ACL DURUM PLANI

Y.Do.Dr.Tufan Demirel
Yldz Teknik niversitesi Endstri Mhendislii Blm retim yesi

erik

Giri Afet Tanm ve Kapsam Afetlerin Etkileri Acil durum Acil durum rnekleri Beklenmedik olay Tehlike Kriz Acil durum ynetiminin safhalar

Acil durum ynetiminde gz nne alnan

faktrler

Direktrlk ve kontrol letiim Can Gvenlii Mal ve Mlkleri korumak Dayanma ve sosyal yardm Dzeltme ve onarma Ynetim ve lojistik

nleme/Azaltma n hazrlk Duruma Mdahale Dzeltme ve Onarma

Acil durum ynetimi

Planlama prosesindeki 4 adm Adm 1:Bir planlama takmnn kurulmas Adm 2:Tehlikelerin, imkan ve kabiliyetlerin analizi Adm 3:Bir acil durum eylem plannn gelitirilmesi Adm 4:Acil durum eylem plannn hayata geirilmesi

Tehlike ve risk hakknda spesifik bilgi Yangn Tehlikeli madde hadiseleri Sel ve su basknlar Kasrgalar/Frtnalar Hortumlar iddetli k frtnalar Depremler Teknolojik acil durumlar Bilgi kaynaklar lave bilgiler alan gvenlik programlar el brorleri hazrlama Acil durum ynetim ofisleri

rnek acil durum planlar ve

analizler

GR
nsanlk tarihi boyunca yaanan felaketlerin byk can ve mal kayplarna neden olduklar bilinmektedir. Byk bir ounluu doa olaylar sonucunda meydana gelen bu felaketlerin nceden tahmin edilebilmesi olduka g ve ou zamanda mmkn olmamaktadr. Buna karlk bir felakete neden olan bu doa olaylarnn iyi bilinmesi ve bunlarla ilgili gerekli almalarn yaplmas gerekmektedir. Ancak bu ekilde meydana gelebilecek olas bir afetin zararlarnn azaltlabilmesi mmkn olabilmektedir.
3

GR
Hazrlana bir rapora gre:

Trkiye'deki doal afetlerin yzde 61'ini deprem, yzde 15'ini

heyelan, yzde 14'n sel, yzde 5'ini kaya dmesi, yzde 4'n yangn, yzde 1'ini oluturuyor. 20. yzyln bandan bu yana meydana gelen doal afetlerde yaklak 100 bin insann hayatn kaybettii; 175 bin kiinin yaraland; ve Yaklak 650 bin konutun da ykld veya ar hasar grd belirtiliyor. Raporda, konuya ilikin istatistiklere iaret edilerek, Trkiye'de 1 yl iinde 7 iddetinde depremin meydana gelme olaslnn yzde 63 olduu vurgulanyor. Rapora gre, 1900-2003 yllar arasndaki deprem bilanosu incelendiinde hasar yaratan 182 depremde, 495 bin konutun ykld, 99 bin 389 insann yaamn yitirdii grlyor. Depremlerin bu srete neden olduu mali kayp ise yaklak 19 milyar dolar.

GR
Ayn rapora gre: 1990 ve 2000 yllar arasndaki 10 yllk sre iinde Erzincan,

Dinar, orum-Amasya, Ceyhan-Adana, Marmara Blgesi ve Dzce'de meydana gelen 6 byk depremin neden olduu kayplar lkemizin depremsellii ve bu depremlere ne kadar hazrlksz yakalanm olduumuzun ifadesidir. Bu 6 depremden toplam 17 milyon 487 bin kii etkilenmi ve neticesinde 942 bin kii evsiz kalmtr. 19 bin 135 kii lm ve 54 bin 597 kii yaralanmtr. Mali kayp ise 15 milyar 130 milyon dolar dzeyindedir.

GR
Ayrca raporda belirtildiine gre: Su basknlarna ilikin Devlet Su leri'nin hazrlad

istatistiklere gre, 1955-2002 yllar arasnda 1308 sel meydana geldi. Bu olaylarda 1.235 kii hayatn kaybetti, 61 bin konut ykld veya kullanlamaz hale geldi. 1955-1969 yllar arasnda, ortalama yllk su baskn says 80 oldu. Ancak ''takn nleme ve kontrol program'' erevesinde bu rakam, 1970-2000 yllar arasnda 24'e drld. 1955-2002 yllarna ilikin sel tehlike ve ekonomik kayp haritasna gre, zmir, Bartn, Hatay, Gaziantep ve Trabzon'da, 100 milyon dolar zerinde kayp meydana geldi.

AFET TANIMI ve KAPSAMI

Afetin birka tanmn aadaki gibi verebiliriz: Afet; canl ve cansz evreye olduka byk zararlar veren, nemli lde can ve mal kaybna neden olan olaan d, doal ve beeri olaylardr. Afet eitli doa olaylarnn sebep olduu ykm veya kran eklinde de ifade edilmektedir.

AFET TANIMI ve KAPSAMI

Afet; insanlar iin fiziksel, ekonomik ve sosyal

kayplar douran, normal yaam ve insani faaliyetlerini durdurarak veya kesintiye uratarak topluluklar etkileyen ve etkilenen topluluun kendi olanak ve kaynaklarn kullanarak stesinden gelemeyecei, doal, teknolojik veya insan kkenli olaylarn dourduu sonulardr.

AFETLERN ETKLER
Dorudan etkiler
Dolayl etkiler kincil etkiler

DORUDAN ETKLER
Can kayb
Yaralanma Alt yap hasarlar

Mal kayplar
Hayvan ve tarm rnleri kayplar Kltr miras ve mzelerdeki kayplar

ilk yardm ve geici barnma almalar giderleri Tedavi, beslenme ve giyinme giderleri Yaplardaki eitli hasarlarn onarm giderleri
Kurtarma,
10

DOLAYLI ETKLER
yerlerinin geici veya srekli kapanmalar

nedeniyle uranlan retim kayplar Salk, eitim ve dier kamu hizmetlerinin kesilmesi nedeniyle uranlan hizmet kayplar retim, turizm, ticaret ve hizmet sektrlerindeki ksa veya uzun sreli iletme kayplar nedeniyle uranlan gelir kayplar retim ve hizmet yetersizlii nedeniyle ortaya kan fiyat artlar vb.

11

KNCL ETKLER
retim veya arz kayplar sonucu oluan

pazar kayplar Tm kaynaklarn afet blgesine younlatrlmasnn neden olabilecei ar talep ve fiyat artlar Parasal kaynaklarn azalmas ve demeler dengesinin bozulmas

12

ACL DURUM
Acil durum; nceden tahmin edilemeyen, ani

olarak oluan ve hzl bir ekilde mdahaleyi gerektiren olaylar btndr.

Ynetim literatrnde acil durum,

beklenmeyen ve nceden tahmin edilemeyen durumlar olarak ifade edilmektedir.

13

ACL DURUM
Acil durum; bir kriz halidir ve can ve mal kaybn

korumak, halkn saln ve emniyetini gvence altna almak veya bir blgedeki herhangi bir faciay nlemek zere devletin bu blgedeki yerel abalara destek vermesini gerektiren durumdur.

14

ACL DURUM
Acil durum; toplumun, alanlarn, mterilerin

nemli bir ekilde yaralanmasna veya lmesine neden olabilen veya iletmenin finansal durumunu veya toplumdaki imajn tehdit eden veya evresel veya fiziksel zarara neden olabilen, proseslerin veya iin durmasna neden olabilen nceden planlanmam bir olaydr.

15

ACL DURUM RNEKLER

Tbbi acil durumlar: Byk salgnlar, kitlesel

yemek zehirlenmeleri, acil kan ihtiyalar vb. Hzl bir ekilde kontrol altna alnabilen yangnlar Kazalar: Sanayide meydana gelen kazalar, kimya tesislerinde meydana gelen kazalar, byk zincirleme trafik kazalar Bomba ihbarlar

16

ACL DURUM RNEKLER

Yangn, Zararl madde olaylar

Su baskn ve sel
Frtna Kasrga Deprem Komnikasyon hatalar nemli miktarda mteri veya

tedarikilerin kayb Patlama

17

 GRUP ALTINDA ACL DURUMLAR

Doal Felaketler Biyolojik Kuraklk Deprem Ar scak veya souk Yangn Sel ve su basknlar Frtna ve Tsunami Yldrm Volkanik patlama Kasrga Teknolojik Uak kazalar kesintileri letiim Baraj arzalar Ar hava kirlilii Patlamalar/Yangn Finansal knt Nkleer kazalar Grevler Yaplarn kmesi Ulam kazalar nsan Kundaklk Toplumsal kargaa Dman saldrs Genel grev Sabotaj Terrizm Sava zel durumlar Rehin alma durumlar

18

ACL DURUM NEDR?

ahit olduun, gzlem raporlarndan elde

ettiin acil durumla ilgili eyler nedir? Ne oldu? Ka kii etkilendi? Can kayb nedir? Mal kayb nedir? Meydana gelen acil durumun sonucu olarak organizasyon, endstri veya i etkilendi mi? Nasl?

19

BEKLENMEDK OLAY
olay; meydana gelebilecei herkese bilinen fakat o anda olaca dnlemeyen olay. Beklenmedik olay rnekleri:
Beklenmedik
K frtnalar, Genellikle gndz 90 dakikay ve gecede 3 saati

aan ve geni kentsel alanlar etkileyen enerji kesintileri Kontrol altna alnamayan yangnlar vb.

20

TEHLKE
Tehlike; insan yaamna, sosyal hayatn

esenliine, sahip olunan mal varlklarna ve evreye zarar veren doal veya teknolojik olaan dlklardr.

21

KRZ
Kriz, bir toplumun, bir kurumun veya bir

bireyin yaamnda grlen g dnemdir. rgtsel kriz, rgtn amalarn ve varln tehdit eden, rgtn risk nleyici nlemlerini yetersiz klabilecek nitelikte, rgtn ani tepkisini gerektiren beklenmedik ve hzl deiikliklerin sz konusu olduu planlama ve karar mekanizmalarn olumsuz biimde etkileyen gerilimli bir durumdur.
22

ACL DURUM YNETMNN SAFHALARI

23

ACL DURUM YNETMNN SAFHALARI

nleme n Hazrlk Duruma mdahale Dzeltme ve onarma
deal bir dnyada biz sadece ilk iki safhayla ilgilenmek isteriz. Fakat gerekte dier safhalarla da ilgilenilmek zorunda kalnr.

24

NLEME/AZALTMA
nleme programlar acil bir durumun etkilerini azaltmak veya nlemek iin tasarlanr. Azaltma acil durum ynetiminin bir ke tadr. Azaltma faaliyetleri, felaketlerin insanlara ve mallara olan etkilerini azaltmak iin srekli aba harcamaktr. Azaltma doal riskler ve tehlikelerden ve onlarn etkilerinden insanlar ve mlkler iin uzun dnemli riskleri elimine eden veya azaltan srdrlebilir bir faaliyettir.
25

NLEME/AZALTMA
Azaltma,

temel

olarak

bir

risk

ve

tehlike

analizidir. Azaltma faaliyetleri, bir felaketle yzleildiinde operasyonel kalmaya ve tesisin i ve endstriyel zararlardan kanmasna yardm etmek iin kullanlabilinir. Azaltma teknolojileri, hastaneleri, yangn istasyonlarn ve dier kritik servis tesislerini glendirmek iin kullanlmaldr. Bylece onlar, bir olaydan sonra operasyonel kalabilir veya daha hzl bir ekilde alabilirler.
26

nleme programlar aadaki tedbirleri iermelidir:

Bina ynetmelikleri Bina kullanm ynetmelikleri Blge ve toprak kullanm dzenlemeleri (imar

dzenlemeleri) Toplumun eitimi Ynetmelikler Vergiler Sigorta tevikleri

27

nleme/Azaltma Faaliyetlerine rnekler

Evler su havzalarndan uzaklara yaplarak su

tamalarndan korunur Mhendislik almalar ile kprler ve yollar depremlere dayankl yaplmaldr eitli doal afetlerden mlkleri korumak iin etkin bina ynetmelikleri oluturmak ve uygulanmasn salamak Toprak kullanm politikalar gelitirmek Yeni binalarda yanmay geciktirici malzemeler kullanmak
28

N HAZIRLIK
eitli riskleri tamamen azaltmann mmkn

olmamasna karlk n hazrlk, bir olay meydana gelmeden nce belirli faaliyetleri gerekletirerek acil durumlarn veya felaketlerin etkisini azaltmaya yardm edebilen n hazrlk tedbirleridir. n hazrlk hkmet veya yerel ynetimler seviyesinde mdahale veya dzeltme ve onarma operasyonlarn kolaylatrmak ve yaamlar korumay salamak iin dier hazrlklar veya planlar kapsamaktadr.
29

N HAZIRLIK
lgili

30

personelin eitimi ve test edilebilen senaryolar gelitirme n hazrlk safhasnn bir faaliyetidir. Acil durumlar iin yiyecek ve su stoklamak da n hazrlk aamasnda yaplacak almalardan biridir. Tecrbeler gstermitir ki, yiyecek ve su ihtiyalarn karlamak bir zaman alabilmektedir., Bu nedenle, en az 3 gnlk ihtiyac karlayabilecek eksta su ve yiyecek mutlaka depolanmaldr.

n Hazrlk Safhasnn Temel Elemanlar

Acil durum eylem planlar gelitirmek

Plann iine uygulamal pratikler yerletirmek

Toplumun eitimi ve bilinlendirilmesi

31

Planlama
Planlama, acil durum aksiyon plan ieren bir i

gvenlii ve sal programnn ok nemli bir bileenidir. Planlama nleme ve n hazrlktr.

32

DURUMA MDAHALE
Mdahale programlar, acil durumlar veya

33

felaketler meydana geldiinde, acil durumlarla mcadele etmek iin tasarlanrlar ve acil durum planlarnn uygulanmalar, acil operasyon merkezlerinin aktif hale getirilmesi, kaynaklarn mobilizasyonunu, ikaz ve ynlendirmelerin yaynlanmas, tbbi ve sosyal hizmet yardmlarnn tedarii gibi tedbirleri iermektedir. Mdahale program, kanunlar erevesinde acil durumun deklarasyonunu da kapsar.

DZELTME ve ONARMA
Dzeltme ve onarma programlar, evreyi ve

toplumu acil durum ncesi artlarna yeniden dndrmek iin yaplandrmaya yardm etmek iin tasarlanrlar. Dzeltme ve onarma programlar, fiziksel dzeltme ve yeniden inaa, ekonomik etki almalar, danmanlk, finansal destek programlar, geici yerleim, salk ve gvenlik bilgisi gibi tedbirleri de iermektedir.

34

ACL DURUM YNETM

35

ACL DURUM YNETM

Her yl acil durum anlar endstri ve i

faaliyetlerinde, yaamlar ve mal ve mlkler iin alyor. Fakat bir eyler yaplabilir. Eer ilerisi iin planlamalar yaplrsa, i yaam ve endstri normal aktivitelerine ok daha hzl bir ekilde dnebilir, kazalar ve hasarlar da bir limit altnda tutulabilir.

36

ACL DURUM YNETM

Acil durum ynetimi drt ana balk altnda toplanabilir: Planlama prosesindeki 4 adm Acil durum ynetiminde gz nne alnan faktrler Tehlike ve risk hakknda spesifik bilgi Bilgi kaynaklar

37

Planlama Prosesindeki Drt Adm

Bu blmde verilecek olan bilgiler aada zetlenmitir: Bir planlama takm nasl ekillendirilir? Hasar grebilirlik analizinin nasl ynetilecei? Bir acil durum aksiyon plann nasl gelitirilecei? Bir acil durum iin gelitirilen aksiyon plannn nasl uygulanaca? vb
38

Planlama Prosesindeki Drt Adm

Adm 1:Bir planlama takmnn kurulmas

Adm 2:Tehlikelerin, imkan ve kabiliyetlerin

analizi Adm 3:Bir acil durum eylem plannn gelitirilmesi Adm 4:Acil durum eylem plannn hayata geirilmesi

39

Adm 1: Bir planlama takmnn kurulmas

Acil durum ynetim plannn gelitirilmesi ii

bir kii veya bir grubun grevi olmak zorundadr. Planlama takmnn bykl tesisin operasyonlarna, gereksinimlerine ve kaynaklarna baldr. deal olan planlama iin bir grubun oluturulmasdr.

40

Planlama Takmnn Kurulmas Faaliyetleri

Takmn kurulmas

Otoritenin oluturulmas
Misyonun Beyan Edilmesi Bir izelge ve btenin tesis edilmesi

41

Takmn Oluturulmas
Genellikle takm bir gruptan oluturulur.
Grup oluturma bu prosese daha fazla yatrm

yaplm insan kazandracak ve katlm cesaretlendirecektir Grup oluturma zaman miktarn arttracak ve katlmclara enerji verebilecektir. Grup oluturma gr sahasnn ve planlama prosesinin nemini geniletecektir Grup oluturma konu hakknda geni bir perspektif salayacaktr
42

Grup Oluturma
Aktif yelerin ve liderin kim olaca belirlenmeli. ou durumda bu iin byk bir blmn bir veya iki kii yapabilir. Fakat en azndan ilgili bir kii tm fonksiyonel alanlardan bilgi elde etmesi gerektiini unutmamaldr. yeler st ynetim tarafndan yazl olarak grevlendirilmelidir. Bu grevlendirme onlarn grev tanmlarn da yanstmaldr.
43

Bilgi Elde Edilmesi Gereken Fonksiyonel Alanlar

st ynetim Orta kademe ynetim alanlar nsan kaynaklar Mhendislik ve bakm gvenlii, salk ve evresel meseleler Kamudaki yetkililer Gvenlik Toplum ilikileri

Sat ve pazarlama
Hukuk Finans ve satn alma
44

Planlama Takmnn Etkileimi

Topluluklar
Acil durum yneticisi Polis ve tfaiye Dier Mdahale Organizasyonalar

letiim Toplum likileri Kamu Yetkilileri

Ynetim ve Personel
Orta Kademe Ynetim i temsilcisi nsan kaynaklar

Planlama Takm
Acil Durum Mdahale
Gvenlii ve Sal Tbbi Gvenlik evresel Meseleler
45

Destek Hizmetler
Mhendislik Satnalma/Kontratlar Finans Bakm Bilgi lem Veri Depolama

Otoritenin oluturulmas
Bir plan oluturmak iin gerekli admlar

gerekletirecek olan planlama takm yetkilendirilerek bir ibirlii atmosferi tevik edilir ve ynetimin sorumluluu ortaya konulur.

46

Misyonun Beyan Edilmesi

Acil durum ynetiminde irketin sorumluluunu ortaya koymak iin tesisin yneticisi veya icra kurulu bakan bir misyon beyan etmelidir. Beyan edilen misyon: Plann amalarn tanmlamal ve tm organizasyonu kapsayacak ekilde olmaldr Planlama grubunun yapsn ve yetkilerini tanmlamaldr

47

Bir izelge ve btenin tesis edilmesi

Planlama faaliyetlerinin tarihlerinin ve yaplacak ilerin izelgesinin oluturulmaldr. Zaman izelgesi ak ve net olmaldr. Aratrma, dokmantasyon, seminerler, danmanlk hizmetleri ve gelitirme prosesi esnasnda gerekli olabilecek dier giderler gibi eyler iin bir balang btesi oluturulmaldr.

48

Adm 2: Tehlikelerin, imkan ve kabiliyetlerin analizi

Bu adm olas tehlikeler ve acil durumlar hakknda ve sahip olunan mevcut kabiliyetler hakknda bilgi toplamay gerektirir ve daha sonra acil durum iin tesisin yeteneklerini belirlemek iin hasar grebilirlik analizlerini yapmay gerektir

49

Mevcut Durum Analizi

a) sel planlarn ve politikalarn gzden geirilmesi b) D gruplar ile buluma c) Kanunlarn ve ynetmeliklerin tanmlanmas d) Kritik rn, hizmet ve operasyonlarn tanmlanmas e) sel kaynaklarn ve kabiliyetlerin tanmlanmas

D kaynaklarn tanmlanmas g) Sigorta yaptrmay gzden geirme

f)

50

a) sel Planlarn ve Politikalarn Gzden Geirilmesi

Yaplmas gerekli olan dokmanlar unlardr:
Tahliye plan Yangndan korunma plan gvenlii ve sal Tesis kapama politikas alanlar iin el kitab Tehlikeli maddeler iin

program evre politikalar Gvenlik prosedrleri Sigorta program Finans ve satn alma prosedrleri

plan Proseslerin emniyet deerlendirmesi Risk ynetim planlar Sermaye gelitirme programlar

51

b) D gruplar ile bulama

Resmi kurumlar, sivil toplum rgtleri ve kamu hizmetleri ile bir araya gelme.
Sivil acil durum ynetim Kzlay

ofisleri Yerel ynetim ofisleri Yerel acil durum planlama komisyonu tfaiye merkezi Polis departman Acil durum tbbi mdahale organizasyonlar

Devlet Meteoroloji

Kurumu Bayndrlk hizmetleri Telefon irketleri Trkiye elektrik kurumu Komu i yerleri

52

c) Kanunlarn ve ynetmeliklerin tanmlanmas

gvenlii ve sal kanunu

evresel dzenlemeler
Yangn ynetmelikleri Deprem ynetmelikleri

Ulatrma ynetmelikleri
mar ynetmelikleri Tzel politikalar

53

d) Kritik rn, hizmet ve operasyonlarn tanmlanmas

Firmann

rnleri, hizmetleri, tesisleri ve retimi gerekletirmek iin gereken ekipmanlar Tedarikiler tarafndan salanan rn ve hizmetler, zellikle tekel durumundaki kaynak satclar Elektrik enerjisi, su, doal gaz, kanalizasyon, iletiim ve ulam gibi yaamsal hizmetler Bir tesisin fonksiyonelliinin sreklilii iin hayati neme sahip personel, ekipman ve operasyonlar
54

(1)
Personel: Yangn ekibi, tehlikeli madde mdahale

takm, acil durum tbbi hizmetler, gvenlik, acil durum ynetim takm, tahliye takm, kamu bilgilendirme sorumlusu Ekipman: Yangndan korunma ve bastrma ekipmanlar, iletiim ekipmanlar, ilk yardm malzemeleri, acil durum malzemeleri, uyar sistemleri, acil durum g ekipmanlar, dezenfeksiyon ekipmanlar Tesisler: Acil durum operasyon merkezi, medya brifing alan, snak alanlar, ilk yardm istasyonlar, hfzshha tesisleri 55

(2)

kabiliyetler: Eitim, tahliye plan, alan destek sistemi Yedekleme sistemleri: Aadakileri salamak iin dier olanaklar ile dzenlemeler;
Oraganizasyonel
Maa bordrolar letiim retim Mteri hizmetleri Sevkiyat ve kabul etme Bilgi sistem destekleri Acil durum enerji sistemleri Dzeltme destei

56

f) D kaynaklarn tanmlanmas
Yerel acil ynetim ofisleri tfaiye merkezleri Tehlikeli madde mdahale organizasyonlar Hastaneler Polis merkezleri Sivil toplum organizasyonlar Kamu hizmetleri Acil durum ekipman tedarikileri Sigorta yklenicileri
57

g) Sigorta yaptrmay gzden geirme

Tm politikalar gzden geirmek iin sigorta yklenicileri ile bir araya gelme.

58

Hasar Grebilirlik Analizi

a) Potansiyel acil durumlarn listelenmesi b) Olaslk tahmini

c) Potansiyel insan etkisinin deerlendirilmesi

d) Potansiyel mal ve mlk etkisinin

deerlendirilmesi e) Potansiyel i etkisinin deerlendirilmesi f) sel ve dsal kaynaklarn deerlendirilmesi g) Toplam skorun belirlenmesi
59

a) Potansiyel acil durumlarn listelenmesi (1)

Tablonun ilk kolonunda blgesel acil durum ynetim ofisleri tarafndan tanmlananlar ieren ve tesisi etkileyebilecek olan tm acil durumlar listelenir. Aadakilerin her ikisi de gz nne alnr: Tesisin iinde meydana gelebilecek olan acil durumlar inde bulunduun evrede meydana gelebilecek olan acil durumlar
60

a) Potansiyel acil durumlarn listelenmesi (2)

Liste olutururken dikkate alnacak dier faktrler: Tarihsel: Bu blgedeki bu tesiste ve dier tesislerde veya iinde bulunduun evrede meydana gelmi olan acil durum tipleri nelerdir? (Yangnlar, iddetli hava durumlar, tehlikeli madde dklmesi, ulam kazalar, depremler, frtnalar, kasrgalar, terr, kamusal hizmetlerde kesintiler)
61

a) Potansiyel acil durumlarn listelenmesi (3)

Corafi: Tesisin kurulduu alanda meydana

gelen olaylar nelerdir? (Su havzalarna, fay hatlarna ve barajlara yaknlk; zararl madde tayan veya kullanan, reten, depolayan irketlere yaknlk, ana ulam rotalarna veya havaalanlarna yaknlk, nkleer tesislere yaknlk)

62

a) Potansiyel acil durumlarn listelenmesi (4)

Teknolojik:

Bir sistem veya proses hatasndan meydana gelen sonular nelerdir? (Yangn, patlama, tehlikeli madde kazalar; gvenlik sistemi hatalar; iletiim hatalar; bilgisayar sistemi hatalar; enerji sistemi hatalar; stma soutma sistemi hatalar; acil durum ihbar sistemi hatalar)

63

a) Potansiyel acil durumlarn listelenmesi (5)

nsan

Hatalar: alan hatalarndan kaynaklanabilen acil durumlar nelerdir? alanlar igvenlii iin eitimli mi? Bir acil durumda ne yapmalar gerektiini biliyorlar m? (Yetersiz eitim; yetersiz bakm; dikkatsizlik; grevi ihmal; malzeme ve maddeleri ktye kullanma; yorgunluk ve bitkinlik)

64

a) Potansiyel acil durumlarn listelenmesi (6)

Fiziksel: Tesisin konstrksiyonundan veya

tasarmndan kaynaklanabilen acil durum tipleri nelerdir? ( Tesisin fiziksel konstrksiyonu; tehlikeli prosesler veya yan rnler; yanabilecek madde depolama iin tesis; ekipman yerleimi; yldrm; tahliye rotalar ve klar; snak alanlarn yaknlk)

65

a) Potansiyel acil durumlarn listelenmesi (7)

Dzenlemeler:

66

yznden nelerdir? Aadakiler yznden meydana gelebilecek eylerin gz nne alnmas ( Tesise eriimin yasaklanmas; elektrik enerjisinin kesilmesi; iletiim hatlarnn kapatlmas; ana gaz ebekesindeki atlak veya kopmas; su hasar; duman hasar; yapsal hasar; hava veya su kirlilii; patlama; bina kmesi; serbest kalan kimyasallar)

Tesisin meydana gelen

dzenlemeleri acil durumlar

b) Olaslk tahmini
Olaslk kolonunda her bir acil durumun oluum ihtimalini oranla. Bu bir subjektif dnce olmasna karlk yine de kullanlabilinir. 1 ile 5 arasnda basit bir skala kullanlmaldr. Burada 1 en dk olasl, 5 ise en yksek olasl ifade eder.

67

c) Potansiyel insan etkisinin deerlendirilmesi

Her bir acil durumun potansiyel insan etkisi lm veya yaralanma olaslna gre analiz edilmelidir.

Hasar grebilirlik analiz tablosunun insan etkisi kolonuna bir skor deeri atanmaldr. 1 ile 5 arasnda basit bir skala kullanlmaldr. Burada 1 en dk olasl, 5 ise en yksek olasl ifade eder.
68

d) Potansiyel mal ve mlk etkisinin deerlendirilmesi

Kayp ve hasarlar iin potansiyel mal ve mlkler gz nne alnmaldr. lgili kolona 1 en kk etkiye ve 5 en byk etkiye karlk gelecek ekilde bir skor deeri atanmaldr. Bunun iin aadakiler gz nne alnmaldr: (Yenileme maliyeti; geici yenilemeyi kurma maliyeti; tamir maliyeti)

69

e) Potansiyel i etkisinin deerlendirilmesi

Potansiyel pazar pay kayplar gz nne alnmaldr. etkisi kolonuna 1 en dk etkiye ve 5 en yksek etkiye karlk gelmek zere bir skor deeri atanmaldr. Bu skor deerinin etkisi aadakiler gz nne alnarak belirlenebilir: ( kesintileri; tesise ulamas olanaksz mteriler; almay raporlamas olanaksz alanlar; szlemeleri ihlal eden irket; para cezas ykmllkleri ve cezalar veya yasal maliyetler; kritik tedariklerin kesilmesi; rn datmnn kesilmesi)

70

f) sel ve dsal kaynaklarn deerlendirilmesi (1)

sel ve dsal kaynaklara bir skor deeri atanmaldr.

Burada en dk skor deeri en iyi durumu temsil etmektedir. Bu yaplan mdahale iin gerekecek her bir kaynan ve bandan sonuna kadar her bir potansiyel acil durumun dikkate alnmasna yardm edecektir. Her bir acil durum iin u sorular sorulmaldr? Mdahale iin kaynak ve kabiliyet gereksinimlerine sahip miyiz? Sz konusu acil durum iin bizim ihtiya duyduumuz kadar hzl olarak bize d kaynaklar mdahale edebilecekler mi veya d kaynaklar hizmetlerini dier ncelikli alanlara gnderebilecekler mi?
71

f) sel ve dsal kaynaklarn deerlendirilmesi (2)

Eer bu sorulara cevap evet ise bir sonraki

deerlendirmeye geilir. Eer bu sorulara cevap hayr ise problemi doru yaplabilecek ekilde ne yaplabileceini tanmla. rnein,
lave acil durum prosedrleri gelitirmek, lave eitimler gerekletirmek, Ortak yardm anlamalar oluturmak,

zel yklenicilerle anlamalar tesis etmek.

72

g) Toplam skorun belirlenmesi

Her bir acil durum iin toplam skorun

belirlenmesi. En dk skor en iyiyi ifade eder. Bu bir subjektif deerlendirme olmasna karlk, bu karlatrmalar planlama veya kaynak nceliklerinin belirlenmesine yardm edecektir.

73

Hasar Grebilirlik Analizi Tablosu

Acil Durum Tipi Olasl k
Ysk Dk 5 1

nsan Etkisi
Yksek Etki Etki 5 1

Mal olan Etkisi

olan Etkisi
Dk 1

sel Kaynaklar
Zayf Kaynak Kaynak 5 1

D Kaynaklar
Gl 1

Toplam m Skor

74

Adm 3:Bir acil durum eylem plannn gelitirilmesi

Tm bu aklamalardan sonra artk bir acil

durum ynetim plan gelitirilebilir. Acil durum plan gelitirme plann bileenleri ve gelitirme prosesi olmak zere iki temel balk altnda toplanabilir

75

Plann Bileenleri
Plann temel bileenleri unlardan olumaktadr:
a) Ynetici zeti
b) Acil Durum Ynetim Elemanlar c) Acil Durum Mdahale Prosedrleri d) Destek Dokmanlar

76

a) Ynetici zeti
Plann amac

Tesisin acil durum ynetim politikas

Anahtar personelin yetkileri ve sorumluluklar Meydana gelebilecek olan acil durum tipleri

Mdahale operasyonlarnn nerede

ynetilecei

77

b) Acil durum ynetim elemanlar

Direktrlk ve kontrol

letiim
Can gvenlii Mal ve mlkn korunmas

Dayanma ve sosyal yardm

Dzeltme ve onarma Ynetim ve lojistik

78

c)Acil Durum Mdahale Prosedrleri (1)

Bir Acil durumda tm personel Benim rolm nedir? ve Ben nereye gitmeliyim? sorularnn cevaplarn tam olarak bilmelidir.

79

c)Acil Durum Mdahale Prosedrleri (2)

Bu prosedrler bir tesisin acil duruma nasl mdahale edeceini aklar. Aadaki durumlar iin hangi faaliyetlerin gerekli olduunu belirler:
Durumun deerlendirilmesi

zellikle ilk gn esnasnda alanlar, mterileri,

ziyaretileri, ekipmanlar, hayati neme sahip kaytlar ve dier deerleri korumak in yedeklemesi ve altrlmas

80

c)Acil Durum Mdahale Prosedrleri (3)

Bomba tehdidi, kasrga gibi durumlar ve aadaki gibi fonksiyonlar iin spesifik prosedrlere gereksinim olabilir:
alanlarn ve mterilerin uyarlmas
Personelle iletiim ve toplumu bilgilendirmek Tesisteki tm personelden sorumlu olmak ve tahliyeyi

81

gerekletirmek Mdahale faaliyetlerini yrtmek Bir acil durum operasyon merkezini aktif hale getirmek ve iletmek Yangnla savamak Operasyonlar durdurmak Hayati neme sahip kaytlar korumak Operasyonlar yeniden dzenlemek

d)Destek Dokmanlar (1)

Acil durum arama listesi Bina ve yerleim yeri haritalar unlar iaret

etmelidir:
Yangn musluklar

Ana su vanalar
Su borular Ana gaz vanalar Gaz borular

Elektrik alterleri
Elektrik trafolar

82

d)Destek Dokmanlar (2)

Rgarlar

Kanalizasyon borular
Her binann lokasyonu Kat planlar Alarmlar

Yangn sndrcler
Yangn nleme sistemleri klar Merdivenler

Planlanm ka rotalar
Tehlikeli maddeler Yksek deerli kalemler

83

d)Destek Dokmanlar (3)

Kaynak listeleri (ekipman, malzeme ve

hizmetler gibi ana kaynaklarn listeleri)

84

Gelitirme Prosesi
a) Sorunlarn belirlenmesi ve aktivitelerin b) c) d)

e)
f) g)

h)
85

nceliklendirilmesi Plann yazl hale getirilmesi Bir eitim izelgesinin oluturulmas D organizasyonlarla koordinasyon irketin dier ortaklklar ile iletiime geme Gzden geirmeler, eitim ve revizyon Plann onaylanmas Plann datlmas

a) Sorunlarn belirlenmesi ve aktivitelerin nceliklendirilmesi

Bu balk altnda spesifik amalarn ve dnm

noktalarnn belirlenmesi faaliyetleri icra edilir. Grevlerin kim tarafndan ve ne zaman hazrlanacan belirten bir liste yapmaktr. Hasar grebilirlik analizinde tanmlanm olan kaynak eksiklikleri ve problem alanlarnn nasl adresleneceini belirlenir.

86

b) Plann yazl hale getirilmesi

Plann yazl hale getirilmesi iin plandaki her

bir blme gruptaki yelerden biri atanr. Aadakileri gz nne alan bir izelge oluturulur:
lk taslak Gzden geirme kinci taslak Ortak alma

Son taslak
Plann baslmas Plann datlmas

87

c) Bir eitim izelgesinin oluturulmas

Bir eitim izelgesinin gelitirilmesi iin bir

departmann veya kiinin sorumlu tutulmas gerekir.

88

d) D organizasyonlarla koordinasyon
Sivil toplum kurulular ve yerel ynetimlerle

periyodik olarak buluulmal ve oluturulan acil durum ynetim plan hakknda ilgili yerel ynetim birimlerine bilgi verilmelidir. Aadaki durumlarla ilgili protokoller yaplmaldr: Hangi kap veya giri kullanlacak? Onlara kim nerede bilgi verecek? Dardaki sorumlularla tesis iindeki personel nasl iletiime geecek? Mdahale aktivitelerinden sorumlu tutulacak kii kim olacak?
89

e )irketin dier ortaklklar ile iletiime geme

Aadakileri renmek iin irketin dier ofisleri veya departmanlar ile iletiime geme: Onlarn acil durum bilgilendirme gereksinimleri Karlkl destein gerekli olabilecei yerdeki artlar Acil bir durumda her bir ofisin dierlerini nasl destekleyecei Anahtar personelin isimleri, telefon numaralar

90

f) Gzden geirmeler, eitim ve revizyon

Gzden geirme iin ilk taslak grup yelerine

datlmaldr ve revizyon unlar gerektirir: ikinci bir gzden geirme iin acil durum ynetim sorumluluuna sahip bir personel ve ynetimle ortak bir alma yaplmaldr; bir toplant yaplarak acil durum senaryolar tanmlanmal ve katlmclar sorumluluklarn tartmal ve durumlara nasl reaksiyon gstereceklerini ortaya koymaldrlar. Bu tartalar nda da revizyon yaplr.
91

g) Plann onaylanmas
st ynetim ve icra kurulu bakan iin bir brifing

dzenlenmeli ve bunun sonucunda plan onaylatlmaldr.

92

h) Plann datlmas
Plan aadaki yerlere datlmaldr:

cra kurulu ve st ynetim

irketin acil durum mdahale organizasyonunun

anahtar yeleri irketin merkezleri Dier acil durum mdahale organizasyonlar

93

Adm 4:Acil durum eylem plannn hayata geirilmesi

a) Firmann operasyonlarna plann entegre

edilmesi, b) Eitim c) Plann deerlendirilmesi ve modifiye edilmesi

94

a) Firmann operasyonlarna plann entegre edilmesi (1)

Acil durum planlamas irket kltrnn bir

paras olmaldr. Farkndalklar ina etmek; personeli eitmek; prosedrleri test etmek; ynetimin tm seviyelerini, tm departmanlar ve topluluklar planlama prosesine dahil etmek iin frsatlar aramak.

95

a) Firmann operasyonlarna plann entegre edilmesi (2)

Aadaki sorularla plann tam olarak nasl

btnletirileceini tecrbe etmek: Planda alt izilmi olan sorunluluklar st ynetimin nasl daha iyi destekleyecei? Acil durum planlama konseptleri tamamen firmann muhasebe, personel ve finansal prosedrleri ile tamamen birletirilmi durumda m? alanlarn deerlendirilmesi iin tesisin prosesleri ve tanmlanan i snflandrlmalarn nasl daha iyi acil durum ynetim sorumluluklarn iaret edebilir?

96

a) Firmann operasyonlarna plann entegre edilmesi (3)

irket btnne hazrlanm olan acil durum

bilgilerinin datlmas iin haber blteni, alanlar iin el kitab veya bror veya posta ile haber verme iin frsatlar var m? Gvenlik posterlerinin veya dier grsellerin hangi trleri faydal olacaktr? Personel acil durumda ne yapacan biliyor mu? Plann gncellenmesi ve deerlendirilmesine organizasyonun tm seviyeleri nasl dahil edilecek?

97

b) Eitim Bu ksmda unlar gz nne alnmaldr: Planlamann dikkate alnmas Eitim aktiviteleri alanlarn eitimi

98

Planlamann dikkate alnmas

alanlar, ykleniciler, ziyaretiler, yneticiler ve planda acil durum mdahale sorumluu tanmlanm olanlar iin eitim ve bilgi gereksinimleri gz nne alnmaldr. 12 aylk periyot iin unlar belirlenmelidir: Kimler eitim alacak? Kim eitim verecek? Yaplacak olan eitim aktiviteleri nelerdir? Eitimin her bir blm ne zaman ve nerede yaplacak? Eitimin her bir blm nasl deerlendirilecek ve dokmante edilecek?

99

Eitim aktiviteleri
Oryantasyon ve Eitim Ortak alma egzersizleri zerinden derinlemesine geme: Derinlemesine fonksiyonel inceleme

100

Eitim aktiviteleri
Tahliyenin derinlemesine incelenmesi: Personelin

tahliyesi iin planlam rotalarn gzden geirilmesi ve tecrbe edilmesi. Tam lekli egzersizler : Bu egzersiz gerek hayattaki acil durum artlarna mmkn olduunca yakn bir ekilde benzetilir. Bu egzersiz acil durum mdahale personelini, alanlar, yneticileri ve dier acil durum mdahale organizasyonlarn ierir.

101

alanlarn eitimi Tm alanlarn iin genel eitim aadakileri iermelidir: Bireysel roller ve sorumluluklar Tehditler , tehlikeler ve koruma faaliyetleri hakknda bilgilendirme hbar, uyar ve iletiim prosedrleri Acil durum mdahale prosedrleri Tahliye, snak ve sorumluluk prosedrleri Genel acil durum ekipmanlarnn kullanm ve yerleimi Acil durum kapatma prosedrleri

102

Derinlemesine Eitim ve Egzersiz Tablosu

OCA Ynetimin Oryantasyonu alanlarn oryantasyonu Yklenicilerin oryantasyonu Dier Organizasyonlar/medya Organizasyonlar/medya Oryantasyonu Ynetimin Ortak alma egzersizleri Mdahale takmnn ortak alma egzersizleri zerinden derinlemesine geme geme Derinlemesine fonksiyonel inceleme Tahliyenin derinlemesine incelenmesi
103

UBAT T

... ... ...

KASI

ARAL IK

Tam lekli egzersizler

c) Plann deerlendirilmesi ve modifiye edilmesi

Plann gncellenmesinde ve deerlendirilmesinde ynetimin tn

104

seviyelerini nasl gz nne alnabilir? Hasar grebilirlik analizleriyle tanmlanm kaynak eksiklikleri ve problem alanlar yeterli dzeyden belirlenmi mi? Plan talimlerden gncel olaylardan renilmi olan dersleri yanstyor mu? Acil durum ynetim grubunun yeleri ve acil durum mdahale takm sorumluluklarnn farknda m? Yeni yelerin eitimi yapld m? Plan tesisin fiziksel yerleimindeki deiiklikleri yanstyor mu? Tesis eitim amalarna ulat m? Tesisteki tehlikeler deiti mi? Plandaki isimler, unvanlar ve telefon numaralar gncel mi? Acil durum ynetim admlar dier tesis proseslerinin ierisine dahil edildi mi? Planla ilgili olarak dier acil durum organizasyonlarnn

c) Plann deerlendirilmesi ve modifiye edilmesi

laveten planda aadaki zamanlarda yllk denetim,

deerlendirme ve modifikasyonlar yaplmaldr: Her bir derinlemesine yaplan eitim ve egzersizlerden sonra Her bir acil durumdan sonra Personel veya sorumluluklar deitii zaman Tesisin tasarmnda ve yerleiminde bir deiiklik olduu zaman Politikalar ve/veya Prosedrler deitii zaman

105

Acil durum ynetiminde gz nne alnan faktrler

a) b) c) d) e) f) g)

Direktrlk ve kontrol letiim Can Gvenlii Mal ve Mlkleri korumak Dayanma ve sosyal yardm Dzeltme ve onarma Nezaret ve lojistik

106

Direktrlk ve kontrol
Bir acil durumda birisi grevlendirilmi olmaldr. Bir sistemdeki kaynaklarn ynetilmesi, bilginin analiz edilmesi ve acil durumdaki kararlarn verilmesi ynlendirme ve kontrol olarak adlandrlr. Bir sistemin konfigrasyonu bir ok faktre bal olacaktr. Daha byk endstriler kendi yangn ekipleri, acil durum tbbi yardm teknisyenleri veya tehlikeli madde ekiplerine sahiptir. Acil Durum Ynetim Grubu Acil durum ynetim grubu byk resim iin sorumlu olan takmdr. Bu grubun yetkileri unlardr: Bir acil durum ksa ve uzun dnemli etkilerini belirlemek Tesisi kapamak veya tahliye iin emir vermek Medya ve d organizasyonlarla bir arayz oluturmak

107

Direktrlk ve kontrol
Olay Ynetim Sistemi Acil Durum Operasyon Merkezi Planlamada Dikkate alnanlar Gvenlik D gruplarla Koordinasyon

108

letiim
Bir iletiim hatas bir felaket olabilir ve hayati neme sahip i

aktivitelerinin kesilmesine neden olabilir letiim bir acil durumu rapor etmek, tehlike annda personeli uyarmak, ne olduu hakknda alanlar bilgilendirmek ve insanlar korumak, mdahale faaliyetlerini koordine etmek, mteri ve tedarikilerle balantlar korumak iin gereklidir. Burada gz nne alnan unsurlar unlardr:
Beklenmedik olaylar planlamak Acil durum iletiimleri Personelin aileleri ile iletiimleri Bilgilendirme Uyar

109

Can Gvenlii
Bir acil durum esnasnda birinci ncelik tesisteki herkesin saln ve emniyetini korumaktr. Bunun iin unlarn yaplmas gerekir. Tahliyenin planlanmas: Bir tahliye politikas ve prosedr gelitirmek iin unlar gz nne alnmaldr: Bir tahliyenin gerekli olduu artlar belirlenmeli; Ak bir emir komuta zinciri oluturulmal; zel tahliye prosedrleri kurulmal; Personele kolaylk salayan prosedrler oluturulmal; Tahliye sonras prosedrler; Bir tahliye esnasnda kritik operasyonlar kapayacak ve devam ettirecek personellerin belirlenmesi; Yerel acil durum ynetim istasyonlar ile koordinasyonun planlanmas. Tahliye rotalar ve klar Toplanma alan ve sorumluluk Snak Egitim ve Bilgilendirme: Ailelerin Hazrlanmas

110

Mal ve Mlkn Korunmas

Planlamada dikkate alnanlar Koruma sistemleri Azaltma Tesisin Kapanmas Kaytlarn Korunmas (Finansal ve sigorta

bilgileri; mhendislik plan ve izimleri; rn listeleri ve spesifikasyonlar; alanlar, mteriler ve tedarikiler veri tabanlar; Formller ve gizli ticari bilgiler; Personel kaytlar)
111

Dayanma ve Sosyal yardm

Yardm topluluklar: ( Yangn, polis, ambulans grevlileri; yerel acil durum planlama komite yeleri; Acil durum ynetim direktr; bayndrlk ileri departman; kzlay; Hastaneler; Ortak yardm anlamalar Toplum hizmetleri Kamunun bilgilendirilmesi Medya ilikileri

112

Dzeltme ve Onarma
in almas ve alanlarn korunmas iin dibe vuran bir iin yeniden dzeltilmesi ve yenilenmesi almalar. Ynetimin devamll Sigorta alanlara Destek Operasyonlarn yeniden balatlmas

113

Ynetim ve lojistik
Ynetim faaliyetleri : (yazl bir acil durum ynetim plan tesis etmek; eitim kaytlarnn korunmas; tm yazl iletiim korunmas; Lojistik: (Ekipmanlarn elde edilmesi; malzemelerin stoklanmas; acil durum tesisinin tasarlanmas; eitim tesisinin kurulmas; kaynak envanterinin hazrlanmas)

114

Teknolojik Acil Durumlar

Teknolojik acil durumlar, bir hizmetin kullanmnn, enerji kaynann, yaam destek sisteminin, bilgi sistemlerinin veya operasyondaki ileri yapmak iin gereken ekipmanlarn kayb veya kesilmesini ifade eder

Bir teknolojik acil durumun planlanmas iin unlar dikkate alnmaldr: Tm kritik operasyonlarn tanmlanmas Hizmetlerin kesilmelerinin etkilerinin belirlenmesi Yenileme sistemleri iin prosedrler kurmak ve yedekleme sistemi iin ihtiyalar belirlemek Tm sistemler ve ekipmanlar iin nleyici bakm izelgesi oluturmak

115

AFET VE ACL DURUM YNETM BAKANLIININ TEKLAT VE GREVLER HAKKINDA KANUN

BRNC BLM Ama, Kapsam ve Tanmlar Ama ve kapsam MADDE 1 (1) Bu Kanunun amac, afet ve acil durumlar ile sivil savunmaya ilikin hizmetleri yrtmek zere, Babakanla bal Afet ve Acil Durum Ynetimi Bakanlnn kurulmas, tekilat ile grev ve yetkilerini dzenlemektir. Babakan, Bakanlkla ilgili yetkilerini bir bakan aracl ile kullanabilir. (2) Bu Kanun; afet ve acil durumlar ile sivil savunmaya ilikin hizmetlerin lke dzeyinde etkin bir ekilde gerekletirilmesi iin gerekli nlemlerin alnmas ve olaylarn meydana gelmesinden nce hazrlk ve zarar azaltma, olay srasnda yaplacak mdahale ve olay sonrasnda gerekletirilecek iyiletirme almalarn yrten kurum ve kurulular arasnda koordinasyonun salanmas ve bu konularda politikalarn retilmesi ve uygulanmas hususlarn kapsar.
116

Tanmlar
MADDE 2 (1) Bu Kanunda yer alan; a) Acil durum: Toplumun tamamnn veya belli kesimlerinin normal hayat ve faaliyetlerini durduran veya kesintiye uratan ve acil mdahaleyi gerektiren olaylar ve bu olaylarn oluturduu kriz halini, b) Afet: Toplumun tamam veya belli kesimleri iin fiziksel, ekonomik ve sosyal kayplar douran, normal hayat ve insan faaliyetlerini durduran veya kesintiye uratan doal, teknolojik veya insan kaynakl olaylar, c) Afet ve Acil Durum Ynetim Merkezi: Afet ve acil durumlarda mdahalenin koordine edildii, 24 saat esasna gre alan, kesintisiz ve gvenli bilgi ilem ve haberleme sistemleri ile donatlan merkezi, ) Akreditasyon: Bakanln koordinasyonunda allabilmesi iin zel kurulular ile sivil toplum kurulularna uygunluk belgesi verilmesini, d) Bakan: Afet ve Acil Durum Ynetimi Bakann, e) Bakanlk: Afet ve Acil Durum Ynetimi Bakanln, f) Hazrlk: Afet ve acil durumlara etkin bir mdahale amacyla nceden yaplan her trl faaliyetleri, g) yiletirme: Afet ve acil durum sebebiyle bozulan hayatn normalletirilmesine ynelik faaliyetleri ve yeniden yaplanmay,

117

Tanmlar
) Mdahale: Afetlerde ve acil durumlarda can ve mal kurtarma, salk, iae, ibate, gvenlik, mal ve evre koruma, sosyal ve psikolojik destek hizmetlerinin verilmesine ynelik almalar, h) Risk: Belirli bir alandaki tehlike olaslna gre kaybedilecek deerlerin lsn, ) Risk azaltma: Belirli bir kesim veya alanda gelitirilen afet senaryolarna gre, olas risklerin nlenmesi, kabul edilebilir llere indirilmesi ya da paylam amacyla alnacak her trl planl mdahaleyi, i) Risk ynetimi: lke, blge, kent leinde ve yerel lekte risk trleri ve dzeylerini tespit etme, azaltma ve paylama almalar ile bu alandaki planlama esaslarn, j) Sivil savunma: Dman saldrlarna kar halkn can ve mal kaybnn en az seviyeye indirilmesi, hayati nem tayan her trl resmi ve zel tesis ve kurulularn korunmas ve faaliyetlerinin devamn salayacak iyiletirmenin yaplmas, savunma gayretlerinin halk tarafndan en yksek seviyede desteklenmesi ve halkn moralini yksek tutmak iin alnacak her trl silahsz koruyucu ve kurtarc tedbir ve faaliyetleri, k) Zarar azaltma: Afetlerde ve acil durumlarda meydana gelmesi muhtemel zararlarn yok edilmesi veya azaltlmasna ynelik risk

118

Bir antiyede acil durum hazrlk

Bir antiyenin mobilizasyonunda antiyeye zel acil

durum mdahale kaynaklar, ekipmanlar ve prosedrleri oluturulmaldr. Detayl bir planlama, acil durumlarda mdahale iin anahtardr. Ekipman gerekliliklerini, sahadaki mdahale ihtiyalarn ve d acil durum kaynaklarn iyi bir ekilde tanmlayabilmek iin her bir olay tipi antiye tarafndan deerlendirilmelidir.

119

Sorumluluklar
antiye Mdr: Dahili ve harici durum mdahale

aktiviteleri ve dzeltici nlemlerin alnmas da dahil olmak zere genel acil durum ynetiminden sorumludur. antiye Mdr d etkenlerle koordinasyon ve acil durum mdahale ekipmanlarnn salanmas da dahil olmak zere, acil durumlara mdahale edecek yeterli kaynaklar salamaldr. Bu kii ayrca ilgili devlet daireleri, etkilenebilecek toplum gruplar, yakndaki tesisleri de dahil olmak zere harici raporlama ve tm irket ii " Gvenlii" raporlamasnn yaplmasndan da sorumludur.
120

Sorumluluklar
antiye Gvenlii Temsilcisi -"salk ve gvenlik uygulama

koordinatr": antiye mdr'ne mdahale aktivitelerinin koordinasyonunda gerektii ekilde yardmc olmak ve kaza incelemesi ve dzeltici nlemler de dahil olmak zere takip aktivitelerinde yardmc olmakla sorumludur. antiye Gvenlii Temsilcisi ayrca acil durum mdahale prosedrlerinin antiye uyum programna katlmasn ve kaza ve sznt raporlar ile Acil Durum Planlamas ile ilgili tm raporlarn tutulmasn salamaldr. Temsilci yangn nleme, szntya mdahaleye hazrlk ve boaltma prosedrleri de dahil olmak zere deiikliklerin Acil Durum Hazrlk Plan'na yanstlmasn salamak iin 3 ayda bir kontrol yapacaktr. Bu ahs acil durum mdahale ekipmann en az ayda bir kere kontrol etmeli ve senelik [i Sal ve Gvenlii Tz'ne gre 6 ayda bir] boaltma tatbikatlarnn yaplmasn salamaldr.
121

Sorumluluklar
Mteahhit irket Gvenlii Program

Yneticisi: Acil Durum Hazrlk Plan'nn oluturulmasndan, antiye Mdr ve antiye Gvenlii Temsilcisi'nin Acil durum Hazrlk Plan ile ilgili eitim almasndan, antiye denetleme prosedrnn bir paras olarak senelik deerlendirmeler yapmaktan ve antiyeye zel acil durum mdahale planlarn kontrol etmekten sorumludur.

122

D Etkenlerle Koordinasyon

Bir Acil Durum Hazrlk Plan'nn oluturulmasnda ilk adm, acil bir durumda antiyeye yardmc olabilecek yerel acil durum kaynaklarnn belirlenmesidir. Bu kaynaklar ve hizmetler aadakileri de ierir: Ambulans Hizmeti / Tbbi Teknisyenler : Tbbi mdahale Yangn Blm : Yangna mdahale, yangn ncesi planlama, snrl alandan kurtarma Tehlikeli Malzemeye Mdahale / Temizleme Gruplar : szntya mdahale Yerel Acil Durum Planlama Komisyonu (varsa): Toplu uyar / boaltma Polis / Jandarma: Grevler, bomba tehditleri, toplu olarak boaltma, trafiin ynlendirilmesi Komu Tesisler : Yazl anlamalar yoluyla salanan olanaklar, itfaiye, tehlikeli madde mdahale ekibi Hastane: oklu veya ar yara(l) tedavisi Dier Acil Durum Hizmetleri . Kt hava koullar (rn. Kasrga, hortum, tehlikeli frtna uyarlar) Yerel Medya: Radyo ve televizyon istasyonlar , acil durum yayn olanaklar ile acil durum mdahale ekipleri ile koordinasyon Yerel acil durum mdahale yetkilileri - toplu olarak boaltma ve trafiin ynlendirme yetkisi

123

 Acil durum kaynaklar belirlendikten sonra tesis, olas acil

durumlara verimli bir ekilde hazrlkl olmak iin bu kaynaklar koordine etmelidir. Aslan listede aadakiler bulunmaldr : Acil durum kaynaklar ile ortaklaa grmeler veya toplantlar antiyenin planlarnn, prosedrlerinin ve / veya haritalarnn yangn blmne veya dier mdahale ekiplerine iletilmesi Yangn ve tbbi acil durum mdahale kaynaklarna antiye turlar Yangn, tbbi durum ve snrl alan kurtarma ekipleriyle eitim toplantlar, acil durum tatbikatlar veya simlasyonlar.

124

Mteri / allan Tesisle Koordinasyon

Mevcut tesislerde bulunan antiyeler, acil durum hazrlk plannn

mteri / allan tesisle koordine etmelidir. Mteri / allan tesislerdeki acil durumlar proje sahasn etkileyebilir ve benzer ekilde sahadaki acil durumlar iletmeyi etkileyebilir. Acil durumlarda nemli erken uyarlarn iletilmesini salamak iin iletiim hatlar oluturulmaldr. Mteri / allan tesis tarafndan kullanlan alarm sistemi mdahale talimatlar ile birlikte tm personele antiye uyum eitiminin bir paras olarak iletilmelidir. Mteri / allan tesisler ayn zamanda yangn mdahale, ilk yardm, snrl alandan kurtarma, szntya mdahale ve acil durum koruna gibi acil durum mdahale hizmetleri salayabilir. Mteri / alan tesisin bu hizmetleri salayabilmesinin bir deerlendirmesi yaplmaldr. Acil durum hizmetlerinin ne zaman ve hangi koullarda kullanlabileceine ve acil durum olduunda nasl temasa geileceine dair anlamaya varlmaldr
125

Eitim
Uygulanmasna gre antiyede ve/veya mteri /

allan tesiste kullanlan alarmlar ve acil durum iletiimleri Kullanlacak yollar ve toplanma alanlarn ieren boalma prosedrleri Kaza raporlama prosedrleri lk yardm kitlerinin /malzemesi'nin yerleri ve ilk yardm salayacaklarn tanmlanmas antiyede kimyasal sznt raporlama prosedrleri

126

 Acil durum mdahale personelinin eitim

gereklilikleri aadakileri ierir:

lk yardm ekibi : lk Yardm eitim kursu Kimyasal Sznt Mdahale Ekipleri : Tehlikeli kimyasal eitimi tfaiyeler : tfaiye eitim okullarnda verilen eitime edeer bir

eitim, tazeleme eitimleri her ayda bir yaplmaldr. Yangn Sndrclerin Kullanlmas : Yangn sndrclerin kullanlmasna ilikin senelik tazeleme eitimleri Snrl alanlardan Kurtarma : ilk yardm eitimleri, kiisel koruyucu donanmlarn kullanlmas, kurtarma ekipmanlarnn kullanlmas ve snrl alandan kurtarmann senede bir kez yaplmas.

127

Acil durum hazrlk tatbikatlar

Gerek bir acil durumda beklenen alarm veya

uyar yntemleri kullanlmaldr. Tatbikat alanlarna haber verilmelidir. Tatbikat mmkn olduunca gerek acil duruma yakn olmaldr. En batan sonuna kadar tatbikat prosedrlerine uyulmaldr. Tatbikat, gerek bir acil durumda mdahale edecek harici hizmetler veya temsilciler ile koordine edilmelidir.
128

Acil Durum Ekipleri

Alarm ve letiim Sistemleri : antiyede, personeli acil

129

durulardan veya bir boaltmann gerekli olduundan haberdar etmek iin alarm veya baka bir sisteme (rn. Toplulua hitap, sirenler, klar ..) ihtiya vardr. Boaltmay bildirme sistemi tm personel tarafndan tannmal ve antiyede baka amalar iin kullanlan sinyallerden , uyarlardan, zillerden veya klardan farkl olmaldr. letiim sistemleri (rn. Telefon, radyo vb, sistemleri) genelde acil durum mdahale prosedrnn bir paras olarak kullanlmaldr. Ucuz bir megafon antiyeye kurulacak devaml bir alarm sistemine pratik bir alternatiftir. Tm alarmlar ve iletiim ekipmanlar doru almalarn salamak iin gerekli ekilde periyodik olarak kontrol ve test

Acil Durum Ekipleri

Yangn nleme ve Yangn Sndrme Ekipmanlar: Yangn sndrcler kiilerin

kk boyuttaki yangnlara mdahalesini salayan tanabilir sndrme ekipmanlardr. Yangn sndrclerin kullanlaca yerlerde bu birimlerin uygun seimi, yerleimi ve bakmn (denetim ve test) yapabilmek iin uygun artlar olmaldr. Bu gereklilikleri yerine getirmek iin aadaki artlar kullanlacaktr: Seim - Yangn sndrcler iyeri tehlikelerinin snfna ve bunlarn iddetine gre seilecektir. Yangn snflar unlardr: A Snf - Sradan yanclar, B snf - Yanc svlar, C snf - Yanc gazlar, D Snf - Yanc metaller. Yangn sndrcnn bykl ve kapasitesi tehlikenin iddetine gre olmaldr. Yerleim - Yangn sndrcler personelin ulaabilecei bir yerde tanml (rn. Kolayca grlebilen) olmaldr. Yangn sndrcler genelde yangn riskinin olduu giri alanlarna konulmal, ancak yangn durumunda ulalamayacak kadar yangn kaynana yakn konulmamaldr. Yangn riskinin olduu byk alanlarda, yangn sndrcler hzl mdahaleyi salamak iin yangn kaynann yaklak 15 metre yaknna konulmaldr. Yangn sndrclerin yeri kolayca grlebilen iaretlerle belirtilmeli ve sndrclere ulama park edilmi aralar veya depolanm malzemelerle engellenmemelidir. Bakm (Denetim ve Test) - Tanabilir yangn sndrcler aylk olarak basn, 130 aktivasyon piminin ve tutacaklarn fiziksel durumu ve kullanm durumlarn kontrol etmek iin rahat gei asndan kontrol edilmelidir. Yangn sndrcler tiplerine

Acil Durum Ekipleri

Szntya Mdahale :Ya ve / veya kimyasal szmas / dklmesi tehlikesi olan

antiyelerde kimyasal mdahale ekipman gereklidir. antiye eer antiye dnda bir kimyasal sznt mdahale hizmeti ile anlarsa, kimyasal mdahale ekipman alma, depolama ve bakma ihtiyac azalacaktr. Ancak yine de kk ya ve kimyasal szntlarna mdahale edebilmek iin snrl miktarda kimyasal mdahale ekipman bulundurulmaldr. Sk ihtiya duyulan kimyasal mdahale ekipmanlar arasnda aadakiler saylabilir: Yanc gaz gstergesi gibi izleme ve bulma aralar Eldiven, solunum aygt, ayakkab ve kimyasallara kar koruyucu giysiler gibi kiisel koruyucu donanmlar Szntnn yaylmasn nlemek iin gider kapa gibi engeller Szan kimyasaln veya atn alnmas iin ince testere tala, kum, emici yastklar veya dier bulunabilen emici malzemeler Hendek veya teknelerde bulundurulan byk miktarda szan malzemeleri kaldrmak veya patlak tambur veya tanktan yava szan geri kalan malzemeyi almak iin vakum pompas Szan tamburlar durdurmak iin tank veya boru tkalar, rekorlar Atk malzemelerin depoland tamburlar ve hasarl veya szan atk tamburlarn 131 kapamak iin tamburlar gibi elden karma ekipmanlar. Katlar iin st ak ve

Acil Durum Prosedrleri

1)Tahliyeler : Aada belirtilen gereklilikler acil bir durumda tm personele haber verilmesini ve alma alannn dzgn bir ekilde boaltlmasn salamak iin yerine getirilmelidir. Personele acil bir durum olduunu bildirmek iin alarm veya baka bir bildirim sistemi Personelin alma alann gvenli terk etmesini salamak iin temiz gei yollar Hzl ve verimli bir boaltma iin uygun seyahat mesafeleri nceden belirlenmi toplanma alanlar ve sayma prosedrleri

132

 Toplanma alanlar seilirken unlara dikkat edilecektir:

Kimyasal szma veya yangn durumunda zehirli gaz veya dumana maruz kalmamak iin tesis binalarndan rzgara kar olmas (uygun olduu durumlarda); alma alanlarnn ana gei yollarnn yaknnda olmas; Acil durum aralar geldiinde tkankl ve karkl nlemek iin ana antiye gei yollarndan uzakta olmas; Mekana toplanan kiilere yetecek kadar byk olmas.

133

2) Yangnlar :Yangnlar tm alma alann etkileyebilir, ancak birok yangn da nlenebilir. Yangn nleme aktiviteleri olas yangn nedenlerini en aza indirmek veya ortadan kaldrmay ierir. antiyedeki deiikliklerin gz nne alnmasnn salanmas ve yangn nleme admlarnn atlmas iin bu kaynaklarnn varlnn aratrlmas proje boyunca yaplmaldr. Bu aratrmalar en az ayda bir yaplmaldr.
134

3) Tbbi Acil Durumlar : Yaknda revir, salk oca, klinik veya hastane olmad durumlarda tm tesislerde temel ilk yardm gereleri antiyede bulundurulmal ve ilk yardm ve kalp masaj yapmak iin eitilmi olan bir alan bulunmaldr [lk Yardm Ynetmelii'ne gre her on kiiden en az biri temel ilkyardm eitimi almaldr !]. Tm yerlerde, zellikle kabul edilemeyen mdahale sreleri olanlarda, her vardiyada ilk yardm ve kalp masajn ynetmek zere iki kii bulundurulmaldr. antiye personeli ilk yardm salamak zere eitilmi ve bununla sorumluysa, uygun kiisel koruma ekipmanlar ve kanla bulaan hastalklara kar koruma nlemleri salanmaldr.
135

4) Kimyasal ve Ya Szntlar :Kimyasal veya baka bir szntya mdahale ok farkl olabilir ve eitli kurallarn gerekliliklerini ierebilir. Mdahaleler ve bunlarn prosedrleri, szan malzemelerin yapsna ve miktarna da baldr.

136

Ya veya kimyasallar szdnda aadaki nlemler uygun ekilde alnacaktr: antiye ynetimi ve kontrol, alann izole edilmesini ve uygun kiisel koruma ekipman kullanan mdahale personeli dndaki kimselerin girmesini yasaklamay ierir. Malzemenin tanm, malzeme tipi, dklen malzemenin hacmi, ve malzemenin nereye dkldn (rnein yere, topraa veya giderlere dklmek) ierir. Tehlike ve risk deerlendirmesi, malzeme gvenlik bilgi formuna danlarak belirlenebilir. Kiisel koruma donanmlarnn ve elbiselerinin seilmesi, malzeme ve risklerin tanmna bal olarak mdahale aktiviteleri iin gerekli kiisel koruma donanmlar belirlenmelidir. Malzemenin MGBF / MSDS'i kullanlacak kiisel koruma donanmlarnn uygun seviyesinin belirlenmesinde kullanlmaldr. Dklen malzemelerin kontrol, szan maddelere bal olarak eitli ekillerde yaplabilir. Bu, vanalarn kapatlmas, tanklarn basnlarnn drlmesi, rnn transferi, kaan kaynann yamanmas veya tkanmas veya szan malzemenin emilmesi, kaldrlmas iin emici malzemelerin kullanlmasn ierebilir. Artma, dklen malzemenin ekipman ve malzemelerden ve mdahale personeli tarafndan giyilen kiisel koruma donanmlarndan temizlenmesi srecidir. Sonu, olayn gerekli ekilde yasal belgelenmesini, eletirilerini ve olayn izlenmesini ierir. Baz malzemelerin dklmesi gruplara, Gvenlii'ne raporlanmaldr.

137

5) Havaya Bal Acil Durumlar: Proje antiyelerini etkileyebilecek havaya bal acil durumlar kasrga veya tayfun, hortum, sel veya iddetli frtnalardr. Bu olaylardan birinin olmas olasln deerlendirmek iin yerel hava durumu istasyonu (meteoroloji) ile temasa geilmelidir.

138

 Dier durumlar: Harfiyat knden Kurtarma: Personelin ken bir

hafriyatn altnda kalmas durumunda yerel yangn departman, sivil savunma mdrlkleri gibi acil durum tbbi ve kurtarma hizmetleri ile hemen temasa geilmelidir. Yksekten Kurtarma :Personelin asansrde, platformda, yksekteki alma alanlarnda, iskelelerde kalmas durumunda veya bir dme sonucu yksekten kurtarma gerekebilir. Yksekten kurtarmann gerekli olduu durumlarda, kurtarmay gerekletirmek zere yangn departman ile iletiim kurulmaldr Sivil Problemler :Bomba tehditleri, sabotaj ve grev gibi sivil problemler nceden ok az bir uyar ile gerekleirler ve alanlarn gvenliini ciddi biimde tehdit ederler. Bu gibi durumlara boaltma gibi mdahalelere bir yangn veya doal afete mdahale ile benzer olabilir. Sivil problemler sorumluluklar da etkileyen zel artlar da iinde barndrr.

139

Olay sonras
Raporlama : alanlarn yaralandklar tm olaylar, yangnlar, patlamalar, maddi hasarlar, ya veya kimyasal szntlar ve nemli kazaya yakn olaylar ana Mteahhit Gvenlii Uzmanna / Mdrne raporlanmaldr.

Basnla likiler : Acil durumlarn medya / halkla ilikileri aadakileri baarmaldr: Tesiste basn ile ilikilerden sorumlu bir kiinin atanmas ve basnla tm temaslarn bu kii tarafndan yrtlmesi; Bu kiiye basnla iliki eitimi verilmelidir; Yazl veya szl aklamalarda antiye basn sorumlusuna yardmc olmak zere yardmc basn grevlisi atanmaldr. Tm aklamalar antiye mdr tarafndan yaplmal veya onaylanmaldr.; Basnn antiyeye giriini kontrol altna almak iin prosedr oluturulmas. Genelde, bir olay devam ederken, mdahale ekipleri dnda kimsenin sahaya girmesine izin verilmemelidir ; alanlar ve alanlarn ailelerinin talepleriyle ilgilenmek iin prosedr oluturmak; Acil durum ihtiyalarn ve mevcut durumu bildirmek iin basn etkili bir biimde kullanmay salayacak prosedrleri gelitirmek; Acil durum sonras alanlar veya toplumdan gelen endieleri veya taleplerle ilgilenecek prosedrleri oluturmak; Toplumdan veya acil durum yetkililerinden kimyasal veya duman zehirlenmesi ile ilgili sorular ele alma prosedrlerini oluturmak.
140

Kuraklk Acil Durum Eylem Plan

141

Kuraklk Acil Durum Eylem Plan

142

143

Kuraklk Acil Durum Eylem Plan

144

Katlmnz iin Teekkrler