Działanie w terenie

zurbanizowanym

Opracował:
por. Tomasz SZULC
LEKCJA nr 1 – Ogólne informacje
o terenie zabudowanym
 ASPEKTY TEORETYCZNE

Teren zabudowany – to mała miejscowość, osiedle o charakterze miejskim, osada o

niewielkim zagęszczeniu budynków i luźnej zabudowie, w którym działania
prowadzą zazwyczaj pododdziały szczebla kompania (pluton).

Teren zurbanizowany – to obszar (aglomeracji miejskich), dużych zakładów

przemysłowych wraz z występującą infrastrukturą, charakteryzujący się znacznym
zagęszczeniem budynków, gęstą siecią dróg i węzłów komunikacyjnych. Z uwagi na
wielkość tego obszaru działania w nim wymagają zaangażowania sił minimum
batalionu.

Doświadczenia i wnioski z wojen oraz konfliktów lokalnych drugiej połowy XX wieku

wskazują, że działania w terenie zurbanizowanym stają się dominującymi
działaniami wojsk lądowych. Od 1945 r. działania w takim terenie stanowiły aż
90 procent ogółu działań.
 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA TERENU
ZABUDOWANEGO/ZURBANIZOWANEGO
Działania w terenie zabudowanym / zurbanizowanym charakteryzują się:
• ograniczonym polem ostrzału i obserwacji;
• dogodnymi warunkami ubezpieczenia i maskowania żołnierzy oraz sprzętu
wojskowego, co zwiększa trudności w ocenie sił przeciwnika;
• obniżonymi możliwościami manewru, w szczególności jednostek
pancernych i zmechanizowanych (zmotoryzowanych), ale zwiększonymi
możliwościami przenikania i obejścia przez pododdziały spieszone;
• walka w bezpośredniej styczności wpływa na wzrost podatności pojazdów
na zwalczanie ich z bliskiej odległości;
• obecnością ludności cywilnej oraz obiektów chronionych prawem
międzynarodowym, co może znacznie ograniczać działania wojsk;
• trudnościami w dowodzeniu i utrzymywaniu łączności – dowodzenie musi
być zdecentralizowane;
• wysokim zużyciem amunicji i innych środków walki;
• prowadzeniem walki na trzech poziomach: na poziomie ulicy, ponad
ziemią (w piwnicach budynków i w systemach podziemnych przejść) oraz
na dachach budynków.
 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA TERENU
ZABUDOWANEGO/ZURBANIZOWANEGO
 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA TERENU
ZABUDOWANEGO/ZURBANIZOWANEGO
 OGRANICZENIA
• pola obserwacji i prowadzenia ognia:
Stanowiska ogniowe w rejonach obrony powinny być tak wybierane, by wykorzystać
miejsca będące polami martwymi dla obserwacji i ognia przeciwnika. Zurbanizowanie
powoduje, że prowadzenie skutecznej obserwacji i ognia będzie możliwe na około 60%
terenu do odległości 400 – 600 m, a tylko w 5 – 15% do 1 – 3 km;

• Informacja:
Szczegółowa znajomość terenu zapewni przewagę obrońcy. Nacierający będzie musiał
pozyskać informacje o terenie;

• ukrycie.
Stanowiska ogniowe, skład bojowy i prawdopodobny zamiar działania przeciwnika są
trudne do wykrycia i oceny;

• ruch/manewr.
Możliwość ruchu jest poważnie ograniczona. Większość budynków podczas działań
może być zniszczona, dlatego też trudniej jest prowadzić działania zaczepne, gdyż ruch
skanalizowany jest poprzez ulice;
 OGRANICZENIA
• użycie środków walki:
W większym zakresie stosowana będzie broń krótkiego zasięgu i granaty, natomiast
mogą wystąpić trudności w prowadzeniu ognia z pozostałych rodzajów uzbrojenia.
Realizacja zadań wsparcia ogniowego będzie utrudniona. W bezpośredniej walce
ograniczone zastosowanie znajdzie artyleria strzelająca ogniem pośrednim;

• pożary.
Przy organizowaniu działań należy uwzględnić możliwość występowania pożarów
budynków. Może okazać się, że nacierający będzie dążył do „wypalenia obrońcy”;

• stres.
Walka uliczna jest wyczerpująca fizycznie i psychicznie. W tych okolicznościach dużo
będzie zależało od inicjatywy i jakości dowodzenia na niższych szczeblach. Utrzymanie
ciągłości działań może wymagać częstej wymiany oddziałów (pododdziałów) będących
w bezpośredniej styczności.
 SIEĆ DRÓG

• gęsta i dobrze rozbudowana;

• szczególne znaczenie mają drogi tranzytowe i linie kolejowe, które zapewniają

dogodne warunki ruchu pomiędzy poszczególnymi częściami miasta, stanowiąc
jednocześnie dogodne punkty do rozmieszczenia przeszkód;

• powyższe drogi i linie klejowe, będąc rejonami kluczowymi zazwyczaj wyznaczają

także zasadnicze kierunki natarcia dla prowadzącego działania ofensywne;

• specyficzną odmianą sieci drogowej, a zarazem jej uzupełnieniem w terenach

zabudowanych / zurbanizowanych, są podziemne ciągi komunikacyjne oraz
systemy kanałów i przejść;

• dla obrońcy stanowią dogodne i trwałe ukrycia, stwarzając możliwość wykonania

skrytego manewru. Nacierający będzie je z reguły wykorzystać jako dogodne drogi
przenikania oraz drogi podejścia dla małych pododdziałów (drużyna – pluton).
 PROWADZENIE DZIAŁAŃ POD POWIERZCHNIĄ MIASTA
• znajomość obiektów naturalnych i lokalizacji podziemnej infrastruktury ma
olbrzymie znaczenie zarówno dla broniącego się jak i dla atakującego;

• aby wykorzystać możliwości, jakie stwarza podziemna infrastruktura, konieczne jest

posiadanie szczegółowych map i planów miasta, a jeżeli to możliwe to
przeprowadzenie szczegółowego rekonesansu;

• podziemne przejścia zapewniają atakującemu zakryte i zamaskowane drogi

przejścia przez teren zurbanizowany; może on prowadzić swój główny atak na
poziomie ulicy, podczas gdy w tym samym czasie użyje podziemnych przejść do
przeniknięcia mniejszych sił;

• Prowadzący działania ofensywne musi uwzględnić:

– potrzebę posiadania map i planów przejść podziemnych oraz jeżeli to możliwe
to przeprowadzenie rekonesansu;
– groźbę wystąpienia zasadzek i łatwość z jaką broniący się może stworzyć
system zapór, ażeby zablokować podziemne przejścia.
• ze względu na swój charakter, walka w terenie zabudowanym / zurbanizowanym
wymaga dużej ilości pododdziałów, prowadzących walkę na powierzchniowo
niewielkim obszarze;
• w terenie o gęstej zabudowie piechota dysponuje przewagą nad pododdziałami z
wozami bojowymi i czołgami nie wspieranymi przez piechotę;
• Tylko współdziałanie piechoty z wozem bojowym w terenie może zapewnić
właściwe wykonanie zadania przy jak najmniejszych stratach własnych.
 NAJCZĘŚCIEJ REALIZOWANE ZADANIA W TERENIE ZABUDOWANYM

• obrona budynku, piętra lub kilku mniejszych budynków:

Pluton będzie bronił budynku, jednej lub dwóch kondygnacji większego obiektu lub
kilku mniejszych budynków. Dowódca plutonu organizując obronę przygotowuje
budynki do obrony, organizuje system ognia, współdziałanie i przedsięwzięcia
zabezpieczenia bojowego. Obrona może być przygotowana doraźnie lub zawczasu.

• izolacja obiektu:
Pluton przeważnie będzie wykonywał to zadanie w składzie kompanii. Dowódca
plutonu rozmieszcza swój pluton w celu ubezpieczenia rejonu izolowanego obiektu z
zadaniem blokowania, niszczenia, wzięcia do niewoli wycofującego się przeciwnika lub
zapobieżenia wzmocnienia jego sił, czy też wykonania kontrataku. Do wykonania tego
zadania może być wzmocniony pododdziałem saperów.

• szturm budynku.
Pluton przeważnie będzie wykonywał to zadanie w składzie kompanii. Musi on wejść
do budynku, opanować go i oczyścić z przeciwnika. Dowódca kompanii powinien
wyznaczyć kolejny pluton (plutony) do izolacji budynku.
 ZADANIA NAJCZĘŚCIEJ REALIZOWANE W TERENIE ZABUDOWANYM

• marsz zbliżania:
Pluton może wykonywać marsz w obrębie terenu zabudowanego/zurbanizowanego z
zadaniem osiągnięcia i utrzymania kontaktu z przeciwnikiem. Ze względu na
uwarunkowania miasta (niewielki zasięg obserwacji z powodu zabudowań czy też
możliwość zorganizowania zasadzki przez przeciwnika) zadanie to wymaga znacznego
wysiłku w zakresie utrzymania aktualnego stanu informacji bieżącej odnośnie sytuacji
na polu walki.

• ruch:
Przemieszczanie z budynku do budynku to podstawowy problem taktyczny dla
plutonu, drużyny. Przykłady historyczne operacji w Somalii oraz doświadczenia
rosyjskie w Groznym pokazały, że podczas przemieszczania się z budynku do budynku
lub wzdłuż ulic straty były największe. Aby ograniczyć zagrożenie ze strony snajperów i
pułapek (IED), żołnierze na przykład armii izraelskiej, poruszają się wewnątrz
budynków. Przekraczanie otwartej przestrzeni to ostateczność i wykonywane jest
bardzo ostrożnie, a najczęściej pod osłoną dymu lub ciemności. Drzwi wejściowe są
często zaminowane, dlatego żołnierze izraelscy wykonują przejścia w ścianach,
posługując się ładunkami wybuchowymi i ręcznymi granatnikami. Jest to bardzo
skuteczna technika, ze względu na gęstą zabudowę w Strefie Gazy, gdzie domy często
mają wspólne ściany.
 ZADANIA NAJCZĘŚCIEJ REALIZOWANE W TERENIE ZABUDOWANYM

Dowódcy muszą uwzględnić podczas planowania maksymalne wykorzystanie

pododdziałów w celu zapewnienia właściwego ubezpieczenia i maskowania dróg
podejścia. Dodatkowo muszą dokładnie przeanalizować, który budynek musi być
izolowany, który przykryty ogniem, a który obezwładniony. Niezbędne do tego jest
wykorzystanie wozów bojowych jako osłony dla nacierającej piechoty, a także
elementów dodatkowych wspierających ogniowo, takich jak czołgi czy ppk.
 OCENA/ANALIZA TERENU DZIAŁAŃ

Szczegóły, które powinny być wzięte pod uwagę podczas oceny terenu:
• system kanałów, metra czy przejść podziemnych (należy korzystać z cywilnych
planów miast, zdjęć satelitarnych, z rozpoznania powietrznego lub danych z
bezpilotowych aparatów latających);

• teren naturalny otaczający obszar zabudowany/zurbanizowany;

• kluczowe elementy miejscowości (obiekty przemysłowe, infrastruktura, obiekty

publiczne, węzły komunikacyjne, mosty);

• gęstość zabudowy, konstrukcja budynków;

• pola obserwacji, pola martwe, pola zakryte, skryte drogi podejścia w obrębie i do
miejscowości;

• ograniczona możliwość użycia maksymalnej siły ognia ze względu na zniszczenia

obiektów.
 CZAS

Działanie w terenie zabudowanym / zurbanizowanym (a zwłaszcza natarcie)

charakteryzuje się znacznie wolniejszym tempem niż w terenie otwartym. Podczas
analizy czasu należy wziąć pod uwagę następujące czynniki:

• przeszukanie budynków czy izolowanie wymagają więcej czasu niż działania w

terenie otwartym;

• żołnierze ulegają dużo szybszemu wyczerpaniu podczas działania, a walka na

niewielkich odległościach wymaga dużej odporności psychicznej. Należy wziąć pod
uwagę czas na odtwarzanie zdolności bojowej w miarę potrzeb;

• należy wziąć pod uwagę dodatkowy czas na rozpoznanie lub uaktualnienie

informacji o przeciwniku, aby zapobiec zasadzkom lub zaskoczeniu, które
spowodowałyby znaczne straty wojsk własnych.
 LUDNOŚĆ CYWILNA

Ludność cywilna jest obecnie najistotniejszym czynnikiem warunkującym sposób

prowadzenia działań bojowych. Interwencje militarne podejmowane przez państwa
zachodnie mają na ogół podłoże humanitarne i ich zasadniczym celem jest
zmniejszenie cierpienia ludzi znajdujących się w rejonie kryzysu.

Obecność osób cywilnych zmusza wojska do wytężenia uwagi w wyborze celów,

ograniczonego stosowania uzbrojenia o dużej sile rażenia i małej dokładności
(lotnictwa i artylerii), używania broni nie zabijającej, przyjęciu zupełnie innej taktyki
zdobywania i przeszukiwania budynków.

Walki w mieście mogą spowodować znaczne straty wśród ludności cywilnej oraz duże
zniszczenia infrastruktury, a to z kolei wiążę się z możliwością powstania dużego
zagrożenia epidemiologicznego.
 LUDNOŚĆ CYWILNA

W trakcie prowadzenia tego typu działań należy wziąć pod uwagę następujące
aspekty:

• uchodźcy (uciekający cywile, utrudniający działania wojsk w terenie

zurbanizowanym);

• niektóre rejony (obiekty) mogą być wyłączone z działania lub mogą być
wprowadzone w nich ograniczenia, co do użycia tylko broni strzeleckiej i granatów
ręcznych. Pozytywna identyfikacja celu może być wymagana dla realizacji wsparcia
ogniowego. Szczegółowe wytyczne powinny znaleźć się w Zasadach Użycia Siły
(ROE – Rules of Engagement);

• obecność ludności cywilnej może utrudnić funkcjonowanie systemu ubezpieczenia

bezpośredniego działającego pododdziału. Szczególna uwaga powinna być
zwrócona na możliwość zaboru wyposażenia czy sabotażu. Trzeba też być
świadomym, że przeciwnik może używać ludności cywilnej jako źródła
rozpoznawczego.
 CZYNNIKI DETERMINUJĄCE DZIAŁANIE - PIECHOTA

Czynniki sprzyjające działaniu:

• ogień broni strzeleckiej piechoty może obezwładniać przeciwnika bez
powodowania poważnych zniszczeń zabudowań i infrastruktury;
• żołnierze piechoty mogą skrycie przemieszczać się w terenie zabudowanym /
zurbanizowanym bez względu na jego zniszczenia;
• żołnierze piechoty mają możliwość prowadzenia okrężnej obserwacji i mogą
niszczyć cele w każdych warunkach atmosferycznych.

Czynniki ograniczające działanie:

• żołnierze piechoty nie posiadają bezpośredniego wsparcia ogniowego, ochrony, a
także możliwości wykonania manewru na znaczną odległość;
• piechota zaangażowana w bezpośrednie walki narażona jest na znaczne straty;
• działanie spieszonej piechoty może być utrudnione ze względu na zadymienie;
• piechota jest również narażona na ogień własnych wojsk.
 CZYNNIKI DETERMINUJĄCE DZIAŁANIE – WOZY BOJOWE

Czynniki sprzyjające działaniu:

• wóz bojowy może zapewnić ochronę piechocie poprzez osłonę (jako tarcza) czy
przemieszczanie w obrębie zagrożonych rejonów;
• wóz bojowy może szybciej i sprawniej zaopatrywać walczące pododdziały;
• dzięki pancerzowi wóz piechoty może zapewnić ewakuację rannych z pola walki
pod ogniem broni strzeleckiej przeciwnika (CASEVAC);
• wóz bojowy ma względnie dobre możliwości manewrowe w obrębie gęstej
zabudowy (pokonywanie ścian, wykonywanie skrętów) w porównaniu z pojazdami
kołowymi.

Czynniki ograniczające działanie:

• „na zamkniętych włazach” załoga wozu ma słabe możliwości okrężnej obserwacji
ze względu na liczne pola martwe;
• wóz bojowy jest wrażliwy na ogień broni przeciwpancernej (rgppanc, ppk, armaty
czołgowe) i innych środków przeciwpancernych w bezpośrednim kontakcie
ogniowym.
 WSPÓŁDZIAŁANIE Z WOZAMI PIECHOTY

Współdziałanie piechoty z wozami:

• wóz piechoty działa w ugrupowaniu piechoty lub za jego ugrupowaniem, w
zależności od terenu, oddziaływania ogniowego przeciwnika i innych czynników;
• piechota prowadzi obserwację, lokalizuje, identyfikuje i wskazuje cele
dla transportera oraz osłania transporter przed ogniem ręcznej broni ppanc
minimum na 300 m;
• z kolei transporter silnym ogniem obezwładnia dobrze umocnione punkty oporu
przeciwnika i wyszukuje stanowiska snajperów;
• jeśli odległość stanowiska ogniowego transportera od budynku jest mała, to
transporter może być osłaniany przez piechotę z budynku.

Ruch:
• w mieście manewrowość wozów jest ograniczona, sieć dróg / ulic kanalizuje ich
ruch, a wąskie ulice uniemożliwiają zwroty i zawracanie;
• dużym utrudnieniem może być zadymienie, spowodowane używaniem
w trakcie walki dużej ilości dymów i powstałych pożarów;
• jeśli używa się wozu jako osłony (tarczy) dla piechoty należy podjeżdżać tak blisko,
jak to jest tylko możliwe do szturmowanego obiektu.
 WSPÓŁDZIAŁANIE Z WOZAMI PIECHOTY

Koordynacja:
• koordynacja działania spieszonej drużyny z załogą musi być ciągła i należy
pamiętać, że zawsze przy wozie powinno znajdować się minimum 2 żołnierzy
(strzelców) do ciągłej osłony wozu;
• należy pamiętać, że dużym utrudnieniem w koordynacji i dowodzeniu w terenie
zabudowanym / zurbanizowanym jest występowanie intensywnego hałasu.

Komunikacja / łączność:
• łączność pomiędzy piechotą i wozem powinna być stała i w miarę możliwości bez
zakłóceń;
• komunikowanie się może odbywać się poprzez:
a) środki łączności – radiostacja pokładowa i przenośna;
b) sygnały wizualne – przy wykorzystaniu chorągiewek (latarki) lub innych
umówionych sygnałów;
c) sygnały dźwiękowe (gwizdek).
WSPÓŁDZIAŁANIE Z WOZAMI PIECHOTY
LEKCJA nr 2 – Obrona w terenie
zabudowanym
 OBRONA

• prowadzenie walki obronnej przez pododdziały rozpoczyna się już na podejściach

przeciwnika do terenu zabudowanego / zurbanizowanego;

• walkę rozpoczynają ubezpieczenia i artyleria zmuszając przeciwnika do rozwinięcia

się;

• w czasie, gdy przeciwnik podchodzi do granic miejscowości i prowadzi ogniowe

przygotowanie ataku (OPA), środki ogniowe i siły główne będące na przedniej linii
obrony ukrywają się w schronach i ukryciach, z wyjątkiem obserwatorów i
dyżurnych środków ogniowych;

• z chwilą przeniesienia ognia artylerii w głąb i rozpoczęcia przez przeciwnika ataku,

pododdziały pierwszego rzutu wraz ze środkami ogniowymi zajmują stanowiska
ogniowe i ogniem wszystkich środków nie dopuszczają do włamania się
przeciwnika do budynków na przedniej linii obrony;

• w miarę zbliżania się czołgów i piechoty do przedniej linii obrony natężenie ognia
powinno wzrastać;
OBRONA
 OBRONA

• walkę z wozami bojowymi rozpoczyna artyleria, czołgi i wyrzutnie

przeciwpancernych pocisków kierowanych;

• pododdziały inżynieryjne zagradzają minami i zaporami przenośnymi wyłomy w

murach i barykadach;

• z chwilą włamania się przeciwnika do miasta, walka obronna zazwyczaj

przyjmować będzie ogniskowy charakter;

• przeciwnika, który włamał się do obiektu (budynku) należy natychmiast odizolować

ogniem z sąsiednich budynków i nie dopuścić do dalszego rozprzestrzeniania się;

• w celu opanowania utraconych budynków wykonuje się kontrataki – nawet małymi

siłami – zdecydowanie i szybko uderzając na skrzydła i tyły przeciwnika;

• odzyskane budynki przygotowuje się do obrony i umacnia;

 OBRONA

• w przypadku, gdy obrona budynku lub punktu oporu staje się niemożliwa lub
niecelowa – pododdziały zajmują kolejny budynek, a zajmowany obiekt niszczą;

• w przypadku włamania się w głąb ugrupowania bojowego pododdziału

przeważających sił przeciwnika, kontratak może okazać się niecelowy;

• wówczas wszystkimi siłami i środkami ogniowymi należy załamać natarcie

przeciwnika, umocnić się w zajmowanych budynkach i stworzyć warunki do
wykonania kontrataku siłami wyższego szczebla;

• walka w terenie zabudowanym / zurbanizowanym powinna cechować się uporem

i zaciętością, a o powodzeniu powinna decydować inicjatywa, odwaga, śmiałość,
wytrwałość oraz stosowanie różnorodnych form walki.
 OBRONA – ORGANIZACJA PUNKTU OPORU

• Organizacja punktu oporu opiera się na n/w elementach:

a) analizie taktycznej budynku i jego przedpola;
b) budowie stanowisk ogniowych;
c) stworzenie zaplecza logistycznego.

• Kryteria wyboru budynku do obrony:

a) odpowiednie położenie (kluczowe dla możliwości prowadzenia obserwacji i ognia);
b) odpowiednia konstrukcja (grube ściany, odporne stropy, odporne na wypalanie);
c) struktura sąsiedniej zabudowy (utrudniająca możliwość oskrzydlenia lub obejścia);
d) czas niezbędny do obsadzenia i rozbudowy punktu oporu.

• Zaplecze logistyczne:
a) rozpoznanie i zabezpieczenie wszelkich dróg podejścia do bronionego budynku;
b) organizacja wewnętrzna budynku (PD, rozmieszczenie punktów logistycznych,
pomocy medycznej itp.);
c) stworzenie systemu komunikacyjnego (wewnętrznego pomiędzy stanowiskami i z
sąsiadami).
 OBRONA – WSPARCIE INŻYNIERYJNE

• stanowiska ogniowe urządza się na wyższych i niższych piętrach budynków, gdyż

zapewnia to obrońcy tworzenie wielowarstwowego ognia;

• wszystkie istniejące pomieszczenia piwniczne i podpiwniczone z reguły

wykorzystuje się jako ukrycie dla ludzi;

• oddzielnie stojące budynki o silnej konstrukcji, a także wszelkie samodzielne

punkty oporu są przystosowywane do obrony okrężnej;

• należy przy tym zapewnić możliwość manewru pomiędzy budynkami poprzez

wykorzystanie sieci podziemnych obiektów np. kanały, tunele, przejścia
podziemne;

• jeżeli nie ma takich konstrukcji to między bronionymi budynkami na wolnych

przestrzeniach wykonuje się rowy łączące, które jeżeli jest taka możliwość powinny
być przykryte;
OBRONA – WSPARCIE INŻYNIERYJNE
 OBRONA – WSPARCIE INŻYNIERYJNE

• do tworzenia zapór inżynieryjnych wykorzystywane są zniszczone budynki (zawały),

a także barykady zbudowane np. z wagonów tramwajowych, samochodów, szyn,
belek stalowych oraz innych dostępnych środków i materiałów;

• zapory takie będą zazwyczaj zaminowane;

• oprócz zwykłych min przeciwpancernych i przeciwpiechotnych mogą być

stosowane miny pułapki oraz miny opóźnionego działania;

• grupy min przeciwpancernych ustawia się na odcinku o długości 100 –

150 metrów;

• w celu utrudnienia rozpoznania zapory inżynieryjne osłania się minami

przeciwpiechotnymi o działaniu kierunkowym;

• w terenie zurbanizowanym będą miały zastosowanie również różnego rodzaju

zapory fortyfikacyjne, takie jak: rowy przeciwpancerne, jeże przeciwczołgowe,
zapory drutowe oraz kozły.
OBRONA – WSPARCIE INŻYNIERYJNE
 OBRONA – WSPARCIE INŻYNIERYJNE
• w budynkach przygotowanych do obrony zabudowuje się otwory okienne
i drzwiowe oraz wzmacnia stropy;
• niewykorzystywane do prowadzenia ognia otwory, szczególnie w pomieszczeniach
piwnicznych, na parterze i pierwszym piętrze budynku zastawia się workami
napełnionymi piaskiem, gruzem lub grubymi deskami;
• w otworach wykorzystywanych do prowadzenia ognia z różnych środków
ogniowych, urządza się obudowane otwory strzelnicze;
• stanowiska ogniowe i bronione budynki łączy się skrytymi dojściami lub rowami
łączącymi, a na drogach podejścia organizuje się zasadzki;
OBRONA – WSPARCIE INŻYNIERYJNE
 OBRONA

• po wyznaczeniu punktu oporu, dowódca plutonu powinien wyznaczyć każdej

drużynie sektor ognia, które umożliwią blokowanie lub ograniczanie podejścia
przeciwnika;

• w terenie zurbanizowanym drużyny mogą być rozdzielone pomieszczeniami lub

znajdować się w różnych budynkach;

• ważne jest, aby te stanowiska nawzajem się wspierały i zapewniały zazębianie się
sektorów ognia, nawet jeśli ich granice są rozdzielone budynkami i ścianami;

• stanowiska tymczasowe zajmowane są przez żołnierzy drużyny doraźnie;

• do najczęściej wykorzystywanych, tymczasowych (doraźnych) stanowisk ogniowych

należą:
a) narożniki budynków;
b) okna;
c) doraźnie powstałe otwory w ścianach budynków;
d) szczyty dachów;
OBRONA
 OBRONA

• narożnik budynku zapewnia osłonę żołnierza, jeśli jest właściwie wykorzystany;

• strzelający musi być w stanie prowadzić ogień zza niego, tak aby nie wystawić
większej części swojego ciała zza zasłony;

• błędem jest prowadzenie ognia z postawy stojącej;

• prowadząc ogień z okna, żołnierz powinien znajdować się głębiej w pomieszczeniu,

gdyż nie daje to przeciwnikowi możliwości zauważenia błysku, a postawa klęcząca
ogranicza widoczną sylwetkę;

• żołnierz w miarę możliwości powinien strzelać przez otwór w murze, unikając

okien. Zajmuje stanowisko tak, aby koniec lufy nie wystawał poza mur i błysk
wystrzału był ukryty;

• szczyt dachu dogodny jest dla strzelców wyborowych oraz obserwatorów, gdyż
zwiększa pole obserwacji i zasięg skutecznego ognia.
 OBRONA

• kominy, wyciągi wentylacyjne i inne urządzenia wystające nad dachem, sprzyjają

ukryciu i powinny być wykorzystane;

• gdy brak jakichkolwiek ukryć, skuteczność wykrycia i porażenia przez przeciwnika

można zmniejszyć poprzez:
a) strzelanie z postawy leżącej;
b) strzelanie z miejsca przykrytego cieniem;
c) nie pokazywanie się na tle budynku;
d) wykorzystanie wysokiej trawy, zarośli lub żywopłotu;

• stanowisko przygotowane to takie miejsce wykonane lub udoskonalone, które

zapewnia strzelcowi kontrolę nad konkretnym terenem, a jednocześnie ogranicza
możliwości narażenia na ogień przeciwnika;
 OBRONA

• rynna ukierunkowująca spadające z góry granaty, deska nabita gwoździami

oraz zasieki z drutu ostrzowego utrudniające poruszanie się po klatce schodowej.
 OBRONA
• Przygotowanie stanowisk polega na:
a) wzmocnieniu i osłonie otworów strzelniczych (w tym zabezpieczenie zapasowych);
b) zabarykadowaniu nieużywanych okien, drzwi i klatek schodowych;
c) wyniesieniu z pomieszczeń materiałów łatwopalnych;
d) wysypaniu podłogi piaskiem lub polaniu wodą;
e) zgromadzeniu zapasów wody, piasku i mokrych koców;
f) przygotowaniu drogi ewakuacji (na zewnątrz lub na inną kondygnację).

• należy wybrać lub wykonać stanowiska nie posiadające dużych otworów

i zapewniające maksymalną jego osłonę przed amunicją zapalającą;

• należy usunąć z nich wszelkie zbędne materiały łatwopalne, skrzynki amunicyjne,

meble, szmaty, gazety, zasłony itp.;

• ponadto należy upewnić się czy został wyłączony prąd i gaz;

• na podłodze należy rozsypać warstwę piasku lub ziemi grubości około 5 cm, w celu
ograniczenia rozprzestrzeniania się ognia;
OBRONA
OBRONA
 OBRONA
• należy również zaplanować drogę odwrotu na wypadek pożaru i kolejność
ewakuacji z zajmowanych pozycji;

• wozy bojowe należy wykorzystywać do prowadzenia ognia wzdłuż ulic,

organizowania zasadzek i wsparcia kontrataków;

• stanowiska ogniowe dla nich należy przygotować za murowanymi ścianami z

wykonanymi otworami strzeleckimi;

• powinny one zapewnić właściwą obserwację, prowadzenie ognia i ochronę dla

BWP;

• na podłodze należy rozsypać warstwę piasku lub ziemi grubości około 5 cm, w celu
ograniczenia rozprzestrzeniania się ognia.
OBRONA
LEKCJA nr 3 – Natarcie w terenie
zabudowanym
NATARCIE
 NATARCIE
• w trakcie wykonywania natarcia pluton zmechanizowany otrzyma zadanie
opanowania obiektu; dla plutonu będzie to zazwyczaj nieduży budynek;

• pluton (drużyna) naciera wzdłuż ulicy;

• drużyny przemieszczają się po obydwu jej stronach, ubezpieczając się i wspierając

ogniem oraz zwalczając przeciwnika po przeciwległych stronach, dążą do
opanowania nakazanych obiektów;

• wozy bojowe znajdują się w ugrupowaniu piechoty lub za spieszoną piechotą;

• atakujący w terenie zurbanizowanym muszą się liczyć z oddziaływaniem ogniowym

z bardzo dobrze zamaskowanych stanowisk ogniowych;

• w mieście niczego nie można przyjmować za pewne, a wszystko należy sprawdzić;

każdy ruch musi być przemyślany i osłaniany ogniem;

• budynek pozornie pusty może być w rzeczywistości dobrze przygotowany do

obrony, za każdymi drzwiami może znajdować się ukryty żołnierz lub mina,
a w oknie może czekać przygotowany do strzału żołnierz;
 NATARCIE

• Nacierając w terenie zabudowanym / zurbanizowanym należy przestrzegać

następujących zasad:

a) zawsze poruszać się jak najbliżej ziemi i obiektów dających osłonę;

b) otwarty teren pokonywać tylko pod osłoną ognia pozostałych żołnierzy i dymów;
c) stanowiska zmieniać szybko i sprawnie, ubezpieczając się wzajemnie;
d) manewr na polu walki musi być maskowany;
e) uprzedzać pozostałych żołnierzy pododdziału o swoim następnym ruchu;
f) nie wchodzić „pod lufę” innym żołnierzom z plutonu (drużyny);
g) uważnie obserwować teren wokół siebie;
h) jeżeli jest to tylko możliwe z budynku do budynku należy przechodzić przez wyłomy
w ścianach stykających się budynków (unikniemy przez to ostrzału snajperów oraz
IED rozmieszczonych przy podejściach do budynków i przy wejściach);
i) wozy powinny poruszać się z zamkniętymi włazami, aby uniemożliwić wrzucanie
granatów do środka oraz uniknąć ostrzału snajperów.
NATARCIE
 NATARCIE

• podczas prowadzenia natarcia w terenie zabudowanym / zurbanizowanym

głównym zadaniem na szczeblu drużyny i plutonu jest atakowanie, zdobywanie
i przeszukiwanie budynków;

• bez względu na typ terenu zabudowanego / zurbanizowanego i jego

charakterystykę można wyróżnić sześć etapów prowadzenia natarcia w terenie
zabudowanym / zurbanizowanym:
1. Organizacja plutonu (przygotowanie – stawianie zadań).
2. Manewr na polu walki.
3. Izolacja zdobywanego budynku.
4. Szturm na budynek.
5. Zabezpieczenie zdobytego budynku i reorganizacja plutonu.
6. Kontynuacja zadania.
 NATARCIE – ORGANIZACJA PLUTONU
• zazwyczaj pluton piechoty zmechanizowanej będzie nacierał w składzie kompanii
będącej w pierwszym rzucie batalionu lub może stanowić odwód batalionu;

• w zależności od sytuacji na polu walki, charakterystyki obiektu ataku, możliwości

manewru, dowódca plutonu dokona reorganizacji struktury plutonu, dopasowując
ją do zadania;

• W przedstawionym wariancie pluton piechoty (działa samodzielnie bez elementów

wspierających takich jak saperzy, czołgi itp.) jest podzielony na dwa elementy:
a) element szturmowy (atakujący);
b) element wspierający.
 NATARCIE – GRUPA SZTURMOWA
• zadaniem drużyn działających jako element szturmowy będzie obezwładnianie i
unieszkodliwianie przeciwnika, wdarcie się do bronionego budynku oraz
opanowanie całości lub wyznaczonej jego części przy wsparciu elementu
wspierającego;
• element szturmowy plutonu może składać się z jednej, dwóch lub trzech drużyn;
zazwyczaj dowódca plutonu wyznaczy jedną drużynę jako torującą (w literaturze
uwzględnia się również drużynę ubezpieczenia w zamian za drużynę torującą bądź
umieszcza się ją w składzie grupy wsparcia) i dwie drużyny szturmowe do
bezpośredniego ataku i przeszukania budynku;
• żołnierze działający w składzie drużyny torującej będą mieć za zadanie zapewnienie
drogi podejścia do bronionego obiektu i powinni otrzymać dodatkowe ilości
amunicji, granatów oraz zostać wyposażeni w materiały wybuchowe;
 NATARCIE – GRUPA WSPIERAJĄCA

• zadaniem drużyny działającej jako element wsparcia jest niszczenie ogniem,

posiadanej broni, środków ogniowych przeciwnika w celu umożliwienia wykonania
zadania przez element atakujący;

• w skład elementu wspierającego na szczeblu plutonu powinny być włączone wozy

bojowe i te środki ogniowe, które są nieprzydatne do walki wewnątrz budynku np.
granatniki przeciwpancerne;
 NATARCIE – GRUPA WSPIERAJĄCA

• Wsparcie elementu atakującego będzie realizowane poprzez:

a) prowadzenie silnego ognia z broni strzeleckiej i pokładowej oraz niszczenie dobrze
umocnionych stanowisk ogniowych przeciwnika;
b) izolowanie ogniem budynków (obiektów) w celu osłony podchodzącej grupy
szturmowej oraz uniemożliwienia wykonania kontrataku przeciwnikowi;
c) oślepianie stanowisk przeciwnika granatami dymnymi umożliwiającymi podejście
grup szturmowych;
d) osłonę pancerzem podchodzącej piechoty do budynku;
e) wykonywanie przejść w barykadach, blokadach, ruinach;
f) wykonywanie wyłomów w drzwiach i ścianach szturmowanego budynku ogniem
BWP;
g) wykrywanie (wykorzystanie termowizji) i niszczenie stanowisk ogniowych
snajperów;
h) dostarczanie niezbędnego wyposażenia dla grup szturmowych, które nie były
w stanie zabrać całego niezbędnego sprzętu w pierwszej fazie walki;
i) osłonę ewakuacji rannych.
 NATARCIE – MANEWR NA POLU WALKI

• dla powodzenia natarcia w terenie zabudowanym / zurbanizowanym niezbędne

jest opanowanie kluczowych obiektów umożliwiających dalsze natarcie;

• do takich obiektów należą budynki, mosty, wiadukty oraz główne arterie

komunikacyjne miasta;

• nacierający w terenie zabudowanym / zurbanizowanym muszą posiadać

podstawowe umiejętności poruszania się w takim specyficznym środowisku walki
oraz umieć wykorzystywać osłonę, jaką dają budynki, ogrodzenia, sterty gruzu,
gęste krzaki i inne przedmioty terenowe;

• jeżeli zaistnieje konieczność pokonania terenu otwartego, należy to zrobić pod

osłoną ognia i dymów.; teren otwarty pokonywać najlepiej całością drużyny, szybko
i zdecydowanie;

• zanim rozpoczniemy ruch należy wybrać drogę przemieszczenia, która zapewni jak
największą ochronę przed ogniem przeciwnika; czas przebywania na otwartej
przestrzeni musi być jak najkrótszy.
NATARCIE – MANEWR NA POLU WALKI
 NATARCIE – IZOLACJA ZDOBYWANEGO BUDYNKU

• pluton zmechanizowany musi odizolować obiekt (budynek) przed rozpoczęciem

szturmu, aby zminimalizować oddziaływanie przeciwnika na grupy szturmowe i
zapobiec niespodziewanemu kontratakowi przeciwnika;

• podczas przygotowania tego etapu walki dowódca plutonu musi rozważyć

wszystkie możliwe miejsca, które powinny być obserwowane i zabezpieczone
ogniem przez element wspierający, takie jak: front budynku, narożniki (boki),
poszczególne piętra, dach, przestrzeń powietrzna w rejonie budynku, a także
wszystkie budynki sąsiadujące z obiektem ataku i teren wokół niego;

• dobre izolowanie budynku jest kluczem do wykonania zadania i zmniejszenia liczby

ofiar!

• pluton zmechanizowany będzie wykonywał to zadanie jako element wspierający w

ugrupowaniu kompanii, lecz może również działać samodzielnie i wydzielić do tego
zadania część sił własnych. Czasami będzie izolował budynek wspierając działania
sił specjalnych;
 NATARCIE – IZOLACJA ZDOBYWANEGO BUDYNKU

• w tym etapie walki duża rola spoczywa na wozach bojowych, które po zajęciu
stanowisk ogniowych, silnym ogniem broni pokładowej, niszczyć będą dobrze
umocnione stanowiska ogniowe przeciwnika. W czasie ataku poruszają się za
drużynami skokami;
 NATARCIE – IZOLACJA ZDOBYWANEGO BUDYNKU

• W celu szybkiego kierowania ogniem należy oznaczyć poszczególne ściany

budynku:
a) Ściana na kierunku uderzenia – BIAŁA;
b) Ściana po lewej od kierunku uderzenia – CZERWONA;
c) Ściana po prawej od kierunku uderzenia – ZIELONA;
d) Ściana przeciwna do kierunku uderzenia – CZARNA;
e) Dach – NIEBIESKA.
 NATARCIE – SZTURM NA BUDYNEK

• Szturm na broniony budynek przebiega w następujących fazach:

1. wejście do budynku poprzedzone jego izolacją;
2. przeszukanie budynku (pomieszczenie po pomieszczeniu, piętro po piętrze).

• W tym etapie walki wozy bojowe będą wykorzystywane do:

1. osłony ogniem broni pokładowej podchodzących grup szturmowych;
2. izolowania obiektu ataku, ciągłej obserwacji i niszczenia pojawiających się środków
ogniowych przeciwnika;
3. osłony pancerzem podchodzących grup szturmowych;
4. osłony ewakuacji rannych z pola walki;
5. wykonywania wyłomów w ścianach, drzwiach i oknach budynku dla grup
szturmowych.

• Dwie podstawowe metody zdobywania budynku:

1. Metoda szturmowa – bezpośrednie użycie pododdziałów w celu oczyszczenia
budynku.
2. Metoda techniczna – polega na użyciu wszelkich dostępnych środków ogniowych w
celu eliminacji lub zmuszenia do opuszczenia budynku przez przeciwnika.
NATARCIE – SZTURM NA BUDYNEK
 NATARCIE – SZTURM NA BUDYNEK

• Kluczowe znaczenie dla powodzenia szturmu mają takie czynniki jak:

1. zaskoczenie:
Jest jednym z elementów potrzebnych do skutecznego przeprowadzenia szturmu. Jeśli
je uzyskamy, możemy również wykorzystać takie elementy jak szybkość czy inicjatywa;

2. szybkość działania:
Zapewnia wykorzystanie zaskoczenia, jednakże w walce w terenie zurbanizowanym nie
oznacza to niekontrolowanego pośpiechu, ale działanie w sposób zaplanowany w
czasie;

3. inicjatywa:
Poprzez szybkie oraz sprawne działanie możemy narzucić przeciwnikowi swoją wolę i
kontrolować sytuację na polu walki.
NATARCIE – SZTURM NA BUDYNEK
 NATARCIE – SZTURM NA BUDYNEK

• Podstawowe zasady szturmu budynku:

1. aby zminimalizować wyczerpanie walką żołnierze powinni przenosić tylko
niezbędne wyposażenie;
2. jeśli jest taka możliwość, podejść niezauważonym do wejścia do budynku;
3. zapewnić bezpieczeństwo od zewnątrz grupy szturmowej, znajdującej się
wewnątrz budynku;
4. szybko opanować pomieszczenia i natychmiast zorganizować system ognia;
5. upewnić się, czy żołnierze przeciwnika w opanowanym budynku są zabici czy ranni.
Należy ich rozbroić i przeszukać. Dotyczy to również pojmanych jeńców wojennych;
6. grupa szturmowa powinna być wyposażona w przedmioty służące do krępowania
pojmanych, np. plastikowe opaski;
7. jak najszybciej ewakuować rannych, a następnie zabitych;
8. oznaczyć wejścia do opanowanych budynków w ustalony wcześniej sposób,
zrozumiały dla wojsk własnych, np. kolorowym sprayem, taśmą lub światłem
chemicznym;
9. rotować grupy szturmowe, jeśli przewidziana jest dalsza kontynuacja natarcia;
10. zorganizować dostarczanie zaopatrzenia do opanowanego obiektu.
NATARCIE – ATAK NA BUDYNEK
 NATARCIE – ATAK NA BUDYNEK
• pierwszy etap ataku na budynek, czyli jego izolacja, polega na obezwładnieniu
ogniem artylerii i środków strzelających na wprost przeciwnika broniącego się
w budynku, budynkach sąsiednich, stanowisk ogniowych artylerii, stanowisk
dowodzenia oraz wykonanie przejść w murach i ścianach;

• celem działania w tym etapie jest uniemożliwienie przeciwnikowi prowadzenia

skutecznego ognia, zniszczenie wykrytych środków ogniowych i odcięcie go od
zewnętrznych źródeł zaopatrzenia oraz wykonanie przejść w zaporach
inżynieryjnych;

• w tym etapie walki o budynek podgrupa wsparcia ogniowego, z wyznaczonej

rubieży (stanowisk ogniowych), zwalcza broniącego się przeciwnika;

• pod osłoną ognia podgrupa torująca i atakująca (inne, jeśli zostały zorganizowane)
zajmują stanowiska wyjściowe;

• na sygnał dowódcy plutonu podgrupa wsparcia ogniowego i wspierająca oraz

sąsiedzi przenoszą ogień na górne piętra budynku i budynki sąsiednie. Artyleria
(moździerze) na koniec artyleryjskiego przygotowania ataku może postawić zasłonę
dymną, natomiast czołgi, bojowe wozy piechoty, KTO, działa lub granatniki
przeciwpancerne wykonują pociskami otwory w murze atakowanego budynku.
NATARCIE – ATAK NA BUDYNEK
 NATARCIE – ATAK NA BUDYNEK

• wykonanie otworów umożliwi podgrupie atakującej wdarcie się do budynku bez

wykorzystywania okien i drzwi, które mogą być zablokowane lub zaminowane;

• z chwilą zmniejszenia intensywności ognia artyleryjskiego i przeniesienia ognia na

wyższe kondygnacje budynku i budynki sąsiednie, dowódca plutonu daje sygnał
podgrupie torującej;

• podchodzi ona skrycie do zapór inżynieryjnych, ustawionych wokół bronionego

budynku, wykorzystując osłonę ogniową oraz zasłonę dymną;

• przy pomocy ładunków wydłużonych, materiału wybuchowego, linek z kotwiczką

czy też ręcznie wykonuje przejście w zaporach i oznacza je;

• w chwili, gdy podgrupa torująca wykona przejście, na ustalony sygnał podgrupa

atakująca opuszcza stanowiska wyjściowe i korzystając z osłony przedmiotów
terenowych, ognia podgrupy wsparcia ogniowego i dymów, podchodzi pod
budynek przez wykonane przejście w zaporach inżynieryjnych;
NATARCIE – ATAK NA BUDYNEK
NATARCIE – ATAK NA BUDYNEK
NATARCIE – ATAK NA BUDYNEK
 NATARCIE – ATAK NA BUDYNEK

• jeżeli środki strzelające na wprost wykonały otwory w murach, podgrupa atakująca

bez zatrzymania wdziera się przez nie do budynku;

• jeżeli otwory nie zostały wykonane, to posiadając odpowiednią ilość materiałów

wybuchowych podgrupa torująca lub wyznaczeni żołnierze z podgrupy atakującej
wykonują przejście w murze;
NATARCIE – ATAK NA BUDYNEK
 NATARCIE – ATAK NA BUDYNEK

• jeśli brak jest otworów w murach żołnierze podgrupy atakującej wchodzą do

budynku przez drzwi i okna;

• jeżeli nie ma innej drogi, możemy wejść do budynku przez okna, ale wcześniej
usuwamy przedmioty je osłaniające (worki, deski, siatki) wpychając je do środka
budynku;

• wejście do obiektu z wykorzystaniem otworów w murze nie wykonanych przez

atakujących jest również niebezpieczne, ponieważ przeciwnik mógł urządzić
zasadzkę;

• aby wejść do budynku, można skorzystać z pomocy innych żołnierzy oraz

wykorzystać drabiny, liny z kotwicą, tyczki itp.
NATARCIE – ATAK NA BUDYNEK
 NATARCIE – ATAK NA BUDYNEK

• jeżeli jest taka możliwość, budynek powinien być zdobywany od góry (łatwiejszy
sposób użycia ognia, granatów i poruszania się);

• podczas ataku na budynek przez dach musimy jednakże obezwładnić żołnierzy

przeciwnika, którzy mają tam swoje stanowiska ogniowe;

• szczególnie niebezpieczni są strzelcy wyborowi, którzy z dużej odległości mogą

eliminować żołnierzy strony atakującej;

• po unieszkodliwieniu przeciwnika na dachu budynku oraz zakończeniu

artyleryjskiego przygotowania ataku podgrupa atakująca wchodzi na dach
szturmowanego budynku;

• wykorzystując istniejące lub samodzielnie wykonane otwory w dachu, podgrupa

atakująca wdziera się do budynku; przed zejściem do pomieszczenia po wykonaniu
otworu należy wrzucić do środka granat, a następnie ostrzelać pomieszczenie;
NATARCIE – ATAK NA BUDYNEK
 NATARCIE – ATAK NA BUDYNEK

• zdobywając budynek od góry należy starać się nie wykorzystywać schodów,

ponieważ przypuszczalnie będą zaminowane;

• przejść na dolne kondygnacje można przez otwory w podłodze, wykonane z

wykorzystaniem materiału wybuchowego lub młotami;

• przed „opuszczeniem się” na dół, przez otwór należy wrzucić granat i po wybuchu
ostrzelać pomieszczenie ogniem broni automatycznej, a dopiero wtedy zejść na
niższą kondygnację;

• zejście musi być szybkie, a jeżeli pomieszczenia są wysokie należy skorzystać z liny
lub drabiny;

• po wdarciu się do budynku podgrupa atakująca obezwładnia broniącego się

przeciwnika i nie pozwala mu na zorganizowanie skutecznej obrony na innej
kondygnacji oraz przystępuje do oczyszczania budynku, przeszukując każde
pomieszczenie;
 PRZESZUKIWANIE POMIESZCZEŃ - PODSTAWY

• przeszukanie pomieszczeń powinno odbywać się sprawnie, ale należy pamiętać o

zachowaniu szczególnej ostrożności ze względu na zagrożenie minowe;

• poruszając się wewnątrz budynku nie można pokazywać się w świetle okna, gdyż
przeciwnik może prowadzić ogień z sąsiedniego budynku;

• należy trzymać się blisko ścian oraz nie wychodzić za róg korytarza bez
wcześniejszego sprawdzenia;
 PRZESZUKIWANIE POMIESZCZEŃ - PODSTAWY
• przed wejściem do pomieszczenia żołnierze w zespołach ustawiają się blisko drzwi,
ubezpieczając się wzajemnie przed atakiem przeciwnika;

• mając na uwadze, że drzwi mogą być zaminowane, należy je otworzyć energicznie,

nie pokazując się w ich świetle; Wyróżnia się wejście do budynku z użyciem
środków ogniowych (granat, RPG-7) i wejście bez użycia środków ogniowych.

• następnie wrzuca się granaty do pomieszczenia bądź prowadzi się ogień z RPG-7.
Przed wrzuceniem granatu należy ostrzec innych głosem o zagrożeniu krzycząc
„GRANAT”;

• natychmiast po wybuchu żołnierze wbiegają do pomieszczenia, trzymając się blisko

ściany i w celu obezwładnienia pozostałych przy życiu żołnierzy przeciwnika
otwierają ogień;

• pozostali żołnierze zespołu ubezpieczają sprawdzających pomieszczenie.

Znalezione miny oznaczają chorągiewkami lub farbą. Zawsze jeden żołnierz z
zespołu ubezpiecza na zewnątrz pomieszczenia przed atakiem przeciwnika;
OZNAKOWANIE SPRAWDZONYCH BUDYNKÓW OD STRONY SIŁ WŁASNYCH
 NATARCIE
• jeżeli w budynku są piwnice, należy sprawdzić je jak najszybciej, ponieważ przez
nie przeciwnik może kontratakować, wykorzystując połączenia piwnicy z siecią
kanałów i tuneli;

• przeszukanie budynku odbywa się pod osłoną ognia podgrupy wsparcia

ogniowego, która po zdobyciu budynku zmienia stanowiska, aby móc dalej
wspierać natarcie plutonu;

• silnie umocnione i bronione budynki w strukturze obrony przeciwnika blokuje się

poprzez okrążenie, a następnie burzy lub podpala;

• w trakcie natarcia w mieście pluton może również otrzymać zadanie opanowania

ważnego dla powodzenia natarcia obiektu komunikacyjnego takiego np. jak: most,
wiadukt czy tunel;

• natarcie na taki obiekt rozpocznie się zdobyciem i oczyszczeniem budynków

znajdujących się bezpośrednio przy obiekcie.
PRZESZUKIWANIE POMIESZCZEŃ
 NATARCIE – ZAJĘCIE ZDOBYTEGO BUDYNKU, REORGANIZACJA PLUTONU

• gdy budynek został opanowany należy przygotować stanowiska ogniowe

wykorzystując dostępne materiały;

• decyzją dowódcy plutonu wozy bojowe powinny zająć stanowiska umożliwiające

obronę budynku i możliwość kontynuowania natarcia;

• element wspierający powinien jak najszybciej dostarczyć amunicję i środki bojowe

dla grup szturmowych, tak aby w krótkim czasie być gotowym do dalszego
natarcia, uniemożliwiając wycofującemu się przeciwnikowi przygotowanie
kolejnych stanowisk ogniowych.
 OZNACZANIE BUDYNKÓW (POMIESZCZEŃ)

• Zdobyte przez siły własne budynki oznaczamy już w trakcie walki, używając dwóch
podstawowych metod:
a) oznaczeń taktycznych NATO;
b) improwizowanych markerów taktycznych.

• Oznaczenia NATO stanowią kombinację figur geometrycznych i kolorów,

stosowanych na zewnątrz jak i we wnętrzu budynków;

• Wykonujemy je za pomocą kolorowych farb w sprayu lub kolorową kredą;

• Oznaczenia zewnętrzne umieszczamy bezpośrednio przy wejściu do budynku, a

wewnętrzne w sąsiedztwie drzwi wejściowych do pomieszczeń.
OZNACZANIE BUDYNKÓW (POMIESZCZEŃ)
 ANALIZA FILMU SZKOLENIOWEGO – SZTURM NA BUDYNEK

1. Przygotowanie budynku do obrony.

2. Przygotowanie SO celowniczego km oraz postawa strzelecka.

3. Rejon wyjściowy do szturmu, rozśrodkowanie poszczególnych grup szturmujących.

4. Podejście do budynku, obrona okrężna przy dowódcy.

5. Komunikacja w zespole.

6. Przeszukiwanie pomieszczeń.
LEKCJA nr 4 – Działania
stabilizacyjne w terenie
zabudowanym
 DZIAŁANIA STABILIZACYJNE W TERENIE ZABUDOWANYM

• Pluton jest zasadniczym pododdziałem wykonującym samodzielnie większość

zadań w rejonie odpowiedzialności kompanii, takich jak:

1. patrolowanie;
2. kontrola ruchu;
3. obserwacja;
4. konwojowanie;
5. przeszukanie obiektów.
 PATROLOWANIE
• Celem patrolowania jest:
a) utrzymanie pełnej kontroli nad przydzieloną strefą;
b) powstrzymanie infiltracji i ochrona miejscowej ludności;
c) utrzymanie przyjacielskich stosunków z miejscową ludnością.

• Do podstawowych zadań patroli należy:

a) nadzorowanie strefy niepokrytej obserwacją prowadzoną przez PK (PO);
b) wyjaśnianie incydentów;
c) demonstrowanie obecności sił pokojowych wszystkim stronom konfliktu
w rejonie misji;
d) zbieranie informacji;
e) zapewnienie swobody przemieszczania się w rejonie odpowiedzialności.

• Wyróżnia się następujące formy patroli:

a) na pojazdach;
b) na pieszo;
c) na innych środkach transportowych.
PATROLOWANIE
 PATROL PIESZY
• patrol pieszy, w zależności od sytuacji, może poruszać się w kolumnie dwójkowej
lub w szyku rozproszonym;
• żołnierze poruszają się po obu stronach drogi (po przekątnej) w odległości około 5
m od siebie;
• ostatnia para patrolu idzie w jednej linii;
• każda kolumna patrolu prowadzi obserwację w pasie co najmniej 180° (od czoła do
tyłu), a każdy żołnierz ma wyznaczony własny sektor obserwacji.
 PATROL PIESZY

• kierunek pasa obserwacji zależy od rodzaju pokonywanego terenu. W terenie

zurbanizowanym jest przeciwległy – prawa kolumna obserwuje lewą stronę ulicy,
a lewa prawą, w terenie otwartym – każda kolumna obserwuje stronę, po której
się przemieszcza;

• każdy żołnierz trzyma broń gotową do strzału, skierowaną lufą w dół pod kątem
około 45°. Bardzo ważne jest przy tym utrzymywanie stałej odległości między
żołnierzami oraz cykliczne (co pięć kroków) sprawdzanie zachowania kolegi z tyłu
(z wyjątkiem pierwszego żołnierza w kolumnie;

• w szyku rozproszonym żołnierze prowadzą obserwację okrężną (każdy żołnierz ma

wyznaczony sektor obserwacji), a odległości między nimi, w zależności od
prawdopodobieństwa kontaktu z grupami paramilitarnymi (wrogo nastawioną
ludnością), powinny wynosić od 10 do 20 m (między drużynami od 20 do 50 m).
PATROL PIESZY
 PATROL PIESZY
• dowódcy muszą dobrze znać techniki poruszania się w terenie. Bywają niekiedy
sytuacje, gdy dowódca drużyny musi występować na czele ugrupowania po to, aby
dowodzić zgodnie z zasadą „idź za mną i rób to, co ja”;

• dowodzenie patrolem pieszym i kontrola ruchu odbywa się za pomocą sygnałów

przekazywanych rękoma. Sygnały te powinny być wcześniej ustalone i poznane
przez wszystkich żołnierzy. Radiostacja powinna być używana tylko wówczas, gdy
jest to niezbędne.
 PATROL NA POJAZDACH

• patrol na pojazdach (zmotoryzowany) porusza się w szyku zwartym;

• w każdym pojeździe wyznacza się dyżurny środek ogniowy;

• Sposób prowadzenia obserwacji przez patrol zależy przede wszystkim od rodzaju

posiadanych środków transportowych:
a) na transporterach rozpoznawczych każda drużyna (załoga) ma wyznaczony własny
sektor obserwacji;
b) na pojazdach samochodowych każda z nich prowadzi obserwację okrężną (aby
spełnić ten wymóg, ławki dla żołnierzy w samochodach osobowo-terenowych i
ciężarowych powinny być rozmieszczone wzdłuż środka skrzyni załadowczej, a
żołnierze usadowieni plecami do siebie).
 KONTROLA RUCHU
• przedsięwzięcia kontrolne podczas wykonywania zadań stabilizacyjnych ujęte są
zawsze w określony system;
• może je tworzyć system posterunków kontrolnych (PK), które zamykają określony
obszar (strefę);
• uzupełnieniem sieci posterunków powinny być patrole piesze i na pojazdach;
• posterunki kontrolne mogą być stałe, oparte o miejsca ufortyfikowane ze
szlabanami oraz doraźne, organizowane z reguły wewnątrz kontrolowanego
obszaru (strefy).
 KONTROLA RUCHU
• Zasadnicze cele organizowania posterunków kontrolnych:
a) pokazać obecność sił pokojowych wszystkim stronom konfliktu i ludności
miejscowej;
b) prowadzić obserwację wszelkich zdarzeń w terenie, wzdłuż dróg i w rejonach
zakazanych;
c) kontrolować przestrzeganie postanowień rozejmowych.
• Istotą funkcjonowania posterunku kontrolnego jest widzieć i być widzianym.
• Podstawowe zadania PK:
a) rejestrowanie wszystkich przejazdów osób oraz pojazdów do i ze strefy sił
pokojowych;
b) zapobieganie próbom przemycania broni, amunicji, materiałów wybuchowych do i
ze strefy sił pokojowych poprzez kontrole osób i pojazdów;
c) prowadzenie ewidencji ruchu pojazdów i sprzętu wojskowego;
d) prowadzenie działalności właściwej dla punktu kontrolnego we współdziałaniu
z innymi tego typu punktami w strefie;
e) prowadzenie obserwacji przestrzeni powietrznej, wybrzeża morskiego i innych linii
(rozgraniczenia, demarkacyjna, przerwania ognia);
f) meldowanie o wszystkich ważnych zdarzeniach do centrum operacyjnego;
g) w razie konieczności być w gotowości do zamknięcia punktu kontrolnego
i zablokowania drogi.
 OBSERWACJA - PO
• zasadniczym celem prowadzenia obserwacji jest monitorowanie wszelkich zdarzeń
w terenie wzdłuż dróg i w rejonach zakazanych oraz demonstracja obecności sił
pokojowych wszystkim stronom konfliktu i ludności miejscowej;
• zadanie to realizowane jest przede wszystkim poprzez system posterunków
obserwacyjnych (PO) oraz dodatkowo we wszystkich rodzajach działań;
• istotą posterunku obserwacyjnego jest zbieranie, analizowanie i przekazywanie
zaobserwowanych zdarzeń i spostrzeżeń;
• głównym wykonawcą tego rodzaju działań jest pluton (drużyna) wykonujący
działania w przydzielonej strefie odpowiedzialności.
 OBSERWACJA - PO
• Podstawowe zadania PO:
a) prowadzenie ewidencji wszelkiej aktywności w przydzielonych sektorach
obserwacji, a przede wszystkim prowadzenie ewidencji ruchu pojazdów i sprzętu
wojskowego stron konfliktu;
b) zapobieganie próbom przemytu broni, amunicji, materiałów wybuchowych oraz
innych środków i przedmiotów, a także osób niepożądanych do i ze strefy;
c) prowadzenie obserwacji przestrzeni powietrznej, wybrzeża morskiego i innych linii
(rozgraniczenia, demarkacyjna, przerwania ognia);
d) meldowanie o wszystkich ważnych zdarzeniach do centrum operacyjnego;
e) w razie konieczności być w gotowości do zamknięcia punktu obserwacyjnego
i zablokowania dróg.
 KONWOJOWANIE
• konwojowanie polega na ochronie transportu osób czy delegacji do określonych
rejonów albo eskortowanie konwojów z zaopatrzeniem lub z pomocą humanitarną
do punktów rozdziału z wykorzystaniem KTO ROSOMAK;

• zasadniczo ochronę konwoju powinny stanowić pojazdy opancerzone (wskazane

użycie KTO ROSOMAK), tworząc:
– patrol przedni;
– siły główne ochrony konwoju;
– patrol tylny z zabezpieczeniem logistycznym.
LEKCJA nr 5 – Procedury
postępowania
 WYPOSAŻENIE

• w działaniach w terenie zurbanizowanym istnieje konieczność uzupełnienia

wyposażenia wynikająca ze specyfiki działań w tym środowisku;

• wyposażenie indywidualne:
1. ochronniki słuchu;
2. ochrona oczu (gogle/okulary balistyczne);
3. linka 3 m + karabińczyk do sporządzenia improwizowanej uprzęży zjazdowej;
4. lusterko taktyczne (do prowadzenia obserwacji zza narożnika);
5. worki fortyfikacyjne;
6. oświetlenie taktyczne do broni;
7. pas taktyczny do broni;
8. Zwiększona liczba amunicji !!!

• wyposażenie plutonowe:
1. zestaw torujący (siekiera, nożyce do cięcia drutu, łom, młot, drabinka itp.);
2. zestaw sygnalizacyjny (kreda, farba w sprayu, światła chemiczne itp.);
3. wyposażenie dodatkowe (młotek, gwoździe, piła, drut w rolkach itp.).
 PORUSZANIE SIĘ NA POLU WALKI W TERENIE ZURBANIZOWANYM

• Podczas poruszania się w terenie zurbanizowanym należy stosować n/w zasady:

1. przed rozpoczęciem przemieszczania się należy wybrać kolejną pozycję

gwarantującą osłonę;
2. dążyć do skrytego przemieszczania z wykorzystaniem budynków, gruzów lub
występującej roślinności, w razie konieczności należy sięgać po ogień osłonowy i
zasłony dymne;
3. unikać otwartych przestrzeni poza budynkami;
4. dążyć do szybkiego przemieszczania się pomiędzy stanowiskami i pokonywania
terenów otwartych;
5. utrzymywać stałe ubezpieczenie;
6. minimalizacja sylwetki;
7. unikać wchodzenia w sektor obserwacji i ognia własnych pododdziałów.
 POKONYWANIE TERENU ZABUDOWANEGO W SZYKU PIESZYM

• Zabudowę pokonuje się uliczkami po obu jej stronach, zazwyczaj w dwóch (co
najmniej) zespołach ubezpieczających się wzajemnie.
• Kolejne zespoły (jeżeli występują – np. odwód) poruszają się za którymś z zespołów
czołowych, w miarę możliwości równomiernie dzieląc się na obie strony ulicy
(zespołami lub w ramach jednego zespołu w przypadku nieparzystej ich ilości).
• Ubezpieczenie wzajemne polega na pokryciu ogniem sektorów przy ulicach
odchodzących w bok (skrzyżowaniach), dziurach w murach, podejrzanych drzwiach
itp., ale również z kierunku znad zespołu po drugiej stronie ulicy.
• Podczas przemieszczania żołnierze muszą zwracać uwagę na następujące
elementy:
a) Wszelkie otwory okienne i drzwiowe, wyłomy stanowią potencjalne
niebezpieczeństwo i należy unikać pokazywania się w ich świetle;
b) Żołnierze winni się poruszać w pewnej odległości od ścian budynku w celu
uniknięcia zaczepienia oporządzeniem o jego elementy oraz ewentualnych
rykoszetów i odprysków;
c) Żołnierze utrzymują stosunkowo niską sylwetkę, nieutrudniającą jednak w
znaczący sposób przemieszczania się.
POKONYWANIE TERENU ZABUDOWANEGO W SZYKU PIESZYM – WARIANT 1
POKONYWANIE TERENU ZABUDOWANEGO W SZYKU PIESZYM – WARIANT 1
POKONYWANIE TERENU ZABUDOWANEGO W SZYKU PIESZYM – WARIANT 1
POKONYWANIE TERENU ZABUDOWANEGO W SZYKU PIESZYM – WARIANT 2
POKONYWANIE TERENU ZABUDOWANEGO W SZYKU PIESZYM – WARIANT 2
POKONYWANIE TERENU ZABUDOWANEGO W SZYKU PIESZYM – WARIANT 2
POKONYWANIE TERENU ZABUDOWANEGO
 REAKCJA NA KONTAKT OGNIOWY

• WARIANT NR 1 – walka w oparciu o budynek:

1. Po nawiązaniu kontaktu ogniowego żołnierze zajmują improwizowane stanowiska
ogniowe z wykorzystaniem dostępnych osłon i otwierają ogień w kierunku
wykrytych (przypuszczalnych) stanowisk przeciwnika;
2. Pododdział następnie jak najszybciej wchodzi do najbliższego budynku, wstępnie
zabezpiecza go i prowadzi ogień w oparciu o niego aż do uzyskania efektu
(likwidacja p-ka lub zaprzestanie prowadzenia ognia przez p-ka).

• WARIANT II – walka w oparciu o przestrzeń ulicy:

1. Po nawiązaniu kontaktu ogniowego żołnierze zajmują improwizowane stanowiska
ogniowe z wykorzystaniem dostępnych osłon i otwierają ogień w kierunku
wykrytych (przypuszczalnych) stanowisk przeciwnika;
2. Walka ogniowa prowadzona jest do momentu eliminacji p-ka lub zerwania
kontaktu przez pododdział na rozkaz dowódcy.
REAKCJA NA KONTAKT OGNIOWY
REAKCJA NA KONTAKT OGNIOWY
 REAKCJA NA OGIEŃ SNAJPERA

• Znajdź osłoniętą (zamaskowaną) pozycję lub zamaskuj ją dymem.

• Ofiary muszą radzić sobie same z udzieleniem pomocy do momentu wykrycia
(unieszkodliwienia) snajpera.
• Szukaj snajpera – refleksy, błyski, dym itp.
• Po zlokalizowaniu natychmiast odpowiedz ogniem!
• Zaatakuj – wykonaj manewr (ubezpieczony ogniem) w kierunku przeciwnika
i zlikwiduj zagrożenie.
• Rannych ewakuuj dopiero po neutralizacji zagrożenia.
REAKCJA NA OGIEŃ SNAJPERA
REAKCJA NA OGIEŃ SNAJPERA
 PRZESZUKIWANIE
• w niektórych sytuacjach pododdziały (pluton) mogą być użyte do przeszukiwania
określonych rejonów (obiektów), po uprzednim stworzeniu warunków
uniemożliwiających wejście i wyjście do/z danego rejonu (obiektu) jakichkolwiek sił
i środków przeciwnika oraz innych osób postronnych;

• Zakres zadań realizowanych w czasie przeszukiwania obejmuje:

a) przemieszczenie się do obiektu;
b) izolacja obiektu (kordon zewnętrzny, kordon wewnętrzny, a w tym m.in. ustawienie
punktów kontrolnych lub blokad dróg);
c) przeszukiwanie budynków, pomieszczeń i osób;
d) zatrzymanie osób i przejęcie gromadzonego uzbrojenia i sprzętu wojskowego oraz
środków bojowych;
e) opuszczenie obiektu przeszukania (patrolowanie i konwojowanie).

• pododdział realizujący przeszukiwanie podzielony jest zwykle na element

ubezpieczający (kordon zewnętrzny i wewnętrzny) oraz element przeszukujący
(grupa torująca, przeszukująca, dowodzenia i współpracy cywilno-wojskowej).
Skład i wyposażenie poszczególnych grup zależy od sytuacji, wielkości obiektu
(obszaru) i jego lokalizacji.
 PRZESZUKIWANIE

• Podstawowe zadania kordonu zewnętrznego:

1. uniemożliwienie wzmocnienia sił przeciwnika z zewnątrz;
2. uniemożliwienie ucieczki sił przeciwnika z rejonu działania;
3. ubezpieczenie elementu przeszukującego;
4. izolacja obiektu przeszukania.

• Podstawowe zadania kordonu wewnętrznego:

1. ubezpieczanie;
2. obezwładnianie ogniem;
3. ochrona.
 PRZESZUKIWANIE

• Element przeszukujący może składać się z następujących grup:

1. grupa torująca, składająca się najczęściej z:
– podgrupy do wykrywania min pułapek;
– podgrupy niszczeń (wyburzeń);
– lokalnej policji i tłumaczy.
2. grupa przeszukująca, przeważnie składa się z:
– podgrupy do prowadzenia rozpoznania (pomieszczeń, tuneli, jaskiń, itp.);
– podgrupy do przetrzymywania podejrzanych;
– podgrupy do rejestrowania działań;
– psów tropiących;
– lokalnej policji i tłumaczy.
3. grupa dowodzenia;
4. grupa współpracy cywilno - wojskowej/działań psychologicznych, itp., wzmocniona
podgrupą przesłuchań i tłumaczy.
 PROCEDURY OCZYSZCZANIA POMIESZCZENIA

• Podczas oczyszczania pomieszczeń należy przestrzegać n/w zasad:

1. Zespół oczyszczający powinien się składać z czterech lub trzech żołnierzy, tylko w
przypadku małych pomieszczeń dopuszczalne jest wejście sekcji dwuosobowej;
2. Zabronione jest wejście pojedynczego żołnierza do pomieszczenia w celu jego
sprawdzenia;
3. Wejście i wyjście z pomieszczenia, a także inne czynności wykonywane są na sygnał
dowódcy zespołu (komendy głosem – maksimum 30 słów, sygnały dowodzenia,
komunikacja radiowa – w zależności od sytuacji taktycznej);
4. Wejście do pomieszczenia musi być dynamiczne i zapewniać dominację zespołu
nad jego przestrzenią i osobami znajdującymi się wewnątrz;
5. Wykrytych żołnierzy przeciwnika należy wyeliminować, prowadząc szybki i
precyzyjny ogień (należy potwierdzić neutralizację celu!!!);
6. Po dominacji pomieszczenia należy natychmiast przeszukać jego wnętrze;
7. Osoby cywilne należy przeszukać, a następnie ewakuować z pomieszczenia (jeśli są
takie możliwości);
8. Należy utrzymać ciągłe ubezpieczenie w czasie działania i być przygotowanym na
nagłą zmianę sytuacji taktycznej.
 PROCEDURY OCZYSZCZANIA POMIESZCZENIA

• Czyszczenie pomieszczeń z przeciwnika prowadzimy różnymi sposobami w

zależności od wystąpienia jednego z n/w wariantów taktycznych:
1. W budynku znajdują się wyłącznie żołnierze przeciwnika;
2. W budynku znajdują się żołnierze przeciwnika oraz grupy ludności cywilnej;
3. W budynku znajdują się żołnierze przeciwnika oraz prawdopodobnie grupy
ludności cywilnej.

• Wyróżniamy następujące metody wejścia do pomieszczenia:

1. Metoda hakowa;
2. Metoda krzyżowa;
3. Metoda kombinowana (krzyżowo-hakowa).
WEJŚCIE Z JEDNEJ STRONY – BRAK DRZWI
 WEJŚCIE Z JEDNEJ STRONY – BRAK DRZWI

• „1” wchodzi tam, gdzie widzi najmniej;

• „2” rozpoczyna ruch całego zespołu, zachodząc za „1”, aby skrócić czas
przebywania samej „1” w pomieszczeniu;
• „3” wchodzi na stronę „1”, „4” na stronę dwójki. Jeżeli do pomieszczenia wchodzą
tylko trzy osoby, „3” zajmuje stanowisko po stronie największego zagrożenia –
najważniejsze jest, aby nie zatrzymać się w świetle drzwi (wejścia);
• w przypadku niewielkiego pomieszczenia nie jest zasadne wprowadzanie
do niego większej ilości ludzi – wówczas wejście wykonują tylko „1” i „2”, obaj jak
najszybciej komunikując, że dla „3” (i „4”) nie ma miejsca – np. krzycząc na wejściu
„krótki” – jest to uwaga ogólna do każdego typu pomieszczenia niezależnie od
obecności i układu drzwi;
• w przypadku pomieszczenia, gdzie drzwi (wejście) znajdują się w narożniku,
wówczas zespół szturmowy nie rozwija się w linię, tylko przemieszcza się wzdłuż
ścian przylegających do wejścia w celu zajęcia stanowisk w punktach dominacji;
• w przypadku wejścia „niebojowego” dopuszcza się przejście „2”
i ubezpieczającego („4” lub „5”) na drugą stronę techniką krojenia tortu
(z ubezpieczeniem kierunku działania), a następnie wejście dynamiczne.
WEJŚCIE Z JEDNEJ STRONY – BRAK DRZWI
TECHNIKA KROJENIA TORTU
 WEJŚCIE Z DWÓCH STRON – BRAK DRZWI – METODA HAKOWA
• w świetle drzwi wyznacza się oś symetrii, której wchodzący nie mogą przekroczyć;
• „1” i „2” wchodzą zazwyczaj jednocześnie;
• „3” wchodzi na stronę „1”, „4” na stronę dwójki. Jeżeli do pomieszczenia wchodzą
tylko trzy osoby, „3” zajmuje stanowisko po stronie największego zagrożenia –
najważniejsze jest, aby nie zatrzymać się w świetle drzwi (wejścia);
• w ugrupowaniu wyjściowym po drugiej stronie drzwi może znajdować się tylko „2”
z ubezpieczeniem, a może cała część zespołu, która będzie zajmować stanowiska
po stronie „2” (wraz z ubezpieczeniem).
 WEJŚCIE Z JEDNEJ STRONY – DRZWI OTWIERANE NA ZEWNĄTRZ OD
ZESPOŁU
• otwierający drzwi (ostatni wchodzący) wraz z ubezpieczeniem – w tym przykładzie
„4” i „5” przechodzą na drugą stronę w taki sposób, że otwierający prowadzi
obserwację drzwi (np. na obecność odciągów), a ubezpieczający cały czas trzyma
sektor na wprost;
• otwierający otwiera drzwi robiąc miejsce „1” i „2” na wejście;
• „1” wchodzi tam, gdzie widzi najmniej;
• „3” i „4” wchodzą analogicznie do poprzednich sytuacji;
• przy wejściu „niebojowym” dopuszcza się sytuację, że po otwarciu drzwi „2”
przechodzi techniką „krojenia tortu” na drugą stronę drzwi, po czym wchodzi
razem z „1” techniką opisaną w punkcie II.
 WEJŚCIE Z JEDNEJ STRONY – DRZWI OTWIERANE NA ZEWNĄTRZ DO
ZESPOŁU

• działanie jak wcześniej poprzedzone przejściem zespołu wchodzącego wraz z

ubezpieczeniem od czoła na drugą stronę drzwi – w sposób ubezpieczony – na
miejscach zostają tylko otwierający oraz ubezpieczenie z tyłu;
 WEJŚCIE Z JEDNEJ STRONY – DRZWI OTWIERANE DO WEWNĄTRZ OD
ZESPOŁU
• otwierający drzwi (ostatni wchodzący) wraz z ubezpieczeniem – w tym przykładzie
„4” i „5” przechodzą na drugą stronę w taki sposób, że otwierający prowadzi
obserwację drzwi (np. na obecność odciągów), a ubezpieczający cały czas trzyma
sektor na wprost;
• otwierający otwiera drzwi robiąc miejsce „1” i „2” na wejście;
• „1” wchodzi tam, gdzie widzi najmniej;
• „2” wchodząc do pomieszczenia szczególną uwagę musi zwrócić na to, co kryje się
za drzwiami;
• kluczowe jest sprawdzenie co zostało za drzwiami – w wariancie klasycznym robi to
„4”, jeżeli zaś do pomieszczenia wchodzą tylko trzy osoby, wówczas sprawdzenia
musi dokonać „3”.
 WEJŚCIE Z JEDNEJ STRONY – DRZWI OTWIERANE DO WEWNĄTRZ DO
ZESPOŁU
• otwierający drzwi (ostatni wchodzący) wraz z ubezpieczeniem – w tym przykładzie
„4” i „5” przechodzą na drugą stronę w taki sposób, że otwierający prowadzi
obserwację drzwi (np. na obecność odciągów), a ubezpieczający cały czas trzyma
sektor na wprost;
• otwierający otwiera drzwi, „1” i „2” wchodzą dynamicznie;
• „1” wchodzi tam, gdzie widzi najmniej;
• szczególną uwagę „1” zwraca na to, co może znaleźć się za drzwiami;
• „3” wchodzi za „1” ubezpieczając i sprawdzając miejsce za drzwiami.
 PORUSZANIE SIĘ PO KORYTARZU

• Istnieje wiele metod przemieszczania się po korytarzu, wśród nich wyróżniamy:

1. szyk prosty - linia;
2. podwójny szyk prosty – szeroki korytarz, dwa zespoły po dwóch stronach korytarza;
3. serpentyna;
4. litera T.
 POKONYWANIE KLATKI SCHODOWEJ
• „1” ocenia najbardziej zagrożony sektor i ubezpiecza go.
• „2” przejmuje poprzedni sektor „1”.
• Kolejny żołnierz przejmuje sektor poprzednika.
• Sektory muszą pokrywać nie tylko obszar 3600 wokół zespołu, ale również górę
i dół, jeśli wymaga tego konstrukcja klatki schodowej.
• Poruszając się w górę zespół przemieszcza się możliwie najbliżej ściany
zewnętrznej.
• Poruszając się w dół zespół przemieszcza się możliwie blisko środka klatki
schodowej.
 POMIESZCZENIA PRZECHODNIE

• Pierwsze pomieszczenie zdobywane jest na ogólnych zasadach – w powyższym

przypadku krawędź otwarcia znajduje się na tyle blisko, że po stronie „1” nie ma
miejsca na wejście „3”; „1” krzyczy „krótki”, „3” wchodzi na stronę „2”, „4” zostaje
przed drzwiami.
• Żołnierz, w którego sektorze znajduje się otwarcie (drzwi, duże okno, dziura
w ścianie itp.), melduje dowódcy i informuje pozostałych członków zespołu.
• Nie może wyjść w pomieszczeniu dalej, niż bliższa krawędź otwarcia.
• Kieruje broń w stronę otwarcia ubezpieczając zespół z tego kierunku.
• Po wyczyszczeniu pomieszczenia zespół przyjmuje ugrupowanie i przygotowuje się
do przejścia do kolejnego pomieszczenia.
TEMATYKA zajęć do realizacji w
ramach przygotowania się do
prowadzenia działań w terenie
zabudowanym.
 TEMATYKA

1. TEMAT 1: Podstawy teoretyczne.

2. TEMAT 2: Przygotowanie budynku do obrony.
3. TEMAT 3: Prowadzenie obrony w terenie zabudowanym (organizacja systemu
ognia, ubezpieczeń, zachowanie się żołnierzy w obronie w budynku itp.).
4. TEMAT 4: Przemieszczanie się ulicami miasta na pieszo i na pojazdach,
przekraczanie skrzyżowań, otwartych przestrzeni.
5. TEMAT 5: Izolacja budynku – działanie grupy wspierającej, kordon zewnętrzny i
wewnętrzny.
6. TEMAT 6: Atak/szturm na budynek – działanie grupy szturmowej
(atakującej/torującej).
7. TEMAT 7: Przeszukiwanie pomieszczeń (wszystkie warianty).
8. TEMAT 8: Prowadzenie działań stabilizacyjnych w terenie zabudowanym
(patrolowanie, obserwacja, kontrola ruchu).
9. TEMAT 9: Zajęcia zintegrowane obrona-natarcie.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ