Kalikasan, Kakanyahan

at Kapangyarihan ng
Wika

“Ang mabuting pananalita ay nagsisilbing palamuti ng ating isipan

katulad ng damit na nagsisilbing pangganyak ng ating katauhan.”
Apat na paraan ng Katangian ng Wika :
maling pagsasalita ayon Pagkakaroon ng mahigit
kay Budhha: sa isang kahulugan

1. Pagsisinungaling 1. Konotasyon – ibang

2. Panlilibak kahulugan ng wika ayon
sa intensyon ng
3. Marahas na pagsasalita gumagamit (Halimbawa :
4. Walang katuturang ahas – traydor)
pagpapahayag 2. Denotasyon – literal na
kahulugan o “dictionary
meaning” ng salita
Katangian ng Wika : Uri ng Komunikasyon
1. Berbal
• Gamit sa Pormal at Di- 2. Di-berbal
pormal na
Pagpapahayag

• Gamit sa Komunikasyon
 Kakanyahan at
Uri ng komunikasyong Kapangyarihan ng Wika:
gamit sa pagpapahayag sa
di-berbal : (Ruesch, Kris) naisin ng tao

1. Sign Language – 1. Eupemismo – di-

kumpas, senyas at direktang pagpapahayag
galaw ng kamay 2. Jargon – wikang
2. Action Language – pampropesyunal
interpretasyon sa
ikinikilos ng tao tulad 3. Bureaucrates – wikang
ng pagdadabog at di- ginagamit sa politika,
pagsasalita may layuning
pagandahin amg imahe
3. Object Language – ng isang politiko
paggamit ng materyal
na bagay gaya ng
singsing
 Lohikal at Mapanghikayat
na Pagsulat at Pagsasalita
Ang sa pagsulat at
pagsasalitalohika
• Ang lohika ay tumutukoy sa
agham at sining ng tamang
pag – iisip
• Pangangailangan sa pagsulat at
pagsalita.
• Kailangan ang pangangatwiran
ay lohikal
Upang maging lohikal at
makatwiran ang
pakikipagtalastasan:
• Kailangang may katotohanan
• Magbigay ng suporta at
katibayan na magagamit sa
pagbibigay ng kongklusyon
• Kailangan na may kaugnayan
sa paksang tinatalakay ang
pangangatwiran
• Iwasang magpaliguy – ligoy sa
pangangatwiran.
 Mapanghikayat na
Pakikipagtalastasan –
naglalayong makahikayat ng
Makukuha ang mga mambabasa upang
katibayan sa pamamagitan paniwalaan o sang-ayunan
ng: ang inilahad na
• Sarbey pagpapaliwanag.
• Pagmamasid
• Paggamit ng opinyon Lohikal na
Pakikipagtalastasan –
• Lohikal na naglalayong maging
pangangatwiran makatwiran sa pagbibigay
ng mga pagpapaliwanag.
Katangian ng Mabuting
Pagpapaliwanag
• Katotohanan
• Lohikal
• Kaugnayan
• Kaliwanagan
Pasaklaw na Pangangatwiran

Teorya
Pataas - Pababa

Hipotesis

Obserbasyon

Pagpapatunay
Halimbawa:

• Teorya – Probisyon sa Saligang Batas ang pagprotekta sa

kalayaan ng artistik na pagpapahayag. May karapatan
ding pumili ang mga mamamayan.
• Hipotesis – Ang maseselang paksang tinalakay sa
nobela at pelikulang Da Vinci Code ay di nararapat sa
mga Katoliko.
• Obserbasyon – Marami ang nakapagbasa at
nakapanood at magkaiba ang kanilang opinyon.
• Pagpapatunay – Wala namang malinaw na banta sa
ating interes at moralidad ang Da Vinci Code, maliban
na lang siguro sa mga bunga ng malilikot na guniguni ng
mga ultra –konserbatibong moralista ng lipunan.
Halimbawa :
• Anu – ano ang mga hakbang sa maka- agham na paglutas ng
suliranin?
1. pagtukoy sa suliranin
2. pagkalap ng mga datos
3. paghula
4. obserbasyon, eksperimentasyon
5. pagbuo ng kongklusyon Teorya
6. paglalahat o generalization
Pansamantalang
Hipotesis
Baba – Pataas
Padron

Obserbasyon Pabuod na
Pangangatwiran
 Mga Lihis na Pangangatwiran
• Pag-apela sa Tradisyon
- paglilipat ng totoong isyu sa
tradisyon o kaugalian.
Hal: Ang lalaki dapat ang
siyang kumayod para sa
pamilya
• Walang Kaugnayang
Ebidensya
- walang kaugnayang
pangangatwiran sa paksa.
Hal: Maraming nagsasabing
ang ABC 5 ang siyang
nangungunang istasyon.
• Pagtuligsa sa Tao (ad
hominem)
- personal na pambabatikos o
paninira sa pagkatao ng isang
tao.
Hal: Paano mo
mapagkakatiwalaan ang
mungkahi niya tungkol sa
utang panlabas ng bansa kung
siya mismo ay may malaking
utang sa akin?
• Paggamit ng Salitang May
Dalawang Kahulugan
Hal: Hindi ako ang pumatay.
• Paglihis sa Totoong Isyu
- ginagamit upang malito o
maguluhan ang tagapakinig o
mambabasa.
Hal: Pinatalsik sa bansa si Sr.
Patricia Fox dahil sa umano’y
panggagatong niya sa usapin ng
paggawad ng katarungan sa bansa
ngunit ang totoo ay upang pagtakpan
ang usapin ng EJK sa bansa sa mata
ng international community.
• Paggamit ng Alinman sa
dalawang pangngatwiran (false
dilemma)
- nagbibigay lamang ng dalawang
pagpipilian o alternatibo
Hal: Sasamahan mo ba ako o
isusuplong na lang kitang nangupit
ka?
• Pag-apela sa Katanyagan
- tinatawag ding pag-apela sa
damdamin. Madalas na
ginagamit sa pag-endorso ng
produkto at maging sa pulitika.
Hal: Ang produktong Methatione
soap ay totoong
nakapagpapakinis ng kutis gaya
ng pag-endorso ni Alden
Richard.
• Pangangatwirang Post Hoc
- Pagkatapos nito kaya dahil
dito. Ang kongklusyon ay
ibinabatay sa pagkakasunud-
sunod ng mga pangyayari.
Hal: Kaya nag – overtime ang • Maling Analohiya (false analogy)
pangalawang guro ay dahil late nag –
- pagbuo ng kongklusyon batay sa
dismis ang unang guro. Kaya nag –
limitado at hilaw na pangangatwiran.
overtime ang pangatlong guro ay dahil
late nag – dismiss ang pangalawang Hal: Babae ang ipinagbubuntis niyang
guro. Kay ginabi ng uwi ang sanggol. Maganda kasi siya habang
estudyante ay dahil late nag – dismis nagdadalantao.
at nag – overtime lahat ng kanilang
guro.
• Padalus-dalos na Paglalahat
- Pagbubuo ng kongklusyon nang hindi
• Labis na Pagpapadali ng sapat ang ebidensya.
Sanhi/Dahilan
Hal:Tiyak na masarap ang kare-kare
- tumutukoy sa isang naganap na sa Barrio Fiesta. Diyan ko rin binili ang
pangyayari na ipinapalagay na may pinakamasarap na crispy pata na
iisang dahilan. natikman ko.
Hal: Ang babae ay nahilo at
hinimatay.
* Buntis ba siya?
* Siguro, naglilihi iyan!
* Baka naman hiniwalayan ng
nobyo.
• Paikot na Pangangatwiran
(circular reasoning) –
pangangatwirang ginagamit
ang mismong paksa ng
pangangatwiran bilang
patotoo.
Hal: Guro: Bakit ka absent sa
klase kanina?
Mag-aaral: Sir, hindi kasi
ako nakarating.
• Non-Sequitur –
pangangatwiran batay sa tila
magkaugnay na ideya ngunit
hindi pala.
Hal: Magaling siyang
mananalumpati. Tiyak na
magiging politiko siya.
• Pagkakahon –
pagpapalagay na magkatulad
lahat ang kasapi ng isang uri.
Hal: Ang mga millennial ay
labis na nahuhumaling sa
teknolohiya. Ganyan lahat ng
kabataang Pilipino.
• Maling awtoridad –
paggamit ng testimonya sa di
angkop na awtoridad.
Hal: Sinabi ni Sen. Manyy
Paquiao na ang lalaki ay para
sa babae. Ang di susunod dito
ay tila masahol pa sa hayop
ang dating.
Kahulugan:
•Pasalita o pasulat na pahayag

•Batay sa piniling mga salita at istruktura ng

mga pangungusap kung paano ginamit ang
mga ito sa pagpapahayag

DISKURSO
Mga Anyo ng Diskurso
• Pasulat
• Pasalita
Mga uri ng diskursong
pasalita
Mga sangkap sa • Usapan o kumbersasyon
mabisang pagsulat:
• Usapan sa telepono
• Kawastuhang
mekanikal (gramatika, • Interbyu
ispeling,bantas, • Pangkatang talakayan
pangkalahatang anyo) • Talumpati
• Nilalaman • Debate
• Organisasyon • Balagtasan
Paano ipahahayag ang ideya

1. Pagiging matipid at tiyak 2. Paggamit ng angkop na

Hal: Umakyat siya sa salita
itaas. • Hal: Nailigtas ng mga
Umakyat siya. doktor ang
pasyenteng
nagpakamatay.
Kinain niyang lahat
ang cake. Lagi akong puyat sa
gabi.
Inubos niya ang
cake.
May ano dyan
kanina.
Pasok tayo sa loob.
Pasok tayo.
 MGA DISKURSONG PERSONAL
• Paghango ng mga kaalaman at pagkaunawa sa mga bagay at
pangyayari sa ating paligid batay sa ating personal na karanasan
kaugnay ng mga ito.
• talaarawan, journal, awtobiograpiya, repleksyon
 Talaarawan at Journal
• Pang-araw-araw na tala ng • Patuluyang pagsusulat
mga personal na karanasan, tungkol sa alinmang paksang
saloobin,obserbasyon at kinagigiliwan ng sumusulat
pananaw • Hindi lamang mga pangyayari
at karanasan ang isinusulat
kundi pati ang mga
natutuhan at kung “lumago”
at nahubog ang pananaw ng
isang tao
 Talaarawan
Pebrero 14
Kilig to the bones! Ito na
siguro ang pinakamasayang araw sa
buhay ko. 3 red roses ang binigay sa
akin ni Kobi. Sigawan ang buong klase
nang makita nila ang bulaklak. Sa sulok
ng aking mata sinulyapan ko si Trisha.
Maluha-luha siya. Sabi ko na nga ba
crush din niya si Kobi. E anong
magagawa ko ako ang may 3 red roses!
Pebrero 15
Lalo lang nagalit sa akin si Trish. Di
lang ako iniirap-irapan,kung anu-ano pa
ang sinasabi sa likod ko. Nalulungkot
ako pero siguro hanggang dito na lang
ang pagkakaibigan namin. Tama si
Cicero, friendship exists between equals.
Kung di kayo magkapantay hindi kayo
magkaibigan. Maganda siya, popular.
Ako naman, geek. Haay buhay! Haay
friendship!
 Reading Response Journal

Reaksiyon mula sa
Balita binasang balita:

• 300 melon – • Ano ang naramdaman ko?

headed whales, Ikinalungkot ko ito kasi may
napadpad sa baybayin buntis sa mga natagpuang
ng Abucay, Bataan. Apat patay.
ang patay, kabilang ang • Ano ang natutuhan ko?
isang buntis. Ayon sa Kahit mga hayop lamang,
mga dalubhasa, ang dapat pa ring pangalagaan.
nasabing mammal ay
isang uri ng delfino o
dolphin.
 Awtobiograpiya
ULAN
Ulan ang tawag sa akin. Maulan kasi
noong Hunyo 3, 1991 nang ipanganak ako.
• Kronolohikal na Nag-iisang anak ako nina Lauriza at Joseph
Gutierrez. Dahil nag-iisa akong anak, isinunod
pagsasalaysay sa buhay ako sa pangalan ng aking tatay.
ng isang tao mula Kuwento ng tatay ko, nagdiwang ako ng
unang kaarawan sa isang araw na maulan.
pagsilang hanggang Tandang-tanda ko nang pumasok ako sa Grade
pagtanda. 1 umuulan din.
Naging aktibo ako sa paaralan. Marami
akong natanggap na medalya pero di na
naabutan ni nanay ang pagtatapos ko bilang
salutatorian ng hayskul. Umuulan din noon
nang ihatid namin siya sa huling hantungan.

Ngayong nasa kolehiyo na ako, gusto

kong ituloy sa Medisina ang pag-aaral. Gusto
ko kasing makatuklas ng lunas sa sakit na
kumitil sa buhay ng aking ina.
 Memoir o Talang-gunita

Kuwento ng Aking Kabataan

• Ang memoir ay
nagsasalaysay Limang taon ako nung nagsimula akong
magkaroon sariling kamalayan pambata (ayon sa aking
lamang ng isang naalala). Ang sarap ng buhay noon, tulog, laro, kain at
bahagi ng buhay pauli-ulit lamang. Malayo sa polusyon, salat sa
batay sa kanyang teknolohiya, pero buhay pa ang mga kultura.
pagkaalala rito. Tanging paglalaro sa kalye, maligo sa dagat o ilog
o ulan, manood ng kung ano-anong palabas sa
telebisyon (na black and white) ang aking libangan.
Nariyang maglaro ng taguan, patintero, tumbang
preso, luksong baka, luksong tinik, at iba pa. Noon ang
buong katawan, isipan at damdamin ang naeehersisyo.
Iyon ang mga panahong hindi pa uso ang cellphone,
playstation, at iba pang mga cool na gadgets.
 Repleksiyon
- isang sulatin na ipinapahayag ang mga kaisipang
napagtano at napagmunihan ukol sa isang paksa
(reflection paper)
Alaala nina Sir at Ma’am
Tatlong propesor ang di ko malilimutan dahil puro sila terror.
Si Sir Phillip – kapag sinabi niyang isang pahina lang ng papel ang dapat na haba
ng iyong essay, di ka dapat lumagpas dun. Hindi niya babasahin ang sumobra kaya
malamang na kulang ang grado mo. Pero dahil sa kanya natuto akong pag-isipang
mabuti ang mga salita bago ko isulat, tulad ng isang mahusay na journalist.
Si Sir Felizberto naman, propesor ng kasaysayan, kapag nagkamali ka ng
baybay ng pangalan ng tao o lugar mali na agad ang sagot mo. Pero natutuhan ko sa
kanya na kailangang maging matalas tayo sa mga detalye kasi magagamit natin yun sa
ating pagtatrabaho.
Si Ma’am Digna, hindi ko naman kailangan ang Math sa buhay ko, dahil panitikan
ang gusto ko. Ang higpit-higpit niya at ang talas ng mata. Alam niya kung dinoktor ang
mga solusyon sa math problems. Pero sa kanya ko natutuhan ang pagiging kritikal sa
mga bagay-bagay sa buhay na siguro magagamit ko sa pakikisalamuha sa iba’t ibang uri
ng tao sa hinaharap.
Terror ang tatlong ito. Di mabilang ang mga gabing nagsunog ako ng kilay sa
kanilang subjects para di ako ma-singko. Pero sa pagbabalik – tanaw ko, pagkalipas ng
mga taon, ang naaalala ko ay hindi na ang naging takot ko sa pagbagsak sa klase nila,
kundi ang mga aral sa buhay na iniwan nila sa akin.