NR 6 (7) CZERWIEC 2012 ORGAN STOWARZYSZENIA PRZYJACI SZCZEBRZESZYNA

Powitanie lata.
Nadszed czerwiec. Wraz z nim lato w przyrodzie. Dnie nale do najduszych i najcieplejszych w roku. W stosunkowo krtkim czasie liczba mieszkacw lasw i pl zwikszya si wielokrotnie na wiat przyszo czworonone i skrzydlate mode pokolenie. W czerwcowym lesie zrobio si ciemniej gste korony drzew, ktrych ulistnienie osigno kulminacj rozwoju, ograniczaj dostp sonecznego wiata. Ten charakterystyczny pmrok daje schronienie modym, naraonym na liczne niebezpieczestwa zwierztom. Z kwitncych o tej porze kwiatw na szczegln uwag zasuguj oryginalne lilie, zotogw, naparstnice zwyczajne i purpurowe, rne gatunki storczykw. W czerwcowym lesie pojawiaj si bardzo smaczne poziomki, take grzyby: kozaki i kurki oraz trujce muchomory. Nad wodami zaobserwowa mona ptasie rodziny kaczki ustawione w szeregu wodz swoje mode; perkozy, niczym gondole,

wo mode pisklta na grzbiecie, a yski prowadz niedawno wyklute mode po specjalnych, trzcinowych pomostach, czcych gniazdo z lustrem wody. Nadwodna rolinno wzbogaca si o coraz to nowe, kwitnce gatunki. Zakwitaj paka wodna, tatarak, sitowie, strzaka wodna, jeogwki i inne. Imponujco wygldaj niektre zbiorniki, na ktrych kwitn grzybienie biae i grele te. Trwa okres godowy ab wodnych. Ich charakterystyczny rechot niesie si , szczeglnie wieczorami, na due odlegoci. Wrd pl zakwitaj zboa, koniczyny, lucerny. W zboach zakwitaj bawatki, kkole, maki, rumiany i inne. Czerwiec to czas sianokosw. Na pastwiskach pojawiaj si owocniki pieczarki, a take kuliste purchawki. W drugiej poowie miesica pojawiaj si robaczki witojaskie. S to owady, ktrych zarwno larwy, jak i postacie dorose, posiadaj organy wiecce. Przysowia: Jaki dzie na Boe Ciao, takich potem dni niemao. Na witego Jana bywa Wisa wezbrana.

SZCZEBRZESZYN

CHRZSZCZ NR 6 (7) 3

Jan Pawe II Refleksje. C.d. Nasz may jubileusz

Kobieta i mczyzna. To ,e czowiek stworzony jako mczyzna i kobieta jest obrazem Boga, znaczy nie tylko, i kade z nich z osobna jest podobne do Boga, bdc istot rozumn i woln. Znaczy to rwnie, e mczyzna i kobieta stworzeni jako ,,jedno dwojga we wsplnym czowieczestwie, s wezwani do ycia we wsplnocie mioci i do odzwierciedlenia w ten sposb w wiecie tej komunii mioci, jaka jest w Bogu. Kobieta w historii. Historia jest pisana prawie wycznie jako opowie o dokonaniach mczyzn, podczas gdy jej najlepsza cz jest bardzo czsto ksztatowana przez wytrwae i konsekwentne dziaanie kobiet na rzecz dobra. Rodzina. Rodzina powstaje wwczas , gdy urzeczywistnia si przymierze maeskie, ktre otwiera maonkw na dozgonn wsplnot mioci i ycia, dopeniajc si w sposb specyficzny poprzez zrodzenie potomstwa. W ten sposb ,,komunia maonkw daje pocztek ,,wsplnocie, jak jest rodzina. Caa ta ,,wsplnota rodzinna jest dogbnie przesiknita tym, co stanowi sam istot ,,Komunii. Czy jakakolwiek inna ,,komunia moe by porwnana z t, jaka istnieje pomidzy matk a dzieckiem, tym dzieckiem, ktre ona naprzd nosi w onie, a potem wydaje na wiat. * Rodzina, ktra modli si zjednoczona, zjednoczona pozostaje. * Liczne problemy wspczesnych rodzin, zwaszcza w spoeczestwach ekonomicznie rozwinitych, wynikaj std, e coraz trudniej jest si porozumiewa. Ludzie nie potrafi ze sob przebywa, a by moe nieliczne momenty, kiedy mona by razem, zostaj pochonite przez telewizj. Wiemy, e rodzina jest pierwsz i podstawow ludzk wsplnot Jest rodowiskiem ycia i rodowiskiem mioci. ycie caych spoeczestw, narodw, pastw, Kocioa, zaley od tego, czy rodzina jest pord nich prawdziwym rodowiskiem ycia i rodowiskiem mioci() oto cay wielki program, od ktrego zaley przyszo czowieka i przyszo narodu. Ju po raz 75 jestemy w gocinie u pastwa. Od kwietnia 2006 roku nasza gazeta miesicznik ,,Chrzszcz kadego 20 dnia miesica stara si przynie wiadomoci odnoszce si do naszego miasta, stara si uczy , bawi i informowa. Na pewno nie wszystkie cele, jakie zaoylimy sobie, osignlimy. Faktem jest , e obecnie mamy doskonaych wsppracownikw korespondentw, ktrzy co miesic nadsyaj nam ciekawe opracowania. Na ile s one ciekawe, moe wiadczy fakt, e nasze teksty s poszukiwane np. przez Kwartalnik Zamojski, Gazet Zamojsk. Oczywicie, dzielimy si tym, co posiadamy, na razie nic za to nie dajc. Myl, e w dalszej wsppracy bdziemy take korzysta z opracowa innych czasopism i gazet. W momencie powstania Stowarzyszenia Lokalna Grupa Dziaania ,,Dolina Wieprza i Poru rozszerzylimy teren objty naszym dziaaniem o gminy Nielisz, Radecznic i Suw. Drukujemy materiay dotyczce terenu tych gmin. To zdecydowanie rozszerza i ubarwia materia zawarty w gazecie. Zmienia si redakcja ,,Chrzszcza. Pracuj w niej (oczywicie spoecznie) trzy osoby. Pani Joanna Dawid dokonuje comiesicznej korekty gazety i przeprowadza wywiady z ciekawymi ludmi w cyklu ,,yj wrd nas. Mateusz Sirko gimnazjalista zajmuje si wszystkim, co dotyczy informatycznej obrbki gazety. I ja- Zygmunt Krasny odpowiadam za zgromadzenie materiau do kadego numeru gazety. Bardzo dzikuj wszystkim czonkom redakcji za trud, jaki wkadaj co miesic w ,,wyprodukowanie kolejnego numeru. Bez nich nie powstaby ani jeden numer. Bardzo dzikuj rwnie wsppracownikom: Pani Reginie Smoter Grzeszkiewicz i Panom Aleksandrowi Przysadzie, Romualdowi Koodziejczykowi, prof. Jerzemu Doroszewskiemu i innym, za opracowane ciekawe i pouczajce materiay. Bibliotece Gminnej za ,,Propozycje wydawnicze i Miejskiemu Domowi Kultury za wsparcie. Podzikowania nale si rwnie sponsorom: Bankowi Spdzielczemu w Szczebrzeszynie, Spce ,,Trimex, Aptece pani Teresy Walczak i innym. Oddwik z jakim spotyka si gazeta jest dla nas bodcem do dalszego jej wydawania. Myl, e nie zawiedziemy zaufania jakie pokadaj w nas czytelnicy. W imieniu redakcji Zygmunt Krasny

CHRZSZCZ NR 6 (7)

Ojciec
W Polsce (rwnie w innych krajach sowiaskich, jak Czechy, Sowacja czy Ukraina) Dzie Dziecka obchodzony jest od roku 1952 w dniu 1 czerwca. Jego inicjatorem bya organizacja zwana International Union for Protection of Childhood, ktra dya do zapewnienia bezpieczestwa dzieciom z caego wiata. Od roku 1994 pierwszego dnia czerwca w Warszawie obraduje Sejm Dzieci i Modziey. Z okazji Dnia Dziecka w szkoach czsto obchodzony jest dzie sportu, np. poprzez organizowanie rozgrywek midzyklasowych. Dzie Ojca to wito bdce wyrazem szacunku dla ojcw, obchodzone corocznie w wielu krajach, w rnych terminach. Nie ma wic charakteru wita midzynarodowego, jak choby Dzie Kobiet. W Polsce Dzie Ojca obchodzi si od 1965 roku. Dat wita wszystkich ojcw ustalono na 23 czerwca. Bg Ojciec, Pan Bg (ac. Deus Pater) to jedna z Trzech Osb Boskich czczonych przez wikszo wyzna chrzecijaskich. Tosamy jest z hebrajskim, pierwotnie utosamianym ze srogim, ale i sprawiedliwym sdzi. To Ojciec drugiej Osoby Trjcy - Sowa Boego (Logos) wcielonego w czowieka Jezusa Chrystusa, wedug wiary chrzecijaskiej "z Ojca zrodzonego przed wszystkimi wiekami, zrodzonego, nie stworzonego". Od Ojca i Syna (wg prawosawia od Ojca przez Syna) pochodzi trzecia Osoba Trjcy - Duch wity. Wedug teologii czci chrzecijastwa, ktra przyjmuje interpretacj Trjcy witej, Bg Ojciec, Syn Boy i Duch wity to jedna substancja - Bg, ale rwnoczenie trzy oddzielne Osoby (hipostazy). Poprzez stworzenie czowieka, a nastpnie wcielenie Jezusa Chrystusa i odkupienie ludzkoci, Bg Ojciec jest rwnie okrelany przez chrzecijan jako Ojciec wszystkich ludzi. Sownik Jzyka Polskiego (Warszawa 1979) okrela ojca jako mczyzn, majcego wasne dziecko (dzieci) w stosunku do tego dziecka (lub ze wzgldu na nie); ojcostwo natomiast jako fakt, e kto jest ojcem (dziecka, dzieci). Definicja ta ma charakter oglnikowy, niewystarczajcy dla refleksji naukowej. Istnieje tendencja, by analizowa pojcia ojciec, ojcostwo wycznie w aspekcie biologicznym, psychologicznym, socjologicznym czy prawnym. Jednak aden z wyej wymienionych przykadw nie ujmuje najgbszej istoty ani caoksztatu elementw tworzcych dojrza osob pci mskiej, jednoczc si z osob pci eskiej po to, by powoa z ni nowe ycie do istnienia. Ciekawe jest to, e etnologia wykazuje dominacj ojcostwa prawnego nad ojcostwem biologicznym w dziejach ludzkoci.

Bowiem liczy si przede wszystkim ojcostwo prawne, uznane przez grup spoeczn. Ojciec to m matki dziecka, a raczej mczyzna zwizany prawami i obowizkami z matk. Kady czowiek przejawia skonno do powielania zachowa, sposobw reagowania swoich rodzicw, co szczeglnie wyranie wida w rnych sytuacjach wychowawczych. Dotyczy to zachowa zarwno pozytywnych, jak i negatywnych. Mczyzna oczekujcy narodzin swojego dziecka, czy te ju penicy funkcj ojca, nie ucieknie przed t rzeczywistoci. Dlatego powinien zada sobie pytania: Kim by (jest) mj tata? , Jak traktowa mnie, gdy byem maym chopcem?, Jakie byy jego relacje z mam?. Jeli ojciec bdzie traktowa prac jako zo konieczne, dziecko nigdy nie nauczy si szacunku dla pracy. Chodzi tu zarazem o respekt dla pracy wykonanej w domu przez poszczeglnych czonkw rodziny, jak i o poszanowanie dla pracy zawodowej, wykonywanej poza domem. aden zawd nie moe by deprecjonowany. Gwnie ojciec powinien nauczy swoje dzieci szacunku dla wasnej pracy i dla pracy innych ludzi. Ojciec jest dla dziecka wzorem mczyzny, ma. Jako wietni obserwatorzy, maluchy potrafi dostrzec jako relacji maeskich midzy tat i mam. Jeli tatu jest czuy i dobry dla syna lub crki, ale w stosunku do matki okazuje szorstko, oscho, ponia j nie bdzie wiarygodny w oczach dzieci. W takiej rodzinie nie bd one do koca szczliwe, radosne i beztroskie. Nie ulega wtpliwoci, e podstaw zbudowania bliskiej wizi midzy tat i dziemi jest czas, ktry wsplnie spdzaj. Ojciec wci zapracowany, robicy karier zawodow i wiecznie nieobecny albo tak zmczony po pracy, e ju nie ma ochoty na zajmowanie si synem czy crk, nie moe liczy na podziw w oczach dzieci. One chc by z tat. Zagra z nim w pik, wykona wsplnie jak prac, opowiedzie o swoich kopotach. Bardzo wane jest, by dziecko nie pozostawao samo ze swoimi kopotami. Dzieci rwnie je maj i nie s dla nich one takie bahe, jakby si nam rodzicom wydawao. Kade dziecko bdzie szukao pomocy. Wraz z wiekiem oczekiwania synw wobec ojcw zmieniaj si. Pewien mody mczyzna opowiada o swoim ojcu: Gdy byem may, zawsze mogem na niego liczy. Pomaga mi we wszystkim. Czuem si kochany i szczliwy. Teraz kiedy mam powane problemy chciabym, aby pomg mi jak mczyzna mczynie. Ojcem jest si przez cae ycie dziecka, a mio ojcowska musi dojrzewa, ewoluowa.
3

CHRZSZCZ NR 6 (7)

Dorastajcemu chopcu nie wystarczy poklepanie po ramieniu i stwierdzenie: bdzie dobrze. Oczekuje on konstruktywnych rozwiza, wsplnej analizy problemu, mskiego spojrzenia na rzeczywisto. W obecnych czasach rola ojca w rodzinie bywa niedoceniana, wrcz bagatelizowana. A obecno mczyzny jest dziecku niezwykle potrzebna. Stanowi wany element wspomagajcy harmonijny rozwj chopcw i dziewczynek. Jeli dziecko wychowywane jest przez samotn matk, to rol mskiego wzoru moe peni dziadek, wujek, starszy brat (oczywicie nie zastpi oni ojca w sposb doskonay). Wane, aby byli dostpni i obecni. W miar rozwoju potrzeby chopcw ulegaj zmianie. Oddzielaj si od tego, co kobiece i kieruj si w stron ojcw i innych mczyzn, aby dowiedzie si czego o mskoci. Ojciec znw staje si wzorem do naladowania, a chopiec kopiuje sposb, w jaki traktuje innych i rozwizuje problemy. Nawet najlepsza mama nie jest w stanie nauczy dorastajcego chopca, jak by mczyzn. Dobre relacje ojciec - syn sprawiaj, e problemy wychowawcze z nastolatkami s mniej dotkliwe dla rodzicw. Jednoczenie ze stosunki panujce midzy nimi zwykle wpywaj negatywnie na zachowanie chopcw, zarwno w domu, jak i w szkole.

Adam Mickiewicz
Powrt taty "Pjdcie, o dziatki, pjdcie wszystkie razem Za miasto, pod sup na wzgrek, Tam przed cudownym klknijcie obrazem, Pobonie zmwcie pacirek. Tato nie wraca; ranki i wieczory We zach go czekam i trwodze; Rozlay rzeki, pene zwierza bory I peno zbjcw na drodze". Syszc to, dziatki bieg wszystkie razem, Za miasto, pod sup na wzgrek, Tam przed cudownym klkaj obrazem I zaczynaj pacirek. Cauj ziemi, potem: "W imi Ojca, Syna i Ducha witego, Bd pochwalona, przenajwitsza Trjca, Teraz i czasu wszelkiego". Potem: Ojcze nasz i Zdrowa, i Wierz, Dziesicioro i koronki, A kiedy cae zmwili pacierze, Wyjm ksieczk z kieszonki: I litanij do Najwitszej Matki Starszy brat piewa, a z bratem "Najwitsza Matko - przypiewuj dziatki, Zmiuj si, zmiuj nad tatem!" Wtem sycha tarkot, wozy jad drog I wz znajomy na przedzie; Skoczyy dzieci i krzycz jak mog: "Tato, ach, tato nasz jedzie!
4

Obaczy kupiec, zy radone leje, Z wozu na ziemi wylata; "Ha, jak si macie, co si u was dzieje? Czycie tskniy do tata? Mama czy zdrowa? ciotunia? domowi? A ot rozynki w koszyku". Ten sobie mwi, a ten sobie mwi, Peno radoci i krzyku. "Ruszajcie - kupiec na sugi zawoa Ja z dziemi pjd ku miastu". Idzie... a zbjcy obskocz dokoa, A zbjcw byo dwunastu. Brody ich dugie, krcone wsiska, Wzrok dziki, suknia plugawa; Noe za pasem, miecz u boku byska, W rku ogromna buawa. Krzykny dziatki, do ojca przypady, Tul si pod paszcz na onie; Truchlej sugi, struchla pan wyblady, Drce ku zbjcom wznis donie. "Ach, bierzcie wozy, ach, bierzcie dostatek, Tylko puszczajcie nas zdrowo, Nie rbcie maych sierotami dziatek I modej maonki wdow". Nie sucha zgraja, ten ju wz wyprzga, Zabiera konie, a drugi "Pienidzy!" krzyczy i buaw siga, w z mieczem wpada na sugi. Wtem: "Stjcie, stjcie!" - krzyknie starszy zbjca I spdza band precz z drogi, A wypuciwszy i dzieci, i ojca, "Idcie, rzek, dalej bez trwogi". Kupiec dzikuje, a zbjca odpowie: "Nie dzikuj, wyznam ci szczerze, Pierwszy bym pak strzaska na twej gowie, Gdyby nie dziatek pacierze. Dziatki sprawiy, e uchodzisz cao, Darz ci yciem i zdrowiem; Im wic podzikuj za to, co si stao, A jak si stao, opowiem. Z dawna ju syszc o przejedzie kupca, I ja, i moje kamraty, Tutaj za miastem, przy wzgrku u supca Zasiadalimy na czaty. Dzisiaj nadchodz, patrz midzy chrusty, Modl si dziatki do Boga, Sucham, z pocztku porwa mi miech pusty, A potem lito i trwoga. Sucham, ojczyste przyszy na myl strony, Buawa upada z rki; Ach! ja mam on, i u mojej ony Jest synek taki maleki. Kupcze! jed w miasto, ja do lasu musz; Wy, dziatki, na ten pagrek Biegajcie sobie, i za moj dusz Zmwcie te czasem pacirek".

CHRZSZCZ NR 6 (7)

Ocali od zapomnienia
Rodzina Sas Jaworskich. Druga wojna wiatowa spowodowaa tragedie i gehenn wielu narodw, utrat niepodlegoci, holokaust ydw, martyrologi milionw Polakw. Planowa polityka Hitlera i Stalina majca na celu biologiczne wyniszczenie Polakw w znaczcym stopniu przyczynia si do zaniku wielu nazwisk i rodzin dawnych mieszkacw Szczebrzeszyna. Jednym z nazwisk, ktre przestao po wojnie funkcjonowa, mimo e krewni i potomkowie yj, jest nazwisko Sas Jaworski. Nosia je rodzina zasuona dla Zamojszczyzny i Szczebrzeszyna, rodzina patriotw. rdem wiedzy o niej s groby znajdujce si na miejscowym cmentarzu, wiedza yjcych (nielicznych ju) przedstawicieli starszego pokolenia i informacje przekazane w formie wywiadu - znajdujcego si w posiadaniu autora- przez Walentyn Lubicz Sawick, z domu Jaworska. Rodzicami Walentyny byli: Walentyna Sas Jaworska z domu Nowicka, yjca w latach 18721940 i Stanisaw Sas Jaworski oficer armii rosyjskiej w randze pukownika. Po wybuchu rewolucji padziernikowej 1917 r. ju w roku 1918 organizowa oddziay armii polskiej w Orenburgu nad Uralem. W padzierniku 1918 r. zgin w czasie walk i zosta pochowany na obcej rosyjskiej ziemi. Jego trzej synowie: Stanisaw, Romuald i Tomasz po ukoczeniu szkoy kadetw w Rosji, w czasie I wojny wiatowej zostali oficerami. Po wybuchu rewolucji padziernikowej udao si im przedosta do odzyskujcej wolno Polski i wstpi do suby w polskim wojsku. Wszyscy trzej bracia Jaworscy, jako oficerowie, brali udzia w wojnie obronnej przeciw najazdowi bolszewikw. Romuald - mjr 7 go puku uanw nalea do specjalnej komisji mobilizacyjnej przy sztabie generalnym w Warszawie. Tomasz porucznik piechoty po zajciu Wileszczyzny stacjonowa w Wilnie. Stanisaw na skutek odniesionych ran przeszed do rezerwy (w stan spoczynku) w stopniu majora. Po wybuchu II wojny wiatowej wszyscy trzej bracia Jaworscy walczyli z Niemcami. Stanisaw- mjr piechoty zosta powoany do wojska ju na wiosn 1939 r. i uczestniczy w walkach obronnych w szeregach armii Modlin. Unikn niewoli, ale na skutek odniesionych ran, duego upywu krwi, a pniej bardzo zego bytowania- w 1941r. zmar na grulic w sanatorium w Mrozach pod Warszaw. Tomasz por. piechoty, ktry po ustaleniu granic Polski po pierwszej wojnie wiatowej stacjonowa w Wilnie,

w padzierniku 1939 r. dosta si do niewoli niemieckiej i 5 lat spdzi w oflagu w Waldenbergu. Romuald walczy na Zamojszczynie i, mimo e przechodzi we wrzeniu 1939 r. przez Szczebrzeszyn z odstpujc kawaleri polska, rozbit w okolicach Szczebrzeszyna, nie zdoa odwiedzi matki ani siostry Zofii Sas Jaworskiej, ktra w wywiadzie powiedziaa o nim () ,, po rozbiciu onierze rozeszli si do swoich miejsc rodzinnych, oficerowie za udali si w rozsypce na Wgry i do Rumunii. Jaki los spotka mojego brata, nie wiem. Bya wersja, e zosta wraz z garstk kolegw spalony w stodole przez Ukraicw, jeszcze na terenach polskich. Ani koledzy ani Czerwony Krzy, a nawet prywatne biuro poszukiwania zaginionych wojskowych w Warszawie nic konkretnego nie podao. Los bezskutecznie poszukiwanych tysicy polskich oficerw zacz si wyjania dopiero po inwazji Niemiec na ZSRR w 1941 r. Po zajciu wschodnich terenw radzieckich, 13 kwietnia 1943 r. Niemcy ujawnili, e w lasach pod Katyniem, niedaleko Smoleska, znajduj si groby polskich wojskowych. Przeprowadzona ekshumacja wykazaa, e w zbiorowych grobach znajduj si polscy oficerowie zmordowani na rozkaz Stalina pojedynczymi strzaami w ty gowy przez NKWD. Na czas ekshumacji rozpocztej 29 marca 1943 r. wadze niemieckie sprowadziy midzynarodow grup specjalistw kryminologii i medycyny sdowej zoon z naukowcw z 12 krajw, wrd ktrych tylko jeden szwajcarski profesor Franciszek Nowille by obywatelem pastwa neutralnego. Reszta z rnych przyczyn zalena bya od Niemiec co mogo zmniejszy wiarygodno dokonanych odkry w wietle opinii wiatowej. W pracach ekshumacyjnych wzili rwnie udzia przedstawiciele Polskiego Czerwonego Krzya i grupa polskich oficerw, jecw przywiezionych z oflagw niemieckich. Pord nich by take Tomasz Sas Jaworski, brat zaginionego Romualda. Z liczby ekshumowanych 4143 oficerw zdoano zidentyfikowa 2815. Reszta zamordowanych oficerw w liczbie okoo 20 tysicy zostaa zidentyfikowana po nastpnej ekshumacji, ju po roku 1989 w nowych warunkach politycznych tj. po rozpadzie Zwizku Radzieckiego i ustroju socjalistycznego w Polsce, i innych krajach rodkowej Europy. Na licie kozielskiej i starobielskiej figuruje rwnie zamordowany w Katyniu Romuald, brat Walentyny Sas Jaworskiej, po mu Lubicz Sawickiej i Zofii Sas Jaworskiej.
5

CHRZSZCZ NR 6 (7)

W walce z okupantami niemieckimi czynnie uczestniczyli rwnie synowie nieyjcego Stanisawa Jerzy podporucznik uanw, uczestnik wojny obronnej 1939 r. i ucze gimnazjum Zbyszek, ktrzy po klsce wrzeniowej zamieszkali u babci Sas Jaworskiej na ulicy Cmentarnej w Szczebrzeszynie. Jerzy przy pomocy Jana Bacy zatrudni si jako robotnik w Cukrowni Klemensw. Tam organizatorzy podziemia AK: Stefan Jaworski, Franciszek Mucha i chemik Antoni Pomaraski uatwili mu objcie stanowiska agronoma folwarku w okolicach Zamocia. Jerzy jako agronom wykorzystywa moliwo udzielania pomocy ywnociowej partyzantom. Po wyzwoleniu Zamojszczyzny walczy w szeregach wojska polskiego z hitlerowcami a do kapitulacji Niemiec. W przeciwiestwie do modszego brata, Jerzy przey wojn, po zakoczeniu ktrej przez przeszo 20 lat z powodzeniem sprawowa funkcj dyrektora Pastwowej Stadniny Koni w Kozienicach. Zbyszek przy pomocy Jerzego Jwiakowskiego wstpi do AK, do oddziau ,,Podkowy powiadamiajc listownie o swej decyzji tylko cioci Zofi. W lici do niej napisa: ,,Dzikuj za pomoc i opiek, za wpojone uczucia patriotyzmu i zawsze bd mia w pamici sowa hetmana Stanisawa kiewskiego ,,O jak sodko jest umiera za Ojczyzn. Sowa te byy drogowskazem w jego dziaalnoci partyzanckiej i szybko si sprawdziy. Umar za Polsk, tyle e niepotrzebnie, bo zaledwie na kilkanacie godzin przed wyzwoleniem Szczebrzeszyna, w walce z pancern dywizj niemieck, ktra przez Szczebrzeszyn i Szperwk wycofywaa si w stron Wisy. Zdarzenie to odnotowa dr Zygmunt Klukowski w Dzienniku z lat okupacji pod dat 25 lipca 1944 r.: ,, W pobliu Szperwki w potyczce wczorajszej bardzo nieudolnie jak twierdz zgodnie oficerowie i onierze kierowanej przez por. ,,Sikor elenickiego zgin wik z Kawczyna i Zbyszek Sas Jaworski. Walentyna we wspomnianym wywiadzie powiedziaa: ,,Tak kruszya si generacja rodziny Jaworskich (). Biedny ten chopiec zgin na Szperwce dnia 25 lipca 1944 r. z broni w rku, atakujc odstpujce oddziay niemieckie. Siostra moja bya bardzo przywizana do Zbyszka, cenia wysoko pikne zalety jego charakteru i nie moga przebole jego mierci. Po otrzymaniu aobnej wieci o nim udaa si na to miejsce i znalaza odamek koci z czaszki oraz pk wosw, ktre z pietyzmem przechowywaa a do koca swego ycia.
6

Na grobach czonkw rodziny Jaworskich pochowanych na cmentarzu w Szczebrzeszynie umieszczono epitafia i informacje: Walentyna z Nowickich Sas Jaworska wdowa po pukowniku Wojska Polskiego na Syberii ur. 1872r. zmara 19 III 1940 r. zacna kobieta, gorca Patriotka Ukochana Matka i epitafium jej wnuka Zbyszka: kpr. Zbigniew Jaworski ps. ,,Sas Oddzia AK Szczebrzeszyn poleg 25 .07. 1944 r. w bitwie z Niemcami pod Szperwk. Cze jego pamici. Epitafia ciotek Zbyszka: Zofia Sas Jaworska Zasuona nauczycielka i spoeczniczka ur. XII 1899 r. zmara 13. X. 1955 r. Hasem Jej byo Suba Bogu i Ojczynie; Walentyna Lubicz Sawicka z Jaworskich Dugoletnia zasuona Nauczycielka. Ukochana Matka i Babcia. Wielka Patriotka. Ur. 13. I.1894 r. zmara 24.V.1979r. W rodzinnym grobie pochowani s rwnie: jej m Ignacy Lubicz Sawicki agronom ur, 2. IX. 1882 r. zmar 7. XI. 1942 r. (Umar w krtkim czasie po cikim pobiciu przez gestapo w czasie rewizji w poszukiwaniu broni). Przed wojn by wacicielem kaflarni. Syn Ignacy Lubicz Sawicki ur. 09.07.1931 r. zmar 25.08.2002. Igna to absolwent Liceum Pedagogicznego w Szczebrzeszynie, entuzjasta postpowych, wolnociowych tradycji szczebrzeszyskich szk im. Zamoyskich i mionik polskiej broni z okresu II wojny wiatowej. Skromna kolekcja broni, w ktrej znalazy si te egzemplarze jego wojskowych kuzynw, zostaa odkryta i skonfiskowana przez UB. Znajdowaa si w skrytce pod podog w jego domu. Igna zosta aresztowany i po ledztwie, ktre nie wykazao jego wrogiej dziaalnoci przeciw wadzy ludowej, zosta zwolniony z wizienia, ale utraci prac nauczyciela w szkole podstawowej. Ustna instrukcja przekazana wadzom owiatowym przez UB zabraniaa zatrudniania Ignacego Sawickiego na stanowisku nauczyciela. Jaki czas przebywa bez pracy. Po roku, po konsultacji z Jerzym Koodziejczykiem dyrektorem kadr w Ministerstwie Owiaty, z ktrym Ignacy w 1950 r. zdawa matur w LP w Szczebrzeszynie, z przyjemnoci zatrudniem mojego dobrego koleg Ignacego w Internacie Szk Oglnoksztaccych, ktrego byem dyrektorem. Na tym stanowisku pracowa on a do przejcia na emerytur. Na uksztatowanie jego zainteresowa pedagogicznych, pogldw na ycie, umiowania i szacunku dla tradycji narodowych, ktre stanowiy wane wartoci w jego yciu szczeglny wpyw mia dom rodzinny i ciotka Zofia Sas Jaworska. O Zofii Sas Jaworskiej mwia Walentyna Sawicka: ,,Siostra moja, Zofia, nauczycielka, bya prawdziwym pedagogiem, wielk spoeczniczk,

CHRZSZCZ NR 6 (7)

gorc patriotk i od szeregu lat prowadzia harcerstwo. Tote kiedy do szpitala w Szczebrzeszynie przywieziono rannych oficerw i onierzy polskich, niezwocznie zorganizowaa dyury harcerek w szpitalu, zbirk bielizny i rzucia haso pomocy obrocom Ojczyzny. A e cieszya si wielkim szacunkiem i popularnoci wrd tutejszego spoeczestwa, sowa jej nie popady w prni i uczynia wiele dobrego, o czym z uznaniem pisa dr Z. Klukowski w Dzienniku z lat okupacji. Autor , ktrego pani Zofia uczya w szkole podstawowej, w peni potwierdza prawdziwo tej opinii. Mimo upywu lat czas nie zatar pamici mieszkacw Szczebrzeszyna o dziaalnoci pedagogicznej, wychowawczej i roli kulturalno spoecznej, jak odegraa w yciu miasta. W dowd uznania wadze samorzdowe nazway jedn z ulic im. Zofii Sas Jaworskiej. Tradycje wojskowe rodziny Sas Jaworskich kontynuuje prawnuk Walentyny z Nowickich i Stanisawa Sas Jaworskiego ksidz kapelan Wojska Polskiego major Zbigniew Sawicki. Aleksander Przysada W czerwcu mija 68 rocznica jednej z najwikszych bitew partyzanckich na ziemiach polskich w czasie II wojny wiatowej. Chcemy przybliy czytelnikom przebieg tego zrywu jednostek partyzanckich bitwy pod Osuchami ( redakcja). Romuald Koodziejczyk

Bitwa pod Osuchami

O bitwie tej syszeli zapewne wszyscy mieszkacy Zamojszczyzny, cho nieraz w wersjach niezbyt bliskich prawdy. Nie ma bowiem do dzisiaj kompleksowego, obiektywnego, naukowego opracowania jej historii. Wikszo dotychczasowych publikacji to opracowania przyczynkarskie, czsto opisywane z punktu widzenia jednego uczestnika walk. Nie mona powiedzie, e nie maj one adnej wartoci, e s tylko wiadectwem indywidualnych przey i wyciganych std wnioskw. Konrad Bartoszewski ps.Wir, wybitny dowdca oddziau partyzanckiego dowodzcy ostatni faz bitwy pod Osuchami, pisze w swoich wspomnieniach: Niestety, wikszo publikacji nie grzeszy ani znajomoci faktw, ani obiektywizmem, ani wreszcie zrozumieniem specyficznego klimatu towarzyszcego dziaaniom partyzanckim. Std te niejednokrotnie musz razi naiwne cenzurki i rwnie naiwne uoglnienia i wnioski. Bardzo duo zawinia tu historiografia okresu powojennego, ktra albo zupenie przemilczaa dokonania AK, albo pisaa o nich le.

Wystarczy zajrze chociaby do Wikipedii, aby przekona si, jak rnie bitwa ta jest tam opisywana, i jak rnie podawane s fakty dotyczce np. strat poniesionych przez oddziay AK i BCh. Znaczy to take, e nie do wszystkich dotar stan dzisiejszej wiedzy o jednej z najwikszych bitew partyzanckich w okupowanej Polsce. Pord wielu opisw tej bitwy szczeglnie wartociowe s te z dwutomowej, liczcej ponad 1000 stron ksiki Jerzego Jwiakowskiego: Armia Krajowa na Zamojszczynie. Jest to pierwsze tej rangi dzieo bez PRL-owskiej cenzury. Autor w czasie 15-tu lat pracy dotar do wielu dokumentw i dowdcw oddziaw biorcych w niej udzia. W tym- do pochodzcego z tamtych terenw Konrada Bartoszewskiego Wira. Bitwa pod Osuchami, majca niemiecki kryptonim STURMWIND II, stoczona zostaa w dniach 21-25 czerwca 1944 r. Wczeniej jednak, w dniach 9-14.06.1944 r., toczyy si walki w rejonie Porytowego Wzgrza (powiat janowski) znane pod niemieckim kryptonimem STURMWIND I. W bitwie tej brali udzia partyzanci radzieccy w sile okoo 2000 ludzi, okoo 700 onierzy AL, a take przypadkowo znajdujcy si tam oddzia NOW-AK liczcy 93 onierzy. Oddziay te 14 czerwca po kilkugodzinnej walce przebiy si przez okrenie i przeszy do lasw Puszczy Solskiej w powiecie bigorajskim. Niemcy z wciekoci za niepowodzenie akcji STURMWIND I dokonali pacyfikacji okolicznych wiosek, zabijajc ponad 100 ich mieszkacw, a ponad 4000 uprowadzajc do obozu w Bigoraju, co miao znaczcy wpyw ma przebieg bitwy pod Osuchami, o czym pisz dalej. Oddziay radzieckie i AL, ktre przeszy do Puszczy Solskiej spotkay si tam z oddziaami partyzanckimi Zamojskiego Inspektoratu Armii Krajowej skoncentrowanymi do wykonania, zarzdzonego przez Naczelnego Dowdc Armii Krajowej, planu Burza. Celem tego planu byo przejmowanie wadzy na terenach opuszczanych przez Niemcw. Inspektorat Zamojski AK skada si z Obwodw: Bigoraj, Hrubieszw, Tomaszw Lubelski i Zamo. Szefem Inspektoratu by mjr Edward Markiewicz ps. Kalina. Ze strony niemieckiej w bitwie pod Osuchami bray udzia dywizje Wehrmachtu: 154-ta pod dowdztwem gen. Arlichtera,174-ta gen. Eberhardta i 213-ta gen. Goeschena, 4 puk szkoleniowy, 318 puk ochrony i 4 puk policji. Razem okoo 30000 ludzi. Do tego 4 flota powietrzna wydzielia grup zwiadowczo-bombow. Caoci dowodzi gen. Haenicke, dowdca Okrgu Wojskowego Generalnej Guberni.
7

CHRZSZCZ NR 6 (7)

Ze strony polskiej udzia w tej bitwie bray odziay partyzanckie Armii Krajowej i Batalionw Chopskich w sile okoo 1000 onierzy. Caoci tych si dowodzi mjr Edward Markiewicz Kalina, ktry zgin w trakcie bitwy. Po mierci Kaliny dowodzenie przej z-ca Inspektora Mieczysaw Rakoczy Miecz, i przekaza je Konradowi Bartoszewskiemu ps.Wir, najlepiej znajcemu teren. Inspektor Markiewicz Kalina, pomny na gehenn ludnoci cywilnej po zwycistwie sowieckim na Porytowym Wzgrzu, wybra taktyk mikkiego ustpowania, ktra miaa suy uchronieniu ludnoci okolicznych wsi przed zemst Niemcw. Oddziay sowieckie i AL wybray inn taktyk: przebijania si. Po kilku nieudanych prbach, w ktrej z kolei wyrway si z okrenia. W dniu 21 czerwca, tj. w pierwszym dniu bitwy, niemieckie okrenie cigno si lini od Zwierzyca poprzez Bigoraj, Tarnogrd, Susiec, Krasnobrd z powrotem do Zwierzyca. W nastpnych dniach niemiecki walec ruszy do przodu, zacieniajc piercie i spychajc nasze oddziay do coraz mniejszej przestrzeni. Wreszcie przestrze ta bya tak maa, e podjto decyzje przebijania si koo wsi Osuchy - std nazwa tej bitwy. Oddziay nasze, przebijajc si, poniosy dotkliwe straty. Zgino ponad 35% onierzy, ktrzy padli w boju, bd, ukryci na drzewach czy w okolicznym bagnach, zostali zabici podczas trwajcego kilka dni przeczesywania terenu przez ekipy wojsk niemieckich wyposaonych w psy. Byy to straty, ktre mona uzna za porak, a nawet klsk. Trudno ustali jedn przyczyn tej klski, zapewne jest ich kilka. Najwaniejsza - to ogromna przewaga Niemcw uzbrojonych w czogi, artyleri, samoloty, szczeglnie zwiadowcze. Wg mnie take jedn z waniejszych jest ta, e poszczeglne oddziay nie miay dotychczas moliwoci przewiczenia, w warunkach walk partyzanckich, dziaa w duym zgrupowaniu. wiadczy o tym moment przebijania si. W trakcie podejcia noc pod linie niemieckie odziay nasze straciy czno midzy sob - zwyczajnie pogubiy si w lesie. W miejscu wskazanym do przebijania si przez Wira znalaza si mniejszo oddziaw i ta przesza ze stosunkowo maymi stratami. Wikszo przebijaa si okoo kilometra dalej, majc do przebiegnicia kilkaset metrw po odkrytym trenie. To przynioso zgub wielu onierzom.
8

Rni autorzy podaj rne wielkoci strat, jakie ponieli partyzanci Zamojszczyzny w bitwie pod Osuchami. Najbliszy prawdy wydaje si by Jerzy Jwiakowski, ktry daje nastpujce wyliczenie: oddzia przynaleno stan polego Wojny AK 100 42 Topoli AK 100 67 Skrzypka AK 60 30 Corda AK 200 74 Vira AK 141 20 Korczaka BCh 29 16 Rysia BCh 300 76 Burzy BCh 60 30 Byskawicy BCh 50 20 Razem 1040 375 Odpowiada to ocenie Konrada Bartoszewskiego Wira, ktry w swoich wspomnieniach oblicza straty na okoo 400 polegych. Autorzy niektrych opracowa zarzucaj Kalinie, e przyj z taktyk - trzeba byo si przebija ju na samym pocztku, kiedy linia Niemcw bya duga i dlatego stosunkowa luna. Ten pogld reprezentuje rwnie Wir, piszc w swoich wspomnieniach: tragiczny fina i wysoko strat byy konsekwencj bdnej, cho wynikajcej ze szlachetnych intencji, decyzji pozostawania w kotle. Sowa te wypowiada czowiek, ktry na wasne oczy widzia zabitych modych chopcw, ktrych zna po imieniu, ktremu matki i ojcowie powierzyli ich pod opiek, a ktry nie ustrzeg ich od mierci. Niestety, ju nigdy nie dostaniemy odpowiedzi, czy te zarzuty s suszne czy nie. Jedynie moemy domniemywa, e gdyby wojska niemieckie nie osigny celu, do jakiego zostay przeznaczone nie oczyciyby z partyzantki zaplecza zbliajcego si frontu, i tak z ca pewnoci chciayby zameldowa swoim przeoonym o osigniciu sukcesu, okrelajc to zlikwidowaniem ilu tam bandytw. Zapewne byaby to wymordowana ludno okolicznych miejscowoci. Zarzucano te Kalinie nieznajomo terenu. Znajomo terenu mieli dowdcy poszczeglnych oddziaw, a Kalina opiera si na ich wiedzy, uzgadniajc z nimi kadorazowo dalszy plan dziaa. Trzeba wyranie powiedzie, e zarzuty te byy podtrzymywane i wyolbrzymiane przez propagand PRL-u. Kilka miesicy po bitwie pod Osuchami Armia Krajowa zostaa nazwana zaplutym karem reakcji.

CHRZSZCZ NR 6 (7)

Usuni historycy w setkach artykuw i opracowa opisywali wspaniae zwycistwo Armii Ludowej wspomaganej przez partyzantw radzieckich na Porytowym Wzgrzu, nie mwic ani sowa o gehennie okolicznej ludnoci. Opisy tego zwycistwa weszy nawet do podrcznikw szkolnych. Jako przeciwstawienie opisywano tragedi oddziaw AK w bitwie pod Osuchami doprowadzonych do zagady przez nieudolne kierownictwo, czsto londyskich oficerw. Okrelano liczb zabitych na ponad tysic itp. Co z tej propagandy przylgno do ludzkiej podwiadomoci, i pozostao w pamici wielu ludzi.

Rok 1937.
Przed 75 laty tygodnik Na Szerokim wiecie nr 25 z dnia 20 czerwca 1937 r. donosi: Ogromna Tragedja Sowietw. (pisownia oryginalna) W poprzednim numerze donielimy ju o aresztowaniach w Sowietach wielu najwyszych wojskowych i dygnitarzy, midzy innymi marszaka armji ( pisownia oryginalna red.) sowieckiej Tuchaczewskiego, jednego z najzdolniejszych dowdcw sowieckich i znanego teoretyka wojennego. Lecz w ubiegym tygodniu wymieniano z nim rne nazwiska aresztowanych teraz za wiadomoci s ju pewne: obok marszaka Tuchaczewskiego aresztowano jeszcze siedmiu komandarmw i generaw. Mianowicie aresztowani zostali: Jakir, Uborewicz, Kork, Weideman, Primakow, Putna wszyscy postawieni przed sd jako oskareni o zdrad i szpiegostwo na rzecz Niemiec ( do czego ,,przyznali si) i skazani na mier. Wyrok ju wykonano. Sprawa ta wywoaa w caym wiecie niesamowite wraenie: najwysi dygnitarze wojskowi, dowdcy armji i okrtw szpiegami ? C na to maj powiedzie wysocy dostojnicy armji francuskiej, ktrzy jeszcze w ubiegym roku konferowali z tymi dygnitarzami wystpujcymi w imieniu rzdu Sowietw ? Co warte jest przymierze Francji z Rosj ? We Francji panuje powane zaniepokojenie i oburzenie, tak samo w Anglji i w caej Europie. Jednake zdaje si, e nie chodzi tu o szpiegostwo, ile znowu o rozgrywk partyjn: Stalin gotw jest wytraci wszystkich swoich przeciwnikw. Dlatego zreorganizowa ,,GPU, ktrej wielu dygnitarzy rwnie utracio gowy, a teraz zreorganizowa armj

Druyna pikarska Baskw ( znanych jako dobrzy pikarze), bawi obecnie w Polsce. Rozegrali oni w Katowicach zawody z reprezentacj pikarsk lska, nad ktr odnieli zwycistwo, zreszt niezbyt wielkie; potem pojechali do Warszawy, gdzie mieli rozegra zawody z reprezentacj Ligi pikarskiej oglnopolskiej. Zawody te jednak odwoano w obawie, e powtrz si demonstracje (sympatji dla rzdu baskijskiego), ktre odbyy si w Katowicach. Zgon ,,dwubarwnej gwiazdy. W ubiegym tygodniu zmara prawie niespodzianie na zapalenie mzgu, w 26 roku ycia zaledwie synna gwiazda kinematografji Jean Harlow. Mona by j susznie nazwa ,,dwubarwn gwiazd, gdy j jedyn spord gonych artystek filmu zna publiczno tak dobrze w dwu kolorach wosw: wosw ciemnych naturalnej barwy i wosw platynowo blond, ktre Jean Harlow wymylia, zamwia u fryzjera ten najwyszy odcie jasnoci i zrobia go na kilka lat modnym na caym globie.

Delikatesy Centrum
W dniu 19 maja 2012 roku otwarte zostay Delikatesy Centrum w Szczebrzeszynie, ul. Plac Kociuszki 30. Bardzo bogato wyposaony i zaopatrzony sklep spoywczy otworzya firma ,,Senta Doga, Giebaga Sp. Jawna z Rzeszowa. Kierownictwo firmy zaprasza do dokonywania zakupw. R.

CHRZSZCZ NR 6 (7)

Zaproszenie do Szczebrzeszyna
Szczebrzeszyn miasto daleko synie mile czas spdzisz tu - w Szczebrzeszynie targi bywaj tutaj we wtorki w klubie przyjemnie spdzisz wieczorki a obok miasta te rzeka pynie i nad to rzeko to chrzszcz brzmi w trzcinie may ryneczek, tam jest przyjemnie stoj aweczki tam sobie sidziesz pogadasz sobie z innym czowiekiem moesz se wypad zrobi nad rzeke i tam usyszysz pikny piew ptakw tu jest atrakcja i dla rybakw chodzo nad rzeko i te wdkujo piknej przyrodzie sie przypatrujo Jeste zmczony, wzrok masz ponury przyjed odpocz na ono natury ja wam polecam to miejsce szczerze moesz pojedzi tu na rowerze jest wiele sklepw so rnej brany tu wybra moe sobie co kady jest dwa kociki, szpital i pogotowie banki, przychodnie, moesz tu urlop spdzi spokojnie pospacerowa po Szczebrzeszynie i jakie sprawy zaatwi w Gminie jest okulista i te so szkoy i jest gazeta tu wydawana zainteresuje i Panio i Pana bo wiele rzeczy piszo ciekawych moesz sie napi te dobrej kawy i zje wafelka polecam Pastwu, to dobra wersja Janina Gsior (Gaj Gruszczaski)

Mczestwo w. Anastazego. W salach nalecych do parafii Znalezienia Krzya witego w Mokremlipiu (diecezja zamojsko lubaczowska) znajduje si nieznany i nieodnotowywany dotychczas w literaturze obraz olejny pochodzcy przypuszczalnie z XIX stulecia. Ukazuje odcit okazan en tris quarts gow mczyzny na jednolitym ciemnym tle. Mczyzna jest w rednim wieku, jego twarz okala siwiejcy zarost, gow okrywa czarny biret. Na twarzy wida smutek i umczenie. Krople krwi spywaj po skroniach, oczach i ustach. Z wizerunku promieniuje wiato, co sugeruje, e mamy do czynienia ze witym. Informacj dopenia namalowana niej gowy banderola (doln krawd obrazu wypenia ukazany symetrycznie ornament stylizowanych wici rolinnych). Na banderoli widnieje sporzdzony w dwch linijkach napis: Sanctus Anastasus Martyr / die 22 Januarii Persa Monachus (wity Anastazy Mczennik /22 stycznia perski mnich). Wiadomo zatem, e obraz przedstawia w. Anastazego mczennika i mnicha pochodzcego z Persji.

Koci p.w. Podwyszenia Krzya witego w Mokremlipiu, w. Anastazy z Persji, fot. A. Regina Smoter Grzeszkiewicz, 2012. Koci Katolicki obchodzi jego wspomnienie 22 stycznia. Wizerunek naley do rzadko spotykanych. Warta zastanowienia jest obecno tego obrazu w kociele w Mokremlipiu. w. Anastazy z Persji jest witym zarwno Kocioa Katolickiego jak i Prawosawnego. Wiadomo, e by synem wrbity. Przed przyjciem Chrztu witego nosi imi Magundat i suy jako onierz w armii perskiej. W 614 roku, gdy Jerozolima zostaa zburzona przez Persw, krl tego pastwa wywiz ze zdobytego miasta cz Krzya Paskiego. Relikwi zoono w Persji.
10

CHRZSZCZ NR 6 (7)

W czerwcu Biblioteka poleca:

Dla mionikw kryminau mamy pierwsze polskie wydanie zawierajce wszystkie opowiadania i nowele o detektywie wszechczaswSherlocku Holmesie.

Drug propozycj s Opowiadania koymskie Warama Szaamowa. Rzeczywisto agrw, przeywanej przez miliony ludzi, nie mona poj, a jeli nie poj, to cho troch zrozumie, nie przeczytawszy Opowiada koymskich w caoci. Synny Archipelag Guag wnis wiele w poznanie wiata agrw, zwaszcza w zakresie materiau faktograficznego. Natomiast w sferze przey, emocji, uczu, myli i refleksji nad ludzk ndz to Szaamow jest tym, ktry beznamitnie prowadzi nas przez pieko zgotowane przez czowieka drugiemu czowiekowi w naszych czasach. ze wstpu Juliusza Baczyskiego Zapraszamy MGBP w Szczebrzeszynie

Tutaj staa si rdem cudw, ktrych dowiadczy rwnie Magundat. Po tych wydarzeniach zdecydowa si przyj chrzecijastwo. W tym celu uda si do Jerozolimy, tutaj przyj Chrzest wity i imi Anastazy. Wkrtce zoy luby zakonne i zamieszka wraz z innymi brami w monasterze w pobliu Palestyny. Przed 628 rokiem wybra si do ojczystej Persji, gdzie za przejcie na chrzecijastwo uznano go za zdrajc narodu. Poddawano go torturom, bijc pakami i wieszajc za rk z przywizanym u nogi kamieniem. Zgin mierci mczesk poprzez powieszenie. Wkrtce jego relikwie przeniesiono do rodzimego monasteru w Palestynie. Szczegln czci bya otaczana jego gowa, przed VII Soborem Powszechnym (787 rok) przeniesiona do Rzymu. wity jest wyobraany najczciej jako starzec w czarnym habicie mnicha, bez nakrycia gowy, z krzyem w jednej doni i zwojem w drugiej. Ukazuje si go z zarostem. Wspomnienie 22 stycznia (w Kociele Katolickim) jest obchodzone na okoliczno rocznicy przeniesienia relikwii mczennika do Palestyny. Cerkiew prawosawna wspomina w. Anastazego 4 i 6 lutego (zgodnie z kalendarzem gregoriaskim). Wizerunek z Mokregolipia naley do unikatowych. Wskazuje na obecno kultu; jest ciekawy z uwagi na zastosowan ikonografi. Scen sprowadzono do przedstawienia gowy szczeglnej relikwii tego mczennika, namalowanej na jednolitym tle. Sdzi mona, e obecno wizerunku w Mokremlipiu ma zwizek z dziaajcym po 1899 roku w pobliskiej Radecznicy eskim monasterem prawosawnym. Zaprzecza jednak temu wypisana data wspomnienia witego 22 stycznia co sugeruje, e fundatorowi blisze byy prawdy wiary Kocioa Katolickiego. Agnieszka Szykua ygawska

Widok oglny Szczebrzeszyna

Fot. T. Gaudnik

Neogotycki Koci w Mokrymlipiu.

11

CHRZSZCZ NR 6 (7)

Kelly Regan

SENNIK Porady praktyczne. KOMPUTERY

Najbardziej typowe wersje snu Masz problem z komputerem. Winny moe by wirus lub jaki tajemniczy czynnik. Wczasz komputer i prbujesz wykona proste zadanie, ale nic nie dziaa np. monitor ganie albo wypenia si niezrozumiaym kodem. Klawisze na klawiaturze pozmieniay miejsca, wic nie moesz napisa wiadomoci. Kada prba rozwizania problemu lub zresetowania komputera tylko pogarsza spraw. Czujesz, e jeste w puapce, jak w filmie Dzie wistaka, poniewa wywietlaj ci si te same informacje o bdzie i aden postp nie jest moliwy. Inne wersje snu. W jednej z wersji takiego snu twj komputer si uniezalenia i przestaje spenia twoje polecenia. W ekstremalnej wersji komputer moe nawet przej kontrol nad twoimi mylami i yciem. Wystpowanie. Sny o frustracjach zwizanych z komputerem czsto pojawiaj si, kiedy stajesz przed podjciem trudnej yciowej decyzji lub kiedy przytacza ci stres. Interpretacja. Jako maszyny dziaajce cile w oparciu o pojcia algorytmiczne i analityczne, komputery s doskona metafor logicznego, precyzyjnego dziaania prawej (za takie procesy odpowiada lewa pkula) pkuli mzgu. Dlatego te sen o wirusie komputerowym albo awarii moe by objawem problemu, obejmujcego twoje procesy mylowe w realnym yciu. Czy zachowujesz si irracjonalnie ? Uparcie trzymasz si nieskutecznego sposobu mylenia, ktry hamuje twoj zdolno do ,,przetwarzania informacji, docierajcych do ciebie z otoczenia. A moe wci uderzasz gow o mur, reagujc tak samo na problem, ktry ci trapi? To moe by sygna, e powiniene spojrze z dystansu i zacz od nowa(,,zresetowa si), eby zmieni podejcie do sytuacji. Z drugiej strony, sen o komputerze, ktry staje si autonomiczny albo przejmuje kontrol nad twoim yciem, moe by ostrzeeniem, e w swoim postpowaniu za bardzo przypominasz Spocka. Autorka sownika snw Sandra Thompson, uwaa, e komputery w snach nios emocje i dziaasz na autopilocie, ignorujc potrzeby i pragnienia serca. Kontekst kulturowy. Koncepcja, i komputery mog pewnego dnia osign stopie technologicznego rozwoju, ktry uczyni z nich niezalenych decydentw, zdolnych przej kontrol nad czyim yciem, kryje w sobie wiele znaczcych metafor i gronych implikacji. Jednym z przeomowych dzie zajmujcych si tym problemem bezporednio jest film Stanley Kubrika z 1968 roku pod tytuem Odyseja kosmiczna 2001.Film ten sta si inspiracj do esejw krytycznych, obejmujcych szereg tematw. Takie bogactwo interpretacji nie dziwi, biorc pod uwag bardzo skpe dialogi w filmie oraz celow niejednoznaczno pokazywanych obrazw. Jednak zdaje si, e podstawowa hipoteza Kubrika brzmi, i ludzko moe by przytoczona i ostatecznie unicestwiona przez udoskonalenia, ktre zapewniaj postp.

Matka
Najbardziej typowe wersje snu. Nic tylko mama i mama. W twoim nie gwn rol odgrywa rodzicielka, co samo w sobie wystarczy, eby wytrci ci z rwnowagi. Moe ni ci si spotkanie, podczas ktrego wymieniacie mie, czue sowa, jakich nigdy nie mielicie okazji sobie powiedzie. Albo odgrywacie przyjemn lub nieprzyjemn scen, ktra setki razy miaa miejsce w prawdziwym yciu miejecie si z mam przy kolacji, leniuchujecie w domu rodzinnym albo kcicie si zajadle o jeden z dokonanych przez ciebie wyborw. Inne wersje snu. Moe ci si ni mier matki, chocia w rzeczywistoci matka nadal yje. Interpretacja. Stwierdzenie, i posta matrony rodziny symbolizuje potrzeb komfortu i bezpieczestwa wydaje si oczywiste i prawdziwe, chocia tylko do pewnego stopnia, jako e relacje w rodzinie rzadko s tak jednoznaczne. W kocu rodzice s tylko ludmi i zmagaj si z wasnym bagaem emocjonalnym. Jeli chcesz rozszyfrowa to, co prbuje przekaza ci twoja matka ze snu, musisz zwrci uwag na otoczenie, czas i postaci drugoplanowe we nie. Ile masz w nim lat? Co czue do matki w tym wieku czy bya pocieszycielk czy sol w oku? Gdzie rozgrywa si ten sen i jakie skojarzenia budzi w tobie otoczenie? Twj umys postanowi przenie ci do tego konkretnego momentu nie bez powodu najprawdopodobniej po to, eby rzuci nowe wiato na sytuacj albo problem, z ktrym si borykasz. Zrozumienie zwizku pomidzy przeszoci ze snu i teraniejszoci z prawdziwego ycia moe rzuci nowe wiato na niezdrowe mechanizmy zachowa, a dziki upywowi czasu i zdobytej po drodze wiedzy, przerwa ten cykl.
Chrzszcz miesicznik informacyjny Wydawca Stowarzyszenie Przyjaci Szczebrzeszyna Redakcja Zygmunt Krasny, Joanna Dawid, Mateusz Sirko Adres : 22-460 Szczebrzeszyn ul. Pl. T. Kociuszki 1 E-mail: sps@onet.eu Projekt rysunku Chrzszcza Monika Niechaj 12

www.chrzaszcz.com.pl