Rumunia krla Karola II

Reimy autorytarne

Rumunia przed II wojn wiatow

Organizacje o charakterze narodowym

Przyczyny popularnoci partii narodowych:
- kryzys spoeczny i ekonomiczny,
- zagroenie ze strony rewizjonizmu
wgierskiego (Siedmiogrd),
- dominujca rola gospodarcza ydw,
zwaszcza w Modawii,
- korupcja wadzy,

Organizacje o charakterze narodowym

Partia Narodowo Demokratyczna (1910),
Nicolae Iorga
LANC (Liga Obrony NarodowoChrzecijaoskiej), Alexandru C. Cuza, Octavian
Goga (1923)
elazna Gwardia Corneliu Zelea Codreanu,
Horia Sima (1925);

Przywdcy ugrupowao narodowych

Nicolae Iorga

Przywdcy ugrupowao narodowych

A. C. Cuza

C. Z. Codreanu

Podstawy ustrojowe
W Rumunii obowizywaa konstytucja z 1923 roku
bazujca na zasadach liberalnych, przewidujca:
Duy udzia krla w tworzeniu rzdu,
System premii wyborczej w wyborach parlamentarnych
(dla partii, ktra zdobya ponad 40% gosw),
System parlamentarno-gabinetowy,
Zagwarantowane konstytucyjnie prawa dla mniejszoci
narodowych (powyej 50 tys. obligatoryjnie s one
reprezentowane w parlamencie, poniej jedynie z aski
krla).

Program Partii Narodowo

Demokratycznej (1910)

Archetyp wszelkich programw narodowych:

1. domagano si zmiany prawa o wasnoci ziemskiej z 1864 roku w duchu umoliwienia parcelacji duych
majtkw ziemskich.
2. kolonizacja w majtkach paostwowych i majtkach organizacji dobroczynnych,
3. Wywaszczenie towarzystw ubezpieczeniowych i likwidacja majtkw zaduonych.
4. Wzmocnienie uprawnieo Izby Rolnej, oraz zapewnienie jej odpowiedniego wsparcia budetowego.
5. Zniesienie podatku pogwnego i zastpienie go podatkiem dochodowym,
6. Zniesienie szeroko rozumianych powinnoci dworskich,
7. Stworzenie szk dla urzdnikw administracji paostwowej, stworzenie regulaminu dla wspomnianych
urzdnikw.
8. Wprowadzenie autonomii duchownych,
9. Stworzenie sieci szk zawodowych i handlowych, oraz otwarcie w kadym miecie powiatowym
paostwowego banku zajmujcego si udzielaniem kredytw inwestycyjnych i konsumpcyjnych.
10. Zakaz zatrudniania cudzoziemcw w Rumunii.
11. Zakaz nabywania wasnoci ziemskiej na wsi przez cudzoziemcw,
12. Stworzenie sieci herbaciarni, czytelni i bibliotek dla ludu w kadym miecie, ponadto wprowadzenie
paostwowego monopolu na produkcj alkoholu.
13. Reorganizacja w duchu narodowym szkolnictwa redniego,
14. Przystosowanie programw uniwersyteckich do wymogw wspczesnych i nadanie In niezbdnej
autonomii,
15. Polepszenie sytuacji materialnej nauczycieli,
16. Rozwj narodowego ruchu artystycznego,
17. Prowadzenie przyjaznej polityki zagranicznej wobec krajw bakaoskich,
18. Usunicie ydw z armii.
19. Wprowadzenie gosowania powszechnego.

Program Partii Narodowo

Demokratycznej w okresie
midzywojennym
(1922)
- rozwizanie kwestii chopskiej,
- kwestia robotnicza, pod wpywem wydarzeo w Rosji,
- samorzd terytorialny,
- podatek progresywny,
- konfiskata nielegalnych zarobkw w czasie wojny.,
- edukacja na terenach wiejskich,
- enigmatycznie potraktowano kwestie zwizane z
mniejszociami narodowymi, postulowano zezwolenie na
ich dalszy rozwj kulturalny, jednak sugerowano by nie
upolityczniad kwestii mniejszoci i w zwizku z tym by nie
zezwalad na tworzenie partii politycznych na bazie
narodowociowej.

Program elaznej Gwardii

wprowadzenie 5% numerus clausus dla ydw na uczelniach rumuoskich zarwno w odniesieniu do

studentw jak i profesorw,
nadanie na wasnod ziemi czonkom spoecznoci rumuoskiej w Grach Apuenii oraz w
Marmaroszu jako formy podzikowania za to, e utrzymali oni wasn tosamod narodow mimo
niesprzyjajcych okolicznoci;
stworzenie take armii ekonomicznej zoonej z tych czonkw spoeczeostwa, ktrzy z jakich
powodw nie mogli byd powoani do armii czynnej. W zaoeniu miaa ona posiadad struktur
odpowiadajc armii czynnej, winna byd uywana do prac publicznych, takich jak poprawa jakoci
drg, podwojenie linii kolejowych, zalesianie gr czy elektryfikacja kolei;
dano by pozbawiono ydw prawa gosu w wyborach parlamentarnych, domagano si usunicia z
Rumunii wszystkich ydw, ktrzy przybyli po 1914 roku.
jedynym motywem do ograniczania swobody dziaania mniejszoci narodowych powinno byd
zagroenie, jakie wspomniana mniejszod mogaby stwarzad dla wikszoci narodowej;
sugerowano wzorcem woskim zrekonstruowad parlament tak, by sta si izb korporacyjn co
miao doprowadzid do wyrugowania partii politycznych z realiw rumuoskich. Swoistym novum
nawizujcym do samej formy wyaniania reprezentacji narodowej bya sugestia wprowadzenia
instytucji gosu rodzinnego gdzie sugerowano by ojcowie rodzin mieli do swej dyspozycji wicej
gosw ni mczyni nie posiadajcy rodziny

Etos elaznej Gwardii

Budowa Nowego Czowieka omul nou.

Kolektywna wizja narodu,
Odrzucenie demokracji,
religijnod ludowa,
Gradacja przeciwnikw politycznych bya nastpujca:
trzecie miejsce na licie wrogw zajmowali
skorumpowani politycy i partie polityczne, miejsce
drugie byo zarezerwowane dla komunistw a miejsce
pierwsze dla ydw.
Pogarda mierci.
Program skierowany do biedoty miejskiej oraz wsi.

LANC
system wersalski wytworem spisku ydowskiego. Liga Narodw bya
przez niego okrelana jako superpaostwo, zagraajce idei
rwnoci i suwerennoci narodw. Rwnie system bezpieczeostwa
zbiorowego nie znalaz uznania w oczach Cuzy, postulowa on
zastpienie go systemem umw bilateralnych. Opowiada si take
za Anschlussem.
za utrzymaniem monarchii jako modelu ustrojowego optymalnego
dla Rumunii, wynikajcego z tradycji rumuoskiej.
nie ma mowy o jakiejkolwiek autonomii, zwaszcza dla mniejszoci
wgierskiej,
element ydowski powinien byd usunity z Rumunii,
Poparcie gwnie w orodkach miejskich wrd
drobnomieszczaostwa.

Krl Karol II

Karol II
Krl od 1930 r., uprzednio w 1926 r. odsunity
od nastpstwa tronu,
Atakowany przez ugrupowania narodowe za
romans z Mari Lupescu., co wiadczyo o jego
niemoralnoci, a ponadto szkodzio
przyjaznym stosunkom z Grecj, skd
pochodzia prawowita ona Karola II.

Konstytucja 1938
Karol przejmuje w niej wadz niemal
absolutn,
Rozwizanie partii politycznych,
Podzia kraju na 10 okrgw
administracyjnych,
Utworzenie Frontu Narodowego,
Likwidacja fizyczna przywdcw elaznej
Gwardii (30 XI 1938).

Bojwki
elazna Gwardia,
LANC Lancierii,
Straja rii