NOORDNIEUWS

MAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 13 NUMMER 6 > 2008

Kredietcrisis:
donkere dagen voor kerst

> VNO-NCW Noord neemt afscheid van Hans Haerkens en Louwe Dijkema

> Staatssecretaris Van Bijsterveldt:

“Ik weet dat ondernemers vaak tijd tekort komen”

> N381: Ontsluiting Oosterwolde moet toekomstvast zijn

> Een canon voor de noordelijke economie

Inhoud NoordNieuws 6 > 2008 1

4 10 14

20 22 26

Opinie 2 Kredietcrisis: Donkere dagen voor kerst

18 MKB Vriendelijkste Gemeente: Stijgen met stip

Actualiteit 4 Ondernemenderwijs met Staatssecretaris Van Bijsterveldt

24 N381: Vier banen voor bereikbaarheid
26 Nooit voltooid verleden tijd: canon van de noordelijke economie

Vereniging 10 Women in Business 2008: Sterke verhalen

14 Hans Haerkens: Noorderling met een zachte G
17 Gewerkt aan water
20 Louwe Dijkema: een dijk van een voorzitter

Praktijk 8 Goede tijden, slechte tijden

13 Navigeren in de mist
22 Noordermatch
23 Sleutelen aan technisch onderwijs
28 Frans Keur: “Ik geniet op afstand van het succes van anderen”

Vaste rubrieken 7 Bedrijfsnieuws

9 Column
30 Hoe is het een jaar later met...
32 Actualiteiten
33 VNO-NCW Noord in actie
34 Personalia
35 Welkom nieuwe leden
2 NoordNieuws december 2008 Jan-Willem Lobeek
jw.lobeek@vno-ncwnoord.nl

Sinds afgelopen oktober is het alle hens

aan dek. Door de totale paniek in de
financiële sector konden de gevolgen voor
de reële economie niet uitblijven.
Met een grote klap kwamen de bouw­
keten en ­industrie tot stilstand. Een vraag-
terugval van 70% bleek geen uitzonde-
ring. Maar hoe staan we er nu voor?

Donkere dagen voor kerst

Kredietcrisis vraagt alert bedrijfsleven en ondernemende overheid

Hoewel de eerste helft van 2008 al
tekenen liet zien van groeivertraging
heeft bijna niemand de enorme dreun
van de kredietcrisis zien aankomen.
Met een grote klap, vergelijkbaar met
11 september 2001, kwam de financiële
economie even tot stilstand. Nadat de
banken ontwaakten uit hun – om met
Herman Wijffels te spreken – ‘bijna dood
ervaring’ was ineens het vertrouwen uit
het financiële systeem verdwenen. Overal
ter wereld traden overheden handelend
op, de ene na de andere financiële instel-
lingen nationaliserend.
Het was een kwestie van tijd voordat
deze financiële crisis zijn impact op de
rest van de economie zou hebben. Het
consumentenvertrouwen was achter de
horizon verdwenen en wereldwijd trap-
ten mensen op de rem waar het uitgaven
betrof. Net als bij de bedrijven werden
alle grote investeringsbeslissingen tot
nader order uitgesteld. Inmiddels was het
niet meer de vraag of de economie zou
krimpen, maar met hoeveel.
Hectiek
Recent werden de resultaten van de
eerste Conjunctuurenquête Nederland
(COEN) gepresenteerd. Dit gezamenlijke
conjunctuuronderzoek van VNO-NCW en
MKB Nederland samen met het Centraal
Bureau voor de Statistiek, de Kamers van
Koophandel en het Economisch Instituut
voor de Bouwnijverheid (EIB) verschijnt
vier keer per jaar. Het brengt de belang-
rijkste ontwikkelingen en verwachtingen
van het Nederlandse bedrijfsleven in
kaart, uitgesplitst naar regio en bedrijfs-
tak. De eerste enquête is midden in de
hectiek van kredietcrisis (oktober/novem-
ber) gehouden onder 12.000 onderne-
mers, over vrijwel de hele linie van het
bedrijfsleven. De enquête is gebaseerd
op kwalitatieve verwachtingen van
ondernemingen en geeft daarom meer
een stemmingsbeeld van ondernemingen
over de huidige en toekomstige gang
van zaken dan een kwantitatief beeld.
Bedrijfsleven eind 2008 in onzekerheid
Het Nederlandse bedrijfsleven heeft in
het derde kwartaal van 2008 niet slecht
gepresteerd, zeker niet in het licht van
mondiale ontwikkelingen zoals de kre-
dietcrisis. Wel moet met een volumeda-
ling van de activiteiten rekening worden
gehouden. De omzetbalans is nog wel
positief over het derde kwartaal, terwijl
de exportindicator licht negatief is. Het
beeld van het bedrijfsleven in Noord-
Nederland wijkt niet wezenlijk af van het
landelijk beeld.
Samengevat is het beeld van het bedrijfs-
leven als volgt
• Economisch klimaat verslechtert
• Omzetverwachting positiever dan
-realisatie
•  edrijfsresultaten onder druk
B
• Werkgelegenheidsgroei vlakt af
• Investeringen lopen terug
• Tekort arbeidskrachten belangrijkste
productiebelemmering
• Export op de wip
Harde landing ondernemersvertrouwen
2009
De indicator van het ondernemersver-
trouwen heeft een harde landing ge-
maakt op het laagste niveau ooit geme-
ten sinds het bestaan van de index (sinds
1988). Dit heeft alles te maken met de
kredietcrisis en de daaruit voortgekomen
verslechterende economische situatie. Bij
het bedrijfsleven overheerst onzekerheid
over de nabije toekomst, dat zich laat
samenvatten in de volgende termen:
• Omzetverwachting loopt terug
• Werkgelegenheidsverwachting nega-
tiever
• Investeringen zakken in
• Exportgroei zwakt af
Opmerkelijk is het gegeven dat wat
betreft de lengte van de economische
terugval uit de Conjunctuurenquête
naar voren lijkt te komen dat de meeste
ondernemers vooralsnog uitgaan van een
betrekkelijk korte economische dip en
niet van een verdere verslechtering in de
tijd (glijbaan).

Index ondernemersvertrouwen in Noord-Nederland
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0 lage energielasten zullen leiden.
2002 2003 2004 2005
jaar
De indicator voor het ondernemersvertrouwen bestaat uit de optelsom van saldi van negatieve en
positieve verwachtingen van vier indicatoren: omzet, export, investeringen en werkgelegenheid.
Spelmaker
De overheden zullen ondernemend
moeten gaan opereren. Niet omdat ze
een aantal bedrijven hebben genatio-
naliseerd, maar omdat ze voortdurend
waakzaam moeten zijn. Het is nog steeds
niet duidelijk wat de concrete gevolgen
voor bedrijven of bedrijfstakken zal zijn.
Maar daar waar als gevolg van de crisis
meer dan een individueel bedrijfsbelang
aan de orde is, kan de overheid zichzelf
de vraag stellen of ingrijpen gerechtvaar-
digd is. Op zich is dat, in het licht van
het liberale denken dat de laatste jaren
opgeld deed, een revolutionaire wijzing
van beleid: de overheid als spelmaker
aan de bal.
opinie
Een aantal generieke maatregelen om
de nationale economie te schragen is ge-
vraagd. Belangrijkste prioriteit is het zo
veel mogelijk helpen voorkomen van een
ernstige en hardnekkige economische
terugslag voor ons bedrijfsleven als ge-
volg van de kredietcrisis. Daarnaast is het
zaak dat voor de lange termijn verkeerde
regulering als reactie op die kredietcrisis
wordt voorkomen.
Dit kabinet heeft zich vooralsnog tot vier
maatregelen beperkt: invoering van een
tijdelijke vervroegde afschrijving, verlen-
ging van het verlaagde mkb-tarief in de
vennootschapsbelasting, sneller betalen
van rekeningen door de overheid en
tijdelijke verruiming van de regeling voor
werktijdverkorting. Dit pakket komt nog
onvoldoende tegemoet aan de huidige
financierings- en verzekeringsbottlenecks
voor bedrijven. Verruiming en verlenin-
gen van de getroffen maatregelen zijn
direct vereist en daarnaast kunnen nog
meer (deels) fiscale tegemoetkomingen
worden getroffen.
Of een aldus aangevuld kabinetspakket
voldoende zal zijn, is geenszins zeker. De
2006 2007 2008 2009
vooruitzichten voor onze economie als
onlosmakelijk onderdeel van de Europese
economie zijn zeer ongewis qua diepte
en lengte van de economische terugslag.
In verband met die ongewisheid valt nu
nog niet goed vooraf aan te geven in
welke mate en in welke vorm verder ad-
ditioneel beleid nodig zal zijn. De vinger
zal stevig aan de pols moetenworden ge-
houden. Op dit moment zal het kabinet
worden aangesproken door VNO-NCW
op de volgende zaken:
• Open houden van de kredietlijnen
en gezond maken van het financiële
stelsel.
• Het open houden voor gezonde bedrij-
ven van de mogelijkheid van krediet-
verzekering van debiteurenrisico’s
• Handhaven mogelijkheden tot werk-
tijdverkorting ook na 1 januari.
• Herwinnen consumentenvertrouwen
• Versterking structureel groeivermogen
• Geen overhaaste doorschietende regu-
lering van de financiële sector
• Geen stijging werkgeverslasten 2009
Regionale investeringen
Nu de overheid het initiatief heeft op het
gebied van investeringen is het de vraag
waarin en met welk doel moet er geïn-
vesteerd worden. De roep om versnelling
van investeringen in infrastructuur wordt
alom gehoord. Zeker met de Zuiderzee-
lijngelden in het verschiet. Hier wreekt
zich echter de complexe procedures die
we in de afgelopen jaren gebouwd heb-
ben. Deze kunnen niet zomaar buiten
werking worden gesteld. Concrete pro-
jecten liggen niet panklaar op de plank.
Dus versnelling nu betekent niet dat we
in 2009 aan de slag gaan. Wat dan wel?
De gehele bouwketen lijkt momenteel
wel stil te liggen. Dit terwijl de bouw-
en renovatiedoelstellingen nog recht
overeind staan. Dat er op de nieuwbouw-
markt voor koopwoningen weinig vraag
3
is betekent niet dat er niets te doen is.
Juist in de bestaande woningvoorraad
dient in het licht van het vorig jaar afge-
sloten Energieakkoord van het Noor-
den massief geïnvesteerd te worden.
Woningcorporaties kunnen richting de
nieuwe minister Van der Laan laten zien
dat zij hun maatschappelijke taak serieus
opvatten. Zij kunnen werk maken van
het investeren in duurzame woningen
die ook voor de laagste inkomens tot
De energietransitie is nog even actueel
als voor de crisis. Noord-Nederland is
Energy Valley. Dat betekent dat we drie
vliegen in een klap kunnen slaan als we
extra investeren in dit energie program-
ma. De energiedoelstellingen kunnen
eerder worden gehaald, Noord-Neder-
land kan zijn positie van energieregio
versterken en de noordeljke economie
krijgt een flinke impuls.
Veerkrachtig bedrijfsleven
Gelukkig stond de noordelijke econo-
mie na de inhaalslag van de afgelopen
decennia er niet slecht voor. Dat blijkt
ook wel uit het feit dat de noordelijke
cijfers niet wezenlijk van het landelijke
beeld afwijken. Denken vanuit een
achterstandspositie is dus onterecht
en ongepast. Daarom is nu boven alles
ondernemerschap gevraagd. In tijden van
tegenwind is het vermogen tot aanpas-
sing en innovatie essentieel om vitaal
uit deze crisis tevoorschijn te komen.
Het is duidelijk dat aan het einde van de
crisis de wereld niet meer hetzelfde zal
zijn. Bedrijven zullen daarop nu moeten
inspelen, want degene met het grootste
aanpassingsvermogen zullen overwinnen.
Deze natuurwet is ook voor bedrijven
van toepassing.
Er wordt veel naar de overheid geke-
ken. Maar in de kern zal uiteindelijk het
bedrijfsleven juist onafhankelijk van deze
overheid succesvol moeten kunnen ope-
reren. Dat was zo en dat blijft zo. Slechts
in de randvoorwaardelijke sfeer kan de
overheid op de langere termijn een rol
spelen. Infrastructuur, ruimtelijke orde-
ning, wet- en regelgeving zullen deze be-
drijven moeten faciliteren. Voortdurend
zullen lokale en provinciale overheden
langs deze maatstaf worden getoetst en
aangesproken. Daarin ligt de missie van
VNO-NCW Noord opgesloten. Opdat een
vitaal bedrijfsleven optimaal in en vanuit
Noord-Nederland kan ondernemen. <
 4 NoordNieuws december 2008 Annemarie van Oorschot Foto: Hans Kouwenhoven
oorschot@vno-ncwwest.nl

Ondernemenderwijs
Staatssecretaris Van Bijsterveldt:
“Ik weet dat ondernemers vaak tijd tekort komen”

Het beroepsonderwijs verplaatst zich steeds meer naar onderne-

mingen. Marja van Bijsterveldt, staatssecretaris van Onderwijs, ziet
in dat de lasten voor kleine en middelgrote bedrijven (mkb) soms
groot zijn. ‘Ik kom zelf uit een ondernemersgezin.’ Toch moeten
ondernemers investeren in het beroepsonderwijs.

Ontmoetingen tussen onderwijs en be-
drijfsleven in de regio vindt Van Bijster-
veldt ontzettend belangrijk. ‘Met name
het middelbare beroepsonderwijs ope-
reert op een regionale markt. Als in een
gebied veel logistieke bedrijvigheid aan-
wezig is dat geen mensen kan krijgen,
dan moet er in dat gebied een opleiding
logistiek komen. In een andere regio kan
een groot energieconcern actief zijn. Die
heeft andere onderwijsbehoeften. Maar,
mensen. Het overleg zal zich daarnaast
buigen over vragen als: hoe kunnen we
uitkeringsgerechtigden zo omscholen dat
zij aantrekkelijk worden voor bedrijven
in de regio en hoe kunnen we mensen
mét een baan omscholen. Het bedrijfs-
leven zou in het overleg van “De regio
werkt” vroegtijdig haar vraag naar per-
soneel moeten inbrengen. Als we enkele
jaren van tevoren weten waar vacatures
en tekorten ontstaan, kan ons onderwijs
leerplichtig als zij nog geen startkwali-
ficatie hebben. (De startkwalificatie is
een diploma van mbo-niveau 2 , havo
of vwo – red.) In 2002 waren er 75.000
jongeren die hun school zonder diploma
verlieten, vorig jaar waren dat er 60.000,
we willen naar 35.000 in 2012. In het
VM2-experiment krijgen vijfduizend
leerlingen de mogelijkheid in één keer
door te stromen van het vmbo naar het
mbo – niveau 2, op dezelfde vertrouwde

het is waar, een ondernemer moet in de
eerste plaats de schoorsteen laten roken.’
Wat bedoelt u?
’Steeds vaker vragen we werkgevers deel
te nemen aan regionale platforms voor
de aanpak van maatschappelijke proble-
men. Zij lopen van overleg naar overleg
en kunnen daar gek van worden. Daarom
wil ik voor een betere afstemming tussen
onderwijs en arbeidsmarkt aansluiten bij
“De regio werkt” van het ministerie van
Sociale Zaken en geen nieuwe overleg-
structuur in het leven roepen.’
Wat doet ‘De regio werkt’?
‘Het doel van “De regio werkt” is om
honderdduizend mensen aan een be-
taalde baan te helpen. Driekwart van
deze mensen zit in de kaartenbakken van
de gemeenten en heeft een uitkering. In
vier pilotgebieden willen we de komende
maanden structureel overleg starten
tussen bedrijfsleven, gemeente en
onderwijs. Van deze regio’s brengen we
beroepsbevolking, arbeidsparticipatie en
opleidingsniveau in kaart. Centraal staat
een optimale afstemming van vraag naar
en aanbod van goed geschoolde (jonge)
veel beter aansluiten op de vraag.’
Het bedrijfsleven vraagt al jaren om
die betere aansluiting. Wat gaat u
anders doen dan uw voorgangers
om aan deze wens tegemoet te
komen?
‘Er zijn jongeren op het vmbo die al op
hun veertiende, vijftiende jaar weten in
welke sector ze willen werken. Daarom
wil ik al op vmbo-niveau het onderwijs
laten aansluiten op de arbeidsmarkt. De
vakscholen van Hans de Boer, voorzitter
Taskforce Jeugdwerkloosheid, passen
hierbij. Een vakschool is een publiekpri-
vate technische opleiding binnen het
reguliere vmbo/mbo, dat jongeren een
vak leert, zoals metselaar of technisch
tekenaar, en hen een baan in dat vak
garandeert. Inmiddels zijn er dertien vak-
scholen in Nederland. Er zijn nu al meer
aanmeldingen dan plaatsen.”
Daarmee voorkomt u ook vroegtij-
dige schoolverlaters?
‘Ja, dit soort initiatieven voegen echt iets
toe. De vakscholen mogen bovendien
deelnemen aan het VM2-experiment.
Sinds 2007 zijn jongeren tot 18 jaar
actualiteit
school, met dezelfde docenten. Zij
hoeven geen vmbo-examen te doen. De
Tweede Kamer had aanvankelijk bezwaar
tegen mijn plan, dat ik in december vorig
jaar heb ingediend. Ze was bang dat nog
meer jongeren zonder diploma het mbo
zouden verlaten. Maar er zijn al scholen
die hebben gezegd: we besparen zoveel
tijd als examenvoorbereidingen en exa-
men wegvallen, dat we de vier jaar kun-
nen terugbrengen tot drie jaar. Inmiddels
is de eerste groep leerlingen aan het
VM2-experiment begonnen. De Tweede
Kamer is vanwege het grote enthousias-
me in het veld inmiddels positief over het
experiment. Over 3 of 4 jaar weten we of
het geslaagd is.’
Behalve vakscholen zien bedrijfsscholen
het levenslicht. Grote ondernemingen
ontwikkelen, meestal in samenwerking
met het regionale opleidingscentrum
(ROC), binnen hun muren een mid-
delbare beroepsopleiding. Tussen de
betrokken onderwijsinstelling en bedrijf
of groep van bedrijven worden afspraken
gemaakt over verantwoordelijkheden,
taken en bekostiging. De onderwijsin-
stelling blijft eindverantwoordelijk voor

de ontwikkeling van de leerling en het
halen van een door de overheid erkend
diploma. In de strategische agenda voor
het beroepsonderwijs 2008 – 2011 schrijft
Van Bijsterveldt dat ze de oprichting van
bedrijfsscholen wil stimuleren. Nog meer
onderwijstaken op de schouders van het
bedrijfsleven? Ook in het kader van leer-
werktrajecten en stageplaatsen neemt
het beroep op ondernemers immers toe.
Wordt het niet tijd dat ondernemers
een financiële tegemoetkoming
krijgen voor al die onderwijstaken?
Dan kunnen ze bijvoorbeeld een
stagebegeleider aanstellen.
‘Ik kom zelf uit een mkb-gezin. Ik weet
dat ondernemers vaak tijd tekort komen
en realiseer me heel goed dat je dus
niet altijd ruimte voor stagiaires hebt.
Scholen maken hun opleidingen prak-
tijkgerichter en programmeren daardoor
ook steeds meer stagetijd in de beroeps-
opleidende leerweg (BOL). Dat is een
dagopleiding, waar leerlingen minimaal
40 procent van de tijd op school en dus
maximaal 60 procent in een leerbedrijf
zitten. Het vergoten van de tijd in een
leerbedrijf door scholen maakt het voor
5
het bedrijfsleven zwaarder, maar biedt De vraag is of het voor het bedrijfs-
natuurlijk ook de mogelijkheid om toe- leven behapbaar blijft.
komstige medewerkers te vormen. Dat ‘Beroepsonderwijs is in het belang van
zie je van oudsher al bij de leerling in de het bedrijfsleven. In New York heeft
deeltijdopleiding (BBL), die 4 dagen per telecombedrijf AT&T 100 miljoen dollar
week in een bedrijf werkt en 1 dag op gestoken in de aanpak van voortijdige
school zit. Maar ik zie ook dat scholen schoolverlaters. Ondernemers treden op
echt gaten laten vallen in de begeleiding scholen op als mentor. In Amerika zien
van hun leerlingen in bedrijven. Dat we steeds meer van dit soort projecten.
moet beter en daarom onderzoek ik op Ze werken. Het bedrijfsleven zal ook
dit moment de mogelijkheid van een veel meer energie moeten steken in
prikkel in de wet en/of de bekostiging beroepsoriëntatie, eigenlijk al op de
van scholen, waarbij ik de tevredenheid basisschool. Jongeren hebben geen idee
van bedrijven wil laten meewegen.’ wat techniek inhoudt en wat je ermee
Curriculum Vitae
Janneke Marlene (Marja) van Bijsterveldt-Vliegenthart
Geboren op 27 juni 1961 te Rotterdam.
1981 – 1990 werkzaam in de gezondheidszorg als verpleegkundige
1990 – 1994 lid gemeenteraad Almere voor het CDA, waarvan het laatste jaar als
fractievoorzitter
1990 – 1993 wethouder sociale zaken en welzijn van Almere.
1994 – 2002 burgemeester Schipluiden (Westland)
2002 – 2007 voorzitter CDA
Sinds 22 februari 2007 staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in
het Vierde Kabinet-Balkenende.
6 NoordNieuws december 2008

kan doen. Laat het zien! Natuurlijk moet

het behapbaar blijven voor het bedrijfs-
leven. Maar wat behapbaar is, kan ik hier
in Den Haag niet bepalen. Dat moet op
regionaal niveau gebeuren. Van belang
is dat het bedrijfsleven representatieve
mensen naar het regionale overleg van
gemeenten, bedrijfsleven en onderwijs
afvaardigt, mensen die met de voeten
in de praktijk staan. Daar ontbreekt het
nog wel eens aan.’

hoe kan onderwijs inspelen op

vraag naar technisch personeel van-
uit de energiesector?
‘Als het regionale bedrijfsleven de
behoefte naar personeel duidelijk voor
ogen heeft (in termen van kennis en
vaardigheden) en de loopbaanperspec-
tieven (die vaak heel goed zijn!) helder
zijn, dan kunnen jongeren uit de regio
daarop hun studiekeuze baseren. Dat
neemt niet weg dat het een individuele
keuze van jongeren is om een richting positie van afgestudeerden transparanter het nodige. Zo maakt COLO steeds meer
te kiezen. Jongeren kunnen nu eenmaal maken en duidelijker studiekeuzevoor- zichtbaar wat de kans op werk is voor
niet worden gedwongen om een bepaal- lichting bieden waardoor jongeren een afgestudeerden van de diverse mbo-
de opleiding te volgen. Maar een school meer afgewogen keuze kunnen maken. opleidingen. Deze informatie is op de
kan wel de te verwachten arbeidsmarkt- Overigens gebeurt er op dit terrein al website van COLO raadpleegbaar.” <

(advertentie)

Oosteinde 4b Postbus 145 9300 AC Roden

T 050 50 15 455 F 050 50 15 456
www.schuurmans.nl
E info@schuurmans-advocaten.nl

>B
 oelens Jorritsma biedt al haar woonconsumenten in het
noorden sinds 8 december een digitaal woondossier aan. Het
digitale woondossier is een website voor de eigen woning,
waarop de koper zelf eenvoudig onder andere foto’s kan
plaatsen en een dagboek. Daarnaast wordt de mogelijkheid
geboden verhuisplanningen te maken en de nutsvoorzieningen
te regelen. Ook ontvangt de consument herinneringen met
betrekking tot zaken als het versturen van verhuisberichten.
>A
 rriva heeft een akkoord bereikt met de provincie Fryslân
in een geschil over het busmaterieel in Zuidoost Fryslân. De
provincie Fryslân startte de boete-procedure nadat Arriva de
dienstregeling niet volledig uitvoerde met bussen met een lage
instap. Arriva verzorgt het vervoer in dit concessiegebied weer
volledig met lagevloerbussen waarmee het voldoet aan de
concessievoorwaarden. De provincie Fryslân zet op haar beurt
de boete-procedure stop,
>A
 lgemeen Belang werkt ter ere van haar 75-jarig bestaan
samen met Stichting De Brug provincie Groningen in het
project ‘School en Sport Speciaal Groningen’. Het project wil
kinderen met een verstandelijke beperking de mogelijkheid
bieden wekelijks te sporten in een (reguliere) sportomgeving.
Stichting De Brug provincie Groningen organiseert in totaal vijf
sportdagen die Algemeen Belang financieel ondersteunt. De
sportdagen worden georganiseerd op de vijf ZMLK-scholen in
de provincie Groningen.
>N
 UON is een stap dichterbij hervatting van de bouw van de
elektriciteitscentrale NUON Magnum gekomen. De minister
van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit heeft een Beslissing
op Bezwaar afgegeven. De minister acht de meeste bezwaren
die zijn ingediend tegen de bouw van de centrale ongegrond.
Wel schrijft zij in haar Beslissing op Bezwaar enkele extra maat-
Bedrijfsnieuws
regelen voor om de nieuwe centrale zo verantwoord mogelijk
in de omgeving in te passen. De Beslissing op Bezwaar is afge-
geven in het kader van de Natuurbeschermingswet.
> Totaalduurzaam.nl is onlangs als partner aangesloten bij
MVO Nederland, een kennis- en netwerkorganisatie die het
bedrijfsleven stimuleert maatschappelijk verantwoord te
ondernemen. Totaalduurzaam.nl is een online (in)koopcentrum
met meer dan 1100 energiebesparende producten. Totaalduur-
zaam.nl is een onderdeel van ANY Concept bv.
>D
 SW Stadspark heeft een overeenkomst gesloten met
Administratiekantoor Kuipers over het onderbrengen van de
bedrijfs- en verenigingsadministraties voor derden die tot op
– Geef uw bedrijfsnieuws door via noordnieuws@vno-ncwnoord.nl –
7
heden bij Zodiak werden uitgevoerd. Vanaf 1 januari 2009 wor-
den deze voortgezet door Administratiekantoor Kuipers. De
twee medewerkers van Zodiak Administratief bedrijf worden
op basis van detachering bij Administratiekantoor Kuipers BV
geplaatst. Inzet van de samenwerking is het bevorderen van
arbeidsontwikkeling voor de administratieve medewerkers van
Zodiak.
>N
 HL Kenniscentrum Jachtbouw gaat tien bestaande mo-
torjachten uit de verhuurbranche duurzaam ombouwen. De
dieselaandrijving van de boten wordt vervangen door elektro/
hybride aandrijving. Het project ‘Elektrificering van de Friese
verhuurvloot’ van het Kenniscentrum Jachtbouw is door Pro-
vinciale Staten goedgekeurd in het kader van het programma
Fryslân Fernijt. De provincie ziet in het project een kans om de
aanwezige kennis voor innovatie te benutten.
>D
 e Jong & Laan accountants belastingadviseurs hebben hun
nieuwe kantoor op het Europapark in Groningen feestelijk in
gebruik genomen. Zij zijn verhuisd vanuit de binnenstad naar
de nieuwe zichtlocatie aan de A7 waar ze de onderste twee
verdiepingen van het pand huren. De vestiging biedt de ruimte
om nieuwe medewerkers te kunnen huisvesten. Bij de Jong &
Laan werken 850 medewerkers verspreid over 30 kantoren in
Groningen, Drenthe, Overijssel, Gelderland en Flevoland.
>H
 ooghoudt heeft met het product Hooghoudt& Vodkamix de
Innova Klassiek 2004-2008 in de wacht gesleept. Voor de prijs
kwamen 140 producten in verschillende categorieën in aanmer-
king. Deze producten hebben allemaal met elkaar gemeen dat
de introductiedatum in 2004 lag en nog altijd in de schappen
van de Nederlandse supermarkten te vinden zijn. Hooghoudt
was genomineerd in de categorie alcoholische dranken. Ten
tijde van de introductie van Hooghoudt& Vodkamix was een
prijzenoorlog aan de gang, waarbij er voor nieuwe producten
des te minder tijd was om zich te bewijzen.
>G
 roningen Airport Eelde heeft op 12 november jl. haar
185.000ste passagier van dit jaar verwelkomd. Met dit resultaat
heeft Groningen Airport Eelde het record van 2003 ruim ver-
broken. Toen maakten 178.000 passagiers gebruik van de lucht-
haven. De 185.000ste passagier, de heer Bosma uit Steenwijk,
werd door Luchthavendirecteur Jeroen Meulendijks feestelijk
onthaald met champagne.
8 NoordNieuws december 2008
Goede tijden, slechte tijden
De invloed van de kredietcrisis op de advocatuur
De gevolgen van de kre-
dietcrisis worden zowel in
negatieve als positieve zin
ondervonden in de advoca-
tuur. In mindere tijden wordt
misschien wel nog meer dan
in goede tijden een beroep
gedaan op de advocatuur.
Bij een inschatting van de gevolgen
van de kredietcrisis binnen de advoca-
tuur, dient een onderscheid gemaakt te
worden tussen de echte grote kantoren,
die voornamelijk in het westen van het
land voorkomen, en de middelgrote en
kleinere kantoren, verspreid over heel
Nederland. Voor de hele grote advo-
catenkantoren (80 – 100 advocaten of
meer) kan de stelling worden geponeerd
dat slechte tijden voor hen niet bestaan.
Als het economisch goed gaat, wordt
hun hulp ingeroepen bij overnames,
fusies, uitgebreide patentgeschillen. In
mindere tijden, zoals thans, dient veel
werk te worden verleend ten behoeve
van de financiële wereld. Denk aan reor-
ganisaties, het opzetten van sterfhuiscon-
structies, etc..
Inmiddels hebben deskundigen al voor-
speld dat ook de strafrechtadvocaten in
ieder geval niet onder de financiële crisis
zullen lijden. Recessies schijnen gepaard
te gaan met een hogere criminaliteit.
Burgers en buitenlui, waaronder onder-
nemers, zijn zodoende gewaarschuwd.
Men doet er als ondernemer goed aan
om meer oog te hebben voor eventuele
(interne) fraude en/of criminaliteit.
Tevens zijn er reeds legio bedrijven die
de financiële crisis in zoverre gebruiken,
danwel zelfs enigszins misbruiken, om
hun organisatie met rigoureuze hand te
stroomlijnen. Deze (arbeidsrechtelijke)
R.W. Lagerwaard
r.w.lagerwaard@schuurmans-advocaten.nl
reorganisaties worden vaak begeleid
door daarin gespecialiseerde advocaten.
Ook zij kunnen betere tijden tegemoet
zien.
Kantoren die voor particulieren optre-
den krijgen zowel te maken met een
toename als afname van zaken. Zo
wordt er in economisch slechtere tijden
enerzijds meer gescheiden (onenigheid
over o.a. de financiën) terwijl anderzijds
minder vaak bijstand verleend wordt bij
burenruzies, omdat de burger daar sim-
pelweg zijn goede (schaarsere) geld niet
meer aan wenst uit te geven. Niet dat er
minder geschillen zijn, maar zij worden
anders (of niet) opgelost.
Vooral binnen het ondernemingsrecht
is een verschuiving waarneembaar. De
overnamemarkt is in het derde kwartaal
van dit jaar nagenoeg ingestort. Een en
ander valt af te leiden uit publicaties
op OverFusies.nl. De grootste recente
overname kan op het conto van de Ne-
derlandse staat worden bijgeschreven. Zij
was het die Fortis, inclusief ABN-AMRO
bank, opkocht. Overnames die te bestem-
pelen zijn als ‘zonder franjes’ waarbij de
aankopende partij voldoende geld heeft
en dit niet hoeft te lenen, vinden nog
steeds plaats. Maar ingewikkelde over-
names waarbij (financiële) syndicaten
worden ingeschakeld, zijn thans haast
non-existent. Tevens valt in de sector her-
structurering en insolventie de toename
van het werk op, hetgeen alleen maar zal
toenemen. De laatste jaren was er sprake
van een tendens van steeds minder faillis-
sementen op jaarbasis, wat zeer zeker zal
gaan veranderen.
In Noord-Nederland kan geconstateerd
praktijk
worden dat een aantal kantoren het
zekere voor het onzekere neemt. Advo-
catenkantoren kijken voornamelijk naar
hun duurste kostenpost, namelijk hun
medewerkers. Van enkele kantoren is
al bekend dat zij medewerkers hebben
aangemoedigd om naar een andere
werkkring om te zien. Een en ander vindt
meestal in stilte plaats, maar in de bran-
che spreekt het zich vrij snel rond. Echter
zo massaal als bijvoorbeeld in de Ver-
enigde Staten, waar honderden advoca-
ten op straat worden gezet, zal het hier
in Nederland niet plaatsvinden. Dit laat-
ste is mede het gevolg van het feit dat
het percentage advocaten per honderd-
duizend inwoners hier aanmerkelijk lager
ligt dan in de Verenigde Staten. Ook in
Engeland zijn de tijden in de advocatuur
slechter dan hier in Nederland, getuige
de verhalen dat zaken als kantooruitjes,
broodjes bij een vergadering en koffie
tijdens intern overleg worden geschrapt.
Het ziet er niet naar uit dat het hier ooit
zo ver zal komen, doch wanneer dat het
geval is, dan is het daadwerkelijk: armoe
troef. <
 9

Hoezo, nuchtere Groningers?

COLUMN

Het lijkt op het eerste gezicht een ’mission impossible’, maar de

realiteit is dat steeds meer mensen serieus aandacht vragen voor
het onderwerp van een kabelbaan in Groningen. Al tijden wordt
gekeken naar een oplossing voor de alsmaar sterk toenemende
stroom mensen die zich dagelijks van buiten de stad Groningen
naar de binnenstad verplaatst. Met de kabelbaan krijgt het
openbaar vervoer een nieuwe impuls. Men hoeft niet meer te
wachten tot er een bus, trein of tram vertrekt, je stapt gewoon
in. De kans op vertraging is er niet. Een tocht van het Europa-
park naar de Grote Markt duurt ongeveer tien minuten.

Recentelijk is een debatavond georganiseerd over de kabelbaan.

Deze debatavond werd georganiseerd op initiatief van Jan
Evenhuis van de VVD in samenwerking met de JOVD. Tijdens het
debat hield de Oostenrijkse kabelbaanfabrikant Doppelmayr een
presentatie. Doppelmayr schat de kosten van een baan tussen
het Europapark en de binnenstad op 25 miljoen euro.
Het idee voor een kabelbaan – op het traject Europapark,
UMCG, het Groninger Forum – kreeg in eerste instantie niet
voldoende steun bij B en W van de gemeente. Nu de tram op dit
traject is afgeblazen, komen de kaarten voor de kabelbaan an-
ders te liggen. In de gemeenteraad kijkt men thans welwillend
naar dit initiatief. Daarnaast ben ik als voorzitter VNO-NCW Gro-
ningen positief gestemd over de hernieuwde belangstelling voor
dit initiatief. Niet alleen voor forenzen en winkelend publiek is
de kabelbaan namelijk een interessante manier van vervoer. Met
de komst van de kabelbaan naar de Groninger binnenstad, lijkt
Groningen verzekerd van een permanente stroom bezoekers,
terwijl de baan tegelijkertijd parkeerproblemen oplost.
Jaap Borg,
Voorzitter VNO-NCW Groningen

(advertentie) (advertentie)

Het Afierisme*
* Meer weten
over het
Afierisme?
Vraag het
boekje aan:
afierisme@
afier.com

‘Hoe een
accountantskantoor
kan zijn’

‘Inzicht in
structuren’
mr. André Kool FB Handelsweg 16c
belastingadviseur/vennoot Tynaarlo
T (0592) 53 09 53

mensen voor cijfers www.afier.com

Afier 86x134 Kool.indd 1 03-07-2008 13:21:33

10 NoordNieuws december 2008 Akke Groenewoud Foto’s: Jan Buwalda
a.groenewoud@vno-ncwnoord.nl

Sterke verhalen
Women in Business 2008

De Zakenvrouw van het

Noorden 2007, Alice Wösten-
Kreeft, zei het vorig jaar al:
“Vrouwen in topfuncties
hebben een meerwaarde.”
Dit bleek wel toen voor de
Profiel Renske Bos
Als mede-eigenaar van Bos&Bos Catering (2003), het Koetshuys Ennemaborgh
(2004) en Brasserie Bites (2006) heeft Renske Bos met haar zakelijke instinct en
onuitputtelijke drive een prachtige portfolio opgebouwd als succesvolle Noorde-
lijke onderneemster. In 2003 startte zij het succesvolle cateringconcept Bos&Bos
Catering; een bedrijf dat binnen de afgelopen jaren is uitgegroeid tot een nog
steeds vernieuwend cateringconcern met vele terugkerende opdrachtgevers.

vereniging
verkiezing voor Zakenvrouw
van het Noorden 2008 een Voordat de uitslag van de verkiezing Noorden. In een terugblik op haar jaar als
recordaantal kandidaten werd bekend werd gemaakt door juryvoorzit- zakenvrouw van het noorden gaf Wösten
ter Eric Jansen, directeur van de Noor- aan dat het winnen van de verkiezing
opgegeven. delijke Kamer van Koophandel, was het onvermoede gevolgen met zich mee heeft
woord aan Alice Wösten, directeur van gebracht. Variërend van het werkelijk
Onder luid gejuich werd Renske Bos HanzeConnect. Zij won in 2007 als eerste overal voor gevraagd worden, tot het feit
van Bos& Bos Catering op 28 oktober de Verkiezing van Zakenvrouw voor het dat het voor HanzeConnect de nodige
jl. uitgeroepen tot Zakenvrouw van het
Noorden 2008. In een bomvol Martinplaza
in Groningen werd de kersverse zaken-
vrouw van het noorden 2008 uitbundig
onthaald. Naast Renske Bos waren Alfride
Groenewold van Area Reiniging en Ma-
non Copini van ING genomineerd voor de
prijs die dit jaar voor de tweede keer werd
uitgereikt. Het drietal was eerder door
een negenkoppig jurypannel geselecteerd
uit de groep van 11 zakenvrouwen die
zich kandidaat hadden gesteld voor de
verkiezing. Een absoluut record. Met de
verkiezing van Renske Bos is gekozen voor
kenmerkend ondernemerschap. Renske
Bos straalde dat vooral uit. Door zowel de
jury als het publiek werd dit overtuigend
beloond.

bekendheid en handel heeft opgeleverd.
Hoewel het winnen van de titel Wösten
geen windeieren heeft gelegd, beschreef
ze ook de keerzijde. Het voortdurende
bewustzijn als roll-model was soms zwaar:
‘Ineens verkondigde ik niet meer een
persoonlijke mening of overtuiging, maar
leek het wel of het een waarheid was
waarop ook ik kon worden afgerekend.’
Het feit dat bovendien werd verwacht dat
Wösten vrijwel overal ‘ja’ op zou zeggen,
of het nu om een bestuursfunctie of am-
bassadeursrol ging, eiste op den duur z’n
tol. ‘Het winnen van de titel heeft daar-
mee toch een extra druk op de organisatie
HanzeConnect maar ook op mijn persoon-
lijke situatie gelegd’ aldus Wösten, die
haar man Ben en de medewerkers van
HanzeConnect dankte voor hun support
gedurende het afgelopen jaar.
Boeddhist
Na de inleidende woorden van Alice
Wösten, was het aan Lucia Rijker, veel-
voudig wereldkampioen kickboksen,
actrice en presentatrice om het publiek
te inspireren met haar bespiegelingen.
‘Waar ligt jouw kracht?’ Was de vraag die
Rijker repeterend terughaalde. Want hoe-
wel Lucia Rijker jarenlang ongenaakbaar
was als kickbokser en ook als actrice in de
Verenigde Staten inmiddels naam heeft
gemaakt, gaf zij aan dat haar levensloop
niet bepaald over rozen is gegaan. Ook
een fenomeen als Rijker heeft voortdu-
rend moeten vechten voor haar positie.
Letterlijk en figuurlijk. Want hoe wordt
je als vrouw überhaupt serieus genomen
in de bokswereld? Natuurlijk heeft een
flinke portie fysiek vermogen daaraan
bijgedragen, maar Rijker gaf aan dat het
meeste dat ze in haar leven heeft bereikt,
is geput uit mentale kracht. Als overtuigd
boeddhist heeft Rijker voordurend het
vermogen gehad de negatieve ervaringen
die zich in haar leven aandienden om
te zetten in positieve energie. Energie
waarmee ze zelf ‘the best female fighter
in the world’ werd en waarmee ze velen
in haar directe en indirecte omgeving
motiveerde.
Ambassadeursnetwerk
Ook het noordelijk bedrijfsleven heeft er
een groot zakelijk belang bij meer vrou-
wen op te nemen in het management.
Om dat te bevorderen hebben zeventien
grote werkgevers in het noorden zich
verenigd in een regionaal netwerk. Van
Gasunie tot Alescon, van de Regiopolitie
Drenthe tot partijen in de Geestelijke
Gezondheidszorg. Ook VNO-NCW Noord
ondersteunt dit initiatief. ‘Ambassadeurs’
van deze werkgevers en vertegenwoordi-
gers van andere betrokken partijen zoals
vakbonden en de RUG kwamen op 10
november jongstleden voor het eerst bij
elkaar in het NAM-hoofdkantoor in Assen
voor een debat over de kansen en hinder-
11
Federatie Zakenvrouwen:
De vrouwelijke ondernemer
van 2008
De Groningse Joke van der Ven is
op 10 november 2008 in Utrecht
uitgeroepen tot Dé Vrouwelijke
Ondernemer 2008. ’We hebben
Groningen hiermee op de kaart
gezet’ riep de directeur-eigenaar
van Briefopbestelling na afloop.
Joke van der Ven was door VNO-
NCW Noord gekandideerd voor
deze prestigieuze verkiezing. De
prijs, ook wel FZ-award genoemd, is
voor de vierde keer uitgereikt. Het is
de prijs van de Federatie Zakenvrou-
wen en bedoeld voor ondernemen-
de vrouwen. De FZ-award heeft als
eis dat de onderneemster minstens
drie jaar een eigen onderneming
runt. Van der Ven begon in 2004
met Briefopbestelling. Via internet
kan men bij dit bedrijf een sollicita-
tiebrief of CV bestellen, maar ook
een rouwbrief of een liefdesbrief.
In Nederland werken reeds 150
medewerkers voor Van der Ven. Ook
in Duitsland, België, en Engeland
heeft Van der Ven vestigingen. En in
China gaat ze binnenkort de markt
op. Joke van der Ven won in 2007
de Jonge Ondernemersprijs van
Noord-­Nederland.
nissen om meer vrouwen in de top van
het noordelijk bedrijfsleven te krijgen.
Onderzoek van onder andere McKinsey
en The Economist wijst uit dat bedrijven
met meer vrouwen in de directiekamer
meer winst en hogere verkoopresultaten
behalen. <
12 NoordNieuws december 2008
Bondgenoot Brussel
Forse investeringen in Noord-Nederland
Regionaal beleid is sinds kort de grootste financiële poot van het Euro-
pese beleid. Met een budget van 347,4 miljard voor 2007-2013 (35,6%
van het EU-budget voor dezelfde periode) werd het landbouwbeleid
ingehaald. Daarmee wordt fors geïnvesteerd in regionale ontwikkeling.
Kurt Vander Eecken werkt sinds 1991
voor de Europese Commissie en houdt
zich binnen het Directoraat Generaal voor
Regionaal Beleid bezig met Nederland.
Het was een bewuste keuze om voor dit
beleid te werken: ‘Mensen willen zich vaak
identificeren met een geografische entiteit.
Doordat markteconomie, informatie en
fysieke mobiliteit steeds minder gehinderd
worden door nationale grenzen, vervagen
deze laatste. Daardoor wint het niveau
regio sinds een tiental jaren aan belang.
Mijn ervaring met regio’s in verschillende
lidstaten heeft mij overtuigd dat er een
specifieke kracht van uitgaat. Ze zijn vaak
dichter bij mensen dan een natie, maar
hebben toch een zekere economische,
culturele, politieke massa. En deze herken-
baarheid, dit “thuis”-gevoel, speelt volgens
mij voor velen mee in de keuze van de
omgeving waar ze gaan wonen en werken.
Dit persoonlijke gezichtspunt sluit aan
bij de hoofddoelstelling van het Europese
regionale beleid: de mensen kansen bieden
om zich te vestigen en ontplooien niet al-
leen in de meest welvarende delen van een
land, maar net zo goed in regio’s waar de
ontwikkeling niet zo vlug is gegaan. Hier-
door en hiervoor wordt optimaal gebruik
gemaakt van het regionale potentieel.’
In 2006 onderhandelde de Europese
Commissie met lidstaten en regio’s over
de programmaperiode 2007-2013 van het
Europese Fonds voor Regionale Ontwik-
keling (EFRO). Voor elk van de vier Ne-
derlandse landsdelen (noord, oost, zuid en
west) werd een operationeel programma
vastgesteld. Tijdens de onderhandelingen
was het soms moeilijk om de juiste balans
te vinden tussen enerzijds de aspiraties
(advertorial)
van Nederland als natie en anderzijds de
wensen van de regio’s. Het zijn dan ook in-
tensieve onderhandelingen geweest, waar-
bij de wensen van de nationale overheid
niet altijd ingewilligd werden. Volgens
Vander Eecken steunt het regionale beleid
in de programma’s – eens de hoofdlijnen
op niveau van Europa vastliggen en voor
zover in overeenstemming met nationaal
gecoördineerde acties - voornamelijk op
wat de regio’s zelf voorstellen: ‘Vermits de
regio’s het best geplaatst zijn om hun spe-
cifieke noden en sterkten te kennen, blijft
de Europese Commissie op redelijk grote
afstand wat betreft de concrete invul-
ling van de overeengekomen prioriteiten.
Subsidiariteit dus.’
Wat is de doelstelling voor
Noord-Nederland?
‘Noord-Nederland heeft nog een achter-
stand in te halen. Daarom werd voor het
Operationeel Programma voor Noord-
Nederland een relatief grotere investe-
ring gereserveerd dan voor de andere
landsdelen. Uiteindelijk is de doelstelling
dat het bruto regionale product en de
werkgelegenheid tijdens de periode 2007-
2013 procentueel sneller groeien dan het
Nederlandse gemiddelde. De afname van
de werkloosheid moet onder het Neder-
landse gemiddelde komen te liggen en de
uitgaven voor Onderzoek en Ontwikke-
ling moeten zich minimaal gelijk ontwik-
kelen als het nationale gemiddelde. Om
dit te bereiken zijn drie sleutelgebieden in
Noord-Nederland aangewezen die een rol
kunnen spelen op internationaal niveau:
Energy Valley, het Watercluster en (multi)
sensortechnologie (met als belangrijkste
project ASTRON/LOFAR). Daarnaast
zijn een aantal speerpuntsectoren be-
noemd in verband met een groot innova-
tiepotentieel: agribusiness, chemie, com-
merciële zorg, life sciences, scheepsbouw/
metaal en toerisme. Voor de invulling is in
totaal zo’n 372 miljoen euro beschikbaar
waarvan bijna 170 miljoen euro afkomstig
van de Europese Unie.’
Wat kunnen ondernemers met dit
programma?
‘Om voor subsidie in aanmerking te
komen, moeten ingediende projecten aan-
sluiten bij de genoemde sleutelgebieden of
de speerpuntsectoren. Bovendien moet het
project voldoende kritische massa hebben.
Wanneer een ondernemer in zijn eentje
een project indient, is deze minder kans-
rijk dan wanneer een collectief van onder-
nemers met een voorstel komt. Projecten
kunnen worden ingediend bij de noorde-
lijke provincies. Daar zitten mensen met
kennis van de Europese regelingen en die
kanaliseren welke projecten het beste bij
welke subsidiekanalen passen. Dat gebeurt
al in een vroeg stadium. Vaak gaan ze om
tafel met mensen met een idee en helpen
ze mee om die ideeën in een concrete vorm
te gieten, zodat het als projectvoorstel kan
worden ingediend.
Vervolgens worden de projecten in noor-
delijk verband beoordeeld. Vaak bestaat
hierover misverstand maar de Europese
Commissie laat zich niet in met de selectie
van individuele projecten. Om mee te be-
slissen over het al dan niet opportuun zijn
van cofinanciering van één of ander pro-
ject, zijn wij meestal niet goed geplaatst,
dus dat wordt overgelaten aan de mensen
van de betreffende provincies en het SNN.’
Afgaande op de cijfers waarover we be-
schikken, doet Noord-Nederland het qua
projecten erg goed. Waar het gaat om het
oormerken van geld voor projecten heeft
Noord-Nederland op dit moment de kop-
positie ten opzichte van andere landsdelen.
Dat is vooral te danken aan de samenwer-
king in het SNN. Vander Eecken: “Op het
moment dat de Europese Commissie haar
akkoord gegeven had voor het Operatio-
neel Programma Noord, had het noorden
al een aantal grote projecten in voorberei-
ding, die nu in een vergevorderd stadium
van goedkeuring zitten. Hierbij haalt
het programma voordeel uit de rol die
SNN speelt want via hun vele contacten
bereikt de informatie over de beschikbare
middelen binnen de kortste keren net die
ondernemers die op innovatieve wijze het
economische weefsel van Noord-Neder-
land kunnen helpen versterken.’
 Hans van der Stijl 13
stijl@awvn.nl

navigeren in de mist
Lange termijnvisie bij slecht zicht

De ondernemingswereld staat
Werkgeversvereniging AWVN verleent diensten rond onder meer arbeidsvoor-
op scherp: de Crisis dreigt
praktIjk

waarden (cao’s), functiewaardering, arbeidsrecht, beloningssystemen, competen-

toch een Recessie te worden. tiemanagement en sociale innovatie. AWVN werkt nauw samen met VNO-NCW.
Het hoofdkantoor is gevestigd in Den Haag. AWVN heeft vestigingen in Haarlem,
Voor velen voelt de huidige si- Barendrecht, Apeldoorn, Roermond en Groningen. Meer informatie: www.awvn.nl
tuatie als een dichte mist met of neem contact op met de AWVN-werkgeverslijn, 070 850 86 05.

zo’n 20 meter zicht. Er valt

niet te navigeren, dus blijven
we even stilstaan.
Momenteel wordt veelal nog een
afwachtende houding aangenomen.
Orders worden stopgezet, aankopen uit-
gesteld en beslissingen op de lange baan
geschoven. Dat geeft aan dat onderne-
mers voor de korte termijn ongerust zijn
en hopen dat de economie wel weer
aantrekt wanneer de mist is opgetrok-
ken en de rust enigszins terugkeert. Deze
ondernemers willen graag maatregelen
nemen om op dat moment te anticipe-
ren. Dat blijkt bijvoorbeeld duidelijk uit
de vele verzoeken vanuit ondernemingen
om werktijdverkorting. Bedrijven willen
hun duur verworven en pas ingewerkte
personeel niet de laan uitsturen als het
even minder gaat. Dat wordt beschouwd
als een ongewenste korte termijnreactie,
omdat dit zowel intern als extern veel
onrust en onzekerheid teweegbrengt. In
essentie gezonde bedrijven verwachten
hun personeel binnenkort weer nodig te
hebben.
De krapte op de arbeidsmarkt is mis-
schien nu even minder zichtbaar, maar
het risico van een tekort is op iets
langere termijn nog zeer nadrukkelijk
aanwezig. Om dezelfde redenen is het
verstandig om bij onderhandelingen over
arbeidsvoorwaarden rekening te houden
met die lange termijn. Alhoewel we met
z’n allen nu heel reactief reageren op
de huidige onzekere periode, biedt deze
voor de goede verstaander ook kansen
om structureel anders tegen de invulling
van bepaalde arbeidsvoorwaarden aan
te kijken. Na de recessie komen we toch
weer terecht in de lange termijnproble-
matiek van vergrijzing en krapte, en daar
moeten we dan ook nu al rekening mee
houden.
Zo kunnen mogelijk afspraken worden
gemaakt over flexibilisering bij de inzet
van medewerkers. Immers, niet alleen
in de macro-economie zitten pieken en
dalen, ook op bedrijfsniveau komen
altijd drukke en minder drukke periodes
voor. Denk bijvoorbeeld ook aan de wijze
waarop de inzetbaarheid van werkne-
mers wordt bevorderd. Juist in tijden dat
de inzet van het personeel wat lager kan
is er ruimte voor aanvullende scholing,
een investering waar zowel de werkgever
als de werknemer baat bij heeft. Welke
maatregelen passend zijn is vanzelfspre-
kend afhankelijk van de bedrijfssituatie.
Een frisse blik kan u helpen door de mist
de kansen te zien, en daar een invulling
aan te geven waar u tot ver na de reces-
sie plezier van heeft. <
14 NoordNieuws december 2008
Noorderling met een zachte G
Bij het afscheid van Hans Haerkens
De carrière van Hans Haerkens bij VNO-
NCW Noord begon met een toevallige
blik in de advertentiebijlage van het NRC,
waar gevraagd werd naar een secretaris
VNO Noord-Nederland. ‘Ik was vooral ge-
raakt door VNO-NCW, want ik vond een
ondernemers-collectief met Alexander
Rinnooy Kan als voorzitter een span-
nende werkgever. Op hetzelfde moment
werd ik gevraagd voor een aantrekke-
lijke positie bij Afvalbedrijf Rotterdam.
Maar ik heb de keuze geen moment
betreurd.’
Tot dan toe was Hans Haerkens na
gymnasium, Nijenrode, een masterstudie
international business in de VS, werk-
zaam geweest bij Cargill en Campbell
Soup. ‘Daarna werd ik door mijn vader
gevraagd mijn bijdrage te leveren aan
het champignonbedrijf te Oeffelt. Een
vraag die net op tijd kwam, omdat ik op
het punt stond in Amerika aan de slag te
Daan Bultje
d.bultje@vno-ncwnoord.nl
gaan. Gedurende de vakanties en in mijn
vrije tijd was het volstrekt normaal actief
te zijn in het familiebedrijf. Zelf was ik
er nooit zo mee bezig geweest dat het
ook mijn bedrijf zou kunnen worden. Ik
vond het vanzelfsprekend iets terug te
doen voor de kansen die ik had gekregen
dankzij het thuisfront. Samen met mijn
broers heb ik ruim zeven jaar het bedrijf
geleid. Een middelgroot bedrijf met 120
medewerkers. Ik heb daar geleerd wat
het betekent in een marktomgeving
actief te zijn en verantwoordelijkheid te
dragen. Uiteindelijk is het bedrijf in an-
dere handen overgegaan en ben ik zelf
naar Groningen vertrokken.’
In het kantoor van VNO Noord-Nederland
ontdekte Haerkens gaandeweg pas wat
het werk van een algemeen secreta-
ris inhield. ‘We deelden de etage met
AWVN en FME-CWM. Mannenbroeders
Hans Haerkens was de afge-
lopen vijftien jaar gezichts-
bepalend voor VNO-NCW
Noord. Als Brabander bleek
hij goed te kunnen aarden
temidden van de nuchtere
noorderlingen. Een afscheids-
interview over de kracht van
het collectief, engagement en
noordelijk ondernemerschap.
in de strijd tot de dag van vandaag. De
organisatie kende vier personen en de
onderlinge band was intensief. Het werk-
geversfront was destijds ook in de regio
behoorlijk verdeeld met liefst vijf collecti-
viteiten. Zonder valse overdrijving waren
we geen fractie van wat we nu zijn. In de
loop van de tijd is er erg veel veranderd.
Ik ben er wel achter gekomen hoeveel
kracht te mobiliseren valt door collectief
op te treden en hoeveel kennispotentieel
er in ondernemend (Noord-)Nederland
zit. Om dat optimaal te benutten is het
zaak vooruit te kijken en de juiste strate-
gie te kiezen. Polderen beheersen we hier
tot in de vingertoppen.’
Op basis van de opgedane ervaring kon
Hans Haerkens ook eigen accenten leggen
binnen de organisatie. Een belangrijk
voorbeeld daarvan is het gegeven dat
VNO-NCW Noord zich breder betrokken

voelt dan alleen bij zaken die onderne-
mers direct raken.
’Maatschappelijke vraagstukken zijn niet
het exclusieve domein van de politiek.
Ondernemers zijn betrokken bij hun om-
geving en zijn ook bereid actief uiting te
geven aan hun engagement.’ Een ander
belangrijk accent is de positionering van
VNO-NCW Noord binnen de internatio-
nale context. ’Noordelijke ondernemers
leven niet op een eiland. Velen weten hun
markten uit te breiden naar andere regio’s
in binnen- en buitenland. Het is belangrijk
vanuit een sterke regionale verbonden-
heid te blijven acteren in een globalise-
rende wereld. Niet achterom kijken maar
vooruit. De grenzen vervagen, dus ook de
mentale barrière moet geslecht worden.
Om ondernemers daarbij te faciliteren
is vorig jaar het VNDU opgericht. Die
samenwerking richting het oosten zal in
de komende jaren alleen nog maar verder
worden uitgebouwd.’
Er zijn weinig mensen die zo gepassio-
neerd spreken over Noord-Nederland.
Voor mensen die Hans Haerkens niet ken-
nen zal het wellicht enige verbazing wek-
ken hoe iemand met Brabantse tongval zo
vol vuur over de noordelijke zaak spreekt.
Haerkens: ’Ik ben vanaf mijn eerste
kennismaking met deze regio geholpen
en gesteund door mensen die het voor
me opnamen. Gevraagd en ongevraagd.
vereniging
Het was een vorm van thuiskomen. Ik
wist me omringd door mensen die in hun
omgeving het verschil maakten. Heel veel
kanjers die mijn denken en doen hebben
beïnvloed. Mijn kinderen zijn hier gebo-
ren en getogen en spreken inmiddels met
een harde g. Daarbij gaf het werk me erg
veel energie. Never a dull day. Ik genoot
met volle teugen van maatschappelijk
relevant bezig kunnen zijn voor dit lands-
deel. Het heeft me altijd licht verbaasd
dat ik hiervoor maandelijks een financiële
beloning ontving. Daarbij denk ik dat het
voor een zuiderling gemakkelijker aarden
is in het noorden dan voor een noorder-
ling in het zuiden.’
VNO-NCW Noord was in de afgelopen
jaren een belangrijke speler binnen de
noordelijke samenwerking. Haerkens
heeft vanuit die positie ook altijd goed
zicht gehad op de ontwikkeling van de
bestuurlijke samenwerking in Noord-
Nederland. ‘Het georganiseerde bedrijfs-
leven heeft er veel aan gedaan dat het
noordelijke denken zich heeft ontwikkeld.
Ik verwijs naar de Noordelijke Ronde Tafel
(1995-1999) die provincies opriep werk
te maken van noordelijk vormgegeven
ruimtelijk-economisch beleid. Sociale
partners hebben bij herhaling in de SEAN
en SER Noord-Nederland de dames en
heren politici opgeroepen werk te maken
van noordelijk gestroomlijnd overheids-
15
beleid. De lijst met discussieonderwerpen
is eindeloos: mal-contramal, economische
kernzones, de transformatie van regionaal
beleid naar ruimtelijk economisch beleid,
het Langman rapport, provincie-over-
stijgende regiovisies, vestigingslocaties
van ministeries, vermoeiende discus-
sies over FES middelen, het noordelijke
duurzaamheidsakkoord, de identificatie
van de noordelijke Pieken in de Delta,
de natuurlijke en economische waarden
van de Waddenzee, de Zuiderzeelijn en
andere infra-projecten. Deze discussies
hebben allemaal bijgedragen aan beter
gearticuleerd noordelijk denken. Geleide-
lijk ontstond er bij politieke partijen het
inzicht dat provinciale belangen gediend
zijn bij een noordelijke insteek. Bovendien
vereisen nogal wat nieuwe vraagstuk-
ken een provincie-overstijgende aanpak
om voldoende kritische massa te kunnen
mobiliseren. Illustratief voor dit kantelend
denken is bijvoorbeeld het gegeven dat
in het verleden het noordelijke belang
vooral werd afgemeten aan de omvang
van de regionale paraaf in de rijksbegro-
ting. Daar durf je nu niet meer mee aan te
komen als politicus.’
Desondanks moet Haerkens ook consta-
teren dat de noordelijke samenwerking
niet per definitie een opgaande lijn is.
‘Telkens opnieuw zul je op het niveau van
gemeenteraden, provinciale staten en Sa-
menwerkingsverband Noord-Nederland je
positie sterk moeten herdefiniëren, reke-
ning houdend met snel veranderende om-
standigheden. Dingen gaan nooit vanzelf.
Zeker niet op onderwerpen die noodzake-
lijk zijn. Het veronderstelt ook krachtige
bestuurders die het brede verhaal willen
en kunnen vertellen. Politiek gaat over
de toekomst. Mensen verwachten van de
16 NoordNieuws december 2008
politiek dat ze bindend vermogen hebben
en met antwoorden komen over lastige
maatschappelijke vraagstukken.’
Gevraagd naar de meest in het oog
springende gebeurtenissen en dossiers die
Haerkens gedurende zijn tijd heeft mee-
gemaakt, volgt een top 6 in willekeurige
volgorde:
• fusie VNO-NCW in de regio
• w isselwerking onderwijs – arbeidsmarkt
/ aandacht voor ondernemerschap
• p ubliek debat Zuiderzeelijn / ‘hier trek-
ken we de lijn’
• gaswinning Waddenzee
• h oofdlijnen noordelijk ruimtelijk econo-
misch beleid
• v erdieping relatie ondernemend Noord-
Nederland en Noord-Duitsland
Vooral de rol van actieleider die Hans
Haerkens vervulde in het kader van Hier
trekken we de lijn zal velen nog lang bij-
blijven. Middels een intensieve campagne
met als hoogtepunt de demonstratie
op 23 mei 2006 in Den Haag, werd de
doodverklaarde Zuiderzeelijn weer terug-
gezet op de politieke agenda. Uiteindelijk
besloot het kabinet dat de Zuiderzeelijn
niet uit kon en werd een alternatief pak-
ket ingesteld ter hoogte van 2.16 miljard
euro. Het is zeer de vraag of dit bedrag
ook zo hoog was geweest zonder de ac-
ties van Hier trekken we de lijn. Haerkens:
’ik heb bij dit dossier geleerd om het
eindresultaat te aanvaarden, zonder het
te accepteren. Ik ben ervan overtuigd dat
die snelle verbinding er gaat komen, en
waarschijnlijk sneller dan verwacht. ’
Wellicht dat hij vanuit zijn nieuwe functie
bij VNO-NCW in Den Haag nog een
steentje kan bijdragen aan het noorde-
lijke infra-wensenlijstje. Haerkens: ’Ik ga
me in Den Haag bezig houden met de
“wespennest-dossiers”. Denk nu niet wat
sneu. Ik vind dat bijzonder leuk. Onder-
werpen die niet vanzelf gaan. Ruimtelijk
– economische vraagstukken van nati-
onaal belang. Strategische issues zoals
Schiphol, de Maasvlakte, vernieuwende
werklandschappen, het in de praktijk
brengen van de aanbevelingen van
Noordanus, kernenergie, het beter duiden
van knelpuntoplossende investeringen
versus strategische investeringen etc. Het
debat over de Zuiderzeelijn was destijds
in essentie een discussie over een andere
ruimtelijke kaart van Nederland versus de
beperkte ‘Haagse’ insteek dat het hier
een knelpuntoplossende investering zou
zijn. Ook bij VNO-NCW nationaal hebben
we verhalenvertellers nodig die op een
vernieuwende wijze het publieke debat
voeden met – als het even kan - scherpe
observaties.’
Wat betreft de toekomst van VNO-NCW
Noord wil Haerkens nog wel een aantal
zaken benadrukken:
’Koester en kapitaliseer het merk Noord-
Nederland; de ware avant garde wordt
niet ontdekt maar pas later herkend;
wees zelfbewust over je toekomstige
(investerings)-agenda. Ons talent voor
ondergeschiktheid zijn we kwijtgeraakt
en moeten we ook nooit meer terug
willen vinden; houdt vast en werk actief
aan krachtige noordelijke samenwer-
kingsverbanden; de ‘licence to operate’
wordt niet langer alleen afgegeven door
de overheid, zorg ervoor dat je in touch
blijft met je omgeving en handel hiernaar;
Duurzame ontwikkeling zal de basis zijn
van toekomstig economisch handelen;
hoe eerder je hiermee begint des te beter.
Betrek hierin ook de buurregio’s ten volle.
Tot slot dank ik iedereen vanuit het diepst
van mijn hart. Het is veeleer een voorrecht
dan een verdienste zo lange tijd algemeen
secretaris te zijn geweest van VNO-NCW
Noord. Mijn opvolger mag zich gelukkig
prijzen.’ <

Gewerkt aan Water
10 zetels voor zakelijke waterschapspartij
De waterschapsverkiezingen
in een notedop: tegenval-
lende opkomst, relatief veel
ongeldige stembiljetten, een
versnipperde uitslag, maar
wel tien zetels in vijf water-
schappen voor Werk aan
Water.
Bij de invoering van een nieuw kies-
systeem is vooraf lastig te bepalen met
welke uitslag je als partij tevreden zou
moeten zijn. Dat gold ook zeker voor
de afgelopen waterschapsverkiezin-
gen. Deze verkiezingen werden altijd
gekenmerkt door een lage opkomst. Zou
dit veranderen door de deelname van
politieke partijen aan de verkiezingen?
Achteraf moet vastgesteld worden dat de
landelijke opkomst met 24% nagenoeg
gelijk was aan voorgaande edities en
dat de deelname van politieke partijen
niet heeft geleid tot meer kiezers en dus
ook niet tot meer draagvlak onder de
vereniging
bevolking. Sterker nog, het waterschaps-
bestuur is vooral versnipperd geraakt. De
vraag dient dan ook gesteld te worden
wat de meerwaarde is van politisering
van een functioneel bestuur.
De gekozenen namens Werk aan Water:
Hunze en Aa’s: Reest en Wieden: Wetterskip Fryslân:
Pieter Hofstra, Hein in ’t Hout Karst Spijkervet, Dirk Bruins, René Genee
Noorderzijlvest: Velt en Vecht:
Frans Jaspers, Wouter Schep Jan van Keulen
Akke Groenewoud
a.groenewoud@vno-ncwnoord.nl
Werk aan Water was voor de water-
schapsverkiezingen een uniek samenwer-
kingsverband van ondernemersorgani-
saties VNO-NCW Noord, MKB-Noord en
LTO Noord. Nergens anders in Nederland
deed een dergelijke lijst mee. In vijf wa-
terschappen werden 10 zetels behaald:
3 zetels in Reest en Wieden, 2 zetels
in Hunze en Aa’s, Noorderzijlvest en
Wetterskip Fryslân en 1 zetel in Velt en
Vecht. VNO-NCW Noord is tevreden met
dit resultaat. Gemiddeld twee zetels in
vijf waterschappen betekent een stevig
draagvlak voor de zakelijke belangen.
Zeker wanneer de krachten gebundeld
worden met de geborgde zetels ingevuld
door de Kamer van Koophandel, LTO
Noord en het Bosschap.
Het is naar verluid goed vissen in troebel
water, maar in dit geval liepen de ach-
terbannen van de verschillende deelne-
mende partijen misschien wel iets te veel
door elkaar. Menig ondernemer is lid van
een politieke partij en/of natuurorga-
nisatie en vice versa. Dit kan tot gevolg
hebben gehad dat potentiële kiezers
in een innerlijke loyaliteitsstrijd terecht
gekomen zijn. Overigens is het succes van
de partij Water Natuurlijk, sterk gestoeld
op de provinciale milieufederaties, opval-
lend maar niet geheel onverklaarbaar.
17
Het heeft een relatief grote achterban
en de partij was waarschijnlijk een veilig
alternatief voor mensen die vonden dat
politieke partijen niets in de waterschap-
pen te zoeken hebben en voor hen die
zich minder in de materie verdiept heb-
ben. Duurzaam, natuurlijk, groen, daar
kun je je nauwelijks een buil aan vallen.
Maar ook Water Natuurlijk heeft in de
verschillende waterschappen meestal
maar één zetel meer gehaald dan de
nummer twee. De waterschapsverkiezin-
gen hebben vooral geleid tot versnip-
pering van het waterschapsbestuur. Veel
partijen met 2 á 3 zetels. Daardoor zal
het naar alle waarschijnlijkheid meer tijd
en energie kosten om tot overeenstem-
ming te komen op dossiers die juist met
voorrang afgehandeld moeten worden.
De namens Werk aan Water gekozenen
zullen in elk geval in het belang van een
efficiënt waterschap de samenwerking
zoeken met bestuursleden in het water-
schap die een vergelijkbare heldere en
zakelijke lijn voorstaan.
Hartelijk dank aan iedereen die op
Werk aan Water heeft gestemd en een
bijdrage geleverd heeft aan draagvlak
voor een zakelijk waterschap in Noord-
Nederland! <
Tine Bijstra, Harm Beerda
18 NoordNieuws december 2008 Christel Slim
c.slim@vno-ncwnoord.nl

Stijgen met stip

MKB Vriendelijkste Gemeente Noord-Nederland 

Op 7 oktober jongstleden werd voor de derde keer op rij de prijs voor de

‘MKB-Vriendelijkste Gemeente van Noord-Nederland’ uitgereikt. De prijs
dient als stimulans voor de gemeenten om zich meer in te spannen voor
het midden- en kleinbedrijf.

De prijsuitreiking is een initiatief van MKB-Nederland, samen
met het Ministerie van Economische Zaken en de landelijke
Kamer van Koophandel. Door de prijs moet een positief on-
dernemersklimaat in gemeenten dichterbij gebracht worden.
De ranglijst geeft aan wat de relatieve positie is van iedere
gemeente in haar provincie als het gaat om de kwaliteit van het
ondernemersklimaat. Het zegt feitelijk niet zozeer iets over de
absolute prestaties van de afzonderlijke gemeenten, maar wel
over de prestaties in vergelijking met andere gemeenten.
Het onderzoek dat aan de basis ligt van de rangordening van de
MKB-Vriendelijkste Gemeente Noord-Nederland werd even-
als de vorige edities uigevoerd door HanzeConnect. Naast de
verkiezing van de `MKB-Vriendelijkste Gemeente van Noord-
Nederland` heeft dit jaar tevens een verkiezing plaatsgevonden
van de meest `MKB-Vriendelijke Gemeente van Nederland’. Het
onderzoek naar de MKB-Vriendelijkste Gemeente van Noord-
Nederland heeft betrekking op 68 gemeenten. HanzeConnect
van de gemeente Assen zegt daarover: ‘de gemeente doet veel
voor ondernemers, maar niet alles is zichtbaar. We werken aan
verbetering van de communicatie met ondernemers.’ Marco At-
tema geeft aan dat de notering van de gemeente Assen op de
MKB-ranglijst intern is besproken. De gemeente heeft als reac-
tie hierop besloten geen ad hoc veranderingen door te voeren.
Dat geeft alleen op de korte termijn succes en dat is volgens
Attema niet de keuze van de gemeente. Assen was al bezig om
de werkwijze richting ondernemers structureel te verbeteren en
zal dat voortzetten. Een voorbeeld van de verbetering van het
ondernemersklimaat waar Assen aan werkt, is de vermindering
van de regeldruk. ‘Er zijn nou eenmaal regels waar iedereen
zich aan moet houden, maar we kunnen er als gemeente wel
voor zorgen dat het proces voor een ondernemer soepeler en
duidelijker verloopt. Verder vinden we het noodzakelijk dat we
meer naar ondernemers toe gaan; ons proactief opstellen. Hoe
eerder we op de hoogte zijn van plannen en wensen van een

opinie
heeft voor heel Nederland onderzoek gedaan naar het onder-
nemersklimaat van alle 443 gemeenten. Top 20 MKB-Vriendelijkste Gemeente van Noord-Nederland

Rang Rang Gemeente Provincie

De rangorde van de gemeenten is gebaseerd op volgende vier
2008 2006
onderdelen:
• T evredenheid van de ondernemers over de eigen gemeente; 1 1 Skarsterlân Fryslân
• H et imago van de gemeente bij ondernemers buiten de 2 14 Ferwerderadiel Fryslân
gemeente; 3 2 Leek Groningen
• C ommunicatie en beleid met betrekking tot het MKB; en
4 7 Sneek Fryslân
• H oogte van de gemeentelijke lasten.
5 5 Tytsjerksteradiel Fryslân
Deze vier onderdelen zijn bepaald doormiddel van een kwan-
titatief digitaal en telefonisch onderzoek. Het onderzoek is in 6 16 Hoogeveen Drenthe
iedere gemeente in Nederland gehouden. Hiervoor hebben in 7 6 Leeuwarderadeel Fryslân
totaal 15.537 ondernemers (die voldoen aan de MKB-criteria) 8 12 Bolsward Fryslân
hun medewerking verleend. Dit zijn gemiddeld 35 onderne-
9 36 Ten Boer Groningen
mers per gemeente; de grootste gemeenten meer, de kleinere
10 62 Menaldumadeel Fryslân
meestal minder.
11 11 Smallingerland Fryslân
Onderzoeksleider Edwin van der Woude geeft aan dat de 12 3 Vlagtwedde Groningen
verkiezing van invloed is op het beleid van gemeenten. ‘Wat 13 22 Pekela Groningen
opvalt is dat veel gemeenten aan de slag gaan aan de hand van
14 32 Stadskanaal Groningen
hun positie op de ranglijst. Zo zijn er gemeenten die zich ten
15 17 Coevorden Drenthe
doel stelden om in de top tien of een aantal plaatsen hoger te
komen. Zij gingen actief aan het werk om de dienstverlening en 16 19 Harlingen Fryslân
communicatie richting ondernemers verder te verbeteren. Een 17 8 Heerenveen Fryslân
goed voorbeeld hiervan is de gemeente Assen.’ 18 30 Marum Groningen
19 40 Wûnseradiel Fryslân
De gemeente Assen stond op de vorige MKB-ladder ongeveer in
20 50 het Bildt Fryslân
het midden. Marco Attema, senior adviseur Economische Zaken
 19

ondernemer, des te beter we kunnen meedenken en advise-

ren.’ Dit accountmanagement komt inmiddels van de grond.
MKB-Vriendelijkste Gemeente De gemeente is steeds vaker actief betrokken bij activiteiten
Noord-Nederland 2008 van ondernemers. Assen kan ondernemers bij elkaar brengen,
fungeren als aanjager en uiteraard ook meefinancieren. Zo is
Hoe ondernemend is uw gemeente? de gemeente betrokken geweest bij het opzetten van park-
management op drie bedrijventerreinen in Assen en bij het
oprichten van de Binnenstadvereniging MKB Assen, voor alle
ondernemers in de binnenstad. Marco Attema geeft aan dat of
de gemeente Assen nu hoog, laag of in het midden eindigt, de
gemeente haar werk zo doet, dat ondernemers goed kunnen
ondernemen, maar sluit af met de volgende woorden: ‘Iets
hoger zou natuurlijk wel mooi zijn.’

Gemeenten zijn zich dus goed bewust van de MKB-ladder en

proberen een goede notering te bewerkstelligen. Waar het
bij de verkiezing voor de `MKB-Vriendelijkste Gemeente van
Noord-Nederland` om gaat is om gemeenten en ondernemers
bewust te laten worden van de beleving van het onderne-
mersklimaat in de gemeente. In het algemeen kan voorzichtig
worden geconcludeerd dat de kwaliteit van het ondernemers-
klimaat van een gemeente in belangrijke mate samenhangt met
de mate waarin ondernemers en gemeente samen het onderne-
mersklimaat willen verbeteren. Door naar elkaar te luisteren en
elkaars doelen beter te begrijpen wordt al een belangrijke stap
gemaakt naar een beter ondernemersklimaat. Dat gemeenten
de lijst “meenemen” bij het bepalen van beleid, geeft aan dat
het op de agenda staat en dat zal haar vruchten afwerpen voor
De verkiezing is een initiatief van MKB-Noord met medewerking van HanzeConnect en de KvK Noord
een gunstiger ondernemersklimaat. <

(advertentie) (advertentie)

Ondernemen
met talenten...

Natuurlijk
drukwerk
...Competentie én
commitment.
NIEUWE COLLECTIE

Koninklijke Van Gorcum BV MARELLA | WEEKEND by MaxMara

Industrieweg 38, 9403 AB Assen
Postbus 43, 9400 AA Assen
ALCHEMIST | ROSEMUNDE Copenhagen

Tel. 050 312 34 85 | www.vanede.nl

Emmaplein 5 | 9711 AP Groningen
[t] 0592 37 95 55
[f] 0592 37 20 64
[e] info@vangorcum.nl AMSTERDAM . ARNHEM . BREDA . DEN HAAG . EINDHOVEN . ENSCHEDE
[i] www.vangorcum.nl GRONINGEN . MAASTRICHT . NIJMEGEN . ROTTERDAM . ZEIST . ZWOLLE
20 NoordNieuws december 2008
Een dijk van een voorzitter
Louwe Dijkema neemt het stokje over van Erica Terpstra in het kader van Sport en Zaken
Louwe Dijkema werd in 2004 voorzitter
van VNO-NCW Noord. Een jaar eerder
had Popke de Jong zijn voorzitterschap
onverwachts moest neerleggen, waardoor
nog niet in de opvolging voorzien was.
Symen van der Velde, toenmalig voorzitter
van VNO-NCW Friesland, werd bereid ge-
vonden om als interimvoorzitter de tijd te
overbruggen tot een opvolger gevonden
was. Dijkema trad in 2004 als beoogd voor-
zitter toe tot het bestuur van VNO-NCW
Noord, om, na eerst een paar maanden
proefgedraaid te hebben, de voorzittersha-
mer ter hand te nemen. Hij liep toen al een
kleine tien jaar rond binnen de vereniging:
‘Persoonlijk ben ik in 1995 lid geworden.
Daarvoor was Van Gorcum al wel lid. Zo is
mijn voorganger bij Van Gorcum, Ger-
rit Vlieghuis, voorzitter van VNO-NCW
Drenthe geweest en heeft hij de fusie
mede vorm gegeven. Hij was ook degene
die me in de vereniging introduceerde. Dus
ik was al wel goed bekend met het werk
van VNO-NCW, maar ben pas lid geworden
toen ik het bedrijf overnam. Sindsdien ben
ik een betrokken lid geweest en kwam ik
in 2003 in het bestuur van Drenthe.’
In hoeverre is de vereniging van nu
anders dan toen je aantrad?
‘Ik ben me in de eerste plaats persoonlijk
bewuster geworden van de betekenis
die VNO-NCW heeft, landelijk maar ook
noordelijk. Die betekenis is veel groter
dan ik ooit voor mogelijk had gehouden.
Verder vind ik dat we behoorlijk gegroeid
zijn: onze invloed in de regio is sterker. We
worden door vooraanstaande bestuurders
en politici vaker gezien als een partij die
staat voor z’n woord en er toe doet, maar
vooral ook als een betrouwbare partner in
allerlei trajecten. Ook intern is de vereni-
ging sterker geworden. De kwaliteit van
de programma’s die we bieden is hoger
Daan Bultje Foto’s: JAV Studio’s; Bas van Mierlo
d.bultje@vno-ncwnoord.nl
Vier jaar geleden trad Louwe
Dijkema aan als voorzitter van
VNO-NCW Noord. Tijdens de
Algemene Ledenvergadering
op 4 december jl. droeg hij
de voorzittershamer over aan
Bert van der Haar. Hoe kijkt
Dijkema terug op vier jaar
voorzitterschap?
geworden en niet in de laatste plaats het teleurstellende eindresultaat. Ik ben
zijn de verhoudingen binnen het bestuur er van overtuigd dat we er meer hebben
sterker geworden. Er zit vriendschap en uitgesleept dan er anders voor Noord-
collegialiteit in, inhoudelijk professioneel Nederland beschikbaar zou zijn gekomen.
maar vanuit betrokkenheid bij elkaar. Als Het heeft in Noord Nederland de gelede-
dagelijks bestuur durf je elkaar inhoudelijk ren gesloten, we hebben laten zien dat we
de maat te nemen, maar tegelijkertijd is met elkaar op kunnen en durven trekken.
er een grote wil om er De immateriële winst van
samen uit te komen. Ik Louwe Dijkema: “ik ben de hele actie rond de Zui-
doe dingen graag met groot voorstander van derzeelijn is in die zin ook
een beetje passie en het gunstig voor de vereni-
liefst met mensen die ook
het poldermodel met een ging: daar hebben wij aan
gepassioneerd zijn. Als beetje peper erin” alle partijen laten zien
ik het huidige team zie, dat we een betrouwbare
en zeker het dagelijks bestuur, dan is er partner zijn. Ondanks de scepsis die er af
een onderlinge chemie, en daar wordt het en toe wel was, ook binnen de vereniging,
werk veel leuker van.’ “moeten we wel zo ver gaan?”, denk ik
dat het goed is geweest dat we zover zijn
Er is de afgelopen jaren veel gebeurd. doorgegaan.’
Wat beschouw je als de hoogtepun-
ten van je voorzitterschap? Louwe Dijkema kijkt ook met een goed ge-
‘Er zijn een paar dingen waar ik heel voel terug op de samenwerking met MKB:
content mee ben. De Zuiderzeelijn bij- ’Ik ben die samenwerking persoonlijk ge-
voorbeeld, omdat het veel positiefs voor start door Jan Henk Veenhouwer te bena-
de vereniging betekend heeft, ondanks deren en te kijken naar de samenwerking
3 voorzitters: Bruggeling, Dijkema en Van der Haar

in het Noorden. Dat heeft goed uitgepakt.
Voor de ontwikkelingen in Noord-Neder-
land is het goed geweest dat wij als onder-
nemers met één mond zijn gaan praten.
De animositeit tussen beide verenigingen
die er eerder wel was, is nu helemaal weg.
Beide besturen trekken goed op, we zitten
zelfs onder één dak. Ik heb alle vertrouwen
in de stappen die in dit kader nog gemaakt
zullen worden. Ik ben er ook trots op dat
we met alle betrokkenen één Kamer van
Koophandel hebben kunnen realiseren in
Noord Nederland. Volgens mij opereert
die nu ook heel goed. Er zijn natuurlijk
kanttekeningen bij te plaatsen, zoals altijd
bij alles, maar ik ben er heel gelukkig mee.
We hebben een goede verhouding met
directie en bestuur.’
Toch waren er gedurende vier jaar voorzit-
terschap ook momenten van teleurstelling.
Zoals het niet van de grond komen van
Horizon Noord: de bundeling van krachten
door het bedrijfsleven, de kenniswereld
en de overheid om te komen tot concrete
projecten rondom kansrijke economische
clusters. Dijkema: ‘Wij stonden in de start-
blokken. Ik vind het jammer dat op dat
moment onvoldoende draagvlak te vinden
was op bestuurlijk niveau. Ze durfden op
het goede moment niet door te pakken,
en dat is een verlies voor Noord-Nederland.
vereniging
Overhandiging bedrijventerreinenrapport aan minister Cramer
Gelukkig worden er nu weer vergelijkbare
initiatieven opgepakt. Het is belangrijk dat
alle partijen samen worden gebracht: de
overheden, het onderwijs, de werkgevers-
en werknemersorganisaties en natuurlijk
de individuen daarbinnen. Daar moet regie
op gevoerd worden.’
Meet the Chairmen: Bernard Wientjes en Louwe Dijkema
Wat neem je voor jezelf mee uit de
afgelopen vier jaar?
‘Een enorm stuk ontwikkeling. Ik ben een
ander persoon geworden door alles wat ik
gezien en gehoord heb en mee heb mo-
gen maken, zeker ook op landelijk niveau.
Ik heb met veel genoegen geparticipeerd
in het landelijk bestuur van de vereniging
en daar geprobeerd voor Noord te doen
wat nodig is. Ik heb het gevoel dat dit
goed is aangeslagen en dat we goed geres-
pecteerd worden bij directie en dagelijks
bestuur. Ik heb het altijd als een plicht
gezien om daar veel te zijn, want dan pas
heb je recht van spreken en word je ook
gehoord. Ik ben inmiddels al weer een
paar jaar voorzitter van de klankbordgroep
levensbeschouwing en ondernemen op het
landelijk niveau. Dat doe ik met ongeloof-
lijk veel plezier. Ik merk dat ik ook daar
een bijdrage mag leveren. Men heeft mij
21
gevraagd voorlopig aan te blijven dat blijf
ik heel graag nog een tijdje doen.’
Het voorzitterschap blijkt ook nuttig zijn
waar het gaat om het leiding geven aan
een onderneming. Dijkema: ’Ik heb mezelf
vooral ontwikkeld in het spel van het
besturen van een onderneming. Het spel
tussen leiding geven, leiding krijgen en
geleid willen worden, verantwoordelijk-
heid nemen en geven. Deel uitmaken van
de bestuurlijke organisatie van VNO-NCW
Noord betekent dat je een enorme verdie-
ping krijgt in hoe het spel gespeeld wordt
en gespeeld dient te worden. De krachten
die er spelen en de complexiteit daarvan.
Maar ook hoeveel je kunt bereiken als
je een gezamenlijk doel hebt. Ik ben en
blijf een Rijnlander en een Polderaar: ik
vind de manier waarop wij in Nederland
vorm en inhoud proberen te geven aan
sociaal-economische rechtvaardigheid,
gebouwd op een solide economie, veruit te
verkiezen boven de vechtmentaliteit die je
bijvoorbeeld in Frankrijk of Duitsland vaak
tegenkomt. Al moeten we daarin ook niet
te ver gaan. Zo nu en dan is een beetje wa-
pengekletter wel nodig. Maar ik ben een
groot voorstander van het poldermodel
met een beetje peper erin. Met een open
vizier en zonder dubbele agenda’s.’
Uiteindelijk overheerst bij Louwe D­ ijkema
de trots: ‘ik ben trots op de mooie bloei-
ende vereniging die we hebben, met een
sterk bestuur en een goed bureau. Ik ben
ervan overtuigd dat Lambert Zwiers dit
straks goed oppakt en dat Bert van der
Haar de ingezette lijn doorzet. Hij heeft
natuurlijk deze periode ook al meege-
maakt en mee vorm en inhoud gegeven.
Wat dat betreft laat ik de zaak met een
gerust hart over aan mijn opvolger.’ <
22 NoordNieuws december 2008
Sleutelen aan technisch onderwijs
Stichting Engineering Noord
In Stichting Engineering
Noord werken technische
bedrijven en het Noorder-
poort College samen met als
doel het realiseren van tech-
nisch toponderwijs in Noord-
Nederland. Zodoende worden
kwaliteit en aantrekkelijkheid
van het technisch onderwijs
vergroot.
Een belangrijke vraag die veel bedrijven
bezighoudt is op welke wijze jongeren
kunnen worden geïnteresseerd voor de
techniek en hoe zij daarnaast gekwa-
lificeerd technisch personeel aan zich
kunnen binden. Techniek is namelijk toe
aan een nieuw imago. Het oude jasje
moet hoognodig worden verruild voor
een hedendaags outfit. De technicus van
tegenwoordig staat in het centrum van
spectaculaire ontwikkelingen in de maat-
schappij en er zijn steeds meer technici
nodig. De verwachting bestaat dat zich in
2012 de volgende tekorten aan technisch
personeel zullen voordoen: Dit tekort
heeft structurele oorzaken. De vervan-
gingsvraag is veel hoger dan de arbeids-
marktinstroom van schoolverlaters. De
werkgelegenheid voor hoger opgeleiden
groeit vanwege een upgrading van de
opleidingseisen.
Naast het imagoprobleem spelen nog
een aantal andere factoren een rol. Zo
verlaat één op de zes MBO-studenten
het onderwijs zonder diploma. Terwijl de
vraag vanuit het bedrijfsleven juist ver-
schuift van laag gekwalificeerde technici
(web 1 & 2 niveau) naar hoger gekwali-
ficeerde technici (web 3 & 4 niveau). Een
uitdaging dus voor onderwijs, bedrijfs-
leven en intermediairs om te komen
tot een betere aansluiting onderwijs en
arbeidsmarkt. Het is van groot belang
dat deze partijen met elkaar samenwer-
ken. Alleen dan kan gewerkt worden
aan een oplossing. Het hoofddoel is het
interesseren van meer jongeren voor
de techniek. Het bedrijfsleven zal hierin
als belanghebbende partij een heldere,
Christel Slim
c.slim@vno-ncwnoord.nl
gezamenlijke opvatting moeten hebben
over wat wordt beoogd, waarbij deelbe-
langen moeten worden overstegen en
gedacht moet worden op het niveau van
de T van Techniek.
Stichting Engineering Noord is een
samenwerking van een aantal technische
bedrijven in en het Noorderpoort College
met als doel het realiseren van technisch
toponderwijs in Noord-Nederland. Door
deze samenwerking is het mogelijk om
de aantrekkelijkheid en de kwaliteit van
het technisch onderwijs te vergroten en
onder de aandacht te brengen. De visie
van Stichting Engineering Noord is een
duurzame samenwerking met één regio-
nale ROC en een groot aantal regionale
bedrijven die gezamenlijk de volgende
doelen nastreven:
• Bevorderen instroom leerlingen voor
de technische opleiding;
• Optimaliseren kwaliteit onderwijs/
opleiding;
• Verhogen uitstroom leerlingen met
diploma;
• Verbeteren imago techniek/opleiding.
Door deze samenwerking is de gehele
opleiding (MBO op web-niveau 4) voor
de student gratis. Bij het succesvol
afronden van de opleiding heeft de
student gegarandeerd een baan bij een
van de bij het samenwerkingsverband
aangesloten bedrijven. De student is vrij
om te bepalen waar hij gaat werken. Als
vangnet is het voor de student mogelijk
om uit te stromen op web 3 niveau, ter
voorkoming van de uitstroom zonder di-
ploma. Na een succesvolle afronding van
zijn studie, heeft de student de mogelijk-
heid om duaal een HBO studie te volgen.
Het eerste en tweede schooljaar worden
de studenten breed opgeleid, vanaf het
derde jaar vindt differentiatie plaats.
Voor de bedrijven geldt dat zij de samen-
werking voor vijf jaar aangaan. In de sta-
tuten van de Stichting is bepaald dat ie-
der bedrijf hetzelfde stemrecht heeft. De
reeds aangesloten bedrijven en/of grote
bedrijven hebben dus niet meer zeggen-
schap. Stichting Engineering Noord heeft
als kenmerk dat zij zich niet beperkt tot
de grote technische bedrijven. Het kan
een belangrijke rol spelen voor het mid-
Aantal Percentage
MBO 81.000 10%
HBO 31.000 13%
WO 12.500 9%
Bron: ROA, De arbeidsmarkt naar oplei-
ding en beroep tot 2012.
den- en kleinbedrijf bij het opleiden en
vinden van gekwalificeerd technisch per-
soneel. De Stichting sluit overeenkomsten
met het ROC voor de praktische uitvoe-
ring van de door de Stichting/bedrijven
te behalen doelstellingen. De ROC draagt
op haar beurt de verantwoordelijkheid
voor de organisatie van de opleiding en
voert Stichtingsactiviteiten uit. Het ROC
rapporteert periodiek over vorderingen
en behaalde resultaten van de leerlingen
aan de Stichting. Daarnaast bevordert de
ROC dat leerlingen zoveel mogelijk sta-
geopdrachten uitvoeren bij deelnemende
bedrijven.
De Stichting zorgt voor de financiële
continuïteit voor zover de beschikbare
praktijk
middelen niet uit de reguliere gelden
opgebracht kunnen worden. En het
draagt zorg voor het beschikbaar stellen
van voldoende stageplaatsen en voor de
professionele begeleiding van de leerling
tijdens de stage. Tenslotte is de Stichting
actief in diverse werkgroepen.
Stichting Engineering Noord heeft de
ambitie uitgesproken om de technische
opleiding te laten groeien tot één van de
best presterende opleidingen van Neder-
land door toponderwijs aan te bieden.
Teneinde dit te kunnen realiseren wordt
de nadruk gelegd op de kwaliteit van de
opleiding, het interesseren van nieuwe
studenten en het zorgdragen voor een
grotere instroom studenten.
Voor meer informatie kunt u terecht op
www.engineeringnoord.nl of u kunt een
e-mail te sturen naar
info@engineeringnoord.nl. <

Noordermatch 2009
Co-creatie, export en subsidie
Op donderdag 15 januari
vindt in Cultuurcentrum De
Oosterpoort Groningen,
Noordermatch 2009 plaats.
Een evenement van inspire-
rende en zinvolle ontmoetin-
gen tussen circa 75 beslissers
uit de creatieve industrie en
75 beslissers uit het Noord-
Nederlands bedrijfsleven.
Van donderdag 15 tot en met zater-
dag 17 januari staat de stad Groningen
geheel in het teken van Noorderslag
Eurosonic. Zo’n 2.500 professionals uit
de creatieve (muziek)industrie uit heel
Europa komen een lang weekend samen,
om de laatste ontwikkelingen in de bran-
che te bespreken en aanstormend talent
live aan het werk te zien.
Daan Bultje
d.bultje@vno-ncwnoord.nl
Al ver voor de kredietcrisis had de
­muziekindustrie te maken met een
aantal revolutionaire verschuivingen
in de markt. Als gevolg van de digitali-
sering van muziek - mp3’s - en nieuwe
distributiekanalen van muziek - internet
- kwamen grote, gevestigde platenmaat-
schappijen in zware problemen. Deels
leidde die verandering tot faillissemen-
ten, ontslagen en reorganisaties, deels
tot innovatieve en succesvolle product-
marktcombinaties.
De muziekindustrie verkeert nog altijd in
zwaar weer. Toch hebben er in de afge-
lopen jaren interessante ontwikkelingen
plaatsgevonden. Dankzij het ontwikkelen
van nieuwe producten, nieuwe distribu-
tiekanalen en het toepassen van interac-
tieve web 2.0-principes, waaronder user
generated content, weblogs, web-tv,
podcast en co-creatie, werden succesvolle
business cases gerealiseerd. Hoewel de
muziekindustrie natuurlijk een specifieke
branche is, kan het reguliere bedrijfs-
leven wel degelijk iets leren van de
23
inspirerende ervaringen en innovatieve
marktprincipes uit de muziekindustrie.
Netwerken en matchen
Noordermatch 2009 begint met een
aantal succesvolle matches uit de twee
voorgaande edities. Tijdens de gezamen-
lijke Business Lunch is er alvast gelegen-
heid om te netwerken. Na de lunch doen
diverse sprekers kort en krachtig hun
succesvolle business case uit de doeken.
In een korte film trekken de beschikbare
subsidieregelingen voor noordelijke
bedrijven voorbij. Vervolgens kunnen de
handen uit de mouwen tijdens de snel-
kookpansessie. Deelnemers buigen zich
concreet over vragen als: ‘hoe kan mijn
bedrijf gebruikmaken van de ervaringen
uit de muziekindustrie, bij het innove-
ren en/of exporteren van mijn product/
dienst? en: ‘welke rol kunnen de noorde-
lijke onderwijsinstellingen spelen in dit
proces’ en: ‘welke subsidieregelingen zijn
hierop mogelijk van toepassing?’
Korting leden VNO-NCW Noord
Leden van VNO-NCW Noord kunnen aan
Noordermatch 2009 deelnemen voor 85
euro (normaal 95 euro), exclusief BTW,
inclusief Business Lunch en consumpties.
Registratie is mogelijk via:
www.noordermatch.nl/registratie Ver-
meld bij opmerkingen s.v.p.: “Lid VNO-
NCW”. Aangezien er slechts een beperkt
aantal plaatsen beschikbaar is, geldt het
principe vol=vol. Na ontvangst van de
bevestiging is uw deelname verzekerd.
Datum: donderdag 15 januari 2009
Tijd: 11 tot 17 uur
Plaats: Cultuurcentrum De Ooster-
poort, Trompsingel, Groningen
Entree: voor VNO-NCW-leden 85 euro,
ex BTW (normaal 95 euro)
inclusief Business Lunch en
consumpties
Website: www.noordermatch.nl
Noordermatch is een initiatief van Stich-
ting Noorderslag, uitgeverij iMediate,
Buma Cultuur, Statement communicatie-
adviesbureau en theFactor.e, in samen-
werking met SNN/Nordconnect, provincie
Groningen, gemeente Groningen, provin-
cie Fryslân en VNO-NCW Noord. <
24 NoordNieuws december 2008 Akke Groenewoud
a.groenewoud@vno-ncwnoord.nl

Vier banen voor bereikbaarheid

Ontsluiting Oosterwolde moet toekomstvast zijn
De N381 is een belangrijke verkeersroute door Zuidoost- wolde moeten bedingen.
De ontsluiting van Oosterwolde middels
Fryslân maar is als doorgaande route niet aantrekkelijk. opwaardering van de N381 moet vooral
Automobilisten kiezen vaak alternatieve routes, waardoor ook ook in samenhang gezien worden met
het ontwikkelen van de Centrale As naar
andere wegen in het gebied te zwaar worden belast. Dokkum. De Centrale As is onderdeel van
VNO-NCW Noord zet nog steeds in op een 4-baansweg. integrale gebiedsontwikkeling dat van
groot belang is voor de gehele vitali-
De N381 loopt van Drachten via Ooster- kruisingen. VNO-NCW Noord vindt dit teit van Noord-Oost Friesland. Ooster-
wolde en Appelscha naar Beilen en via teleurstellend. Met het uitblijven van een wolde mag daarom niet opzij geschoven
Emmen naar Duitsland. VNO-NCW Noord vierbaans verkeersader dreigt Ooster- worden in de discussie rond de N381.
heeft altijd ingezet op een vierbaans weg wolde één van de slechtst ontsloten Een regionaal centrum hoort te worden
van Drachten naar Oosterwolde. Voor de kernplaatsen in Friesland te worden. Dat meegewogen in de integrale kaart van
veiligheid en doorstroom van het verkeer is jammer, zeker omdat Oosterwolde in Friesland. De opwaardering van de N381
heeft Oosterwolde de meeste baat bij het Streekplan van 2007 is gedefinieerd is niet slechts een infrastructureel werk in
opwaardering van de N381 tot een als regionaal centrum en de N381 als uitvoering, maar een exercitie in het licht
vierbaanstracé. Maar de Friese politiek onderdeel van de Friese hoofdinfrastruc- van gebiedsontwikkeling voor een vitale
heeft besloten dat het Friese deel van de tuur wordt gezien. De politiek had haar zuidoosthoek van Friesland.
N381 wordt opgewaardeerd tot een au- verantwoordelijkheid moeten nemen en
toweg (100 km/uur) met ongelijkvloerse een toekomstvaste variant voor Ooster-

De doelen van de opwaardering van de
N381 zijn:
1. betere verbinding tussen economische
kernzones
2. een veilig wegennetwerk in Zuidoost-
Fryslân
3. betere bereikbaarheid van Drenthe en
Duitsland
4. verbetering van de veiligheid op en
om de N381
5. verbetering van de leefbaarheid in het
gebied rond de N381
Elf alternatieven
Gedeputeerde Staten hebben eind
november 2008 ingestemd met de
concept MER/Tracéstudie voor het mid-
dengedeelte van de N381 (het traject
Donkerbroek-Oosterwolde). In de deze
uitvoerige studie zijn elf verschillende
tracéalternatieven onderzocht. Vier van
deze alternatieven zijn aangedragen
door inwoners en organisaties tijdens de
inspraakperiode van 3 december 2007 tot
en met 28 januari 2008 op de Startno-
titie/MER. Bij gedeputeerde staten zijn
93 inspraakreacties binnengekomen van
zowel voor- als tegenstanders. Uit de
inspraakreacties zijn 9 kernkwesties te
onderscheiden:
• het coalitieakkoord 2007 – 2011
• de positie van de landbouw
• de relatie met de RAK Tjabbekamp
actualiteit
• De beoordeling van het landschap
• De cultuurhistorische betekenis van het
gebied
• Het verleggen van de Opsterlânske
Kompajonsfeart
• De verkeersveiligheid en doorstroming
bij W1
• De keuze van het Meest Milieuvriende-
lijke Alternatief
• De vraag waarom er niet verdubbeld
wordt
Er komt uit de studie één meest milieu-
vriendelijk alternatief (MMA) naar voren.
Dit alternatief volgt het huidige tracé,
maar vraagt wel enkele ingrijpende
maatregelen. Consequentie van dit
’inspraakalternatief’ is, dat er 12 huizen
gesloopt moeten worden. Met betrek-
king tot levende natuur en milieu kent
dit tracéalternatief de minste negatieve
effecten, maar op het thema ‘cultuurhis-
torie’ pakt het negatief uit. Zowel voor
het landgoed Ontwijk als ook de Opster-
lânske Kompanjonsfeart wordt de bele-
25
vingswaarde aangetast. Ondanks dat dit
het meest milieuvriendelijke alternatief
(MMA) is, steekt het alternatief niet met
kop en schouders boven de andere alter-
natieven uit. Twee andere alternatieven,
het tracé met een ruime boog om bos
Ontwijk en het oostelijk tracéalternatief
met aquaduct, komen als zeer kansrijk
uit de studie naar voren. Het verschil met
het MMA is afhankelijk van het accent
dat wordt gelegd: is cultuurhistorie be-
langrijk, of juist woon- en werkklimaat.
De keuze voor een voorkeurstracé is dan
ook sterk afhankelijk van de bestuurlijke
accenten.
De tracékeuze voor de N381 op het
gedeelte Donkerbroek – Oosterwolde
wordt door de provincie als een complex
vraagstuk gezien. Voordat een defini-
tieve tracékeuze wordt gemaakt door GS,
worden er diverse onderzoeken uitge-
voerd. Dit levert enerzijds veel vertraging
op, maar vergroot anderzijds het draag-
vlak onder ondernemers en omwonen-
den. ‘Juist in deze complexe situatie waar
de effecten van de alternatieven niet
eenduidig dezelfde richting op wijzen, is
een breed maatschappelijk draagvlak van
groot belang,’aldus gedeputeerde Piet
Adema. Het college wil voor de keuze
voor een voorkeurstracé eerst de reacties
vernemen van bewoners, de Commissie
m.e.r. en andere wettelijke adviseurs. Als
deze bekend zijn neemt de provincie een
besluit.
VNO-NCW Noord het uiteindelijke besluit
in ieder geval toetsten op toekomstvast-
heid en doorstroom. Ook als er niet
voor een vierbaanstracé gekozen wordt,
dringen we erop aan de opwaardering
zodanig te doen, dan het tracé in de
toekomst relatief eenvoudig kan worden
opgewaardeerd tot een vierbaanstracé.
Provinciale Staten van Fryslân vergade-
ren op 17 december aanstaande over
de MER/ Tracéstudie N381 Donkerbroek
- Oosterwolde. Als Provinciale Staten
instemmen worden de stukken vanaf
5 januari 2009 zes weken lang ter inzage
gelegd. Het Realisatiebesluit voor de aan-
pak van het gehele tracé, dus inclusief
de tracégedeelten Noord en Zuid waar
al een tracé voor is vastgesteld, wordt
medio 2009 door Provinciale Staten
genomen. <
26 NoordNieuws december 2008 Daan Bultje
d.bultje@vno-ncwnoord.nl

Nooit voltooid verleden tijd

Een aanzet tot de canon van de Noordelijke economie

Het verleden leeft. Vele ca-

nons zien het levenlicht met
feiten die iedereen dient te
kennen. De bijdragen die
ondernemers leveren aan de
ontwikkeling van hun om-
geving rechtvaardigen een
canon van de Noordelijke
economie.

Elke dag wordt geschiedenis geschreven.

Letterlijk en figuurlijk. Dat het verleden
leeft blijkt wel uit de vele canons die
het levenslicht zien: van Nederland, van [1] Fré Meis in Nederland (en
Groningen en op 11 november jl. werd Om maar provoca- van de achterban
de Friese canon gepresenteerd. Deze tief te beginnen: van Fré Meis). Zijn
presentatie was een van de activitei- als VNO-NCW zoon Jan Evert
ten in het kader van het project ‘Het Noord zouden we Scholten (1849-
verleden van Nederland’ dat tussen 10 eigenlijk moeten 1918) nam later
oktober en 7 december plaatshad. Deze beginnen met Fré de leiding over
multimediacampagne is gevormd rond Meis, de commu- het concern over.
de gelijknamige documentaireserie nistenleider uit Mede op zijn
over de Nederlandse geschiedenis en Oost-Groningen. initiatief kwam
werd per provincie gelardeerd met tal- Ondernemers in in 1896 de eerste
loze activiteiten rond het verleden. Zo Noord-Nederland suikerfabriek in
werd op 12 november in samenwerking begonnen zich rond de jaren ’60 te Groningen tot stand. De was in Gronin-
met VNO-NCW Noord een bijeenkomst verenigen onder druk van zijn mobilise- gen zou nooit meer hetzelfde ruiken.
georganiseerd over het verleden van de rende vermogen, vooral onder arbeiders
noordelijke economie. in oost-Groningen. Dus in zekere zin heb- [3] Douwe Egberts
ben we het bestaan van onze vereniging Dan liever de geur van koffie. De ouders
Tijdens de bijeenkomst presenteerde te danken aan een communist. van Douwe Egberts begonnen in 1753
Jaap Borg, voorzitter van VNO-NCW Gro- een winkel in koloniale waren in Joure.
ningen, een aanzet tot de canon van de [2] W.A. Scholten & J.E. Scholten Douwe kwam rond 1780 bij de zaak en
noordelijke economie. Deze 10 ’vensters’ Tegenover Fré Meis kunnen we bij uitstek zorgde ervoor dat de afzetmarkt steeds
geven een verre van compleet beeld. Het industriëlen pur sang als Willem Albert groter wordt. Inmiddels is Douwe Egberts
is een overzicht van gebeurtenissen en en Jan Evert onderdeel van het Amerikaanse Sara
ondernemers uit Noord-Nederland die Scholten zetten. Lee, maar er staat nog steeds een grote
tot op de dag van vandaag een impact Willem Albert fabriek in Joure. Het bekende spaarpun-
gehad hebben en waarvan nog altijd Scholten begon in tensysteem werd in 1924 ingevoerd.
sporen terug te vinden zijn; in Noord- 1841 een aardap-
Nederland, nationaal en soms zelfs in- pelmeelfabriek in [4] TT Assen
ternationaal. In de komende periode wil de Veenkoloniën. Een jaar later (1925) werd de eerste
VNO-NCW Noord samen met haar leden Daarmee was hij motorwegrace verreden in Nederland.
verder bouwen aan deze canon. Opmer- de grondlegger Organisator was de in 1922 opgerichte
kingen, aanvullingen en verbeteringen van de aardap- motorclub ‘Assen & Omstreken’. Het
zijn dan ook van harte welkom. pelmeelindustrie circuit liep over de 28,4 kilometer lange
 27

mogen momenteel is, is niet zeker, want

het blijven dagkoersen.

[9] Havenschap Delfzijl/Eemshaven

wegendriehoek tussen Rolde en Borger
en Schoonloo. Er werd gereden over
zandwegen, over bruggetjes van twee
planken breed en de coureurs moesten
hun machines sturen door onverharde
bochten. De gemeente Borger wilde
geen geld steken in de verbetering van
het circuit, waardoor de tweede Dutch
TT een jaar later al verhuisde naar een
nieuwe locatie even ten zuiden van As-
sen. Inmiddels is de TT in Assen uitge-
groeid tot het grootste sport-event in
Nederland.
[5] Theodorus Niemeyer
actualiteit
en uiteindelijk in 1997 samensmolt met
Coberco, Twee Provinciën en de Zuid-
Oost Hoek tot Friesland Coberco Dairy
Foods en uiteindelijk: Friesland Foods.
[7] Roelof van Echten
Overzichtelijker was de vervening in het
gebied waar nu Hoogeveen ligt. Roelof
van Echten sloot in 1625 een overeen-
komst met de buren van Steenbergen en
Ten Arlo. Hij kreeg
de beschikking
over het grootste
deel van het veen-
gebied van beide
buurschappen en
vroeg onmiddellijk
octrooi aan voor
de ontginning van
zijn venen. In 1631
werd de Algemene Compagnie van de
5000 Morgen opgericht om de uitgifte
aan derden te organiseren. Van Echten
vond vooral participanten onder Leidse
notabelen en onder de Bentincks, fami-
Ondanks de economisch mindere tijden,
komen er positieve geluiden vanuit
Groningen Seaports. De basis voor deze
havens werd gelegd rond 1300, toen
in de Delf (tegenwoordig bekend als
het Damsterdiep) een zijl (sluis) aange-
bracht. Doordat de schepen moesten
wachten voor de sluis, ontstond handel
en vestigden zich
mensen rondom de
sluis. Zo ontstond
Delfzijl. In juni 1973
werd de Eemsha-
ven geopend. Eind
jaren ’60 werd tot
de bouw van de
diepzeehaven be-
sloten als overloop
voor de groeiende
zeehavenindustrie. De oliecrises in 1973
en 1979, en de daarmee samenhangende
economische recessie, gooiden echter
roet in het eten. Maar inmiddels groeit
de Eemshaven als kool, met grote inves-
teringen, waaronder twee innovatieve
energiecentrales.

Hoewel tabakreclames inmiddels zelfs lieleden van zijn vrouw.

niet meer zijn toegestaan op racecircuits,
herbergt Groningen tot de dag van van-
daag een tabaksfabriek. Meindert Nie-
meyer begon in 1819 een groothandel in
tabak, koffie en thee. Zijn zoon Theo-
dorus Niemeyer bouwde het bedrijf uit
tot een tabaksfabriek. Na overname van
diverse andere tabaksfabrieken, werd in
1904 een nieuwe fabriek neergezet aan
de Paterswoldseweg. Het ontwikkelde
zich tot internationale onderneming
met producten als Samson en Javaanse
Jongens. Bij het 150-jarig bestaan in 1969
ontving Niemeyer het predikaat ‘konink-
lijk’.   filiaal werd in 1861 geopend in Sneek en
[6] Zuivel
Eveneens koninklijk, zij het pas sinds
1 januari 2005, is Koninklijke Friesland
Foods. Het was een sluitstuk op een pro-
ces dat in 1879 begon toen in Veenwou-
den de Freia, de eerste zuivelfabriek van
Nederland gesticht werd. Binnen 10 jaar
waren er 87 zuivelfabrieken in Friesland,
waarvan 44 cooperatief. In 1898 werd
de Friesche Cooperatieve Zuivel Export
Vereenging (Frico) gesticht, dat een
kleine eeuw later fuseerde met DOMO
[8] Clemens & August Brenninkmeijer
Eveneens een familie-aangelegenheid:
de broers Clemens en August (C&A) [10] NAM
Brenninkmeijer verlieten halverwege de De basis van Noord-Nederland als ener-
19de eeuw hun gieregio werd gelegd in 1947, toen de
geboorteplaats Nederlandse Aardolie Maatschappij werd
Mettingen in opgericht voor de exploitatie van Neder-
Duitsland en be- landse aardolie. In 1948 kreeg de NAM
landen in Sneek. het exclusieve recht op opsporing en
Daar begonnen ontginning van olie en andere delfstof-
ze in 1841 een fen in een gebied van 15.000 ha in onder
handel in linnen. meer de Drentse gemeenten Schoone-
Het eerste C&A beek, Coevorden, Dalen, Emmen en
Sleen. In 1948 werd bij Steenwijksmoer
was één van de eerste winkels die kant de eerste aardgasvondst gedaan. Hoewel
en klare kledingstukken in verschillende de NAM primair een oliebedrijf bleef,
maten aan een kenmerkten de jaren ‘50 zich vooral door
breed publiek aardgasvondsten. Na de ontdekking van
aanbood. De het Groningse gasveld bij het Groningse
onderneming had Slochteren in 1959, richtte de maatschap-
in 1910 al tien pij zich vooral op gas. Het Groningse
filialen in Neder- gasveld werd voor rekening van een
land, waarna geleidelijk ook filialen in maatschap (waarin zijzelf voor 60% par-
het buitenland volgden. De familie Bren- ticipeerde) door de NAM geëxploiteerd.
ninkmeijer stond in 2008 bovenaan in de In 1967 werd het hoofdkantoor vanwege
Quote 500 met een geschat vermogen de voornamelijk noordelijke activiteiten
van 24,1 miljard euro. Hoe hoog dat ver- naar Assen verplaatst. <
28 NoordNieuws december 2008 Daan Bultje
d.bultje@vno-ncwnoord.nl

“Ik geniet op afstand van het

succes van anderen”
Frans Keur: van arbeider via manager naar consultant
In de afgelopen vijftig jaar was Frans Keur (64) achtereenvolgens textielarbei-
der, directeur van een arbeidsbureau, hoofd personeelszaken bij Stork, om
uiteindelijk voor zichzelf te beginnen met Keur Consultancy voor personeels-
ontwikkeling. Een boeiend carrièreverloop dat bovendien goed van pas komt
bij zijn huidige werkzaamheden.

Frans Keur heeft er inmiddels een halve de Oosterscheldekering. Uiteindelijk

eeuw aan werk opzitten. Hij groeide op
in Losser, tegen Enschede aan, waar wer-
ken in de textielsector vanzelfsprekend
was. Keur: ‘Mijn vader was textielarbei-
der, dus ik moest gewoon de textiel in.
Ik begon als leerling-wever. Toen ik daar
binnenkwam kreeg ik een hand van de
baas die zei “daar staan twee weefge-
touwen waar tetraluiers op geweven
worden. Je hebt er genoeg versleten, dus
nu maak je er maar weer een paar bij.”’
Na stages binnen het hele bedrijf volgde
kwam hij terecht bij het Arbeidsbureau
“nieuwe stijl” in Terneuzen: ‘daar mocht
ik de begeleiding van de mensen doen.
Daar was de eerste grote reorganisatie
bij de arbeidsvoorziening, waarbij er
een overgang plaatsvond van vakbemid-
delaars naar algemene bemiddelaars. De
bouwbemiddelaar moest plotseling naar
het ziekenhuis om vacatures te vervullen.
Dat was best heftig, maar op den duur
werkte het redelijk. Ze moesten op een
heel andere manier gaan werken, met

Keur een opleiding tot arbeidsanalist.
Vlak na de afronding daarvan werd hij
bij de directeur ontboden met de mede-
deling dat de fabriek op korte termijn
ging sluiten en hij er goed aan zou doen
alvast elders te solliciteren. Maar dit was
makkelijker gezegd dan gedaan. Keur: ‘Ik
had geen schijn van kans, de hele textiel-
industrie lag op z’n gat. Er waren zoveel
arbeidsanalisten en ik was het nog maar
net. Dus ik heb een jaar maar wat aan-
gerommeld, tot ik aan de slag kon bij de
Technische Hogeschool Twente, college-
ondersteuning bij de afdeling chemische
technologie.’ Maar ook daar kreeg hij
na 3 jaar een seintje van de directie dat
het niet zo goed ging met de chemische
sector en het beter was om rond te gaan
kijken naar een andere baan.
Keur gooide het over een andere boeg in
een andere omgeving en werd beroeps-
kundige in Middelburg bij de Arbeids-
voorziening. Het was een boeiende tijd
omdat er veel vernieuwende ontwik-
kelingen gaande waren. Zo begon de
SOB (Scholing in samenwerking tussen
overheid en bedrijfsleven) en deed
hij een project rondom de bouw van
nieuwe vormen van informatievoorzie-
ning zoals een vacaturebank. Als je dat
soort nieuwe dingen mag doen, dan ben
je spekkoper. Dat vind ik leuk! Laat mij
geen routineklussen doen.’
Na tien jaar werken in Zeeland ver-
trok Frans Keur in 1981 naar Noord-
Nederland. Hij kon als directeur van het
arbeidsbureau in Hoogezand-Sappemeer
aan de slag. ‘Ik had ervaring met het
arbeidsbureau nieuwe stijl, en dit was
een nieuw bureau. Ik kon daar helemaal
opnieuw beginnen. In die tijd stond de
scheepsbouw hier zwaar onder druk en
kon ik me opnieuw met een reorganisa-
tie bezighouden.’ De overgang van Zee-
land naar Groningen was niet makkelijk,
Keurs echtgenote wilde Zeeland eigenlijk
helemaal niet verlaten. ‘Daarom gaan we
hier ook niet meer weg.’
In 1987 maakte Keur de overstap van
overheid naar bedrijfsleven. Hij ging wer-
ken voor Stork in Assen, onderdeel van
de Pompengroep. Toen hij daar net was
begonnen, wilden ze het bedrijf sluiten.
Na wat twijfel over of hij wel de juiste
keuze had gemaakt, ging het ditmaal
praktijk
toch goed. Na wat interne strubbelingen
werd Keur hoofd personeelszaken van
de beide vestigingen in Assen en die in
Hengelo. In 1997 werd de zaak verkocht.
Keur handelde voor de nieuwe eigenaar
de reorganisatie in Assen en Hengelo af
en er was eigenlijk geen werk meer voor
hem. ‘Ik ben gaan solliciteren, maar dat
is buitengewoon lastig als je 54 bent.
Tegen mijn cliënten zei ik altijd dat ze
zich daar niets van moesten aantrekken,
maar in de praktijk werkt dat anders. Je
bent te duur en niet zo makkelijk meer
te sturen.’ Na een heel aantal gesprekken
besloot Keur voor zichzelf te beginnen.
Hij kon direct weer bij Stork aan de slag
met een interim klus. Vervolgens rolde
hij door in nieuwe klussen, en werkte in
de loop der jaren bij een veelvoud aan
bedrijven. Hij richt zich vooral op perso-
neelsontwikkeling. `Bedrijven moeten
wel weten wat ze met hun mensen wil-
len doen. De expertise en het potentieel
bepaalt waar de mensen kunnen worden

ingezet. Niemand is erbij gebaat als
mensen beschadigd raken. Werkgevers
hebben baat bij gemotiveerd personeel
en wat betreft werknemers: werken is de
spil van je leven. Als je met tegenzin naar
je werk gaat, dan trekt dat een wissel op
je thuissituatie.’
De ervaringen die Frans Keur opdeed
gedurende zijn carriere hielpen daarbij
enorm. ‘Ik ben gewoon arbeider ge-
weest, ik heb in het middenkader geze-
ten, ik heb in het managementteam van
bedrijven gezeten, ik heb interim werk
gedaan. Doordat je erin werkt, wordt
je geconfronteerd met de sfeer van de
verschillende kanten. Ik ben jaren hoofd
personeelszaken geweest en ben niet
iemand die zich laat platdrukken door
enerzijds de werknemers en anderzijds
de directie. Ik vind daar mijn weg in en
probeer daar integer en eerlijk in te zijn.
Dat geldt ook voor de ontslagadviescom-
missie waar ik al heel lang namens de
werkgevers in zit. Daar praat je ook met
de vakbond, want dat is de andere partij.
Ik geloof dat we in al die jaren nog nooit
een conflict gehad hebben.’
Tegenwoordig is Keur lid van de
­Mensium groep, waarbij 26 zelfstandigen
een basisorganisatie vormen. Via die con-
structie kan hij ook grotere klussen aan-
nemen, waarvan de groep penvoerder
is. De leden zijn geen concurrenten van
elkaar, maar vullen elkaar juist aan. Keur:
‘Ik ben niet echt een trainer, meer een
begeleider. Dus als ik een klus heb waar-
bij een training verzorgd moet worden,
dan doe ik dat altijd samen met iemand
van de Mensium groep. Dat werkt ideaal.
Je moet je beperkingen kennen en vooral
niet met alle geweld proberen iets te
doen wat je eigenlijk niet in je hebt. Mijn
motto is: “Iedereen deugt, de vraag is
waarvoor”. Dus ik werk met mensen om
erachter te komen of ze op de juiste plek
zitten of misschien eens iets heel anders
zouden moeten doen. En als dat na een
periode van hard werken leidt tot succes,
dan zet ik een stapje terug. Ik geniet op
afstand van het succes van anderen.’
Soms haalt Frans Keur tijdens zijn werk
een maquette te voorschijn die hij gedu-
rende zijn opleiding tot arbeidsanalist
maakte van een systeem om Wehkamp-
29
Keur Consultancy
de Akkers 23
9649 JA MUNTENDAM
Telefoon: 0598 63 14 68
Telefax: 0598 63 14 89
http://www.keurconsultancy.nl/
fkeur@keurconsultancy
pakketten voor de uitzet in te pakken.
‘Ik gebruik het als lesmateriaal om team-
work en functieverdeling duidelijk te
maken: je hebt een inpakker, iemand die
het pakket weegt om te bepalen of het
compleet is, en iemand die het materiaal
aanvoert en de pakketten afvoert. Dus
dan geef ik mensen de opdracht om een
functieomschrijving te maken en de ta-
ken die daarbij hoort. Zo krijgen mensen
spelenderwijs mee hoe dat in elkaar zit.
En dat met een maquette van bija 40 jaar
oud! Dan is de cirkel weer rond.’ <
30 NoordNieuws december 2008 Akke Groenewoud Foto: Kamer van Koophandel
a.groenewoud@vno-ncwnoord.nl

Hoe is het een jaar later met…

een jaar later

Jacob Emmelkamp, voorzitter Kamer van
Koophandel Noord Nederland?

Een jaar geleden fuseerden de drie

noordelijke Kamers van Koophan-
del tot één Kamer voor alle drie de
noordelijke provincies. Jij werd voor-
zitter. Hoe gaat het na dit eerste jaar
met je?
’Met mij gaat het goed. Met de Ka-
mer ook. De opbouw van een nieuwe
organisatie na een dergelijke ingrijpende
fusie neemt echter toch meer tijd dan ik
vooraf had gedacht.’

Waarom?
’Eigenlijk gewoon omdat we ineens een
heel groot geografisch gebied beslaan
waardoor we met veel stakeholders te
maken hebben. Denk je maar in: ineens
ben je een organisatie die niet meer met
één maar met drie provinciebesturen
moet communiceren. Je hebt niet één of
twee grotere steden in je gebied maar
een veelvoud. Ieder met z’n eigen dyna-
miek. Dat vergt toch het nodige van de
organisatie.’

Zijn de mensen in de organisatie in

staat gebleken deze veranderingen
op te vangen?
’In mijn beleving wel. Kijk, een fusie
levert intern verschuivingen op. We heb-
ben daarnaast een heel nieuw bestuur,
een andere directiestructuur. Dat geeft
gewoon een nieuwe dynamiek. Ik be-
schouw dat als positief. Het leuke is dat
de organisatie dat zelf ook op die manier
oppikt. Medewerkers vroegen zich positieve gevoel neem je mee en straal anders in mijn beleving. Het gebied loopt
het afgelopen jaar ineens af, hé welke je ook weer uit in je omgeving. Iedere van Emmen tot Harlingen, van Oude Pe-
mogelijkheden zijn er binnen de nieuwe medewerker op z’n eigen manier.’ kela tot Meppel. Dan heb je het ook over
constellatie voor mij? Daarmee verdween wezenlijk verschillende gebieden.’
de onzekerheid die door de fusie was Zijn Groningen, Friesland en Drenthe
ontstaan. Ineens was de fusie een kans.’ nu echt één? Maar je kunt natuurlijk wel dege-
’Nee, het zou te ver gaan dat te bewe- lijk kijken naar zaken die los van
Je klinkt verrast. Had je dat niet ren. Je houdt regionale verschillen. We geografie integraal kunnen worden
verwacht? hebben natuurlijk ook nog steeds drie opgepakt. Hoe zie jij dat?
’Ik vond dat inderdaad verrassend. En grote regionale kantoren. Zelfs als je ’Ik ben ervan overtuigd dat de provincia-
nee, daar had ik eerlijk gezegd niet op daar in de verre toekomst iets aan zou le verschillen kunnen worden ontstegen.
gerekend. Het effect ervan is echter wel willen veranderen, dan nog blijft de Denk aan aansturing, exportbegeleiding,
heel goed. Voor ons allemaal. Want dat provinciale signatuur. Dat kan ook niet regiostimulering. Op die terreinen zie
 31

je na één jaar echt al één Kamer van
Koophandel Noord Nederland. Niets is
volmaakt na een jaar, dus daarin zullen
we blijven ontwikkelen en verfijnen.
Maar het is goed te zien dat we op die
terreinen meer en meer overstijgend
werken.’
Bestuurlijk en aan de directietafel
zal dat zo zijn. Maar beleven de
medewerkers dit ook zo?
’We zijn nog maar een jaar onderweg.
Het blijft natuurlijk best zo nu en dan
nog een beetje zoeken. Voor de één is
het soms meer dan voor de ander nog
even wennen. En als je je vroeger als
medewerker regiostimulering alleen
maar hoefde te verdiepen in gemeente X
en je moet dit nu ook voor gemeente Y
en Z doen, tja, dan is het zaak dat de me-
dewerker zich in die nieuwe omgeving
verdiept. De instrumenten waarmee je
die regiostimulering toepast zijn echter
gelijk gebleven. Daarmee is er dan toch
ook weer een stuk herkenning en rust.
Ik heb daar alle vertrouwen in. En trou-
wens, ook voor een bestuur is een hele
nieuwe constellatie wel even wennen.
Wij hebben daarom de bestuurlijke ver-
antwoordelijkheden ook niet geografisch
verdeeld, maar juist thematisch. Elk DB-
lid heeft een aandachtsgebied dat samen
met enkele AB-leden wordt bestierd.
Door dekking te zoeken op thema’s
zorgen we dat we niet ongemerkt teveel
terugvallen op geografie.’
als je terugkijkt, wat heeft je dan
het afgelopen jaar als meest opval-
lend getroffen?
’Dat is de kwaliteit van de mensen. Er
gebeurt zo ontzettend veel bij de Kamer.
Als ondernemer had ik niet het vermoe-
den dat de Kamer zoveel in huis heeft.
Zoveel kennis en kunde. Maar tegelijk
constateer ik ook dat we dat echt te
weinig naar buiten brengen. De Kamer
heeft naar mijn mening een ongeloof-
lijke beleidskracht. Dat moet je veel meer
inzetten. Enerzijds zelf, maar ook via
lobby- en belangenorganisaties als VNO-
NCW Noord en MKB-Noord. Dan toon
je pas je toegevoegde waarde voor het
noordelijk bedrijfsleven.’
wat is jouw kritiek als je achterom
kijkt naar dit eerste jaar?
’Dat we in de markt bij tijd en wijle veel
te veel langs elkaar heen werken. Dan
zie ik dat een grote stad een handelsmis-
sie naar bijvoorbeeld noordoost Europa
stuurt, vervolgens vaardigt een provincie
een maand later een missie af naar dat-
zelfde gebied en weer een half jaar later
heeft Kamer van Koophandel bij wijze
van spreken een hele noordelijke delega-
tie in zo’n gebied rondlopen. Dat vind ik
jammer. Dat moet je veel meer kunnen
combineren en coördineren. Zo zijn wij
nu aan het kijken of er niet soort data-
base kan komen waarin we alle activitei-
ten in het noorden inzichtelijk kunnen
maken. Dan heb je direct een antwoord
als je wilt weten wat er op enig moment
op een bepaalde plek gebeurt. Kunnen
we ook allemaal wat beter rekening met
elkaars planning en initiatieven houden.’
hoe zie jij de toekomst van de ka-
mer van koophandel noord neder-
land?
’Mijn wens is dat de Kamer van Koophan-
del Noord Nederland een zelfstandige
organisatie blijft waar iedereen plezier
heeft en met betrokkenheid voor een
goed ondernemersklimaat werkt. Dat
kan wat mij betreft ook. Want we heb-
ben in Noord Nederland goede contacten
met elkaar en het netwerk is voor een
groot deel noordelijk en homogeen. We
kennen elkaar. Tegelijk denk ik dat we als
noordelijke Kamer meer over grens moe-
ten gaan kijken. Meer in NOA verband
moeten denken. Internationalisering is
voor mij een kerndoel voor het Noorden.
Zelf zal ik daar met veel inzet voor ijve-
ren. Want ik heb ongelooflijk veel plezier
in mijn rol bij de Kamer. Zoveel plezier,
dat had ik niet kunnen vermoeden toen
ik werd gevraagd voorzitter te worden.’
kunnen we spreken van een onver-
wacht genoegen?
’Ja, zo zou je het zeker kunnen noemen.
Een onverwacht genoegen!’ <

(advertentie)

Martini Hotel Groningen

Al sinds 1871 een gastvrij
huis in hartje Stad.
Slapen op steenworpafstand
van de Martinitoren.
32 NoordNieuws december 2008

Compensatieregeling van de lijst is gebaseerd op een netwerkanalyse, waarbij

Met ingang van 1 juli 2009 krijgen werkgevers de loonkos-
ten vergoed van oudere en langdurig zieke werknemers
die voor ze in dienst kwamen minstens 52 weken werkloos
waren. De regeling geldt voor personen die 55 jaar of
ouder zijn. Deze compensatiemaatregel is door het kabinet
toegezegd aan de sociale partners tijdens het Najaarsover-
leg. Het doel van de maatregel is het vergroten van de
kans dat oudere werklozen een baan krijgen. Deze groep
kampt met de beeldvorming dat ouderen een hoger ziek-
teverzuim hebben. Om die drempel weg te nemen, gaat
het UWV de werkgever compenseren voor de doorbetaling
van het loon als de oudere werknemer langer dan dertien
weken ziek is. De werkgever krijgt de compensatie als de
werknemer binnen vijf jaar na indiensttreding ziek wordt.
De regeling geldt tot 1 juli 2019.
Halvering energieverbruik
Huishoudens in Nederland zijn de afgelopen dertig jaar de
helft minder gas gaan verbruiken. Dat blijkt uit onderzoek
van het CBS. In 2007 verstookten huishoudens in ons land
gemiddeld bijna 1400 kubieke meter gas. Dat is bijna een
halvering van het verbruik sinds 1978. Deze daling houdt
onder meer verband met de fors verbeterde isolatie van
woningen en de warmere winters van de laatste jaren.
Dertig jaar geleden waren de meeste woningen nog niet
geïsoleerd: minder dan 1 op de 3 woningen had dubbel
glas en maar 20 procent dakisolatie en spouwmuurisolatie.
In 2007 hadden ruim 9 op de 10 woningen dubbel glas, 60
procent had dakisolatie, en ruim 60 procent spouwmuur-
isolatie. Huishoudens zijn de laatste jaren wel steeds meer
geld gaan besteden aan gas. In 2007 was een huishouden
in Nederland gemiddelde 838 euro kwijt aan gas, tegen-
over 511 euro in 2000 (in prijzen van 2007). De huidige
bestedingen liggen wel onder het niveau van de jaren
tachtig. In 1985 was een huishouden omgerekend naar
huidige prijzen bijna duizend euro kwijt.
ACTUALITEITEN
geldt: hoe hoger op de lijst, des te groter de kans dat
iemand invloed kan uitoefenen op het regeringsbeleid.
Dit jaar is voor het eerst ook rekening gehouden met de
zogeheten ‘Unieke Buren’: exclusieve contacten met be-
stuurders in andere gremia die hun collega’s niet bezitten.
SER-voorzitter Rinnooy Kan voert de lijst aan. Nummer 2
is Bouwend Nederland-voorman (en vice-voorzitter van
VNO-NCW) Elco Brinkman. Agnes Jongerius is op plek 6 de
meest invloedrijke vrouw.
Groen licht omgevingsvergunning
De Eerste Kamer heeft groen licht gegeven aan de omge-
vingsvergunning. Burgers en ondernemers kunnen met
deze vergunning gemakkelijker, goedkoper en sneller
vergunningen van gemeenten krijgen benodigd om bouw-
plannen te realiseren. Vanaf januari 2010 kan de vergun-
ningaanvrager terecht bij één loket waar in één keer alle
benodigde gegevens aangeleverd worden. De gemeente
moet vervolgens alle elementen bijeen brengen en één
vergunning verlenen. Op dit moment moet iemand die iets
wil bouwen, rekening houden met 25 verschillende wetten
en talloze lokale verordeningen. Verschillende vergunnin-
gen moeten bij verschillende loketten opgehaald worden.
In de toekomst zal het ook mogelijk worden om de aan-
vraag digitaal in te dienen.
Tijdelijke krimp
Volgens het CPB krimpt de economie in 2009 naar ver-
wachting ¾ procent. De terugval van de economische
bedrijvigheid wordt toegeschreven aan de kredietcrisis.
Voor 2010 verwacht het CPB een licht herstel van de we-
reldhandel en kredietverlening. Hierdoor trekt de groei
van de Nederlandse economie aan en wordt een groei van
1% verwacht. Lagere prijzen voor grondstof en energie
drukken de inflatie. Dit komt volgens het planbureau de
koopkracht ten goede.

Vaste momenten wijziging wetgeving

Nieuwe wetten en algemene maatregelen van bestuur met
directe relevantie voor bedrijven en instellingen, worden
voortaan op twee vaste momenten ingevoerd. Het kabinet
komt hiermee tegemoet aan de klachten van ondernemers 2226 • Adv fc VNO 86*76 25-02-2004 15:58 Pagina 1
(advertentie)
over frequente wijzigingen van wetten en regels gedu-
rende het jaar. Met ingang van 2009 gelden 1 januari en
1 juli als de vaste invoeringsmomenten. Daarnaast zal een
Koeltechniek:
minimale invoeringstermijn gaan gelden van drie maanden
Commercieel en
tussen publicatie en inwerkingtreding. Zodoende hebben
bedrijven en instellingen de tijd zich voor te bereiden op
Industrieel
nieuwe wetgeving. In het kader van het reduceren van • Koelmeubelen Postbus 55, 9480 AB Vries
administratieve lasten zal per 1 januari ook de eerstedags- • Koel- en vriescellen Handelsweg 32
9482 WE Vries/Tynaarlo
melding afgeschaft worden. Daarmee vervalt de verplich- • Koel- en Bedr.terr. Vriezerbrug
ting om nieuwe werknemers aan te melden bij de Belas- vriesinstallaties a/d A28, afslag 35
Telefoon (0592) 530 310
tingdienst op de dag dat de werkzaamheden beginnen. • Procesregeling Fax (0592) 530 315
Internet: www.koelgroep.nl
VNO-NCW prominent in ranglijst invloedrijke Klimaatbeheersing E-mail: info@koelgroep.nl

­Nederlanders • Airconditioning U bent van harte

VNO-NCW heeft haar positie in de ranglijst van 200 in- • Bedrijfsventilatie welkom in onze
500 m2 grote
vloedrijkste Nederlanders, van de Universiteit van Am- • Luchtbehandeling- showroom in Vries.
sterdam, verstevigd. Voorzitter Bernard Wientjes is ten kasten Koeltechniek Dorenbos,
Coolings Systems Holland,
opzichte van vorig jaar twee plaatsen gestegen en staat • Warmtepompen KoelAirco en Wiekamp
nu op plek 4. Algemeen directeur Niek Jan van Kesteren is Installaties maken deel uit
van KoelGroep Dorenbos.
met stip gestegen van plek 46 naar 12. De rangschikking

In deze rubriek houden we u op de hoogte van de activiteiten
van VNO-NCW Noord in de regio.
Nieuws uit Friesland
Economisch belang Centrale As
onderschat
VNO-NCW Friesland heeft op 12 decem-
ber 2008 krachtig afstand genomen van
de berichtgeving in de media dat de
Centrale As weinig bedrijvigheid op zou
leveren. In diverse media werd begin de-
cember de afstudeerscriptie aangehaald
van een student Economische Geografie
met de stelling dat de Centrale As de
bedrijvigheid in Noordoost Friesland
nauwelijks stimuleert. Er valt echter het
nodige af te dingen op het onderzoek
waarop deze conclusies stoelen. Voor
het afstudeeronderzoek werden 175
bedrijven geselecteerd in de kern direct
liggend aan de huidige hoofdweg (N356)
die vervangen gaat worden door de Cen-
trale As. De selectie van bedrijven in deze
afstudeeropdracht is op geen enkele
wijze representatief voor de economie
VNO-NCW NOORD IN ACTIE
in het gebied dat als gevolg van de
aanleg van de Centrale As een positieve
impuls moet krijgen. De Centrale As is
juist gericht op integrale gebiedsont-
wikkeling en gaat dus veel verder dan
enkele ondernemers die langs de huidige
hoofdontsluiting gevestigd zijn. VNO-
NCW en MKB zijn warm voorstander van
de Centrale As en hebben hoge verwach-
tingen van de economische spin-off van
de weg. VNO-NCW Noord ijvert al jaren
voor een goede regionale infrastructuur.
In een recent landelijk onderzoek van
MKB-Nederland is de grote economische
betekenis van goede regionale infrastruc-
tuur nog eens bevestigd. Volgens VNO-
NCW Friesland heeft de Centrale As niet
alleen voordelen voor de economie maar
ook voor de bereikbaarheid, leefbaar-
heid in de dorpen en sociaal-economi-
sche infrastructuur. Een ander belangrijk
argument om de Centrale As direct als
2x2 autoweg uit te voeren is dat alleen
daarmee het probleem van de verkeers-
onveiligheid in het gehele gebied Noord
Oost Fryslan wordt opgelost. VNO-NCW
Friesland vindt dat de tijd rijp is om na
jaren van debat de schop in de grond te
zetten.<
Nieuws uit Groningen
Belang Blauwestad overschaduwd
Als gevolg van de discussies over ge-
volgde procedures rond Blauwestad,
dreigt volgens VNO-NCW Groningen
het belang en het succes van het project
overschaduwd te worden. Blauwestad
is een diepte-investering die zorgt voor
een kwaliteitsimpuls voor de regio Oost-
Groningen. Een project van een derge-
lijke omvang vergt een lange adem en
het vermogen verder vooruit te kijken.
Daarom is het zaak ook in economisch
mindere tijden vast te houden aan
het concept de Blauwestad. Het is een
uniek project in Nederland dat tot stand
is gekomen door publieke en private
partijen die bereid waren hun nek uit
te steken. Eind november werd bekend
dat de werkgelegenheid in omliggende
dorpen stevig in de lift zit door de komst
van tientallen banen. Daarnaast is ook
de kavelverkoop gestegen, ondanks de
recente negatieve publiciteit. De Blauwe-
stad geeft het platteland in het Oldambt
een nieuwe economische basis. Een
spectaculair en maatschappelijk relevant
landschapsproject dat een dam opwerpt
tegen een dreigende leegloop.<
Nieuws uit Drenthe
Eurochamp verdient opvolger
Bij tijd en wijle komen de zwarte kanten
van een individuele ondernemer in de pu-
bliciteit. Sinds de zomer sudderde in Dren-
the de ‘affaire Eurochamp’. Als gevolg van
een omslachtige aanbestedingsconstructie
die samen met de provincie Drenthe was
opgezet bleek dat de directeur het niet
zo nauw nam met zijn financiële handel
en wandel. Complicerende factor was dat
hij zijn eigen bedrijf inhuurde voor al-
lerhande activiteiten. Als gevolg van deze
malversaties ging afgelopen zomer deze
stichting failliet. VNO-NCW Drenthe werd
hierbij meermalen aangesproken om een
moreel oordeel te geven over deze feiten.
Hoewel VNO-NCW Drenthe zich altijd
heeft uitgesproken voor een transparante
33
aanbestedingsprocedure is het niet aan
een werkgeversorganisatie om op de stoel
van de rechter te gaan zitten.
Ondertussen was de doelstelling van de
Stichting Eurochamp uit beeld verdwenen.
Deze stichting was opgericht om evene-
menten en andere activiteiten te organi-
seren voor de gehandicapten (top)sport.
Een zeer eerbare doelstelling die werd
ondersteund door diverse Drentse bedrij-
ven. Om de focus weer terug te krijgen
waar deze thuishoorde heeft VNO-NCW
Drenthe publiekelijk een oproep geplaatst
om werk te maken van een opvolger
van de failliete stichting. Dat bleek niet
zonder effect. Als gevolg hiervan trok de
provincie aan de bel en enkele gemeen-
ten. Ook diverse bedrijven lieten weten
deze oproep te ondersteunen.
Inmiddels is VNO-NCW Drenthe bezig
met allerlei partijen te kijken hoe een en
ander uitgewerkt moet worden. Dit onder
de voorlopige werktitel ‘Platform Aange-
past Sporten’. Naar het zich laat aanzien
zal binnen afzienbare tijd er voldoende
basis zijn om de gehandicaptensport weer
eer aan te doen met een stichting die in
staat zal zijn om topsportevenementen
naar Drenthe te halen. Een van de eerste
grote toernooien waar het platform zich
op gaat richten is het organiseren van het
WK voetbal voor gehandicapten in 2011.
En in de verdere toekomst, Als Nederland
zich in 2028 kandidaat stelt voor de Olym-
pische Spelen, wil Drenthe de Paralympics,
de spelen voor gehandicapten, organise-
ren.<
34 NoordNieuws december 2008

Arij Peerbolte (47) treedt per 1 januari 2009 toe tot PeoplePro Anita Andriesen, Gedeputeerde in de provincie Fryslân na-

Personalia
HR Professionals. Hij zal als partner HR vooral ondersteuning mens de PvdA, is op 3 december overleden. VNO-NCW Noord en
bieden aan bedrijven, organisaties en instellingen in de pro- MKB-Noord zullen haar met respect gedenken als een betrok-
vincie Friesland. Peerbolte was de afgelopen vier jaar manager ken en kundig bestuurder. Hoewel het Friese belang altijd
P&O, Hygiëne en Algemene zaken bij Koopmans Koninklijke richtsnoer van handelen is geweest, heeft zij zich voortdurend
Meelfabrieken BV in Leeuwarden. met veel energie en overtuiging ingezet voor de noordelijke
samenwerking.
Roel Dijkhuis neemt op
31 december afscheid als Bert van der Haar is op 4 december door de Algemene Leden-
directeur-hoofdredacteur vergadering gekozen tot voorzitter VNO-NCW Noord. Hij nam
van RTV Noord in verband de voorzittershamer over van Louwe Dijkema. Bert van der Haar
met het bereiken van de geeft succesvol leiding aan !pet Hoogeveen dat in 2007 haar
pensioengerechtigde leef- 150-jarig bestaan vierde en bij die gelegenheid het predicaat
tijd. Dijkhuis vervulde deze hofleverancier verwierf. !pet Hoogeveen telt 150 medewerkers.
functie sinds april 1990, Bert van der Haar is tevens uitgever van de Hoogeveensche
toen het nog enkel Radio Courant sinds 1857. In de volgende editie van NoordNieuws een
Noord was. TV kwam er in interview met de nieuwe voorzitter.
1995 bij. Na zijn afscheid zal Dijkhuis zich onder andere bezig
gaan houden met de organisatie van een congres in Groningen
van Circom, de Europese organisatie van regionale omroepen.

Janny Vlietstra ruilt haar burgemeesterspost in Winschoten

in voor het gedeputeerdenschap in Drenthe. Vlietstra volgt de
zieke gedeputeerde Huub Looman op. Zij was de afgelopen
veertien jaar burgemeester van Winschoten en was daarvoor
wethouder in Leeuwarden.

Frank Tichelaar is per 1 januari 2009 Regiodirecteur Leeuwar-

den, Groningen, Enschede van Holland Casino. De benoeming
van Tichelaar hangt samen met de invoering van een regiostruc-
tuur bij Holland Casino. Franks Tichelaar is momenteel nog
locatiemanager bij Holland Casino in Scheveningen.

Wierd Koops is per 1 december als lector ‘Maritiem, Marien Janneke Hadders volgt Alfred Welink op als voorzitter van
Milieu & Veiligheidsmanagement’ benoemd aan het Maritiem JNO (Jonge Noordelijke Ondernemers), de afdeling van VNO-
Instituut Willem Barentsz van de NHL. Vanuit het instituut op NCW Noord voor leden onder de 40 jaar. Hadders is directeur-
Terschelling zal Koops leiding geven aan praktisch onderzoek eigenaar van Dacom Plant Service B.V.. Alfred Welink, directeur-
gerelateerd aan de opleiding Ocean Technology. eigenaar van Distrivers wordt op zijn beurt voorzitter van
VNO-NCW Drenthe, als opvolger van Bert van der Haar.
Ruud Lozeman van Tos-
cana IJsmakerij heeft Dé Jaap Brakke, plaatsvervangend directeur van het Drents Mu-
Jonge Ondernemers Prijs seum, wordt de nieuwe directeur van het Landesmuseum van
2008 gewonnen. Lozeman Hannover. Brakke wil het museum modernerniseren en interna-
opende in maart 2003 tionaler laten werken. Hij begint in april 2009 in Hannover.
Toscana IJsmakerij en heeft
inmiddels vestigingen in
Emmen, Hoogeveen, Mep-
NoordNieuws neemt afscheid
pel, Haren en Groningen.
Volgens de jury blonk hij van Lilian de Winter. Jarenlang
uit door het goede concept van zijn franchiseformule, doelma- verzorgde zij de advertentieac-
tigheid, consistent in opbouw, heldere doelstellingen en de al quisitie voor het magazine van
geboekte resultaten. De publieksprijs ging naar Sylvia van der VNO-NCW Noord. De redactie
Laan van Stichting Droomkinderen uit Bourtange. van NoordNieuws dankt Lilian
de Winter voor de zeer prettige
samenwerking!
Olaf Keur van KeurICT
heeft de regiofinale van
Voor nadere informatie over ad-
LiveWIRE Young Business
verteren in NoordNieuws kunt u
Award gewonnen. Hij wist
contact opnemen met VNO-
op 25 november in het
NCW Noord via 050-5343844 of
gebouw van de NAM het
noordnieuws@vno-ncwnoord.nl
publiek en de jury met een
elevator pitch van vijf minu-
ten te overtuigen van het
succes van zijn onderneming. KeurICT pioniert op het snijvlak
van gps, serious gaming en educatie. Olaf Keur vertegenwoor-
digt op 13 januari het Noorden in de landelijke finale van de
Young Business Award. Hij maakt daar kans op de prijs van
w 10.000,-.
 Hans Haerkens 35
h.haerkens@vno-ncwnoord.nl

Microkredieten tegen microcrises

Toegang tot financiële diensten essentieel voor
economische ontwikkeling
Door de kredietcrisis beseffen we ook hier ook steeds vaker bij deze
banken sparen. En dat is soms
weer hoe belangrijk een betrouwbare en nog wel belangrijker dan het
transparante financiële sector is. Zonder een krijgen van een krediet. Zo
kun je veilig sparen voor het
goed functionerend financieel systeem loopt schoolgeld van je kinderen of
de hele economie en samenleving vast. een buffer voor tegenslagen
als ziekte. Deze basale financi-
In de meeste ontwikkelingslanden hebben mensen aan de ële diensten zijn cruciaal voor
onderkant nog geen toegang tot financiële diensten en dat is het opbouwen van een lokale
één van de oorzaken van armoede. Microfinanciering biedt die economie.’
toegang door kleine leningen aan mensen die daarmee hun
bedrijfje verder kunnen uitbouwen. Er komen nog ieder jaar nieu-
we microfinancieringsbanken
Marilou van Golstein Brouwers, directeur Triodos Investment bij. De groei in de leningen
Management: ‘Microfinancieringsbanken houden zich bezig die ze verstrekken gaat in
met de kernfunctie van bankieren het vervullen van een inter- eerste instantie vaak sneller dan het aantrekken van spaargeld.
mediaire rol tussen spaarders en kredietnemers. Dit gaat ook Daarom zijn juist bij deze groeifase investeringen nodig uit
in tijden van crisis gewoon door. De goede microfinancierings- het buitenland van fondsen zoals Triodos Fair Share Fund. Dat
banken doen dat op een transparante en zorgvuldige manier; investeert in microfinancieringsinstellingen in ontwikkelingslan-
zij kennen hun klanten. Ze letten er op dat mensen niet te veel den via leningen en via deelnemingen in het aandelenkapitaal.
lenen en dat ze in staat zijn hun lening terug te betalen, ook Meer informatie over microfinanciering en Triodos Fair Share
als het misschien wat tegen zit. Daarnaast kunnen arme mensen Fund is te vinden op www.triodos.nl <
NIEUWE LEDEN

Welkom nieuwe leden

De volgende personen zijn lid geworden van de vereniging:

ir. J.H. Bogers Hoomark Gift-Wrap Partners BV, Hoogeveen

Mw M. Hofstra Arbo Unie, Heerenveen
H. Jansen Nederlandse Aardolie Maatschappij BV, Assen
drs. D.J. van Leeuwen Congrescentrum De Tamboer, Hoogeveen
L.S. Meertens Lucien Meertens, Gieten
M. Nagel Hof van Saksen, Assen
J.M.M. Polman Arcadis Nederland BV, Assen

drs.ing. J.O.K. Vroom Vroom Management & Advies, Heerenveen

J. Beckers PQ Nederland B.V., Amersfoort

A.K.E. Hof Idiomorf infographics, Bedum
G.J. Koers Thermiek BV, Groningen
mr. D. Plantinga PricewaterhouseCoopers Accountants N.V., Groningen
P.A. Schipper Nedmag Industries Mining & Manufacturing B.V., Veendam
R.J. Tinga Perspectief-Match & Mobiliteit, Groningen
Colofon Woensdag 14 januari
Net wakker, netwerken
NoordNieuws, het magazine van De ontbijttafel wordt gedekt voor 15
VNO-NCW Noord verschijnt zes ondernemers die allemaal de mogelijk-
maal per jaar en wordt verspreid heid krijgen zich in drie minuten aan hun
onder leden in Drenthe, Friesland tafelgenoten te presenteren.
en Groningen. Plaats: Restaurant Van der Valk,
Spier
Jaargang 13 nummer 6 Ontvangst: 07.45
December 2008 Einde: 09.00
beperkte deelname
Oplage
2.000 exemplaren Donderdag 15 januari
Noordermatch
Redactie De derde editie van Noordermatch
Daan Bultje (hoofdredacteur) tijdens het Noorderslag EuroSonic festival
Akke Groenewoud in Groningen. Noordermatch 2009 richt
Hans Haerkens zich op het faciliteren van inspirerende
Jan-Willem Lobeek en zinvolle ontmoetingen tussen 75
Christel Slim beslissers uit de creatieve industrie en
noordnieuws@vno-ncwnoord.nl 75 beslissers uit het Noord-Nederlandse
bedrijfsleven, met als doel succesvolle
Postbus 132 matches. Het thema is: “Co-creatie en
9700 AC Groningen Subsidie”. Diverse sprekers belichten
T 050 5343844 de rol van co-creatie in het proces van
F 050 5346145 waardevolle content development en
www.vno-ncwnoord.nl (creatieve) zakelijke dienstverlening.
Noordermatch is een initiatief van Stich-
Advertentieverkoop ting Noorderslag, uitgeverij iMediate,
Koninklijke Van Gorcum bv, Statement communicatie adviesbureau
Assen en theFactor.e, in samenwerking met
Lilian de Winter onder andere VNO-NCW Noord.
T 0592 37 69 33 Kijk voor meer informatie op
www.noordermatch.nl
agenda
organiseert VNO-NCW Noord dit vereni-
gingsjaar ook een tweetal themalunches.
Onder het genot van een lunch kunnen
de deelnemers van gedachten wisselen
over het thema ‘goed werkgeverschap’.
Plaats: Het Wapen van Leiden, Vries
Ontvangst: 11.30 uur
Aanvang: 11.50 uur
Einde: 13.00 uur
beperkte deelname
Maandag 2 februari
Statebijeenkomst
Het vermarkten van een regio. ‘Friesland
moet niet willen bieden wat het niet
heeft, maar z’n beperkingen accepteren
om vervolgens de kernwaarden van de
provincie te promoten. De consument
moet een product kennen om het te kun-
nen kopen.’
Sprekers: Johan Priem, Board of Ma-
nagement Friesland Foods,
voormalig voorzitter RvT
Stichting Marketing Drenthe
Paul van Gessel, directeur
Fryslân Marketing
Plaast: Epema State Ysbrechtum
Ontvangst: 17.00 uur
Welkom: 17.30 uur
Einde: 20.30 uur
Dinsdag 10 februari
Net wakker, netwerken
De ontbijttafel wordt gedekt voor 15

Basisvormgeving Plaats: De Oosterpoort, Groningen ondernemers die allemaal de mogelijk-

studio Tineke Wieringa bno,
Haren
Prepress, druk en distributie
Koninklijke Van Gorcum bv,
Assen
VNO-NCW Noord vertegenwoor-
digt in Groningen, Friesland
en Drenthe 12.000 bedrijven
waarbij ruim 1.400 persoonlijke
leden de harde kern van de
vereniging vormen. Genoemde
bedrijven representeren tachtig
procent van de werkgelegenheid
in de marktsector. Zestig procent
van het ledenbestand zijn mkb-
bedrijven.
Ontvangst: 11.00 uur
Aanvang: 11.30 uur
Einde: 18.00 uur
Dinsdag 20 januari
It runs in the family
JNO-bijeenkomst over bedrijfsovernames.
Met praktijkvoorbeelden van Janneke
Hadders (Dacom Plant Service) en Jeanine
de Vries-Zwart (Ecostyle). JNO is een
afdeling binnen VNO-NCW Noord voor
ondernemers en managers tot en met 40
jaar.
Plaats: Ecostyle, Appelscha
Ontvangst: 15.00 uur
Einde: 18.00 uur
Dinsdag 27 januari
Lunch met inhoud: goed werkgeverschap
buiten de poorten van het bedrijf
In navolging van de netwerkontbijten
heid krijgen zich in drie minuten aan hun
tafelgenoten te presenteren.
Plaats: Restaurant Hajé, Heerenveen
Ontvangst: 07.45
Einde: 09.00
beperkte deelname
Woensdag 11 februari
Olifanten nabij stadshart
Gebiedsgericht ontwikkelen par excel-
lence.
Sprekers: Cees Bijl, burgemeester Em-
men
Henk Hiddingh, directeur
Noorder Dierenpark Emmen
Gert de Roo, hoogleraar
ruimtelijke ontwikkeling RUG
Plaats: Paviljoen Noorder Dieren-
park, Emmen
Ontvangst: 13.30 uur
Einde: 17.15 uur