Nederlands leren voor

opleiding en werk

VMBO Beroepsopleidingen Volwassenenonderwijs

Eline Raaphorst presentatie CVI 26 maart 2008

“Het ROC van Amsterdam investeert in mensen
om voor iedereen een brug te slaan naar:
- werk
- vervolgonderwijs
- samenleving”

VMBO Beroepsopleidingen Volwassenenonderwijs

Eline Raaphorst presentatie CVI 26 maart 2008

 Taalvaardigheid
van mbo-leerlingen
vroeger:
vrijblijvend taalbeleid
nu:
aandacht voor taal verplicht in
elke vakles
VMBO Beroepsopleidingen Volwassenenonderwijs

Eline Raaphorst presentatie CVI 26 maart 2008

 Vakdocenten
• Didactiek aanpassen aan
laagtaalvaardige leerlingen
• Taalontwikkeling van de leerlingen
stimuleren
• Nieuw: taalniveau van de leerlingen
verhogen
VMBO Beroepsopleidingen Volwassenenonderwijs

Eline Raaphorst presentatie CVI 26 maart 2008

 Taalleren als onderdeel van je
beroep
Kans voor leerlingen?
of
Bedreiging voor
VMBO leerlingen?
Beroepsopleidingen Volwassenenonderwijs

Eline Raaphorst presentatie CVI 26 maart 2008

 Kenmerken van effectief
didactisch handelen

Samenwerking tussen
vakdocenten en taaldocenten

VMBO Beroepsopleidingen Volwassenenonderwijs

Eline Raaphorst presentatie CVI 26 maart 2008

 Wat is effectief didactisch handelen?
• De vakinhoud vormt de input voor het taalleren
in vaklessen en in taallessen (1)
• Bronnen voor vakinhoud moeten concreet en
praktisch zijn (2)

VMBO Beroepsopleidingen Volwassenenonderwijs

Eline Raaphorst presentatie CVI 26 maart 2008

 cognitief weinig eisend
Kwadrant van Cummins

A C

context afhankelijk context onafhankelijk

B D
 

cognitief veeleisend
VMBO Beroepsopleidingen Volwassenenonderwijs

Eline Raaphorst presentatie CVI 26 maart 2008

 Uw lespraktijk in beeld
• Is de praktische vakinhoud de bron voor
taaltaken in uw lessen?
• Is deze vakinhoud concreet?

VMBO Beroepsopleidingen Volwassenenonderwijs

Eline Raaphorst presentatie CVI 26 maart 2008

 Heel belangrijk

Bijna nooit Bijna altijd
Heel belangrijk Heel belangrijk
Bijna nooit Bijna altijd

Bijna nooit Bijna altijd
Heel onbelangrijk Heel onbelangrijk

Heel onbelangrijk

VMBO Beroepsopleidingen Volwassenenonderwijs

Eline Raaphorst presentatie CVI 26 maart 2008

 onderzoeksresultaten (1)

Bronnen voor vakinhoud

taaldocenten

• Minder praktijkgericht dan taaldocenten zelf

zouden willen
• Abstracte bronnen: moeilijke vakteksten

VMBO Beroepsopleidingen Volwassenenonderwijs

Eline Raaphorst presentatie CVI 26 maart 2008

 onderzoeksresultaten (2)

Bronnen voor vakinhoud

vakdocenten

• Praktijkgericht
• Weinig vakteksten tijdens de lessen
• Onvoldoende concreet voor laagtaalvaardige
deelnemers

VMBO Beroepsopleidingen Volwassenenonderwijs

Eline Raaphorst presentatie CVI 26 maart 2008

 Wat is effectief didactisch handelen?
• Kennis en ervaringen van de deelnemers zijn
uitgangspunt voor de lessen (3)

VMBO Beroepsopleidingen Volwassenenonderwijs

Eline Raaphorst presentatie CVI 26 maart 2008

 Uw lespraktijk in beeld
Vormen de kennis en ervaringen van
de leerlingen uitgangspunt van uw
lessen?

VMBO Beroepsopleidingen Volwassenenonderwijs

Eline Raaphorst presentatie CVI 26 maart 2008

 onderzoeksresultaten (3)

Kennis en ervaring van de

deelnemers
• Taaldocenten en vakdocenten gebruiken
kennis en ervaringen van de deelnemers
• Voor taaldocenten de ingang om de
beroepspraktijk in hun lessen te halen
Voorbeeld: verhalen van deelnemers
over hun ervaringen in het praktijklokaal

VMBO Beroepsopleidingen Volwassenenonderwijs

Eline Raaphorst presentatie CVI 26 maart 2008

 Wat is effectief didactisch handelen?
• Ontwikkelen van de vaktaalwoordenschat via
interactie en betekenisonderhandeling (4)
• Stimuleren tot actief taalgebruik (5)
* Interactie en betekenisonderhandeling tijdens
vakgesprekken
* Terugkoppeling geven: betekenis, functie,
vorm, uitspraak, intonatie

VMBO Beroepsopleidingen Volwassenenonderwijs

Eline Raaphorst presentatie CVI 26 maart 2008

 onderzoeksresultaten (4)

Ontwikkeling
vaktaalwoordenschat
Taaldocenten
• Geen betekenisonderhandeling
• Woordgesprekken
• Betekenis van woorden uitleggen:
taaldocent als woordenboek
• Laten beklijven van nieuwe woorden
VMBO Beroepsopleidingen Volwassenenonderwijs

Eline Raaphorst presentatie CVI 26 maart 2008

 onderzoeksresultaten (5)

Ontwikkeling
vaktaalwoordenschat
Vakdocenten
• Via betekenisonderhandeling in
vakgesprekken
• Betekenis van woorden uitleggen:
vakdocent als woordenboek
• Weinig aandacht voor beklijven van nieuwe
woorden
VMBO Beroepsopleidingen Volwassenenonderwijs

Eline Raaphorst presentatie CVI 26 maart 2008

 onderzoeksresultaten (6)

Stimuleren tot actief taalgebruik

Taaldocenten

• Taalervaring laten opdoen

• Kilometers laten maken
• Weinig terugkoppeling op inhoud, functie,
uitspraak, intonatie

VMBO Beroepsopleidingen Volwassenenonderwijs

Eline Raaphorst presentatie CVI 26 maart 2008

 onderzoeksresultaten (7)

Stimuleren tot actief taalgebruik

Vakdocenten
• Terugkoppeling op inhoud
• Terugkoppeling op functie en vorm tijdens de
lessen communicatieve vaardigheden
• Vakdocenten sluiten interactie af met een
conclusie
• Daardoor stokt de interactie
VMBO Beroepsopleidingen Volwassenenonderwijs

Eline Raaphorst presentatie CVI 26 maart 2008

 Uw lespraktijk in beeld
• In mijn lessen nemen gesprekken over het vak
en de vakinhoud een belangrijke plaats in
• Tijdens deze gesprekken geef ik de leerlingen
terugkoppeling op de inhoud
• Tijdens deze gesprekken geef ik de leerlingen
terugkoppeling op de vorm

VMBO Beroepsopleidingen Volwassenenonderwijs

Eline Raaphorst presentatie CVI 26 maart 2008

 Wat is effectief didactisch handelen?
• Taalondersteuning geven (6)
• Ontwikkelen van denken over de lesstof (7)
Taalhandelingen om denkhandelingen te
kunnen verwoorden, bijv. categoriseren,
oorzaak-gevolg, vergelijken, condities,
tijdsvolgorde, lokaliseren

VMBO Beroepsopleidingen Volwassenenonderwijs

Eline Raaphorst presentatie CVI 26 maart 2008

 Conclusies
• Competentiegericht leren biedt nieuwe
mogelijkheden voor taalleren
• Taalniveauverhoging is niet altijd haalbaar
• Taaldocenten en vakdocenten moeten hun
lessen koppelen aan praktijksituaties
• Taaldocent is coach voor vakdocent
• Vakdocent is coach voor taaldocent

VMBO Beroepsopleidingen Volwassenenonderwijs

Eline Raaphorst presentatie CVI 26 maart 2008

 VMBO Beroepsopleidingen Volwassenenonderwijs

Eline Raaphorst presentatie CVI 26 maart 2008