Vous êtes sur la page 1sur 91

Mataces granticos

BRANDENBURG COMPLEX NAMBIA

So rochas plutnicas quartzo feldspticas que ocorrem em todos os ambientes continentais e raramente em ambiente ocenico.

NIGLLI (1942) E BOWEN (1948) FORAM OS PIONEIROS NA VISO MAGMATISTA PARA OS GRANITOS;

Incluem lcali feldspato granitos, granitos ss, granodioritos, tonalitos, trondjemitos e ainda quartzo dioritos e quartzo monzonitos. Podem apresentar texturas gneas ou, no caso de granitos sin orognicos, texturas metamrficas (foliadas, granoblsticas)

TUTTLE E BOWEN (1948) ORIGIN OF GRANITES (NaAlSi3O8 KAlSi3O8 SiO2 H2O) DESENVOLVERAM O MODELO ANATTICO, ATRAVS DO QUAL ROCHAS SEDIMENTARES, E MATERIAL GNEO SE HIDRATADOS PODERIAM, POR UM PROCESSO DE FUSO, GERAR LQUIDOS GRANTICOS A TEMPERATURAS DA ORDEM DE 640C A PRESSES DE 4 Kbar.

ATUALMENTE RECONHECE-SE ESTE MODLO DE ANATEXIA COMO VERDADEIRO PORM ADMITESE OUTRAS FONTES PARA ESTES MAGMAS. STRECKEISEN (1973) AS PROPOROES DE QAP SO RELATIVAS E OS TEORES ABSOLUTOS EM UM GRANITO PARTICULAR VARIA INVERSAMENTE COM O TEOR TOTAL DE M.

A maior parte dos pesquisadores consideram que os granitides so derivados da anatexia crustal, porm a contribuio mantlica pode tambm estar envolvida, seja como fonte de calor ou mesmo com material do manto.

O modelo resttico

Granitos so imagens de suas fontes crustais porque correspondem a magmas de mnimo (ou euttico) (cf. Tuttle & Bowen, 1958) que carregam variadas propores de material resttico (slidos residuais).

Anatexia

Seo esquemtica dos Himalaias mostrando a desidratao e fuso parcial para gerar os leucogranitos. Modificado de France-Lanord and Le Fort (1988) Trans. Roy. Soc. Edinburgh, 79, 183-195

A fertilidade de uma dada rocha metamrfica para gerar fuso grantica depende de sua composio (presena de Qz, Pl e FK em propores adequadas), e de: P, T %H2O disponvel. Os exemplos ilustrados mostram a que T uma rocha com 1%H2O ir gerar 50% de fuso a 5 e a 10 kbar (ver cculos nos diagramas).

Tipos de Granitides 1 - Rocha Quartzticas 1a - Quartzolitos 1b - Granitides ricos em Quartzo 2 - Feldspato Alcalino Granito 3 - Granito 3a - Sienogranito 3b - Monzogranito 4 - Granodiorito 5 - Tonalito

COMPOSIO MODAL E TEXTURA GRANITIDES INCLUEM FELDSPATO ALCALINO GRANITO GRANITO (SIENO E MONZO) GRANODIORITOS TONALITOS

NDICE FELDSPTICO (IF) FELDSPATO ALCALINO GRANITO GRANITOS GRANODIORITOS TONALITO

10% 10 A 65% 65 A 90% 90 A 100%

O TEOR DE MINERAIS MFICOS TENDE A AUMENTAR DE FELDSPATO ALCALINO GRANITOS PARA TONALITOS NO ENTANTOALGUNS GRANITOS SO MESO A MELANOCRTICOS COM PARTES QUE CONCENTRAM MINERAIS MFICOS.
.

Figure 18-2. Propores molares de Al2O3/(CaO+Na2O+K2O) (A/CNK) Segundo Shand (1927). Relao de minerais mficos comuns em granitides..

Quartzo: geralmente intersticial.


Feldspato alcalino pode ser: ortoclsio; ortoclsio
micropertita; microclnio (micropertita ou perttico).

Plagioclsio geralmente: oligoclsio a andesina sendo o teor


de an geralmente crescente de granitos para tonalitos. turmalina, pirita, fluorita, monazita entre outros.

Acessrios: apatita, zirco, xidos fe-ti, alanita,titanita,


Outros minerais: almandina, andaluzita, cordierita e silimanita. Porem muitas vezes so considerados xenocristais

1- FELDSPATO - ALCALINO GRANITO: Feldspato potssico geralmente perttico, outra vezes ocorrem microclnio, ortoclsio e albita Mficos: anfiblio ou piroxnio alcalino tipo peralcalino Biotita, muscovita, hornblenda. Tipos peralcalinos podem ter como acessrios comuns: apatita; alanita; pirocloro; criolita; topsio; astrofilita.

2. GRANITOS SENSU STRICTU(SIENO E MONZO)


PODEM SER: METALUMINOSOS Hornblenda ou biotita como varietal PERALUMINOSOS Muscovita com ou sem biotita, plagioclsio geralmente oligoclsio; feldspato potssico por vezes microperttico.

3- GRANODIORITOS: SO GERALMENTE MAIS RICOS EM MFICOS DO QUE OS GRANITOS; OBSERVA-SE QUE O TEOR DE An ACOMPANHA O TIPO DE VARIETAL: Hb > Bt > MUSC. O TEOR DE AN GERALMENTE = 28-40

4- TONALITOS: SO CONSTITUDOS ESSENCIALMENTE POR PLAGIOCLSIO, QUARTZO E MFICOS COM QUANTIDADES ACESSRIAS DE FELDSPATO ALCALINA. PLGIOCLASIO GERALMENTE ZONADO An 41 63 SO GERALMENTE RICOS EM MFICOS (EXCETO. TRONDJEMITOS). MAFICOS: BIOTITA, HORNBLENDA, CLINOPIROXNIO. TRONDJEMITOS: SO LEUCOTONALITOS PARTICULARMENTE ABUNDANTES JUNTO AOS COMPLEXOS GNISSICOS ARQUEANOS;

1- CHARNOQUITOS: SO GRANITIDES COM ORTOPIROXNIO FELDSPATO ALCALINO GRANITO ALCALI CHARNOQUITO GRANITO CHARNOQUITO GRANODIORITO ENDERBITO TONALITO QUARTZO NORITO 2- APLITOS: (Grego aplos significado simples) Textura tpica alotriomrfica So rochas fanerticas finas constitudas por feldspato potssico e quartzo A proporo de quartzo pode variar transicionando at veios de quartzo. Concentra-se nas regies de topo de cpulas granticas epi a mesozonais e nas pores marginais dos corpos;

3 - PEGMATITOS: So rochas holocristalinas geralmente com textura muito grossa, embora eles possuam composies granticas eles podem atingir composies bsicas a ultrabsicas. Maioria enriquecidos em Li, B, F, Nb e ree. Th, Ta e U.

Dimetro dos cristais geralmente superior a 250mm. Observa-se uma variao regular ou no das bordas para o centro.
Aplitos e pegmatitos podem ocorrer juntos por vezes ao longo da mesma fissura.

1- QUANTO A FORMA DOS GROS HIPIDIOMRFICA OU GRANULAR SUBEDRAL, O QUARTZO GERALMENTE INTERSTICIAL;

1 - GRFICA OU MICROGRFICA representa o intercrescimento simultneo destas duas fases; esta textura tambm comum em rochas diferenciadas finais de sill e complexos estratiformes. Neste caso as rochas so denominadas granfiros e a textura grafica referida como granofrica.

MIRMEQUTICA: intercrescimento de quartzo e plagioclsio que assume a forma de protuberncias e encontrada na parte marginal do plagioclsio onde esta penetra um k-feldspato;

PERTTICA OU MICROPERTTICA

Nos granitides ocorrem megacristais geralmente feldspato alcalino; Estas fases incluem, englobam, as fases precoces ocasionando a textura poiquiltica. Granitides sintectnicos podem possuir gros ovides (augen) envolvidos por uma matriz quartzo feldsptica recristalizada.

megacristal

granito porfirtico

Representada pela presena de feldspato alcalino anelado por plagioclsio do tipo oligoclsio ou albita. Os granitos rapakivi tpicos so alcalinos;

REPRESENTADA POR FEIES SEMICIRCULARES ORIGINADAS DO CRESCIMENTO CONCNTRICO DE FASES MFICAS E FLSICAS

1- Xenlito: pedao de rocha encaixante, contato abrupto, forma angulosa, apresenta textura e mineralogia de metamorfismo de contato. 2 -Xenocristal: cristal estranho ao sistema, contato abrupto, forma globular, feies de corroso e aurola de reao

3- Enclave micceo: resduo de fuso (restito), contato abrupto com crosta biottica, forma lenticular, textura metamrfica, rico em micas e Al-silicatos. 4- Schlieren: enclave disrupto, contato gradual, forma oblata e com orientao planar

5- Enclave magmtico: resultante da mistura heterognea de magmas

5-Enclave microgranular flsico: origem margem fina rompida, contato abrupto ou gradual, forma ovide, possui textura gnea e granulao fina. 6- Enclave microgranular mfico: origem bolha de magma contemporneo, contato em geral, abrupto, forma ovide, textura gnea granulao fina, em geral microdiortico.

Enxame de enclaves no Batlito Sierra Nevada: coexistncia de magmas mfico e flsico

Foliaes marginais desenvolvidas em um batolito como resultado do movimento diferencial ao longo do contato. Lahee (1961), Field Geology. McGraw Hill. New York.

foliao magmtica incipiente segundo a caneta.

Continuidade da foliao ao longo de um contato gneo para um pluton pr ou sintetnico. Compton (1962), Manual of Field Geology. R. Compton.

Syn- and post-tectonic intrusions

Post-tectonic intrusion

Bloco diagrama ilustrando diversas relaes entre um batlito grantico de epizona e suas encaixantes. From Lahee (1961), Field Geology. McGraw Hill. New York.

Caractersiticas gerais de intruses de epizona, mesozona e catazona Buddington (1959), Geol. Soc. Amer. Bull., 70, 671-747.

So os principais constituintes da crosta continental (gerada a partir de processos de fuso parcial do Manto) Porm no so geradas diretamente a partir do manto:

a) fuso parcial do manto ultramfico gera rochas mficas b) fuso parcial das rochas mficas gera rochas tonalticas c) fuso parcial das rochas tonalticas gera rochas granticas OBS rochas granticas podem ser geradas tambm por fuso parcial de rochas sedimentares

Possuem composies que correspondem aos menores pontos de fuso dos sistemas silicatados da crosta
na presena de H2O, cristalizam-se a cerca de 650C da mesma forma, sistemas silicatados sofre fuso parcial a

apenas 650C, gerando magmas granticos

Podem ser geradas, tambm, a partir da fuso parcial de rochas sedimentares

A composio e a temperatura da fuso variam com a composio do protlito (rocha original) e com a presso parcial de H2O:
Fuses cuja composio inicial de desvia da composio do

euttico grantico tero ponto de fuso mais elevado

Fuses parciais

com composio semelhante ao sistema euttico so geradas a temperaturas mais baixas do que, por exemplo, as de composio granodiortica e essas a temperaturas inferiores do que as de composio tonaltica.

Alm disso, quando a PH2O baixa, a temperatura de incio

de fuso maior do que quando a PH2O mais elevada

Influncia do teor de H2O na gerao dos granitos: Linha tracejada: pouco provvel que a fuso ocorra devido a condies anidras da crosta profunda rea pontilhada: fuso pode ocorrer devido a gua gerada pela desidratao dos minerais

direita, isotermas do sistema grantico quatzo-albita- ortoclsio, com linha cottica E1-E2 e ponto euttico ternrio M

Linhas cotticas A1-A; B1-B; C1-C e D1-D sob PH2O de respectivamente 0,5, 1, 3 e 5 Kbar Linha circulares: freqncia de distribuio normativa Q;Ab:Or para 1190 amostras de rochas granticas

Granitos subsolvus= 2 felspatos (feldspato alcalino + plagioclsio Granitos hipersolvus = 1 feldspato com pertitas

- So gerados por fuso parcial (anatexia) da crosta continental em reas orognicas, devido ao aumento na temperatura ou introduo de gua no sistema. -Primeiras fuses: composio do euttico grantico. -Quando o volume de anatexia pequeno , a fuso permanece in situ: migmatitos (neo soma+restito). -Quando o volume extenso a fuso tende a migrar para profundidades menores por diapirismo. -Normalmente o plton grantico no chega a superfcie, devido a perda de calor e volteis (H2O). Ver diagrama.

Migmatitos

H ainda outros modos de se formarem granitos:


Contaminao de magmas cidos por rochas crustais flsicas Diferenciao de magmas por fracionamento cristal-lquido,

isto , separao de cristais e produo de lquido magmtico mais flsico.


Acredita-se que rochas da sute clcioalcalina geradas em ambientes do tipo andino possam em parte ser derivadas por processos de diferenciao e tambm de contaminao crustal

Dcadas de 40 e 50 havia a teoria transformista ou da granitizao:


Granitos seriam formado no estado slido por metassomatismo de outras rochas Metassomatismo=transformao no estado slido por adio de K e Na e remoo de Fe, Mg e Ca. Por difuso inica Haveria uma frente de metassomatismo que transformaria as rochas pr-existentes em granticas Atualmente o interesse pela teoria da granitizao apenas histrico

1- Diapirismo: asceno visco-plstica por diferena de densidade

2- Percolao atravs de fraturas: fraturas se autopropagam devido a ao do magma

3 Intruso forada: encaixantes so empurradas para cima e para os lados

4 Fuso: asceno devido a fuso das rochas do teto

-Principal fase de cristalizao entre 650 a 700C. Depois: -Fase pegmattica: entre 600 e 500C. Formam-se cristais gigantes de Qz, feldsp., muscovita. Contm mineralizaes de Li, Be, fosfatos, minerais de U, Th, Nb e Terras Raras, alm de gemas (berilo, turmalina, topzio, etc.) -Fase pneumatoltica: entre 500 a 400C. Fase aquosa, rica em Si, F, B, Li, P e elem. metlicos. H formao de cassiterita (Sn), wolframita (W). Ao do HF: formao de greisens (rochas com topzio, ricas em quartzo, mica e por vezes cassiterita) -Fase hidrotermal: entre 400 e 100C.Minerais comuns:quartzo, carbonatos, fluorita e barita. Mineralizaes: Au, Ag, sulfetos de Cu, Pb, Zn e Hg.

Podem ser classificadas segundo vrios enfoques: Quanto origem:


- Granitos M: gerados a partir de material mantlico - Granitos S: gerados da fuso parcial de rochas sedimentares - Granitos I: gerados da fuso parcial de rochas da crosta continental - Granitos A: anarognicos, de rifts continentais

Quanto ao grau de alumina saturao:


Granitos peraluminosos Granitos metaluminosos Granito peralcalinos

Table 18-3. The S-I-A-M Classification of Granitoids SiO2 K2O/Na2O Type M 46-70% low Ca, Sr high A/(C+N+K)* low Fe3+/Fe2+ low Cr, Ni low 18O < 9
87

53-76%

low

high in mafic rocks low

low: metal- moderate uminous to peraluminous high metaluminous low

low

< 9

65-74%

high

high

> 9

high 77%

Na2O high

low

var peralkaline

var

low

var

Misc Petrogenesis < 0.705 Low Rb, Th, U Subduction zone Low LIL and HFS or ocean-intraplate Mantle-derived < 0.705 high LIL/HFS Subduction zone med. Rb, Th, U Infracrustal hornblende Mafic to intermed. magnetite igneous source > 0.707 variable LIL/HFS Subduction zone high Rb, Th, U biotite, cordierite Supracrustal Als, Grt, Ilmenite sedimentary source var low LIL/HFS Anorogenic high Fe/Mg Stable craton high Ga/Al Rift zone High REE, Zr High F, Cl

Sr/86Sr

* molar Al2O3/(CaO+Na2O+K2O)

Data from White and Chappell (1983), Clarke (1992), Whalen (1985)

Granitos orognicos: gerados por orogenia


- Pr, sin ou pstectnicos

Granitos anarognicos: no associados com orogenia

Granitos da epizona: pequena profund.; contatos ntidos com a encaixante; aurolas de contato Granitos da mesozona: cristalizaram em profund. mdias: contatos abruptos a gradacionais Granitos da catazona: grandes profund. ; contatos gradacionais migmatticos

Classificao dos granitides de acordo com o ambiente tectnico. Modificado deA Pitcher (1983).

- Granitos do tipo M (IAG): arcos de ilhaPacfico W - Granitos do tipo I (CAG): arcos continentais Andes - Granitos do tipo S (CCG): placas continentais convergentes Himalaia - Granitos do tipo I transicional (POG): granitos caledonianos (ps-orognicos) - Granitos anorognicos (tipo A-RRG): relacionados a rifts Granitos anorognicos (tipo A- OP): plagiogranitos ocenicos

Vous aimerez peut-être aussi