Professionaliseren in professionele leergemeenschappen

Een onderzoek naar het professionaliseren van docenten in professionele leergemeenschappen naar het model van Verbiest (2008)
Onderzoeker: Paula van Kempen Begeleider: Dr. J.H.A.M. Onstenk

Aanleiding van het onderzoek

Context van het onderzoek
Afdeling Villa op het OSG Helen Parkhurst te Almere Almeerse Academische Opleidingsschool Onderzoekende houding medewerkers Opleiden studenten Professionaliseren docenten Verschillende leergebieden Inhoud leergebied bijeenkomsten

Praktijkonderzoek
Fase 2: Bepalen van interventies (redeneerketens)
Op basis van vorige fase, worden er interventies bepaald, die effect zouden kunnen hebben, in deze context, op het ontwikkelen van teams tot professionele leergemeenschap en het professionaliseren van docenten. Deze interventies worden in de redeneerketen beschreven, zoals hieronder:

Probleemstelling en centrale onderzoeksvraag

Bevorderen van de professionele houding Inhoud geven aan leergebiedtijd Onderwijs verbeteren Het leren en de resultaten van leerlingen verbeteren

Interventie
Een interventie is een actieve, bewuste en geplande actie gericht op het verdiepen, verbreden of verankeren van de capaciteiten en de indicatoren van het professionaliseren

(Verwachte) Mechanisme
Een proces dat plaatsvindt tussen de interventie en de uitkomst (Pawson & Tilly, 1994).

(Verwachte) Outcome
Een bepaalde toestand of staat die het project aan het einde heeft bereikt.

Op welke wijze kan het werken van de leergebieden op de afdeling VP van het Helen Parkhurst tot professionele leergemeenschap worden ontwikkeld, met als doel het professionaliseren van docenten te bevorderen?

Doel van het onderzoek

Het doel van dit onderzoek is een handreiking te verkrijgen hoe teams tot professionele leergemeenschappen kunnen worden ontwikkeld. Ook wordt onderzocht welke effecten dit heeft op het professionaliseren van docenten. Inzicht krijgen in het ontwikkelen van teams tot professionele leergemeenschap Onderzoeken of het werken als professionele leergemeenschap het professionaliseren van docenten bevordert Welke interventies doen ertoe? Persoonlijke capaciteit: Het stimuleren van docenten tot reflectie op eigen handelen en professionele houding door middel van actieonderzoek. Het stimuleren tot lezen van vakliteratuur. Het voorstellen van professionaliseringsactiviteiten. Interpersoonlijke capaciteit: Volledig team betrekken bij de ontwikkelingen. Accentueren van de visie ten opzichte van het professionaliseren van docenten. Bespreken van de uitkomsten enqute. Introduceren van vormen van collectief leren d.m.v. actieonderzoek. Introduceren van verschillende overlegvormen ( het reflecterende team(Jackson & McKergow, 2007)) Organisatorische capaciteit: De overlegvormen sterker te structureren. Expert inschakelen bij teamvergaderingen om de kwaliteit van de vergaderingen te vergroten. Benadrukken van het belang van een professionele cultuur en van goede verhoudingen. Het creren van meer tijd voor de leergebieden

Fase 3: Uitvoering van het project

Interventies worden tot uitvoer gebracht Docenten in de leergebieden worden bij het project betrokken Start project in de leergebieden, onder aansturing van de aanspreekpersonen Onderzoeker zit in de rol van expert bij verschillende leergebieden Aanspreekpersonen zitten regelmatig bij elkaar, voor uitwisseling van ideen en expertise

Theoretische onderbouwing
Onderzoeksvragen
1. Wat zijn professionele leergemeenschappen en welke kenmerken zijn van belang bij het ontwikkelen van teams tot professionele leergemeenschappen? 2. Wat is professionaliseren en welk effect kunnen professionele leergemeenschappen hierop hebben?

Fase 4 : Resultaatevaluatie
In deze evaluatie wordt een antwoord gezocht op de volgende onderzoeksvragen: 5. Hebben de interventies de ontwikkeling tot een professionele leergemeenschap verbreed, verdiept of verankerd in de verschillende leergebieden? 6. Heeft het werken als professionele leergemeenschap het professionaliseren van de docenten op de afdeling VP bevorderd? Gegevens worden verkregen uit: Logboek Semigestructureerde teamgesprekken
Variabelen 1. Het ontwikkelen van teams tot professionele leergemeenschap Indicatoren a) Persoonlijke capaciteit b) Interpersoonlijke capaciteit c) Organisatorische capaciteit a) b) 2. Het professionaliseren van docenten c) d) Professionaliseren door lezen en/of scholing Professionaliseren door bezoeken van lessen, feedback, nieuwe vaardigheden Professionaliseren door experimenteren en reflectie Professionaliseren door samenwerken

Professionaliseren van docenten

Vernieuwend professionaliseren (Van Veen et al., 2010) Gericht op het leren van leerlingen Leeractiviteiten op de eigen werkplek Langdurige en blijvende activiteiten Docenten hebben actief lerende houding Effecten op professioneel leren (Geijsel et al., 2006) Professionaliseren door samenwerken Professionaliseren door lezen en/of nascholing Professionaliseren door bezoeken van lessen, feedback, nieuwe vaardigheden Professionaliseren door experimenteren en reflectie

Professionele leergemeenschappen
Een professionele leergemeenschap verwijst naar het systematisch samen delen, onderzoeken en verbeteren van de praktijk van docenten en schoolleiding om zo het onderwijs aan de leerlingen te verbeteren. (Verbiest, 2003)
Verbiest (2006) stelt dat er 3 dimensies zijn: Persoonlijke capaciteit Actief en reflectief kennis (re)construeren. Actuele inzichten uit de wetenschap en de praktijk gebruiken. Interpersoonlijke capaciteit Gedeelde visie . Collectief leren en gedeelde praktijken. Organisatorische capaciteit Structuren, bronnen en systemen Cultuur Leiderschap

Fase 5: Procesevaluatie en eindoordeel

De procesevaluatie is gedaan door de aanspreekpersonen, de afdelingsleider en de onderzoeker. Een procesevaluatie vindt in drie delen plaats (Andriessen & Kliphuis, 2011). Te weten: 1. Terug in de tijd. Hier wordt stilgestaan bij problemen die men tijdens het project is tegengekomen. 2. Reflectie en evaluatie op interventies. Hiervoor zal aan de tabellen van de redeneerketen n kolom worden toegevoegd genaamd: eindoordeel. In deze kolom zal worden vermeld of het beoogde resultaat is gerealiseerd en of het mechanisme heeft gewerkt en de redenen daarvoor. 3. Reflectie vooruit in de tijd.

Stakeholders
In dit onderzoek wordt het werken als professionele leergemeenschap op twee verschillende niveaus onderzocht en bevorderd, op niveau van de groep aanspreekpersonen en op het niveau van de leergebieden De aanspreekpersonen sturen de leergebieden aan en vormen de link tussen de schoolleiding en de docenten op de werkvloer. Daarnaast zijn zij ook als docent werkzaam in de leergebieden. In dit onderzoek vervullen zij ook de rol als teacher-leader. Zij gaan het werken als professionele leergemeenschap in de leergebieden initiren en begeleiden. Actieonderzoek lijkt de meest effectieve interventie

Conclusies
Belangrijkste interventies:
Creren van tijd (structureel) Het uitdragen van de visie

Effecten professionele leergemeenschap

verbreden Persoonlijke capaciteit
Actief en reflectief kennis (re)construeren Toename van het aantal docenten in de leergebieden die reflecteren over dagelijkse lespraktijk en het eigen handelen. (Iets) meer docenten zijn literatuur gaan lezen, waardoor meer actuele inzichten uit de wetenschap en de praktijk werden gebruikt. Door het actieonderzoek zijn verschillende leergebieden gerichter met verbeteren van het eigen onderwijs gaan werken. Degene die niet meer lezen, geven wel aan dat er gerichter (vak) literatuur gelezen wordt.

Effecten op het professionaliseren

Professionaliseren door lezen en/of scholing Professionaliseren door bezoeken van lessen, feedback, nieuwe vaardigheden Professionaliseren door experimenteren en reflectie Professionaliseren door samenwerken Geen effect op scholing, wordt wel gerichter gelezen Geen effect op lesbezoeken, staat wel gepland

verdiepen

Onderzoeksmethodologie
Methode OPERA (Andriessen & Kliphuis, 2011)
Evaluatief ontwerponderzoek Systematische wijze projecten omschrijven, opgedane kennis overdraagbaar maken effecten vast stellen C.I.M.O.- logica (In deze Context van problemen zal het gebruiken van deze Interventies deze Mechanismen teweeg brengen, waardoor deze uitkomsten (Outcomes) worden gerealiseerd. (Denyer et al. ,2008)

Actuele inzichten uit de wetenschap en de praktijk gebruiken

Er wordt met nieuwe methodes gexperimenteerd en vaker (collectief) gereflecteerd Er wordt vaker en gerichter samen gewerkt.

Interpersoonlijke capaciteit
Gedeelde visie Visie over professionaliseren en het werken als professionele leergemeenschap werd door meer docenten uitgedragen Er werd, over het algemeen, meer samen gewerkt en geleerd, meer gedeeld over het onderwijs.

Overige opmerkingen
De rol van de aanspreekpersonen is van belang geweest bij dit project. De aanspreekpersonen werden vanaf het begin bij het project betrokken, zodat zij de interventies konden meenemen in de leergebieden. In dit onderzoek is gebleken dat deze rol cruciaal is. Leergebieden waar de aanspreekpersonen transformatief leiderschap vertoonden en de visie Betreft het ontwikkelen tot professionele leergemeenschap en het professionaliseren van docenten goed uitdroegen, blijkt het meeste effect verkregen te zijn. Ook de rol van procesbegeleider, die de onderzoeker tijdens de leergebied vergaderingen heeft vervuld, blijkt van grote invloed te zijn. Leergebieden die deze begeleiding niet of minder hebben Gehad, tonen minder vooruitgang.

Collectief leren en gedeelde praktijken

Fase 1: Contextbeschrijving en diagnose

Deze fase van het onderzoek kan gezien worden als een context- en behoefte analyse en is beschrijvend van aard. Er wordt een antwoord gezocht op de volgende onderzoeksvragen: 3. Welke kenmerken van professionele leergemeenschappen zijn op niveau van de leergebieden al aanwezig en welke ontbreken er nog om de leergebieden tot professionele leergemeenschap te ontwikkelen? 4. In welke mate en op welke manier zijn de betrokken docenten al individueel bezig met professionaliseringsactiviteiten?
Structuren, bronnen en systemen Cultuur

Organisatorische capaciteit
Er werd meer tijd vrijgemaakt voor de leergebieden. Door het (regelmatig) tijd te besteden aan de visie, betreft de professionele cultuur. Sommige aanspreekpersonen, hebben de rol als teacherleader op zich genomen, er werd meer gedeeld wat er in het aanspreekpersonenoverleg is besproken.

Leiderschap

Acties
Beschrijving van de context. Presentatie op basis van literatuuronderzoek Enqute professionele leergemeenschappen en professionaliseren Gesprekken met aanspreekpersonen, afdelingsleider en onderzoeker als projectleider

doel
Duidelijk beeld verkrijgen van de context waarin het onderzoek plaatsvindt Kennis en kunde verwerven over professionaliseren en professionele leergemeenschappen Beeld verkrijgen waar de docenten in de leergebieden staan Draagvlak en eigenaarschap creren Bepalen van de nodige interventies

Stakeholders
Onderzoeker Alle docenten van de afdeling, afdelingsleider, onderzoeker Alle docenten van de afdeling, afdelingsleider, onderzoeker Aanspreekpersonen, afdelingsleider en onderzoeker als projectleider

Aanbevelingen
Zorg voor voldoende tijd, die vast staat in de agenda Actieonderzoek schijnt de meest effectieve interventie te zijn Het is raadzaam te voorzien in voldoende begeleiding en expertise Een draaiboek, met data voor uitwisseling, structuur en theorie omtrent actieonderzoek, feedbackformulieren voor lesbezoeken e.d. is aan te raden Neem voldoende tijd voor de voorbereiding (onderzoeksvraag, draagvlak en eigenaarschap creren) Laat de regie van het onderzoek in de leergebieden

RESEARCH POSTER PRESENTATION DESIGN 2012

www.PosterPresentations.com