Wet betreffende de rechten

van de vrijwilliger

Een praktisch overzicht voor organisaties

Rudi Vansnick

Slides Eva Hambach- VSVWvzw 2005

Rudi Vansnick 1
Waarom is er een wet?

Om duidelijkheid te scheppen
Juridische klaarheid
Organisaties een kader aanreiken
Vrijwilligers beschermen
De wet gaat van kracht op 1 augustus
2006
geen ‘aanpassingstijd’

Rudi Vansnick 2
De inhoud van de wet?

Bevat enkele sterke elementen

En…minder sterke punten
Trekt ‘de kaart’ van de vrijwilliger
Doel: beschermen
Legt enkele verplichtingen op aan de
organisaties

Rudi Vansnick 3
Twee verplichtingen

Verzekeringsplicht

Opstellen van een organisatienota

Rudi Vansnick 4
Elementen in de wet

Definitie
Vrijwilligerswerk voor/door iedereen?
Vrijwilligerswerk en
Aansprakelijkheid
Verzekeringen
Vrijwilligerswerk en geldkwesties
Vrijwilligerswerk en andere
rechtsdomeinen
Rudi Vansnick 5
De definitie

Vrijwilligerswerk is een activiteit

Uitgevoerd door een vrijwilliger
Onbezoldigd en op vrijwillige basis
Voor anderen/een maatschappelijk doel
Binnen een organisatie
Met rechtspersoonlijkheid of niet
‘belgisch grondgebied’

Rudi Vansnick 6
Vrijwilligerswerk door/voor
iedereen
Ja, maar
Verbod op kinderarbeid: minimumgrens!
Meeste mensen beginnen er zo aan
Drempels voor bepaalde categorieën
Werklozen/bruggepensioneerden
Mensen met eenuitkering van het ziekenfonds
leefloners

Rudi Vansnick 7
Rudi Vansnick 8
Werklozen en
bruggepensioneerden
14-dagen regel
Meldingsplicht blijft overeind
Aangifteprocedure wel drastisch
(eventuele) Weigering RVA:
‘geen vrijwilligerswerk’
Mogelijk misbruik (of vermoedelijk
misbruik)
Beschikbaarheid op arbeidsmarkt

Rudi Vansnick 9
Werklozen en
bruggepensioneerden
Vrijwilliger kan meteen activiteit
starten
Als RVA weigert: onmiddellijk stoppen
Sanctie?
Eventueel!

Rudi Vansnick 10
Mensen met uitkering van
ziekenfonds/leefloners
Aanvragen aan adviserend geneesheer
Dus: oud systeem blijft bestaan
Leefloner: meedelen aan OCMW
(dossierbeheerder)

Rudi Vansnick 11
Vrijwilligerswerk en
aansprakelijkheid
Aansprakelijkheid
De persoon die een fout maakt is
verplicht om de schade die daaruit
voortvloeit voor derden te herstellen of
te vergoeden
Vermoedt drie elementen:
Fout (fout, onvoorzichtigheid, nalatigheid)
Schade (tegenover een ‘derde)
Verband tussen fout en schade

Rudi Vansnick 12
Vrijwilligerswerk en
aansprakelijkheid: de wet
Organisatie is BA voor org (én de
vrijwilligers)
Behalve
Lichte repetitieve fout
Grove fout
Bedrog
T.a.v. schade aan derden

Rudi Vansnick 13
Aansprakelijkheid: veel soorten

Buitencontractuele aansprakelijkheid
Contractuele aansprakelijkheid
Aansprakelijkheid voor
Daden van anderen
Zaken (roerend en onroerend goed)
dieren
Strafrechtelijke aansprakelijkheid

Rudi Vansnick 14
Verzekeringen

Wet legt een verzekeringsplicht op

Voor BA org (én vrijwilligers)
Tijdens activiteiten én van en naar act.
Wet legt (nog) geen plicht op voor
verzekering RB en LO
Pas op! Er bestaat geen ‘recht’ op
verzekering!
Verhouding met familiale polis?
Rudi Vansnick 15
Verzekeringen

Actualiteit

Concept ‘opdrachtgever’

Rudi Vansnick 16
Verzekeringen

Plicht geldt voor

Organisaties met rechtspersoonlijkheid
Organisaties zonder
rechtspersoonlijkheid
De zgn. ‘feitelijke verenigingen’
Onderscheid leden/vrijwilligers
Relatie met organisatienota!
Fictie van de wetgever

Rudi Vansnick 17
Vrijwilligerswerk en
geldkwesties
Principe: onbetaald
Vrijwilligers mogen geen
prestatievergoedingen ontvangen
Uitbetaling van kosten is mogelijk
Tegengaan financiële drempels
Volgens strikte regels

Rudi Vansnick 18
Rudi Vansnick 19
Onkosten: systeem 1

Forfaitair of vast
Maximumbedrag per dag (27,92)/per kwartaal
(675,72)/per jaar (1116,71)
Bedrag dat jaarlijks geïndexeerd wordt
Voordeel:
Geen bewijsstukken nodig
Nadeel:
Vraagt registratie van vrijwilligers en financiële
transacties

Rudi Vansnick 20
Systeem 1 in concreto

Goede administratie/boekhouding
Fiscale inspectie
Vrijwilligersregister
Vrijwilliger geeft dit niet aan!
Organisatie stelt geen fiches op!

Rudi Vansnick 21
Systeem 2 in concreto

Reële of werkelijke kosten

Vraagt bewijsstukken
Systeem ‘kosten eigen aan de werkgever’
Niet aangeven aan de belastingen
Opnemen in boekhouding
Geen buitensporige bedragen

Rudi Vansnick 22
Systeem 1 of 2? 1 én 2? Of?

OF / OF nooit en/en !
Geen automatisch recht voor de
vrijwilliger!
Maar vergeet niet: goede afspraken,
goede vrienden

Rudi Vansnick 23
Vrijwilligerswerk en andere
rechtsdomeinen
Arbeidsrecht
Bepalingen arbeidswetgeving
Vreemdelingen en vrijwilligerswerk
Burgerlijk recht
O.a. Aansprakelijkheid
Strafrecht
+ veronderstelde kennis

Rudi Vansnick 24
Organisatienota: waarom?

Vrijwilligers
Beschermen
Informeren
Maakt positie van de organisatie
duidelijker
Als ‘opdrachtgever’
Geeft aan dat VWw engagement
inhoudt van 2 partijen

Rudi Vansnick 25
Organisatienota: waarom?

Vrijwillig is niet vrijblijvend

Vrijwilligerswerk houdt in:
Engagement
Van twee partijen
Die elk rechten en plichten hebben
Veronderstelt ‘verbintenis’

Rudi Vansnick 26
Organisatienota: minimum

Verplichte elementen
Sociale doelstelling
Juridisch statuut
Verzekering
Verplichte
Extra
Onkostenregelingen
Geheimhoudingsplicht

Rudi Vansnick 27
Organisatienota: de sst!-plicht

Hoe formuleren?
 Art. 458. Geneesheren, heelkundigen, officieren van 
gezondheid,apothekers, vroedvrouwen en alle andere personen 
die uit hoofde van hun staat of beroep kennis dragen van 
geheimen die hun zijn toevertrouwd, en deze bekendmaken buiten 
het geval dat zij geroepen worden om in rechte (of voor een 
parlementaire onderzoekscommissie) getuigenis af te leggen en 
buiten het geval dat de wet hen verplicht die geheimen bekend te 
maken, worden gestraft met gevangenisstraf van acht dagen tot 
zes maanden en met geldboete van honderd frank tot vijfhonderd 
frank.

Rudi Vansnick 28
Organisatienota: meer dan -

Omschrijf activiteiten goed

Geef wat meer details omtrent de
verzekeringen
Integreer elementen van de eerdere
‘vrijwilligersovereenkomsten’
Lijst rechten en plichten op

Rudi Vansnick 29
En nu?

Actuele info
Wetgeving
www.vrijwilligerswerk.be
Praktische brochure Koning Boudewijnstichting (
www.kbs-frb.be)
Verzekeringen
www.vrijwilligerswerk.be
Werk mee aan het project!

Rudi Vansnick 30
Rudi Vansnick 31