„FIZJOTERAPIA OGÓLNA”

Osoba odpowiedzialna za przemiot:

Dr hab. Anna Skrzek (prof. nadzw.)
Osoba prowadząca zajęcia dydaktyczne:
Dr hab. Anna Skrzek
(prof. nadzw.) dr Tomasz Sipko.
Forma zaliczenia przedmiotu:
Pisemne zaliczenie ćwiczeń 1 i 2 sem.
Pisemny egzamin końcowy.
Wykaz zalecanej literatury
 Dega W., Milanowska K.:Rehabilitacja
medyczna.PZWL, Warszawa, 1993.
 Kwolek A.: Rehabilitacja Medyczna, tom 1,2 3.
Urban&Partner, Wrocław 2003.
 Nowotny J.: Podstawy fizjoterapii, część 1,2,3.
Wydawnictwo Kasper, Kraków 2004
 Orzech J.: Rozwój koncepcji, technik i metod
fizjoterapii. Sport i Rehabilitacja, Tarnów 2005.
 Straburzyńska A., Strzburzyński G.: Fizjoterapia.
PZWL, Warszawa 2006.
 „Fizjoterapia”, „Fizjoterapia Polska”, „Medycyna
Sportowa” –kwartalniki
Wymagania na zaliczenie I semestru
 Obecność na wykładach
 Obecność na ćwiczeniach
 Odrobienie usprawiedliwionej nieobecności na
ćwiczeniach: przygotowanie referatu w formie
elektronicznej na zadany temat dotyczący
tematyki przedmiotu
 Wiadomości z 1 i 2 wykładu oraz z wszystkich
ćwiczeń
 Anna Skrzek

ROZWÓJ TECHNIK I METOD

FIZJOTERAPII
Systematyka leczenia przyrodniczego
przełomu XIX i XX w. wg. J.Orzecha

Wodolecznictwo

Światłolecznictwo Ciepłolecznictwo
PACJENT
Leczenie
Przyrodnicze
1900 r
Leczenie Masaż
elektrycznością ‘mięsienie’
Gimnastyka
lecząca
Gimnastyka lecząca
Techniki
 Ćwiczenia wolne
 Ćwiczenia z ciążkami
 Poruszenia bierne
 Ćwiczenia z oporem

Metody
 Largiadera 1984 „Wzmacnicz piersi i rąk”
 Schrebera 1855„Zasady leczniczych ćwiczeń bez
przyrządów wykonywanych dla każdego wieku”
 Thure-Brandta 1891„Leczenie chorób kobiecych”
Masaż „mięsienie”
Techniki:
 Ręką „masera”
 Japońskim przyrządem
 Łańcuchem z gałkami
 Wstrząsicielem”
 Mięsienie elektryczne poprzez ręce
masera
Metody:
 Wg Mezgera 1968 Twórca podstaw
„naukowego masażu”
 Wg Schreibera 1884 Szczegółowa analiza
technik masażu
Wodolecznictwo
 Łaźnie parowe
 „Łaźnia ruska”
 Łaźnia parowa w pudle
 Kąpiele „wałowe”
 Polewanie
 Owinięcia
 „Płaszcz hiszpański”
Leczenie elektrycznością
 Prąd galwaniczny
 Prąd faradyczny
 Franklinizacja –stosowanie
elektryczności do celów leczniczych
i diagnostycznych
 Leczenie magnetyczne (ręce
„magnetyzera”)
 Światłolecznictwo

 Ciepłolecznictwo
 Podsumowanie
 XIX i XX wiek około 50 metod
kinezyterapeutycznych (32% dotyczy
reedukacji nerwowo-mięśniowej, 28%
treningu oporowego, 40% inne)
 Około 22% to metody dotyczące
mózgowego porażenia dziecięcego
System Henryka Linga - 1813
Twórca podstaw rozwoju rehabilitacji ruchowej oraz
gimnastyki leczniczej, opierającej się na 3
zasadach:
 gimnastyka podlega ścisłej analizie i kontroli
nauk medycznych,
 ćw. Fizyczne powinny rozwijać nie tylko ciało ale i
umysł,
 należy dążyć do harmonii i piękna w postawie i
ruchu

Ćwiczenia aktywne, pasywne, opory (ręką terapeuty

lub współćwiczącego), ćwiczenia kształtujące
 Metoda Schrebera (1855) ćwiczenia
„gimnastyczne bez przyrządów i pomocy”,
„gimnastyka lecznicza pokojowa
 Mechanoterapia Gustawa Zandera (1857) z
zakresu gimnastyki leczniczej: zestaw
maszyn i urządzeń m.in. do ćwiczeń
oporowych z dawkowaniem oporu na
ramieniu dźwigni
 Metoda Oertela (1875) chodzenie pod górę
na wyznaczonych odcinkach, o różnych
stopniach trudności, z przeznaczeniem dla
pacjentów ze schorzeniami serca
 Mechanoterapia (ok. 1875) zestaw maszyn
do ćwiczeń z opirem, system bloczkowo-
linowo-ciężarkowy
 Gimnastyka Seegera (1878) ćwiczenia z
laską i hantlami, na trapezie, kółkach i
drabinkach
 Metoda Schreibera (1884) mechanoterapia,
system bloczkowo-linowo-ciężarkowy,
ćwiczenia na przyrządach
 Ćwiczenia wg Fromma (1886) ćwiczenia
stosowane w zapobieganiu skrzywienia
kręgosłupa: aktywne, aktywne z oporem,
pasywne
Metoda Klappa 1906
 Ćwiczenia asymetryczne w pozycjach niskich (na
czworakach, czołganie się) głównie w odniesieniu
do skolioz
 W warunkach odciążenia kręgosłupa i klatki
piersiowej, działające trójpłaszczyznowo, zwiększające
ruchomość kręgosłupa i korygujące skrzywienia
niewielkiego stopnia
Metoda Kenny 1933
Z zakresu kinezyterapii: ćwiczenia
bierne z dociskiem powierzchni
stawowych, wibracje i drgania
naśladujące skurcz mięśnia (w
chorobie Heinego-Medina)
Dwa etapy:
 Kocowania i zabiegów parafinowych
 Etap ćwiczeń biernych
Metoda Bobath 1944
Sposób usprawniania dzieci z porażeniem
mózgowym
Opiera się na hamowaniu odruchów patologicznych
i normalizacji napięcia mięśniowego oraz
ułatwianiu wyrobienia prawidłowych odruchów
postawy i ruchów dowolnych
Techniki główne:
 Hamowanie
 Ułatwianie
 Nacisk i ciąg, obciążenie i opór
 Umiejscowienie
 Poklepywanie
 Rozluźnienie
Metoda PNF (metoda Kabata-Kaisera) – proprioceptywne
nerwowo-mięśniowe ułatwianie1946-1951

Schematy i wzorce ruchów proprioceptywnego

nerwowo-mięśniowego torowania
Służy reedukacji w porażeniach i niedowładach,
osłabieniach i zanikach mięśniowych
Główne założenia metody:
 Stosuje się ruchy globalne, zgodnie z naturalną
pracą mięśni, w płaszczyźnie skośnej
 Stopniowo narastający opór ręczny
 Wykorzystuje się synergizm mięśniowy dla
pobudzenia mięśni słabszych
Wykorzystuje się określone schematy ruchu i
wzorce ruchowe
Metoda De Lorme`a i Watkinsa 1948

 Metoda treningu siłowego z progresywnie

wzrastającym oporem
Kolejny set Wielkość Ilość powtórzeń
obciążenia w
stosunku do siły
maksymalnej
1 ½ 10
10
2 ¾ 10
3 Maksymalne dla 10
powtórzeń
Metoda Petö 1948-1949
 Nauczanie kierowane, metoda
usprawniania dzieci z porażeniem
mózgowym po 3 r.ż.
 Celem metody jest przygotowanie dziecka
niepełnosprawnego do samodzielnego
życia
 Połączenie w całość usprawniania
leczniczego, psycho-pedagogicznego i
różnych form adaptacji społecznej
Metoda Rood 1952
Pobudzenie agonistów i rozluźnienie antagonistów
w leczeniu dzieci z porażeniem mózgowym
Stymulacja receptorów wpływa na motoryczne
reakcje pojedynczych mięśni
Rozróżnia się:
 Pędzlowanie
 Pocieranie lodem
 Dotykanie
 Kompresja na stawy
 Klepanie i pchnięcia, wydłużanie
 Powolne poruszanie się
Metoda biofeedback 1952
Metoda biologicznego sprzężenia zwrotnego
Jest metodą dostarczania człowiekowi informacji o
biologicznym stanie jego organizmu za pomocą :
 Termometru
 Dynamometru
 Urządzeń elektronicznych
 Elektrofizjologicznych
Świadome wybranie określonych funkcji i procesy
przebiegające w sposób nieświadomy
 Metody treningu siłowego

 Metoda Hettingera-Mullera (1953) metoda

treningu izometrycznego
 Metoda Mac Queena (1953) metoda treningu
siłowego ze wzrastającym obciążeniem:
ostatecznie 4 sety po 10 powtórzeń z max
obciążeniem
 Metoda Rochera (1958) ćwiczenia czynne w
odciążeniu oraz czynne w odciążeniu z oporem
Metoda Phelpsa 1956
Metoda rehabilitacji dzieci z mózgowym
porażeniem dziecięcym : edukacja mięśniowa,
wzmocnienie oraz rozluźnienie i ruch z pozycji
rozluźnienia
Uzyskuje się to poprzez ćwiczenia bierne,
prowadzone, właściwe, oporowe,
automatyczne, czynności manualne
Dzieci nawet z dużymi defektami intelektualnymi
są w stanie opanować proste czynności
codzienne
Metoda Domana –Delcato 1952-
1960
Metoda usprawniania dzieci z porażeniem
mózgowym opierająca się na „pętli
cybernetycznej” czyli czynnościowy
zespół analizatora kinestetycznego,
ośrodka scalania i decyzji oraz drogi
eferentne
Celem terapii jest podnoszenie możliwości
dziecka w zakresie sprawności: fizycznej,
intelektualnej i społecznej
Leczenie manualne 1961
Już w czasach starożytnych stosowano
pewne techniki manualne, szkoła
osteopatów Stilla 1882, Palmer 1888
Za twórcę nowoczesnej nowoczesnej
techniki manualnej i diagnostyki
czynnościowej uznaje się Stoddara
osteopatę, lekarza medycyny
Następnie w 1984 - Lewit
Metoda Vojty 1964
Metoda wczesnej rehabilitacji dzieci z
porażeniem mózgowym
Istotą metody jest torowanie (pobudzanie
pól koordynacyjnych w o.u.n.) uzyskane w
wyniku przestrzennego i czasowego
sumowania bodźców płynących głównie z
z oddziaływania na strefy wyzwolenia i
odpowiednio zastosowanego oporu
Opiera się na technice odruchowego
pełzania, odruchowego przetaczania i
postępowania w tzw. ztucznych pozycjach
Metoda ćwiczeń izokinetycznych 1969

Ćw. Izokinetyczne to takie, w

których obciążany mięsień
działa z określoną
prędkością, a opór zmienia
się i jest proporcjonalny
do maksymalnej siły
mięśnia
Ćwiczenia czynne oporowe,
opór uzależniony od
stopnia zakresu ruchu,
specjalne urządzenia
dawkujące opór
Uzupełnienie metody Bobath
 Metoda Finnie 1970 : uzupełnienie
metody Bobath o sposób opieki
domowej nad dzieckiem z
porażeniem mózgowym
 Metoda Hippsa 1970: połączenia
zaopatrzenia ortopedycznego z
usprawnianiem dzieci z m.p.dz.
Metoda Brunnström 1970
 Przystosowanie czynnościowe do
zaistniałych zmian patologicznych,
głównie po udarach mózgu
Metoda Brunkow 1970
 Specjalne pozycje i techniki
wykonywania ćwiczeń, stosowane
głównie w schorzeniach OUN w
wyniku udarów mózgu
 Przystosowanie czynnościowe do
zaistniałych zmian patologicznych
Modele rehabilitacji kardiologicznej
A i B 1971
Sposoby postępowania u chorych ze
świeżym zawałem serca, modele wg
prof. Rudnickiego
Dwa programy rehabilitacji
wewnątrzszpitalnej:
 Model A – 21 dni
 Model B – 35-42 dni
Metoda Kaltenborna 1972
Ortopedyczna terapia
manualna dla
fizjoterapeutów
1/ Ocena stanu ogólnego
(ocena biomechaniczna i
funkcjonalna)
2/ Leczenie:
 Środki łagodzące ból
 Środki zwiększające
ruchomość stawów
 Środki zmniejszające
ruchomość
 Informacja-instrukcja-
trening
Drenaż ułożeniowy 1975
 Pozycje drenażu ułożeniowego w
chorobach układu oddechowego
 Cel: ułatwienie odpływu wydzieliny z
dróg oddechowych, głównie w
rozstrzeniach oskrzeli, ropniu płuc,
stanach pooperacyjnych
 Metoda Majocha - 1976
 bierne i czynne korygowanie skrzywień kręgosłupa poprzez
dobór pozycji wyjściowych i autokorekcję
 kształtowanie siły i wytrzymałości mięśni poprzez trening
siłowy
 usprawnienie układu oddechowego i krążenia poprzez
ćwiczenia oddechowe, ogólnie usprawniające i trening
pływacki
 wyrabianie nawyku utrzymywania korekcji postawy poprzez
stosowanie ”gorsetów przylepcowych”
Metoda CPM (continuous passive
motion) ok. 1980
 Zmotoryzowane
szyny ruchowe
przeznaczone do
ciągłego, biernego
ruchu w stawach
Metoda Mc Kenzie 1980
 Badanie postawy ciała, test powtarzanych
ruchów, fenomen centralizacji bólów
 Metoda PNF Sullivan (1982) zintegrowana
droga terapeutyczna poprzez przyjęcie i
zestawienie kilku istniejących metod: PNF,
Rood, Brunnström, Bobathów
 Metoda terapii manualnej (1984)
mobilizacje, manipulacje
 Metoda Connol (1984) taśma przylepna w
leczeniu dysfunkcji stawu ramiennego
 Metoda Cotton (1986) ćwiczenia
usprawniające czynności chwytne i
manipulacyjne ręki
Metoda Johnstone (1987)
 Dmuchane mankiety „splinty” w
usprawnianiu chorych po udarze
mózgu
 Ich zadaniem jest hamowanie
spastyczności, ułatwienie
wyrównania utraconych funkcji,
stabilizacja niezbędna do wczesnego
obciążania