6.

TYPOLOGIA GRUP SPOECZNYCH

J. Turowski, Socjologia. Mae struktury spoeczne, s. 107-114

TYPOLOGIA F. TOONIESA I CH. H. COOLEYA Typologia grup spoecznych wedug Ferdynanda Tooniesa (Gemeinschat Und Gesellschaft, 1887): wsplnoty, grupy wsplnotowe; spoeczestwa, grupy umowne. rdem powstania grup spoecznych jest wola jednostek, ch czenia si z innymi i pozostawania z innymi w zalenoci. Wola jest rdem wizi, czyli zalenoci oraz stosunkw. Rodzaje woli (pojcia maj charakter typw idealnych): wola organiczna spontaniczna, irracjonalna, kierujca si motywami emocjonalnymi, wola refleksyjna racjonalna, wiadoma, obejmujca rozwane i sformuowanie rodkw i celu, do ktrego dziaanie jednostki jest skierowane. Wiele grup stanowi mieszanin pierwszego i drugiego typu. mylowe

TYPOLOGIA WEDUG F. TOONIESA I CH. H. COOLEYA RODZAJ WIZI RODZAJ GRUPY wsplnoty Toonies; wola organiczna grupy pierwotne Cooley spoeczestwa Toonies wola refleksyjna grupy wtrne Cooley umowne, kontraktowe naturalne RODZAJ STOSUNKW STOSUNKI

pokrewiestwa (rodzina, rody, klany), przyjani (grupy przyjacielskie, rwienicze, towarzyskie, koleeskie), ssiedzkie oparte na porozumieniach midzy jednostkami dla osigania i realizacji okrelonego celu (np. spki, towarzystwa handlowe, zrzeszenia, zwizki, spoeczestwa-pastwa, spoeczestwa zintegrowane przez organizacj pastwow)

Typologia wedug Ch. H. Cooleya (Social Organisation, 1909): grupy pierwotne, pierwsze; grupy wtrne, pochodne, umowne.

1 SOCJOLOGIA GRUP SPOECZNYCH - WICZENIA

6. TYPOLOGIA GRUP SPOECZNYCH

J. Turowski, Socjologia. Mae struktury spoeczne, s. 107-114
ROZRNIANIE GRUP PIERWOTNYCH I WTRNYCH WEDUG COOLEYA KRYTERIUM ROZRNIANIA SYSTEM WSPDZIAANIA SPOECZNEGO GRUPY PIERWOTNE Oparty na stycznociach bezporednich. GRUPY WTRNE Oparty na stycznociach porednich. Oparta na stosunkach instytucjonalnych jednostka wystpuje w grupie jako funkcjonariusz (listonosz-adresat, konduktor-pasaer, urzdnikinteresant), oddajc czstkowo swoj osobowo.

WI SPOECZNA

Oparta na stosunkach spoecznych osobowych jednostka wystpuje w grupie w caej swojej osobowoci.

ASPEKT PSYCHOSPOECZNY WIZI

Intensywno postawy, emocjonalne nastawienie, wysoki poziom identyfikacji z grup prowadzi to do ujednolicenia cech osobowoci jednostki. Homogeniczno uniwersalno uczu i postaw moralnych.

PODOBIESTWO CZONKW GRUPY W ZAKRESIE OSOBOWOCI, WARTOCI I WZORW YCIA

Heterogeniczno.

GRUPY MAE I DUE Grupy mae, mikrostruktury: czonkowie s w stanie wchodzi w osobiste, bezporednie stycznoci i stosunki spoeczne, mog by zarwno pierwotne, jak i umowne, nieformalne i sformalizowane (okrelone przez rygorystyczne przepisy subowe), niesamoistno (P. Rybicki) przynaleno maej grupy do spoecznej. wikszej struktury

Grupy due, makrostruktury: czonkowie nie s w stanie wchodzi w stycznoci i stosunki osobiste, ale porozumiewaj si i cz za pomoc rodkw masowego przekazu, brak kontaktu bezporedniego przywdcw z czonkami wytwarza system stopni i barier hierarchiczna struktura organizacyjna, system cznoci regulowany przepisami, samoistno grupa istnieje niezalenie, funkcjonuje jednak w zalenoci od maych grup. 2 SOCJOLOGIA GRUP SPOECZNYCH - WICZENIA

6. TYPOLOGIA GRUP SPOECZNYCH

J. Turowski, Socjologia. Mae struktury spoeczne, s. 107-114
GRUPY FORMALNE I NIEFORMALNE

KRYTERIUM ROZRNIANIA GENEZA WI GRUPOWA

GRUPY FORMALNE Powoywane przez szersze grupy spoeczne. Stosunki formalne. Przepisy grupy zwierzchniej. Motywacja zewntrzna (np. technologi produkcji, organizacj stanowisk, poleceniami przeoonych. Kontrola formalna. Przymus. Funkcjonariusze wykonujcy okrelone role.

GRUPY NIEFORMALNE Powstaj samorzutnie, zgodnie z dobrowoln decyzj jednostek. Stosunki przyjacielskie, towarzyskie, koleeskie. Motywacja wewntrzna. Spoeczna kontrola nieformalna wynikajca z poczucia odpowiedzialnoci moralnej i solidarnoci z czonkami. Decyzja dobrowolna. Osoby.

SPOSB UNORMOWANIA STRUKTURY GRUPY

ZASADY REKRUTACJI CZONKW SPOSB ISTNIENIA CZONKW

ZNACZENIE GRUPY NIEFORMALNEJ

Rozszerzanie rodkw i sposobw komunikowania si czonkw, przeciwdziaanie biurokratyzacji, ugruntowanie wzajemnej pewnoci i zaufania midzy czonkami grupy formalnej. Spoeczna kontrola. Ksztatowanie kultury pracy, postaw, osobowoci. Przekazywanie jednostce zadowolenia z przynalenoci. Czasem s przyczyn negatywnego stosunku do grup formalnych, mog przybiera charakter patologiczny sygnalizuj istnienie zjawisk dezorganizacji instytucji formalnej.

Obydwa rodzaje struktur koegzystuj ze sob, obie s przesiknite elementami grupy przeciwstawnej.

3 SOCJOLOGIA GRUP SPOECZNYCH - WICZENIA