111
4.7.4 Raport o wielkociach przekrojowych w pytach
Tabelaryczne raportowanie urednionych si przekrojowych w pytach uruchamia si za pomoc polecenia Raport MES-Wyniki Wielkoci przekr. w pycie Globalne wielk. przekr.. Wyniki zostay zapisane podczas ostatnich oblicze i mog by w kadej chwili wywoane. S one przedstawiane w globalnym ukadzie wsprzdnych. Dodatnie momenty Mx powoduj rozciganie spodniej strony pyty w kierunku x. Dodatnie momenty My rozcigaj spodni stron pyty w kierunku y. Naley pamita, e raportowane wielkoci wzowe zostay obliczone w obrbie poszczeglnych pyt na podstawie wynikw ssiadujcych ze sob elementw poprzez liniowe urednienie. Dlatego te w raporcie nie s ujte skoki si przekrojowych (np.
112
skoki si poprzecznych na podporach). Urednienie nie zachodzi natomiast pomidzy elementami graniczcych ze sob pyt. Po wywoaniu polecenia pojawia si okno dialogowe, w ktrym mona ustali, w jaki sposb powinien zosta przygotowany raport. Wybranie opcji raportu z obwiedni spowoduje udostpnienie zarwno dugiej jak i krtkiej formy raportu. W oknie Wzy naley poda zakres wzw, dla ktrych ma nastpi tworzenie raportu.
4.7.5 Raport o momentach gwnych w pytach

Tabelaryczne raportowanie urednionych momentw gwnych w pytach oraz kty ich orientacji uruchamia si za pomoc polecenia Raport MES-Wyniki Wielkoci przekr. w pycie Momenty gwne. S one przedstawiane w globalnym ukadzie wsprzdnych. W raporcie uwzgldniane s: M1 maksymalny moment gwny [kNm/m] M2 minimalny moment gwny [kNm/m] Kt kt midzy osi x a kierunkiem momentu M1 [stopnie] Po wywoaniu polecenia pojawia si okno dialogowe, w ktrym mona ustali, w jaki sposb powinien zosta przygotowany raport. W oknie Wzy naley poda zakres wzw, dla ktrych ma nastpi tworzenie raportu.
4.7.6 Raport o siach podporowych

Tworzenie raportu o siach podporowych moliwe jest w dwojaki sposb. Za pomoc polecenia Raport MES-Wyniki Reakcje w wzach otrzymuje si tabelaryczne zestawienie reakcji podporowych uporzdkowanych wedug wzw. Natomiast za pomoc polecenia Raport Wyniki Reakcja na dugoci/powierzchni otrzymuje si raport wielkoci podporowych jako sia/moment na dugoci podpory a jeli jest to np. podoe spryste na jego powierzchni. Po wywoaniu polecenia pojawia si okno dialogowe, w ktrym mona ustali, w jaki sposb powinien zosta przygotowany raport. Dostpna jest jego forma duga i krtka. W oknie Wzy naley poda zakres wzw, dla ktrych ma nastpi tworzenie raportu. Wyniki zostay zapisane podczas ostatnich oblicze i mog by w kadej chwili wywoane. W przypadku podpr zdefiniowanych lokalnie nastpuje rozkad reakcji na skadowe wektorowe: Ax sia podporowa w kierunku x [kN] Ay sia podporowa w kierunku y [kN]
113
Az Mx My Mz
sia podporowa w kierunku z [kN] moment podporowy wok osi x [kNm] moment podporowy wok osi y [kNm] moment podporowy wok osi z [kNm]
4.7.7 Wymiarowanie pyt
4.7.7.1 Wiadomoci oglne

Dla pyt moliwe jest wymiarowanie na podstawie norm PN-B-03264:2002 i EC2. Podawane s nastpujce wyniki:
asro asso asru assu
zbrojenie gr w kierunku r zbrojenie gr w kierunku s zbrojenie doem w kierunku r zbrojenie doem w kierunku s
Wymiarowanie nastpuje w lokalnym ukadzie r-s-t, ktry pokrywa si z globalnym ukadem x-y-z. W przypadku EC2 momenty do wymiarowania obliczane sa na podstawie kombinacji momentw zginajcych i skrcajcych z nastpujcych wzorw: Mx = sgn (Mx) * (|Mx| + |Mxy|) My = sgn (My) * (|My| + |Mxy|) gdzie: sgn (x) = -1 sgn (x) = 0 sgn (x) = 1 dla x < 0 dla x = 0 dla x > 0
Jeli |Mxy| > |Mx| lub |Mxy| > |My| to naley przewidzie zbrojenie na rozciganie gr i doem w kierunku x lub y. W wzach, w ktrych wystpuje skokowa zmiana przekroju, do wymiarowania przyjmowany jest przekrj o mniejszej wysokoci.
114
Wymiarowanie obejmuje tylko zbrojenie potrzebne ze wzgldw statycznych. Konieczne zbrojenie minimalne i dugoci zakotwienia nie s uwzgldniane. Zbrojenie minimalne mona zada w module jako zbrojenie podstawowe.
4.7.7.2 Edytowanie zadanych wartoci

Po wywoaniu funkcji pojawia si okno dialogowe, w ktrym naley poda wielkoci materiaowe i cechy przekroju. Modu raportw nie przejmuje danych wprowadzonych wczeniej. Uwaga! Obliczenia w module raportw s wykonywane dla wasnoci pyty wprowadzonych w tym module, natomiast wyniki w raportach osobistych przedstawiane s dla wasnoci materiaowych zadanych podczas wprowadzania danych.
Metoda wymiarowania W przypadku wymiarowania wedug PN przewiduje si tylko zbrojenie ortogonalne, natomiast podczas wymiarowania wedug EC2 mona zdefiniowa dowolny kierunek zbrojenia. - Materia Z list wyboru naley wybra kals betonu i gatunek stali. - Otulina zbrojenia
115
Otulina zbrojenia to odlego midzy osi zbrojenia a powierzchni betonu. Mona zada zrnicowane otuliny zarwno dla grnego i dolnego zbrojenia jak i dla kierunkw r i s. - Zbrojenie podstawowe Zbrojenie podstawowe jest sta iloci zbrojenia, ktra musi by zastosowana w caym dwigarze niezalenie od si przekrojowych. Moe to by np. zbrojenie montaowe lub minimalne. Zadanie zbrojenia podstawowego rnego od zera spowoduje, e w raporcie zostanie wywietlone tylko konieczne zbrojenie dodatkowe, bdce rnic midzy zbrojeniem wymaganym a zbrojeniem podstawowym. Mona zada zrnicowane zbrojenie podstawowe doem i gr jak rwnie dla poszczeglnych kierunkw zbrojenia. - Kierunek zbrojenia Zadawane dane zale od metody wymiarowania. W przypadku PN naley poda tutaj kt midzy zbrojeniem a osi x. Jeli wybrano wymiarowanie wedug EC 2, wkadki zbrojeniowe mog tworzy ze sob dowolny kt (nie mog jedynie by do siebie rwnolege). W takim przypadku mona tutaj zada inny kt dla zbrojenia grnego i dolnego oraz dla poszczeglnych kierunkw. Kt ten odnosi si do dodatniej czci osi r kolejnych elementw MES i jest zdefiniowany jako matematycznie dodatni.
4.7.7.3 Raport
Po wprowadzeniu wszystkich danych pojawia si kolejne okno dialogowe, w ktrym mona ustali zakres raportu. W polu Wzy naley poda, dla jakich wzw ma by sporzdzany raport. Zalenie od ustawie wyniki bd przedstawione dla poszczeglnych kombinacji lub jako wyniki obwiedni z zaznaczeniem uwzgldnionych kombinacji.
4.7.8 Wymiarowanie cinania.

W przypadku struktur pytowych wymiarowanie cinania przeprowadzane jest wedug wybranej normy). Podstaw do przeprowadzenia oblicze tworz urednione siy poprzeczne. Wymiarowanie przeprowadzane jest z uwzgldnieniem aktualnej kombinacji obcie.
116
Przed przeprowadzeniem oblicze mona dokona zmiany wprowadzonych wartoci. - Materia Naley zada klas betonu i gatunek stali na cinanie - Otulina zbrojenia Naley tutaj zada urednion otulin zbrojenia lecego w obszarze rozciganym. - Zbrojenie stopniowane (dla EC2) W przypadku zbrojenia stopniowanego norma EC2 wymaga zmniejszenia wartoci podstawowej napre cinajcych. Zaznaczenie tej opcji spowoduje uwzgldnienie przez program tego zmniejszenia. - < 50% zbrojenia... (dla PN) Naley okreli, czy mniej ni poowa zbrojenia gwnego zostaa doprowadzona do podpory. Po wprowadzeniu wszystkich danych pojawia si kolejne okno dialogowe, w ktrym mona poda zakres raportu. W polu Wzy naley poda, dla jakich wzw ma by sporzdzany raport. Zalenie od ustawie wyniki bd przedstawione dla poszczeglnych kombinacji lub jako wyniki obwiedni z zaznaczeniem uwzgldnionych kombinacji.
4.7.9 Wymiarowanie podcigw

Plato przeprowadza wymiarowanie podcigw wedug norm PN-B-03264:2002 i EC 2 z uwzgldnieniem wsppracy pomidzy podcigiem a pyt. Przeprowadzane jest take wymiarowanie na skrcanie i skrcanie ze cinaniem. Program dodaje do zbrojenia podunego na zginanie dodatkowe zbrojenie podune wymagane ze wzgldu na skrcanie. Dodatkowa wielko zbrojenia wynikajca ze skrcania dodawana jest te do przekrojw zbrojenia strzemionami prostopadymi W wyniku wymiarowania obliczane jest tylko zbrojenie wymagane ze wzgldw statycznych. Wymagane zbrojenie minimalne i dugoci zakotwie nie s brane pod uwag. Przed przeprowadzeniem oblicze mona dokona zmiany wprowadzonych wartoci dotyczcych wasnoci materiaowych i geometrycznych podcigu.
117
- Podcigi Z listy mona wybra podcigi, dla ktrych bd obowizyway wszystkie wprowadzone dane. - Informacje o przekrojach b [cm] d0 [cm] bD [cm] szeroko belki wysoko belki (cznie z gruboci pyty) szeroko pyty miarodajna przy wymiarowaniu podcigu. Sensown wartoci jest tutaj 3b. Miarodajne wielkoci do wymiarowania okrelone s wzorami: Mwym = Muz + mpl * bD + Nuz * e; Qwym = Quz + (qx + qy) * bD grubo pyty
d [cm]
- Otulina zbrojenia Otulina jest to odlego od osi zbrojenia do powierzchni betonu. Dla podcigw mona zada oddzielnie otulin dolnego (hd) i grnego (hg) zbrojenia. - Informacje o zbrojeniu Klas betonu i gatunek stali mona wybra z rozwijalnej listy. Zaznaczenie opcji Wymiarowanie na cinanie docza do oblicze wymiarowanie na cinanie. Naley wwczas poda dodatkowe dane dotyczce m.in. rednicy strzemion. W przypadku EC2 naley poda dane analogicznie jak w punkcie 4.6.8.
4.7.10 Raport o wartociach wasnych i postaciach wasnych

Po przeprowadzeniu oblicze dynamicznych mona przedstawi ich wyniki w formie tabelarycznej. Raport o wartociach wasnych W raporcie dla kadej wartoci wasnej podane s 3 parametry. S to: Omega czstotliwo drga wasnych [rad/s] f czstotliwo drga wasnych [Hz] T okres drga [s]
118
Raport o postaciach wasnych Dla wszystkich obliczonych postaci wasnych przedstawione s skadowe globalnych deformacji - Ux, Uy, Uz Skadowe x, y i z wektora przemieszczenia (ux, uy, uz) - PHIz, PHIy, PHIz Skadowe x, y i z wektora rotacji (x, y, z) Polecenie Wyniki Postacie wasne uruchamia tworzenie obrazu graficznego postaci wasnych drga.
4.8 RAPORT O TOPOLOGII
4.8.1 Prezentacja struktury
Wywoanie polecenia Topologia Struktura pozwala na prezentacj dwigara z podziaem na elementy MES, z uwidocznieniem przegubw i warunkw podparcia. Za pomoc przecznika [Siatka MES] mona wcza i wycza prezentacj siatki. Podparcia sztywne i spryste rni si kolorem (za wyjtkiem przesunicia w kierunku z). Polecenie Topologia Legenda wywouje objanienia poszczeglnych symboli.
119
Raport o topologii
4.8.2 Pozycje
Polecenie Topologia Struktura wcza prezentacj pozycji wraz z ich oznaczeniami graficznymi. Za pomoc przecznika [Siatka MES] mona wcza i wycza prezentacj siatki. Dostpne s tutaj wszystkie funkcje powikszania obrazu i tworzenia fragmentw.
4.8.3 Prezentacja numerw wzw i elementw

Prezentacj numerw wzw wcza si za pomoc polecenia Topologia Numery wzw a prezentacj numerw elementw za pomoc polecenia Topologia Numery elementw. Istnieje take polecenie Topologia Numery wzw i elementw, ktre jest kombinacj dwch poprzednich. Numery wzw s umieszczane nad nimi centrycznie.
120
4.8.4 Prezentacja materiaw

Przedstawiane s numery materiaw przyporzdkowane poszczeglnym elementom. Suy do tego polecenie Topologia Materia. Numery elementw umieszczane s w ich rodku a w przypadku elementw belkowych i podcigw w ramce bezporednio obok elementu.
4.8.5 Prezentacja ukadw wsprzdnych elementw

Ta forma raportu jest wanym rodkiem pomocniczym sucym kontroli poprawnoci przypisania obcienia. To wanie kierunki lokalnych osi definiuj spodni i wierzchnia stron poszczeglnych elementw skoczonych i caych pozycji. Dla wsprzdnych lokalnych dostpne s cztery formy prezentacji, ktre mona wybra po wciniciu przycisku [Ustawienie...]: - model drutowy - czarno-biay model powierzchniowy - kolorowy model powierzchniowy - kolorowy model powierzchniowy z obramowaniem
W przypadku prezentacji powierzchniowych pokazywane s tylko widoczne czci konstrukcji. Dotyczy to take ukadw wsprzdnych. Czarno-biay model powierzchniowy i kolorowy model powierzchniowy z obramowaniem zawieraj podzia na elementy skoczone.
121
Raport o topologii
4.8.6 Prezentacja z ukrytymi krawdziami

Standardow form prezentacji w module jest model drutowy. Za pomoc polecenia Topologia Ukrywanie mona wyczy pokazywanie przesonitych krawdzi modelu.
4.8.7 Legenda
Polecenie Topologia prezentacji symboli. Legenda wywouje opis wszystkich uywanych podczas
4.8.8 Widoki
Polecenie Topologia Widoki powoduje podzia okna roboczego na 4 czci, w ktrych prezentowane s 3 rzuty dwigara i jego widok w perspektywie.
122
4.9 RAPORT O OBCIENIACH
4.9.1 Prezentacja obcie punktowych
Polecenie Obcienia Obc.. punktowe uruchamia prezentacj niezalenych od siatki obcie punktowych. W okienku przyciskw dostpne s nastpujce opcje: - [Siatka MES] Wczanie i wyczanie prezentacj siatki MES - [Px/Pr], [Py/Ps], ... [P+M] Zadawanie kierunku dziaania obcienia. Wcinicie przycisku [P+M] spowoduje pokazanie obcie punktowych niezalenie od kierunku dziaania. - [lokalne], [globalne] Przeczanie midzy obcieniami zdefiniowanymi lokalnie i globalnie - [MES], [Poz] Przeczanie midzy prezentacj modelu MES i geometrii - [<], [Lfn = ...], [>] Zadawanie numeru przypadku obcienia. Zadanie numeru 0 spowoduje zsumowanie obcie z wszystkich przypadkw (z wybranego kierunku
123
Raport o obcieniach
dziaania). Wybranie innego numeru spowoduje wywietlenie tylko tych obcie, ktre nale do danego przypadku.
4.9.2 Prezentacja obcie liniowych
Polecenie Obcienia Obc. liniowe uruchamia prezentacj niezalenych od siatki obcie liniowych. W okienku przyciskw dostpne s nastpujce opcje: - [Siatka MES] Wczanie i wyczanie prezentacj siatki MES - [Px/Pr], [Py/Ps], ... [P+M] Zadawanie kierunku dziaania obcienia. Wcinicie przycisku [P+M] spowoduje pokazanie obcie liniowych niezalenie od kierunku dziaania. - [lokalne], [globalne] Przeczanie midzy obcieniami zdefiniowanymi lokalnie i globalnie - [MES], [Poz] Przeczanie midzy prezentacj modelu MES i geometrii - [<], [Lfn = ...], [>] Zadawanie numeru przypadku obcienia. Zadanie numeru 0 spowoduje zsumowanie obcie z wszystkich przypadkw (z wybranego kierunku
124
4.9.3 Prezentacja obcie powierzchniowych
Polecenie Obcienia Obc. powierzchniowe uruchamia prezentacj obcie powierzchniowych niezalenych od siatki oraz obcie elementw wygenerowanych z informacji o obcieniach pozycji. Obcienia niezalene od siatki s przedstawiane jako prostopadociany a obcienia pozycji jako wypenienie elementw MES. Jeli zostay zdefiniowane pola obcie to one rwnie s prezentowane. W okienku przyciskw dostpne s nastpujce opcje: - [Siatka MES] Wczanie i wyczanie prezentacj siatki MES - [Px/Pr], [Py/Ps], [Pz/Pt] Zadawanie kierunku dziaania obcienia. - [lokalne], [globalne] Przeczanie midzy obcieniami zdefiniowanymi lokalnie i globalnie - [MES], [Poz] Przeczanie midzy prezentacj modelu MES i geometrii - [<], [Lfn = ...], [>] Zadawanie numeru przypadku obcienia. Zadanie numeru 0 spowoduje zsumowanie obcie z wszystkich przypadkw (z wybranego kierunku
125
Raport o obcieniach
4.9.4 Prezentacja obcie termicznych

Obcienia termiczne konstrukcji prezentowane s z zachowaniem podziau na przypadki obcie. Suy do tego polecenie Obcienia Obc. termiczne. Form prezentacji jest wypenienie powierzchni wraz z podaniem wartoci liczbowej. Opcjonalnie mog zosta przedstawione take rnice temperatury lub wspczynniki rozszerzalnoci termicznej. W trybie prezentacji geometrii, obcienia termiczne podawane s wraz z kompletnym opisem. W okienku przyciskw dostpne s nastpujce opcje: - [rwnomierne], [rnica s], [rnica t], [Alfa] Przeczanie midzy typem obcienia termicznego i wsp. rozszerzalnoci termicznej - [MES], [Poz] Przeczanie midzy prezentacj modelu MES i geometrii - [<], [Lfn = ...], [>] Zadawanie numeru przypadku obcienia. Zadanie numeru 0 spowoduje zsumowanie obcie z wszystkich przypadkw. Wybranie innego numeru spowoduje wywietlenie tylko tych obcie, ktre nale do danego przypadku.
4.9.5 Prezentacja spre

W trybie prezentacji siatki MES elementy sprajce zaznaczone s czerwon lini, natomiast w trybie prezentacji geometrii s one prezentowane wraz ze wszystkimi oznaczeniami. Prezentacja uruchamiana jest poleceniem Obcienia Sprenie.
4.9.6 Prezentacja osiada podpr

Struktura prezentowana jest wraz ze swoimi podporami. W przypadku podpr, dla ktrych zdefiniowano osiadanie, odpowiednie warunki brzegowe s zaznaczone czerwonym krzyykiem. Funkcja ta jest dostpna tylko wtedy, gdy osiadania zostay zdefiniowane.
126
4.10 RAPORT WYNIKW

Raportowanie wynikw odbywa si tylko na paszczynie elementw skoczonych. W przeciwiestwie do menu Topologia i Obcienia nie ma moliwoci przejcia do przedstawienia wynikw na paszczynie geometrii konstrukcji. Jeli wybrano raportowanie bez uwzgldnienia obwiedni to przez uruchomieniem tworzenia raportu nastpi zapytanie o numer kombinacji obcie, dla ktrej ma by stworzony raport. Przed uruchomieniem raportowania wynikw program przygotowuje dane, co moe potrwa kilka sekund. W pasku statusu uytkownik jest na bieco informowany o tym, co si aktualnie dzieje.
4.10.1 Definiowanie nowej macierzy kombinacji obcie

Okno definiowania macierzy kombinacji obcie otwiera si za pomoc polecenia Wyniki Kombinacja obcie. Jeli zostay przeprowadzone obliczenia iteracyjne to po ich zakoczeniu nie mona ju dokonywa zmian w przyporzdkowaniu przypadkw obcie. Mona wwczas wybra, czy wyniki maj by pokazywane dla poszczeglnych kombinacji obcie czy dla obwiedni po istniejcych kombinacjach.
4.10.2 Raport o przemieszczeniach
127
Raport wynikw
Za pomoc polecenia Wyniki Przemieszczenia wywouje si prezentacj przemieszcze konstrukcji. Miejsce i kierunek maksymalnego przemieszczenia wskazywane jest przez strzak. Obrazy przemieszcze sporzdzane s dla pojedynczych kombinacji obcie. Obwiednia nie jest uwzgldniana. Aby zobaczy przemieszczenia dla poszczeglnych przypadkw obcie naley najpierw odpowiednio zdefiniowa kombinacje tzn. w obrbie jednej kombinacji moe wystpowa tylko jeden przypadek rny od zera. Wyboru kombinacji mona dokona w oknie przecznikw. Wcinicie przycisku [Struktura] powoduje dodatkowo naoenie na odksztacon struktur jej postaci przed odksztaceniem. W przypadku dwigarw pytowych moliwych jest 5 typw prezentacji przemieszcze, ktre wybierane s za pomoc przyciskw: - [3D]: prezentacja 3D jako model drutowy - [V]: prezentacja 3D tylko widocznych powierzchni - [Izo]: prezentacja przemieszcze za pomoc izolinii - [Pow]: prezentacja przemieszcze za pomoc izopowierzchni - [W]: prezentacja wartoci przemieszcze Przycisk [Przekrj] przenosi uytkownika do okna zadawania przekrojw.
4.10.3 Animacja
W programie Plato istnieje moliwo przedstawienia przemieszcze w formie animacji. Uruchamia si j za pomoc przycisku [Animacja] w oknie przyciskw wywietlanym podczas przegldania przemieszcze konstrukcji. Tworzonych jest 10 klatek filmu, ktry przedstawiajcego odksztacone czci konstrukcji jako ruchome elementy. Film ten nie przedstawia jednak rzeczywistych drga konstrukcji. Suy on jedynie do lepszego zobrazowania jej przemieszcze. W czasie projekcji filmu wywietlane jest okno dialogowe, w ktrym za pomoc przycisku [Zapisz AVI] mona zapisa film na dysku jako plik z rozszerzeniem .avi lub jako plik sekwencji .seq a take przerwa animacj za pomoc przycisku [Anuluj].
4.10.4 Raport o siach przekrojowych

Na podstawie zapisanych si wzowych przygotowywane i przedstawiane s siy (i naprenia) przekrojowe dla pyt i podcigw. Typ prezentacji uzaleniony jest od rodzaju elementu: - podcigi: prezentacja za pomoc wykresu w widoku perspektywicznym
128
pyta: prezentacja za pomoc izolinii, izopowierzchni, wartoci na paszczynie, w widoku perspektywicznym lub w przekroju. Zagszczenie linii mona dowolnie zmienia.
Naley mie na wzgldzie, e raportowane wielkoci przekrojowe w pytach s wartociami urednionymi dla przylegajcych elementw skoczonych. Powoduje to, e na rysunku nie s ujte dokadne wartoci skokw si wewntrznych.
Zawarto okna przecznikw zaley od aktualnej definicji kombinacji obcie i typu elementu. Przeczniki [MIN], [MAX] wywietlane s tylko w przypadku oblicze z
129
Raport wynikw
obwiedni i umoliwiaj przeczanie si midzy prezentacj minimalnych i maksymalnych wielkoci przekrojowych. Przyciskiem [Siatka MES] mona wczy i wyczy prezentacj siatki. W zalenoci od typu elementu dostpne s rwnie przeczniki suce do wyboru si przekrojowych do prezentacji. S to: w przypadku podcigw [N] sia normalna [Qs] sia poprzeczna w kierunku s [Qt] sia poprzeczna w kierunku t [Mr] moment skrcajcy [Ms] moment zginajcy wok osi s [Mt] moment zginajcy wok osi t w przypadku pyt [Mx] moment zginajcy w kierunku x [My] moment zginajcy w kierunku y [Mxy] moment skrcajcy [Qx] sia poprzeczna w kierunku x [Qy] sia poprzeczna w kierunku y
Przeczniki wyboru sposobu prezentacji dostpne s w przypadku dwigarw powierzchniowych. S to: [Izo] prezentacja za pomoc izolinii [Pow] prezentacja za pomoc izopowierzchni [W] prezentacja wartoci [G] prezentacja wypuka [Przekrj] przejcie do prezentacji w przekrojach
4.10.5 Raport o momentach gwnych

Za pomoc polece Wyniki Momenty gwne lub Wyniki Naprenia gwne uruchamia si prezentacj urednionych momentw gwnych. Mog by one przedstawione jako strzaki oznaczajce kierunki ich dziaania lub jako wartoci. Naley mie na wzgldzie, e raportowane wielkoci przekrojowe s wartociami urednionymi dla przylegajcych elementw skoczonych. Powoduje to, e na rysunku nie s ujte dokadne wartoci skokw si wewntrznych. Zawarto okna przecznikw zaley od aktualnej definicji kombinacji obcie i typu elementu. Przeczniki [MIN], [MAX] wywietlane s tylko w przypadku oblicze z obwiedni i umoliwiaj przeczanie si midzy prezentacj minimalnych i maksymalnych wielkoci przekrojowych. Przyciskiem [Siatka MES] mona wczy i
130
wyczy prezentacj siatki. Jest on dostpny tylko w przypadku dwigarw powierzchniowych. W zalenoci od typu elementu dostpne s rwnie przeczniki suce do wyboru si przekrojowych do prezentacji. S to: [M1], [M2], [Wi] i [Wektory] s przecznikami alternatywnymi. Wcinicie [M1], [M2] lub [Wi] spowoduje kolejn prezentacj momentw gwnych M1, M2 i kta midzy momentem M1 i dodatni czci osi x. Jeli wcinity jest przycisk [Wektory] to prezentacja odbywa si za pomoc strzaek, w przeciwnym wypadku prezentowane s wartoci.
4.10.6 Raport o zarysowaniu

Za pomoc polecenia Wyniki Zarysowanie uruchamia si prezentacj zarysowania pyty. Przedstawiane s szerokoci rozwarcia rys oraz kty, pod jakim rysy powstaj. Przeczniki [rysa gra], [rysa d] umoliwiaj przeczanie si midzy prezentacj rys grnych i dolnych. W podobny sposb dziaaj przeczniki [kt g] i [kt d]. Przyciskiem [Siatka MES] mona wczy i wyczy prezentacj siatki. Tabelaryczne zestawienie informacji o zarysowaniu pyty dostpne jest w raporcie osobistym.
4.10.7 Raport o reakcjach podporowych

W przypadku raportowania reakcji podporowych program Plato oferuje trzy moliwoci. Za pomoc polecenia Wyniki - reakcje w wzach otrzyma si reakcje w poszczeglnych wzach podporowych siatki MES. Wybranie polecenia Wyniki reakcje liniowe i Wyniki - reakcje powierzchniowe pozwala na otrzymanie si podporowych jako sia lub moment na jednostk dugoci/powierzchni. Reakcje na rysunku mog by przedstawione w formie wartoci lub strzaek. Prezentacja napre liniowych lub powierzchniowych moliwa jest tylko w przypadku dwigarw powierzchniowych. Jeli obydwa punkty jednej strony elementu s podparte w tym samym kierunku to naprenia liniowe jest obliczane z uwzgldnieniem ssiadujcych podpr i drukowane w wzach siatki MES. Naprenia podawane s w kN/m i s interpretowane jako przeliczenie wzowych si podporowych na odpowiedni dugo wynikajc z odlegoci midzy wzami.
131
Raport wynikw
Zawarto okna przecznikw zaley od aktualnej definicji kombinacji obcie i typu elementu. Przeczniki [MIN], [MAX] wywietlane s tylko w przypadku oblicze z obwiedni i umoliwiaj przeczanie si midzy prezentacj minimalnych i maksymalnych wielkoci przekrojowych. Przyciskiem [Siatka MES] mona wczy i wyczy prezentacj siatki. Jest on dostpny tylko w przypadku dwigarw powierzchniowych. W zalenoci od typu elementu dostpne s rwnie przeczniki suce do wyboru si podporowych i napre liniowych do prezentacji. S to: - w przypadku pyt [Az] sia podporowa w kierunku z [Mx] moment wok osi x [My] moment wok osi y - w przypadku podcigw [Ax] sia podporowa w kierunku x [Ay] sia podporowa w kierunku y [Az] sia podporowa w kierunku z [Mx] moment wok osi x [My] moment wok osi y [Mz] moment wok osi z Do prezentacji napre powierzchniowych suy przecznik [Az] sia podporowa w kierunku z
132
Przeczniki [Wartoci] i [Strzaka] su do wyboru sposobu prezentacji.
4.10.8 Raport o siach w supach

Za pomoc polecenia Wyniki Siy w supie mona przeprowadzi prezentacj si w supach wyliczonych na podstawie wielkoci podporowych. W oknie przecznikw dostpne s nastpujce opcje: Przeczniki [MIN], [MAX] wywietlane s tylko w przypadku oblicze z obwiedni i umoliwiaj przeczanie si midzy prezentacj minimalnych i maksymalnych wielkoci przekrojowych. Przyciskiem [Siatka MES] mona wczy i wyczy prezentacj siatki. Jest on dostpny tylko w przypadku dwigarw powierzchniowych. Przeczniki [Az], [Mx] i [My] su do wyboru prezentowanych wielkoci natomiast przeczniki [Wartoci] i [Strzaka] su wyborowi trybu prezentacji graficznej.
4.11 RAPORT WYNIKW OBLICZE DYNAMICZNYCH
4.11.1 Raport graficzny postaci wasnych
Raport graficzny dotyczcy postaci wasnych uruchamia si za pomoc polecenia Wyniki Postacie wasne. Polecenie to jest dostpne tylko po wczeniejszym przeprowadzeniu oblicze dynamicznych. Miejsce wystpowania i kierunek
133
Raport sprawdzenia numerycznej dokadnoci rozwizania i kinematycznej zmiennoci ukadu maksymalnego przemieszczenia wskazywany jest przez strzak. W dolnym pasku informacyjnym prezentowana jest kadorazowo warto wasna przypisana danej postaci oraz czstotliwo drga wasnych. W oknie przecznikw dostpne s nastpujce opcje: [ > ], [ < ]: przyciski suce przeczaniu si midzy kolejnymi postaciami wasnymi [Struktura]: wcinicie przycisku spowoduje, e wraz ze struktur odksztacon prezentowana bdzie struktura nieodksztacona. W przypadku dwigarw powokowych istnieje 5 moliwoci prezentacji: - [3D]: prezentacja jako model drutowy - [ V ]: prezentacja 3D bez przezroczystoci - [Izo]: prezentacja za pomoc izolinii - [Pow]: prezentacja za pomoc izopowierzchni - [ W ]: prezentacja za pomoc wartoci
4.12 RAPORT SPRAWDZENIA NUMERYCZNEJ DOKADNOCI

ROZWIZANIA I KINEMATYCZNEJ ZMIENNOCI UKADU
4.12.1 Numeryczna dokadno rozwizania

Wywoanie polecenia Wyniki Numeryczna dokadno rozwizania drukuje w pasku informacyjnym dokadno rozwizania ukadu rwna. Grafika w oknie roboczym przedstawia rozkad sztywnoci macierzy sztywnoci elementw. Im mniejsza sztywno, tym wiksze przemieszczenie dwigara w danym miejscu. Miejsce wystpowania i kierunek najwikszego przemieszczenia wskazywane jest przez strzak. Dokadno rozwizania w przypadku duych ukadw powinna wynosi co najmniej cztery miejsca po przecinku. Jeli dokadno ta jest zbyt maa to grafika powinna zawiera jedno lub dwa miejsca o szczeglnie duych deformacjach. W miejscach tych macierz sztywnoci elementw wykazuje szczeglnie wraliwe obszary, co prowadzi do numerycznych niedokadnoci rozwizania. W takim przypadku naley ponownie przemyle zamodelowanie konstrukcji. Jeli za ukad rwna jest wystarczajco dokadny a dwigar wykazuje jednorodne przemieszczenia, to nie naley si spodziewa problemw z dokadnoci rozwizania.
134
4.12.2 Kinematyczna zmienno

Jeli czci dwigara mog si swobodnie porusza, to zostanie to uwidocznione po wywoaniu polecenia Wyniki Kinematyczna zmienno. Miejsce wystpowania kinematycznej zmiennoci i jej kierunek zaznaczony jest strzak. Obroty pojedynczych wzw zaznaczone s krzyykami. Jeli struktura zostaa zadana bezbdnie, to po wywoaniu polecenia okno robocze pozostanie puste a w pasku informacyjnym wywietlony zostanie odpowiedni komunikat.
135
Co i gdzie...
5 DRUKOWANIE, PLOTOWANIE, PRZEGLDANIE RAPORTOWANIE

WYNIKW
5.1 CO I GDZIE...
Plato posiada kilka moliwoci eksportu na zewntrz wynikw oblicze, ktre mog by wywoywane z rnych miejsc programu. wydruk/plotowanie aktualnej zawartoci ekranu Opcj t wywouje si poleceniem Plik Drukuj lub Plik Plotuj lub za pomoc odpowiednich ikonek w pasku symboli. W ten sposb powstaje jednostronicowy wydruk zawartoci ekranu, ktry mona uzupeni dodatkowymi informacjami. raport tabelaryczny W menu Raport moduu raportw istnieje moliwo przegldania i wydruku zarwno wprowadzonych danych jak i wynikw oblicze. W przypadku duych projektw objto takiego raportu moe by znaczna raport osobisty Pod pojciem raportu osobistego rozumie si szczegowy dokument z tabelami i grafikami, zawierajcy kompletne dane o wielkociach wprowadzonych i cao wynikw oblicze zarwno na podou modelu MES jak i na podou geometrii ukadu. Zakres i kolejno raportu osobistego mog by dowolnie ksztatowana przez uytkownika. Raport ten mona wywoa z menu moduu raportw. kombinacje obcie i oddziaywania W oknach dialogowych obwiedni przypadkw obcie mona sporzdzi wydruki macierzy kombinacji obcie i podziau na oddziaywania wedug EC2. Wydruk obejmuje wwczas jedn lub dwie strony i zawiera dane tabele.
136
Drukowanie, plotowanie, przegldanie raportowanie wynikw
protokoy oblicze Do kadego obliczenia sporzdzany jest protok, ktry zalenie od yczenia moe by natychmiast wydrukowany lub wysany do Viewera. Zalenie od wielkoci projektu protok moe obejmowa do kilku stron tekstu. Najwaniejszym punktem protokou s tabele sum dziaajcych obcie i reakcji podporowych.
5.2 MEDIA RAPORTUJCE

Pod pojciem mediw raportujcych mieszcz si wszystkie zewntrzne programy lub urzdzenia, ktre mog przej raport z programu Plato. Poza tradycyjnymi urzdzeniami tj. monitor czy drukarka zalicza si do nich zapisywanie do pliku i przekazywanie danych do innych programw. Viewer Jest to najwaniejsza moliwo eksportu wynikw z Plato. Viewer suy nie tylko do podgldu przyszego wydruku. Ma on take moliwo zestawiania wydrukw z kilku dokumentw oraz zaopatrywania wydrukw w komentarze i uwagi uytkownika. Poza tym istnieje moliwo eksportu danych z Viewera do pliku RTF. Drukarka Plato drukuje raporty na drukarce standardowej. Program uywa standardowych systemowych sterownikw drukarki. Ploter Plato posiada moliwo wydawania wielkoformatowych rysunkw na ploter. Plik DXF Plato moe tworzy plik DXF z zawartoci okna roboczego. Moliwo ta istnieje tylko dla pulpitu graficznego.
5.3 STEROWANIE RAPORTEM

Sterowanie wszystkimi rodzajami raportu przejmuje centralne okno dialogowe, w ktrym mona wybra dowolne dostpne medium i podj decyzje w kilku innych kwestiach.
137
Sterowanie raportem
Raport Uytkownik ma moliwo wyboru, czy chce dane wydrukowa bezporednio, czy przed wydrukowaniem przesa do programu Viewer. Za pomoc opcji w tle mona przesa dane do Viewera bez otwierania go. W kadym przypadku istnieje moliwo podania numeru strony, ktry bdzie numerem pocztkowym dla rosncej numeracji stron. Ostatni znak wprowadzonego oznaczenia musi by cyfr (na pocztku moe by tekst). Wprowadzenie numeru pocztkowego jako Str 1 spowoduje przypisanie kolejnym stronom numerw Str 1, Str 2, Str 3, .... . Pozostawienie pustego pola oznacza brak numeracji stron.
W licie wyboru Layout istnieje moliwo wyboru oprawy graficznej stron raportu. Zaleca si uywanie layoutu standardowego. Data pojawia si na wydruku w nagwku strony. Istnieje moliwo podania dowolnej daty lub uycia aktualnej. Dokument Viewer zapisuje wszystkie przekazywane do niego raporty. Mona je w pniejszym czasie otwiera, przeglda i selektywnie drukowa. Aby program mg odrni od
138
siebie poszczeglne raporty naley je opatrzy odpowiedni nazw. Poza tym istnieje moliwo zdefiniowania, jak program powinien postpi w przypadku dwch raportw o tej samej nazwie. Uaktywnienie opcji Nie nadpisuj dokumentu przy ponownym raportowaniu spowoduje, e istniejcy ju dokument bdzie chroniony przed zapisem. Nie bdzie go wic mona nadpisa poprzez nowy dokument o tej samej nazwie. Zaznaczenie opcji w jednym dokumencie spowoduje, e Plato stworzy zawsze tylko jeden dokument take w przypadku raportu osobistego. Pola Nazwa i Raport pozwalaj na ustalenie nazwy dokumentu. Nacinicie przycisku [Standard] spowoduje wybranie nazwy zaproponowanej przez program. Przycisk [Ostatni] wpisuje w obydwa pola oznaczenia ostatnio stworzonego dokumentu. Za pomoc przycisku [Przegldaj...] mona wyszuka dowolny istniejcy dokument Viewera. Jeli zaproponowana nazwa dokumentu ju istnieje, uaktywnia si dolna cz okna o nazwie Jeli raport ju istnieje. Mona wwczas zdecydowa, co program ma zrobi z ju istniejcym plikiem: - zastpi przez nowy plik - doda nowy plik do ju istniejcego - utworzy nowy dokument z tak sam nazw. Moe to jednak spowodowa kopoty z pniejszym odszukaniem waciwego pliku.
5.4 RAPORT OSOBISTY

Pole Raport suy ustaleniu, jak powinien wyglda raport i na jakie urzdzenie lub program powinien zosta wysany. Dostpne s opcje: w Viewerze, na drukark, w tle. Dodatkowe opcje raportu mona zmieni wciskajc przycisk [Rozszerzone] (okno zostao opisane w poprzednim punkcie). Korzystanie z ustawie raportw osobistych Za pomoc przycisku [Rozszerzone] mona przej do okna dialogowego Opcje rozszerzone, umoliwiajcego zapisywanie i wywoywanie zapisanych wczeniej zakresw raportw osobistych. Dostpne zakresy umieszczone s na licie. Kilknicie jednego z nich i zatwierdzenie przyciskiem [OK] spowoduje wybr tego zakresu do przygotowywanego raportu. Zakres ten pojawi si w oknie raportu osobistego w oknie Zakres i kolejno. Za pomoc przycisku [Zapisz aktualny zakres] mona po nadaniu mu nazwy doda do listy nowy zakres raportu. Nieuywane zakresy mona usun za pomoc przycisku [Usu wybrany zakres]. Nie mona usun jedynie aktualnie uywanego zakresu.
139
Raportowanie z okna roboczego
Wasnoci Podwjne kliknicie wpisu na licie Zakres i kolejno lub zaznaczenie go i wcinicie przycisku [Wasnoci] powoduje otwarcie okna dialogowego, w ktrym mona dodatkowo ustali zakres dla kadego wpisu.
Na licie Pozycje mona wybra te pozycje, ktre maj si znale w raporcie. W oknie Ustawienia raportu graficznego mona wybra rne warianty ksztatowania grafiki w wydrukach. Po prawej stronie okna wywietlana jest przykadowa strona wydruku, w ktrej na bieco uwzgldniane s wprowadzane ustawienia. Przycisk [Przejmij jako standardowe] spowoduje zapisanie aktualnych ustawie i ich uywanie do wydrukw danego typu pozycji rwnie w przyszoci.
5.5 RAPORTOWANIE Z OKNA ROBOCZEGO

Funkcj t uruchamia si poleceniami Plik Drukuj lub Plik Plotuj lub te za pomoc odpowiednich ikonek w pasku symboli. Wywoanie takiego polecenia prowadzi do wydruku zawartoci okna roboczego na jednej kartce papieru. Po wywoaniu polecenia otwiera si okno dialogowe, w ktrym mona zarwno wybra urzdzenie lub program, na ktry powinien zosta wysany raport jak i wprowadzi dodatkowe informacje, ktre powinny pojawi si w nim pojawi. W wielu przypadkach program Plato oferuje informacje domylne, ktre mona modyfikowa. W polu po prawej stronie mona wybra odpowiednie urzdzenie lub program. Wcinicie przecznika [Rozszerzone] spowoduje wywietlenie okna dialogowego
140
Konfiguracja raportu, ktre zostao omwione wczeniej. Dolna cz okna uywana jest tylko w przypadku plotowania.
2.6. PLOTOWANIE
Polecenie Plik Plotuj powoduje wysanie zawartoci okna roboczego do Viewera. Aby jednak mc pniej bez problemw przesa rysunki na ploter, naley ju teraz dokona odpowiednich ustawie. Odbywa si to w polu Format i skala. Dla plotowanego rysunku naley ustawi format papieru i skale wydruku. Su do tego nastpujce opcje: - Dopasuj format Zadaje si tutaj dan skal wydruku. Plato dobiera automatycznie najmniejszy moliwy format papieru odpowiadajcy zadanej skali i wywietla go jako warto domyln, ktr mona modyfikowa - Dopasuj skal Zadaje si dany format papieru, skal pocztkow i krok zmiany skali. Plato sprawdza, czy zadana przez uytkownika skala pasuje do formatu papieru. Jeli tak nie jest to skala bdzie zmieniana o podany krok tak dugo, a cay rysunek zmieci si na danym formacie papieru. - Bez dopasowania Zadaje si dany format papieru oraz skal. Plotowanie nastpi z zadanymi wartociami bez ich dopasowywania. Jeli rysunek nie bdzie mieci si na papierze to pojawi si okno z ostrzeeniem. Oprcz pl, w ktrych naley zada skal i format papieru, w oknie dialogowym wywietlana jest informacja b/h = .... Podawane sa tutaj aktualne wymiary rysunku i dostpnego obszaru do rysowania. Naley uwaa, aby obszar dostpny do rysowania nie pokrywa si z wielkoci papieru, gdy konieczne jest pozostawienie pewnej iloci miejsca na obramowanie. Dalsze postpowanie w Viewerze W Viewerze zawarto do plotowania wywietlana jest w standardowy sposb. Aby wysa j na ploter naley uy normalnej funkcji wydruku a nastpnie jako drukark wybra odpowiedni ploter. Naley uwaa, aby w ustawieniach plotera poda odpowiedni format papieru.
141
Tworzenie plikw DXF
2.7. TWORZENIE PLIKW DXF

W Plato istnieje moliwo zapisania zawartoci okna roboczego w formacie DXF. Wszystkie informacje wykraczajce poza czyst geometri zostan oczywicie utracone. Mona jednak w ten sposb tworzy folie podkadowe lub rysunki pomocnicze. Aby utworzy plik DXF naley uy polecenia Plik Utwrz DXF.
2.8. DRUKOWANIE W SIECI

Plato umoliwia take drukowanie i plotowanie w sieciach komputerowych. Warunkiem jest, aby dane urzdzenie byo dostpne dla uytkownikw sieci. Aby udostpni ploter lub drukark do drukowania w sieci naley postpowa zgodnie z dokumentacj systemu operacyjnego Windows.
142
Praca z rastrami i foliami
6 PRACA Z RASTRAMI I FOLIAMI

6.1 RASTER
Rastry s wan pomoc w orientacji podczas pracy z projektem. Jednoczenie mona uywa do 10 rnych rastrw. Standardowo s one zapisywane razem ze zbiorem danych. Mona je jednak zapisa w osobnym pliku *.ras pod dowoln nazw i uywa take w innych zbiorach danych.
Podczas pracy w oknie roboczym mona si przecza midzy kolejnymi rastrami za pomoc klawisza spacji. Kombinacja klawiszy [Ctrl]+spacja wcza i wycza
143
Raster
prezentacj rastra. Definiowanie i edycja rastra moliwa jest w oknie dialogowym, ktre moe pozostawa otwarte podczas pracy z projektem. Po lewej stronie okna dialogowego znajduje si lista ze spisem istniejcych rastrw. Ponad ni znajduje si rozwijalna lista, w ktrej mona przej do trybu pracy z foliami.
6.1.1 Definiowanie nowego rastra

Definiowanie nowego rastra nastpuje za pomoc polecenia Raster Nowy. Otwiera si menu, w ktrym naley wybra typ definiowanego rastra: - kartezjaski stay Raster prostoktny o jednakowych i rwnomiernych odstpach midzy liniami w kierunkach r i s - kartezjaski dowolny Raster prostoktny o dowolnie zdefiniowanych odstpach midzy liniami - polarny stay Raster koncentryczny o jednakowych odstpach midzy liniami okrgw i o rwnych ktach midzy liniami radialnymi - polarny dowolny Raster koncentryczny, w ktrym odstpy midzy okrgami i kty midzy liniami radialnymi s dowolnie definiowane przez uytkownika - z folii Raster moe zosta zdefiniowany jako kartezjaski dowolny z zaadowanej wczeniej folii Wszystkie rastry mona umiejscowi w dowolnym punkcie i pod dowolnym ktem. Pniejsza edycja rwnie jest moliwa. Po wyborze typu rastra jest on wywietlany w oknie roboczym z parametrami domylnymi. Na zakadkach okna dialogowego mona je nastpnie dowolnie zmienia.
4.1.2. Edycja rastra

Edycja rastra moliwa jest w dowolnym momencie pracy. Su do tego zakadki Raster i Linie rastra. Z listy rastrw naley wybra ten, ktry chce si podda edycji. Zmiany zostan uwidocznione po klikniciu przycisku [OK] lub [Przejmij]. Kliknicie przycisku [Anuluj] odrzuca wszystkie dokonane zmiany. Opisane poniej przyciski [Zadaj], [Przesu], [Od] i [Usu] standardowo wywouj tylko jedn akcj. Ich podwjne kliknicie uaktywnia je na duej.
144
W polu Opis mona wprowadzi tekst uatwiajcy pniejsz identyfikacj. Poniej wywietlany jest rodzaj rastra. Pocztek i orientacja Pooenie punktu pocztkowego i jego orientacj zmienia si na zakadce Raster. Jest ona jednakowa dla wszystkich typw rastra. Pooenie pocztku rastra mona zmienia na trzy rne sposoby: - poprzez bezporednie zadanie wsprzdnych w oknie dialogowym. Odnosz si one do globalnego ukadu wsprzdnych dwigara lub, jeli taka istnieje, do ukadu wsprzdnych aktualnej paszczyzny odniesienia - poprzez kliknicie wybranego punktu w oknie roboczym. W tym przypadku naley najpierw wcisn przycisk [Zadaj] a nastpnie klikn wybrany punkt w oknie roboczym. Pocztek rastra jest przesuwany do tego punktu. Zmiany zostan uwzgldnione natychmiast po ich dokonaniu - poprzez zdefiniowanie wektora przemieszczenia w oknie roboczym. Najpierw naley wcisn przycisk [Przesu] a nastpnie klikn dwa punkty w oknie roboczym, ktre zdefiniuj wektor przesunicia. Zmiany zostan uwzgldnione natychmiast po ich dokonaniu. Kt, o jaki raster ma zosta obrcony w globalnym ukadzie wsprzdnych zadaje si w analogiczny sposb: - poprzez bezporednie zadanie jego wielkoci w oknie dialogowym. Naley pamita, e kty s zdefiniowane jako matematycznie dodatnie, czyli w lew stron - poprzez odoenie kta w oknie roboczym. Najpierw naley wcisn przycisk [Od] a nastpnie klikn w oknie roboczym dwa punkty (wierzchoek kta i punkt na jego ramieniu). Zadawanie kta koczy si dialogiem potwierdzajcym jego warto. Rozmiary rastra, odlegoci midzy liniami i kty w przypadku rastrw staych Zakadka Linie rastra wyglda inaczej dla rnych typw rastra. W przypadku rastrw staych suy ona do zadawania wymiarw rastra, odlegoci midzy jego liniami i ktw midzy liniami radialnymi. Rozmiary rastra staego definiuje si w polach Granice: kierunek r i Granice: kierunek s. Standardowo raster stay jest nieskoczenie duy. Moe si jednak zdarzy, e dla przejrzystoci projektu lepszy bdzie raster ograniczony. W takim przypadku naley usun zaznaczenie opcji nieskoczony i wprowadzi odpowiednie ograniczenia. Wszystkie wartoci dotycz lokalnego ukadu wsprzdnych rastra. Odlegoci linii rastra i kty midzy liniami radialnymi mona zmienia na trzy rne sposoby:
145
Raster
poprzez bezporednie wprowadzenie w oknie dialogowym wartoci odlegoci midzy liniami dr i ds lub kroku kta dw. Wartoci dotycz ukadu lokalnego r-s-t rastra poprzez kliknicie punktu w oknie roboczym. W tym przypadku naley najpierw wcisn przycisk [Zadaj] a nastpnie klikn w oknie roboczym dowolny punkt. Bdzie to punkt przecicia si pierwszych dwch linii w kierunku r i s (raster kartezjaski) lub punkt przecicia si pierwszego okrgu i pierwszej linii radialnej (raster polarny). Zmiany s uwzgldniane natychmiast po ich wprowadzeniu. poprzez przesunicie linii rastra. Naley najpierw klikn przycisk [Przesu] a nastpnie wybra w oknie roboczym lini rastra i przesun j do nowego punktu. Kliknicie wza rastra umoliwia przesunicie go w caoci a wic przesunicie obydwu przecinajcych si tam linii. Zmiany s uwzgldniane natychmiast po wprowadzeniu.
Linie rastra w przypadku rastrw dowolnych
W przypadku rastra dowolnego mona samodzielnie okreli pooenie kadej linii rastra. Zadaje si to na zakadce Linie rastra. Zakadka ta przedstawia w formie tabelarycznej odlegoci poszczeglnych linii rastra od punktu zerowego, lub (w przypadku rastrw polarnych) kty midzy kolejnymi liniami radialnymi a osi r rastra.
146
Istnieje pi rnych moliwoci edycji rastra: - definiowanie nowej linii rastra poprzez bezporednie wprowadzenie w oknie dialogowym odlegoci dr i ds. lub kroku kta dw. Wartoci zadawane s w lokalnym ukadzie wsprzdnych r-s-t rastra i oznaczaj odlegoci linii rastra od jego pocztku lub kt midzy lini rastra a jego osi r. - definiowanie nowej linii rastra poprzez kliknicie punktu w oknie roboczym. W tym celu naley najpierw klikn przycisk [Zadaj] a nastpnie klikn w oknie roboczym dowolny punkt definiujcy przecicie si dwch nowych linii rastra w kierunkach r i s (raster kartezjaski) lub okrgu rastra i linii radialnej (raster polarny). - przesunicie istniejcej linii rastra. Po klikniciu przycisku [Przesu] naley wybra w oknie roboczym lini rastra a nastpnie klikn punkt, do ktrego ma zosta ona przesunita. Mona rwnie przesuwa wzy rastra wraz z przecinajcymi si w nim liniami. - usunicie linii rastra w oknie dialogowym. Nie naley uywa w tym celu przycisku [Usu]. Ma on inne dziaanie i jest tutaj bezuyteczny. Lini rastra mona usun za pomoc klawisza [Delete] klawiatury. - Usunicie linii rastra poprzez jej kliknicie w oknie roboczym. Po wciniciu przycisku [Usu] naley zaznaczy w oknie lini rastra, ktra zostanie usunita. Wybr wza spowoduje usunicie obydwu przecinajcych si w nim linii.
4.1.3. Usuwanie rastra

Raster usuwa si za pomoca polecenia Raster Usu. Moliwe jest usunicie pojedynczego rastra lub usunicie wszystkich rastrw jednorazowo.
4.1.4. Zmiana rastra

Wybr rastra z listy w oknie dialogowym spowoduje natychmiastowe jego wywietlenie. Zmiana rastra moliwa jest take bez wywoywania okna dialogowego za pomoc klawisza spacji, ktrym mona si przecza midzy kolejnymi rastrami. Kombinacja [Ctrl]+spacja wcza i wycza prezentacj rastra.
147
Raster
4.1.5. adowanie i zapisywanie rastra

Uytkownik ma moliwo zapisywania rastra pod wasn nazw. Suy do tego polecenie Katalog Zapisz. Wybranie polecenia otwiera okno, w ktrym mona wybra nazw i lokalizacje pliku rastra. Zaakceptowanie proponowanej przez program nazwy i lokalizacji pozwoli na adowanie rastra wraz z aktualnym modelem MES. Zapisanie go pod inna nazw lub w innej lokalizacji pozwala tworzy rastry standardowe, ktre mog by adowane w innych projektach za pomoc polecenia Katalog aduj. Podczas adowania aktualne rastry zostan usunite i zastpione zaadowanymi.
4.1.6. Automatyczne tworzenie rastra z folii CAD

Z geometrii zawartej na folii CAD mona automatycznie stworzy raster. Warunkiem jest wczeniejsze zaadowanie folii CAD w wewntrznym formacie ELGO. Na podstawie geometrii tej folii definiowany jest dowolny raster kartezjaski. W celu przejcia geometrii naley: - w menu Raster Nowy wybra funkcj Z folii - zada kt, pod jakim ma by zdefiniowany raster. Mona go odoy w oknie roboczym lub wprowadzi jego warto w okienku edycyjnym - zaznaczy za pomoc ramki t cz folii, z ktrej ma zosta utworzony raster - wybra algorytm, wedug ktrego bdzie tworzony raster. Do dyspozycji s dwa algorytmy, ktre w rny sposb rozpoznaj linie rodkowe cian: oglny Gruboci cian s rozpoznawane a ich rodkiem prowadzona jest linia rodkowa. proCAD Punkty rodkowe typowych cian s przeksztacane w linie rastra. W przypadku wtpliwoci powinno si sprbowa obydwu metod. W przypadku wygenerowania zbyt duej iloci linii lub linii zbyt blisko siebie lecych istniej dwie moliwoci: - usunicie nadliczbowych linii - usunicie rastra i wybr mniejszego fragmentu folii
148
4.1.7. Standardowe ustawienia rastra

Standardowe ustawienia rastra mona zmienia poleceniem Ekstra Opcje Raster. - Odwie po kadej zmianie rastra Standardowo stworzenie nowego rastra powoduje wymazanie z ekranu rastra dotychczasowego poprzez narysowanie go w kolorze ta. W przypadku nakadania si rastrw moe pojawi si problem z wyrazistoci rysunku. Aktywowanie tej opcji uruchamia cakowite odwieanie rastra i zapobiega temu efektowi. W przypadku wikszych projektw moe to znacznie spowolni prac z programem. - Przedstaw raster w postaci siatki Odznaczenie tej opcji spowoduje wywietlanie tylko punktw przecicia si linii rastra.
6.2 FOLIE CAD

Folie podkadowe s narzdziem pomocniczym w tworzeniu struktur o wikszej zoonoci. Poprzez ich zastosowanie uytkownik ma bezporedni dostp do geometrii budowli. Podczas zadawania modelu MES istnieje moliwo chwytania wszystkich charakterystycznych punktw i linii folii. Jako folie podkadowe mog by uywane tylko pliki w wewntrznym formacie ELGO. Do programu doczany jest modu WIN ELGO sucy do konwersji plikw DXF i HPGL do formatu ELGO. Modu konwertujcy wywouje si za pomoc polecenia Folia Konwertuj. W czasie pracy z projektem mona zaadowa dowoln ilo folii, z ktrych jednak zawsze widoczna jest tylko jedna. Pomidzy poszczeglnymi foliami przechodzi si za pomoc listy. Edycja folii nastpuje we wasnym oknie dialogowym, ktre moe pozostawa otwarte podczas pracy z projektem.
4.2.1. adowanie folii CAD

Foli CAD mona zaadowa za pomoc polecenia Folia aduj. Spowoduje to wywietlenie okna, w ktrym mona wyszuka dany plik. Dostpne s pliki w formacie ELGO (*.elg).
149
Folie CAD
4.2.2. Edycja folii CAD

Foli mona edytowa bezporednio po utworzeniu lub w dowolnym pniejszym czasie. Suy do tego zakadka Folia. Z listy dostpnych folii naley wybra t, ktr chce si edytowa. Zmiany dokonane na zakadce staj si widoczne po klikniciu przycisku [OK] lub [Przejmij]. Odrzucenie zmian nastpuje za pomoc przycisku [Anuluj]. Opisane poniej przyciski [Zadaj], [Przesu], [Od] standardowo wywouj tylko jedn akcj. Ich podwjne kliknicie uaktywnia je na duej. Plik i opis Kademu wpisowi na licie mona przyporzdkowa plik folii. Nazw pliku mona wprowadzi bezporednio lub wybra z dysku za pomoc przycisku [...]. Wprowadzenie opisu suy atwiejszej identyfikacji folii. Pocztek i orientacja Pooenie pocztku folii mona zmienia na trzy rne sposoby: - poprzez bezporednie zadanie wsprzdnych w oknie dialogowym. Odnosz si one do globalnego ukadu wsprzdnych dwigara lub, jeli taka istnieje, do ukadu wsprzdnych aktualnej paszczyzny odniesienia - poprzez kliknicie wybranego punktu w oknie roboczym. W tym przypadku naley najpierw wcisn przycisk [Zadaj] a nastpnie klikn wybrany punkt w oknie roboczym. Pocztek folii jest przesuwany do tego punktu. Zmiany zostan uwzgldnione natychmiast po ich dokonaniu - poprzez zdefiniowanie wektora przemieszczenia w oknie roboczym. Najpierw naley wcisn przycisk [Przesu] a nastpnie klikn dwa punkty w oknie roboczym, ktre zdefiniuj wektor przesunicia. Zmiany zostan uwzgldnione natychmiast po ich dokonaniu. Kt, o jaki folia ma zosta obrcona w globalnym ukadzie wsprzdnych zadaje si w analogiczny sposb: - poprzez bezporednie zadanie jego wielkoci w oknie dialogowym. Naley pamita, e kty s zdefiniowane jako matematycznie dodatnie, czyli w lew stron - poprzez odoenie kta w oknie roboczym. Najpierw naley wcisn przycisk [Od] a nastpnie klikn w oknie roboczym dwa punkty (wierzchoek kta i punkt na jego ramieniu). Zadawanie kta koczy si dialogiem potwierdzajcym jego warto. Skalowanie
150
Czsto zdarza si, e obiekty nie s rysowane w metrach i folie z nich utworzone nie mog by zastosowane. Jeli np. obiekty narysowane s w cm to bd one 100-krotnie za due, gdy wielkoci rozpoznawane bd jako metry. Za pomoc wspczynnika skali mona dopasowa foie do danych rozmiarw. Wspczynnik 10 oznacza 10krotne powikszenie a 0,01 stukrotne zmniejszenie. Tak wic folie narysowane w centymetrach naley przeskalowa wspczynnikiem 0,01.
4.2.3. Usuwanie folii

Foli usuwa si za pomoc polecenia Folia lecz pozostaje na dysku twardym. Usu. Folia usuwana jest z katalogu
4.2.4. Zmiana folii

Wybr folii z listy w oknie dialogowym spowoduje natychmiastowe jej wywietlenie.
4.2.5. adowanie i zapisywanie folii

Uytkownik ma moliwo zapisywania folii pod wasn nazw. Suy do tego polecenie Katalog Zapisz. Wybranie polecenia otwiera okno, w ktrym mona wybra nazw i lokalizacje pliku folii. Zaakceptowanie proponowanej przez program nazwy i lokalizacji pozwoli na adowanie folii wraz z aktualnym modelem MES. Zapisanie jej pod inna nazw lub w innej lokalizacji pozwala tworzy folie standardowe, ktre mog by adowane w innych projektach za pomoc polecenia Katalog aduj.
6.3 KONWERTOWANIE FOLII CAD ZA POMOC WIN ELGO

WIN ELGO jest moduem sucym do konwersji grafiki wektorowej. Umoliwia on konwersj plikw w formatach *.dxf, *.hpgl i plikw Step2dBau do formatu *.elg. Take pliki *.fea oraz pliki programu ProCad mog by konwertowane do formatu *.elg. Utworzone w ten sposb pliki ELGO mog by wykorzystywane jako folie podkadowe.
151
Konwertowanie folii CAD za pomoc WIN ELGO
Stworzone folie mona skalowa, przesuwa i obraca, aby dopasowa je do wprowadzanych danych. Modu WIN ELGO posiada pulpit graficzny Plato i wszystkie jego funkcje.
4.3.1. Konwertowanie folii

Konwersja grafiki zapisanej w obcym formacie ogranicza si do grafiki. Przejmowane s tylko cigi linii i ich wsprzdne. Wszystkie pozostae dane (materia, obcienia, warunki brzegowe) nie s uwzgldniane podczas konwersji. Istniejce teksty s rozpoznawane jako cigi linii i przejmowane w sposb bardzo znieksztacony. Jeli plik pocztkowy nie posiada informacji o jednostkach to s one rozpoznawane jako metry. Sposb postpowania w przypadku konwersji: - naley wybra polecenie Plik Otwrz. Zostanie otwarte okno, w ktrym mona wybra dany plik o wybranym rozszerzeniu. Wybrany plik jest automatycznie konwertowany podczas adowania do moduu WIN ELGO. Jeli nie jest wymagana dalsza jego edycja to naley go zapisa na dysku.
4.3.2. Edycja folii

Przesuwanie Folia jest adowana do moduu generujcego w ten sposb, e jej punkt pocztkowy pokrywa si z punktem pocztkowym dwigara lub aktualnej paszczyzny odniesienia. Za pomoc polecenia Edytuj foli Przesu mona tak przesun rysunek na folii, aby podczas adowania do moduu generujcego pasowa do dwigara. W celu przesunicia folii naley zdefiniowa wektor przesunicia poprzez zadanie w oknie roboczym dwch punktw. Poszczeglne skadowe tego wektora mona take zada bezporednio w polach edycyjnych paska statusu. Obracanie Folia jest adowana do moduu generujcego w ten sposb, e jej o x pokrywa si z globaln osi x dwigara lub z osi r aktualnej paszczyzny odniesienia. Za pomoc polecenia Edytuj foli Obr mona tak obrci rysunek na folii, aby podczas adowania do moduu generujcego pasowa do dwigara. Aby to zrobi naley:
152
zdefiniowa punkt, wok ktrego rysunek ma zosta obrcony. Mona go wybra poprzez kliknicie w oknie roboczym zada kt obrotu. Odkada si go w oknie roboczym a nastpnie potwierdza jego warto w oknie dialogowym.
Kt odnosi si zawsze do zaadowanej na pocztku folii tzn. zadanie kta zerowego przywraca pocztkow orientacj folii. Skalowanie Za pomoc polecenia Edytuj foli Skaluj mona zmienia wielko folii. Naley zada wspczynnik, za pomoc ktrego folia zostanie przeskalowana. Wprowadzona warto odnosi si zawsze do folii wyjciowej (zadanie wspczynnika rwnego 1 spowoduje powrt do folii wyjciowej). Czsto zdarza si, e obiekty nie s rysowane w metrach i folie z nich utworzone nie mog by zastosowane. Jeli np. obiekty narysowane s w cm to bd one 100-krotnie za due, gdy wielkoci rozpoznawane bd jako metry. Za pomoc wspczynnika skali mona dopasowa foie do danych rozmiarw. Wspczynnik 10 oznacza 10krotne powikszenie a 0,01 stukrotne zmniejszenie. Tak wic folie narysowane w centymetrach naley przeskalowa wspczynnikiem 0,01.
153
Podstawy oblicze
7 DEFINIOWANIE KOMBINACJI
OBCIE I OBLICZENIA
7.1 PODSTAWY OBLICZE

Definiowanie oddziaywa w programie Plato nastpuje poprzez przypadki obcie. W celu przeprowadzenia oblicze statycznych i wymiarowania konieczne jest utworzenie z nich obwiedni. W przypadku oblicze liniowych dopuszczalna jest zasada superpozycji. Pomidzy obcieniami dwigara a wielkociami si przekrojowych istnieje zaleno liniowa. Z tego powodu odksztacenia, wielkoci si podporowych i si wewntrznych s uzalenione od przypadku obcienia a te mona ze sob dowolnie kombinowa. W Plato moliwe jest take przeprowadzenie oblicze nieliniowych tj. - uwzgldnienie elementw konstrukcji, ktre nie reaguj liniowo (podpory przenoszce tylko rozciganie lub tylko ciskanie, jednostronnie dziaajce przeguby) Obliczenia te przeprowadzane s iteracyjnie. Nie istnieje przy tym adna liniowa zaleno midzy obcieniami a wielkociami si przekrojowych. Poniewa nie obowizuje ju liniowa superpozycja wielkoci przekrojowych to stworzenie obwiedni musi nastpi jeszcze przed uruchomieniem oblicze. Jest to moliwe dziki rwnolegemu obliczaniu rnych stanw obcienia. Istnieje te trzecia grupa oblicze, podczas ktrych nie s uwzgldniane obcienia, lecz macierze mas lub do przeprowadzenia ktrych nie s wymagane adne inne dane. S to tzw. zagadnienia wasne, ktre s rozwizywane za pomoc specjalnych moduw analizujcych. Dostpne s analizy: - numerycznej dokadnoci rozwizania - kinematycznej zmiennoci
154
Definiowanie kombinacji obcie i obliczenia
5.1.1. Definicje poj

Ponisze wyjanienia powinny pomc uytkownikowi odnale si w duej liczbie poj stosowanych w rnych normach wykorzystywanych przez program Plato. Przypadek obcienia Jest to zesp obcie zawsze dziaajcych razem. Obcienia nalece do tego samego przypadku s zawsze sumowane bez wzgldu na sposb tworzenia obwiedni. W Plato przypadki obcie s podstaw wykonywania oblicze statycznych. Dlatego kade obcienie musi by przypisane do jakiego przypadku obcienia. Dla kadego przypadku mona okreli, czy chodzi w nim o obcienia stae czy zmienne. Jeli gsto dwigara zostaa zdefiniowana jako rna od zera to wynikajcy z niej ciar wasny jest zawsze przypisywany do przypadku obcienia nr 1 i traktowany automatycznie jako przypadek obcie staych. Grupa obcie Jest to grupa wzajemnie si wykluczajcych przypadkw obcienia, z ktrych aktywny jest tylko ten przypadek, ktry daje ekstremalne wartoci wielkoci przekrojowych lub wartoci wykorzystywanych do wymiarowania. Pozostae przypadki z danej grupy s ignorowane. Kombinacja obcie, macierz kombinacji obcie Kombinacja obcie to zestawienie przypadkw obcienia, ktre dziaaj na dwigar w okrelonym stanie obcienia. Za pomoc wspczynnikw obcienia mona przypisa poszczeglnym przypadkom ich wag. Wszystkie kombinacje obcie razem tworz macierz kombinacji obcie. Oddziaywanie Oddziaywania uwzgldniane s podczas wymiarowania wedug EC 2. Oddziaywanie jest grup przypadkw obcienia, ktre posiadaj wspln przyczyn np. obcienie niegiem, ciar wasny itd. Kade oddziaywanie posiada swj czciowy wspczynnik bezpieczestwa i wspczynnik kombinacji. Wszystkie przypadki obcie posiadajce te same wspczynniki s grupowane w typy: - typ 0 Oddziaywania stae - typ 1 Obcienia uytkowe na stropy w pomieszczeniach mieszkalnych, sklepowych do 50 m2, korytarzach, na balkonach, w pomieszczeniach szpitalnych
155
Podstawy oblicze
typ 2 Obcienia uytkowe na stropy w salach zebra, garaach, parkingach, na trybunach, w salach sportowych, korytarzach szkolnych, bibliotekach i archiwach typ 3 Obcienia uytkowe na stropy w salach wystawowych, salach sprzeday, domach towarowych, supermarketach typ 4 Obcienie wiatrem typ 5 Obcienie niegiem typ 6 Inne oddziaywania
Przypadki obcienia, ktre zostan uwzgldnione w obliczeniach wedug EC 2 musza by przyporzdkowane jednemu z oddziaywa. Mona te zdefiniowa kilka oddziaywa tego samego typu. Wszystkie przypadki nalece do jednej grupy musz by przyporzdkowane temu samemu oddziaywaniu (w Plato jest to obsugiwane automatycznie). Przypadki obcie jednego oddziaywania nie s sumowane lecz tworzona jest z nich obwiednia wedug okrelonych kryteriw. Obwiednia oddziaywa Analogicznie do przypadkw obcienia tworzona jest rwnie obwiednia oddziaywa. Musi ona odpowiada reguom EC 2 i jest tworzona przez program. W przypadku wikszych projektw jej rczne stworzenie jest praktycznie niemoliwe. Obwiednia MIN/MAX W ten sposb okrela si metod, na podstawie ktrej Plato buduje obwiedni z przypadkw obcienia. Wszystkie przypadki s mnoone przez swoje wspczynniki obcienia. Dla kadej kombinacji wyszukiwana jest warto ekstremalna. W procesie tym obcienia stae s sumowane a zmienne uwzgldniane tylko wtedy, gdy niekorzystnie wpywaj na wyniki. Istniej nastpujce warianty tworzenia obwiedni MIN/MAX: - obwiednia MIN/MAX przez przypadki i kombinacje Dla kadej pojedynczej kombinacji sporzdzana jest obwiednia MIN/MAX a nastpnie obwiednie s porwnywane i wybierane s wartoci ekstremalne. - obwiednia MIN/MAX przez kombinacje dla kadej kombinacji uzyskiwane s wyniki jako suma poszczeglnych przypadkw (bez sporzdzania obwiedni) a nastpnie obwiednie s porwnywane i wybierane s wartoci ekstremalne.
156
bez obwiedni W kadej kombinacji przypadki obcienia s zwyczajnie sumowane. Raportowane s wyniki z sum przypadkw poszczeglnych kombinacji. Jeli chce si uwzgldni np. tylko jeden przypadek to reszcie przypadkw nalecych do tej samej kombinacji naley zada wspczynnik rwny 0.
Ponisza tabela prezentuje wykorzystywane metody tworzenia obwiedni w zalenoci od typu wynikw i uywanej normy Obliczenia liniowe Przemieszczenia Siy podporowe Wielkoci przekrojowe jako wynik oblicze statycznych Wielkoci przekrojowe do wymiarowania wedug PN Wielkoci przekrojowe do wymiarowania wedug Eurocode liniowa macierz kombinacji liniowa macierz kombinacji liniowa macierz kombinacji liniowa macierz kombinacji obwiednia oddziaywa wedug EC 2 Obliczenia nieliniowe (iteracyjne) nieliniowa macierz kombinacji nieliniowa macierz kombinacji nieliniowa macierz kombinacji nieliniowa macierz kombinacji nieliniowa macierz kombinacji
5.1.2. Obliczenia wedug teorii 1. rzdu

Rwnowaga tworzona jest na ukadzie nieodksztaconym. Obowizuje liniowa zaleno midzy obcieniem dwigara a wielkociami przekrojowymi. Odksztacenia, siy przekrojowe i podporowe s obliczane na podstawie przypadkw obcienia. Dopuszczalna jest zasada superpozycji tzn. przypadki obcienia mona dowolnie kombinowa (np. za pomoc obwiedni MIN/MAX). Wielkoci przekrojowe do wymiarowania wedug PN Sporzdzanie obwiedni przypadkw obcienia dla PN nastpuje poprzez stworzenie macierzy kombinacji obcie. Do pierwszego oszacowania zachowania si dwigara wystarcza jedna kombinacja obcie z penym obcieniem i przeprowadzenie wymiarowania z obwiedni MIN/MAX. Jeli uytkownik nie zdefiniuje kombinacji obcie to program bdzie liczy wedug nastpujcych zasad:
157
Podstawy oblicze
jedna kombinacja obcie wspczynnik dla wszystkich przypadkw rwny 1 obwiednia MIN/MAX przez kombinacje i przypadki brak grup obcie
Wielkoci przekrojowe do wymiarowania wedug Eurocode 2 W tym przypadku wszystkie przypadki obcienia przyporzdkowane s okrelonym oddziaywaniom. Na podstawie zadanego przez uytkownika przyporzdkowania do typw oddziaywa program Plato tworzy obwiedni oddziaywa wedug EC 2. Wzajemnie wykluczajce si przypadki obcienia mona przypisa do jednej grupy obcie. Z przypadkw obcienia nalecych do tej samej grupy aktywny jest tylko ten, ktry daje ekstremalne wielkoci przekrojowe. Wszystkie pozostae s ignorowane. Wszystkie przypadki nalece do tej samej grupy musz by przyporzdkowane temu samemu oddziaywaniu. W obrbie oddziaywania Plato przeprowadza wyszukiwanie wartoci ekstremalnych wedug nastpujcych zasad: Dla kadego wza w dwigarze tworzona jest obwiednia MIN/MAX poprzez wszystkie przypadki obcienia przyporzdkowane oddziaywaniu z uwzgldnieniem ewentualnie zdefiniowanych grup. Kombinacje obcie dajce ekstremalne (maksymalne lub minimalne) siy przekrojowe s zapisywane jako nowe, zdefiniowane wewntrzne oddziaywania. Dla tak powstaych nowych oddziaywa Plato tworzy automatycznie obwiedni wedug zasad EC 2. Na podstawie tej obwiedni, dla kadego wza siatki MES okrelane s ekstremalne siy przekrojowe (z uwzgldnieniem czciowych wspczynnikw bezpieczestwa) uywane do dalszych analiz. Jeli uytkownik nie zdefiniuje oddziaywa to program bdzie liczy wedug nastpujcych zasad: - dwa oddziaywania - przypisanie przypadku obcienia nr 1 do oddziaywania nr 1 - przypisanie wszystkich pozostaych przypadkw do oddziaywania nr 2 - przypisanie oddziaywania nr 1 do typu 0 (obc. stae) - przypisanie oddziaywania nr 2 do typu 1 (obc. zmienne) - brak grup obcie Przemieszczenia i wielkoci podporowe od obcienia uytkowego W przypadku oblicze przemieszcze i si podporowych od obcienia uytkowego obowizuj obcienia normowe tzn. pomnoone przez wspczynnik rwny 1. Tworzenie obwiedni nastpuje na podstawie zdefiniowanych wczeniej kombinacji obcie z uwzgldnieniem moliwej obwiedni MIN/MAX (prezentacja graficzna uwzgldnia tylko kombinacje bez obwiedni).
158
Jeli uytkownik nie zdefiniuje kombinacji to program bdzie liczy wedug nastpujcych zasad: - jedna kombinacja obcie - wspczynnik dla wszystkich przypadkw obcienia rwny 1 - obwiednia MIN/MAX przez kombinacje i przypadki - brak grup obcie
5.1.3. Obliczenia nieliniowe

Obliczeniami nieliniowymi s obliczenia uwzgldniajce elementy wiotkie na ciskanie lub rozciganie. Podczas tych oblicze rwnowaga ukadu tworzona jest na ukadzie odksztaconym (obliczenia geometrycznie nieliniowe). W przypadku dwigarw posiadajcych podpory wiotkie na ciskanie lub rozciganie przeprowadzane s obliczenia, w trakcie ktrych prty lub spryny nie przenoszce obcie s eliminowane. We wszystkich przypadkach obowizuje nieliniowa zaleno midzy obcieniem a siami wewntrznymi a Plato wspiera take wwczas tworzenie kombinacji obcie i obliczanie maksymalnych si przekrojowych, reakcji podporowych itd. Poniewa nie obowizuje wtedy zasada superpozycji si wewntrznych, tworzenie kombinacji obcie musi zosta przeprowadzone przed uruchomieniem oblicze. Plato przeprowadza wtedy obliczenia pojedynczo dla kadej kombinacji obcie i zapisuje otrzymane wyniki niezalenie od siebie. Dla tych wynikw moliwe jest pniej sporzdzenie obwiedni MIN/MAX i odczytanie wartoci ekstremalnych. Z powodu nieliniowego toku oblicze nie mona uywa podczas oblicze wedug EC 2 automatycznych regu tworzenia obwiedni. W takim przypadku naley zada nieliniow macierz kombinacji obcie. Musi ona zawiera oprcz czciowych wspczynnikw bezpieczestwa take wspczynniki kombinacji. W przypadku przeprowadzania oblicze nieliniowych obowizuj kryteria przerwania oblicze. Zapobiega to prowadzeniu ich w nieskoczono. Dzieje si tak w przypadku spryn rozciganych, przegubw zalenych od kierunku obcienia. Plato prowadzi obcienia tak dugo, a wszystkie niedopuszczalne siy wewntrzne zostan wyeliminowane lub dotd, a zostanie osignita dopuszczalna liczba krokw iteracyjnych. Jeli zdefiniowana liczba krokw iteracyjnych nie wystarczy do osignicia danej dokadnoci wynikw, obliczenia zostaj przerwane (o ile nie zastrzeono innego zachowania) i pojawia si komunikat o bdzie.
159
Podstawy oblicze
5.1.4. Modu analizujcy wartoci wasne

Wynikiem analizy tzw. zagadnie wasnych ukadu s pary wasne skadajce si z wartoci wasnych i wektorw wasnych, ktre maj konkretne znaczenie fizyczne. Teoretycznie istnieje tak duo par wasnych, ile stopni swobody posiada model MES. W praktyce projektanta interesuj tylko pierwsze wartoci lub postacie wasne. Plato przeprowadza kilka typw analiz bazujcych na zagadnieniach wasnych ukadw: - Obliczenia dynamiczne Obliczane s czstotliwoci drga wasnych wraz z odpowiadajcymi im postaciami drga. Do przeprowadzenia oblicze konieczna jest obecno zdyskretyzowanych mas w wzach siatki MES. S one uzyskiwane na podstawie ciaru wasnego dwigara pod warunkiem, e warto gstoci zadano jako wiksz od zera. Poza tym istnieje moliwo interpretowania obcie jako mas i uwzgldnienia ich w ten sposb w procesie oblicze dynamicznych. Standardowo obliczenia przeprowadzane s z konsystentn macierz mas, ktra zapewnia du dokadno. W nielicznych przypadkach mog jednak wystpi problemy numeryczne. W takim przypadku naley przeprowadzi obliczenia z diagonaln macierz mas. - Numeryczna dokadno rozwizania Due rnice sztywnoci w macierzy ukadu mog si niekorzystnie odbi na wynikach oblicze. Moe do prowadzi zarwno do maych niedokadnoci jak i do cakowicie bezuytecznych wynikw. Efekty takie nie zawsze da si zweryfikowa. Ryzyko znacznych bdw numerycznych podczas rozwizywania ukadu rwna ronie szczeglnie w przypadku wikszych struktur MES. Bdy te mona wykry na podstawie niniejszego testu. Na jego podstawie wyapywany jest bd numeryczny rozwizania ukadu rwna. Inne czynniki tj. niedokadnoci zwizane ze zbyt zgrubn dyskretyzacj nie s tutaj uwzgldniane. Generalnie mona powiedzie, e niedokadno rozwizania ronie wraz z wielkoci ukadu. Dla duych struktur dokadno rozwizania powinna siga co najmniej czterech miejsc. Jeli jest ona mniejsza to konieczne jest nowe zamodelowanie konstrukcji, szczeglnie w miejscach, w ktrych wystpuj problemy. - Kinematyczna zmienno Pod tym pojciem rozumie si przemieszczenia obejmujce ca struktur lub jej cz skadow. Przyczyn mog by np. brakujce warunki brzegowe lub nadliczbowe przeguby. Zlokalizowanie przyczyny w przypadku duych struktur jest czsto bardzo trudne. W takich przypadkach test ten umoliwia szybk kontrol wykrywajc kinematyczne zmiennoci zachodzce w dowolnym miejscu struktury. Macierz sztywnoci ukadu posiada w takich przypadkach tyle wartoci
160
zerowych, ile jest zmiennoci kinematycznych. S one wykrywane a odpowiadajce im ruchy bryy sztywnej prezentowane w postaci graficznej. Ponisza tabela pokazuje fizyczne znaczenie wartoci wasnych i postaci wasnych w przypadku czterech rodzajw oblicze. Zagadnienie Oglne Obliczenia dynamiczne Rwnanie wart. w. [A - li B] xi = 0 [K0 - i2 M] xi = 0 K0 macierz sztywn. M macierz mas [(K0+l0E)-li*E] xi =0 K0 macierz sztywn. E macierz jednostk. [K0 l1E] x1 = 0 K0 macierz sztywn. E macierz jednostk. Wartoci wasne i ... wartoci wasne Kwadraty czstotliwoci drga wasnych li = li* - l0 Zerowe wartoci wasne macierzy sztywnoci ukadu Najmniejsza warto wasna macierzy sztywnoci ukadu Postacie wasne xi ... postacie wasne Postacie drga wasnych
Kinematyczna zmienno
Ruchy bryy sztywnej ukadu
Numeryczna dokadno rozwizania
Rozkad sztywnoci macierzy sztywnoci ukadu
W matematyce istnieje kilka metod rozwizywania zagadnie wasnych. W Plato uyta zostaa metoda iteracji w podprzedziaach (Subspace Method), ktra szczeglnie nadaje si do duych macierzy sztywnoci. Jest to metoda iteracyjna, w ktrej rozwizanie pocztkowego duego zagadnienia wasnego (wielko problemu mierzy si liczb stopni swobody) jest zrzutowane na rozwizania mniejszych zagadnie (wielko problemu jest tutaj liczb danych wartoci wasnych). Tak, jak wszystkie metody iteracyjne rwnie ta metoda bazuje na kryterium zbienoci rozwiza, w ktrym wartoci wasne dwch kolejnych krokw iteracyjnych s ze sob porwnywane. Zbieno sprawdzana jest podczas biegu oblicze za pomoc wartoci . O kolejnych dokadnociach uytkownik jest informowany. Funkcje sprawdzajce obliczenia Znajdowanie wartoci wasnych jest skomplikowanym problemem matematycznym. Mae niedokadnoci (mieci) mog spowodowa due bdy obliczeniowe.
161
Definiowanie obwiedni przez przypadki obcienia
Poprawno rozwizania naley wic zapewni przeprowadzajc dodatkowe testy. Testem takim jest np. test ortogonalnoci postaci wasnych. Ortogonalno jest warunkiem koniecznym, lecz niewystarczajcym poprawnoci wektorw wasnych. Jeli test ten wykryje nieprawidowoci to w protokole oblicze zawarte bdzie ostrzeenie np.: *** Uwaga! Wektory wasne 2 i 3 nie s ortogonalne, Akk=..., Akj=... Akk odpowiada za ortogonalno postaci wasnej ze sob (dokadna warto 1,0), natomiast Akj za ortogonalno pomidzy wartociami wasnymi nawzajem (dokadna warto 0,0).W przypadku wystpienia takiego komunikatu zaleca si zmniejszenie wartoci , aby poprawi dokadno oblicze. Kolejnym testem jest tzw. test Sturma. Sprawdza on, czy rzeczywicie wszystkie wartoci wasne zostay znalezione przez program. Poza tym protok oblicze zawiera cakowite obcienie i cakowit reakcj podporow. Do ich obliczenia uywane jest rwnanie wartoci wasnych. Cakowita reakcja podporowa to wynik dziaania macierz sztywnoci * wektor wasny sumowane po stopniach swobody dla wzw podporowych a cakowite obcienia to wynik dziaania warto wasna * geometryczna macierz sztywnoci lub macierz mas * wektor wasny take sumowane po odpowiednich stopniach swobody. Analogicznie do zagadnienia statycznego wartoci w kolumnach Px, Py, Pz dla odpowiednich czstotliwoci wasnych i postaci wasnych w obydwu tabelach musz by jednakowe.
7.2 DEFINIOWANIE OBWIEDNI PRZEZ PRZYPADKI OBCIENIA

Definiowanie obwiedni przez przypadki obcienia nastpuje w grupie okien dialogowych. Mona je wywoa za pomoc polecenia Przypadki obcienia z rnych miejsc programu. Poza tym s one wywoywane automatycznie wtedy, gdy zostanie uyty nie zdefiniowany wczeniej przypadek obcienia.
162
7.2.1 Okno dialogowe Wasnoci przypadkw obcienia
Po lewej stronie znajduje si lista wszystkich zdefiniowanych przypadkw obcie. Lista ta moe zawiera bardzo rne wpisy: Przypadki obcie zadawane rcznie Wpisy postaci LF-... odnosz si kadorazowo do przypadku obcienia z zadanym numerem. Numer tych przypadkw obcie zostay nadane rcznie. Puste przypadki obcie Przypadkom obcie na znajdujcym si na szarym tle w danym momencie nie s przyporzdkowane adne obcienia. Przypadki obcie nadane automatycznie Oznaczenia na tle pomaraczowym postaci (...)-..., na rysunku przykadowo (PL-1)-3, odnosz si do obcie uytkowych, ktre s zdefiniowane dla pozycji okrelajcych elementy powierzchniowe dwigarw konstrukcyjnych (patrz zakadka 'Wasnoci obcienie'). Pojawiaj si one zawsze wtedy, gdy przyporzdkowanie przypadku obcie takiej powierzchni dokonuje si automatycznie. Przy tym wntrze wyraenia w klamrach okrela pozycj (w naszym przypadku PL-1), za liczba dalej stojca pole obcie.
163
W licie tej mona dokona wyboru tylko jednego przypadku obcie. Wybrany przypadek obcie moe by opracowywany po prawej stronie okienka dialogowego. Przy pomocy przycisku [Nowy] pod list mona stworzy nowy przypadek obcie. Przypadkowi obcie nadawany jest wwczas pierwszy wolny numer. Nowy przypadek obcie wybrany zostaje automatycznie i umieszczony na odpowiednim tle. Przypadki, ktrym nie s przyporzdkowane adne obcienia (ktre zostay umieszczone na szarym tle), mog zosta usunite za pomoc przycisku [Usu]. Oznaczenie Pod numerem przypadku obcie mona ten przypadek obcie zaopatrzy w opis, ktry przy wydawnictwie uatwia identyfikacj. Obcienie stae Mona ustawi, czy jaki przypadek obcie powinien dziaa jako obcienie stae czy te jako obcienie zmienne. Obcienia stae przy obwiedni MIN/MAX zgodnie z wprowadzonymi wspczynnikami obcie s sumowane, za obcienia zmienne dodawane s tylko wtedy, gdy prowadz do wynikw ekstremalnych. Poza tym obcienia stae przy typizacji dla Eurocode 2 s automatycznie przyporzdkowywane oddziaywaniu typu 0. Grupa obcie W licie wyboru oferowane s wszystkie istniejce grupy obcie. Jeli jaki przypadek obcie ma zosta przyporzdkowany jakiej grupie obcie, wwczas naley j tutaj wybra. Jeli chce si zdefiniowa now grup obcie lub dokona jej reorganizacji, wwczas naley nacisn znajdujcy si obok przycisk. Przyporzdkowanie grupie obcie jest uwzgldniane przy ocenie kombinacji obcie dla obwiedni MIN/MAX i przy znajdowaniu obwiedni oddziaywa wedug Eurocode 2. Przy obliczeniach iteracyjnych grupy obcie s ignorowane. Oddziaywanie Ten obszar okienka dialogowego suy do typizowania obcie oraz przyporzdkowania oddziaywa wedug Eurocode 2. Na licie wyboru proponowane s wszystkie istniejce oddziaywania. Jeli przypadek obcie przyporzdkowany jest jakiemu oddziaywaniu, to mona je tutaj wybra. Dla dokonania typizacji obcienia lub nowej organizacji przyporzdkowania oddziaywa naley nacisn obok lecy przycisk. Jednemu oddziaywaniu mona przyporzdkowa bardzo wiele przypadkw obcie. Wwczas w rozumieniu EC2 traktowane s one jako jedno oddziaywanie, tj. otrzymuj te same wartoci czciowych wspczynnikw bezpieczestwa lub wspczynnikw dla kombinacji. Tylko wtedy, gdy nie jest to uwzgldnione kady przypadek obcie musi zosta przyporzdkowany nowemu oddziaywaniu.
164
Kombinacja obcie W tabeli mona zada dla aktualnego przypadku obcie wspczynniki obcie dla poszczeglnych kombinacji obcie, rozdzielnie dla oblicze liniowych i nieliniowych. Jeli chce si zdefiniowa now kombinacj obcie lub dokona reorganizacji macierzy kombinacji obcie, wwczas naley nacisn znajdujcy si obok przycisk. Kombinacje obciae stosowane s dla okrelania przemieszcze i si podporowych
7.2.2 Zakadka Grupy obcie

Grupy obcie pozwalaj na definiowanie wzajemnie wykluczajcych si przypadkw obcienia. Z przypadkw nalecych do tej samej grupy aktywny jest tylko ten, ktry daje ekstremalne wartoci. Pozostae s ignorowane.
W istocie rzeczy zakadka skada si z dwch okien, w ktrych mona dokonywa zmiany w przyporzdkowaniu grupie obcie pojedynczych przypadkw obcie. W oknie lewym grupy obcie przedstawione s jak dla drzewa katalogw. Jeeli kliknie si w nazw okrelonej grupy obcie, wwczas w prawym okienku pojawiaj si nalece do niej przypadki obcie. Jeeli kliknie si w symbol [+] (jak w
165
Eksploratorze Windows 95/98) stojcy przed grup obcie, wwczas nalece do niej przypadki obcie pojawiaj si w lewym okienku jako podporzdkowane gazie. Przy pomocy techniki przecignij-i-upu mona przyporzdkowywa przypadki obcie innym grupom obcie. Jeeli chce si jaki przypadek obcie usun z grupy obcie, wwczas naley go przesun cakiem do gry do korzenia drzewa (pozycja o nazwie 'Obcienia'). W lewym oknie mona zawsze uj tylko jeden przypadek obcie. W prawym oknie przy pomocy klawiszy [Shift] i [Ctrl] mona zaznaczy wiele takich pozycji. Jeeli chce si zdefiniowa now grup obcie, wwczas naley wyszuka jeden lub kilka przypadkw obcie, ktre powinny by przyporzdkowane nowej grupie obcie. Nastpnie naley nacisn na [Nowa]. W lewym oknie doczona zostaje nowa grupa obcie, do ktrej przesunite zostan wybrane przypadki obcie. Tak dugo jak dugo nie wybierze si przypadku obcie, przecznik ten nie jest aktywny. W wierszu zadawania pod lewym okienkiem mona dla aktualnie wybranych przypadkw obcie i grup obcie dokona zmian opisu.
7.2.3 Zakadka Oddziaywanie

Zakadka skada si z dwch okien, w ktrych mona dokonywa zmiany w przyporzdkowaniu pojedynczych przypadkw obcie do rnych oddziaywa. W oknie lewym oddziaywania przedstawione s jak dla drzewa katalogw. Jeeli kliknie si w nazw okrelonego oddziaywania, wwczas w prawym okienku pojawiaj si nalece do niego przypadki i grupy obcie. Jeeli kliknie si w symbol [+] (jak w Eksploratorze Windows 95/98) stojcy przed oddziaywaniem, wwczas nalece do niego przypadki i grupy obcie pojawiaj si w lewym okienku jako podporzdkowane gazie. Przy pomocy techniki przecignij-i-upu mona przyporzdkowywa przypadki i grupy obcie innym oddziaywaniom. Jeeli chce si jaki wpis usun z oddziaywania, wwczas naley go przesun cakiem do gry do korzenia drzewa (pozycja o nazwie 'Oddziaywania i obcienia'). W lewym oknie mona zawsze uj tylko jeden przypadek lub jedn grup obcie. W prawym oknie przy pomocy klawiszy [Shift] i [Ctrl] mona zaznaczy wiele takich pozycji. Jeeli chce si zdefiniowa nowe oddziaywanie, wwczas naley wyszuka jeden lub kilka wpisw, ktre powinny by przyporzdkowane nowemu oddziaywaniu. Nastpnie naley nacisn na [Nowy]. W lewym oknie doczone zostaje nowe oddziaywanie, do ktrego przesunite zostan wybrane wpisy. Tak dugo jak dugo nie wybierze si adnego wpisu, przecznik ten nie jest aktywny.
166
W wierszu zadawania pod lewym okienkiem mona dla aktualnie wybranych przypadkw obcie i grup obcie dokona zmian opisu. Wcinicie przycisku [Raport] wywouje okno konfiguracji raportu, w ktrym mona uruchomi raportowanie typizacji obcie.
7.2.4 Zakadka Eurocode 2

W zakadce tej przeprowadzona jest typizacja obcie dla oddziaywa dla Eurocode 2. Skada ona si w zasadniczej czci z tabeli normy, w ktrej istniejce oddziaywania mog zosta przyporzdkowane odpowiednim typom. Pod typami oddziaywa znajduj si dwa pola z opisem Oddziaywania stae i Oddziaywania zmienne. W obydwu tych polach znajduj si te z oddziaywa, ktre nie zostay jeszcze przypisane typom oddziaywania. Jeeli oddziaywanie ma by przyporzdkowane jakiemu typowi, zostaje ono po prostu przesunite w odpowiednie miejsce (technika przesu-i-upu). Przy pomocy klawiszy [Shift] i [Ctrl] mona jednoczenie zaznaczy wiele pozycji i dokona ich przesunicia. Jeeli pragnie si znie typizacj jakiego oddziaywania, wwczas mona je po prostu przesun w jedno z dwch dolnych pl.
167
Przy okrelonych akcjach program nie reaguje. Dzieje si tak, jeli chce si dokona niedopuszczalnego przyporzdkowania. Cakiem na prawo znajduje si pionowe pole. W polu tym mog si znajdowa oddziaywania ktre dotychczas byy stypizowane tylko dla DIN 18800. Nie jest jeszcze rzecz jasn, do jakiego typu oddziaywania te nale wedug EC2 (DIN 18800 zna tylko pojcie obcie uytkowych bez dodatkowego dalszego podziau). Przy pomocy Drag and Drop (przesu-i-upu) mona teraz dokona typizacji. Przy pomocy przycisku [Raport] mona dokona wydrukowania typizacji obcie i przyporzdkowania przypadkw obcie jak rwnie mona je przekaza do innego programu. Przycisk ten otwiera w tym celu okienko dialogowe konfiguracji raportu.
7.2.5 Zakadka Liniowe

W zakadce tej definiowane s kombinacje obcie dla wielkoci podporowych i przemieszcze przy obliczeniach liniowych. Zasadniczo skadaj si z macierzy kombinacji obcie i opcji dla obwiedni MIN/MAX. Kady z wierszy tabeli pokazuje jedn z kombinacji obcie, w kolumnach znajduj si przypadki obcie. Dla kadego przypadku obcie mona zada wspczynnik
168
obcienia, z jakim powinien on wystpi w kombinacji obcie. W obrbie wiersza mona porusza si przy pomocy klawisza tabulatora, pomidzy za wierszami przy pomocy kursora. Jeli macierz (obcie) nie mieci si w oknie dialogu, wwczas w obrbie przedstawionego wycinka mona j przesuwa przy pomocy paskw przewijania.
Oznaczenie barw w poszczeglnych polach jest takie same jak w okienku dialogowym Wasnoci przypadkw obcienia: - pola biae Dla przypadkw obcie zadanych manualnie. - pola zaznaczone na szaro Wskazuj one na to, e chodzi o puste przypadki obcie, ktrym nie przyporzdkowano adnych obcie. - pola zaznaczone pomaraczowo Odnosz si one do obcie uytkowych zdefiniowanych w odniesieniu do pozycji pyt , tarcz i powok. Pojawiaj si wtedy, gdy przyporzdkowanie przypadku obcie do takiej pozycji nastpuje automatycznie. - dodatkowo oznaczenie kombinacji obcie moe by w postaci pola czerwonego. Wskazuje to na to, e dla tej kombinacji wystpuj puste
169
przypadki obcie zaopatrzone we wspczynnik obcienia rny od zera. Kombinacje te po obliczeniach dostarczaj jako wyniki wartoci zerowe. Tego rodzaju kombinacje obcie mona bez adnych niekorzystnych wpyww na wyniki odrzuci i w ten sposb skrci czas oblicze. W polu 'Obwiednia MIN/MAX' ustawia si sposb i zakres kombinacji MIN/MAX. Przy pomocy przycisku [Nowy] mona dokona doczenia do macierzy obcie dalszych kombinacji obcie. Doczona ona zostaje do tabeli powyej aktualnie wybranej. Przy pomocy przycisku [Usu] mona usun aktualnie zaznaczon kombinacj obcie. Obydwa przyciski s tylko wtedy aktywne, jeli zaznaczona jest w tabeli jaka kombinacja obcie. Trzy przyciski stwarzaj moliwo zadania w wielu polach jednoczenie wartoci 1. Przy zaznaczeniu w macierzy kombinacji obcie obszaru kwadratowego mona przy pomocy dwch pierwszych przyciskw zada ustalon warto na przektnej. Przy pomocy prawego przycisku mona zada we wszystkich zaznaczonych polach (obszar moe przyj dowoln posta) ustalon warto. Przy pomocy klawisza [Raport] mona dokona wydruku liniowej kombinacji obcie wzgldnie przekaza j do innego programu. Klawisz otwiera w tym celu okienko dialogowe konfiguracji raportu.
7.2.6 Zakadka Nieliniowe

Na zakadce tej definiowane s kombinacje obcie dla oblicze nieliniowych (spryn rozciganych/ciskanych). Zasadniczo skadaj si z macierzy kombinacji obcie i opcji dla obwiedni MIN/MAX. Kady z wierszy tabeli pokazuje jedn z kombinacji obcie, w kolumnach znajduj si przypadki obcie. Dla kadego przypadku obcie mona zada wspczynnik obcienia z jakim powinien on wystpi w kombinacji obcie. W obrbie wiersza mona porusza si przy pomocy klawisza tabulatora, pomidzy za wierszami przy pomocy kursora. Jeli macierz (obcie) nie mieci si w oknie dialogu, wwczas w obrbie przedstawionego wycinka mona j przesuwa przy pomocy paskw przewijania. Oznaczenie barw w poszczeglnych polach jest takie same jak w okienku dialogowym przypadki obcie: - pola biae Dla przypadkw obcie zadanych manualnie. - pola zaznaczone na szaro wskazuj na to, e chodzi o puste przypadki obcie, ktrym nie przyporzdkowano adnych obcie.
170
pola zaznaczone pomaraczowo odnosz si do obcie uytkowych zdefiniowanych w odniesieniu do pozycji pyt , tarcz i powok. Pojawiaj si wtedy, gdy przyporzdkowanie przypadku obcie do takiej pozycji nastpuje automatycznie. dodatkowo oznaczenie kombinacji obcie moe by w postaci pola czerwonego. Wskazuje to na to, e dla tej kombinacji wystpuj puste przypadki obcie zaopatrzone we wspczynnik obcienia rny od zera. Kombinacje te po obliczeniach dostarczaj jako wynikw wartoci zerowych. Tego rodzaju kombinacje obcie mona bez adnych niekorzystnych wpyww na wyniki usun z macierzy kombinacji obcie i w ten sposb skrci czas oblicze.
W polu 'Obwiednia MIN/MAX' ustawia si sposb i zakres kombinacji MIN/MAX. Przy pomocy przycisku [Nowy] mona dokona doczenia do macierzy obcie dalszych kombinacji obcie. Doczona ona zostaje do tabeli powyej aktualnie wybranej. Przy pomocy przycisku [Usu] mona usun aktualnie zaznaczon kombinacj obcie. Obydwa przyciski s tylko wtedy aktywne, jeli zaznaczona jest w tabeli jaka kombinacja obcie. Przycisk [Utwrz] jest w Plato nieaktywny i nie posiada adnego znaczenia dla tego programu. Trzy przyciski stwarzaj moliwo zadania w wielu polach jednoczenie wartoci 1. Przy zaznaczeniu w macierzy kombinacji obcie obszaru kwadratowego mona przy pomocy dwch pierwszych przyciskw zada ustalon warto na przektnej. Przy pomocy prawego przycisku mona zada we wszystkich zaznaczonych polach (obszar moe przyj dowoln posta) ustalon warto. Przy pomocy klawisza [Raport] mona dokona wydruku nieliniowej macierzy kombinacji obcie wzgldnie przekaza j do innego programu. Klawisz otwiera w tym celu okienko dialogowe konfiguracji raportu.
7.2.7 Zakadka Obcienia statyczne jako masy

Na zakadce tej ustawia si przypadki obcie, ktrych obcienia przy obliczeniach dynamicznych powinny zosta uwzgldnione jako dodatkowe masy. Odpowiednie przedstawienie obcienia jako masy otrzymuje si poprzez podzielenie ciaru przez przyspieszenie ziemskie. Oglnie wystarcza jeli g zostanie przyjte jako 10 m/s2. Podawany na zakadce wspczynnik f daje si policzy jako f = 1/g = 0,1. Jeli wpyw poszczeglnych ciarw powinien by uwzgldniany rnie, wwczas t warto naley pomnoy przez wspczynnik obcienia.
171
Uruchomienie oblicze
Oznaczenie barw w poszczeglnych polach jest takie same jak w okienku dialogowym przypadki obcie.
7.3 URUCHOMIENIE OBLICZE

Po stworzeniu cakowitego zbioru danych MES moliwe jest uruchomienie oblicze statycznych za pomoc polecenia Wyniki Obliczenia. Po wywoaniu funkcji zostaje wywietlone okno dialogowe, w ktrym mona dokona ustawienia wasnoci oblicze.
7.3.1 Ustalenie trybu oblicze

Plato oferuje wiele trybw oblicze. Opisywane okno umoliwia ustalenie, co i w jaki sposb powinno zosta obliczone. Obliczenia statyczne Obliczenia standardowe do okrelenia przemieszcze, wielkoci przekrojowych i reakcji podporowych. Obliczenia dynamiczne Okrelone zostaj czstoci drga wasnych wraz z odpowiadajcymi im postaciami drga wasnych. Dla oblicze w wzach MES musz istnie dyskretne masy. Okrelane s one z ciaru wasnego elementw konstrukcyjnych, jeli w opisie materiaw podana zostaa gsto materiau konstrukcyjnego wiksza od zera. Poza tym istnieje moliwo okrelenia mas z obcie. Obliczenia wykonywane s dla okrelonej liczby wartoci wasnych/wektorw wasnych (do ustawienia w polu Ustawienia). Dla okrelenia poszczeglnych wartoci wasnych prowadzona jest zwyka iteracja. Prowadzenie oblicze dla konsystentnych macierzy mas podwysza dokadno. Niekonsystentne macierze mas s interesujce z punktu widzenia testowania lub przy problemach numerycznych. Ustawienie tej opcji nastpuje w okienku dialogowym 'Opcje'. Numeryczna dokadno rozwizania i kinematyczna zmienno Dokadno rozwizania okrela bd, ktry powstaje przy rozwizaniu ukadu rwna. Naley przy tym zwrci uwag, e okrelany jest tu wycznie bd, ktry wynika z rozwizania ukadu rwna. Inne czynniki, ktre wpywaj na bd takie jak np. wynikajce ze zbyt grubego podziau na elementy skoczone, nie s przy tym tecie uwzgldniane. Prezentowana posta wasna przedstawia rozdzia sztywnoci macierzy sztywnoci ukadu.
172
Test zmiennoci geometrycznej ukadu suy do rozpoznania i zlokalizowania tej zmiennoci dla caego ukadu lub jego czci traktowanych jako ciao sztywne. Niewidoczne moliwoci ruchu sztywnego, jak np. obroty w przegubach pokazane s kolorowo. Aby mc w ogle okreli zerowe wartoci wasne przyporzdkowane zostao rwnaniu wartoci wasnych pewne spektrum przesuni. Mona je przy pomocy polecenia Opcje zmienia (Ustawienie= 0,1). Kinematyczna zmienno i numeryczna dokadno rozwizania s obliczane wsplnie. Ustawienia W polu Ustawienia zadaje si okrelone wartoci wstpne dla pewnych oblicze. Poszczeglne wartoci zmieniaj si i s wane zawsze stosownie do wybranego rodzaju oblicze. Dla oblicze nieliniowych mona ustawi granic dokadnoci oblicze i maksymaln liczb iteracji. Obydwie wielkoci okrelaj kryterium przerwania oblicze. Granica dokadnoci nie jest wymagana. Pytanie o obydwie wartoci zadawane jest take przy innych rodzajach oblicze, w tych wypadkach wane s kadorazowo wasne wartoci graniczne. Przy obliczeniach dynamicznych naley dodatkowo zada ilo wartoci i wektorw wasnych, ktre powinny by obliczone dla kadej kombinacji obcie. Przy sprawdzaniu geometrycznej zmiennoci ukadu program oczekuje zadania obok granicy dokadnoci i maksymalnej liczby iteracji take liczby okrelajcej wartoci spektrum przemieszcze wzgldnie liczby stopni swobody. Okrelonych zostaje przy tym tyle przemieszcze ukadu traktowanego jako ciao sztywne (wzgldnie kombinacji liniowych tych przemieszcze) ile zostao zadanych wartoci spektralnych. Jeli istnieje wicej stopni swobody wwczas nie zostaj one ujte przez program.
7.3.2 Dane wymagane przy zapisywaniu zbioru

Zanim nastpi przejcie do waciwego toku oblicze, projekt zostaje ponownie zachowany. W polu Model MES podana jest nazwa pliku, pod ktr projekt zostanie zachowany. Jeli dokonuje si zmiany nazwy i plik o tej nazwie ju wystpuje wwczas
173
musi to zosta wyranie potwierdzone. Jeli nie dokonuje si zmiany cieki i pliku wwczas zbir danych zostaje zachowany bez adnego ostrzeenia.
7.3.3 Protokoy obliczeniowe

Dla wszystkich oblicze Plato sporzdza protok. W obszarze Protok ustawia si, jak powinien wyglda wydruk protokou. Do wybrania jest jedna z oferowanych opcji Viewer, drukarka lub Viewer w tle. Jeli chce si dokona zmiany w innych ustawieniach raportu, wwczas mona przy pomocy przecznika [Rozszerzone] otworzy okienko dialogowe konfiguracji raportu.
7.3.4 Opcje oblicze

Za pomoc przycisku [Opcje...] mona przej do okna dialogowego, w ktrym dostpne s dodatkowe opcje sterowania przebiegiem oblicze. Przerwij obliczenia w przypadku ukadw przesuwnych Zaznaczenie tej opcji spowoduje, e Plato przerwie przebieg oblicze przy ukadach przesuwnych (niestabilnych). Jeli opcja ta nie jest aktywna, wwczas program generuje przy wzach przesuwnych (ruchomych) dodatkowe podparcia, ktre czyni ukad stabilnym i kontynuuje obliczenia. Raport o wynikach porednich... Plato przerywa wykonywanie oblicze iteracyjnych, jeli po ustalonej liczbie krokw nie s spenione kryteria zbienoci. Jeeli aktywuje si t funkcj, wwczas program podaje, celem sprawdzenia, wyniki oblicze dla ostatniego kroku obliczeniowego. Wyniki te z reguy s dyskusyjne i powinny suy jedynie do oszacowania, czy ukad konstrukcyjny wykazuje zachowanie zbiene. Optymalizacja wzw Przed waciwymi obliczeniami mona dokona optymalizacji numerw wzw. Optymalizacja taka obnia szeroko pasma globalnej macierzy sztywnoci i poprzez to zmniejsza czas oraz obszar pamici sucy do przechowania chwilowych plikw. Wielko uzyskanych oszczdnoci zaley od projektu i danych. Poniewa optymalizacja wymaga czasu, opaca si dokona porwnania midzy obliczeniami z
174
optymalizacj i bez zwaszcza, jeli bdzie si miao do czynienia z wieloma podobnymi zbiorami danych np. wieloma wariantami podcigw dla jednej pyty stropowej Przed obliczeniami sprawd pojemno dysku Plato sprawdza jeszcze przed podjciem oblicze czy dysk twardy posiada wystarczajco duo miejsca dla danych przejciowych. Jeli jest si pewnym, e wanie dotyczy to tego przypadku, na przykad, jeeli s liczone bardzo mae projekty, lub jeeli dla tych plikw posiadane s wasne dyski, wwczas mona t opcj wyczy. Obcienia konsystentne Opcja ta jest wykorzystywana dla oblicze statycznych. Zwykle przy przygotowaniu obcie okrelane s dodatkowo momenty obciajce. W rzadkich wypadkach, w ktrych momenty te dziaaj niekorzystnie mona dokona przeczenia na obcienia niekonsystentne. Obcienia zostaj wwczas rozoone rwnomiernie na wzy elementw skoczonych. Dla obcie konsystentnych obliczenia s zwykle dokadniejsze. Masy konsystentne Opcja ta jest dla problemw dynamicznych odpowiednikiem obcie konsystentnych. Przy rozdziale mas ukadu na wzy zostaj dla wszystkich stopni swobody obliczone masy korygujce i odpowiednio doczone. Jeli opcja ta jest wyczona, wwczas zostaje stworzona jedynie diagonalna macierz mas. Sprawd kompletno wartoci wasnych (test Sturma) Ustawia si tutaj, czy powinien zosta obliczony cig Sturma, czy te nie. Zapisz wyniki dodatkowo w formacie ASCII Przy pomocy tego ustawienia zachowane zostaj wielkoci przekrojowe/naprenia dla pyt tarcz i powok dodatkowo w pliku <nazwa-modelu-FE>.j??. Dla ustawienia standardowego opcja ta jest wyczona, aby wyniki zajmoway stosunkowo mao miejsca. Pliki su wwczas jedynie do eksportu wynikw (np. EXCEL), wewntrznie nie s one stosowane. Przesunicie spektralne Warto ta jest potrzebna jedynie przy sprawdzeniu geometrycznej zmiennoci ukadu. Jest ona niezbdna, albowiem nie daje si numerycznie rozwiza problemu wartoci wasnych z zerowymi wartociami wasnymi. W takim wypadku cae spektrum wartoci wasnych musi zosta przesunite. Wielko przesunicia zostaje okrelona przez przesunicie spektralne. Poza niewieloma wypadkami obliczenia s moliwe przy zadaniu tej wartoci jako rwnej 0,1.
175
176
Opcje i wartoci standardowe
8 OPCJE I WARTOCI STANDARDOWE

8.1 CIEKI
W programie znajduje si polecenie Extra Standardy cieki, za pomoc ktrego wywouje si okno dialogowe Ustawienia cieek. W oknie tym mona ustawi cieki dostpu do katalogw danych, obrazw obcie i do obszaru danych tymczasowych. Okno to wywoywane jest rwnie wtedy, gdy podczas uruchamiania program wykryje bd zwizany ze ciek dostpu. Pod nazw Dane rozumie si wszystkie pliki, ktre si odnosz do okrelonego zbioru danych, w szczeglnoci pliki FEA, pliki POS, okrelone pliki z generowania i pliki z wynikami. Obrazy obcie s rozumiane w powizaniu z tym jako kompleksowe obcienia standardowe lub ruchome, ktre s do zapamitania w Plato pod wasnymi nazwami i ktre mog by uywane w rnych projektach. Obszar danych tymczasowych uywany jest przy duych projektach, przy ktrych nie mona w trakcie oblicze przechowywa wszystkich wynikw porednich w pamici gwnej (RAM). W podanej tu ciece skadowane s pliki tymczasowe, ktre s usuwane po dokonaniu oblicze. Warto wolny dysk wskazuje na to, ile miejsca jest do dyspozycji dla tych plikw na aktualnym dysku. Za pomoc tego przecznika znajdujcego si obok miejsca zadawania cieki mona otworzy okno, w ktrym mona kadorazowo wyszuka i wybra odpowiedni katalog podobnie jak przy posugiwaniu si Eksploratorem Windows.
177
Pisaki
8.2 PISAKI
Za pomoc polecenia Extra Standardy Kolory Pisaki (w przypadku moduu raportw) lub Extra Standardy Pisaki (w przypadku moduu wprowadzajcego) wywouje si okno dialogowe, w ktrym ustala si kolory prezentacji w oknie roboczym. Poszczeglnym obiektom, np. numerom wzw lub warunkom brzegowym zostaj przyporzdkowane kolory. Kolory te dalej znajduj zastosowanie przy raportowaniu na ekranie monitora, w Viewerze (przegldarce do wynikw), przy drukowaniu oraz plotowaniu. Jeeli uytkownik posiada ploter z ograniczon liczb kolorw, np. ploter pisakowy, wwczas naley ograniczy si do pierwszych szeciu lub omiu kolorw. Dla kadego pojedynczego obiektu, wzgldnie typu linii przy prezentacji, moliwe jest wybranie koloru, gruboci i typu linii. Jeeli obiekt charakteryzuje si pewn rozcigoci na paszczynie (np. pyty lub podcigi, ktre s przedstawiane ze swoj prawdziw szerokoci), mona wwczas dodatkowo ustawi intensywno koloru wypenienia. Dla kadej wartoci przedstawiony jest aktualny wybr. Aby ustawi kolor naley po prostu klikn w odpowiadajc kolumn. Dla Gruboci linii, Typu linii i Wzoru wypenienia naley klikn w odpowiedni wiersz przy pomocy prawego klawisza myszki, wskutek czego otwiera si menu kontekstowe, w ktrym mona dokona wyboru danej opcji. Przy moliwych Wzorach wypenienia naley zauway, e najnisza opcja odpowiada przedstawieniu z pen barw, podczas gdy wszystkie inne realizowane s poprzez gste siatkowanie powierzchni. Poniewa istnieje wiele moliwoci ustawie, dialog oferuje moliwo ograniczenia wyboru. Mona ustawi:
178
Wszystkie pisaki Pokazane zostaj wszystkie istniejce moliwoci ustawie; Aktualne pisaki Zaoferowane zostaj moliwoci ustawienia dla obiektw, ktre aktualnie widoczne s w oknie roboczym.
Przy pomocy przecznika [Przejmij] mog by przejmowane zmiany bez koniecznoci opuszczania dialogu. Mona przyjrze si nowym ustawieniom w oknie roboczym i jeli si nie podobaj dokona ich natychmiastowej zmiany. Przy pomocy przecznika [Wartoci standardowe] mona cofn ustawienia do wartoci standardowych. W module raportw dostpne jest take tworzenie schematw kolorw uywanych podczas prezentacji wynikw za pomoc izopowierzchni. Uytkownik ma moliwo zdefiniowania i zapisania wasnego schematu kolorw. Moliwoci te dostpne sa w oknie dialogowym Kolory, wywoywanym za pomoc polecenia Extra Standardy Kolory Uyj kolorw. Kady schemat kolorw moe zawiera do 16 rnych barw zarwno dla prezentacji wynikw ujemnych jak i dodatnich. Nie jest moliwa zmiana koloru zerowej izolinii. Menu Plik Otwrz Otwiera si okienko dialogowe 'Otwrz', w ktrym mona dokona wyboru i zaadowania wczeniej zachowanych plikw ze schematami kolorw. Aktualne schematy kolorw i ustawienia zostaj przy tym usunite i zastpione przez te z otwieranego pliku. Zapisz jako... Otwiera si okienko dialogowe 'Zapisz jako ...' w ktrym mona dokona zapamitania aktualnego ustawienia kolorw. Wszystkie schematy kolorw, ktre w tym momencie s zdefiniowane, zostaj zachowane pod wczeniej wybran nazw pliku. Menu Edycja Nowy Jeli dokonuje si wyboru opcji Schemat, wwczas stworzony zostaje nowy schemat kolorw i zostaje doczony do listy wyboru. Nowy schemat kolorw staje si wwczas schematem aktualnym. Jeli dokonuje si wyboru opcji Kolor, wwczas zostaje wywoana paleta barw i mona wwczas zdefiniowa now barw. Jeeli na licie kolorw dokonao si wyboru jakiego koloru, kolor ten zostaje w tym miejscu wczony i istniejce barwy
179
Pisaki
przesunite na zewntrz. Jeeli nie zosta wybrany aden kolor, wwczas opcja ta zostaje zablokowana (przedstawiona na szaro). Usu Jeli dokonuje si wyboru opcji Schemat, wwczas usunity zostaje aktualnie wybrany z listy wyboru schemat kolorw. Jeeli istnieje tylko jeden schemat, wwczas opcja ta zostaje zablokowana (przedstawiona na szaro). Jeli dokonuje si wyboru opcji Kolor, wwczas zostaje usunity kolor aktualnie wybrany z listy kolorw. Jeeli nie jest wybrany aden kolor lub istnieje tylko jeden kolor, wwczas opcja ta jest zablokowana (przedstawiona na szaro). Edytuj Stosownie do wyboru mona za pomoc tej funkcji wywoywa palety barw dla dodatnich lub ujemnych wartoci wynikw. Przejmij standardy Dla aktualnie wybranego schematu kolorw przejte zostaj wczeniej ustawione wartoci standardowe. Przedstawienie nastpuje za pomoc stopniowanych odcieni niebieskiego dla wartoci dodatnich i stopniowanych odcieni czerwonego dla wartoci ujemnych. Kady z tych obszarw wartoci podzielony jest na 10 podobszarw. Kolory Dla aktualnego schematu kolorw obliczone zostaj nowe kolory z rwnomiernymi odstpami. Wychodzc z zadanych kolorw brzegowych i aktualnej liczby kolorw zostaj obliczone nowe kolory dla obszarw dodatnich i ujemnych. Elementy okienek Schemat W tej licie wyboru mona wskaza aktualny schemat kolorw. Wszystkie zmiany, ktre zostaj przeprowadzone wane s wycznie w stosunku do aktualnego schematu kolorw. Lista kolorw Aktualny (wybrany) schemat kolorw zostaje przedstawiony w postaci listy wyboru. Pojedyncze kolory mona bezporednio edytowa na tej licie. Jeeli dokonany zosta wybr jednej z przedstawionych barw (wok kwadracika barwy pojawia si wwczas cienki brzeg), wwczas mona j usun za pomoc klawisza [Del] (odpowiada to poleceniu Edycja Usu Kolor). Poprzez nacinicie klawisza [Ins] mona w to miejsce wpisa now barw. Istniejce kolory zostaj przy tym przesunite na zewntrz (odpowiada to poleceniu Edycja Nowy Kolor). Poprzez podwjne kliknicie w
180
obszar wartoci ujemnych wzgldnie dodatnich otrzymuje si dla niego kompletn palet barw (odpowiada to poleceniu Edycja Kolory Ujemne wzgldnie Edycja Kolory Dodatnie).
8.3 WIELKOCI SYMBOLI

Za pomoc polecenia Extra Standardy Wielkoci symboli wywouje si okno, w ktrym mona ustawia niezalenie od siebie wielkoci poszczeglnych rodzajw symboli i tekstw. Ustawienia dokonywane s podobnie jak przy kolorach pisakw. Jeli dialog wywouje si poprzez skrt klawiszowy zostaj pokazane tylko te rodzaje symboli i tekstw, ktre s widoczne. W tabeli dialogu ustawia si pojedyncze rodzaje symboli i tekstw. Poniewa w pewnym stopni s one wykrelone na ukadzie konstrukcyjnym, wszystkie wielkoci s do podania w metrach. Zmiany w tabelach tylko wtedy staj si aktywne, jeli opuszcza si dialog przy pomocy [OK] lub nacinie si przecznik [Przejmij]. - Aktywny Kolumna ta pokazuje, czy dany rodzaj symbolu lub tekstu jest widoczny (1) czy te nie (0). Jeeli wywouje si dialog przy pomocy skrtu klawiszowego, wwczas w dialogu pokazane s wycznie widoczne teksty i symbole. - Wywietlanie Warto ta pokazuje czy dany tekst wzgldnie symbol przedstawiony jest stale w ustawionej wielkoci, czy te daje si zoomowa razem z ukadem konstrukcyjnym. Obydwie moliwoci wyboru oferowane s w menu kontekstowym, jeli kliknie si komrk tabeli w tej kolumnie prawym klawiszem myszki. - Warto Tutaj wprowadza si wielko standardow dla prezentacji. - Skalowanie Ustawia si tutaj, czy odnony tekst, wzgldnie symbol, winien reagowa na klawisz skalowania. Obydwie moliwoci wyboru oferowane s w menu kontekstowym, jeli kliknie si komrk tabeli w tej kolumnie prawym klawiszem myszki. - Wspczynnik Jeli jaki rodzaj symbolu lub tekstu ustawiony zosta jako do skalowania, wwczas zostaje on poprzez podan tutaj warto powikszony, wzgldnie zmniejszony, jeli uywa si przy tym klawiszy [>] lub [<]. - Warto minimalna Warto ta ustala najmniejsz dopuszczaln wielko przy skalowaniu tekstu lub symbolu.
181
Wartoci standardowe moduu raportw
Poniewa do dyspozycji jest wiele moliwoci ustawie, dialog ten daje moliwo ograniczenia wyboru. W tym celu mona ustawi: - Wszystkie wielkoci symboli Pokazane zostaj wszystkie istniejce moliwoci ustawie; - Aktualne wielkoci symboli Zaoferowane zostaj moliwoci ustawienia dla obiektw, ktre aktualnie widoczne s w oknie roboczym. Przeczniki [<] i [>] speniaj te same funkcje, co klawisze. Przy ich pomocy mona dokona zmiany wielkoci bezporednio w dialogu. W przeciwiestwie do zmian w tabelach obydwa te przeczniki dokonuj natychmiastowych zmian w oknie roboczym. Przy pomocy przecznika [Przejmij] mog by przejmowane zmiany bez koniecznoci opuszczania dialogu. Mona przyjrze si nowym ustawieniom w oknie roboczym i jeli si nie podobaj dokona ich natychmiastowej zmiany. Przy pomocy przecznika [Wartoci standardowe] mona cofn ustawienia do wartoci standardowych.
8.4 WARTOCI STANDARDOWE MODUU RAPORTW

Za pomoc polecenia Extra Standardy Opcje w module raportw wywoywane jest okienko dialogowe, w ktrym mona dokona zmiany wartoci standardowych raportu graficznego. Okienko to podzielone jest na zakadki, ktre zostay omwione poniej. Perspektywa Standardowa prezentacja trjwymiarowa (3D) ukadu konstrukcyjnego ze swoimi funkcjami przesunicia, obrotu i zoomu prezentuje ten ukad izometrycznie. Zakadka Perspektywa pozwala zada okrelony kt widzenia. Wszystkie wartoci zadawane s w metrach. X, Y i Z s wsprzdnymi punktu widzenia (tzn. punktu, w ktrym znajduje si oko obserwatora). Wsprzdne odnosz si do globalnego ukadu wsprzdnych. Standardowe ustawienia to X = 10000, Y = -10000, Z = 10000. Opcje Skala barw moe zosta doczona do raportu wynikw dla dwigarw powierzchniowych. Jeli raport jest w formie izopowierzchni, wwczas zostaj one przedstawione w tej skali barw w sposb odpowiadajcy ich obszarom wartoci.
182
Raportowanie masy stali odnosi si do zbrojenia dwigarw powierzchniowych. Gdy dane jest zbrojenie podstawowe, wwczas masy zbrojenia wydane zostaj rozdzielnie: dla zbrojenia podstawowego i dla zbrojenia dodatkowego. Raportowane wartoci nie uwzgldniaj adnych wymaga konstrukcyjnych (takich jak dugoci zakotwienia, zbrojenie montaowe, itd.). Na skutek tego wartoci podane mog si w sposb istotny rni od rzeczywicie niezbdnych iloci stali. Dowiadczenia uytkownikw tego programu wykazuj jednak, e istniej wspczynniki, przy pomocy ktrych okrela mona te odchylenia, ktre s bardzo podobne dla projektw tego samego rodzaju. Przy licie ostatnio otwieranych plikw podaje si ile modeli MES powinno zosta pokazanych w menu Plik. Zmiana tej wartoci staje si wtedy aktywna podczas kolejnego adowania modelu. Izolinie Ustawione przy pomocy tej zakadki opcje odnosz si do przedstawienia izolinii i powierzchni wartoci przekrojowych, si reakcyjnych oraz zbrojenia. Ilo okrela, jak wiele izolinii moe zosta przedstawione pomidzy minimaln i maksymaln wartoci wystpujc dla aktualnego wycinka ekranu. Podana warto jest wartoci proponowan, dokadna liczba okrelana jest z warunku brzegowego, mwicego, e przy pomocy izolinii mog by przedstawiane tylko wielokrotnoci 2, 2.5 i 5. Warto okrela, na co ktrej izolinii nastpuje wywietlenie wartoci, o ile w odpowiednim miejscu istnieje wystarczajco duo przestrzeni dla tekstu. Osie W tej zakadce mona aktywowa skale, ktre przedstawiane s przy lewym dolnym brzegu okna roboczego. Wysoko tekstu steruje wielkoci opisu. Aktywne skale uatwiaj ocen wymiaru projektu, w szczeglnoci w odniesieniu do wydruku, zmniejszaj jednak obszar, ktry pozostaje w oknie roboczym do dyspozycji dla projektu. Skale rysowane s jedynie w przedstawieniach 2D (rzutach) ukadu konstrukcyjnego, nigdy w izometrii. Norma W programie Plato mona wykonywa wymiarowanie wedug norm PN-B-03264:2002 i Eurocode 2. Opcja Norma zewntrzna pozwala na uycie normy, ktra zostaa dowizana do Plato za pomoc technologii IFT. Aby mc uzyska prawidowe wyniki dla nowo wybranej normy, naley jeszcze raz dokona wymiarowania. Zaoeniem dla otrzymania wolnych od bdw wynikw jest,
183
Prezentacja wartoci na grafikach
by dla wszystkich norm, ktre si chce zastosowa uyte zostay waciwe kombinacje i typy obcie.
8.5 PREZENTACJA WARTOCI NA GRAFIKACH

Za pomoc polecenia Extra Standardy Wywietlanie wartoci otwiera si okno, w ktrym ustala si jak powinny zosta przedstawione w grafice okna roboczego wartoci si przekrojowych, reakcji podpr, itd. Na wewntrzn dokadno wartoci to okienko dialogowe nie ma adnego wpywu. Obliczenia i zachowywanie wykonywane s zawsze z moliwie najwiksz dokadnoci, jaka jest do osignicia. Przy pomocy listy umieszczonej po lewej stronie ustala si, dla jakiej czci raportu chcemy ustawi standardy. Za pomoc klawiszy [Shift] i [Ctrl] mona jednoczenie wybra wiksz liczb pozycji naraz. Pozycja Skalowanie barw odnosi si do skali barw, ktre zostan uyte przy wypenieniu powierzchni. Styl wykadnikw Ustala si tutaj, od jakiej wielkoci liczby (i czy w ogle) powinnimy dokona zmiany zapisu tej liczby na zapis w postaci naukowej (wykadniczej). Ustawiana liczba wana jest wtedy dla dodatnich wykadnikw wikszych od niej i dla ujemnych wykadnikw mniejszych od niej. I tak na przykad 4 dziaa dla liczb wikszych i rwnych 1,0E+5 (= 10000) i mniejszych i rwnych 1,0E-5 (= 0,00001). Zapis matematyczny posiada w mantysie zawsze dokadnie jedn cyfr przed przecinkiem. Jest to typowa posta przedstawienia wykadniczego. Zapis naukowy suy lepszemu porwnywaniu wartoci. W tym wypadku dopuszczane s jedynie wykadniki postaci 1,0E+3, 1,0E+6, 1,0E+9, ... wzgldnie 1,0E-3, 1,0E-6, 1,0E-9, ... w ten sposb, e moliwe s trzy cyfry przed przecinkiem. Jeli ich wartoci s w obrbie tego samego 1000, wwczas otrzymuje si identyczne wykadniki i przy porwnywaniu liczby wystarczy tylko porwna mantysy. Dokadno Pokazane tutaj wartoci mona wybirczo zaokrgli do okrelonej liczby miejsc po przecinku lub do okrelonej liczby miejsc znaczcych. Przy miejscach znaczcych naley uwzgldni to, e program dokonuje rwnie zaokrglenia liczb przed przecinkiem. Przy 3 miejscach znaczcych 1001 przedstawiany jest jako 1000, za 1009 jako 1010. Miejsca znaczce s pomylane dla szczeglnie duych liczb jako alternatywa dla miejsc po przecinku. Dziki temu mona zaoszczdzi na miejscach w raporcie wynikw. Przy sile w supie o wartoci 2000 kN nie jest ju wicej pokazywane ",15".
184
Aby unikn przedstawienia w ten sposb zbyt maych liczb, mona aktywowa opcj Zaokrglanie. Jeli aktywn jest opcja maksymalnie (ustawienie standardowe), wwczas pokazane zostaj tylko miejsca niezbdne. W przeciwnym razie zostaje pokazana zadana liczba miejsc.
Zaokrglanie Zaznaczenie tej opcji spowoduje, e program bdzie zaokrgla liczby dodatnie zawsze do gry, ujemne zawsze do dou. I tak dla liczby 10,933 mamy zamiast 10,93 warto zaokrglon 10,94. Z drugiej strony 10,933 staje si 10,94. Program przy pomocy tej opcji uwzgldnia typowo inynierskie podejcie: lepiej si znale po stronie bezpiecznej. W polu do ... miejsc ustala si, jak wiele miejsc program powinien uwzgldni przy zaokrglaniu inynierskim. Przykad: Powinno si zaokrgli do jednej liczby po przecinku. Jeli dla opcji zaokrglanie inynierskie podaje si 2 nastpne miejsca, wwczas zostaj odpowiednio zaokrglone: 10,01 i 10,001 na 10,1, 10,0001 na 10,0.
185
Prezentacja wartoci na grafikach
Prezentacja: znak + Standardowo tylko liczby ujemne wywietlane s ze znakiem. Mona tutaj ustali (oddzielnie dla mantysy/liczby zmiennoprzecinkowej i wykadnika), e liczby dodatnie bd zaopatrywane w znak plus. Jeeli niedozwolony jest zapis w formie wykadniczej, wwczas moliwo ustawienia tej opcji jest nieaktywna. Podgld W tych szeciu polach mona zadawa liczby i testowa aktualne ustawienia.
186
SPIS TRECI
1 INFORMACJE OGLNE ........................................................................ 3 1.1 1.2 2 ZAKRES MOLIWOCI PROGRAMU ........................................................... 3 WYMAGANIA SYSTEMOWE ....................................................................... 4
OBSUGA PULPITU GRAFICZNEGO ................................................. 5 2.1 PASEK TYTUOWY .................................................................................. 5 2.2 ROZWIJALNE MENU ................................................................................ 5 2.3 PASKI IKONEK ....................................................................................... 5 2.4 PASEK STATUSU ..................................................................................... 6 2.5 FUNKCJE POWIKSZANIA (ZOOM) ........................................................... 7 2.5.1 Wybr fragmentu do powikszenia .............................................. 7 2.5.2 Zmiana wielkoci obrazu o okrelony wspczynnik .................... 8 2.5.3 Powikszanie za pomoc klawiatury numerycznej....................... 8 2.6 TECHNIKI WPROWADZANIA ..................................................................... 9 2.6.1 Chwytanie .................................................................................... 9 2.6.2 Zadawanie lokalno-ortogonalne ................................................ 11 2.7 SKRTY KLAWIATUROWE ...................................................................... 11 2.7.1 Klawisz spacji ............................................................................ 11 2.7.2 Klawisz [B], zmiany punktu odniesienia dla pozycji ................. 12 2.7.3 Klawisz [C], zamknicie amanej .............................................. 12 2.7.4 Klawisz [D], zadawanie odlegoci do aktualnego punktu odniesienia ................................................................................................. 12 2.7.5 Klawisz [L], przejmowanie kierunku linii jako linii konstrukcyjnej ............................................................................................ 12 2.7.6 Klawisz [N], przejmowanie wsprzdnych bez potwierdzenia . 12 2.7.7 Klawisz [P], przejcie amanej .................................................. 12 2.7.8 Klawisz [O], przejcie amanej z offsetem ................................. 13 2.7.9 Klawisze [R] i [S], zadawanie wsprzdnych wektora r i s ..... 13 2.7.10 Klawisz [T], ustawienie kierunku gwnej linii konstrukcyjnej na 0 stopni 13 2.7.11 Klawisz [U], zmiana pocztku linii konstrukcyjnych ................. 13 2.7.12 Klawisz [W], zadawanie kta wprowadzanej linii ..................... 14 2.7.13 Klawisze funkcyjne ..................................................................... 14
WPROWADZANIE DANYCH I OBLICZENIA STATYCZNE PYT 16
187
3.1 TWORZENIE, EDYCJA I ZAPISYWANIE ZBIORU DANYCH.............................16 3.1.1 Tworzenie nowego modelu MES ................................................16 3.1.2 Edycja modelu MES ...................................................................17 3.1.3 Zapisywanie modelu MES ..........................................................17 3.2 WPROWADZANIE STRUKTURY. ...............................................................17 3.2.1 Obszar pyty................................................................................18 3.2.2 Pasmo pytowe............................................................................29 3.2.3 Otwory ........................................................................................33 3.2.4 Podcig ......................................................................................34 3.2.5 Przegub ......................................................................................37 3.2.6 Sup .............................................................................................38 3.2.7 Podpora liniowa .........................................................................43 3.2.8 Podoe .......................................................................................44 3.2.9 Pole obcie. ............................................................................47 3.2.10 Oznaczenie .................................................................................48 3.2.11 Wasnoci... ................................................................................49 3.3 WPROWADZANIE OBCIE ..................................................................49 3.3.1 Obcienia punktowe .................................................................50 3.3.2 Obcienia liniowe (cige)........................................................53 3.3.3 Obcienia powierzchniowe .......................................................56 3.3.4 Obcienia termiczne .................................................................58 3.3.5 Obcienia standardowe ............................................................61 3.3.6 Predefiniowane obcienia standardowe ...................................63 3.3.7 Obcienia wdrujce. ...............................................................63 3.3.8 Sprenie ....................................................................................65 3.3.9 Usu ...........................................................................................67 3.3.10 Przesu .......................................................................................68 3.3.11 Wasnoci... ................................................................................68 3.4 GENEROWANIE SIATKI ZA POMOC GENERATORA KRATKI .......................68 3.4.1 Definiowanie kratki ....................................................................69 3.4.2 Zmiana pojedynczych atrybutw kratki ......................................70 3.4.3 Rozpoczcie generowania siatki MES. .......................................70 3.4.4 Zmiana sposobu prezentacji .......................................................70 3.5 GENEROWANIE SIATKI ZA POMOC GENERATORA MAKRO .......................70 3.5.1 Zadawanie makra. ......................................................................71 3.5.2 Usuwanie elementw makra .......................................................71 3.5.3 Dzielenie .....................................................................................72 3.5.4 czenie......................................................................................72 3.5.5 Przesuwanie ...............................................................................72 3.5.6 Okrge otwory w makrach ........................................................73 3.5.7 Podzia krawdzi makra .............................................................73 3.5.8 Generowanie siatki MES ............................................................73
188
3.5.9 Zmiana sposobu prezentacji ...................................................... 74 3.6 DALSZA EDYCJA SIATKI MES ................................................................ 74 3.6.1 Zadawanie nowych elementw MES .......................................... 74 3.6.2 Uuwanie elementw MES .......................................................... 75 3.6.3 Pzesuwanie wzw siatki MES .................................................. 75 3.6.4 Okrge otwory w siatce MES .................................................... 75 3.7 BDY ZADAWANIA DANYCH I MOLIWOCI ICH KONTROLI. .................... 75 3.8 URUCHOMIENIE OBLICZE STATYCZNYCH. ............................................ 76 3.8.1 Ustalenie trybu oblicze ............................................................ 76 3.9 ZMIANA WARTOCI STANDARDOWYCH ................................................... 78 3.10 ZAMYKANIE MODUU ........................................................................... 78 3.11 PRZYKAD ........................................................................................... 78 4 MODU RAPORTW I WYMIAROWANIE PYT ......................... 94 WSTP ................................................................................................. 94 PODSTAWY TEORETYCZNE DOTYCZCE WYMIAROWANIA PYT I PODCIGW WEDUG PN-B-03264:2002............................................................................ 94 4.2.1 Wytrzymaoci i modu sprystoci betonu przyjmowane do oblicze 94 4.2.2 Wymiarowanie na zginanie pyt i podcigw ............................ 95 4.2.2.1 Okrelanie momentw miarodajnych do wymiarowania pyty 95 4.2.3 Wymiarowanie na cinanie pyt i podcigw............................. 97 4.2.4 Sprawdzenie szerokoci rozwarcia rys prostopadych do osi elementu 97 4.2.5 Sprawdzenie nonoci na przebicie............................................ 99 4.2.5.1 Metoda wg EC2 ..................................................................... 99 4.2.5.2 Metoda wg PN-B-03264:2002 ............................................. 103 4.3 BUDOWA MENU ................................................................................. 105 4.4 MENU................................................................................................ 106 4.4.1 Raport ...................................................................................... 106 4.4.2 Wyniki ...................................................................................... 106 4.4.3 Wymiarowanie ......................................................................... 106 4.5 ZARZDZANIE DANYMI........................................................................ 107 4.5.1 Usuwanie zbioru danych .......................................................... 107 4.5.2 adowanie zbioru danych ........................................................ 107 4.5.3 Wywoanie moduw wprowadzania danych ........................... 107 4.6 POMOCE W PREZENTACJI ................................................................... 108 4.6.1 Raster i folie ............................................................................. 108 4.6.2 Prezentacja fragmentami ......................................................... 108 4.6.3 Tworzenie przekrojw .............................................................. 109 4.7 RAPORTY TABELARYCZNE ............................................................... 110 4.1 4.2
189
Raport osobisty .........................................................................110 Raport o odksztaceniach .........................................................111 Raport o wielkociach przekrojowych w belkach (podcigach) 111 4.7.4 Raport o wielkociach przekrojowych w pytach......................112 4.7.5 Raport o momentach gwnych w pytach ................................113 4.7.6 Raport o siach podporowych...................................................113 4.7.7 Wymiarowanie pyt ...................................................................114 4.7.7.1 Wiadomoci oglne ..............................................................114 4.7.7.2 Edytowanie zadanych wartoci ............................................115 4.7.7.3 Raport ...................................................................................116 4.7.8 Wymiarowanie cinania. ..........................................................116 4.7.9 Wymiarowanie podcigw .......................................................117 4.7.10 Raport o wartociach wasnych i postaciach wasnych ...........118 4.8 RAPORT O TOPOLOGII .........................................................................119 4.8.1 Prezentacja struktury ...............................................................119 4.8.2 Pozycje .....................................................................................120 4.8.3 Prezentacja numerw wzw i elementw ..............................120 4.8.4 Prezentacja materiaw ............................................................121 4.8.5 Prezentacja ukadw wsprzdnych elementw ......................121 4.8.6 Prezentacja z ukrytymi krawdziami ........................................122 4.8.7 Legenda ....................................................................................122 4.8.8 Widoki.......................................................................................122 4.9 RAPORT O OBCIENIACH ...................................................................123 4.9.1 Prezentacja obcie punktowych ............................................123 4.9.2 Prezentacja obcie liniowych ...............................................124 4.9.3 Prezentacja obcie powierzchniowych .................................125 4.9.4 Prezentacja obcie termicznych ...........................................126 4.9.5 Prezentacja spre ..................................................................126 4.9.6 Prezentacja osiada podpr.....................................................126 4.10 RAPORT WYNIKW ..............................................................................127 4.10.1 Definiowanie nowej macierzy kombinacji obcie .................127 4.10.2 Raport o przemieszczeniach .....................................................127 4.10.3 Animacja ..................................................................................128 4.10.4 Raport o siach przekrojowych .................................................128 4.10.5 Raport o momentach gwnych ................................................130 4.10.6 Raport o zarysowaniu ...............................................................131 4.10.7 Raport o reakcjach podporowych ............................................131 4.10.8 Raport o siach w supach ........................................................133 4.11 RAPORT WYNIKW OBLICZE DYNAMICZNYCH .....................................133 4.11.1 Raport graficzny postaci wasnych ...........................................133
4.7.1 4.7.2 4.7.3
190
4.12
RAPORT SPRAWDZENIA NUMERYCZNEJ DOKADNOCI ROZWIZANIA I KINEMATYCZNEJ ZMIENNOCI UKADU ........................................................... 134 4.12.1 4.12.2 Numeryczna dokadno rozwizania ...................................... 134 Kinematyczna zmienno ......................................................... 135
5 DRUKOWANIE, PLOTOWANIE, PRZEGLDANIE RAPORTOWANIE WYNIKW ................................................................. 136 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 2.6. 2.7. 2.8. 6 CO I GDZIE... ..................................................................................... 136 MEDIA RAPORTUJCE ........................................................................ 137 STEROWANIE RAPORTEM .................................................................... 137 RAPORT OSOBISTY .............................................................................. 139 RAPORTOWANIE Z OKNA ROBOCZEGO ................................................. 140 PLOTOWANIE ..................................................................................... 141 TWORZENIE PLIKW DXF .................................................................. 142 DRUKOWANIE W SIECI ........................................................................ 142
PRACA Z RASTRAMI I FOLIAMI .................................................... 143 6.1 RASTER.............................................................................................. 143 6.1.1 Definiowanie nowego rastra .................................................... 144 4.1.2. Edycja rastra............................................................................ 144 4.1.3. Usuwanie rastra ....................................................................... 147 4.1.4. Zmiana rastra ................................................................................ 147 4.1.5. adowanie i zapisywanie rastra .................................................... 148 4.1.6. Automatyczne tworzenie rastra z folii CAD ................................... 148 4.1.7. Standardowe ustawienia rastra ..................................................... 149 6.2 FOLIE CAD ....................................................................................... 149 4.2.1. adowanie folii CAD ..................................................................... 149 4.2.2. Edycja folii CAD ............................................................................ 150 4.2.3. Usuwanie folii ................................................................................ 151 4.2.4. Zmiana folii.................................................................................... 151 4.2.5. adowanie i zapisywanie folii........................................................ 151 6.3 KONWERTOWANIE FOLII CAD ZA POMOC WIN ELGO ...................... 151 4.3.1. Konwertowanie folii....................................................................... 152 4.3.2. Edycja folii ..................................................................................... 152
DEFINIOWANIE KOMBINACJI OBCIE I OBLICZENIA .... 154 7.1 PODSTAWY OBLICZE......................................................................... 154 5.1.1. Definicje poj ............................................................................... 155 5.1.2. Obliczenia wedug teorii 1. rzdu .................................................. 157 5.1.3. Obliczenia nieliniowe .................................................................... 159 5.1.4. Modu analizujcy wartoci wasne ............................................... 160 7.2 DEFINIOWANIE OBWIEDNI PRZEZ PRZYPADKI OBCIENIA ................... 162
191
7.2.1 Okno dialogowe Wasnoci przypadkw obcienia .............163 7.2.2 Zakadka Grupy obcie ......................................................165 7.2.3 Zakadka Oddziaywanie .......................................................166 7.2.4 Zakadka Eurocode 2 .............................................................167 7.2.5 Zakadka Liniowe ..................................................................168 7.2.6 Zakadka Nieliniowe ..............................................................170 7.2.7 Zakadka Obcienia statyczne jako masy.............................171 7.3 URUCHOMIENIE OBLICZE .................................................................172 7.3.1 Ustalenie trybu oblicze ...........................................................172 7.3.2 Dane wymagane przy zapisywaniu zbioru................................173 7.3.3 Protokoy obliczeniowe ............................................................174 7.3.4 Opcje oblicze ..........................................................................174 8 OPCJE I WARTOCI STANDARDOWE ..........................................177 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 CIEKI..............................................................................................177 PISAKI ...............................................................................................178 WIELKOCI SYMBOLI...........................................................................181 WARTOCI STANDARDOWE MODUU RAPORTW ..................................182 PREZENTACJA WARTOCI NA GRAFIKACH.............................................184
192

Plato 4.0 - Podręcznik Użytkownika

Transféré par

Informations du document

Titre original

Copyright

Formats disponibles

Partager ce document

Partager ou intégrer le document

Options de partage

Avez-vous trouvé ce document utile ?

Ce contenu est-il inapproprié ?

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Plato 4.0 - Podręcznik Użytkownika

Transféré par

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Plato 4.

Zakres moliwoci programu

1.1 ZAKRES MOLIWOCI PROGRAMU

1.2 WYMAGANIA SYSTEMOWE

Obsuga pulpitu graficznego

2 OBSUGA PULPITU GRAFICZNEGO

2.2 ROZWIJALNE MENU

2.3 PASKI IKONEK

2.4 PASEK STATUSU

Obsuga pulpitu graficznego

2.5 FUNKCJE POWIKSZANIA (ZOOM)

2.5.1 Wybr fragmentu do powikszenia

Funkcje powikszania (zoom)

2.5.2 Zmiana wielkoci obrazu o okrelony wspczynnik

2.5.3 Powikszanie za pomoc klawiatury numerycznej

Obsuga pulpitu graficznego

kursora si nie zmienia Zmiana obszaru wywietlania o okrelony wspczynnik

2.6 TECHNIKI WPROWADZANIA

Obsuga pulpitu graficznego

2.6.2 Zadawanie lokalno-ortogonalne

2.7 SKRTY KLAWIATUROWE

2.7.1 Klawisz spacji

2.7.2 Klawisz [B], zmiany punktu odniesienia dla pozycji

2.7.3 Klawisz [C], zamknicie amanej

2.7.4 Klawisz [D], zadawanie odlegoci do aktualnego punktu odniesienia

2.7.5 Klawisz [L], przejmowanie kierunku linii jako linii konstrukcyjnej

2.7.6 Klawisz [N], przejmowanie wsprzdnych bez potwierdzenia

2.7.7 Klawisz [P], przejcie amanej

Obsuga pulpitu graficznego

2.7.8 Klawisz [O], przejcie amanej z offsetem

2.7.9 Klawisze [R] i [S], zadawanie wsprzdnych wektora r i s

2.7.10 Klawisz [T], ustawienie kierunku gwnej linii konstrukcyjnej na 0 stopni

2.7.11 Klawisz [U], zmiana pocztku linii konstrukcyjnych

2.7.12 Klawisz [W], zadawanie kta wprowadzanej linii

2.7.13 Klawisze funkcyjne

Obsuga pulpitu graficznego

Tworzenie, edycja i zapisywanie zbioru danych

3.1 TWORZENIE, EDYCJA I ZAPISYWANIE ZBIORU DANYCH

3.1.1 Tworzenie nowego modelu MES

Wprowadzanie danych i obliczenia statyczne pyt

3.1.2 Edycja modelu MES

3.1.3 Zapisywanie modelu MES

3.2 WPROWADZANIE STRUKTURY.

3.2.1 Obszar pyty

Wprowadzanie danych i obliczenia statyczne pyt

Wprowadzanie danych i obliczenia statyczne pyt

Wprowadzanie danych i obliczenia statyczne pyt

Wprowadzanie danych i obliczenia statyczne pyt

Wprowadzanie danych i obliczenia statyczne pyt

Wprowadzanie danych i obliczenia statyczne pyt

3.2.2 Pasmo pytowe

Wprowadzanie danych i obliczenia statyczne pyt

W pasku opcji dostpne s nastpujce moliwoci:

Wprowadzanie danych i obliczenia statyczne pyt

Wprowadzanie danych i obliczenia statyczne pyt

Wprowadzanie danych i obliczenia statyczne pyt

Wprowadzanie danych i obliczenia statyczne pyt

Wprowadzanie danych i obliczenia statyczne pyt

Zasady dziaania tych polece zostay szczegowo opisane w dziale Podcig.

Wprowadzanie danych i obliczenia statyczne pyt

3.2.7 Podpora liniowa

Wprowadzanie danych i obliczenia statyczne pyt

Wprowadzanie danych i obliczenia statyczne pyt