SALII ve GVENL

RSK DEERLENDRME
ETM

SELN ARAS
EVRE MHENDS - GVENL UZMANI
 SUNUM ER
1 Sal ve Gvenliinin Amac

2 Yasal Mevzuat Bilgisi

3 Tehlike ve Risk Kavramlar

4 Risk Deerlendirmesine Giri

5 Tehlike Kaynaklar rnekler

Risk Analizinin Yararlar

66
2
 SALII ve GVENL
SSTEMNN AMACI

Firmadaki tehlikeleri belirleyerek, bunlarn

ortadan kaldrlmasna veya makul seviyede
tutulmasna ynelik dzenlemeler gelitirmek.

Firma snrlar dahilinde bulunan firma personelini ve ziyareti

konumundaki kimseleri tehlikelerden koruyarak,
bu kimselerin can gvenliini temin etmek
ve salklarna zarar gelmesine mani olmak.

retim tesislerine herhangi bir kaza sonucu

zarar gelmesini nlemek.

3
 Yeni sg Yaklamnn
En Belirgin zellikleri
alanlarn Katlm

Risk A C Uzman Katks

Deerlendirmesi Salanmas
SG

Koruma nleme E D alanlarn

Anlay Bilgilendirilmesi
ve Eitimi

4
 Yasal olarak
Risk Deerlendirmesinin Yeri
4857 sayl KANUNU
Madde 77
verenler iyerlerinde i sal ve gvenliinin
salanmas iin gerekli her trl nlemi almak,
ara ve gereleri noksansz bulundurmak,
iiler de i sal ve gvenlii konusunda alnan
her trl nleme uymakla ykmldrler.
verenler iyerinde alnan i sal ve gvenlii
nlemlerine uyulup uyulmadn denetlemek,
iileri kar karya bulunduklar mesleki
riskler, alnmas gerekli tedbirler, yasal hak ve
sorumluluklar konusunda bilgilendirmek ve
gerekli i sal ve gvenlii eitimini vermek
zorundadrlar.
5
 Yasal olarak
Risk Deerlendirilmesinin Yeri
SALII VE GVENL YNETMEL
(89/391 EEC EREVE DREKTF R.Gazete 09.12.2003/25311)
Madde 6
b) veren, salk ve gvenliin korunmas ile ilgili nlemlerin alnmasnda
aadaki genel prensiplere uyacaktr:
1) Risklerin nlenmesi,
2) nlenmesi mmkn olmayan risklerin deerlendirilmesi,
3) Risklerle kaynanda mcadele edilmesi,
4) in kiilere uygun hale getirilmesi iin, zellikle iyerlerinin tasarmnda, i
ekipmanlar, alma ekli ve retim metotlarnn seiminde zen gsterilmesi,
zellikle de monoton alma ve nceden belirlenmi retim temposunun
hafifletilerek bunlarn sala olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi,
5) Teknik gelimelere uyum salanmas,
6) Tehlikeli olanlarn, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanlarla deitirilmesi,
7) Teknolojinin, i organizasyonunun, alma artlarnn, sosyal ilikilerin ve
alma ortam ile ilgili faktrlerin etkilerini kapsayan genel bir nleme
politikasnn gelitirilmesi,
8) Toplu korunma nlemlerine, kiisel korunma nlemlerine gre ncelik
verilmesi,
9) ilere uygun talimatlarn verilmesi
6
 Yasal olarak
Risk Deerlendirilmesinin Yeri
SALII VE GVENL YNETMEL
(89/391 EEC EREVE DREKTF R.Gazete 09.12.2003/25311)

Madde 9
1) veren; iyerinde risklerden zel olarak etkilenebilecek ii
gruplarnn durumunu da kapsayacak ekilde salk ve gvenlik
ynnden risk deerlendirmesi yapar.

2) Risk deerlendirmesi sonucuna gre, alnmas gereken koruyucu

nlemlere ve kullanlmas gereken koruyucu ekipmana karar verir.

3) gnden fazla ign kayb ile sonulanan i kazalar ile ilgili

kayt tutar.

4) ilerin urad i kazalar ile ilgili rapor hazrlar.

7
Tehlike ve Risk Kavramlar

Bu durumda Kpek bal;

Tehlike midir ?

Risk midir?

8
 Tehlike ve Risk Kavramlar

Bu durum iin
kpek bal
sadece bir
TEHLKEDR.
Suya
girerseniz
kpek bal bir
RSK olur.
RESMDE BAKA TEHLKE VAR MIDIR ?
9
 Tehlike ve Risk Kavramlar

Dier tehlikeler nelerdir?

Hava Durumu
Gne
Yamur
Rzgar
Deniz
Aa
Mevsim
Korsanlar
Gel-git
Salk

10
 TEHLKE NEDR?

nsanlarn yaralanmasna,
hastalanmasna,maln veya
malzemenin hasar
grmesine,iyeri ortamnn
zarar grmesine veya
bunlarn gereklemesine
sebep olabilecek kaynak
veya durum. (TS 18001)

Tehlike: alma ortamndaki herhangi bir unsurun

zarar verme potansiyelidir.
11
 RSK NEDR?
Risk = O x
TEHLKE
O : Olaslk
: iddet (Zararn derecesi) DURUMUNDAK
ZARARIN
O GEREKLEMES,
L
S K MEYDANA
A
S R GELMESDR.
I
L
I
K DDET

12
RSK DEERLENDRMES NEDR?

Tm proseslerde, riskin bykln

tahmin etmek ve riske tahamml edilip
edilemeyeceine karar vermek. (TS 18001)

KABUL EDLEBLR RSK NEDR?

Kanuni zorunluluklar, iletmenin SG
politika ve uygulamalar dikkate
alndnda kabul edilebilecek dzeye
indirilmi risk.
13
 Risk Deerlendirmesi
Birey tarafndan m yaplmaldr ?

Takm tarafndan m yaplmaldr ?

14
 TEHLKENN BYKL ile
UZMANLIK HTYACI ARASINDAK LK

TEHLKE

alan ef Ynetici Uzman ekip

15
 TRKYE DE
Her 3-4 dk da bir i kazas oluyor

90 dk da 1 kii sakat kalyor

4 saatte 1 kii hayatn kaybediyor

16
 2009 Yl Kazas ve Meslek Hastalklar SGK Kaytlar
Srekli
Toplam lml
Gremez
Kazas 64.316 1171 1668
Meslek Hastal 429 - 217

2010 Yl Kazas ve Meslek Hastalklar SGK Kaytlar

Srekli
Toplam lml
Gremez
Kazas 62.903 1434 1976
Meslek Hastal 533 10 109

2010 yl SGK kaytlarna gre;

Mardin de hi i kazas yok; ancak i kazasndan len kii says 15

Idr da hi i kazas yok; ancak i kazasndan len kii says 6

17
 KAZASI SEKTREL DAILIMI
2010 yl SGK Kaytlar

18
 DNYADA
Her yl ortalama;
270 Milyon i kazas olmaktadr
160 milyon kii meslek
hastalna
tutulmaktadr.
1,2 milyon kii
lmektedir.
3,5 milyon kii sakat
kalmaktadr. 19
 KAZASI PRAMD

UZUV KAYIPLI
VEYA LML
KAZA
1

YARALANMALI
29 KAZA

RAMAK KALA
300 HASARSIZ OLAY

20
 Risk deerlendirmesi
ne zaman yaplmaldr?
yerinde, daha nce hi risk deerlendirmesi yaplmam
olmas ve alanlarn salk ve gvenliini etkileyebilecek
aada belirtilen nemli deiikliklerin olmas durumunda,
risk deerlendirmesi yaplmas gereklidir:

a) Yeni bir makina veya ekipman alnmas,

b) Yeni tekniklerin gelitirilmesi,
c) organizasyonunda veya i aknda deiiklikler yaplmas,
d) Yeni hammadde ve/veya yar mamul maddelerin retim
srecine girmesi,
e) Yeni bir mevzuatn yrrle girmesi veya mevcut
mevzuatta deiiklik yaplmas,
f) kazas veya meslek hastal meydana gelmesi,
g) kazas veya meslek hastal ile sonulanmasa bile yangn,
parlama veya patlama gibi iyerindeki i sal ve
gvenliini ciddi ekilde etkileyen olaylarn ortaya kmas.
21
Risk deerlendirme ekibinde
kimler yer almaldr?
Gvenlii Uzman
yeri Hekimi
letmenin gemiini bilen ynetim
sorumlusu
Operasyonel deneyimi olan teknik eleman
Bakm eleman
alanlar

22
 RSK DEERLENDRMES
BE temel admdan oluur
EVET
1.ADIM Bu konuda
TEHLKELER TANI elinizdeki
kaynaklar
takip edin
Tanmladnz tehlikelerle ilgili olarak herhangi bir mevzuat,
standart, rehber veya madde gvenlik bilgi formu var m ?

2.ADIM
5.ADIM HAYIR RSKLER
ZLE VE TEKRAR ET
DEERLENDR

4.ADIM 3.ADIM
KONTROL TEDBRLERN KONTROL TEDBRLERN
UYGULA BELRLE

23
TEHLKE RSK

apak Gzn kaybetme, yaralanma

Eldiven Hareketli makinada elini kaptrma
Tanmsz kimyasal Patlama, yangn
Yanl KKD kullanm kazas/meslek hastal
Yksekte alma Dme, yaralanma, lm
Forkliftin devrilmesi Yaralanma/uzuv kayb/lm
Makina hareketli paralar El/kol skmas
Kapal alanda alma Zehirlenme, lm
Grlt itme kayb
Kaygan zemin Dme, kayma

24
 TEHLKE KAYNAKLARI
1-Kiiye bal faktrler
Gvensiz alma yntemi
Eitim ve bilgi noksanl
Ya ve cinsiyet
lgisizlik
Bedenin ie uyumsuzluu
Aile dzeni
Psikolojik faktrler
Beslenme yetersizlii

25
 2-Ynetime bal faktrler
1. Ynetimin Sal ve Gvenlii
politika ve hedefinin olmamas veya
eksiklii
2. letmede salk ve gvenlik
organizasyonunun bulunmamas,
alma yntemleri ve etkinliinin
deerlendirilmemesi
3. Yaplacak salk ve gvenlik
yatrmlarna finansman salamama,
nemsememe ya da ncelikli
grmeme
4. yerinde yaplan almann doru olarak dzenlenmemi olmas;
a- alma saatleri (srenin uzunluu, vardiyal alma, ksmi sreli
alma vb.)
b- Rotasyon yaplmamas
c- alann stats (ksmi sreli alan, kaak alan, sendikal
alan/almayan)
26
 3- yerinin bulunduu blgeye bal
faktrler
Heyelan veya gk
Sel baskn
dmesi
Deprem
Yangn (evreden gelecek)
Meteorolojik artlar (frtna,
kasrga, vb.)
Yldrm dmesi
Sabotaj

27
 4- Hatal veya eksik planlamaya bal
faktrler

Proje d ilave tesis kurulmas

Elle veya arala tamann artmas
Ykp yeniden yapmak zorunda kalnmas
Istma, havalandrma ve enerji sistemlerine
ilave yk getirilmesi
Artma tesislerine ilave yk getirilmesi

28
 5- letme ile ilgili faktrler
A. Fiziksel Tehlikeler

Titreim
Grlt
Yetersiz havalandrma
Ar s, nem ve hava
hareketleri
Yetersiz veya ar
aydnlatma

29
 5- letme ile ilgili faktrler
B. Kimyasal Tehlikeler
Toksik gazlar, organik svlarn
buharlar, ergimi haldeki
metal gazlar
Radyasyona maruz kalma
Asitler, bazlar nedeniyle yanma
nert, toksik, kansorejonik,
alerjik, vb. tozlar

30
 5- letme ile ilgili faktrler
C. Elektrikli almalardaki
Tehlikeler
Topraklamas yaplmam tezgahlar veya el
aletleri
Topraklamann belli periyotlarla kontrolnn
yaplmamas
Elektrik ve aydnlatma tesisatnn periyodik
kontrolnn yaptrlmamas
Hatal onarlm el aletleri
Yetkisiz kiilerin mdahale etmek istemesi
Krk, ypranm el aletleri
Koruyucu baret, eldiven, izme, staka veya
tabure gibi kiisel koruyucularn
bulunmamas
Zeminin yaltlmamas
Yksek gerilim ile almada gerekli
kurallara uyulmamas
31
5- letme ile ilgili faktrler
D. Mekanik Tehlikeler
Makine ve tezgahn ezen, delen, kesen,
dnen operasyon koruyucusunun
bulunmamas
Preslerde ift el kumanda kullanlmamas
Preslerde ayak pedal koruyucusu
olmamas
Transmisyon kaylarnn koruyucusunun
taklmam olmas
Makine ve tezgah tehlike annda
durduracak acil durdurma butonun
bulunmamas
Yetersiz ve uygun olmayan makine ve
koruyucu tehizat
Yetersiz uyar sistemleri
Dzensiz ve dank iyeri ortam
Makinelerin, kaldrma aletlerinin,
kazanlarn kontrollerinin yaplmamas
32
 5- letme ile ilgili faktrler
E. Gvensiz Davranlar
Makine veya tezgahlarda alrken koruyucu tehizatn
devre d braklmas
Baret, gzlk, siper, maske vb. kiisel koruyucularn
kullanlmamas
Ar yk kaldrma
3m den yksek malzeme istifleme
Etiketlenmemi veya yetersiz etiketlenmi malzeme
Gereken uyar, ikaz iaret ve yazlarnn konmam olmas
Gvenlik kart olmayan kimyasalla alma
e yeni balayan iiye alt ile ve i sal gvenlii
konularnda eitim vermeden altrma
Belli aralklarla iilere i sal ve gvenlii konularnda
eitim verilmemesi
Yeterli ikaz vermeden aralarn altrlmas veya
durdurulmas

33
 5- letme ile ilgili faktrler
E. Gvensiz Davranlar
Elektrik kesilmeden tehizat zerinde
onarm
Onarm esnasnda alter veya beklenmedik
bir harekete kar g dmesinin emniyete
alnmam olmas
alr haldeki tehizatn yalanmas,
temizlenmesi, ayarlanmas,
Depo ve konteynrlarn tam olarak boaltlp
temizlenmeden zerinde onarm ve kaynak
yaplmas
Yksekten atlama
Parlama, patlama ve yangn ihtimali olan
yerlerde elektrik tesisatnn exproof
olmamas
Parlama patlama tehlikesi olan yerlerde
sigara iilmesi
Ykleme ve boaltma ilemlerinin uygun
yntemle yaplmamas
Malzemelerin, makinelerin ve tehizatn
uygun yerletirilmemesi 34
 5- letme ile ilgili faktrler
F. yeri Ortamndan Kaynaklanan
Tehlikeler
yeri zemini
Yetersiz geitler
Yetersiz k yerleri
Yetersiz i alan
Dzensiz iyeri
Merdivenlerde korkuluk
olmamas
Dularn ve tuvaletlerin
alr durumda veya temiz
olmamas
35
36
Forklift ve malzemeler
alanlarn zerine debilir,
lmcl kaza ve ar yaralanmalar
olabilir. 37
Boya yapan kii kafas zerine debilir, ar yaralanmalar olabilir.
38
skelede devrilme ve
krlma meydana
gelebilir,
alan kiinin aya
kayabilir, elektrik
arpabilir.
Bunlarn sonucunda
lmcl kaza meydana
gelebilir.

39
 Kepe operatrnn yanl bir hareketi,
kamyon zerindeki kiinin ar yaralanmasna
veya lmne sebep olabilir. 40
Fark grn ite..
Yorumu siz yapn

41
Ar, dengesiz ve
emniyetsiz ykleme
42
Kayma sonucu yaralanma olabilir.

43
Gzler kaynak esnasnda etkilenebilir,
Kaynak duman nefes almakta glk ve yzde yanma oluturabilir.
Malzemeyi tutan kiinin elinde hafif yanklar oluabilir.
44
Yksekte alma..
lmcl kazalar oluabilir.
45
KK YATA ALITIRMA
46
YANLI VE EKSK KULLANILAN KSEL KORUYUCULAR
47
Yorumu size brakyorum 48
Sa tekerlek yok Yetersiz Aydnlatma

Ak Drenaj Kanal Yksekte alma

49
Yanc ve parlayc malzemeler
resimler
bir arada bulunmaktadr. 50
 Akta alan kay-kasnak

Bir kenar ak drenaj kapa Koruyucular olmayan zmpara ta

51
Kaynak tpleri korumasz durumdadr
ve balklar takl deildir. 52
53
 n Koruma Saclar Takl Deildir

Panolarn etraf malzemelerle kapldr 54

55
56
 Risk Analiz Yntemleri

Nitel Nicel
(Kalitatif) (Kantitatif)

L Tipi Matris HAZOP

X Tipi Matris FTA

Hata Aac Analizi

n Tehlike ETA
Deerlendirmesi Olay Aac Analizi

FMEA

57
 GENEL RSK KONTROL
YNTEMLER
KKD (Kiisel Koruyucu Donanm)

Tasarm ve i ak ba bilgilendirme
deiiklii
Yatrm
Mekanik nlemler
Yasal gereklilikler

Eitim Tehlikelerin ve
risk faktrlerinin Uyar levhalar
kaynanda yok
edilmesi
Acil durum planlamas
Performans lm ve
ve tatbikat
izleme

Dokmantasyon DF (Dzeltici, nleyici faaliyetler)

(Talimat, tutanak, vb.)
alma koullarnn deitirilmesi

SG Hizmetlerinde Ama; nsann yaam kalitesini ykseltmektir...

58
 Risk Dzeyinin Tahmin Edilmesi

R = x F x O
iddet ():
Tehlikenin ortaya kmas durumunda oluacak zararn bykl,
iddeti.

Frekans - Sklk (F):

Tehlikeye zaman iinde maruz kalma yani faaliyetin yaplma skl.

Olaslk (O):
Tehlikenin ortaya kma potansiyeli.

Riskin nemi/Bykl (R) :

Ortaya kmas muhtemel zararlarn yok edilmesi veya azaltlmas iin
yaplmas gerekli faaliyetin bykl veya ncelii hakknda karar
vermek iin kullanlan snflandrma.

Kinney Metodu ile Risk

Deerlendirme
 Risk Dzeyinin Tahmin Edilmesi

Etkilenme iddetine karar verirken;

Yaplan faaliyetin doas

Bedenin etkilenebilecek ksm, zarar grecek yerler
Olas zarar grme derecesi ve sresi
Maruz kalan alan says

nemli Not:
Tehlikeleri her zaman iddet, frekans, olaslk sras ile
puanlayn. Bu riskleri kmsemenizi nler.
Kinney Metodu ile Risk
Deerlendirme
 Risk Dzeyinin Tahmin Edilmesi

Maruz kalma tekrarna /frekansna karar verirken;

in/faaliyetin yapl skl

nemli Not:
Rutin faaliyetlerde Frekans iin yl iindeki yaplma
skldr.
Rutin olmayan faaliyetlerde Frekans iin yapl sresi
boyunca faaliyetin yaplma skldr.

Kinney Metodu ile Risk

Deerlendirme
 Risk Dzeyinin Tahmin Edilmesi

Olasla karar verirken;

Daha nce yaanan kazalar

Ortam artlar
alanlarn faaliyet ile ilgili bilgisi
Hizmet, makine paralar, gvenlik aletlerinin
uygunluu ve arzalanma skl
Kiisel koruyucu ekipmann etkinlii
Tehlikeli kimyasallarla alma
Gvensiz hareketler
Mevcut emniyet tedbirleri
Kinney Metodu ile Risk
Deerlendirme
 Risk Dzeyinin Tahmin Edilmesi

Riskin nemine karar verirken;

Olaslk, etkilenme iddeti ve zaman iinde maruz kalma

tekrarnn bilekesi alnr.

Riskin nemine karar verirken

bu konudaki yasal zorunluluklar da
dikkate alnmaldr.

Kinney Metodu ile Risk

Deerlendirme
 SIKLIK (FREKANS)
OLASILIK SIKLIK DDET
OLASILIK DDET
DEER DEER DEER
Rutin Rutin Olmayan

Hemen hemen Bir saatte birka

10 Beklenir, kesin 10 100 Birden fazla lml kaza / evresel felaket
srekli defa

Yksek / Olduka Gnde bir veya

6 6 Sk 40 ldrc kaza / ciddi evresel zarar
mmkn birka defa

Haftada bir veya Kalc hasar-yaralanma, i kayb / evresel

3 Olas 3 Ara sra 15
birka defa engel oluturma, yakn evreden ikayet

nemli hasar-yaralanma, d ilk yardm

Ayda bir veya birka
1 Dk olaslk 2 Sk deil 7 ihtiyac / arazi snrlar dnda evresel
defa
zarar
Mmkn ama Kk hasar/yaralanma, dahili ilk yardm /
0,5 1 Seyrek Ylda birka defa 3
beklenmez arazi snrlar iinde evresel zarar

Ylda bir veya daha Ucuz atlatma / evresel zarar yok

0,2 Beklenmez 0,5 ok seyrek 1
seyrek

RSK DEER RSK DEERLENDRME SONUCU

Kabul Edilemez Risk

400 R
durdurulmal. nlem alnncaya dek balatlmamaldr.

Yksek Risk
200 R < 400
Ksa dnemde iyiletirilmelidir. (Birka ay iinde)

nemli Risk
70 R < 70
Uzun dnemde iyiletirilmelidir. (1 yl iinde)

Olas Risk
20 R < 70
Faaliyet, gzetim altnda uygulanmaldr.

R < 20
Kabul Edilebilir Risk
nlem ncelikli deildir. 64
 Risk analizi ve ynetimi prosesinin bir ok yararlar vardr.
Bu yararlarn bata gelenleri u ekilde sralanabilir:

1. yerinin yazl prosedr ve

politikalarnn olumasn ya da
olgunlamasn salar.
2. yeri alanlarnn i sal ..,
ve gvenlii konularnda bilgi
sahibi olmalarn ve katlmn
salar.
3. yeri ynetiminin de i
sal ve gvenlii konularnda .
bilgi sahibi olmalarn ve bu
konularda karar vermelerini
salar.
4. Risk analizi prosesinden alnan
ilk sonular ile organizasyon ya
da iletmedeki olas tehlikeler ve
alnacak tedbirler belirlenir.

65
 Risk analizi ve ynetimi prosesinin bir ok yararlar vardr.
Bu yararlarn bata gelenleri u ekilde sralanabilir.

5. letme, organizasyon ya da
kurumdaki risklerin byklnn
hesaplamasna ve riskin tolere
edilebilir olup olmadna karar
verilmesini salar.
6. yerinde yanl gvenlik
tedbirleri alnm olabilir ya da
insanlarda yanl gvenlik bilinci
olumu olabilir, tm bu tedbirlerin
ve gvenlik bilincinin gzden
geirilmesini salar.
7. yerinde yasal ykmllkler ve
i sal ve gvenlii politikas
erevesinde kabul edilebilir dzeye
indirilmi risk ile allmasn salar.
8. yerindeki gerekli dzeltici ve
nleyici faaliyetlerin
gerekletirilmesini salar.

66
Umutlanmak; "HAYAL KIRIKLIINA URAMA"
riskini

abalamak ise; "BAARISIZ OLMA"

riskini gze almaktr

ama riskler yaanmaldr,

nk; hayatmzn en byk riski

hi risk almamaktr.
67