Programiranje obrade na

CNC mašinama

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 1

 Pozitivni efekti primjene CNC
mašina
Visok stepen fleksibilnosti (neovisnost od tipa


proizvodnje).
 Porast produktivnosti i visok stepen stabilnosti proizv.
 Visok stepen dimenzione tačnosti i kvaliteta proizvoda
 Uticaj ljudskog faktora u proizvodnji sveden na
minimum (ljudski faktor u fazi pripreme proizvodnje)
 Zastoji u proizvodnji i škart svedeni na minimum
 Međuskladišni i skladišni prostor kao i međuoperacijska
vremena su svedeni na minimu
 Izrada kompleksnih dijelova (složenog oblika)
 Povećanje stepena automatizacije proizvodnje

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 2

 Neke od oblasti primjene CNC mašina
 Struganje
Odvajanje
 Glodanje
čestica
 Bušenje
 Prosjecanje
Plastična
 Sječenje
deformacija
 Savijanje

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 3

 Uopštena podjela kretanja

KRETANJA

TRANSLATORNA ROTACIONA
(PRAVOLINIJSKA) (KRUŽNA)

Kontinuirana Kontinuirana

Diskontinuirana Diskontinuirana

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 4

 CNC Strug CNC Glodalica

CNC Presa CNC Laser

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 5

 Elementi CNC sistema
 Instrukcije za izradu programa
 Urađaj za unos podataka
 Upravljačku jedinicu mašine
 Pogonski sistem
 Alatnu mašinu
 Fidbek sistem (mjerni sistem)

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 6

Izrada dijela na CNC mašini
 Izrada tehničke dokumentacije
 Razrada tehnološkog postupka (definisanje dimenzija
pripremka)
 Izbor parametara obrade, alata te steznih uređaja
 Postavljanje alata na mašini i korekcija alata
 Izbor ishodišta koordinatnog sistema obradka i
kreiranje programa za CNC mašinu
 Simulacija programa uz provjeru kolizija
 Izrada probnog komada
 Mjerenje i kontrola kvaliteta
 Provjera stabilonosti procesa
 Lansiranje komada u proizvodnju

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 7

Karakteristične tačke obradnog sistema

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 8

Premiještanje ishodišta KSM

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 9

Pozicioniranje alata

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 10

Kompenzacija alata

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 11

Neke od programskih adresa
% - broj programa 1÷9999
L – broj podprograma 1÷9999
N – broj bloka (rečenice) 1÷9999
G – glavna funkcija (funkcija putanje)
M – pomoćna funkcija
A – ugao
B – radijus (pozitivan predznak), oborena ivica (negativan predznak)
D – korekcija alata 1÷99
F – posmak, vremensko stajanje
I,K- parametri kruga, koraci navoja;[I,J,K – za glodalicu]
P – broj ponavljanja podprograma, faktor skaliranja (mjerilo)
R – promjenjivi parametari ciklusa
S – brzina obrtanja, brzina rezanja
T – poziv alata (pozicija u revolverskom nosaču alata)

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 12

 Programiranje Apsolutno/Relativno
 Apsolutni koordinatni  Relativni koordinatni
sistem sistem
 Pozicija svake tačke  pozicija tačke definisana
određena u odnosu na u odnosu na predhodnu
fiksno ishodište tačku

P P

Q Q

 P (-1/1); Q (2/-1)  Q (2/-1); P (-3/-1

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 13

Opis glavnih “G” funkcija

N … G01 X, Z
N … G00 X, Z

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 14

 N … G33 X, Z, I/K
N … G02/G03 X, Z, I, K I/K – korak navoja [mm]
I – korak u smijeru X – ose
K – korak u smijeru Z – ose

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 15

 N … G04 X/F [sec] N … G17/G18/G19

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 16

 Komanda Funkcija i objašnjenje
M01 Bezuslovno programirano zaustavljanje
M01 Uslovno programirano zaustavljanje
M02 Kraj glavnog programa
M17 Kraj podprograma
M30 Kraj glavnog programa
M03 Uključeno obrtanje,u smijeru kazaljke na satu
M04 Uključeno obrtanje,u suprotnom smijeru kazaljke na satu
M05 Isključeno obrtanje
M08 Uključeno hlađenje i podmazivanje
M09 Isključeno hlađenje i podmazivanje
M20 Konjić naprijed
M21 Konjić nazad
M25 Stezna glava otvorena
M26 Stezna glava zatvorena
M71 Pneumatsko odnošenje gotovog komada uključeno
M72 Pneumatsko odnošenje gotovog komada isključeno

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 17

 Komanda Funkcija i objašnjenje
G90 Programiranje u apsolutnom koordinatnom sistemu
G91 Programiranje u relativnom koordinatnom sistemu
G92 Maksimalna brzina obrtanja (o/min)
G94 Posmak po minuti (mm/min)
G95 Posmak po obrtaju (mm/o)
G96 Konstantna brzina rezanja (m/min)
G97 Konstantna obrtna brzina (o/min)
G41 Kompenzacija alata - lijeva
G42 Kompenzacija alata - desna
G33 Rezanje navoja
G17 Odabir ravnine X-Y
G18 Odabir ravnine X-Z
G19 Odabir ravnine Y-Z
G00 Pozicioniranje (brzo primicanje)
G01 Linearna interpolacija
G02/G03 Kružna interpolacija

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 18

Opis definisanih ciklusa za strug

N… R20=… R21=…R22=… R24=… R25=… R26=…

R27=… R28=… R29=… R30=… L95 (L96) P1

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 19

 Značenje programiranih parametara:

R20 – selekcija željene konture (broj podprograma konture)

R21 – početna tačka konture po X – osi
R22 – početna tačka konture po Z – osi
R24 – dodatak za finu obradu u X – smijeru
R25 – dodatak za finu obradu u Z – smijeru
R26 – dubina rezanja za grubu obradu (po X ili Z),
R27 – selekcija kompenzacije radijusa vrha oštrice alata
(G40, G41, G42)
R28 – posmak
R29 – procedura rezanja
R30 – faktor posmaka u džepovima

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 20

 N… R10=… R21=…R22=… R23=… R24=… R25=…
R26=… R27=… R28=… R29=… R30=… R31=… L93
P1

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 21

 Značenje programiranih parametara:

R10 – 0 za uzdužnu, 1 za čeonu površinu

R21 – vanjski odnosno unutrašnji prečnik
R22 – startna tačka po Z – osi
R23 – definiranje položaja startne tačke
uzdužni žlijeb 1 unutrašnja/vanjska desna
-1 unutrašnja/vanjska lijeva
čeoni žlijeb 1 unutrašnja desna/lijeva
-1 vanjska desna/lijeva
R24 – dodatak za finu obradu u X – smijeru
R25 – dodatak za finu obradu u Z – smijeru
R26 – dubina rezanja
R27 – širina žlijeba
R28 – vremensko čekanje na dnu žlijeba
R29 – nagib lijeve strane (0°÷89°)
R30 – radijus (plus) ili skošenje (minus) na lijevom dnu
žlijeba
R31 – prečnik žlijeba

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 22

 N… R20=… R21=…R22=… R23=… R24=… R25=…
R26=… R27=… R28=… R29=… R31=… R32=… L97
P1

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 23

 Značenje programiranih parametara:

R20 – korak navoja (uvijek paralelan osi)

R21 – početna tačka navoja (po X – osi)
R22 – početna tačka navoja (po Z – osi)
R23 – broj praznih prolaza
R24 – visina navoja (pozitivna vrijednost – unutrašnji navoj;
negativna vrijednost – vanjski navoj)
R25 – dodatak za finu obradu
R26 – ulaz navoja
R27 – izlaz navoja
R28 – broj prolaza grube obrade
R29 – ugao zauzimanja dubine rezanja (nula ili polovina ugla
bočne strane navoja)
R31 – krajnja tačka navoja po X – osi (apsolutna)
R32 – krajnja tačka navoja po Z – osi (apsolutna)

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 24

Karakteristične tačke OS za glodanje

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 25

Premiještanje ishodišta KSM

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 26

 Pozicioniranje alata

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 27

Opis glavnih “G” funkcija

N … G02/G03 X,Y,Z, I,J,K

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 28

 N … G04 X/F [sec] N … G17/G18/G19

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 29

Opis definisanih ciklusa za glodalicu

N… R02=… R03=… R04=… R10=… R11=… L82 P1

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 30

 N… R0=… R1=…R2=… R3=… R4=… R5=… R10=…
L83 P1

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 31

 N… R2=… R3=… R5=… R6=... R6=... R7=… R9=...
R10=… L84 P1

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 32

 N… R1=… R2=… R3=…
N… R22=… R23=…
R12=… R13=… R15=…
R24=… R25=... R26=...
R16=… R22=… R23=…
R27=… L900 P1
R24=… R25=... R26=...
R27=… L901 P1

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 33

 N… R1=… R2=… R3=… R6=…
R12=… R13=… R15=… R16=…
R22=… R23=… R24=… L901 P1

Mašinski fakultet u Tuzli Programiranje obrade na CNC mašinama 34