Bab 1: : KEMUNCULAN DAN

PERKEMBANGAN
NASIONALISME DI ASIA
TENGGARA
Imperialisme Barat di Asia Tenggara

Imperialisme Imperialis Barat

Dasar sesebuah
negara meluaskan Portugal Sepanyol Belanda
pengaruh dan
wilayahnya dengan
menjajah negara Britain Perancis Amerika
lain untuk Syarikat
kepentingan
tertentu.
 Faktor-faktor imperialisme
Barat di Asia Tenggara

Revolusi Kekayaan Bahan Sistem Pengangkutan

Perindustrian Mentah dan Perhubungan

Tugas Menyebarkan Persaingan

Tamadun Beban Orang Putih
Kuasa-kuasa Barat
Kekayaan Bahan Mentah

Asia Tenggara kaya dengan bahan mentah

serta mempunyai tanah yang subur sesuai
dengan pelbagai tanaman
Barat memerlukan bahan mentah ini dalam
Revolusi Perindustrian terutamanya bijih
timah dan getah
Revolusi Perindustrian

Pada kurun ke-15 dan 16, Portugal,Sepanyol

dan Belanda ada tujuan untuk mendapatkan
barangan mewah seperti teh dan rempah

Sejak kurun ke 17, berlaku kepesatan sektor

perindustrian dalam kalangan negara-negara
Ero[ah yang membolehkan pengeluaran
hasil perkilangan yang pelbagai secara
besar-besaran dan berterusan
 Sistem Pengangkutan
dan Perhubungan

Penggunaan Kapal Pembukaan Terusan

Wap Suez
Membolehkan banyak Memendekkan jarak
muatan dibawa dan antara Timur dan Barat
mempercepat kerana tidak perlu
perjalanan untuk melalui benua Afrika
membawa hasil Jimat kos, perjalanan
perkilangan dan bahan selamat
mentah antara Timur
dan Barat
 Tugas Menyebarkan
Tamadun

Perancis berpegang kepada slogan

menyebarkan tamadun yang bermaksud
menjadi tugas bangsa Perancis untuk
mentamadunkan orang-orang Timur
Mubaligh Kristian juga berpendapat adalah
menjadi tugas mereka menyebarkan agama
Kristian kepada penduduk setempat yang
dijajah mereka
Beban Orang Putih

British dan Amerika Syarikat selalu

menggunakan slogan Beban Orang Putih
dalam menjalankan imperialisme mereka
Kedua-dua kuasa ini selalu berasa diri
mereka lebih maju dan bertamadun jadi
adalah menjadi tanggungjawab mereka
untuk mentamadunkan orang lain
Persaingan Kuasa-Kuasa Barat

Jika semakin banyak tanah jajahan

diperoleh, maka semakin dipandang tinggi
dan dihormati
Mereka berlumba-lumba untuk menjadi
kuasa besar
Kewujudan sesebuah kuasa besar sering
dikaitkan dengan keluasan tanah jajahan
yang dimiliki
Kesan Imperialisme Barat kepada Asia
Tenggara
Filipina

Sebelum kedatangan Sepanyol, Filipina Setelah Sepanyol menguasai

terdiri daripada daerah-daerah Filipina, Gabenor Jeneral
kecil(barangay) yang diperintah oleh merupakan pemerintah tertinggi
golongan datu.
seperti di Mexico
 Ciri-ciri birokrasi yang diperkenalkan oleh Sepanyol di Filipina :
Sepanyol memperkenalkan sistem pentadbiran berpusat
Gabenor Jeneral menjadi pemerintah tertinggi di peringkat pusat
Datuk Bandar menjadi pentadbir wilayah
Gabenor kecil menjadi pentadbir Bandar
Encomiendero menjadi pemerintah Encomienda
Maksud Sistem Encomienda :
Sistem pentadbiran Sepanyol diperingkat tempatan
pemerintahnya diketuai encomiendero
Tugas-tugas Encomiendero yang diperkenalkan Sepanyol di Filipina :
menjaga keamanan
mengutip cukai
mengkristiankan penduduk barangay
Sebab sistem Encomienda dibenci oleh penduduk Filipina.
mengenakan cukai yang tinggi
mengenakan kerahan tenaga terhadap penduduk
 Indonesia
- Sebelum kedatangan
Belanda, Indonesia terdiri
daripada beberapa buah
kerajaan berasingan seperti
Mataram dan Bantam di Jawa.
- Kerajaan tersebut diketuai
oleh raja dan dibantu oleh
golongan pembesar.
Ada juga pembesar daerah /
bupati (Jawa)
- Selepas kedatangan Belanda,
Pentadbiran di Indonesia
terbahagi kepada dua:
(i) Pentadbiran pusat
Diketuai oleh Gabenor
Jeneral
(i) Pentadbiran tempatan
Dikendalikan oleh
pembesar tempatan
dengan pengawasan
pegawai Belanda
 Burma
Sebelum kedatangan British,
Burma telah mengamalkan
sistem pemerintahan beraja di
bawah Dinasti Konbaung.
Di bawah raja ialah Hluttaw
(Majlis diraja) dan Wun (Pegawai
tinggi kerajaan), di bawah Hluttaw
dan Wun ialah Myothugyi (Ketua
Bandar), dibawahnya ialah
Ahmudan (Pegawai diraja) dan
dibawahnya ialah Athi
(Pembesar-pembesar tradisional)
Selepas kedatangan British,
Hluttaw (Majlis Diraja) telah
kehilangan fungsi.
Jawatan-jawatan tradisi seperti
Wun, Myothugyi, Ahmudan dan
Athi dimansuhkan.
Sistem undang-undang barat
diperkenalkan dan dijadikan
undang-undang utama.
British memperkenalkan Majlis
Perundangan, Jabatan
Perhutanan, Jabatan Kesihatan
dan jabatan Pelajaran.
 Bentuk sistem pentadbiran Indochina
sebelum kedatangan Perancis :
ditadbir oleh sebuah kerajaan pusat
pentadbiran diketuai oleh raja
berkuasa mutlak
raja memberi kuasa penuh kepada
pembesar tempatan
setiap birokrasi diketuai oleh
golongan mandarin
pentadbiran ditiru dari pentadbiran
Tanah Besar China.
pegawai dipilih melalui peperiksaan
dalam bidang bahasa dan
kesusateraan China
Bentuk sistem birokrasi yang diperkenalkan
oleh Perancis di Indochina
Pentadbiran diketuai oleh Gabenor
Jeneral
Gabenor Jeneral bertangungjawab
kepada Pejabat Tanah Jajahan di Paris
Leftenan Gabenor menjadi pemerintah
wilayah jajahan
Leftenan dibantu leh Residen Jeneral
dan Residen Wilayah
Perancis membentuk kerajaan pusat
dengan menubuhkan Union
Indochinoise
kerajaan tempatan diberi kuasa
autonomi
kerajaan pusat tidak mencampuri
urusan pentadbiran kerajaan tempatan
kerajaan tempatan perlu membayar
cukai dan kerahan tenaga
 Melaka

Sebelum kedatangan Portugis, Kesultanan Melayu Melaka

mengamalkan Sistem Pembesar Empat Lipatan
Apabila Portugis menakluk Melaka, institusi raja di Melaka telah
runtuh.
Semasa pemerintahan Belanda, institusi raja ini telah terhapus.
Semasa pemerintahan British, Melaka, Pulau Pinang dan
Singapura telah digabungkan menjadi Negeri-Negeri selat (NNS).
Pemerintah tertinggi dalam NNS ialah Gabenor.
Gabenor dibantu olh residen kaunselor
Pentadbiran di peringkat kampung pula masih mengekalkan
jawatan penghulu.
British telah memperkenalkan pelbagai perubahan seperti sistem
kehakiman Barat, pelaksanaan sistem pengutipan cukai,
pembahagian negeri kepada beberapa daerh dan penubuhan
balai polis.
Kepentingan mempertahankan negara
kita daripada dijajah

Mengekalkan pemerintahan negara sendiri

Bebas menentukan hala tuju negara mengikut acuan
sendiri
Melindungi budaya bangsa negara
Menjamin kesejahteraan hidup tanpa penindasan
Mengekalkan perpaduan antara kaum
Mengelakkan sistem politik, ekonomi dan sosial
dikuasai oleh penjajah
Perkara-perkara yang perlu dilakukan untuk
mempertahankan negara kita daripada sebarang
bentuk penjajahan pada masa hadapan.

Rakyat sanggup berkorban untuk mempertahankan

negara daripada penjajahan
Rakyat taat setia kepada raja dan negara
Memperkukuh keharmonian dan perpaduan antara
kaum
Meningkatkan penguasaan pelbagai kemahiran
teknologi
Menguasai pelbagai bidang ilmu pengetahuan
Pemimpin negara berpandangan jauh dan
berwawasan
Konsep Union Indochinoise yang
dibentuk oleh Perancis di Indochina

Union Indochinoise merupakan Persekutuan

Indochina
Persekutuan tersebut terdiri daripada Vietnam dan
Kemboja
Perekutan ini juga turut disertai laos pada tahun
1904
Pentabdiran Union Indochinoise diketuai oleh
gabenor Jeneral
Rang undang-undang Union Indochinoise diluluskan
oleh parlimen Perancis.
Thailand

Perubahan yang dilakukan oleh Raja Mongkut

terhadap sistem pentadbiran Thailand
Melantik 80 orang penasihat barat mengetuai
pelbagai jabatan
Penasihat barat digunakan untuk melatih pegawai
tempatan
Penasihat Britain dalam kewangan,pelabuhan dan
polis
Penasihat Amerika dalam jabatan kastam
Penasihat Perancis dalam ketenteraan
 Thailand

Sistem birokrasi yang diperkenalkan oleh

Chulalongkorn

memperkenalkan majlis Penasihat rendah,

majlis mesyuarat tinggi dan Kabinet menteri
melantik juruaudit dari Britain
pentadbir dilantik dalam kerajaan berdasarkan tahap
pendidikan
memperkenalkan sistem raja berperlembagaan menggantikan
raja mutlak
pengaruh pembesar tempatan dan raja dikurangkan.
Kesan-kesan pengenalan sistem
birokrasi barat terhadap sistem
pentadbiran Asia Tenggara

Penubuhan Kerajaan Pusat

Pentadbiran dibahagikan jepada pentadbiran
pusat dan tempatan
Pentadbiran pusat diketuai gabenor
Jeneral/pesuruhjaya tinggi
Pembesar tempatan diperingkat pusat
dihapuskan
Terhapusnya institusi raja
Raja kehilangan kuasa
 Fungsi raja sebagai penaung agama terhapus
Pentadbiran dijlankan melalui biro-biro
Pegawai barat dilantik menjadi ketua biro
Beberapa jabatan ditubuhkan seperti
perhutanan,kesihatan pelajaran dan lain-lain
Pengenalan sistem undang-undang Barat
Kuasa barat memperkenalkan undang-undang barat
rang undang-undang di tanah jajahan diluluskan
dinegara mereka
 British memperkenalkan sistem kehakiman barat
Raja menerima penasihat Barat
Raja terpaksa menerima penasihat barat daripada
residen
Residen dan penasihat barat menasihat sultan
dalam semua perkara kecuali hal ehwal agama dan
adat istiadat melayu
pembesar tempatan hilang pengaruh
pentadbiran tempatan diambil alih oleh pegawai
bandaran.
SPM 2005

7 (a) Mengapakah imperialis Barat

menjajah negara-negara di Asia
Tenggara antara abad ke 15 hingga
awal abad ke 20? (10M)
(b) Terangkan kesan imperialisme
Barat ke atas Asia Tenggara.
(10M)
SPM 2011

7) Penjajah Barat telah bertapak di negara kita sejak

tahun 1511 sehingga tahun 1957.
(a) Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, terangkan
sebab negara kita dijajah oleh penjajah barat.
(8M)
(b) Pada pandangan anda, mengapakah kita perlu
mempertahankan negara kita daripada dijajah?
(6M)
(c) Sebagai warganegara Malaysia yang cintakan
negara, jelaskan persiapan yang anda mesti
lakukan untuk mempertahankan negara kita
daripada sebarang bentuk penjajahan pada masa
hadapan. (6M)