Vous êtes sur la page 1sur 11

Ryzyko walutowe w firmie

Definicja i rodzaje ryzyka w firmie Ryzyko jest jednym z najbardziej popularnych poj pojawiajcych si w ekonomii. Podejmujc jakkolwiek decyzj, zawsze wie si j z ryzykiem. Kada decyzja jest zwizana z przewidywaniem okrelonego stanu w przyszoci. Niestety, nigdy nie mona w sposb absolutnie pewny ustali, jak uksztatuj si w przyszoci poszczeglne czynniki stanowice podstaw biecej decyzji. Ryzyko w tym rozumieniu polega na tym e dzisiejsza decyzja moe nie przynie w przyszoci oczekiwanych efektw. Oczekiwania w ekonomii formuuje si po to, eby zmniejszy ryzyko. W zasadzie nie istnieje jednoznaczna i pena definicja ryzyka, jest to termin wieloznaczny i trudny do syntetycznego zdefiniowania. Najczciej ryzyko utosamia si z moliwoci poniesienia straty. W codziennej dziaalnoci firma natyka si na wiele rnych rodzajw ryzyka. W sposb bardzo oglny mona ryzyko podzieli na dwie grupy. Ryzyko finansowe i ryzyko niefinansowe. Mimo, e obie grupy ryzyka wpywaj na wyniki finansowe podmiotu gospodarczego to przy ryzyku finansowym jest to wpyw bezporedni, natomiast przy ryzyku niefinansowym wpyw poredni.

Ryzyko

Ryzyko finansowe

Ryzyko niefinansowe Ryzyko spoeczne Ryzyko wystpienia zdarze losowych Ryzyko kraju

Ryzyko handlowe

Ryzyko rynkowe

Ryzyko pynnoci Ryzyko kredytowe

Ryzyko walutowe Ryzyko stopy procentowej Ryzyko polityczne

Ryzyko gospodarcze

Oglna klasyfikacja rodzajw ryzyka jest przedstawiona na schemacie. Oczywicie w jest to podzia bardzo oglny, kolejne bardziej uszczegowione obszary ryzyka identyfikuje si w firmie w zalenoci od specyfiki prowadzonej dziaalnoci. W szczeglnoci wyrniamy: 1. Ryzyko handlowe ryzyko wynikajce bezporednio z prowadzonej dziaalnoci handlowej. Skada si na nie: a. ryzyko pynnoci; konieczno dopasowania terminw zapadalnoci aktyww i pasyww, b. ryzyko kredytowe, zwizane z niewywizywaniem si kontrahentw z zobowiza wobec przedsibiorstwa. Obecnie ponad 80% handlu wiatowego prowadzi si z odroczonym terminem patnoci. Dugo okresu kredytu kupieckiego zaley od rodzaju towaru. Dla towarw konsumpcyjnych jest najkrtszy (ok. 30 dni), na drugim biegunie s dobra inwestycyjne, gdzie termin patnoci zaczyna si od roku wzwy. Z uwagi na coraz wiksz walk konkurencyjn firmy, walczc o klienta, bd te terminy coraz bardziej wyduay. 2. Ryzyko rynkowe dotyczy prawdopodobiestwa zmian wartoci instrumentw rynkowych, w tym: a. ryzyko stopy procentowej, wynika z uzalenienia wartoci czci aktyww i pasyww od zmian stp procentowych (np. kredyt oparty o zmienn stop procentow). b. ryzyko walutowe, zwizane z posiadaniem otwartej pozycji walutowej. Uwzgldniajc specyfik dziaalnoci firmy moemy take spotka si z ryzykiem rynkowym o porednim wpywie na wyniki finansowe firmy tj. ryzykiem zasobw, ryzykiem zmian cen, ryzyko koniunkturalne, ryzyko technologiczne. 3. Ryzyko spoeczne zwizane ze sposobem zachowania si obywateli danego kraju, zasad religii, ustroju, kultury tradycji. 4. Ryzyko wystpienia zdarze losowych - np. klski i wypadki ywioowe (powd, trzsienie ziemi), wypadki, ktrych rdem s konflikty spoeczne i czyny niedozwolone (np. strajki, podpalenia). 5. Ryzyko polityczne dotyczy moliwoci ingerencji wadz pastwowych w poszczeglnych krajach czy te w skali midzynarodowej, zarwno dla caej gospodarki, jak i w poszczeglnych jej sektorach. 6. Ryzyko gospodarcze zwizane jest z moliwoci zmiany polityki gospodarczej kraju, przepisw prawnych dotyczcych np. prawa podatkowego lub dewizowego. Oprcz sposobu wpywu na przedsibiorstwo ryzyka rni si midzy sob moliwociami monitorowania oraz zarzdzania nimi przez podmiot gospodarczy. Przy ryzyku finansowym jest moliwo monitorowania oraz wpywu na jego powstawanie i przebieg, natomiast przy ryzyku niefinansowym podmioty ograniczaj si do prb jego monitorowania (co te nie zawsze jest moliwe np. dla ryzyka wystpienia zdarze losowych, gdzie dziaania podmiotu ograniczaj si do niwelowania jego negatywnych skutkw) i ewentualnego przygotowywania alternatywnych dziaa w przypadku wystpienia czynnikw niepodanych.

Ryzyko walutowe Jedn z coraz bardziej istotnych form ryzyka z jakim spotykaj si firmy jest ryzyko walutowe. Zwizane jest to z procesem globalizacji w gospodarce wiatowej, ktry sprzyja rozwojowi wymiany handlowej oraz przepyww finansowych. Z punktu widzenia Polski takim dodatkowym impulsem intensyfikujcym zagraniczn wymian handlow jest wejcie w struktury Unii Europejskiej. Istotny wpyw na atrakcyjno polskich wyrobw i usug eksportowanych oraz na koszt towarw importowanych na aktualny poziom kursw walutowych. W branach, ktre charakteryzuj si nisk mar handlow nawet niewielka zmiana kursw walutowych moe doprowadzi do wejcia firmy w obszar strat. Dlatego tak istotne staje si odpowiednie zarzdzanie ryzykiem walutowym. Czym wic jest ryzyko walutowe? (...) moemy je zdefiniowa jako biec pozycj lub pozycj przyszych okresw bd te przewidywany przyszy skadnik aktyww lub pasyww, denominowany w walucie obcej, ktry czy to z przyczyn handlowych (rachunek zyskw i strat), czy te bilansowych musi by przeliczony na inn walut wedug kursu, ktry jeszcze nie zosta okrelony. (..) (...) ryzyko walutowe w duszym okresie wynika z moliwoci realnego zagroenia planowanych przez podmioty z przyszoci transakcji zagranicznych w postaci utraty oczekiwanej wartoci przepyww pieninych (zmniejszenie przyszych dochodw i wzrost kosztw).(...) (...) Jest to ryzyko, polegajce na tym, e w przypadku inwestycji w obcej walucie (ktrej stopa dochodu moe by nawet znana) i przy zmianie kursu walutowego stopa dochodu inwestycji (wyraona w walucie danego kraju) moe znacznie odbiega od przewidywanej stopy dochodu inwestycji.(..) Wszystkie te definicje mona sprowadzi do jednego stwierdzenia ryzyko walutowe jest to moliwo poniesienia strat finansowych na skutek fluktuacji kursw walutowych. Aby tego unikn naley odpowiednio tym ryzykiem zarzdza. Przy czym zarzdzania ryzykiem nie naley utosamia z jego unikaniem. Kompleksowe zarzdzanie ryzykiem polega na wykorzystaniu najlepszych umiejtnoci dla jego oszacowania i zapewnienia odpowiedniego zwrotu w stosunku do poziomu ryzyka. Z ryzykiem nierozerwalnie jest zwizana ograniczona przewidywalno i potencjalne straty. Ograniczona przewidywalno w przypadku ryzyka walutowego dotyczy poziomu kursw walutowych w przyszoci, natomiast potencjalny straty mog pojawi si w dwch obszarach: straty w sensie dosownym, a wic zanotowane ujemne rnice kursowe, utracone korzyci; utrata zyskw z dodatnich rnic kursowych na skutek zastosowania nieodpowiednich do aktualnej sytuacji rynkowej instrumentw zabezpieczajcych np. zastosowanie walutowego kontraktu forward do zabezpieczenia nalenoci przy prognozach zakadajcych znaczny wzrost kursu walutowego. W praktyce spotykamy si z trzema rodzajami ryzyka walutowego. Ryzyko konwersji (ryzyko przeliczania walut, translation risk) dotyczy gwnie przedsibiorstw ponadnarodowych i pojawia si w momencie przeliczania i konsolidacji sprawozda finansowych zagranicznych podmiotw zalenych. Aby dokona konsolidacji sprawozda finansowych naley przeliczy sprawozdania podmiotw zalenych i/lub stowarzyszonych, ktre s zobowizane do prowadzenia rachunkowoci w walucie krajowej, na walut sprawozdania podmiotu dominujcego. Kursowe ryzyko konwersji bilansu definiowane jako rnica midzy cakowit wartoci denominowanych w walutach obcych skadnikw aktyww a cakowit wartoci denominowanych w walutach obcych zobowiza. W szczeglnoci na ryzyko walutowe naraone s nastpujce pozycje bilansowe:

nalenoci i zobowizania zagraniczne. rodki pienine denominowane w walutach obcych, papiery wartociowe denominowane w walutach. Nie mniej jednak ten charakter ryzyka ma charakter papierowy i nie bdzie mia wpywu na warto przepyww pieninych dopki kapita nie zostanie sprzedany. Drugi rodzaj ryzyka to ryzyko ekonomiczne (economic risk), informuje ono o zmianie kursu, ktra moe trwale wpyn na konkurencyjno i rynkow warto firmy (zmiana kursw walutowych moe decydowa o istotnym wzrocie kosztw lub spadku planowanych dochodw z handlowych operacji zagranicznych a wic w praktyce ryzyko ekonomiczne zawiera w sobie cz ryzyka transakcyjnego). Utosamiane ono jest z ryzykiem dugoterminowym i jest bardzo trudne do kwantyfikowania oraz prognozowania. Do ryzyka tego zalicza si ryzyko operacyjne, a przy kalkulowaniu tego ryzyka naley uwzgldni wiele trudno przewidywalnych czynnikw determinujcych sytuacj przedsibiorstwa m.in. zmiany wielkoci rynkw zaopatrzenia i zbytu, poziom inflacji krajowej i zagranicznej. Konsekwencje wpywu tych zmiennych mog take by determinowane elastycznoci polityki cenowej, dywersyfikacj wytwarzanych produktw czy te rde zaopatrzenia. Powoduje to, e praktycznie niemoliwe staje si zarzdzanie tym rodzajem ryzyka. Zabezpieczanie strat wynikajcych z ryzyka ekonomicznego za pomoc instrumentw bankowych i giedy nie daje oczekiwanych rezultatw. Ten rodzaj ryzyka bdzie istnia dopki bd istniay oddzielne systemy dewizowe na wiecie. Mona jednak prbowa minimalizowa skutki tego ryzyka tzw. tradycyjnymi metodami: 1. W przypadku, gdy waluta narodowa umacnia si: a. Zmiana waluty dostawy materiaw (zamiast w Polsce podzespoy mona kupowa za granic), b. Przenie produkcj w caoci lub jej cz za granic. 2. W przypadku, gdy waluta narodowa osabia si i wzrastaj koszty towarw importowanych: a. Szuka dostawcw na rynkach, gdzie waluta zachowuje si podobnie jak w kraju, b. Dokona transakcji swapowych na rynku towarowym i walutowym. Ostatni rodzaj ryzyka to ryzyko transakcyjne (transaction risk), na ktre s naraone firmy, ktre dokonuj wymiany handlowej z zagranic, bd te firmy przeprowadzajce liczne operacje kredytowe lub poyczkowe w walutach obcych, a take dokonujce inwestycji portfelowych albo bezporednich. Powstae rnice kursowe maj powany wpyw na wyniki finansowe, gdy w zalenoci od kursu rozliczeniowego, wpywaj na wielko kosztw lub biecych przychodw finansowych. Jest to najpowszechniej wystpujce ryzyko i wpywa ono bezporednio na wynik finansowy i pynno firmy. W przedsibiorstwie moemy spotka si z trzema rodzajami ryzyka transakcyjnego, bezporednio zwizanymi z handlow wymian zagraniczn. Po pierwsze jest to ryzyko standardowe, ktre wynika z odstpu czasowego pomidzy dat wystawienia faktury a dat realizacji patnoci. Drugi rodzaj to tzw. ryzyko powtarzajce si, ktre dotyczy przyszych patnoci firmy, co do ktrych nie jest okrelona dokadna warto, ani termin ich faktycznej realizacji (transakcje kupna sprzeday przyszych okresw np. dugoterminowe kontrakty na nabycie rodkw trwaych). Trzeci rodzaj ryzyka transakcyjnego to ryzyko warunkowe, ktre jest zwizane ze skadaniem ofert biznesowych w walucie obcej (ryzyko pojawi si w momencie zaistnienia przewidywanej dziaalnoci handlowej). Dopiero analiza tych trzech elementw pozwoli na kompleksowe zarzdzanie walutowym ryzykiem transakcyjnym w firmie.

Ekspozycja na ryzyko walutowe Ryzyko walutowe pojawia si w momencie, gdy wystpuje nierwnowaga midzy wielkoci aktyww i pasyww denominowanch w tej samej walucie obcej i o tym samym terminie zapadalnoci. Mwimy wtedy o otwartej pozycji walutowej. W zalenoci od tego, ktra strona przewa (aktywna czy pasywna) mwimy o dugiej lub krtkiej pozycji walutowej.

Aktywa wyraone w walucie obcej = Pasywa wyraone w walucie obcej

Zamknita pozycja walutowa - brak ryzyka walutowego


Aktywa wyraone w walucie obcej > Pasywa wyraone w walucie obcej

Otwarta pozycja walutowa (duga) - wystpuje ekspozycja na ryzyko walutowe


Aktywa wyraone w walucie obcej < Pasywa wyraone w walucie obcej

Otwarta pozycja walutowa (krtka) - wystpuje ekspozycja na ryzyko walutowe

Na rozmiar ryzyka walutowego w przedsibiorstwie wpywaj trzy podstawowe zmienne: wielko otwartej pozycji walutowej netto, a wic rnicy midzy aktywami i pasywami denominowanymi w tej samej walucie, liczba walut, w ktrych firma realizuje patnoci, zmienno kursw walut zaangaowanych w operacje firmy. Im wiksza wielko kadej z tych pozycji tym wiksze jest ryzyko walutowe w przedsibiorstwie. Do zajmowanej pozycji walutowej musimy dopasowa odpowiednie instrumenty zabezpieczajce, ktre z jednej strony pozwol zminimalizowa straty wynikajce z moliwoci pojawienia si ujemnych rnic kursowych, a z drugiej strony pozwol osign korzyci z dodatnich rnic kursowych. Obecnie firmy posiadaj wiele rnych moliwoci zabezpieczania si przed ryzykiem walutowy, zabezpieczenia wewntrzne (tzw. hedging naturalny) lub te caa grupa instrumentw zabezpieczajcych opartych o rynek terminowy. Jedyny problem przy opracowywaniu strategii zabezpieczajcej to wybr instrumentw odpowiednich do specyfiki dziaalnoci firmy oraz do aktualnej sytuacji na rynku walutowym.

Strategie zarzdzania ryzykiem walutowym


Coraz powszechniejszym problemem w dziaalnoci polskich przedsibiorstw staje si konieczno zarzdzania ryzykiem walutowym. Wejcie Polski w struktury Unii Europejskiej spowodowao zwikszenie zainteresowania rynkami zagranicznymi jako potencjalnymi rynkami zbytu, jak i rynkami pozyskiwania surowcw. Znaczne uatwienia i udogodnienia m.in. zniesienie opat celnych, kontyngentw ilociowych, uproszczenie procedur, spowodowao, e coraz wicej przedsibiorstw zwiksza swoje obroty zagraniczne (import, eksport), ale jest te dua grupa firm, ktra dopiero rozwaa moliwo wejcia na rynki unijne. Zwaszcza dla tej ostatniej grupy podmiotw, ktre dopiero zaczynaj wymian zagraniczn, pierwsze zetknicie si z ryzykiem walutowym i konieczno zarzdzania tym ryzykiem moe nastrcza duo problemw. Z uwagi na najwiksz powszechno walutowego ryzyka transakcyjnego to wanie w gwnej mierze podlega zarzdzaniu. Dlatego te to opracowanie skupia si gwnie na tym rodzaju ryzyka walutowego. Strategie zarzdzania ryzykiem walutowym Prawidowo skonstruowana strategia zarzdzania ryzykiem walutowym pozwala na zabezpieczenie patnoci walutowych przed niekorzystnymi zmianami kursw walutowych, jednoczenie powinna pozwala na czerpanie korzyci z pojawiajcych si dodatnich rnic kursowych. Wybr strategii zarzdzania ryzykiem walutowym w przedsibiorstwie jest uzaleniony od szeregu czynnikw: nastawienie kadry zarzdzajce (wacicieli) do ryzyka walutowego jego akceptacja bd te odrzucenie, specyfika zagranicznych przepyww handlowych tj. powtarzalno przepyww handlowych lub ich nieregularno, terminy patnoci, wielko transakcji (wielko ekspozycji), stabilno waluty rozliczenia, kierunek przepywu (import czy eksport), sia wpywu zmiany kursw na wyniki finansowe przedsibiorstwa, wielkoci zagranicznych obrotw handlowych w stosunku do obrotw ogem, szybko z jak mona dostosowa ceny by skompensowa wpyw nieoczekiwanych zmian w kursie walutowym na mar zysku, szybko zmiany rda pozyskiwania surowcw i/lub zmiany rynkw zbytu dla produktw, umiejtnoci/kwalifikacje kadry zarzdzajcej, moliwoci zastosowania wewntrznych instrumentw zabezpieczajcych i/lub instrumentw zewntrznych. Kombinacje powyszych czynnikw mog si zasadniczo rni w poszczeglnych przedsibiorstwach, skutkiem czego strategie musz by indywidualnie dopasowywane do specyfiki danego przedsibiorstwa. Oglnie mona wyrni trzy podstawowe podejcia do zarzdzania ryzykiem walutowym. Dopiero po wyborze jednego z tych podej firma powinna zacz budowa strategi zarzdzania ryzykiem walutowym. Te trzy oglne podejcia to: zabezpieczanie wszystkich patnoci, brak zabezpiecze, zabezpieczanie selektywne.

Wybr pierwszego podejcia skutkuje strategi, w ktrej kada otwarta pozycja walutowa jest zamykana. Niesie to za sob wysokie koszty zabezpiecze (wiksza liczba transakcji zabezpieczajcych, wysza wartoci sumy pozycji zabezpieczanych). Liczb transakcji oraz ich warto mona ogranicza np. poprzez kompensowanie ekspozycji wewntrz firmy i/lub blokowanie mniejszych transakcji w jedn wiksz w celu wynegocjowania lepszych warunkw zabezpiecze. Wysze koszty zabezpiecze mona zrekompensowa niszymi kosztami staymi, gdy nie ma koniecznoci zatrudniania wykwalifikowanej kadry oraz przeprowadzania (nabywania) analiz i prognoz rynku walutowego. Strategia ta ma swoje ekonomiczne uzasadnienie jedynie przy firmach o niewielkich obrotach handlowych. Niewtpliw korzyci ze stosowania tej strategii jest dokadne okrelenie wartoci przyszych przepyww pieninych co uatwia planowanie w firmie. Przy podejciu, w ktrym firma nie stosuje zabezpiecze trudno mwi o strategii. Podoem do zastosowania tego podejcia moe by: niedostrzeganie (ignorowanie, bagatelizowanie) problemu ujemnych rnic kursowych, wiadomy brak dziaania spowodowany niewielkim wpywem potencjalnych ujemnych rnic kursowych na wyniki finansowe i pynno firmy (may udzia obrotw denominowanych w walutach obcych w obrotach ogem i/lub bardzo wysokie mare handlowe), moliwo przerzucenia kosztw na klientw (kompensata ujemnych rnic kursowych poprzez zwikszenie ceny). Przy tej strategii niepotrzebne oczywicie jest zatrudnienie wykwalifikowanej kadry, dodatkowo nie ponosimy kosztw zabezpiecze, zwiksza si natomiast niepewno co do wartoci przyszych przepyww pieninych. Do zalet stosowania tej strategii mona jeszcze zaliczy moliwo uzyskiwania penych korzyci z dodatnich rnic kursowych. Kosztem jaki moe si pojawi moe by koszt wynikajcy z zamroenia czci rodku finansowych w postaci funduszy rezerwowych majcych zamortyzowa wpyw potencjalnych ujemnych rnic kursowych. Wybranie trzeciego podejcia zabezpieczanie selektywne skutkuje skonstruowaniem takiej strategii zarzdzania ryzykiem walutowym, ktra umoliwia zabezpieczenie pewnego poziomu przepyww finansowych i jednoczenie pozwala osiga korzyci z tytuu dodatnich rnic kursowych przy jednoczesnym minimalizowaniu kosztw zabezpiecze. Strategia ta wymaga zastosowania wielu technik zabezpiecze zarwno tych wewntrznych, jak i zewntrznych. Nie kada rozpoznana ekspozycja na ryzyko walutowe jest automatycznie likwidowana. Ekspozycja na ryzyko walutowe jest zmniejszana poprzez wybircze zastosowanie zabezpiecze wedug wczeniej ustalonych regu. Chc konstruowa i realizowa t strategi naley posiada kadr o odpowiednich kwalifikacjach, gdy nieumiejtne korzystanie zwaszcza z instrumentw rynku terminowego moe spowodowa, i koszty zabezpiecze bd wysze ni korzyci uzyskane z ich zastosowania. Rozwiniciem tej strategii bdzie strategia, w ktrej oprcz zabezpieczania pozycji walutowych wystpuje element spekulacji. Firmy majce odpowiednio wykwalifikowany zesp zarzdzajcy ryzykiem walutowym i odpowiednio wysoki kapita moe pokusi si o sztuczne kreowanie ekspozycji na ryzyko walutowe w celu osignicia dodatkowych zyskw. Z uwagi jednak na du nieprzewidywalno rynkw walutowych dziaalno ta jest obarczona wysokim stopniem ryzykiem, biorc dodatkowo pod uwag efekt dwigni finansowej przy instrumentach pochodnych. Biorc pod uwag stosunek kosztw do poziomu ryzyka i potencjalnych korzyci najkorzystniejsza wydaje si strategia polegajca na zabezpieczaniu selektywnym. Dlaczego wic wszystkie firmy (pomijajc mae) nie stosuj tej strategii?

Kada strategia musi by dopasowana do specyfiki firmy, to co sprawdzio si w podobnej firmie niekoniecznie musi dziaa w naszej. Dlatego najwaniejszy czynnik przy konstruowaniu strategii zarzdzania ryzykiem, to czynnik ludzki, a nie jak by si mogo wydawa rodki pienine. Wiele firm o bardzo duym potencjale finansowym, majce rozbudowane dziay finansowe, ponosi rokrocznie wysokie straty z tytuu ujemnych rnic kursowych w wyniku le skonstruowanych strategii zabezpieczajcych. Instrumenty zabezpieczajce przed ryzykiem walutowym. Rozwijajcy si dynamicznie polski rynek finansowy, mimo e pozostaje jeszcze z tyu za najlepiej rozwinitymi rynkami finansowymi wiata, oferuje coraz wiksz gam instrumentw zabezpieczajcych. Cz z tych instrumentw jest dostpnych od bardzo krtkiego czasu (np. opcje egzotyczne) wic moliwoci ocenienia ich efektywnoci s mocno ograniczone. Mamy dwie gwne grupy instrumentw zabezpieczajcych: instrumenty wewntrzne ( tzw. hedging naturalny), instrumenty zewntrzne. Obie grupy zawieraj wiele instrumentw pozwalajcych w sposb efektywny zarzdza ryzykiem walutowym. Trzeba tylko dobra odpowiedni zestaw narzdzi, ktry pozwoli czerpa maksymalne korzyci z tego tytuu.

Hedging naturalny

Rozliczanie patnoci zagranicznych w walucie krajowej Przypieszanie i/lub opnianie patnoci Operacje depozytowo poyczkowe Blokowanie kilku mniejszych transakcji w jedn wiksz

Kompensowanie pierwotne i wtrne

Klauzule waloryzacyjne

Oczywicie naley wzi pod uwag, e moliwoci zastosowania niektrych z wymienionych instrumentw zabezpieczajcych moe by mocno utrudnione lub nawet niemoliwe w czci przedsibiorstw. Trudne bdzie np. narzucenie jako waluty rozliczenia naszej waluty krajowej, jeeli jestemy ma/redni firm, a negocjujemy kontrakt z du midzynarodow firm (zbyt maa sia przetargowa). Co oczywicie nie oznacza, e prb takich negocjacji nie naley podejmowa. Kolejnym ograniczeniem bdzie jednokierunkowo przepyww walutowych. Jeeli firma jest tylko importerem lub eksporterem to nie moe skorzysta z moliwoci kompensowania (netting) wpyww i wydatkw w tej samej walucie (dla nettingu pierwotnego, przy nettingu wtrnym wystpuje kompensowanie w ramach kilku walut), w celu ograniczania ekspozycji na ryzyko walutowe. W takim wypadku pozostaje tylko blokowanie kilku mniejszych transakcji w jedn wiksz w celu wynegocjowania lepszych warunkw zabezpiecze. Z kolei prba zastosowania opniania/przypieszania patnoci w stosunku do przedsibiorstw spoza grupy kapitaowej, moe doprowadzi do pogorszenia si wizerunku firmy w peni wypacalnej, co w dalszej

kolejnoci moe doprowadzi do pogorszenia si oferowanych jej warunkw kredytu kupieckiego. Mimo tych ogranicze, pierwszym krokiem w zarzdzaniu ryzykiem walutowym powinno by maksymalne wykorzystanie moliwoci jakie stwarzaj zabezpieczenia wewntrzne. Dopiero w dalszej kolejnoci naley siga po zabezpieczenia zewntrzne, zwaszcza te z rynku terminowego. Przy hedgingu zewntrznym w zasadzie nie ma ogranicze co do moliwoci zastosowania poszczeglnych instrumentw przez przedsibiorstwa, jak to miao miejsce przy hedgingu naturalnym. Jedyne ograniczenia, jakie mog si tutaj pojawi wynikaj z minimalnych wartoci zabezpieczanych pozycji, jakie s wymagane przez instytucje oferujce te instrumenty (gwnie banki). Tak jak byo postulowane wczeniej, pierwszym krokiem przy zabezpieczaniu powinno by wykorzystanie hedgingu naturalnego, natomiast hedging zewntrzny powinien suy zabezpieczaniu ekspozycji, ktre pozostay mimo zastosowania zabezpiecze wewntrznych. Korzystanie z zewntrznych zabezpiecze niesie za sob konieczno poniesienia jednej z dwch grup kosztw: koszty bezporednie, np. koszt premii przy zakupie opcji walutowych, pobierane dyskonto przy faktoringu i forefaitingu oraz dyskoncie weksli, koszty porednie (utraconych moliwoci) wynikajce z zamroenia czci kapitau, np. depozyt zabezpieczajcy przy zakupie kontraktw forward i futures.
Hedging zewntrzny

Instrumenty rynku terminoweg o Kontrakty futures

Opcje walutowe

Dyskonto weksli

Faktoring i forfaiting

Opcje amerykaskie

Swap walutowy

Opcje europejskie

Kontrakty forward

Opcje egzotyczne

Niemniej jednak zastosowanie instrumentw zewntrznych (w tym przypadku instrumentw pochodnych) pozwala na budowanie caych strategii zabezpieczajcych co pozwala lepiej dopasowa zabezpieczenia do wewntrznych wymaga firmy. Oglny schemat zabezpiecze Przy konstruowaniu schematu zabezpiecze w ramach wybranej strategii zabezpieczajcej naley skupi si na trzech obszarach: identyfikacja i kwantyfikacja ryzyka,

sterowanie ryzykiem, kontrola podejmowanych przedsiwzi.

W etapie pierwszym punktem wyjcia jest ustalenie momentu, w ktrym ryzyko si pojawia. Przyjmuje si, e ma to miejsce w momencie, w ktrym zostaj ustalone ceny za sprzedawane (kupowane) towary i nie ma ju moliwoci zaabsorbowania ruchw kursu walutowego w cen produktu. Kocem okresu wystpowania ryzyka walutowego bdzie moment wpynicia rodkw pieninych od kontrahenta. Prognoza kupna/sprzeday

Przygotowanie oferty cenowej

Zamwienie Otrzymanie/wysanie faktury Negocjowanie warunkw patnoci Otrzymanie/zapacenie rodkw pieninych


Okres wystpowania ryzyka walutowego

Jeli chodzi o pomiar ryzyka walutowego moemy zastosowa miary ryzyka skupione w trzech grupach: miary zmiennoci w tym: odchylenie i semiodchylenie standardowe, wariancja, wspczynnik zmiennoci, miary wraliwoci w tym: korelacja kursw walutowych i wybranych czynnikw makroekonomicznych np. bilans obrotw biecych, inflacja, bezrobocie, poda pienidza, miary zagroenia w tym: Value at Risk (dla krtkich okresw czasu do kilkunastu dni), Cash Flow at Risk (dla okresw do 12 miesicy). Dwie pierwsze grupy miar dotycz bezporednio analizy kursw walutowych w jakich prowadzimy rozliczenia. Natomiast trzecia grupa miar, to poczenia analizy kursw walutowych i pozycji walutowych w przedsibiorstwie. Interpretacja tych miar jest stosunkowo prosta, im wiksze przyjmuj wartoci, tym wikszy jest poziom ryzyka walutowego. Przy analizach kursw walutowych moemy dodatkowo wspiera si analiz techniczn i przy pomocy wybranych wskanikw oraz analizie formacji prognozowa przysze ruchy kursw walutowych. Nie naley zapomina w analizie kursw walut o cecha jakociowych. Mowa tutaj gwnie o czynnikach politycznych, ktre w krtkim okresie mog mie zasadnicze znaczenie dla rynkw walutowych. W drugim etapie zarzdzania ryzykiem walutowym naley zdecydowa jakie instrumenty zabezpieczajce naley zastosowa do okrelonych rodzajw patnoci (i czy w ogle je stosowa). W pierwszej kolejnoci naley

okreli poziomy zabezpiecze dla patnoci denominowanych w okrelonych walutach i o okrelonych terminach patnoci. Generalnie naley kierowa si dwoma zasadami: im stabilniejsza jest waluta rozliczenia, tym poziom zabezpiecze moe by niszy, im duszy jest termin patnoci, tym niszy poziom zabezpiecze. Po wyborze konkretnych metod zabezpiecze i wprowadzeniu ich w ycie, w etapie trzecim naley przeprowadzi ocen zastosowanych metod z punktu widzenia poniesionych kosztw i osignitych z tego tytuu korzyci.

Bibliografia: 1. 2. 3. 4. 5. 6. Holliwell J., Ryzyko finansowe, K.E.Liber, Warszawa 2001 Jajuga K., Inwestycje instrumenty finansowe, ryzyko finansowe, inynieria finansowa, Warszawa: PWN 1998. Najlepszy E., Zarzdzanie finansami midzynarodowymi, PWE, Warszawa 2000 Bennet D., Ryzyko walutowe instrumenty i strategie zabezpieczajce, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2000. Olkiewicz A., Ograniczanie niepewnoci i ryzyka w dziaalnoci handlowej firmy, Warszawa 2005 Tarczyski W., Mojsiewicz M., Zarzdzanie ryzykiem - Podstawowe zagadnienia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2001

Vous aimerez peut-être aussi