Tersinmez sre

Tersinir sre

S 0

i
s

Tersinir veya tersinmez, btn evrimlerde sistem balang

durumuna dnd iin (i=s) sistemin entropi deiimi sfrdr.
nk entropi bir durum fonksiyonudur ve sadece sistemin ilk
ve son durumuna baldr.

dQ t
Tersinir bir evrim iin
T 0
dQ tz
Tersinmez bir evrim iin
T 0

dQ
T 0

dQ
S
T
i

Tersinir veya tersinmez, herhangi iki denge durumu

arasndaki btn srelerde entropi deiimi ayndr.
nk entropi bir durum fonksiyonudur ve sadece sistemin
ilk ve son durumuna baldr.
s

dQ
i T S

Tersinir bir sre

dQ t
i T S
s

Tersinmez bir sre

dQ tz
i T S

Termodinamiin kinci Kanunu

Tamamen yaltlm bir sistemin entropisi hibir zaman azalmaz, artar veya sabit
kalr. S 0
Tamamen yaltlm bir sistemin evre ile sl
enerji alverii olmaz. (Q=0)

Q0
S 0

S 0
Evren

S 0

dQ 0

dQ
S
T
i

S 0

S 0
Yaltlm sistem iindeki deiimler tersinmez ise S 0

Yaltlm sistem iindeki deiimler tersinir ise

Yaltlm bir sistemde gerekleen kendiliinden

deiimler (tersinmez sre), sistemin daima
entropisini arttrr.
evremiz evrenin bir parasdr ve evrenin baka
sistemle temas olmayan yaltlm bir sistemdir.
evremizde kendiliinden gerekleen btn
deiimler evrenin entropisini arttrr.

Kapal sistemlerde kendiliinden gerekleen sreler

Serbest genleme
P
ilk durum Vi, Pi, T

sistem

Serbest genleme,
kendiliinden
gerekleen
tersinmez sre.

son durum Vs, Ps, T

EVRE

lk durumdan son duruma tersinir bir sre

(escaklkl), entropi deiimi bu sreten yararlanarak
hesaplanabilir.

-Sistem, snrlarn deitirmedii iin evreye kar bir i yapmaz W=0.

-Sistemin snrlar yaltld iin evre ile sl enerji al verii olmaz Q=0.
-Bylece, serbest genleen sistemin i enerjisi deimez E=0 ve scakl sabittir T= sabit.
-Ancak sistem serbest genleirken hacmi ve basnc deiir. Gaz serbest genleirken kendi molekllerine kar
i yapar. Bu esnada sistemin entropisi deiir S0.
s

deal gazn entropi deiimi S

dQ

ncV dT PdV
T
V
T
P
ncV ln s nR ln s ncP ln s nR ln s
T
Ti
Vi
Ti
Pi

Serbest genleen deal gazn entropi deiimi

Vs
Ps
S nR ln nR ln 0
Vi
Pi

Isl enerjinin scak cisimden souk cisme akmas

T1
ilk durum

S S1 S 2
T

T2

EVRE

son durum

dQ1

dQ2
0
T

Kendiliinden gerekleen bir srete sl enerji daima scak cisimden daha souk olana doru akar. Bu
sre sonunda sistemin antropisi mutlaka artar.

Serbest genleme ve sl enerjinin scak cisimden souk cisme akmas gibi kendiliinden
gerekleen srelerde ynllk birok olaslk ieren srelerin gerekleebilme yollarnn
saysna baldr. Baz sonularn daha olas olmasnn sebebi mmkn olan durumlarn
saysnn bu sonu iin daha ok olmasdr.

T1

T1

T2

T2

Mmkn olan ve
gerekleen sonu
Mmkn olan ve ancak
gereklemeyen sonu

Drt tane para birlikte havaya atlyor. Mmkn olan durumlar unlardr:
YYYY, YYYT, YYTY, YTYY, TYYY, YYTT, YTTY, TTYY, TYTY, YTYT, TYYT, TTTY, TTYT, TYTT, YTTT, TTTT

W=16 mmkn durum vardr. Her durumun gerekleme olasl P=1/16 dr.
Durum 1 : Paralarn hepsinin yaz gelmesi (YYYY), yalnzca 1 durumda gerekleir. P=1/16
Durum 2: ki yaz iki tura gelmesi (YYTT, YTTY, TTYY, TYTY, YTYT, TYYT) 6 farkl durumda gerekleir.
P=6/16
50 tane para birlikte havaya atlyor. Mmkn olan durumlar unlardr:

W=2501015 mmkn durum vardr. Her durumun gerekleme olasl P=1/ 1015 dr.
Durum 1 : Paralarn hepsinin yaz gelmesi (YYYY), yalnzca 1 durumda gerekleir.

P=1/ 1015 0

Durum 2: Yarsnn yaz yarsnn tura gelmesi yaklak 10 14 durumda gerekleir. P=1014/1015=0.1

Durum 1

Durum 2

T1
T1

Q
Q

T2

P0

T2

Hangi durum iin bahse girersiniz?

Serbest genleme ve sl enerjinin scak cisimden souk olana doru akmas gibi
kendiliinden gerekleen srelerde ynllk bir mucize olmayp sadece kazanlaca kesin
olan bir bahistir.

Durum 1

Durum 2

T1
T1

Q
Q

T2

S
i

T2

S
i

dQ
0
T
dQ
0
T

Termodinamiin ikinci yasasna gre, yaltlm bir sistemde kendiliinden gerekleen sreler (tersinmez)
sistemin entropisini daima arttrr.
1. durumda sistem yaltlmtr ve kendiliinden gerekleen bir sre vardr ancak sistemin entropisi
azalmtr. 2. yasaya gre bu mmkn olamaz.
2. durumda ise sistem yaltlmtr, kendiliinden gerekleen bir sre vardr ve sistemin entropisi
artmtr. ikinci yasaya gre bu mmkndr.
1. Durumda sistem, ok az sayda durumdan oluan, gerekleme olasl ok kk ve entropisinin
azald bir son duruma ular. Bu son durum daha dzenlidir.
2. Durumda sistem, ok sayda durumdan oluan, gerekleme olasl ok byk ve entropisinin artt
bir son duruma ular. Bu son durum daha dzensizdir.
Entropi (S) dzenle ilikilidir. Yaltlm bir sistemde, kendiliinden gerekleen (tersinmez) deiimler
sonunda sitemin daha dzensiz bir son duruma ulamas daha olasdr.
Tamamen yaltlm bir sistemde sistemin entropisi ya artar (tersinmez) ya da sabit kalr (tersinir). Bu
durumda sistem ya ayn kalr (tersinir) ya da daha dzensiz bir son duruma ular.
Entropi mikroskobik dzensizliin bir lsdr. Boltzman, entropi ile mikroskobik durumlarn says
arasndaki ilikinin u ekilde olmas gerektiini sylemitir:

S k B ln W

Entropi ve enerjinin kullanlabilirlii

Kapal bir sistemin enerjisi mutlaka korunur. Ancak tersinmez bir srete enerjinin bir ksm
bir i yapmak iin kullanlamaz hale gelir ve harcanr.

mgh
h

Q=mgh

Evrenin entropi deiimi

Hava srtnmesi olmasn, scaklk sabit kalsn ve ekil

deiiklii olmasn. Sistemin mgh mekanik enerjisi sl
enerjiye dnmtr. Yani s yoluyla sistemin i enerjisi
artmtr. Mgh enerjisi harcanmtr ve artk i yapmak iin
kullanlamaz.

Q mgh harcanan enerji

T
T
T

Buradaki TS tersinmez bir

sre sonunda harcanan
enerjidir ve bir daha i olarak
kullanlamaz.

dWh TdS

Tersinmez bir srete tekrar ie dnemeyen, harcanan enerji

Mekanik enerji (mgh, mv2/2) dzenlidir ve ie dntrlebilir.

enerji dzensizdir, molekllerin rasgele hareketinden kaynaklanr ve ie dntrlemez.

DKKAT!

veya

Sistem tamamen yaltlm. Q=0

E=-W, bu gibi deiimlerde i enerji
ie dnmtr yanlgsna
dmemek gerekir. Burada sistem
W iini yaparak veya sistem zerine
W ii yaplarak sistemin i enerjisi
deimitir. E artk ie
dntrlemez.