Powikłania na oddziale

chirurgicznym
• Płucne

• Zakrzepowo-zatorowe

• Krążeniowe
 Powikłania płucne – 50% zgonów
chorych
• Pooperacyjny ból
• Unieruchomienie
• Środki znieczulające i narkotyczne
• Odruchowe, wyższe ustawienie przepony
• Pooperacyjna niedrożność jelit
• Okołooperacyjna pozycja Trendelenburga
(skośnie, głowa poniżej poziomu ciała)
• Wydzielina w drogach oddechowych –
niedrożność oskrzeli prowadząca do niedodmy
 Powikłania krążeniowe
• Wstrząs hipowolemiczny – nagła utrata
krwi, osocza, wody
• Wstrząs kardiogenny – niedostateczny
dopływ krwi do narządów ważnych dla
życia
• Wstrząs septyczny – zmniejszone zużycie
tlenu przez komórki przy prawidłowym
przepływie krwi, prawidłowo wysyconej
tlenem
 Powikłania zakrzepowo-zatorowe
• Zakrzepica żył głębokich

• Zator pnia tętnicy płucnej lub serca

 Cele rehabilitacji w chirurgii

1. Zapobieganie pooperacyjnym
powikłaniom i następstwom operacji
2. Leczenie pooperacyjnych powikłań i
zaburzeń czynnościowych
3. Jak najszybsze przywrócenie
sprawności do stanu przed zabiegiem
 Zadania rehabilitacji w chirurgii
1. Utrzymanie prawidłowej wentylacji płuc
2. Zwiększenie ruchomości klatki piersiowej i
przepony
3. Zwiększenie siły mięśni oddechowych
4. Pobudzenie do skutecznego kaszlu
5. Zapewnienie prawidłowego odpływu żylnego z
kończyn dolnych
6. Utrzymanie prawidłowej pompy mięśniowej
kończyn dolnych
7. Wczesne uruchamianie i pionizacja
8. Ćwiczenia ogólnej sprawności
 Kinezyterapia

• Ćwiczenia oddechowe

• Ćwiczenia skutecznego kaszlu

• Przeciwzakrzepowe
 Cele ćwiczeń oddechowych

• Zapobieganie pooperacyjnym powikłaniom

układu oddechowego
• Leczenie powikłań i/lub kompensacja
zaburzeń czynności układu oddechowego
• Działanie rozluźniająco-uspokajające
 Przeciwskazania do wykonywania
ćwiczeń oddechowych

• Niewydolność oddechowa

• Niedawny krwotok płucny

• Inne – decyzja lekarza

Rodzaje ćwiczeń oddechowych
• Bierne
• Czynno-bierne
• Wspomagane czynnymi ruchami kkg i kkd
• Wolne czynne
• Z oporem
 Pozycje ułożeniowe

• Ułatwiające i utrudniające fazy oddechowe

• Ze stabilizacją
 Zasady wykonywania ćwiczeń
oddechowych
• Rozpoczynamy od wydechu
• Wdech nosem
• Wydech ustami
• Wdech/wydechu =1/2 lub 1/3
• Wdech – brzuch się unosi
• Wydech – brzuch opada
 Kompensacyjny sposób
oddychania

• Operacja w obrębie klatki piersiowej – tor

przeponowy

• Operacja w obrębie jamy brzusznej – tor

żebrowy
 Zasady wykonywania ćwiczeń
oddechowych cd.
• Okres pooperacyjny wczesny
– Ćwiczenia wykonywane 6-8 razy na dzień
– 1 sesja ćwiczeń - do 3 serii
– 3-4 powtórzenia w serii
• Okres pooperacyjny późny (po 3 dobie)
– Ćwiczenia wykonywane 3 razy dziennie
 Ćwiczenia skutecznego kaszlu
• Ból pooperacyjny
• Stabilizacja operowanej okolicy
• Częstotliwość ćwiczeń podobnie jak w
ćwiczeniach oddechowych
• 2 techniki efektywnego kaszlu
– Na szczycie długiego wydechu
– Długi przerywany wydech, na szczycie
którego seria mocnych kaszlnięć
 Zasady ćwiczeń efektywnego
kaszlu
• Okres pooperacyjny wczesny
– Ćwiczenia wykonywane 6-8 razy na dzień
– 1 sesja ćwiczeń - do 3 serii
– 3-4 powtórzenia w serii
• Okres pooperacyjny późny (po 3 dobie)
– Ćwiczenia wykonywane 3 razy dziennie
 Ćwiczenia przeciwzakrzepowe
cel – skutecznie zapobiegać ryzyku
rozwoju pooperacyjnej zakrzepicy

• Ćwiczenia głównie części dystalnych kkd:

– zgięcia grzbietowe i podeszwowe stóp w
rytmie oddechowym
– krążenia stóp
– zgięcia i wyprost w stawach kolanowych i
biodrowych (w miarę możliwości pacjenta)
 Zasady wykonywania ćwiczeń
przeciwzakrzepowych

• Okres pooperacyjny wczesny

– Ćwiczenia wykonywane co ½ do 1 godz.
– 1 seria – 1 minuta
– 16 ruchów w ciągu 1 minuty
– uniesienie kończyny powyżej poziomu serca
najprostsza profilaktyka przeciwzakrzepowa
 Fizykoterapia
Cel – uzupełnienie i przygotowanie do kinezyterapii
• Inhalacje
– 6-30µm górne drogi oddechowe
– 2-5 µm oskrzela i oskrzeliki
– 1-2 µm pęcherzyki płucne
• Przeciwwskazania:
– Ostre stany zapalne układu oddechowego
– Gruźlica
– Niewydolność oddechowa
– Niewydolność krążeniowa znacznego stopnia
• Technika
– 5 oddechów/minutę
– Na szczycie wdechu 3-5s do nawet 25s przerwa
– 3 razy dziennie przez 15 minut
– Łączone z efektywnym kaszlem
 Fizykoterapia
• UV i IR
• Diatermia krótkofalowa
• Galwanizacja, jonoforeza,
pr.diadynamiczne
• Ultradźwięki (blizny, astma oskrzelowa i
nieżyt oskrzeli)
 Masaż
• Technika oklepywania
• Aquavibron i inne urządzenia – masaż
wibracyjny
• Masaż pneumatyczny
 Okres przedoperacyjny
Czynniki ryzyka:
• Wiek
• Otyłość
• Styl życia (papierosy)
• Inne schorzenia
 Okres przedoperacyjny
• Cele rehabilitacji
– Zapobieganie zjawisku hipokinezy
– Nauka ćwiczeń stosowanych po operacji
– Normalizacja zaburzeń czynności ukł.krążenia
i oddechowego
 Okres przedoperacyjny
Fizjoterapeuta ocenia stan pacjenta:
• Choroba i inne współistniejące
• Zdjęcie klatki piersiowej
• Czynność układu oddechoego
• Wydolność układów oddechowego i krążenia
• Ruchomość w stawach obręczy barkowej i
kręgosłupa
• Postawa i budowa pacjenta
• Siła mięśni oddechowych oraz kkd
 Okres przedoperacyjny
Nauka ćwiczeń:
• Stosowanych po operacji (oddechowe, efektywnego
kaszlu, przeciwzakrzepowe, stabilizacja rany
pooperacyjnej, samoobsługa)
• Ogólnie usprawniających
• Kondycyjnych
• Normalizujące zaburzoną czynność układów
 Okres pooperacyjny
rehabilitacja wczesna
• Zapobieganie powikłaniom płucnym

• Zapobieganie zakrzepicy żył głębokich

• Powrót sprawności – jak największa

samodzielność pacjenta
 Okres pooperacyjny
rehabilitacja wczesna
• Pozycja pacjenta w łóżku półsiedząca lub
siedząca z podparciem pod plecy
• Ćwiczenia oddechowe
• Ćwiczenia skutecznego kaszlu
• Ćwiczenia skutecznego kaszlu w pozycjach
drenażowych
• Ćwiczenia przeciwzakrzepowe (1000
różnych ruchów kkd na dobę!!!)
• Pionizacja 1-2 doba (zapaść ortostatyczna)
 Okres pooperacyjny
rehabilitacja wczesna cd.
• Ćwiczenia ogólnie usprawniające i trening
wytrzymałościowy (do 3-5 doby):
– Pozycja leżąca lub stojąca
– Od kilku do kilkunastu minut
– Liczba powtórzeń 5-7 razy w 2-3 seriach
– Ćwiczenia kkd i kkg oraz tułowia
Przeciwwskazania temperatura ciała powyżej
37,50C (nie dotyczy ćwiczeń oddechowych i
efektywnego kaszlu)
 Odleżyny - profilaktyka
• Zmiana pozycji co 2 godziny
• Materace pneumatyczne, wodne, itp.
• Podkładki i poduszki wodne, emulsyjne i
zmiennociśnieniowe
• Naturalne futra
• Higiena – sucha pościel, mycie, kremy (ale nie
puder)
• Właściwe odżywianie (dieta lekkostrawna,
białko, wit.C, żelazo i cynk) i nawadnianie
chorego (około 2,5 l/dobę)
• Systematyczna i codzienna rehabilitacja
 Torakochirurgia
• Psychoterapia
• Ćwiczenia oddechowe – tor przeponowy
• Stabilizacja rany
• Efektywny kaszel – wspomaganie oklepywaniem:
– pozycja „woźnicy”
– głoska „r”
– Oddychanie przez rurkę (powrót powietrza wdychanego)
– Ucisk palcami na tchawicę
– Ucisk przepony przez terapeutę
• Inhalacje
• Pionizacja – hipotonia ortostatyczna
• Ćwiczenia ogólnousprawniające – obręcz barkowa
 Chirurgia jamy brzusznej
• Ćwiczenia oddechowe torem piersiowym
• Po resekcji pęcherzyka żółciowego, stanów zapalnych
otrzewnej i plastyki przepuklin – tor piersiowy i
przeponowy
• Efektywny kaszel – nauka przed zabiegiem
• Ćwiczenia mm brzucha sterowane górą lub dołem już w
pierwszej dobie pooperacyjnej – rola psychoterapii
• Zmiana pozycji z leżącej na siedzącą – przy użyciu
drabinki – ryzyko przepukliny w obrębie rany
pooperacyjnej
• Pionizacja już w 1 dobie pooperacyjnej (decyzja lekarza)
• Zwracamy uwagę na postawę pacjenta – pozycja
zgięciowa, „ochronna”
 Plastyka przepuklin
• Oddychanie torem przeponowym
• Konieczna stabilizacja podczas kaszlu
• Opaski z bandaża elastycznego
uciskające okolicę operowaną, ale tylko
podczas ćwiczeń ogólnych
• Zmiana pozycji – drabinka, obciążenie kkg