CO TO JEST?

PRZEYCIE ESTETYCZNE - TWRCZO

- ODTWRCZO
Wadysaw Tatarkiewicz
Dzieje szeciu poj
Sztuka-Pikno-Forma-TwrczoOdtwrczo-Przeycie estetyczne

PRZEYCIE ESTETYCZNE
Pitagoras: ycie jest jak igrzyska : jedni przychodz na
nie jako zapanicy, inni eby handlowa, ale najlepsi
przychodz jako w i d z o w i e.
gr. aisthesis wraenie zmysowe, noesis mylenie;
gr. aistheticos - zmysowy, noeticos mylcy
ac. sensitivus zmysowy, intellectivus mylcy
Aleksander Baumgarten, Aesthetica /1750/ :
poznanie zmysowe cognitio sensitiva= poznanie
pikna
cognitio aesthetica = aesthetica
estetyczne stany psychiczne, przeycia, uczucia
doznawane pod dziaaniem pikna i sztuki

Wspczesne koncepcje przeycia

estetycznego
Wadysaw Tatarkiewicz, Skupienie i marzenie (1934)

przeycia estetyczne s rnego rodzaju

o charakterze biernym i aktywnym,

intelektualnym i emocjonalnym
obejmuj zarwno stany kontemplacji
i ukojenia, jak rwnie wzmoonej
uczuciowoci

Wspczesne koncepcje przeycia

estetycznego
Roman Ingarden, Przeycie, dzieo, warto (1966)

Przeycie estetyczne zoone, wielofazowe,

rozwijane w czasie, etapy o rnym charakterze
Faza I emocja wstpna podmiotu =
wzruszenie
Faza II pod wpywem wzruszenia wiadomo
podmiotu zwrcona ku przedmiotowi
Faza III skupione ogldanie spostrzeonej
jakoci , przeywanie tego przedmiotu
Fazy I i II charakter przeycia uczuciowy
i dynamiczny , faza kocowa - kontemplacja

Zbigniew Herbert, Martwa natura z

wdzidem
Torrentius(Johannes van der Beeck) Martwa natura z
wdzidem

TWRCZO
umiejtno wytwarzania czego, mylenia, wyraania
siebie, pewne spojrzenie na wiat w sposb indywidualny,
kreatywny
czowiek twrczy = inteligencja, aktywno, odwaga
przedstawiania swojego zdania, otwarto na wiat
kreatywno - utosamiana z powszechn twrczoci
dwa znaczenia sowa twrczo jako proces w umyle
twrcy i jako wytwr tego procesu
w XX wieku twrczo moliwa we wszystkich dziedzinach
ludzkiej dziaalnoci : w nauce, technice, polityce
czowiek skazany na twrczo - musi uzupenia
otrzymywane ze wiata bodce i formowa swj obraz
wiata

WYOBRANIA
zdolno do tworzenia wyobrae
twrczych, przewidywania,
uzupeniania i odtwarzania
zdolno przedstawiania sobie
zgodnie
z wasn wol
sytuacji, osb, przedmiotw, zjawisk,
itp., nie widzianych dotd

WYOBRANIA ARTYSTYCZNA
umiejtno przekazywania w
dowolnej formie artystycznej
wasnych wrae
i
wyobrae
zdolno do zobaczenia w swoim
umyle dziea artystycznego, zanim
zostanie technicznie wykonane

ARTYSTA
(od)twrca dziea sztuki

rdosw ze redniowiecznej aciny: artista-ucze albo

mistrz sztuk wyzwolonych
artysta w przekonaniu Grekw jedynie naladowa /natur/
i przerabia to, co istnieje
artystyczny- estetyczny, pikny, kunsztowny; zwizany ze
sztuk, dzieem sztuki albo artyst, nacechowany
artyzmem, mistrzostwem artystycznym, talentem,
biegoci w sztuce

ODTWRCZO
odtwarzanie przeciwstawia si tworzeniu
naladowanie gr. mimesis, ac. imitatio
od Sokratesa poprzez Platona i Arystotelesa
naladowanie powtarzaniem wygldu rzeczy
Platon
naladowanie rzeczywistoci przez sztuk =
bierne i wierne jej kopiowanie
Arystoteles
swobodny stosunek do rzeczywistoci artysty,
ktry moe po swojemu j przedstawia