UD 2.

AZIDO NUKLEIKOAK ETA ENTZIMA ELKARTUAK

Miriam Aguado Atorrasagasti

 edukiak
2.1. AZIDO NUKLEIKOAK

2.2. DNA

2.3. RNA

2.4. INFORMAZIO GENETIKOAREN FLUXUA

2.5. BIOLOGIA MOLEKULARREAN ERABILITAKO ENTZIMAK

 2.1. AZIDO NUKLEIKOAK
Izaki bizidunen genetikari buruzko informazioa
biltegiratzeko, transmititzeko eta adierazteko ardura duten
makromolekula polimerikoak dira.

Izaki bizidunetan bi formatan agertzen dira:

RNA DNA

proteinen herentzia
sintesia
 2.1. azido nukleikoak
Izaki biziduna: 3 funtzio ELIKADURA, HARREMANA,
UGALKETA

2.1.1. EGITURA KIMIKOA ETA OSAERA

RNAk eta DNAk komunean dute→NUKLEOTIDOak

(Pentosa+BN+Fosfatoa)

Nukleotidoak NAetan errepikatzen diren egitura unitateak

dira, eta informazio genetikoa transmititzea ahalbidetzen
duen mekanismo molekularrean esku hartzen dute.
 2.1. azido nukleikoak
OINARRI NITROGENATUAK

OINARRI PURIKOAK: ADENINA (A) ETA GUANINA (G)

OINARRI PIRIDIMINIKOAK: ZITOSINA (C),TIMINA

(T), URAZILOA (U)

DNA: A,C,G,T

RNA: A,C,G,U
 2.1. azido nukleikoak
PENTOSA: 5 C atomoren gluzidoa FOSFATO TALDEA

(NAren karga negatiboa)

DNA RNA
 2.1. azido nukleikoak
NUKLEOSIDOAK: OINARRI NITROGENATUA + PENTOSA

PENTOSA C1 N9 OINARRI PURIKOA (A,G)

PENTOSA C1 N1 OINARRI PIRIMIDINIKOA (C,T,U)

N-GLUKOSIDIKO LOTURA
 2.1. azido nukleikoak
DNAri BURUZKO BIDEOAK

http://www.rtve.es/alacarta/videos/redes/descubrimiento-
estructura-del-adn-redes-2000/1429438/

https://www.youtube.com/watch?v=ouqqCG_ZYos
2.1. azido nukleikoak

NUKLEOSIDOA (BN+pentosa)
A
+

AZIDO FOSFORIKOA

NUKLEOTIDOA
 2.1. azido nukleikoak
NAen PROPIETATE FISIKOKIMIKOAK

1. Ur disoluziotan oso azidoak (fosfato taldeak)

2. Likintasun altua kontzentrazio baxuetan
3. Xurgatze punta bereizgarria 260nm-ra ([NA])
4. Desnaturalizazioa (hidrogeno zubien haustura) tenperatura
edo ph-a igotzean. Birnaturalizazioa, zubiak
berreratzean.
5. Hibridazioa: 2 kate osagarri, ph, tenperatura eta indar
ioniko egokiak
 2.2. DNA
DNA: informazio genetikoa biltegiratzen du, ondorengoei
transmititzen die eta proteinen sintesia gidatzen du.

PROKARIOTAK: KROMOSOMA BAKAR BAT ETA PLASMIDOAK

ANIMALI EUKARIOTA: NUKLEOAK ETA MITOKONDRIAK

LANDARE EUKARIOTA: NUKLEOAK ETA KLOROPLASTOAK

 2.2. DNA
DNAren EGITURA

DNA molekula bat ezaugarritzen da:

- Tamainagatik
- Osaeragatik
- BN sekuentziagatik (5´-3´ direkzioa)
 2.2. DNA
LEHEN EGITURA → NUKLEOTIDO SEKUENTZIA

BIGARREN EGITURA → HELIZE BIKOITZA

HIRUGARREN EGITURA → DNA SUPERBILDUA

2.2. DNA
 2.2. DNA
OSAGARRITASUN PRINTZIPIOA
 2.2. DNA
HELIZE BIKOITZA (BIGARREN EGITURA)

- WATSON ETA CRICK (1953)..

- BI KATE ANTIPARALELO
- PBren SEKUENTZIA OSAGARRIA
- BATERATZEA: HIDROGENO ZUBIAK
- BN BARRUAN ETA FOSFATO DESOXIRIBOSOA KANPOAN
- BIRAKETA 1: 10 NUKLEOTIDO (PB LUZERA)
 2.2. DNA
DNAren ANTOLAKETA
 2.2. DNA
DNA KROMOSOMIKO NUKLEARRA

- HISTONAK: Egiturazko funtzioa duten proteinak

- EZ HISTONAK: Egiturazko funtzioa, entzimatikoa eta erregulatzailea
duten proteinak
- KROMATINA: DNA+HISTONAK
- NUKLEOSOMA: HISTONA OKTAMEROA (horren gainean DNA biltzen da).
- SOLENOIDEA: bere baitan bildutako kromatina zuntza

DNA MITOKONDRIALA: independenteki egiten du erreplika

KLOROPLASTO DNA: entzimak kodifikatzen ditu

DNA KOPIA: in vitro

 2.3. RNA
RNA: Proteinen sintesia kontrolatzen du DNAn dagoen
informaziotik abiatuta.

RNAren EGITURA

- Erribonukleotidoz osatutako polimeroa

(pentosa beti ribosa) eta A,C,G,U.

 2.3. RNA
RNA MOTAK ETA ANTOLAKETA

- RNA MEZULARIA (RNAm): eukariotak (monozitronikoak), %5

- RNA ERRIBOSOMIKOA (RNAr): %80 zeluletan, erribosoma
itxurako prot-ekin konbinatuak (prot sintesia)
- RNA TRANSFERENTZIA (RNAt): aa-en garraioa erribosometara,
gauzatzen duen kate proteikoan txertatzeko. 3 lazo: D, T
eta antikodoia.
- RNA FUNTZIO ERREGULATZAILEAREKIN
- BESTE MOTA BATZUK
 2.4. informazio genetikoaren fluxua
DNAren ERREPLIKA EGITEA

Gai genetikoa bikoiztea edo biderkatzea DNA molekula berrien sintesi

bidez, molekula parentalena bezalako sekuentziarekin.

https://www.youtube.com/watch?v=YqjbmrQcyf

Ezaugarriak:

- Semikontserbakorra
- Erreplikaren jatorria
- Bi norabidetakoa eta sekuentziala
- Semietenduna
 2.4. informazio genetikoaren fluxua
DNAren ERREPLIKA EGITEA

Entzima inplikatuak:

1. HELIKASA

2. SSBP

3. GIRASA ETA TOPOISOMERASA Erreplika faseak:

4. DNA POLIMERASA 1. Hastapena

2. Elongazioa
5. PRIMASA ETA LIGASA
 2.4. informazio genetikoaren fluxua
DNAtik RNArako TRANSKRIPZIOA

https://www.youtube.com/watch?v=pdMD6ohp1fM

Entzima inplikatuak Transkripzio faseak:

1. RNA polimerasa I 1. Hastapena

2. RNA polimerasa II 2. Elongazioa
3. RNA polimerasa III 3. Bukaera

DNAren heltzea:
eukariotak → exonak/intronak
prokariotak → lehen transkritoak
 2.4. informazio genetikoaren fluxua
DEN RNAm ITZULPENA

RNAm molekula batetik abiatuz proteina bat sintetizatzeko

prozesua.

Kode genetikoa: bn sekuentzia bat aa sekuentzia batera

itzultzea ahalbidetzen duen hiztegia da.

- Ezaugarriak: unibertsala, ez anbiguoa, degeneratua,

jarraikorra eta ez teilakatua.
- Kodoiak: AUG (hasiera) eta UGA, UAA, UAG (amaiera)
 2.4. informazio genetikoaren fluxua
DEN RNAm ITZULPENA

RNAm molekula batetik abiatuz proteina bat sintetizatzeko

prozesua.

Itzulpen prozesuaren faseak

1. Hastapena
2. Elongazioa
3. Bukaera
 2.5. biologia molekularrean erabilitako
entzimak
NUKLEASAK

ANak mozten eta degradatzen dituzten entzimak, bi

nukleotidoren arteko fosfodiester loturaren hidrolisiaren
bidez.

Sailkapena:

1. NA mota: RNA eta DNA nukleasak

2. Kate mota: bi katekoak, kate bakarrekoak
3. Mozketa puntua: exonukleasak, endonukleasak
4. Mozketa espezifikotasuna: ausazkoa, zehatza
 2.5. biologia molekularrean erabilitako entzimak
MURRIZKETAKO NUKLEASAK (murrizketako entzimak)
Bi kateko DNAren sekuentzia laburrak ezagutzen dituzten nukleasa bakterianoak,
eta katean haiengandik gertu dagoen sekuentzian mozketa egiten dutenak,
molekula zatikatuz.

https://www.youtube.com/watch?v=f4Xl_6Mg1lY
Biologiako aplikazioak:
Endonukleasa motak
- DNA birkonbinatzaileko
I mota, II mota, III mota molekulak sortzea

Mozketa motak - Murrizketa patroiak

Mutur kamutsak, mutur kohesiboak

 2.5. biologia molekularrean erabilitako
entzimak
DNA POLIMERASAK

DNA molekulen kopia egitea ahalbidetzen du, erreplika bidez

PCR

https://www.youtube.com/watch?v=AJXfpaaC5eU