Kompleksowa naprawa kolimatora typu ACOG by PaFcio.

Fot. 1 Mj ACOG po licznych naprawach i modyfikacjach.

Ze wszystkich elementw dodatkowych jakie montujemy zazwyczaj na naszych replikach do najdelikatniejszych naley pewnie wszelakiego rodzaju optyka w tym i kolimatory. Warto wic wiedzied jak takowy naprawid gdy stanie si mu krzywda. Poniszy tekst przybliy nieco budow kolimatora typu ACOG, moe jednak okazad si przydatny przy naprawie innej optyki tego rodzaju. Moja przygoda z kolimatorem zacza si 4 lata temu (w 2007r.), gdy to zamwiem wymarzon replik ACOGa firmy Walther. Po otworzeniu pudeka moim oczom ukaza si czarny korpus celownika, ktry w cigu niespena dwch minut zosta zamontowany na posiadanej przeze mnie M4. Wczenie, wyczenie, super! Dziaa! Zmiana jasnoci i nie dziaa! W skrcie powiem, e reklamacja urzdzenia si nie powioda (uszkodzenie wcznika nie podlega gwarancji). Polecam jednak w przypadku takiej i jakiejkolwiek innej awarii prbowad do skutku. Jeli jednak si nie powiedzie lub min okres gwarancyjny na nasz celownik, zapraszam do zapoznania si z dalsz czci tekstu.

Co moe si zepsud?
W kolimatorze jest par elementw, ktre mog ulec uszkodzeniu przy uytkowaniu lub podczas naprawy. S to: Wcznik (chyba jedna z najbardziej newralgicznych czci kolimatora). Dioda.

Szybki ochronne. Szybka refleksyjna. Okablowanie. Ja osobicie przeszedem przez napraw wszystkich wymienionych, czego skutkiem jest to, e w moim celowniku z oryginau pozostao niewiele. Staraem si wykorzystad zdobyte dowiadczenie by opisad jak najlepiej proces naprawy kadej z tych usterek.

Podstawy czyli co nam bdzie potrzebne.

Jak si okazuje kolimator nie jest wcale wykonany w kosmicznych technologiach i do jego naprawy bdzie nam potrzebna naprawd minimalna ilod podstawowych narzdzi. Przystpujc do pracy powinnimy sobie zapewnid czyst przestrzeo robocz na ktrej bdziemy przechowywad wszystkie elementy, a niektre s dod mae, czyli mwic najprociej - st - czy to w pokoju czy w warsztacie. Na nim powinny si znaled (opisany komplet potrzebny do kompleksowej naprawy) : Kombinerki (najlepiej niewielkie). Szczypce do cicia kabli. Lutownica (kada jedna da rad byle umied jej uywad). Cyna i kalafonia. Klucz nimbusowy nr 3 (zalenie od tego jakimi rubami poskrcany jest nasz kolimator). rubokrt paski. Wiertarka z tarcz ciern. Gumka recepturka. Dremel lub pilniki. Jak widad nie ma w tym adnej ekstrawagancji. Oprcz tego zalenie od przeprowadzanych napraw mog nam byd potrzebne: Kabelki o fi ~1mm. Dioda super jasna 3mm. Potencjometr 0-20 kOm. Pleksiglas o gruboci ~2 mm. Kolanko PCV. Koszulki termokurczliwe. Soczewka dwuwklsa. To tyle tytuem wstpu, czas zabrad si do roboty.

Demonta.
Niewane, czy znamy ju przyczyn awarii czy nie, by si jej pozbyd naley celownik w jakim tam stopniu rozmontowad. Kady kolimator jest w pewien sposb poskrcany do kupy. Ja poka demonta na przykadzie posiadanego ACOGa. Zalenie od awarii rozkrcamy kolimator w rnym stopniu. Jeli nie musimy czego demontowad to lepiej tego unikad, nigdy nie wiadomo jak si to skooczy.

Wymagane kroki demontau w zalenoci od awarii: Awaria wcznika kroki 1, 2, 3. Awaria diody krok 1. Uszkodzenie szybki/szybek ochronnych krok 2. Uszkodzenie szybki refleksyjnej kroki 1, 2, 3. Uszkodzenie okablowania kroki 1, 2, 3, 4. Jeli nie znamy przyczyny awarii, zaczynamy rozkrcanie w kolejnoci przedstawionej poniej i w midzy czasie prbujemy si domylid przyczyny awarii.

1. Odkrcenie tylnego moduu.

Polega to po prostu na odkrceniu 4 rub, ktrymi jest przykrcony tylny modu celownika. Nie musimy si bad o utrat szczelnoci, prni czy czego tam jeszcze kolimatory nie s zamykane w tak zaawansowanych technologiach.

Fot. 2 Odkrcanie tylnego moduu.

Fot. 3 Tylny modu odkrcony.

Naszym oczom ukazuje si wewntrzny tubus poprzez ktry odbywa si regulacja w pionie i poziomie i w ktrym to znajduje si modu owietlajcy.

Fot. 4 Tak to mniej wicej wyglda wewntrz.

2. Wykrcenie piercienia trzymajcego szybki ochronne.

Fot. 5 Piercieo trzymajcy szybki ochronne.

Chodzi wanie o widoczny na powyszym zdjciu piercieo, znajdujcy si u przedniego wylotu celownika. Warto sporzdzid sobie klucz do jego wykrcania, poniewa za pierwszym razem gwint prawdopodobnie nie bdzie chcia ustpid. Klucz mona wykonad z metalowych blaszek dociajcych listy In-Postu lub czegokolwiek innego. Chodzi o wycicie/uamanie blaszki na odpowiedni szerokod i jej przeszlifowanie, by pasowaa do dwch przeciwlegych wcid na piercieniu. Mona oczywicie uyd rubokrta paskiego, jeli jednak przy prbie odkrcenia piercienia za pomoc takowego zarysujecie zewntrzn szybk ochronn, nie mwcie, e nie ostrzegaem. Nie popadajcie jednak w rozpacz, w dalszej czci opisane jest wykonanie tej szybki od podstaw. Po wykrceniu piercienia wypadnie due szkieko ochronne a za nim maa metalowa obudowa z kolejnym, tym razem mniejszym szkiekiem.

3. Wyciganie tubusu regulacyjnego.

Oprcz wykonanych ju czynnoci, do wycignicia tubusu regulacyjnego z obudowy naley jeszcze maksymalnie wykrcid pokrta regulacyjne z wieyczek (mona je pniej cakowicie wykrcid po usuniciu naoonych na ich kooce blokad nie s one niezbdne) oraz usund blaszki sprynujce znajdujce si w lewym dolnym rogu pod tubusem (patrzc od tyu). Za pierwszym razem wycigajc ten tubus moemy mied z tym problemy. Moe on byd wklejony do obudowy za porednictwem cienkiego piercienia. Piercieo ten nie jest niezbdny do prawidowego dziaania urzdzenia, a przynajmniej ja nie zauwayem adnych problemw zwizanych z jego nieobecnoci. Przy

wyciganiu tubusu naley uwaad by nie spad na ziemi jeli jednak spadnie i szybka refleksyjna ulegnie zniszczeniu, da si to naprawid.

Fot. 6 Tubus regulacyjny.

4. Odkrcenie montau RIS.

W tym wypadku nie ma si nad czym rozwodzid. Najzwyczajniej w wiecie odkrcamy dwie ruby, ktrymi monta RIS jest przykrcony do korpusu celownika. Tylny z dwch otworw na ruby jest przeduony do wewntrz obudowy. Przez to przeduenie cign si do wewntrz, z pojemnika baterii, kable zasilajce.

Fot. 7 Spd obudowy po odkrceniu montau RIS.

Fot. 8 Kolimator w peni rozkrcony (niektre oryginalne elementy nieobecne ze wzgldu na to e uznaem je za zbdne).

Naprawa i modyfikacje.
Tak wic, rozkrcilimy ju kolimator. Przystpujemy do naprawy lub ciekawych modyfikacji!

1) 2) 3) 4) 5) 6) 7)

Naprawa wcznika. Wymiana diody. Zmiana znaku celowniczego. Powikszenie znaku celowniczego. Wymiana szybek ochronnych. Wymiana szybki refleksyjnej. Wymiana okablowania.

1) Naprawa wcznika:
To, e prdzej czy pniej w naszym kolimatorze wsppracy odmwi wcznik, bdcy zarazem regulatorem jasnoci, jest prawie e pewne. Jest on wykonany z plastiku, co jednak nie jest niczym zym. Pomyk konstrukcyjn byo natomiast poczenie go z pokrtem za pomoc plastikowego prcika, ktry jest przedueniem wtoczonej w pokrto zatyczki. Wanie ten prcik ulega uszkodzeniu uniemoliwiajc pene operowanie pokrtem.

Fot. 9 Stary wcznik/regulator jasnoci po przejciach.

a. Wyjcie wadliwego wcznika: W celu wyjcia wadliwego elementu naley rozkrcid prawie kompletnie celownik (opisane wczeniej kroki 1, 2, 3). Jak wspomniaem wcznik jest poczony z pokrtem na stae przez wytoczon z

plastiku zatyczk. W tym momencie musz zaznaczyd, e opisywane czynnoci wykonywaem 4 lata temu wic mog wszystkiego nie pamitad dokadnie. Tak wic, z tego co pamitam zatyczk naley najzwyczajniej rozorad wiertem lub noykiem modelarskim (mona sprbowad wczeniej wiercid w samym rodku wiertem o fi 3mm - 4mm, moe da si uniknd destrukcji caej zatyczki). Metoda mao finezyjna, wiem. Po usuniciu caego plastiku z pokrta, powinno si ono odczyd od obudowy bez wikszych oporw. Sam wcznik jest wklejony w korpus od wewntrz, w celu wymiany naley wic delikatnie usuwad klej, a wcznik bdzie mona wyjd. b. Zaopatrzenie si w nowy wcznik: Gdy ju wyjmiemy wcznik, biegniemy do sklepu z elektronik i pokazujc szcztki starego pytamy, czy nie maj czego podobnego. Pewnie nie bd mieli, wic prosimy z umiechem o potencjometr liniowy 0-20 kOm. Powinno to nas kosztowad 2-3z i wygldad mniej wicej tak jak na poniszym zdjciu (ale lepiej by wystajca pytka ze stykami bya na samym dole).

Fot. 10 Potencjometr liniowy 0-20 kOm.

c. Dostosowanie i modyfikacja potencjometru: Wracamy do domu i zabieramy si za prac nad potencjometrem. Naley najpierw sprawdzid dziaanie zakupionego elementu. Jeden przewd lutujemy ze rodkowym stykiem. Drugi przykadamy do jednego ze stykw zewntrznych (licz przy tym, e kady zapamita jak wczeniej biegy w rodku celownika przewody, jest ich tylko 3). Powinno to dziaad na zasadzie, e zalenie od tego, ktry ze stykw zewntrznych wybierzemy, w rn stron bdzie si odbywad regulacja (dla jednego styku zakrcony potencjometr bdzie dawa rezystancj 0 Om, a dla drugiego 20 kOm). Naley wic zdecydowad ktrego styku uyjemy, a zbdny wraz z fragmentem pytki stykowej, usund uywajc noa i pilnika lub Dremla. Warto si rwnie zastanowid czy chcemy wyczad podwietlenie celownika wycigajc baterie czy wolimy robid uywajc pokrta. Oczywiste jest, e wybieramy opcj nr 2, wic zapamitujemy w jakim pooeniu pokrta, dioda wieci najmocniej, a w ktrym najsabiej. Odczamy wczeniej przylutowany przewd, a nastpnie delikatnie odginamy elementy trzymajce blaszan pokryw mechanizmu potencjometru, by mc go rozoyd na czci. Powinny ukazad si nam trzy elementy pytka z czarnym materiaem generujcym opr, pokrto poruszajce nkami lizgajcymi si po tej pytce oraz sama blaszka, trzymajca wszystko w caoci. Materia oporo-generujcy cieramy pilnikiem lub Dremlem po stronie gdzie wspomniane nki dotykay go generujc najwikszy opr

(dioda najsabiej wiecia). Naley cierad tak by zostawid delikatny stok, by nki mogy swobodnie si poruszad w obie strony. Jak ju si z tym uporamy, skadamy do kupy potencjometr i sprawdzamy jego dziaanie. Prawidowo powinno to dziaad w nastpujcy sposb dioda nie wieci, przekrcamy i zaczyna wiecid, a wraz ze stopniowym przekrcaniem wieci coraz mocniej. Teraz naley na przewody wejciowy i wyjciowy naoyd koszulk termokurczliw (troch wiksz ni ju pomniejszona pytka ze stykami) i docid j by zupenie zakrywaa styki z obu stron (zapobiegnie to przebiciu w efekcie ktrego dioda wieci cay czas pen moc). Teraz lutujemy przewody do stykw, i zgrzewamy koszulk termokurczliw. Naley nastpnie sprawdzid czy nasz potencjometr mieci si w otwr po wczniku wczeniej wykrcajc umieszczon za na nim nakrtk. Jeli si nie mieci, otwr powikszamy stopniowo pokrgym pilnikiem lub Dremlem, sprawdzajc co pewien czas czy nasz regulator ju si nie mieci. Im cianiejsze dopasowanie tym lepiej. Jeli nasz otwr okae si za duy, mona zastosowad dystanser, ktry mona wykonad z kolanka PCV, takiego jak na poniszym zdjciu.

Fot. 11 Kolanko PCV.

Fot. 12 Dystanser wycity z wszej czci kolanka PCV.

Gdy ju uporamy si z umieszczeniem potencjometru w otworze obudowy, moe si okazad, e odstaje on sporo wewntrz. W takim wypadku naley wyszlifowad w ciance obudowy wgbienie pod pytk ze stykami (bo to ona prawdopodobnie bdzie odstawad). Naley przy tym uwaad, by nie przebid si na wylot przez obudow.

Fot. 13 Zamontowany potencjometr.

Naszym nastpnym zadaniem bdzie poczenie potencjometru z pokrtem. Potencjometr moemy dokrcid doczon do niego nakrtk by trzyma si sztywno w obudowie, przy czym nie naley przesadzad, nie chcemy przecie poamad pytki stykowej. Co do samego pokrta - niezbdne moe okazad si powikszenie otworu w nim. Dalszy monta zaley od inwencji twrczej. Ja zrobiem to w dod prosty sposb, a mianowicie wykonaem z blaszki element, ktry wchodzi midzy skrzydeka pokrta potencjometru i na wcisk jest umiejscowiony w pokrtle gwnym. Nastpnie zalepiem przestrzeo w pokrtle Poxilin, a po wyschniciu zeszlifowaem do waciwego poziomu wiertark wyposaon w tarcz ciern (nie naley robid tego przed cakowitym zaschniciem Poxiliny poniewa moe dojd do przemieszczenia elementw klejonych i w nastpstwie luzw na pokrtle i tym podobnych nieprzyjemnych sytuacji). Wszystko poszo tak prosto? Nie sdz ale jeli dziaa to szczerze gratuluj. Dla zaagodzenia ewentualnej rozpaczy wspomn, e ja zuyem podczas prac 3 potencjometry.

2) Wymiana diody:
Podczas mczarni z wymian wcznika, z pewnoci nie raz oderwiemy przypadkiem kabelki od moduu wieccego. Cige ich lutowanie, a w zasadzie temperatura przy ktrej si to odbywa, moe okazad si dla diody zabjcza i w pewnym momencie, moe ona najzwyczajniej przestad si wczad. Szkoda byoby wyrzucad celownik z tak bahego powodu. Przystpujemy wic do naprawy. a. Usunicie przepalonej diody:

Usunicie diody bdzie wymagao od nas uycia perswazji. Jest ona bowiem na stae zamontowana w module generujcym znak celowniczy. Modu ten wyglda, mniej wicej, jak na poniszym zdjciu.

Fot. 14 Modu owietlenia.

By dobrad si do diody naley uyd noyka modelarskiego - moe byd i noyk do tapet ale trzeba byd dokadnym - odcinamy nim po plasterku obudow od tyu. Zatrzymujemy si gdy dotrzemy do znajdujcej si wewntrz diody. Jest ona umieszczona w okrgym tunelu i po usuniciu wszystkiego za ni mona j najzwyczajniej wysund.

Fot. 15 Przepalona dioda.

b. Zaopatrzenie w now diod: Teraz moemy si udad do sklepu elektronicznego. Dioda ktrej szukamy ma mied fi=3 mm, kolor moemy dobrad w zalenoci od upodobao ale co kluczowe, ma naleed do typu diod super jasnych (zwyka nie zapewni nam wystarczajcej iloci wiata). Diody super jasne s zazwyczaj przeroczyste. Rnic midzy wieceniem zwykej i super jasnej diody przedstawiaj ponisze zdjcia.

Fot. 16 Dioda zwyka.

Fot. 17 Dioda super jasna.

c. Monta nowej diody: adnej filozofii tu nie uwiadczymy. Diod lutujemy do przewodw wczeniej nakadajc na nie koszulk termokurczliw (jeli tego nie zrobimy bdzie ona wiecid oprcz w przd, rwnie w stron oka), a nastpnie wciskamy do moduu owietlenia (jeli ma luzy zabezpieczamy bardzo ma iloci kleju by mc pniej w razie czego j usund). Przy lutowaniu moe si okazad, e przydaaby si nam trzecia rka. Kto zajmujcy si elektryk z pewnoci posiada specjalne chwytaki trzymajce przedmioty lutowane. Zwyky majsterkowicz moe posuyd si kombinerkami i gumk recepturk.

Fot. 18 Prowizoryczna "trzecia rka".

3) Zmiana znaku celowniczego:

Przy okazji wymiany diody lub i bez jej wymiany, jest moliwa zmiana znaku celowniczego naszego kolimatora na dowolny, jeli tylko jestemy w stanie go wykonad. a. Gdzie to jest i co to jest? Znak celowniczy jest generowany w module owietlenia. Umieszczona tam dioda wieci na cienk przezroczyst foli, zadrukowan (?) na czarno. Miejsca nie zadrukowane tworz nasz znak celowniczy. Wyglda to tak jak na poniszym zdjciu.

Fot. 19 Znak celowniczy w module owietlenia.

b. Sposb montau w oryginale: Folia ta jest przyklejona w zagbieniu w obudowie moduu. Klej znajduje si tylko na brzegach i dod atwo go usund. c. Wykonanie nowego znaku: Wykonania takiej folii jest pewnie moliwe z uyciem metody fototrawienia. Jako foli bazow mona by wykorzystad dysk magnetyczny z dyskietki komputerowej (pamita kto jeszcze taki wynalazek?) zoony w dwie warstwy. Jeli kto zechce, moe uzupenid swj celownik o oryginalny znak celowniczy.

4) Powikszenie znaku celowniczego:

Ponadto, istnieje moliwod powikszenia wywietlanego znaku celowniczego bez ingerencji w modu owietlenia. a. Potrzebne materiay: Jedyny nowy element potrzebny do tego zabiegu to niewielka soczewka rozpraszajca. Ja swoj wykrciem, z tego co pamitam, z bazarowego laserka.

Fot. 20 Soczewka dwuwklsa z laserka.

b. Dopasowanie i monta: Pozyskan soczewk naley dopasowad do wcicia, w ktrym jest zamontowany modu owietlenia, przez wyszlifowanie na jej krawdziach, za pomoc pilnika, zagbieo by mona j byo wsund ale by nie wypada samoczynnie. Za soczewk wsuwamy modu owietlenia, regulujemy ostrod i zabezpieczamy czy to tam czy to odrobin kleju - byle si dao wymontowad w razie w.

5) Wymiana szybek ochronnych:

Moe si zdarzyd, e podczas naprawy oryginalne szybki ochronne ulegn uszkodzeniu/rozbiciu/zagin. Bdziemy wic potrzebowali nowych. Wykonanie ich nie jest specjalnie trudne. a. Potrzebne materiay: Do tego zadania wystarczy nam kawaek plexiglasu o gruboci ~2mm (nie mona przesadzid z gruboci bo nie dokrcimy piercienia) oraz wiertarka z tarcz ciern. Mona oczywicie uyd innych narzdzi ale tarcza wydaje si najbardziej uniwersalna i dod atwo si ni operuje. b. Wykonanie: Jak mona si domylid, naley na plexiglasie odrysowad ksztat piercienia i/lub obudowy mniejszej szybki. Nastpnie ucinamy plastik zachowujc odstpy od krawdzi przyszego cicia, a gdy ju to

zrobimy, szlifujemy go po linii. Po skooczonym szlifowaniu moemy jeszcze wygadzid krawdzie papierem ciernym. Nowe szybki przykadamy do miejsca docelowego i w razie potrzeby doszlifowujemy by weszy gadko i by mona je byo wyjd bez ich niszczenia.

Fot. 21 Wiertarka z tarcz ciern - jedno z najbardziej uniwersalnych narzdzi.

c. Monta: Nic skomplikowanego. Po prostu wkrcamy nowe szybki na miejsca starych.

6) Wymiana szybki refleksyjnej:

Nieszczcia chodz po ludziach tym bardziej jeli prace prowadzi si na kolanie. Jeli szybka refleksyjna w twoim kolimatorze ulega zniszczeniu i na to jest rada. a. Zaopatrzenie w now szybk: W tym momencie naley poszukad na allegro lub na jaki lokalnych straganach chioskiego taniego kolimatora w ksztacie walca. Takowe co raczej do celowania si nie nadaje ale posiada w swym wntrzu istotn dla nas szybk refleksyjn. Nie jest to moe ona rwna, w jakoci do oryginalnej ale duej rnicy zauwayd nie powinnimy. b. Monta nowej szybki: W celu zamontowania nowej szybki musimy wczeniej usund z tubusu resztki starej. Przymierzajc nasz now szybk do otworu w ktrym bdzie wklejona zauwaymy, e jest minimalnie mniejsza. Warto wic wcisnd midzy ni, a tubus jakiego cienkiego o-ringa albo co, co ustawi j w miar rwno. Ostatnim krokiem jest zalanie szczeliny klejem uwaajc by nie przedosta si on do wntrza tubusu.

7) Wymiana okablowania:
Przy cigym lutowaniu elementw wcznika i moduu wieccego poddajemy przewody biegnce w naszym celowniku dziaaniu wysokiej temperatury, wyginamy je przycinamy i w pewnym momencie moe okazad si, e owe kabelki zaczynaj si rozpadad, stopiona izolacja ju nie izoluje i wystpuj przebicia albo najzwyczajniej w wiecie, przewody skrcilimy tak, e nie jest moliwe prawidowe poczenie obwodw. Wymiana okablowania jest chyba jednym z najtrudniejszych zabiegw jeli chodzi o napraw kolimatora. Nie jest to moe operacja skomplikowana ale wymagad bdzie od nas opanowania i dokadnoci. a. Co nam bdzie potrzebne: Przede wszystkim bdziemy potrzebowali kabelkw o fi=1 mm lub mniej. Z komory baterii, co chyba oczywiste, wychodzid bd takie dwa (+ i -) i musz one przejd przez dwa dod wskie otwory. Do poczenia kabelkw ze stykami bdziemy potrzebowali lutownicy, cyny i kalafonii. Bdzie nam rwnie potrzebny cienki rubokrt, ktrym wypchniemy na zewntrz pytki stykowe wraz z resztkami starych przewodw.

Fot. 22 Uyte przeze mnie przewody o fi 1 mm. Wchodz na styk.

b. Pozbycie si starych przewodw: W celu pozbycia si starych przewodw, naley uyd wspomnianego rubokrta, ktrym naley wypchad pytki stykowe z komory baterii. W tym celu wsadzamy go do tunelu w korpusie celownika od przodu. Na koocu tego tunelu znajduje si niewielki otwr ktrym wychodz przylutowane do pytek stykowych kable.

Fot. 23 Tunel w korpusie celownika.

c. Monta nowych przewodw. Stare kabelki odczamy od pytek stykowych i zastpujemy nowymi lutujc je dod dokadnie. Nie uywamy w tym momencie koszulek termokurczliwych bo nie zmiecimy stykw w komorze baterii. Naley usuwad izolacj z przewodw na jak najmniejszej dugoci, ktra pozwoli jednak na pewne poczenie. Gdy to skooczymy, kable przekadamy przez otwr w komorze baterii, a nastpnie wprowadzamy je do wntrza obudowy w czym pomc moe tylny otwr na rub montau RIS i zlutowanie na czas przekadania koocw przewodw razem. Majc kabelki ju wewntrz obudowy, lutujemy je do wcznika i diody tak jak byo w oryginale.

Podsumowanie.
Mamy wic nasz naprawiony kolimator, dziaajcy, bdcy dowodem naszej wytrwaoci i naszych umiejtnoci. Moemy si nim cieszyd, majc zarazem pewnod, e bdziemy potrafili go naprawid jeszcze nie raz jeli zajdzie taka potrzeba. W tym artykule przekazaem ca sw wiedz i dowiadczenie zebrane podczas napraw mojego kolimatora. Mam nadziej, e przedstawione rozwizania i informacje uchroni nie jeden celownik od utylizacji i zainspiruj czytelnika do nie atwej, acz satysfakcjonujcej w efekcie naprawy.