A.

GIÅÏI THIÃÛU CHUNG VÃÖ BAÍO VÃÛ ÂÆÅÌNG DÁY

Phæång phaïp vaì chuíng loaûi thiãút bë baío vãû caïc âæåìng dáy (ÂZ) taíi âiãûn phuû
thuäüc vaìo ráút nhiãöu yãúu täú nhæ: ÂZ trãn khäng hay ÂZ caïp, chiãöu daìi ÂZ, phæång
thæïc näúi âáút cuía hãû thäúng, cäng suáút truyãön taíi vaì vë trê cuía ÂZ trong cáúu hçnh cuía hãû
thäúng, cáúp âiãûn aïp cuía ÂZ...
I. PHÁN LOAÛI CAÏC ÂÆÅÌNG DÁY.
Hiãûn nay coï nhiãöu caïch âãø phán loaûi caïc ÂZ, theo cáúp âiãûn aïp ngæåìi ta coï thãø
phán biãût:
− ÂZ haû aïp (low voltage: LV) tæång æïng våïi cáúp âiãûn aïp U < 1 kV.
− ÂZ trung aïp (medium voltage: MV): 1 kV ≤ U ≤ 35 kV.
− ÂZ cao aïp (high voltage: HV): 60 kV ≤ U ≤ 220 kV.
− ÂZ siãu cao aïp (extra high voltage: EHV): 330 kV ≤ U ≤ 1000 kV.
− ÂZ cæûc cao aïp (ultra high voltage: UHV): U > 1000 kV.
Thäng thæåìng caïc ÂZ coï cáúp âiãûn aïp danh âënh tæì 110 kV tråí lãn âæåüc goüi laì
ÂZ truyãön taíi vaì dæåïi 110 kV tråí xuäúng goüi laì ÂZ phán phäúi.
Theo caïch bäú trê ÂZ coï: ÂZ trãn khäng (overhead line), ÂZ caïp (cable line),
ÂZ âån (single line), ÂZ keïp (double line)...
II. CAÏC DAÛNG SÆÛ CÄÚ VAÌ BAÍO VÃÛ ÂÃØ BAÍO VÃÛ ÂÆÅÌNG DÁY TAÍI ÂIÃÛN.
Nhæîng sæû cäú thæåìng gàûp âäúi våïi ÂZ taíi âiãûn laì ngàõn maûch (mäüt pha hoàûc
nhiãöu pha), chaûm âáút mäüt pha (trong læåïi âiãûn coï trung tênh caïch âáút hoàûc näúi âáút qua
cuäün dáûp häö quang), quaï âiãûn aïp (khê quyãøn hoàûc näüi bäü), âæït dáy vaì quaï taíi.
Âãø chäúng caïc daûng ngàõn maûch trong læåïi haû aïp thæåìng ngæåìi ta duìng cáöu chaíy
(fuse) hoàûc aptomat .
Âãø baío vãû caïc ÂZ trung aïp chäúng ngàõn maûch, ngæåìi ta duìng caïc loaûi baío vãû:
− Quaï doìng càõt nhanh hoàûc coï thåìi gian våïi âàûc tênh thåìi gian âäüc láûp hoàûc
phuû thuäüc.
− Quaï doìng coï hæåïng.
− Baío vãû khoaíng caïch.
− Baío vãû so lãûch sæí duûng caïp chuyãn duìng.
Âäúi våïi ÂZ cao aïp vaì siãu cao aïp, ngæåìi ta thæåìng duìng caïc baío vãû:
− So lãûch doìng âiãûn.
− Baío vãû khoaíng caïch.
− So saïnh biãn âäü, so saïnh pha.
− So saïnh hæåïng cäng suáút hoàûc doìng âiãûn.
Sau âáy chuïng ta seî âi xeït cuû thãø caïc baío vãû thæåìng âæåüc duìng âãø baío vãû ÂZ
trong hãû thäúng âiãûn.
B. CAÏC LOAÛI BAÍO VÃÛ THÆÅÌNG DUÌNG ÂÃØ BAÍO VÃÛ ÂÆÅÌNG DÁY
I. BAÍO VÃÛ QUAÏ DOÌNG
I.1. Baío vãû quaï doìng coï thåìi gian (51):
Baío vãû quaï doìng coï thãø laìm viãûc theo âàûc tênh thåìi gian âäüc láûp (âæåìng 1)
hoàûc phuû thuäüc (âæåìng 2) hoàûc häùn håüp (âæåìng 3;4). Thåìi gian laìm viãûc cuía baío vãû
coï âàûc tênh thåìi gian âäüc láûp khäng phuû thuäüc vaìo trë säú doìng ngàõn maûch hay vë trê
ngàõn maûch,û coìn âäúi våïi baío vãû coï âàûc tênh thåìi gian phuû thuäüc thç thåìi gian taïc âäüng
tè lãû nghëch våïi doìng âiãûn chaûy qua baío vãû, doìng ngàõn maûch caìng låïn thç thåìi gian taïc
âäüng caìng beï.

114
 I.1.1. Baío vãû quaï doìng våïi âàûc t
tuyãún thåìi gian âäüc láûp: (4)
Æu âiãøm cuía daûng baío vãû naìy laì
caïch tênh toaïn vaì caìi âàût cuía baío vãû
khaï âån giaín vaì dãù aïp duûng. Thåìi gian
âàût cuía caïc baío vãû phaíi âæåüc phäúi håüp
våïi nhau sao cho coï thãø càõt ngàõn maûch (3)
mäüt caïch nhanh nháút maì váùn âaím baío
âæåüc tênh choün loüc cuía caïc baío vãû. (1)
Hiãûn nay thæåìng duìng 3 phæång
phaïp phäúi håüp giæîa caïc baío vãû quaï (2)
doìng liãön kãö laì phæång phaïp theo thåìi
0 IKÂ I
gian, theo doìng âiãûn vaì phæång phaïp
häùn håüp giæîa thåìi gian vaì doìng âiãûn. Hçnh 4.1: Âàûc tênh thåìi gian cuía baío vãû quaï doìng
âäüc láûp (1), phuû thuäüc (2) vaì häùn håüp (3, 4)
I.1.1.1. Phäúi håüp caïc baío vãû
theo thåìi gian:
Âáy laì phæång phaïp phäø biãún nháút thæåìng âæåüc âãö cáûp trong caïc taìi liãûu baío
vãû råle hiãûn haình. Nguyãn tàõc phäúi håüp naìy laì nguyãn tàõc báûc thang, nghéa laì choün
thåìi gian cuía baío vãû sao cho låïn hån mäüt khoaíng thåìi gian an toaìn ∆t so våïi thåìi gian
taïc âäüng låïn nháút cuía cáúp baío vãû liãön kãö træåïc noï (tênh tæì phêa phuû taíi vãö nguäön).
tn = t(n-1)max + ∆t (4-1)
Trong âoï:
− tn: thåìi gian âàût cuía cáúp baío vãû thæï n âang xeït.
− t(n-1)max: thåìi gian taïc âäüng cæûc âaûi cuía caïc baío vãû cuía cáúp baío vãû âæïng træåïc
noï (thæï n).
− ∆t: báûc choün loüc vãö thåìi gian âæåüc xaïc âënh båíi cäng thæïc:
∆t = ER.10-2.[t(n-1)max + tn] + tMC(n-1) + tdp
≈ 2.10-2.ER.t(n-1)max + tMC (n-1) + tqt + tdp (4-2)
Våïi:
− ER: sai säú thåìi gian tæång âäúi cuía chæïc nàng quaï doìng cáúp âang xeït (coï thãø
gáy taïc âäüng såïm hån) vaì cáúp baío vãû træåïc (keïo daìi thåìi gian taïc âäüng cuía baío vãû),
âäúi våïi råle säú thæåìng ER = ( 3 ÷ 5)% tuyì tæìng råle.
− tMC (n-1): thåìi gian càõt cuía maïy càõt cáúp baío vãû træåïc, thæåìng coï giaï trë láúy
bàòng (0,1 ÷ 0,2) sec âäúi våïi MC khäng khê, (0,06 ÷ 0,08) sec våïi MC chán khäng vaì
(0,04 ÷ 0,05) sec våïi MC khê SF6.
− tqt: thåìi gian sai säú do quaïn tênh khiãún cho råle váùn åí traûng thaïi taïc âäüng
màûc duì ngàõn maûch âaî bë càõt, våïi råle säú tqt thæåìng nhoí hån 0,05 sec.
− tdp: thåìi gian dæû phoìng.
Âäúi våïi råle âiãûn cå báûc choün loüc vãö thåìi gian ∆t thæåìng âæåüc choün bàòng 0,5
sec, råle ténh khoaíng 0,4 sec coìn âäúi våïi råle säú ∆t = (0,2 ÷ 0,3) sec tuìy theo loaûi maïy
càõt âæåüc sæí duûng.
Giaï trë doìng âiãûn khåíi âäüng cuía baío vãû IKÂB trong træåìng håüp naìy âæåüc xaïc
âënh båíi:

115
 K at .K mm .I lv max
I KÂB = (4-3)
K tv
Trong âoï:
− Kat: hãû säú an toaìn âãø âaím baío cho baío vãû khäng càõt nháöm khi coï ngàõn
maûch ngoaìi do sai säú khi tênh doìng ngàõn maûch (kãø âãún âæåìng cong sai säú 10% cuía BI
vaì 20% do täøng tråí nguäön bë biãún âäüng).
− Kmm: hãû säú måí maïy, coï thãø láúy Kmm= (1.5 ÷ 2,5).
− Ktv: hãû säú tråí vãö cuía chæïc nàng baío vãû quaï doìng, coï thãø láúy trong khoaíng
(0,85 ÷ 0,95). Såí dé phaíi sæí duûng hãû säú Ktv åí âáy xuáút phaït tæì yãu cáöu âaím baío sæû laìm
viãûc äøn âënh cuía baío vãû khi coï caïc nhiãùu loaûn ngàõn (hiãûn tæåüng tæû måí maïy cuía caïc
âäüng cå sau khi TÂL âoïng thaình cäng) trong hãû thäúng maì baío vãû khäng âæåüc taïc
âäüng.
Giaï trë doìng khåíi âäüng cuía baío vãû cáön phaíi thoaí maîn âiãöu kiãûn:
Ilvmax < IKÂB < IN min (4-4)
Våïi:
− Ilv max: doìng âiãûn cæûc âaûi qua âäúi tæåüng âæåüc baío vãû, thæåìng xaïc âënh trong
chãú âäü cæûc âaûi cuía hãû thäúng, thäng thæåìng:
Ilv max = (1,05 ÷ 1,2).Iâm (4-5)
Trong træåìng håüp khäng thoaí maîn âiãöu kiãûn (4-4) thç phaíi sæí duûng baío vãû quaï
doìng coï kiãøm tra aïp.
− IN min: doìng ngàõn maûch nhoí nháút khi ngàõn maûch trong vuìng baío vãû.
Khi yãu cáöu phaíi caìi âàût giaï trë doìng khåíi âäüng cho råle, giaï trë naìy seî âæåüc
tênh theo cäng thæïc:
( 3)
K sâ .I KÂB
I KÂR = (4-6)
nI
Trong âoï:
− nI: tyí säú biãún âäøi cuía BI.
I (R3)
− K (3)
sâ : hãû säú så âäö, phuû thuäüc vaìo caïch màõc så âäö BI ( 3)
K sâ = . Âäúi våïi
I (T3)
( 3)
så âäö sao hoaìn toaìn hoàûc sao khuyãút thç K sâ = 1 , coìn så âäö säú 8 thç K sâ
(3)
= 3.
I.1.1.2. Phäúi håüp caïc baío vãû theo doìng âiãûn:
Thäng thæåìng ngàõn maûch caìng gáön nguäön thç doìng ngàõn maûch caìng låïn vaì
doìng ngàõn maûch naìy seî giaím dáön khi vë trê âiãøm ngàõn maûch caìng xa nguäön. Yãu cáöu
âàût ra åí âáy laì phaíi phäúi håüp caïc baío vãû taïc âäüng theo doìng ngàõn maûch sao cho råle åí
gáön âiãøm ngàõn maûch nháút seî taïc âäüng càõt maïy càõt maì thåìi gian taïc âäüng giæîa caïc baío
vãû váùn choün theo âàûc tênh thåìi gian âäüc láûp. Nhæåüc âiãøm cuía phæång phaïp naìy laì cáön
phaíi biãút cäng suáút ngàõn maûch cuía nguäön vaì täøng tråí ÂZ giæîa hai âáöu ÂZ âàût råle maì
ta cáön phaíi phäúi håüp âãø âaím baío tênh choün loüc. Âäü chênh xaïc cuía baío vãû coï thãø seî
khäng âaím baío âäúi våïi caïc ÂZ gáön nguäön coï cäng suáút ngàõn maûch biãún âäüng maûnh
hoàûc ngàõn maûch qua täøng tråí coï giaï trë låïn. Do nhæîng nhæåüc âiãøm trãn maì phæång
phaïp phäúi håüp theo doìng âiãûn thæåìng sæí duûng âãø baío vãû caïc ÂZ coï cäng suáút nguäön
êt biãún âäüng vaì cho mäüt daûng ngàõn maûch.

116
 Phæång phaïp naìy tênh theo doìng ngàõn maûch pha vaì læûa choün giaï trë âàût cuía baío
vãû sao cho råle åí gáön âiãøm sæû cäú nháút seî taïc âäüng. Giaí sæí xeït ngàõn maûch 3 pha N(3)
taûi âiãøm N2 trãn hçnh 4.3, giaï trë doìng ngàõn maûch taûi N2 âæåüc xaïc âënh theo cäng
thæïc:
c.U nguäön
I N2 = (4-7)
3(Z nguäön + Z AB )
Trong âoï:
− Unguäön: âiãûn aïp dáy cuía nguäön.
− c: hãû säú thay âäøi âiãûn aïp nguäön, coï thãø láúy c = 1,1.
− Znguäön: täøng tråí nguäön, âæåüc xaïc âënh bàòng:
U 2nguäön
Z nguäön = (4-8)
S NM
våïi SNM laì cäng suáút ngàõn maûch cuía nguäön.

HT A 51 B 51 C 51 D 51
Znguäön ZAB ZBC ZCD
PT
1 2 3 4
N2 N1
5 7 8 9
t
t3
t2 ∆t
t1 ∆t

Vuìng chãút l
Hçnh 4.3: Âàûc tuyãún thåìi gian cuía baío vãû quaï doìng trong læåïi âiãûn hçnh
tia cho træåìng håüp phäúi håüp theo doìng âiãûn

Chuïng ta nháûn tháúy caïc doìng ngàõn maûch phêa sau âiãøm N2 (tênh vãö phêa taíi) seî
coï giaï trë nhoí hån IN2(boí qua træåìng håüp ngàõn maûch qua mäüt täøng tråí låïn) do âoï giaï
trë âàût cuía doìng âiãûn cho baío vãû âàût taûi A coï thãø choün låïn hån doìng IN2. Trong træåìng
håüp täøng quaït, giaï trë cuía doìng âiãûn åí cáúp thæï n (tênh vãö phêa phuû taíi) choün theo
phæång phaïp phäúi håüp doìng âiãûn seî âæåüc tênh theo cäng thæïc:
K at .c.U nguäön
I KÂn = m
(4-9)
3(Z nguäön max + ∑ Z ( n −1)
n =1

Trong âoï:
m
− ∑ Z ( n −1) : täøng tråí ÂZ tênh tæì nguäön âãún cáúp baío vãû thæï (n -1).
n =1
− m: säú cáúp baío vãû cuía toaìn ÂZ.

117
 − Kat = (1,1 ÷ 1,3): hãû säú an toaìn âãø âaím baío khäng càõt nháöm khi coï ngàõn
maûch ngoaìi do sai säú tênh doìng ngàõn maûch (kãø âãún âæåìng cong sai säú 10% cuía BI vaì
20% do täøng tråí nguäön bë biãún âäüng).
Chuïng ta tháúy do coï hãû säú an toaìn Kat > 1 nãn baío vãû seî täön taûi vuìng chãút khi
xaíy ra ngàõn maûch taûi caïc thanh goïp. Æu âiãøm cuía phæång phaïp naìy laì ngàõn maûch
caìng gáön nguäön thç thåìi gian càõt ngàõn maûch caìng nhoí.
I.1.2. Baío vãû quaï doìng cæûc âaûi våïi âàûc tuyãún thåìi gian phuû thuäüc:
Baío vãû quaï doìng coï âàûc tuyãún thåìi gian âäüc láûp trong nhiãöu træåìng håüp khoï
thæûc hiãûn âæåüc khaí nàng phäúi håüp våïi caïc baío vãû liãön kãö maì váùn âaím baío âæåüc tênh
taïc âäüng nhanh cuía baío vãû. Mäüt trong nhæîng phæång phaïp khàõc phuûc laì ngæåìi ta sæí
duûng baío vãû quaï doìng våïi âàûc tuyãún thåìi gian phuû thuäüc. Hiãûn nay caïc phæång thæïc
tênh toaïn chènh âënh råle quaï doìng säú våïi âàûc tênh thåìi gian phuû thuäüc do âa daûng vãö
chuíng loaûi vaì tiãu chuáøn nãn trãn thæûc tãú váùn chæa âæåüc thäúng nháút vãö màût lyï thuyãút
âiãöu naìy gáy khoï khàn cho viãûc tháøm kãú vaì kiãøm âënh caïc giaï trë âàût.

HT A 51 B 51 C 51 D 51
Znguäön ZAB ZBC ZCD

1 N1 2 N2 3 4 PT

5 6 7 8 9
t BV2
BV1 t6
∆t BV3
∆t ∆t BV4
t5
t7 t9
t8
l
Hçnh 4.4: Phäúi håüp âàûc tuyãún thåìi gian cuía baío vãû quaï doìng trong
læåïi âiãûn hçnh tia cho træåìng håüp âàûc tuyãún phuû thuäüc
Råle quaï doìng våïi âàûc tuyãún thåìi gian phuû thuäüc âæåüc sæí duûng cho caïc ÂZ coï
doìng sæû cäú biãún thiãn maûnh khi thay âäøi vë trê ngàõn maûch. Trong træåìng håüp naìy nãúu
sæí duûng âàûc tuyãún âäüc láûp thç nhiãöu khi khäng âaøm baío caïc âiãöu kiãûn kyî thuáût: thåìi
gian càõt sæû cäú, äøn âënh cuía hãû thäúng... Hiãûn nay ngæåìi ta coï xu hæåïng aïp duûng chæïc
nàng baío vãû quaï doìng våïi âàûc tuyãún thåìi gian phuû thuäüc nhæ mäüt baío vãû thäng
thæåìng thay thãú cho caïc råle coï âàûc tuyãún âäüc láûp.
Âäúi våïi caïc råle quaï doìng coï âàûc tuyãún thåìi gian phuû thuäüc coï giåïi haûn loaûi
âiãûn cå cuía Liãn Xä (cuî) khäng coï caïc âæåìng âàûc tuyãún tiãu chuáøn thäúng nháút, noï
thay âäøi theo caïc råle. Trong táút caí caïc råle quaï doìng säú hiãûn nay cuía SIEMENS,
ALSTOM, SEL, ABB..., âãöu têch håüp caí hai âàûc tuyãún âäüc láûp vaì phuû thuäüc. Giaï trë
âàût doìng phuû thuäüc thåìi gian coï thãø âæåüc xaïc âënh bàòng mäüt trong ba caïch sau:
− Dæåïi daûng caïc baíng giaï trë säú “doìng - thåìi gian”.
− Dæåïi daûng caïc âäö thë logarit cå säú 10 (lg).
− Dæåïi daûng caïc cäng thæïc âaûi säú.
Hiãûn nay trãn thæûc tãú täön taûi nhiãöu tiãu chuáøn âæåìng cong âàûc tuyãún thåìi gian
phuû thuäüc cuía baío vãû quaï doìng säú nhæ: tiãu chuáøn cuía Uyí ban kyî thuáût âiãûn quäúc tãú
(IEC), cuía Viãûn kyî thuáût âiãûn-âiãûn tæí Myî (IEEC), Viãûn tiãu chuáøn quäúc gia Hoa Kyì
(ANSI)..., trong âoï tiãu chuáøn IEC (IEC255-3) thæåìng âæåüc sæí duûng nháút. Tiãu chuáøn
IEC255-3 bao gäöm caïc hoü âàûc tuyãún coï âäü däúc khaïc nhau: âäü däúc chuáøn (IEC255-

118
3A), ráút däúc (IEC255-3B), cæûc däúc (IEC255-3C). Trong træåìng håüp chung, cäng thæïc
xaïc âënh thåìi gian taïc âäüng vaì tråí vãö cuía caïc hoü âæåìng cong nhæ sau:
K K
t tâ = TD n ; t tv = TD 2 1 (4-10)
m −1 m −1
Trong âoï:
− ttâ, ttv: tæång æïng laì thåìi gian taïc âäüng vaì thåìi gian tråí vãö cuía baío vãû æïng
våïi bäüi säú doìng m.
I
Giaï trë m âæåüc xaïc âënh bàòng cäng thæïc: m = N
I KÂB
våïi IN: giaï trë doìng ngàõn maûch chaûy qua baío vãû.
IKÂB: doìng âiãûn khåíi âäüng cuía baío vãû âæåüc xaïc âënh theo giaï trë doìng âiãûn taíi, coï
thãø tênh theo biãøu thæïc:
Pdd
I KÂB = (1,1 ÷ 1,5) (4-11)
3.U. cos ϕ
Trong âoï:
− Pdd: laì cäng suáút taïc duûng danh âënh cuía taíi chaûy qua âäúi tæåüng âæåüc baío
vãû.
− U: âiãûn aïp dáy danh âënh cuía læåïi âiãûn.
− TD: hãû säú thåìi gian (Time Dial) cuía mäùi âæåìng cong trong bäü âæåìng cong
tiãu chuáøn vaì laì giaï trë âàût khi ta choün âæåìng cong âoï trong bäü nhåï cuía råle.
− K, K1, n: caïc giaï trë phuû thuäüc vaìo loaûi âæåìng cong âàûc tuyãún coï âäü däúc
khaïc nhau. Vê duû tæång æïng våïi caïc tiãu chuáøn ta coï caïc giaï trë sau: IEC255-3A: K =
0,14, K1 = - 1,08, n = 0,02; IEC255-3B: K = 13,5, K1 = - 13,5, n = 1; IEC255-3B: K
= 80, K1 = - 80, n = 2.
Dæåïi âáy seî giåïi thiãûu mäüt säú âæåìng cong âàûc tuyãún theo tiãu chuáøn IEC255:
− Âæåìng cong däúc chuáøn SIT (standard inverse time): hçnh 4.5.
0,14 1,08
t tâ = TD 0,02 ; t tv = −TD 2 (4-12)
m −1 m −1
− Âæåìng cong ráút däúc VIT (very inverse time) IEC255-3B: hçnh 4.6
13,5 13,5
t tâ = TD ; t tv = −TD 2 (4-13)
m −1 m −1
- Âæåìng cong cæûc däúc EIT ttâ
(extremely inverse time): hçnh 4.7 (sec)
80 100
t tâ = TD 2 ;
m −1
80
t tâ = −TD 2 (4-14)
m −1 10
Cáön chuï yï laì caïc hãû säú thåìi gian
âàût TD thæåìng chè dao âäüng trong
khoaíng (0,05 ÷ 3), trãn âäö thë caïc âàûc TD
tuyãún âæåüc cho våïi giaï trë TD bàòng 1
0,9
(0,1 ÷ 1). Ngoaìi ra tiãu chuáøn IEC255 1 0,8
coìn coï caïc hoü âàûc tuyãún khaïc nhæ hoü 0,7
0,6
âæåìng cong siãu däúc UIT, âæåìng cong 0,5
0,4
0,03 0,3
0,2
119 1 5 10 (m) 0,1

Hçnh 4.5: Âæåìng cong däúc chuáøn

(SIT) theo tiãu chuáøn IEC255-3A
taïc âäüng nhanh ST (short time)...
nhæng êt âæåüc sæí duûng.
ttâ
ttâ (sec)
(sec)
100
100

10

10

1
TD TD
1 1
0,9 0,9
1 0,8 0,1 0,8
0,7 0,7
0,6 0,6
0,5 0,5
0,4 0,4
0,1 0,3 0,3
0,2 0,2
1 10 (m)0,1 1 5 10 (m)
Hçnh 4.6: Âæåìng cong ráút däúc (VIT) Hçnh 4.7: Âæåìng cong cæûc däúc
theo tiãu chuáøn IEC255-3B (EIT) theo tiãu chuáøn IEC255-3C
I.2. Baío vãû quaï doìng càõt nhanh (50):
Chuïng ta nháûn tháúy ràòng âäúi våïi baío vãû quaï doìng thäng thæåìng caìng gáön
nguäön thåìi gian càõt ngàõn maûch caìng låïn, thæûc tãú cho tháúy ngàõn maûch gáön nguäön
thæåìng thç mæïc âäü nguy hiãøm cao hån vaì cáön loaûi træì caìng nhanh caìng täút. Âãø baío vãû
caïc ÂZ trong træåìng håüp naìy ngæåìi ta duìng baío vãû quaï doìng càõt nhanh (50), baío vãû
càõt nhanh coï khaí nàng laìm viãûc choün loüc trong læåïi coï cáúu hçnh báút kç våïi mäüt nguäön
(hçnh 4.8) hay nhiãöu nguäön (hçnh 4.9) cung cáúp. Æu âiãøm cuía noï laì coï thãø caïch ly
nhanh sæû cäú våïi cäng suáút ngàõn maûch låïn åí gáön nguäön. Tuy nhiãn vuìng baío vãû khäng
bao truìm âæåüc hoaìn toaìn ÂZ cáön baío vãû, âáy chênh laì nhæåüc âiãøm låïn nháút cuía loaûi
baío vãû naìy.
Âãø âaím baío tênh choün loüc, giaï trë âàût cuía baío vãû quaï doìng càõt nhanh phaíi âæåüc
choün sao cho låïn hån doìng ngàõn maûch cæûc âaûi (åí âáy laì doìng ngàõn maûch 3 pha træûc
tiãúp) âi qua chäù âàût råle khi coï ngàõn maûch åí ngoaìi vuìng baío vãû. Sau âáy chuïng ta seî
âi tênh toaïn giaï trë âàût cuía baío vãû cho mäüt säú maûng âiãûn thæåìng gàûp.
I.2.1. Maûng âiãûn hçnh tia mäüt nguäön cung cáúp:
Âäúi våïi maûng âiãûn hçnh tia mäüt nguäön cung cáúp (hçnh 4.8), giaï trë doìng âiãûn
khåíi âäüng cuía baío vãû âàût taûi thanh goïp A âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc:
A
I KÂ 50 = Kat.INngoaìi max (4-15)

120
Trong âoï:
− Kat: hãû säú an toaìn, tênh âãún aính hæåíng cuía caïc sai säú do tênh toaïn ngàõn
maûch, do cáúu taûo cuía råle, thaình pháön khäng chu kç trong doìng ngàõn maûch vaì cuía caïc
biãún doìng. Våïi råle âiãûn cå Kat = (1,2 ÷ 1,3), coìn våïi råle säú Kat = 1,15.
− INngoaìi max: doìng ngàõn maûch 3 pha træûc tiãúp låïn nháút qua baío vãû khi ngàõn
ngoaìi vuìng baío vãû. ÅÍ âáy laì doìng ngàõn maûch 3 pha træûc tiãúp taûi thanh goïp B.

A 50 B
HT

1
N
2
I
I(3)N = f(l)
Iâàût 50

lCN

Hçnh 4.8: Baío vãû doìng âiãûn càõt nhanh ÂZ

mäüt nguäön cung cáúp

121
 I.2.2. ÂZ coï hai nguäön cung cáúp:
Xeït ÂZ coï hai nguäön cung cáúp nhæ hçnh 4.9, âãø âaím baío cho baío vãû 1 (âàût taûi
thanh goïp A) vaì baío vãû 2 (âàût taûi thanh goïp B) taïc âäüng âuïng thç giaï trë doìng âiãûn
A B
khåíi âäüng cuía hai baío vãû naìy ( I KÂ 50 , I KÂ 50 ) phaíi âæåüc choün theo âiãöu kiãûn:

50 = I KÂ 50 = K at .Max{I Nngoaìi max ; I Nngoaìi max }

A B A B
I KÂ (4-16)
Trong âoï:
− I ANngoaìi max : giaï trë doìng ngàõn maûch låïn nháút khi ngàõn maûch 3 pha træûc tiãúp
taûi thanh goïp B do nguäön HT1 cung cáúp.
− I BNngoaìi max : giaï trë doìng ngàõn maûch låïn nháút khi ngàõn maûch 3 pha træûc tiãúp
taûi thanh goïp A do nguäön HT2 cung cáúp.

A B
HT1 50 50 HT2

N1 N2

I(3)NA = f(l)

IAKÂ
I(3)NB = f(l)
I B I ANngoaìi max
Nngoaìi max
lCNA
lCNB

Hçnh 4.9: Baío vãû doìng âiãûn càõt nhanh ÂZ coï hai nguäön cung cáúp
Nhæåüc âiãøm cuía caïch choün doìng âiãûn âàût trong træåìng håüp naìy laì khi coï sæû
chãnh lãûch cäng suáút khaï låïn giæîa hai nguäön A vaì B thç vuìng taïc âäüng cuía baío vãû âàût
åí nguäön coï cäng suáút beï hån seî bë thu heûp laûi ráút beï tháûm chê coï thãø tiãún tåïi 0. Âãø
khàõc phuûc ngæåìi ta coï thãø sæí duûng råle doìng càõt nhanh coï hæåïng âàût åí phêa nguäön coï
cäng suáút beï hån (hçnh 4.10). Khi âoï chuïng ta coï thãø choün giaï trë doìng âiãûn âàût cuía
baío vãû quaï doìng càõt nhanh nhæ sau:
50 = K at .I Nngoaìi max
A A
I KÂ (4-17)

I BKÂ50 = K at .I BNngoaìi max (4-18)

Tæì hçnh 4.10 chuïng ta tháúy chiãöu daìi vuìng càõt nhanh cuía baío vãû âàût taûi thanh
goïp B âaî âæåüc måí räüng ra ráút nhiãöu. Baío vãû càõt nhanh laì baío vãû coï tênh choün loüc
tuyãût âäúi nghéa laì noï chè taïc âäüng khi xaíy ra ngàõn maûch trong vuìng maì noï baío vãû nãn
khi tênh toaïn giaï trë doìng âiãûn khåíi âäüng, trong biãøu thæïc khäng coï màût cuía hãû säú tråí
vãö Ktv.
Vãö lyï thuyãút, thåìi gian taïc âäüng cuía baío vãû quaï doìng càõt nhanh coï thãø bàòng 0
sec. Tuy nhiãn trãn thæûc tãú âãø ngàn chàûn baío vãû coï thãø laìm viãûc sai khi coï seït âaïnh
vaìo ÂZ gáy ngàõn maûch taûm thåìi do van chäúng seït hoaût âäüng hoàûc khi âoúng MBA
khäng taíi (doìng tæì hoaï khäng taíi cuía MBA coï thãø væåüt quaï trë säú âàût cuía baío vãû càõt
nhanh) hoàûc trong caïc chãú âäü nhiãùu loaûn thaình pháön soïng haìi khaïc våïi soïng haìi coï

122
táön säú 50Hz låïn, thäng thæåìng ngæåìi ta cho baío vãû laìm viãûc våïi thåìi gian trãù khoaíng
(0,05 ÷ 0,08) sec âäúi våïi råle cå vaì (0,03 ÷ 0,05) sec våïi råle säú.
A B
HT1 50 50 HT2

N1 N2

A
I âàû t 50
B
I âàû (3)
t 50 I NB = f(l)
B I ANngoaìi max
I Nngoaìi max
lCNA l
lCNB

Hçnh 4.10: Baío vãû doìng âiãûn càõt nhanh coï hæåïng ÂZ coï hai
nguäön cung cáúp
Do vuìng taïc âäüng cuía baío vãû quaï doìng càõt nhanh khäng bao truìm âæåüc hoaìn
toaìn ÂZ cáön baío vãû nãn noï khäng thãø laìm baío vãû chênh hoàûc baío vãû duy nháút. Trong
mäüt säú træåìng håüp, vê duû trong maûng hçnh tia cung cáúp cho mäüt MBA (hçnh 4.11a)
laìm viãûc håüp bäü (ÂZ-MBA), coï thãø duìng baío vãû quaï doìng càõt nhanh âãø baío vãû toaìn
bäü chiãöu daìi ÂZ nãúu ta cho noï taïc âäüng khi coï sæû cäú bãn trong MBA. Doìng âiãûn âàût
cuía baío vãû âæåüc choün theo doìng ngàõn maûch ba pha cæûc âaûi khi ngàõn maûch sau MBA
(hçnh 4.11a). Âäúi våïi råle quaï doìng càõt nhanh säú coï têch håüp caí chæïc nàng cuía baío vãû
quaï doìng thäng thæåìng (khi âoï ngæåìi ta goüi chæïc nàng càõt nhanh laì ngæåîng cao coìn
chæïc nàng quaï doìng thäng thæåìng laì ngæåîng tháúp) nãn coï thãø phäúi håüp hai chæïc nàng
naìy âãø baío vãû cho ÂZ nhæ hçnh 4.11b.

HT MBA HT N

N
INM INM
t
Iâàût
Iâàût
tCN
INngoaìi max
l l
Hçnh 4.11: Baío vãû quaï doìng càõt nhanh cho så âäö håüp bäü ÂZ-MBA (a)
vaì kãút håüp våïi chæïc nàng baío vãû quaï doìng thäng thæåìng theo thåìi gian
phuû thuäüc (b) trong råle säú

123
 Trãn thæûc tãú baío vãû quaï doìng càõt nhanh coï thãø kãút håüp våïi caïc thiãút bë tæû âäüng
âoïng làûp laûi TÂL âãø væìa coï thãø càõt nhanh sæû cäú væìa tàng khaí nàng tæû âäüng hoaï trong
hãû thäúng âiãûn, âaím baío yãu cáöu cung cáúp âiãûn.
Mäüt nhæåüc âiãøm cå baín khaïc cuía baío vãû quaï doìng càõt nhanh laì noï khäng aïp
duûng âæåüc nãúu doìng sæû cäú qua baío vãû khi coï ngàõn maûch åí âáöu ÂZ phêa nguäön (vê duû
nguäön HT1 trãn hçnh 4.9 trong chãú âäü cæûc tiãøu nhoí hån doìng sæû cäú khi ngàõn maûch åí
cuäúi ÂZ trong chãú âäü cæûc âaûi, nghéa laì: I N min < I N max . Khi âoï ta coï:
1 2

I N 1 max I N 1 min I N 2 max

≈ < (4-19)
I N 2 max I N 2 min I N 2 min
Âiãöu naìy coï nghéa laì baío vãû khäng aïp duûng âæåüc nãúu tyí säú doìng ngàõn maûch
khi coï sæû cäú åí hai âáöu ÂZ trong chãú âäü cæûc âaûi nhoí hån tyí säú doìng åí âáöu xa nguäön
trong chãú âäü cæûc âaûi (æïng våïi Znguäön max) vaì chãú âäü cæûc tiãøu, tæïc laì:
Nhæ váûy, khi nguäön âiãûn hãû thäúng biãún âäüng maûnh hay coï dao âäüng âiãûn låïn
trong hãû thäúng do ngàõn maûch ngoaìi, baío vãû quaï doìng càõt nhanh hoàûc seî khäng thãø taïc
âäüng hoàûc seî taïc âäüng khäng choün loüc tuyì theo giaï trë caìi âàût cuía noï trong chãú âäü laìm
viãûc naìo. Trong træåìng håüp ÂZ quaï ngàõn, nãúu giaï trë doìng âiãûn khåíi âäüng IKÂ 50 theo
cäng thæïc (4-15) låïn hån doìng ngàõn maûch cæûc âaûi trong ÂZ, tæïc laì:
I N1 max ≤ I KÂ = K at .I Nngoaìi max (4-20)
våïi I N1 max laì doìng ngàõn maûch cæûc âaûi taûi N1 do nguäön HT1 cung cáúp khi coï ngàõn
maûch ba pha trãn thanh goïp A.
Khi âoï chæïc nàng quaï doìng càõt nhanh seî khäng baío vãû âæåüc ÂZ. Nhæ váûy khi
sæí duûng cáúp càõt nhanh cáön kiãøm tra âiãöu kiãûn (4-19), nãúu khäng thoaí maîn âiãöu kiãûn
trãn thç chè nãn âàût cáúp quaï doìng ngæåîng tháúp (quaï doìng thäng thæåìng) våïi âàûc tênh
thåìi gian phuû thuäüc. Viãûc aïp duûng caïc cäng thæïc trãn coìn phuû thuäüc vaìo ÂZ âæåüc
cung cáúp tæì mäüt hay hai nguäön vaì baío vãû thuäüc loaûi coï hæåïng hay vä hæåïng. Nãúu
giæîa hai nguäön cung cáúp (hçnh 4.9) ngoaìi ÂZ liãn laûc chênh coìn coï ÂZ liãn laûc phuû
khaïc (maûch voìng) thç sau khi baío vãû mäüt âáöu âaî taïc âäüng càõt maïy càõt, doìng ngàõn
maûch qua baío vãû åí âáöu coìn laûi coï thãø tàng lãn vaì baío vãû seî taïc âäüng, nghéa laì vuìng
taïc âäüng cuía baío vãû càõt nhanh åí âáöu naìy coï thãø âæåüc måí räüng ra (hiãûn tæåüng khåíi
âäüng khäng âäöng thåìi).
I.3. Baío vãû quaï doìng coï kiãøm tra aïp:
Trong nhiãöu træåìng håüp baío vãû quaï HT BI
doìng coï thåìi gian coï thãø khäng âuí âäü nhaûy 52
vç doìng laìm viãûc cæûc âaûi chaûy qua pháön tæí
âæåüc baío vãû coï trë säú quaï låïn, chàóng haûn 51
TG
khi taïch maûch voìng cuía læåïi âiãûn, càõt mäüt BU & 2
säú ÂZ hoàûc MBA laìm viãûc song song, khi 27
xaíy ra quaï taíi... Trong mäüt säú læåïi âiãûn coï
nguäön cäng suáút ngàõn maûch yãúu, nãúu xaïc Hçnh 4.12: Baío vãû quaï doìng coï kiãøm tra aïp
âënh giaï trë doìng âiãûn khåíi âäüng cho baío
vãû theo cäng thæïc:
K .K .I
I KÂB = at mm lv max (4-21)
K tv

124
nhiãöu khi khäng thãø âaím baío âiãöu kiãûn vãö âäü nhaûy. Khi âoï âãø náng cao âäü nhaûy cuía
baío vãû quaï doìng coï thåìi gian âäöng thåìi âaím baío cho baío vãû coï thãø phán biãût âæåüc
ngàõn maûch vaì quaï taíi ngæåìi ta thãm vaìo baío vãû bäü pháûn khoaï âiãûn aïp tháúp (hçnh
4.12).
Bäü pháûn khoaï âiãûn aïp sæí duûng råle âiãûn aïp giaím 27 seî phäúi håüp våïi bäü pháûn
quaï doìng 51 theo lägic “VAÌ”. Khi coï ngàõn maûch, doìng âiãûn chaûy qua chäù âàût baío vãû
tàng cao âäöng thåìi âiãûn aïp taûi thanh goïp bë giaím tháúp laìm cho âáöu ra cuía bäü täøng håüp
“VAÌ” coï tên hiãûu, baío vãû seî taïc âäüng. Coìn khi quaï taíi, doìng âiãûn chaûy qua âäúi tæåüng
âæåüc baío vãû coï thãø giaï trë taïc âäüng cuía råle tuy nhiãn giaï trë âiãûn aïp taûi thanh goïp âàût
baío vãû giaím khäng låïn do âoï råle âiãûn aïp giaím 27 khäng taïc âäüng, baío vãû seî khäng
taïc âäüng. Nhæ váûy khi duìng baío vãû quaï doìng coï kiãøm tra aïp, doìng âiãûn khåíi âäüng
cho baío vãû âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc:
K .I
I KÂB = at lv max (4-22)
K tv
roî raìng khi âoï âäü nhaûy cuía baío vãû âaî tàng lãn do trong biãøu thæïc IKÂB khäng coìn hãû
säú Kmm
Âiãûn aïp khåíi âäüng cuía bäü khoaï âiãûn aïp tháúp UKÂR< choün theo âiãöu kiãûn:
U N max U
< U KÂRU < < lv min (4-23)
nU nU
Trong âoï:
− Ulvmin: âiãûn aïp laìm viãûc täúi thiãøu cho pheïp taûi chäù âàût baío vãû.
− UNmax: âiãûn aïp dæ låïn nháút taûi chäù âàût baío vãû khi coï ngàõn maûch åí cuäúi vuìng
baío vãû cuía baío vãû quaï doìng.
− nU: tyí säú biãún âäøi cuía maïy biãún âiãûn aïp BU.
Thåìi gian laìm viãûc cuía baío vãû quaï doìng coï kiãøm tra aïp choün nhæ âäúi våïi baío
vãû quaï doìng thäng thæåìng.
I.4. Baío vãû quaï doìng coï hæåïng 67:
Âäúi våïi mäüt säú cáúu hçnh læåïi âiãûn nhæ maûng voìng, maûnh hçnh tia coï nhiãöu
nguäön cung cáúp..., baío vãû quaï doìng âiãûn våïi thåìi gian laìm viãûc choün theo nguyãn tàõc
báûc thang khäng âaím baío âæåüc tênh choün loüc hoàûc thåìi gian taïc âäüng cuía caïc baío vãû
gáön nguäön quaï låïn khäng cho pheïp. Âãø khàõc phuûc ngæåìi ta duìng baío vãû quaï doìng coï
hæåïng. Thæûc cháút âáy cuîng laì mäüt baío vãû quaï doìng thäng thæåìng nhæng coï thãm bäü
pháûn âënh hæåïng cäng suáút âãø phaït hiãûn chiãöu cäng suáút qua âäúi tæåüng âæåüc baío vãû.
Baío vãû seî taïc âäüng khi doìng âiãûn qua baío vãû låïn hån doìng âiãûn khåíi âäüng IKÂ vaì
hæåïng cäng suáút ngàõn maûch âi tæì thanh goïp vaìo âæåìng dáy. Så âäö nguyãn lyï cuía baío
vãû quaï doìng coï hæåïng âæåüc trçnh baìy trãn hçnh 4.13a.
Ngaìy nay háöu hãút caïc råle quaï doìng coï hæåïng säú âæåüc têch håüp thãm nhiãöu
chæïc nàng nhæ: chæïc nàng càõt nhanh, quaï doìng våïi âàûc tuyãún thåìi gian âäüc láûp vaì phuû
thuäüc, nhåì âoï mäüt säú råle quaï doìng coï hæåïng coï caí tênh choün loüc tuyãût âäúi vaì tæång
âäúi, nghéa laì coï thãø væìa âaím baío chæïc nàng càõt nhanh væìa âoïng vai troì nhæ mäüt baío
vãû dæû træî. Mäüt trong nhæîng råle væìa nãu trãn laì råle quaï doìng coï hæåïng ba cáúp taïc
âäüng. Âãø hiãøu roî hån vãö loaûi råle naìy chuïng ta seî âi phán têch choün thåìi gian laìm viãûc
vaì doìng âiãûn khåíi âäüng cuía baío vãû quaï doìng coï hæåïng ba cáúp taïc âäüng cho mäüt säú
maûng âiãûn âiãøn hçnh trong hãû thäúng âiãûn.
I.4.1. Maûng âiãûn hçnh tia coï hai nguäön cung cáúp:
Chuïng ta seî xeït tæìng cáúp taïc âäüng cho så âäö maûng âiãûn hçnh 4.13.

125
 I.4.1.1. Baío vãû quaï doìng coï hæåïng cáúp I:
Baío vãû doìng âiãûn coï hæåïng cáúp I laìm viãûc nhæ mäüt baío vãû quaï doìng càõt nhanh
coï hæåïng, do âoï doìng âiãûn khåíi âäüng IKÂ 67 cuía baío vãû råle cho cáúp naìy âæåüc xaïc
âënh theo cäng thæïc:
IKÂ 67 = Kat.INngoaìi max (4- 24)
Vç baío vãû cáúp I coï tênh choün loüc tuyãût âäúi nãn thåìi gian taïc âäüng cuía baío vãû
(tIâàût) coï thãø choün 0 sec. Tuy nhiãn âãø traïnh træåìng håüp baío vãû coï thãø taïc âäüng nháöm
khi coï seït âaïnh vaìo ÂZ gáy ngàõn maûch taûm thåìi hoàûc ngàõn maûch ngoaìi vuìng baío vãû
coï xung doìng låïn ngæåìi ta cho baío vãû taïc âäüng coï thåìi gian trãù khoaíng (0,01 ÷ 0,05)
sec.
I.4.1.2. Baío vãû quaï doìng coï hæåïng cáúp II:
Vuìng baío vãû cáúp II âoïng vai troì dæû træî cho baío vãû cáúp I. Doìng âiãûn âàût cuía
råle IIIâàût âæåüc choün theo sæû phäúi håüp våïi doìng khåíi âäüng cáúp I cuía baío vãû kãú tiãúp
(liãön kãö) thäng qua hãû säú phán doìng Kpd.
HT1 A 1 B
2 3
C
4 5 6
D HT2

7 8 9 10 11
t1
∆t t3
∆t t10 t5
t8
t7 t9 ∆t t
11

t8
∆t t7 t9 t11
t10
t2 ∆t t4
∆t t6

Hçnh 4.13: Phäúi håüp thåìi gian caïc baío vãû quaï doìng coï hæåïng theo âàûc
tuyãún thåìi gian âäüc láûp cho træåìng håüp ÂZ coï hai nguäön cung cáúp.
Xeït baío vãû 1 âàût taûi thanh goïp A. Doìng âiãûn khåíi âäüng cáúp II cuía baío vãû taûi
thanh goïp A âæåüc choün phuû thuäüc vaìo sæû phán bäú doìng âiãûn taûi thanh goïp B.
Træåìng håüp taûi thanh goïp B coï reî nhaïnh, doìng âiãûn khåíi âäüng cáúp II cuía baío
vãû 1 xaïc âënh theo cäng thæïc:
I IIKÂ 67 = K at .K pd .I NT (4-25)
Trong âoï:
− Kpd: hãû säú phán doìng.
− INT: doìng ngàõn maûch khi ngàõn maûch sau MBA taûi nhaïnh reî thanh goïp B.

Træåìng håüp taûi thanh goïp B coï nguäön cäng suáút näúi vaìo, doìng âiãûn khåíi âäüng
luïc âoï âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc:
I IIKÂ 67 = K at .K pdF .I KÂ
I
( 3) (4-26)

126
 I
våïi I âàû t ( 3) : doìng âiãûn âàût cáúp I cuía baío vãû 3 taûi thanh goïp B; KpdF: hãû säú phán doìng do
nguäön maïy phaït näúi vaìo thanh goïp B cung cáúp.

Thåìi gian taïc âäüng cáúp II âæåüc choün theo âiãöu kiãûn:
tBVi = t âàûtBVi + ∆t
II I
t âàû (4-27)
Thäng thæåìng thåìi gian âàût cáúp II baío vãû âæåüc choün trong khoaíng (0,3 ÷ 0,5)
sec.
I.4.1.3. Baío vãû quaï doìng coï hæåïng cáúp III:
Thæûc cháút åí vuìng naìy baío vãû laìm viãûc nhæ mäüt baío vãû quaï doìng cæûc âaûi coï
hæåïng dæû træî cho cáúp I vaì cáúp II. Doìng âiãûn khåíi âäüng cáúp baío vãû naìy âæåüc choün
theo cäng thæïc:
K at .K mm .I lv max
KÂ 67 =
I III (4-28)
K tv
Våïi maûng âiãûn hçnh 4.13. Âãø choün thåìi gian laìm viãûc cuía vuìng baío vãû cáúp III,
theo hæåïng taïc âäüng chuïng ta chia ra laìm hai nhoïm:
− Nhoïm 1: gäöm caïc baío vãû coï hæåïng taïc âäüng tæì traïi sang phaíi: 1, 3, 5.
− Nhoïm 2: gäöm caïc baío vãû coï hæåïng taïc âäüng tæì phaíi sang traïi: 2, 4, 6.Thåìi
gian laìm viãûc cuía mäùi nhoïm âæåüc choün theo nguyãn tàõc báûc thang giäúng nhæ våïi mäüt
baío vãû quaï doìng thäng thæåìng, nghéa laì thåìi gian laìm viãûc cuía baío vãû thæï n âæåüc xaïc
âënh theo cäng thæïc (4-1).
t âàûIIIt = t ( n −1) max + ∆t (4-29)
Trong âoï:
− t âàû III
tn : thåìi gian âàût cuía baío vãû thæï n âang xeït.
− t(n-1) max: thåìi gian laìm viãûc låïn nháút cuía caïc baío vãû liãön kãö træåïcbaío vãû âang
xeït.
− ∆t: báûc choün loüc vãö thåìi gian, våïi råle säú ∆t = (0,2 ÷ 0,3) sec.
Âäúi våïi råle säú thæåìng têch håüp caí hai chæïc nàng cuía quaï doìng coï thåìi gian
âäüc láûp vaì phuû thuäüc nãn tuyì vaìo tæìng træåìng håüp vaì tæìng chãú âäü váûn haình maì chuïng
ta sæí duûng mäüt trong hai hoàûc kãút håüp caí hai âàûc tuyãún trãn cho håüp lyï. Trãn hçnh
4.13 trçnh baìy phæång aïn phäúi håüp thåìi gian taïc âäüng cáúp III cho caïc baío vãû theo âàûc
tuyãún thåìi gian âäüc láûp.
I.4.2. Maûng âiãûn voìng coï mäüt nguäön cung cáúp:
Âäúi våïi maûng âiãûn voìng mäüt nguäön cung cáúp (hçnh 4.14) chuïng ta choün thåìi
gian cho baío vãû nhæ våïi maûng hçnh tia hai nguäön cung cáúp, nhæng åí âáy thåìi gian taïc
âäüng cuía baío vãû 2 vaì 5 (t2, t5) khäng cáön phaíi phäúi håüp thåìi gian våïi báút kç baío vãû
khaïc vç khi ngàõn maûch åí nhaïnh nguäön (nhaïnh 7) thç khäng coï doìng ngàõn maûch chaûy
trong maûch voìng.
Doìng âiãûn khåíi âäüng cuía baío vãû trong træåìng håüp naìy phaíi phäúi håüp våïi nhau
giæîa caïc baío vãû cuìng hæåïng âãø traïnh træåìng håüp baío vãû coï thãø taïc âäüng nháöm. Vê duû
våïi maûng âiãûn hçnh 4.14, doìng âiãûn khåíi âäüng cuía caïc baío vãû phaíi thoaí maîn âiãöu
kiãûn:
Iâàût 1 > Iâàût 3 > Iâàût 5
Iâàût 6 > Iâàût 4 > Iâàût 2 (4-30)

127
 Khi ngàõn maûch xaíy ra gáön
thanh goïp nguäön thç coï thãø xaíy ra 8 9
hiãûn tæåüng khåíi âäüng khäng âäöng 2 3
thåìi, hiãûn tæåüng naìy seî laìm cho thåìi
gian càõt sæû cäú tàng lãn. Vç baío vãû sæí
duûng bäü pháûn âënh hæåïng cäng suáút 1
HT N1
nãn täön taûi “vuìng chãút” maì khi ngàõn
7 N2
maûch taûi âoï giaï trë âiãûn aïp âæa vaìo
baío vãû tháúp hån ngæåîng âiãûn khåíi 6
âäüng täúi thiãøu vaì khi âoï baío vãû seî
khäng thãø taïc âäüng. Khi tênh toaïn
doìng âiãûn khåíi âäüng cho baío vãû 5 4
trong maûng voìng phaíi chuï yï âãún caïc
11 10
træåìng håüp khi coï báút kç mäüt maïy
càõt naìo måí, maûng seî tråí thaình så âäö
hçnh tia mäüt nguäön cung cáúp, luïc âoï Hçnh 4.14: Baío vãû quaï doìng coï hæåïng cho
sæû phán bäú cäng suáút trong maûng seî maûng âiãûn voìng mäüt nguäön cung cáúp
khaïc vaì baío vãû coï thãø taïc âäüng
nháöm.
I.4.3. Âæåìng dáy song song: 51 67
Khi caïc baío vãû âæåüc trang bë A B
bäü pháûn âënh hæåïng cäng suáút våïi 1 2
HT
chiãöu taïc âäüng æïng våïi luäöng cäng N1 5
suáút âi tæì thanh goïp vaìo ÂZ thç PT
khäng cáön phäúi håüp thåìi gian taïc 3 4
âäüng giæîa baío vãû 2 vaì 4 våïi baío vãû 5
N2
(hçnh 4.15), vç khi ngàõn maûch trãn 51 67
ÂZ D3 (âiãøm N3) caïc baío vãû 2 vaì 4 t1 = t3
khäng laìm viãûc. Trong træåìng håüp
∆t t5
naìy baío vãû 1 vaì 3 seî phäúi håüp thåìi
gian træûc tiãúp våïi baío vãû 5: t2 = t4 l
t1 = t3 = t5 + ∆t (4-31)
Chè cáön âàût bäü âënh hæåïng cäng suáú Hçnh 4.15:
t cho baíBaí o vãû2 quaï
o vãû vaì 4,doìthåì
ng icoïgian
hæåïtaï
ngccho
âäünÂZ keïap
g cuí
vaì phäú i håü p thåì i gian cho
baío vãû 2 vaì 4 coï thãø choün nhoí tuyì yï (nhæng yãu cáöu t2, t4 phaíi nhoí hån t1 vaì t3).caï c baí o vãû
Doìng âiãûn khåíi âäüng cuía caïc baío vãû âæåüc choün phaíi âaøm baío sao cho khi càõt
mäüt ÂZ thç doìng âiãûn laìm viãûc låïn nháút qua caïc baío vãû cuía ÂZ coìn laûi khäng laìm
baío vãû taïc âäüng, nghéa laì:
IKÂ > Ilv max
hay IKÂ = Kat.Ilv max (4-32)
Trong âoï:
− Ilvmax: doìng âiãûn laìm viãûc låïn nháút qua baío vãû khi chè váûn haình mäüt nhaïnh
ÂZ song song.
− Kat: hãû säú an toaìn, Kat = 1,2 ÷ 1,3.
I.5. Baío vãû quaï doìng chaûm âáút (50/51N):
Âäü låïn cuía doìng chaûm âáút phuû thuäüc vaìo chãú âäü laìm viãûc cuía âiãøm trung tênh
hãû thäúng âiãûn. Trong læåïi âiãûn coï trung tênh caïch âiãûn våïi âáút, doìng chaûn âáút thæåìng
khäng væåüt quaï vaìi chuûc ampe (thæåìng ≤ 30 A). Coìn trong læåïi coï âiãøm trung tênh

128
näúi âáút qua cuäün dáûp häö quang (cuäün Peterson), doìng chaûm âáút âæåüc giaím âi ráút
nhiãöu. Sæû nguy hiãøm cuía tçnh traûng chaûm âáút cuía læåïi coï trung tênh caïch âáút hoàûc näúi
âáút qua cuäün dáûp häö quang laì âiãûn aïp åí hai pha coìn laûi khäng chaûm âáút tàng lãn bàòng
âiãûn aïp dáy vaì coï thãø chuyãøn thaình sæû cäú ngàõn maûch nhiãöu pha taûi nhæîng chäù coï váún
âãö vãö caïch âiãûn trãn ÂZ. Tuy nhiãn åí læåïi naìy khi xaíy ra chaûm âáút ngæåìi ta váùn cho
pheïp váûn haình nhæng baío vãû phaíi baïo tên hiãûu âãø nhán viãn váûn haình tçm biãûn phaïp
khàõc phuûc. Vç doìng chaûm âáút cuía maûng coï trung tênh caïch âáút hoàûc näúi âáút qua cuäün
dáûp häö quang coï giaï trë khaï nhoí nãn âoìi hoíi baío vãû doìng thæï tæû khäng phaíi coï âäü
nhaûy khaï cao.
Trong hãû thäúng coï trung tênh træûc tiãúp näúi âáút, khi xaíy ra chaûm âáút mäüt pha
cuîng chênh laì ngàõn maûch mäüt pha, doìng thæï tæû khäng (TTK) pháön låïn âãún tæì âiãøm
trung tênh cuía hai traûm åí hai âáöu ÂZ, coìn tæì caïc traûm khaïc thç khaï beï. Âiãöu naìy cho
pheïp âaím baío sæû phäúi håüp täút theo doìng cuía baío vãû TTK. Caïc baío vãû trong træåìng
håüp naìy thæåìng âæåüc phäúi håüp theo nguyãn tàõc phán cáúp nhæ âäúi våïi baío vãû quaï doìng
pha.
Trong råle säú täön taûi ba daûng så âäö sæí duûng biãún doìng âäúi våïi baío vãû quaï doìng
chäúng sæû cäú chaûm âáút. Âoï laì caïc biãún doìng pha màõc theo så âäö täøng ba pha, biãún
doìng TTK cho baío vãû chäúng doìng chaûm âáút låïn vaì biãún doìng TTK coï âäü nhaûy cao.
Så âäö thæï nháút thæåìng duìng cho læåïi coï trung tênh näúi âáút træûc tiãúp hay qua
täøng tråí tháúp, khi doìng chaûm âáút qua caïc pha coï giaï trë låïn nãn goüi laì baío vãû doìng
TTK cho læåïi coï doìng cháûm âáút låïn. Khi âoï råle thæåìng âæåüc näúi våïi täøng caïc doìng
pha tæì ba biãún doìng riãng biãût nãn coï âäü chênh xaïc tháúp.
Baío vãû duìng biãún doìng TTK thæåìng âæåüc sæí duûng cho moüi træåìng håüp coï sæû
cäú chaûm âáút, âàûc biãût sæí duûng trong caïc læåïi coï doìng chaûm âáút beï (læåïi coï trung tênh
caïch âáút hoàûc näúi âáút qua cuäün dáûp häö quang).
Biãún doìng TTK âäü nhaûy cao phaït hiãûn doìng chaûm âáút thæåìng coï giaï trë danh
âënh nhoí hån nhiãöu so våïi biãún doìng TTK cho baío vãû coï doìng chaûm âáút låïn vaì âæåüc
näúi våïi råle säú theo caïc âáöu vaìo riãng biãût.
Trong råle säú ngoaìi caïc biãún doìng ngæåìi ta coï thãø sæí duûng thãm caïc biãún âiãûn
aïp våïi caïc så âäö khaïc nhau. Så âäö biãún âiãûn aïp kiãøu Y0-Y0 thæåìng âãø xaïc âënh chiãöu
cäng suáút cuía doìng ngàõn maûch duìng trong baío vãû coï hæåïng. Coìn så âäö tam giaïc håí laì
âãø xaïc âënh âiãûn aïp TTK, noï thæåìng laìm viãûc kãút håüp våïi chæïc nàng quaï doìng chaûm
âáút âäü nhaûy cao trong læåïi coï trung tênh caïch âáút hoàûc näúi âáút qua mäüt täøng tråí.
Doìng TTK (I0) chè coï thãø chaûy tæì âiãøm trung tênh näúi âáút cuía MBA phêa
nguäön tåïi âiãøm coï sæû cäú chaûm âáút. Giaï trë cuía doìng chaûm âáút coï thãø xaïc âënh theo
biãøu thæïc:
E
I0 = (4-33)
Z 0 + Z1 + Z 2
våïi: Z0, Z1, Z2: tæång æïng laì täøng tråí TTK, thæï tæû thuáûn (TTT) vaì thæï tæû nghëch (TTN)
nhçn tæì âiãøm sæû cäú.
Vç doìng TTK khäng thãø âi qua cuäün tam giaïc cuía MBA nãn viãûc phäúi håüp
giæîa caïc baío vãû theo doìng TTK seî âån giaín hån ráút nhiãöu so våïi quaï doìng pha. Nãúu
choün doìng âiãûn khåíi âäüng khäng chênh xaïc thç baío vãû quaï doìng TTK coï thãø taïc âäüng
nháöm nãúu sæí duûng så âäö màõc song song caïc biãún doìng pha do sæû khäng âäöng nháút
cuía chuïng, noï cuîng coï thãø càõt nháöm nãúu maûch biãún doìng bë âæït.
ÅÍ Viãût Nam, træåïc âáy læåïi coï trung tênh caïch âáút thæåìng laì læåïi phán phäúi
trung aïp nhoí hån 35 kV nhæng våïi viãûc âæa læåïi 22 kV coï trung tênh näúi âáút træûc tiãúp

129
vaìo váûn haình seî laìm cho caïc loaûi baío vãû chäúng chaûm âáút åí læåïi naìy seî âa daûng hån.
Tuy nhiãn trong caïc råle säú hiãûn nay caïc chæïc nàng baío vãû naìy âaî âæåüc têch håüp sàôn
nãn khäng gáy khoï khàn cho viãûc sæí duûng.
Trong caïc så âäö baío vãû ÂZ cao aïp tæì 110 kV tråí lãn duìng råle âiãûn cå vaì råle
ténh cuía Liãn Xä cuî, ngæåìi ta hay sæí duûng baío vãû quaï doìng TTK bäún cáúp våïi âàûc
tuyãún thåìi gian âäüc láûp nhæ mäüt baío vãû chênh.
Trong âoï:
− Cáúp I laì cáúp ngæåîng cao càõt nhanh, âæåüc xaïc âënh theo âiãöu kiãûn chaûm âáút
åí cuäúi ÂZ hay chãú âäü khäng toaìn pha cuía maïy càõt ÂZ âang baío vãû.
− Cáúp II vaì III laì cáúp ngæåîng cao coï thåìi gian, xaïc âënh theo âiãöu kiãûn phäúi
håüp våïi cáúp mäüt cuía ÂZ lán cáûn, theo doìng chaûm âáút sau MBA hoàûc theo chãú âäü
khäng toaìn pha cuía maïy càõt ÂZ lán cáûn cuîng nhæ caïc âiãöu kiãûn báút thæåìng khaïc nhæ
dao âäüng âiãûn, sæû khäng âäöng bäü...
− Cáúp IV laì cáúp ngæåîng tháúp coï thåìi gian xaïc âënh theo âiãöu kiãûn doìng khäng
cán bàòng trong dáy trung tênh BI khi coï ngàõn maûch ba pha sau MBA hay åí cáúp âiãûn
aïp tháúp MBA tæû ngáùu.
Viãûc sæí duûng nhiãöu cáúp baío vãû TTK theo træåìng phaïi Liãn Xä cuî nhæ trãn xuáút
phaït tæì mäüt thæûc tãú laì trong så âäö baío vãû khäng coï kiãøu âàûc tuyãún phuû thuäüc våïi thåìi
gian taïc âäüng khaïc nhau cho caïc doìng chaûm âáút khaïc nhau. Do váûy, kiãøu bäún cáúp seî
cho âàûc tuyãún daûng báûc thang coï cháút læåüng baío vãû täút hån so våïi loaûi hai cáúp âàûc
tuyãún âäüc láûp, nhæng váùn khäng âaût âæåüc cháút læåüng nhæ cuía loaûi baío vãû quaï doìng
TTK våïi âàûc tuyãún phuû thuäüc. Màût khaïc, do trong caïc baío vãû ÂZ åí råle säú thæåìng coï
keìm theo chæïc nàng phaït hiãûn caïc sæû cäú chaûm âáút nãn baío vãû quaï doìng TTK bäún cáúp
chè âoïng vai troì nhæ baío vãû dæû phoìng hoàûc coï thãø thay noï bàòng mäüt baío vãû quaï doìng
TTK hai ngæåîng.
Chæïc nàng quaï doìng chaûm âáút trong råle säú thæåìng coï hai ngæåîng laì ngæåîng
cao vaì ngæåîng tháúp. Ngæåîng cao càõt nhanh thæåìng âæåüc xaïc âënh tæång tæû nhæ caïc
råle cäø âiãøn. Âãø giaím thiãøu xaïc xuáút càõt nháöm do caïc cæûc maïy càõt khäng âäöng thåìi,
ngæåìi ta thæåìng giåïi haûn thåìi gian taïc âäüng cuía cáúp càõt nhanh khoaíng dæåïi hai chu kyì
táön säú cäng nghiãûp âäúi våïi caïc maïy càõt mäüt pha. Coìn cáúp ngæåîng tháúp cuîng coï thãø coï
daûng âàûc tuyãún âäüc láûp hay phuû thuäüc, trong âoï nãn sæí duûng loaûi âàûc tuyãún thæï hai âãø
tàng khaí nàng baío vãû. Khi sæí duûng chæïc nàng quaï doìng chäúng chaûm âáút trong råle
säú, ta cáön phaíi phán biãût hai loaûi baío vãû våïi caïc giaï trë âàût âæåüc xaïc âënh xuáút phaït tæì
nhæîng cå såí láûp luáûn khaïc nhau. Baío vãû quaï doìng TTK cho læåïi coï doìng chaûm âáút
låïn thæåìng âæåüc hiãûu chènh theo doìng khäng cán bàòng cæûc âaûi vaì doìng thæï tæû khäng
âi qua chäù âàût baío vãû. Coìn baío vãû doìng TTK cho læåïi coï doìng chaûm âáút beï thæåìng
xaïc âënh theo doìng âiãûn dung. Sau âáy chuïng ta seî láön læåüt xeït caïc loaûi baío vãû naìy.
I.5.1. Baío vãû quaï doìng TTK cho læåïi coï doìng chaûm âáút låïn:
I.5.1.1. Âàûc tuyãún âäüc láûp hai cáúp:
Caïc råle quaï doìng säú do coï æïng duûng âa nàng nãn thæåìng âæåüc têch håüp caí hai
cáúp baío vãû laì ngæåîng cao vaì ngæåîng tháúp. Âiãöu naìy coï thãø tháúy roî trong caïc loaûi råle
do Cháu Áu saín xuáút.
Trong chãú âäü taíi bçnh thæåìng vaì khi coï ngàõn maûch ngoaìi, trong doìng täøng ba
. . . .
pha thæï cáúp ( I ΣT = I a + I b + I c ) chaûy qua råle thæåìng chæïa thaình pháön TTK vaì doìng
khäng cán bàòng âàûc træng båíi sæû khäng âäöng nháút cuía caïc biãún doìng pha vaì do taíi báút
âäúi xæïng:

130
 . . . . . . .
. ( I A + I B + I C ) − (I µA + I µB + I µC ) 3. I 0 .
I ΣT = = − I KCBT (4-34)
nI nI
Trong âoï:
. . .
− I A , I B , I C : doìng âiãûn ba pha så cáúp chaûy qua âäúi tæåüng âæåüc baío vãû.
− nI: tè säú biãún âäøi cuía biãún doìng BI.
.
− I KCBT : doìng âiãûn khäng cán bàòng thæï cáúp, phuû thuäüc vaìo thaình pháön soïng
haìi coï trong doìng ngàõn maûch, sæû khäng âäöng nháút vaì sai säú cuía BI. Doìng khäng cán
bàòng thæï coï thãø âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc sau:
. 1 .
I KCBT = .K ân .K KCK .f i . I Nngoaìi max (4-35)
nI
− KKCK goüi laì hãû säú khäng chu kyì.
− fi: hãû säú sai säú (mæïc âäü tæì hoaï) cuía caïc biãún doìng (fi = 0,05 ÷ 0,1).
− Kân: hãû säú âäöng nháút giæîa caïc biãún doìng Kân (Kân = 0,5 ÷ 1).
.
− I Nngoaìi max : thaình pháön chu kyì cuía doìng ngàõn maûch ngoaìi låïn nháút.
1. Giaï trë âàût cuía baío vãû ngæåîng tháúp (I0>) âæåüc choün theo 3 âiãöu kiãûn sau:
I0> = Khc.(3.I0 - k.fi.I1) (4-36)
Trong âoï:
− Khc: hãû säú hiãûu chènh, Khc = (1,5 ÷ 2).
− k: hãû säú âæåüc caìi âàût trong råle säú âãø tênh âãún thaình pháön sai säú cæûc âaûi do
doìng thæï tæû thuáûn I1 qua råle trong chãú âäü taíi báút âäúi xæïng.
Doìng âiãûn âàût thæï cáúp cuía baío vãû cáön phaíi choün låïn hån doìng IKCBT noïi trãn.
2. Khäng âæåüc taïc âäüng âäúi våïi doìng laìm viãûc låïn nháút chaûy trãn ÂZ do taíi báút
âäúi xæïng, nghéa laì:
3. Phaíi taïc âäüng khi coï chaûm âáút åí cuäúi ÂZ liãön kãö våïi âäü nhaûy væìa âuí (bàòng
1,12 âäúi våïi råle säú) âãø âaím baío viãûc dæû phoìng xa. Vê duû råle âàût taûi thanh goïp (TG)
A phaíi taïc âäüng khi coï chaûm âáút mäüt pha taûi TG C (hçnh 4.16), tæïc laì giaï trë doìng
âiãûn khåíi âäüng cuía noï phaíi thoaí maîn âiãöu kiãûn:
HT A B C MBA D
3.I 0 C
≥ 1,15
I 0> A
3.I t
⇒ I 0> A ≤ 0 C (4-37) pha
1,15
Giaï trë doìng âiãûn âàût cáúp TTK
ngæåîng tháúp âæåüc choün theo giaï trë
låïn nháút thoaí maîn 3 âiãöu kiãûn trãn l
vaì thæåìng âæåüc láúy trong khoaíng
(0,2 ÷ 0,8) doìng danh âënh cuía biãún Hçnh 4.16: Phán cáúp thåìi gian taïc âäüng cuía baío
doìng. vãû quaï doìng pha vaì quaï doìng TTK.
Thåìi gian taïc âäüng tâàût åí cáúp baío vãû naìy âæåüc phäúi håüp nhæ âäúi våïi baío vãû quaï
doìng pha. Tuy nhiãn nhæ âaî noïi åí pháön âáöu, baío vãû TTK thæåìng xeït bàõt âáöu tæì MBA
coï cuäün tam giaïc hoàûc cuäün sao khäng näúi âáút, nãn baío vãû quaï doìng TTK cáúp
ngæåîng tháúp træåïc MBA (åí âáy laì traûm C hçnh 4.16) coï thãø âàût loaûi càõt nhanh. Do
váûy baío vãû TTK våïi âàûc tuyãún âäüc láûp thæåìng coï thåìi gian taïc âäüng nhoí hån so våïi

131
baío vãû quaï doìng pha âàût trãn cuìng mäüt traûm, tuy váûy âiãöu naìy coï thãø seî khäng âuïng
âäúi våïi MBA tæû ngáùu.
Giaï trë âàût doìng ngæåîng cao (I0>>) âæåüc choün theo caïc âiãöu kiãûn sau:
1. Theo âiãöu kiãûn doìng TTK cæûc âaûi khi coï chaûm âáút ngoaìi vuìng baío vãû:
I0>> = Khc.3.I0ngoaìi max (4-38)
Hãû säú hiãûu chènh Khc âæåüc cho bàòng (1,15 ÷ 1,2) âäúi våïi råle säú.
2. Theo âiãöu kiãûn khäng toaìn pha (KTP) taûm thåìi do maïy càõt âoïng maûch
khäng âäöng nhëp hay do trçnh tæû TÂL mäüt pha cuía baío vãû trãn ÂZ âang xeït:
I0>> = Khc.3.I0KTP (4-39)
Våïi I0KTP laì doìng TTK cæûc âaûi qua baío vãû trong chãú âäü khäng toaìn pha.
Giaï trë doìng ngæåîng cao âæåüc choün theo giaï trë låïn nháút tæì hai âiãöu kiãûn trãn.
Thåìi gian càõt nhanh cuía baío vãû ngæåîng cao thæåìng choün bàòng 0,05 sec.
I.5.1.2. Baío vãû quaï doìng chaûm âáút ba hay bäún cáúp:
Trong mäüt säú loaûi råle theo træåìng phaïi Myî, âàûc biãût laì caïc loaûi råle baío vãû
täøng håüp ÂZ nhæ SEL-321 (SEL) hay ALPS (GE Multilin), caïc chæïc nàng baío vãû
quaï doìng TTK våïi âàûc tuyãún âäüc láûp nhæ mäüt baío vãû dæû phoìng coï thãø coï tåïi ba hay
bäún cáúp coï hæåïng. Tuy nhiãn khaïc våïi råle cuía Liãn Xä, chuïng coìn âæåüc têch håüp
thãm âàûc tênh phuû thuäüc. Âiãöu naìy cho pheïp råle baío vãû ÂZ våïi caïc thåìi gian taïc
âäüng khaïc nhau tuyì theo cáúu hçnh cuía læåïi vaì vë trê sæû cäú maì loaûi baío vãû hai cáúp våïi
thåìi gian âäüc láûp khäng thæûc hiãûn âæåüc.
Caïc cáúp I vaì IV thæåìng âæåüc choün giäúng nhæ cáúp ngæåîng cao vaì tháúp âaî âãö
cáûp åí trãn. Sau âáy chuïng ta seî xeït kyî hån caïc cáúp II vaì III laì loaûi baío vãû quaï doìng
ngæåîng cao taïc âäüng coï thåìi gian vaì chè giåïi haûn våïi daûng âàûc tuyãún âäüc láûp.
Cáúp II: doìng khåíi âäüng cáúp II cuía traûm B (hçnh 4.17) âæåüc choün theo caïc âiãöu
kiãûn sau:
1. Suy ra tæì doìng täøng ba pha qua baío vãû khi coï chaûm âáút sau MBA tæû ngáùu
cuía baío vãû liãön kãö vãö phêa taíi (åí cáúp âiãûn aïp tháúp hån), tæïc laì taûi âiãøm N1:
III0> B = Khc.3.I0N1 (4-40)
ÅÍ âáy hãû säú Khc coï thãø láúy bàòng 1,15 âäúi våïi råle säú.

132
 2. Tæì âiãöu kiãûn phäúi håüp våïi cáúp mäüt cuía baío vãû liãön kãö:
III0> B = Khc.3.I0Btt (4-41)
Trong âoï:
− Khc coï thãø láúy bàòng 1,1.
− I0Btt: doìng TTK tênh toaïn, âæåüc xaïc âënh theo doìng TTK qua råle B khi coï
chaûm âáút taûi âiãøm tênh toaïn N2 trãn ÂZ liãön kãö CD, N2 laì âiãøm maì doìng täøng ba pha
qua råle C bàòng giaï trë doìng âiãûn âàût cuía noï (hçnh 4.17).
3. Theo âiãöu kiãûn hiãûu chènh tæì doìng täøng ba pha cuía chãú âäü khäng toaìn pha
trong ÂZ liãön kãö, hay doìng KCB khi coï dao âäüng hay sæû máút âäöng bäü caïc maïy phaït
(trong træåìng håüp thåìi gian taïc âäüng cuía baío vãû låïn hån 1 sec).
Cáúp III: Âæåüc sæí duûng khi cáúp II toí ra khäng âuí âäü nhaûy (yãu cáöu Kn ≈ 1,2) khi
coï chaûm âáút mäüt âiãøm hay chaûm âáút keïp taûi caïc vë trê nhaûy caím cáúp III, âæåüc choün
giäúng nhæ cáúp II, ngoaìi ra coìn coï âiãöu kiãûn tênh toaïn theo doìng KCB trong dáy trung
tênh caïc biãún doìng khi coï ngàõn maûch ba pha sau MBA thæåìng hoàûc MBA tæû ngáùu näúi
vaìo TG cuía caïc traûm hai âáöu ÂZ âæåüc baío vãû.
HT A B C N2 D

3.IB N1

3.I0B 3.I0C
3.II 0>C

3.II 0>B 3.I0B l

Hçnh 4.17: Caïc caïch tênh vuìng II cuía baío vãû quaï
doìng TTK 4 cáúp

Thåìi gian taïc âäüng cuía baío vãû âæåüc phäúi håüp giäúng nhæ âäúi våïi baío vãû quaï
doìng pha thäng thæåìng.
I.5.1.3. Âàûc tuyãún phuû thuäüc:
Phæång phaïp phäúi håüp caïc baío vãû quaï doìng TTK theo âàûc tuyãún thåìi gian phuû
thuäüc tæång tæû nhæ âäúi våïi baío vãû quaï doìng pha. Tuy nhiãn cáön chuï yï laì âäúi våïi baío
vãû quaï doìng TTK coìn coï mäüt säú loaûi âàûc tuyãún phuû thuäüc chè coï cho baío vãû chaûm âáút
nhæ âàûc tuyãún thåìi gian taïc âäüng láu, âàûc tuyãún kiãøu RI...
I.5.2. Baío vãû quaï doìng thæï tæû khäng cho læåïi coï doìng chaûm âáút beï:
Caïc doìng âàût cuía baío vãû quaï doìng TTK cho læåïi coï doìng chaûm âáút beï thæåìng
coï giaï trë nhoí vç chuïng khäng chëu aính hæåíng cuía caïc doìng âiãûn taíi maì chëu taïc âäüng
cuía caïc doìng âiãûn dung. Âãø hiãøu roî hån vãö baín cháút cuía doìng chaûm âáút liãn quan âãún
doìng âiãûn dung, sau âáy chuïng ta seî xem xeït chãú âäü sæû cäú cuía hãû thäúng âiãûn coï trung
tênh caïch âáút khi chaûm âáút taûi mäüt âiãøm.

133
 IA A UA
EA
IB
0
90
B IA 900
EB EC 900 UB
C
UC IC
CA CB CC

Hçnh 4.18: Caïc doìng dung khaïng trong læåïi trung tênh caïch
âáút (a) vaì veïctå doìng vaì aïp (b) trong âiãöu kiãûn bçnh thæåìng
Trong læåïi âiãûn xoay chiãöu våïi chãú âäü laìm viãûc bçnh thæåìng, trãn caïc pha
ngoaìi caïc doìng taíi coìn coï caïc doìng âiãûn dung xaïc âënh båíi âiãûn dung âäúi våïi âáút
phán bäú theo doüc chiãöu daìi ÂZ. Nãúu khäng coï doìng taíi, âiãûn aïp cuía táút caí caïc âiãøm
trãn læåïi coï thãø coi laì bàòng nhau vç doìng dung khaïng naìy ráút nhoí do váûy sæû suût aïp do
chuïng gáy ra coï thãø boí qua. Khi âoï âiãûn aïp caïc pha so våïi âáút tæång æïng seî bàòng âiãûn
aïp pha UA, UB, UC vaì caïc âiãûn dung phán taïn cuía caïc pha coï thãø thay bàòng caïc âiãûn
dung táûp trung CA= CB= CC = C (hçnh 4.18a). Caïc veïctå doìng IA, IB, IC vaì aïp seî coï
daûng âäúi xæïng nhæ trãn hçnh 4.18b. Nhæ váûy, täøng caïc veïctå doìng vaì aïp seî bàòng
khäng vaì khäng coï doìng chaûy qua âáút.
Khi coï mäüt pha naìo âoï chaûm âáút, âiãûn aïp caïc pha so våïi âáút seî thay âäøi. Vê duû
khi pha A chaûm âáút træûc tiãúp, âiãûn aïp UA cuía noï seî giaím xuäúng 0, coìn âiãûn aïp hai pha
kia seî tàng lãn tåïi âiãûn aïp dáy UBA vaì UCA. Vç âiãûn aïp dáy khäng thay âäøi nãn âiãûn aïp
caïc pha B, C so våïi âáút seî tàng lãn 3 láön, coìn âiãûn aïp âiãøm trung tênh N cuía hãû
thäúng so våïi âáút seî bàòng - UA.
Doìng chaûm âáút taûi âiãøm sæû cäú khi âoï seî bàòng: (hçnh 4.19)
. (1 ) . (1 ) . (1 ) .
I D = −( I B + I C ) = 3.ω.C. U pha (4-42)
Khi tênh toaïn doìng naìy ngæåìi ta thæåìng xeït âãún âiãûn dung (C) cuía læåïi theo
âiãûn dung âån vë c (µF/km) âäúi våïi tæìng loaûi dáy dáùn, do âoï cäng thæïc (4-42) coï thãø
viãút thaình:
. (1) .
I D = 3.ω.c.l. U pha .10 −6 = a.l (4-43)
Trong âoï:
− l: täøng chiãöu daìi cuía læåïi âiãûn näúi våïi nhau træûc tiãúp khäng qua MBA (læåïi
coï cuìng cáúp âiãûn aïp).
− a=3ωCUpha10-6 vaì âiãûn dung âån vë c phuû thuäüc vaìo loaûi dáy dáùn trãn
khäng hay caïp ngáöm... thæåìng dao âäüng trong khoaíng räüng. Tuy nhiãn, khi tênh toaïn
så bäü chuïng ta coï thãø láúy giaï trë trung bçnh naìo âoï. Nãúu thay ω = 2.Π.50 rad/sec vaìo
(4-43) thç coï thãø tênh gáön âuïng:
. (1) U.l
Âäúi våïi ÂZ trãn khäng: ID = (A) (4-44)
350
. (1) U.l
Âäúi våïi ÂZ caïp: ID = (A) (4-45)
10
Våïi U laì âiãûn aïp dáy cuía læåïi âang xeït.

134
 IB(1)
Id(1)
IA(1)
A
EA IC(1)

U(1) C UA
UN(1) UB(1)
B
EB EC UC UB
C

U(1) C+ U(1) B
CA CB CC

a) b)

Hçnh 4.19: Caïc doìng dung khaïng trong læåïi trung tênh caïch
âáút (a) vaì veïctå doìng vaì aïp (b) khi coï sæû cäú chaûm âáút

Khi tênh doìng dung khaïng âãø chènh âënh giaï trë âàût cho råle cáön phaíi chuï yï laì
doìng dung khaïng cuía ÂZ âæåüc baío vãû seî chaûy quáøn bãn trong phaûm vi ÂZ naìy maì
khäng qua chäù âàût råle (hçnh 4.20). Do âoï åí caïc cäng thæïc (4-43), (4-44), (4-45),
trong giaï trë täøng âäü daìi âæåìng dáy l khäng âæåüc tênh âãún chiãöu daìi ÂZ âæåüc baío vãû.
Âiãöu naìy cuîng coï nghéa laì, nãúu xuáút tuyãún cuía MBA hay maïy phaït chè coï mäüt ÂZ thç
åí âáy khäng âæåüc pheïp âàût baío vãû quaï doìng TTK coï âäü nhaûy cao.
Âãø tênh toaïn giaï trë chènh âënh cho baío vãû TTK vê duû âæåìng dáy AB (hçnh
4.17), ta coï thãø xuáút phaït tæì doìng dung khaïng täøng cæûc tiãøu IC min cuía caïc ÂZ bãn
ngoaìi cuìng näúi vaìo traûm âàût råle khi coï chaûm âáút taûi âiãøm N1 theo cäng thæïc:
I a.(l ∑ − l AB )
I 0> = C min = (4-46)
K hc K hc
Trong âoï:
− khc = (1,2 ÷ 1,5).
− lΣ: âäü daìi täøng cuía læåïi näúi våïi nhau træûc tiãúp khäng qua MBA cung cáúp
cho TG traûm trong cáúu hçnh ngàõn nháút cuía læåïi.
Ngoaìi ra, nãúu råle laì loaûi vä hæåïng thç noï khäng âæåüc pheïp taïc âäüng khi coï
chaûm âáút ngoaìi ÂZ âæåüc baío vãû (âiãøm N2), tæïc laì khi coï doìng dung khaïng tæì hæåïng
ÂZ âæåüc baío vãû chaûy qua råle theo chiãöu ngæåüc laûi. Vç váûy giaï trë âàût cuía råle phaíi
thoaí maîn âiãöu kiãûn:
I0> = Kat.a.lAB (4-47)
3
våïi Kat = (2 ÷ 2,5).

C03 I03(1)
2

C02 I02(1)
1 N2

C01 N1
I01(1)

Hçnh 4.20: Âæåìng âi cuía caïc doìng dung khaïng khi

coï ngàõn maûch bãn trong ÂZ

135
 Nãúu âáy laì mäüt xuáút tuyãún, thç âäü daìi lAB phaíi âæåüc coi laì täøng caïc âoaûn ÂZ
cuìng cáúp âiãûn aïp vãö phêa taíi so våïi âiãøm âàût råle, khi âoï Kat coï thãø choün nhoí hån tæì
(1,5 ÷ 2). Tuy nhiãn, nãúu råle laì loaûi coï hæåïng thç khäng phaíi kiãøm tra âiãöu kiãûn (4-
47).
II. BAÍO VÃÛ SO LÃÛCH DOÌNG ÂIÃÛN (87)
II.1. Giåïi thiãûu chung:
Ngaìy nay åí Viãût Nam baío
HT1 I1S I2S HT2
vãû so lãûch doìng âiãûn khäng chè sæí
duûng âãø baío vãû maïy phaït, maïy
biãún aïp maì noï âaî âæåüc sæí duûng
khaï phäø biãún âãø baío vãû læåïi truyãön
taíi. Âãø náng cao âäü nhaûy cuía baío I1T ILV I2T
vãû so lãûch doìng âiãûn caïc haîng chãú
taûo råle säú âaî phaït minh ra loaûi
råle so lãûch doìng âiãûn coï haîm,
IH
cäüng våïi sæû phaït triãøn maûnh meî 87L
cuía hãû thäúng truyãön tên hiãûu maì
loaûi råle naìy âaî dáön khàõc phuûc Hçnh 4.21: Så âäö nguyãn lyï cuía baío vãû so
âæåüc caïc nhæåüc âiãøm cå baín cuía lãûch coï haîm
mçnh bàòng phæång phaïp so saïnh
tên hiãûu doìng âiãûn åí hai âáöu ÂZ
thäng qua caïc thiãút bë truyãön tin thay cho viãûc duìng dáy dáùn phuû. Âiãöu naìy khäng
nhæîng náng cao âäü tin cáûy maì coìn náng cao âäü nhaûy cuía baío vãû. Trãn thæûc tãú coï
nhiãöu mä hçnh så âäö nguyãn lyï cuía råle so lãûch coï haîm, mäùi haîng coï thãø âæa ra mäüt
mä hçnh khaïc nhau sao cho tæì âoï hoü coï thãø chãú taûo ra pháön cæïng vaì chæång trçnh hoaï
âæåüc caïc thuáût toaïn logic âãø caìi âàût vaìo bäü nhåï cuía råle. Trãn hçnh 4.21 trçnh baìy mäüt
trong caïc daûng så âäö nguyãn lyï cuía baío vãû so lãûch doìng âiãûn coï haîm.
ÅÍ âáy chuïng ta khäng âi sáu vaìo cáúu taûo cuía råle so lãûch doìng âiãûn maì chè tæì
nguyãn lyï laìm viãûc cuía noï chuïng ta seî æïng duûng âãø baío vãû ÂZ trong hãû thäúng âiãûn.
Tæì så âäö nguyãn lyï trãn hçnh 4.21 ta coï:
Trong chãú âäü laìm viãûc bçnh thæåìng hoàûc khi ngàõn maûch ngoaìi: Doìng âiãûn so
lãûch ISL (chênh laì doìng laìm viãûc) cuía baío vãû âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc:
. . . . .
ISL = ∆ I = I1T − I 2 T = I LV
1 . . . .
= .[(I1S − I 2S ) − (I1µ − I 2µ )]
nI
(4-48)
1 . . . .
= .(I1S − I 2S ) − I KCBT ≈ − I KCBT
nI
Doìng âiãûn haîm:
. . . 1 . . . .
I H = I1T + I 2 T = .[(I1S + I 2S ) − ( I1µ + I 2µ )] (4-49)
nI
Trong âoï:
− IKCBT: doìng khäng cán bàòng thæï cáúp BI, giaï trë cuía doìng naìy phuû thuäüc vaìo
âäü sai lãûch giæîa caïc BI vaì thaình pháön khäng chu kç trong doìng âiãûn chaûy qua âäúi

136
tæåüng âæåüc baío vãû. Doìng khäng cán bàòng thæï cáúp coï thãø âæåüc xaïc âënh theo biãøu thæïc
sau:
. .
I KCBT = K ân .K KCK .f i . I Nngoaìi max (4-50)
− I1S, I2S, I1T, I2T, I1µ, I2µ: láön læåüt laì doìng âiãûn så cáúp, thæï cáúp vaì doìng tæì hoaï
cuía BI.
− nI: hãû säú biãún âäøi cuía caïc BI.
Trong chãú âäü naìy doìng âiãûn vaìo cuäün haîm IH låïn hån doìng vaìo cuäün laìm viãûc
ILV nãn baío vãû khäng taïc âäüng (hçnh 4.22a).
Khi coï ngàõn maûch trong vuìng baío vãû:
Træåìng håüp ÂZ coï mäüt nguäön cung cáúp: giaí sæí HT2 trãn hçnh 4.21 âæåüc càõt ra.
Khi âoï:
. . 1 . .
I LV = I1S = .(I1S − I1µ ) (4- 51)
nI
Âãø baío vãû coï thãø laìm viãûc âuïng trong træåìng håüp naìy thç giaï trë doìng âiãûn khåíi
âäüng cuía baío vãû ILV phaíi choün låïn hån giaï trë doìng âiãûn haîm IH, nghéa laì:
ILV = IH/KH (4- 52)
Våïi KH laì hãû säú haîm, thæåìng choün KH = (0,2 ÷ 0,5).
Giåïi haûn dæåïi cuía hãû säú haîm âæåüc choün cho miãön coï doìng ngàõn maûch beï âãø
náng cao âäü nhaûy cuía baío vãû, coìn åí miãön coï doìng ngàõn maûch låïn thæåìng choün hãû säú
KH cao âãø ngàn chàûn baío vãû coï thãø taïc âäüng nháöm.
Træåìng håüp ÂZ coï hai nguäön cung cáúp: (hçnh 4.21)
. . . .
Doìng âiãûn I1S ngæåüc hæåïng våïi I 2S nãn I1T cuîng seî ngæåüc hæåïng våïi I 2 T . Khi
âoï:
. 1 . . . .
ISL = .[(I1S + I 2S ) − (I1µ + I 2µ )] (4-53)
nI
. 1 . . . .
IH = .[(I1S − I 2S ) − (I1µ − I 2µ )] (4-54)
nI
Nhæ váûy, trong træåìng håüp naìy doìng ISL >> IH (hçnh 4.22b) do âoï baío vãû seî
taïc âäüng.
Âäü nhaûy cuía baío vãû âæåüc xaïc IH I1T ILV
âënh theo cäng thæïc:
I
K n = N min (4-55) IH
I âàût 87 I1T ILV
Baío vãû so lãûch doìng âiãûn coï
tênh choün loüc tuyãût âäúi do âoï yãu cáöu I2T
âäü nhaûy cuía baío vãû Kn ≥ 2. Âäúi våïi
råle âiãûn cå âãø âaím baío âæåüc yãu cáöu
vãö âäü nhaûy ngæåìi ta phaíi sæí duûng caïc a) b)
biãûn phaïp nhàòm haûn chãú thaình pháön Hçnh 4.22: Âäö thë veïctå doìng âiãûn khi coï ngàõn
doìng khäng cán bàòng nhæ màõc näúi maûch ngoaìi (a) vaì trong (b) vuìng baío vãû
tiãúp våïi cuäün dáy råle mäüt âiãûn tråí

137
phuû, sæí duûng maïy biãún doìng baîo hoaì trung gian... Coìn våïi råle säú do âæåüc trang bë bäü
loüc säú coï thãø loüc nhanh âæåüc thaình pháön soïng haìi khaïc táön säú cå baín 50 Hz trong
doìng sæû cäú kãút håüp våïi chæïc nàng khoaï khi coï soïng haìi nãn råle so lãûch säú coï âäü nhaûy
khaï cao.
Nhæ âaî noïi åí trãn, baío vãû so lãûch coï tênh choün loüc tuyãût âäúi nãn thåìi gian taïc
âäüng cuía baío vãû khäng cáön phaíi phäúi håüp våïi caïc baío vãû khaïc, tæïc laì vãö nguyãn tàõc
baío vãû coï thãø taïc âäüng khäng thåìi gian.
Sau âáy chuïng ta seî xeït mäüt säú phæång aïn æïng duûng nguyãn lyï so lãûch âãø baío
vãû cho mäüt säú ÂZ trong hãû thäúng âiãûn.
II.2. Baío vãû so lãûch doüc cho ÂZ âån:
Âãø baío vãû ÂZ âån mäüt hoàûc hai nguäön cung cáúp ngæåìi ta thæåìng sæí duûng baío
vãû so lãûch doüc coï haîm. Tæì nguyãn lyï so lãûch chuïng ta nháûn tháúy: âãø coï thãø so saïnh
doìng âiãûn åí hai âáöu ÂZ thç ngoaìi ÂZ truyãön taíi chênh ra phaíi bäú trê thãm ÂZ dáùn phuû
âãø truyãön tên hiãûu doìng âiãûn giæîa hai âáöu ÂZ cho baío vãû so lãûch doüc. Ngaìy nay, âäúi
våïi råle säú ngæåìi ta thæåìng thay thãú dáy dáùn phuû bàòng viãûc truyãön tên hiãûu thäng qua
âæåìng dáy thäng tin, âiãöu naìy khäng nhæîng náng cao âäü tin cáûy, âäü nhaûy cuía baío vãû
maì coìn tàng khaí nàng tæû âäüng hoaï trong hãû thäúng âiãûn âàûc biãût laì khi hãû thäúng
SCADA âæåüc âæa vaìo sæí duûng. Trãn hçnh 4.23 trçnh baìy nguyãn lyï baío vãû ÂZ duìng
råle so lãûch coï haîm truyãön tên hiãûu duìng thiãút bë truyãön tin.
HT1 A I1S I2S B HT2

ILV ILV

Bäü Bäü
I1T thu thu I2T
IH IH
phaït Kãnh phaït
tên tin tên
hiãûu hiãûu
(A) (B)

Hçnh 4.23: Baío vãû so lãûch doìng coï haîm truyãön tên hiãûu hai
âáöu baío vãû bàòng phæång phaïp truyãön tin

Âäúi våïi caïc ÂZ coï chiãöu daìi ngàõn (< 25 km) ngæåìi ta váùn sæí duûng dáy dáùn phuû
âãø truyãön tên hiãûu doìng âiãûn giæîa hai âáöu âæåìng dáy (hçnh 4.21). Khi âoï âãø giaím båït
säú læåüng dáy dáùn phuû duìng trong så âäö ba pha ngæåìi ta duìng phæång phaïp cäüng doìng
âiãûn pha thäng qua caïc maïy biãún doìng cäüng (hçnh 4.24). Hãû säú biãún âäøi pha trong
maïy biãún doìng cäüng phaíi âæåüc choün sao cho doìng âiãûn åí âáöu ra khäng bë triãût tiãu
âäúi våïi báút kyì mäüt daûng ngàõn maûch naìo. Chàóng haûn våïi så âäö hçnh 4.24, tè säú voìng
dáy giæîa caïc cuäün laì: W1 : W2 : W3 = 2 : 1 : 3 vaì doìng âiãûn âáöu ra cuía maïy biãún doìng
laì:
. . . .
I ra = 2. I a + I c + 3. I N (4-56)
.
våïi I N laì doìng âiãûn chaûy trong dáy trung tênh cuía täø maïy biãún doìng âáúu hçnh sao.

138
 II.3. Baío vãû so lãûch ÂZ song song:
Baío vãû so lãûch ngang coï hæåïng A
âæåüc duìng âãø baío vãû cho ÂZ song Ia
song näúi vaìo thanh goïp qua caïc maïy B
càõt riãng (hçnh 4.25). Baío vãû so lãûch I b
C IH
ngang coï hæåïng laìm viãûc dæûa theo
nguyãn tàõc so saïnh doìng âiãûn trãn hai Ic
W1 Dáy
âæåìng dáy song song. Trong chãú âäü
W2 W4 ILV dáùn
laìm viãûc bçnh thæåìng hoàûc ngàõn maûch
W3 phuû
ngoaìi (giaí sæí taûi N1), caïc doìng âiãûn
chaûy trãn hai nhaïnh ÂZ cuìng chiãöu vaì
coï giaï trë gáön bàòng nhau nãn doìng Hçnh 4.24: Cäüng doìng âiãûn âãø giaím båït dáy
âiãûn vaìo råle: dáùn phuû trong så âäö baío vãû so lãûch doìng âiãûn
Bäü phêa thanh goïp A:
. 1 . . . . .
ISL = .[(I1S − I 2S ) − (I1µ − I 2µ )] ≈ I KCBT < IKÂR (4-57)
nI
baío vãû khäng taïc âäüng trong træåìng håüp naìy.
Bäü phêa thanh goïp B: seî bë khoaï do chiãöu doìng âiãûn âi tæì ÂZ vaìo thanh goïp.
Nhæ váûy baío vãû khäng taïc âäüng trong træåìng håüp naìy.
A BI N2 (I) N4 BI B
1 2
HT N1
87L 87L
3 N3 (II) 4

BU BU
Hçnh 4.25: Så âäö nguyãn lyï baío vãû so lãûch ngang coï hæåïng
Khi xaíy ra ngàõn maûch taûi N2 (giaí sæí phêa phuû taíi khäng coï nguäön truyãön ngæåüc
vãö), doìng ngàõn maûch taûi âiãøm N2 âæåüc cung cáúp tæì hai phêa: doìng cung cáúp træûc tiãúp
theo âæåìng A1N2 vaì doìng âäø vãö theo âæåìng voìng A34B2N2 (thæåìng doìng ngàõn maûch
do nhaïnh A1N2 coï giaï trë låïn hån so våïi doìng do nhaïnh kia cung cáúp do täøng tråí
maûch voìng thæåìng låïn). Doìng ngàõn maûch trãn âi qua hai bäü baío vãû so lãûûch åí hai âáöu
thanh goïp.
Bäü phêa thanh goïp A: Chiãöu doìng âiãûn âi tæì thanh goïp vaìo âæåìng dáy seî laìm
cho chæïc nàng âënh hæåïng cäng suáút cuía råle laìm viãûc âãø xaïc âënh âiãøm ngàõn maûch
nàòm trãn nhaïnh âæåìng dáy naìo coï luäöng cäng suáút låïn hån (nhaïnh I), âäöng thåìi doìng
âiãûn so lãûch vaìo råle xaïc âënh theo cäng thæïc:
. 1 . . . .
ISL = .[(I1S − I 2S ) − (I1µ − I 2µ )] > I KÂR (4-58)
nI
Caïc dæî liãûu trãn seî âæåüc täøng håüp vaì so saïnh våïi caïc giaï trë caìi âàût. Trong
træåìng håüp naìy bäü phêa A seî âæa tên hiãûu âi càõt maïy càõt 1.
Bäü phêa thanh goïp B: Doìng âiãûn chaûy trãn hai nhaïnh I1S vaì I2S coï chiãöu ngæåüc
nhau. Khi âoï doìng âiãûn so lãûch âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc sau:

139
 . 1 . . . .
ISL = .[(I1S + I 2S ) − (I1µ + I 2µ )] > I KÂR (4-59)
nI
Caïc säú liãûu thu âæåüc seî âæåüc bäü phêa thanh goïp B täøng håüp vaì âæa tên hiãûu âi
càõt maïy càõt 2 (doìng I2S coï chiãöu hæåïng tæì âæåìng dáy II vaìo thanh goïp B, coìn doìng I1S
hæåïng tæì thanh goïp B ra âæåìng dáy I). Nhæ váûy sæû cäú seî âæåüc càõt båíi baío vãû so lãûch åí
hai phêa thanh goïp vaì nhaïnh âæåìng dáy coìn laûi tiãúp tuûc váûn haình nhæng khi âoï chæïc
nàng so lãûch seî bë khoaï âãø traïnh baío vãû coï thãø taïc âäüng nháöm khi ngàõn maûch ngoaìi
vuìng baío vãû vç luïc âoï baío vãû so lãûch ngang tråí thaình baío vãû quaï doìng coï hæåïng.
Khi xaíy ra ngàõn maûch taûi N3 (gáön thanh goïp A), do täøng tråí âoaûn tæì thanh goïp
A âãún âiãøm ngàõn maûch nhoí hån ráút nhiãöu so våïi täøng tråí maûch voìng dáùn âãún doìng
ngàõn maûch háöu nhæ âäø däön hoaìn toaìn qua nhaïnh A3N3 laìm cho baío vãû phêa A taïc
âäüng càõt maïy càõt 3 coìn doìng trong maûch voìng ráút nhoí nãn baío vãû phêa B khäng taïc
âäüng. Chè khi maïy càõt 3 bë càõt ra, doìng ngàõn maûch âäø däön vãö nhaïnh voìng vaì khi âoï
baío vãû phêa B måïi taïc âäüng càõt maïy càõt 4. Træåìng håüp naìy âæåüc goüi laì hiãûn tæåüng
khåíi âäüng khäng âäöng thåìi, hiãûn tæåüng naìy seî laìm tàng thåìi gian càõt ngàõn maûch lãn
gáy aính hæåíng âãún tênh taïc âäüng nhanh cuía baío vãû.
Trong træåìng håüp xaíy ra âæït dáy keìm theo chaûm âáút mäüt nhaïnh âæåìng dáy thç
baío vãû so lãûch ngang coï hæåïng seî taïc âäüng khäng âuïng càõt caí hai nhaïnh âæåìng dáy.
Âáy chênh laì mäüt nhæåüc âiãøm ráút låïn cuía baío vãû so lãûch ngang coï hæåïng. Âãø khàõc
phuûc ngæåìi ta dæûa vaìo khoaíng thåìi gian tæì luïc âæït dáy âãún khi chaûm âáút âãø khoaï chæïc
nàng so lãûch cuía baío vãû.
III. BAÍO VÃÛ KHOAÍNG CAÏCH
Vaìo nhæîng nàm âáöu thãú kyí 20, baío vãû khoaíng caïch âæåüc xem nhæ loaûi baío vãû
hoaìn haío nháút âãø baío vãû caïc âæåìng dáy taíi âiãûn. Traíi qua gáön mäüt thãú kyí caïc råle
khoaíng caïch âæåüc nghiãn cæïu ráút räüng raîi vaì khäng ngæìng âæåüc caíi tiãún qua caïc thãú
hãû råle âiãûn cå, råle ténh âãún caïc råle säú ngaìy nay. Tênh nàng cuía råle khoaíng caïch
nháút laì nhæîng håüp bäü baío vãû khoaíng caïch sæí duûng kyî thuáût säú hiãûn âaûi âaî âæåüc måí
räüng vaì âa daûng hån ráút nhiãöu so våïi caïc råle træåïc âáy. Ngaìy nay caïc råle khoaíng
caïch säú nhæ P441, P442, P444 (Alstom); 7SA511, 7SA513 (Siemens); SEL321
(SEL) ngoaìi chæïc nàng baío vãû khoaíng caïch noï coìn âæåüc têch håüp nhiãöu chæïc nàng
khaïc næîa nhæ caïc chæïc nàng: quaï doìng càõt nhanh, quaï doìng coï thåìi gian (50/51),
chäúng chaûm âáút (50/51N), âiãûn aïp giaím (27), quaï âiãûn aïp (59), tæû âäüng âoïng tråí laûi
TÂL (79), kiãøm tra âäöng bäü (25) vaì caïc chæïc nàng truyãön thäng khaïc.
Baío vãû khoaíng caïch laì chæïc nàng chênh cuía råle. Noï gäöm mäüt hãû thäúng doì tçm
sæû cäú, mäüt hãû thäúng âo khoaíng caïch vaì mäüt hãû thäúng xaïc âënh hæåïng cäng suáút (doìng
âiãûn) sæû cäú. Tuyì vaìo mäùi loaûi råle cuía tæìng haîng chãú taûo maì caïc råle khoaíng caïch coï
caïc phæång phaïp doì tçm phaït hiãûn sæû cäú vaì âæa ra nhæîng phæång thæïc xæí lyï khaïc
nhau nhæng nhçn chung âãöu dæûa trãn nguyãn lyï cå baín laì dæûa vaìo giaï trë doìng âiãûn vaì
âiãûn aïp âo âæåüc tæì âoï tênh toaïn giaï trë täøng tråí âo räöi so saïnh våïi giaï trë âàût vuìng cuìng
våïi hæåïng cäng suáút trãn âæåìng dáy âãø täøng håüp âæa ra quyãút âënh thao taïc.
Âãø âaím baío taïc âäüng choün loüc trong maûng phæïc taûp, ngæåìi ta duìng baío vãû
khoaíng caïch coï hæåïng, chè taïc âäüng khi hæåïng cäng suáút ngàõn maûch âi tæì thanh goïp
vaìo âæåìng dáy. Råle khoaíng caïch duìng baío vãû âæåìng dáy taíi âiãûn thæåìng coï nhiãöu
vuìng taïc âäüng tæång æïng våïi caïc cáúp thåìi gian taïc âäüng khaïc nhau.
Hiãûn nay täön taûi nhiãöu phæång thæïc tênh toaïn giaï trë âàût cho baío vãû khoaíng
caïch, phaûm vi æïng duûng cuía mäùi phæång thæïc tuyì thuäüc vaìo tæìng æïng duûng cuû thãø.
Ngoaìi ra baío vãû khoaíng caïch coï thãø âæåüc sæí duûng kãút håüp våïi TÂL, caïc så âäö càõt liãn

140
âäüng duìng kãnh truyãön tin âãø giaím thåìi gian càõt sæû cäú. Sau âáy chuïng ta seî âi phán
têch caïch tênh toaïn caïc vuìng cuía råle khoaíng caïch.
III.1. Phán têch caïc vuìng taïc âäüng cuía baío vãû khoaíng caïch:
Âãø âån giaín åí âáy chuïng ta chè xeït våïi råle khoaíng caïch ba cáúp (three step
distance protection) taûi thanh goïp A (hçnh 4.26). Âáy laì daûng baío vãû khäng cuûc bäü
âæåüc duìng khaï phäø biãún trãn thæûc tãú. Baío vãû coï ba vuìng taïc âäüng:
III.1.1. Vuìng I:
Chæïc nàng cuía vuìng I laì càõt caìng nhanh caìng täút caïc sæû cäú bãn trong âæåìng
dáy âæåüc baío vãû (âoaûn AB) do âoï thåìi gian âàût trãù cuía vuìng naìy thæåìng choün bàòng
t IA = 0 (sec). Cáön phán biãût thåìi gian âàût cho råle våïi thåìi gian càõt sæû cäú thæûc tãú tc:
tc = trlmin + tâàût + tt + tMC (4-60)
Trong âoï:
− trlmin: thåìi gian tênh toaïn vaì ra quyãút âënh thao taïc nhoí nháút cuía råle khoaíng
caïch. Thåìi gian naìy tuyì thuäüc vaìo tæìng loaûi råle. Vê duû råle 7SA511 coï trlmin =25
msec, 7SA513 coï trlmin ≈ 18 msec.
− tâàût: thåìi gian âàût cho råle.
− tt: thåìi gian truyãön tên hiãûu bãn ngoaìi råle, thåìi gian naìy coï thãø bë phuû thuäüc
båíi bus truyãön...
− tMC: thåìi gian thao taïc cuía maïy càõt, tuyì thuäüc vaìo loaûi maïy càõt âæåüc sæí duûng.

A B D
N1 C

a) N2 N3 t III
A
∆t
t II
A t II
B t III
t IA ∆t t IB B

b) Z IA Z IB
Z IIA
III
F tA t III
B
t II
A ∆t I t II
B ∆t
t IA E ∆t tB ∆t
G
c) Z IA Z IB
Z IIB
Z IIA
Z III
A
Z IA
Hçnh 4.26: Xaïc âënh caïc vuìng
khoaíng caïch cuía baío vãû khoaíng Z IIA
d) t IIA OR
Càõt
caïch ba cáúp (a), (b), (c) vaì så âäö 0
logic càõt (d).
Z III
A t III
A
0

141
 Do vuìng I laì vuìng baío vãû coï tênh choün loüc tuyãût âäúi nãn chè cáön sæû cäú xaíy ra
trong vuìng naìy baío vãû seî taïc âäüng maì khäng cáön phäúi håüp våïi caïc baío vãû khaïc. Giaï
trë täøng tråí âàût vuìng I phuû thuäüc vaìo tæìng træåìng håüp tæång æïng våïi tæìng loaûi råle cuû
thãø.
Træåìng håüp taûi thanh goïp B khäng coï nguäön træûc tiãúp näúi vaìo cuîng nhæ khäng
coï nhaïnh reî qua maïy biãún aïp vaì sai lãûch giæîa caïc BI, BU khäng låïn hoàûc våïi caïc råle
säú hiãûn âaûi coï bäü loüc säú täúc âäü cao (7SA513). Âãø âån giaín ngæåìi ta thæåìng xaïc âënh
täøng tråí âàût vuìng I ( Z IA ) bàòng 85% täøng tråí cuía âæåìng dáy AB (ZlAB):
Z IA = 0,85.Z lAB (4-61)
Træåìng håüp coï kãø âãún caïc sai säú cuía caïc pháön tæí khoaíng caïch, caïc biãún doìng
BI, biãún âiãûn aïp BU cuîng nhæ sai säú vãö thäng säú täøng tråí âo âæåüc, ngàõn maûch qua
âiãûn tråí häö quang, aính hæåíng båíi chiãöu daìi âæåìng dáy..., coï thãø laìm cho råle taïc âäüng
nháöm khi sæû cäú thæûc tãú nàòm ngoaìi vuìng I (vê duû ngàõn maûch trãn âoaûn BC). Khi âoï
ngæåìi ta coï thãø sæí duûng cäng thæïc:
1
Z IA = Z lAB (4-62)
1+ β + δ
Våïi β ≈ 0,05 laì hãû säú tênh âãún sai säú cuía råle khoaíng caïch (tuyì vaìo tæìng loaûi maì coï
thãø coï caïc giaï trë β khaïc nhau); δ = 0,1 laì hãû säú tênh âãún sai säú cuía caïc biãún doìng BI,
biãún âiãûn aïp âo læåìng BU vaì khoaíng dæû phoìng cuía råle.
Khi thay caïc giaï trë trãn vaìo cäng thæïc (4-62) giaï trë Z IA seî dao âäüng trong
khoaíng (0,8 ÷ 0,9) âäü daìi thæûc âæåìng dáy AB, do âoï noï cuîng phuì håüp våïi cäng thæïc
(4-61).
Trãn thæûc tãú khäng phaíi báút cæï loaûi råle khoaíng caïch naìo cuîng coï giaï trë âàût
træûc tiãúp laì täøng tråí Z (P44X cuía Alstom (Phaïp), Sel321 cuía Sel (Myî)). Vê duû nhæ
7SA513 cuía Siemens (Âæïc), giaï trë âàût cuía råle naìy cuû thãø laì caïc giaï trë âiãûn khaïng vaì
âiãûn tråí (khi xeït âãún sæû cäú chaûm âáút) vaì chuïng âæåüc xaïc âënh bàòng 85% chiãöu daìi
âæåìng dáy.
X IAprim = 0,85.X lAB (4-63a)
N ct I I
X IA sec o = .X Aprim . n (4-63b)
N vt A
1
R IAprim = R lAB + .R arc (4-64a)
2
N ct I I
R IA sec o = .R Aprim . n (4-64b)
N vt A
Trong âoï:
− X IAprim , X IA sec o : giaï trë âiãûn khaïng så vaì thæï cáúp cáön xaïc âënh.
− R IAprim , R IA sec o : giaï trë âiãûn tråí så vaì thæï cáúp.
− Nct, Nvt: láön læåüt laì tè säú biãún doìng BI vaì biãún aïp BU.
I
− n : doìng danh âënh cuía råle âæåüc tênh bàòng doìng thæï cáúp cuía BI.
A
− Rarc: giaï trë âiãûn tråí häö quang do ngàõn maûch gáy ra (bë chia âãöu cho hai pha
khaïc nhau), Rarc âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc C. Warrington âäúi våïi sæû cäú pha-pha:

142
 28700.(D + v.t c )
R arc = (4-65)
I1N, 4
våïi D laì khoaíng caïch tæång âæång giæîa caïc pha (m), âäúi våïi âæåìng dáy caïp ba pha
trãn khäng: D = 3 D AB .D AC .D BC ; v laì váûn täúc gioï (m/sec); tc laì thåìi gian càõt ngàõn
maûch cuía hãû thäúng baío vã (sec)û; IN doìng ngàõn maûch täøng theo hai phêa âæåìng dáy
âãún âiãøm ngàõn maûch (âäúi våïi âæåìng dáy coï hai nguäön cung cáúp tæì hai âáöu). Trãn thæûc
tãú giaï trë naìy xaïc âënh nhåì tênh toaïn theo caïc chæång trçnh tênh ngàõn maûch trãn maïy
tênh.
− RlAB, XlAB: giaï trë âiãûn tråí vaì âiãûn khaïng cuía âoaûn âæåìng dáy AB (Ω).
Chuï yï caïc giaï trë xaïc âënh theo caïc cäng thæïc trãn chæa tênh âãún træåìng håüp sæí
duûng chæïc nàng tæû âäüng âoïng làûp laûi TÂL (auto recloser) cuía baío vãû khoaíng caïch.
III.1.2. Vuìng II:
Chæïc nàng cuía vuìng naìy laì baío vãû âoaûn cuäúi âæåìng dáy AB (khoaíng (15 ÷
20)% âoaûn âæåìng dáy AB tênh tæì thanh goïp B) ngoaìi khu væûc vuìng I cuía råle khoaíng
caïch âàût taûi A vaì yãu cáöu bàõt buäüc laì noï phaíi bao truìm hoaìn toaìn thanh goïp traûm B
sao cho táút caí caïc sæû cäú xaíy ra trong âoaûn naìy vaì toaìn bäü vuìng I phaíi nàòm trong vuìng
II, ngoaìi ra noï coìn coï thãø laìm nhiãûm vuû dæû phoìng mäüt pháön cho baío vãû vuìng I âàût taûi
thanh goïp B. Thåìi gian taïc âäüng cuía vuìng II âäúi våïi táút caí caïc råle åí caïc traûm thæåìng
âæåüc âàût bàòng nhau træì mäüt säú træåìng âàûc biãût, giaï trë thåìi gian âàût naìy âæåüc choün låïn
hån thåìi gian âàût vuìng I cuía âoaûn sau liãön kãö cuîng nhæ cuía caïc baío vãû càõt nhanh cuía
caïc maïy biãún aïp näúi vaìo thanh goïp traûm B mäüt báûc choün loüc laì ∆t, thæåìng tIIA ≈ 0,5
sec.
Cuîng nhæ vuìng I täøng tråí âàût cuía vuìng II âæåüc choün tuyì thuäüc vaìo tæìng træåìng
håüp cuû thãø.
Træåìng håüp taûi thanh goïp B khäng coï nguäön træûc tiãúp näúi vaìo cuîng nhæ khäng
coï reî nhaïnh qua maïy biãún aïp vaì sæû sai lãûch giæîa caïc BI, BU khäng låïn hoàûc sæí duûng
caïc råle coï bäü loüc säú täúc âäü cao thç giaï trë caìi âàût täøng tråí coï thãø xaïc âënh theo cäng
thæïc:
Z IIA = 0,8.(Z lAB + 0,85.Z lBC ) (4-66)
Våïi 7SA513 cuía Siemens thç giaï trë caìi âàût vuìng II âæåüc xaïc âënh:
X IIAprim = 0,8.(X lAB + 0,85.X lBC ) (Ω) (4-67a)
N ct II I
X IIA sec o = X Aprim n (Ω) (4-67b)
N vt A
Våïi P441, P442, P444 cuía Alstoms:
Z IIAprim = Z lAB + 0,3.Z lBC (Ω) (4-68a)
N ct II
Z IIA sec o = Z Aprim (Ω) (4-68b)
N vt
Træåìng håüp taûi thanh goïp traûm B coï nguäön doìng khaïc båm vaìo hoàûc coï reî
nhaïnh cuîng nhæ khi tênh toaïn coï thãø kãø âãún caïc sai säú cuía BI, BU vaì cuía baín thán
råle..., khi âoï giaï trë täøng tråí âàût cuía råle coï thãø choün theo cäng thæïc:

143
 1 1− α I
Z IIA ≤ (Z lAB + ZB ) (4-69)
1+ β + δ K pdBC
Trong âoï:
− α = 0,1: hãû säú tênh âãún khoaíng âæåìng biãn an toaìn âãø vuìng II cuía baío vãû
khoaíng caïch taûi A khäng láún sang vuìng II cuía baío vãû khoaíng caïch taûi B.
− KpdBC: hãû säú phán doìng cuía âæåìng dáy BC taûi thanh goïp B, coï giaï trë bàòng tè
säú giæîa doìng qua råle (taûi A) vaì doìng qua âiãøm ngàõn maûch taûi N1 (hçnh 4.26).
Theo cäng thæïc (4-69) thç âäü daìi vuìng II cuía baío vãû khoaíng caïch âàût taûi thanh
goïp A phaíi âæåüc choün sao cho khäng âæåüc pheïp láún sang vuìng II cuía råle taûi B, vç
nãúu nhæ váûy khi coï ngàõn maûch åí vuìng láún naìy, caïc råle coï thãø taïc âäüng khäng choün
loüc vç thåìi gian âàût vuìng II (tII) cuía caïc baío vãû khoaíng caïch âãöu bàòng nhau nãn khäng
biãút råle naìo seî taïc âäüng træåïc nãúu baío vãû vuìng I cuía råle taûi B khäng taïc âäüng, màût
khaïc do caïc hãû thäúng baío vãû âãöu coï sai säú (β, δ) nãn khi tênh âäü daìi vuìng II cuía råle
khoaíng caïch taûi A trong cäng thæïc (4-69) phaíi coï hãû säú 1/(1+β+δ) âãø ruït ngàõn vuìng
naìy laûi. Ngoaìi ra âãø âaím baío hån næîa,
phaíi coï thãm mäüt khoaíng âæåìng biãn A B
D
an toaìn âæåüc xaïc âënh båíi hãû säú α ≈ 0,1 C
cho pheïp ruït goün vuìng II thæûc tãú BF N K <1
nàòm trong âoaûn BC (hçnh 4.26). Vuìng pd

II täøng tråí thæûc tãú BF maì råle khoaíng

caïch taûi A âo âæåüc khaïc biãût våïi täøng A B C
tråí thæûc tãú cuía âoaûn naìy åí hãû säú phán N
doìng Kpd, hãû säú naìy laì âaûi læåüng biãøu Kpd>1
thë læåüng cäng suáút thãm vaìo hay båït âi
taûi âiãøm naìo âoï nàòm giæîa âiãøm âàût råle Hçnh 4.27: Aính hæåíng cuía Kpd âãún hiãûn
vaì âiãøm ngàõn maûch do cáúu truïc cuía tæåüng huût vuìng (kpd<1) vaì væåüt vuìng (kpd>1)
maûch voìng coï nhiãöu nguäön cung cáúp
cuía hãû thäúng âiãûn. Trãn thæûc tãú hãû säú
phán doìng naìy coï thãø laìm cho giaï trë täøng tråí âo âæåüc cuía vuìng II thay âäøi khaï låïn
gáy khoï khàn cho viãûc phäúi håüp våïi caïc baío vãû vuìng I cuía råle khoaíng caïch âàût taûi B.
Khi Kpd < 1 (hçnh 4.27) nghéa laì giaï trë täøng tråí âo âæåüc låïn hån täøng tråí thæûc
tãú, træåìng håüp naìy ngæåìi ta goüi laì hiãûn tæåüng huût vuìng (underreach). Luïc âoï råle chè
coï thãø phaït hiãûn âæåüc nhæîng sæû cäú åí vë trê gáön hån so våïi vë trê coï giaï trë caìi âàût täøng
tråí vuìng. Nãúu âiãöu naìy xaíy ra âäúi våïi vuìng II cuía baío vãû khoaíng caïch âàût taûi A thç coï
nghéa laì vuìng baío vãû dæû phoìng cho vuìng I cuía råle khoaíng caïch âàût taûi B seî giaím âi
vaì nhæ váûy thåìi gian càõt dæû phoìng cho vuìng I cuía baío vãû taûi B seî tàng lãn âãún tIIIA,
laìm giaím hiãûu quaí dæû phoìng cuía baío vãû A. Viãûc aïp duûng cäng thæïc (4-69) seî gáy ráút
nhiãöu khoï khàn cho khaí nàng phäúi håüp cáúp II cuía baío vãû taûi A våïi cáúp I cuía baío vãû
taûi B nãúu giaï trë Kpd dao âäüng trong khoaíng räüng. Âãø khàõc phuûc âiãöu naìy, ngæåìi ta coï
hai hæåïng giaíi quyãút: thæï nháút laì choün giaï trë Kpd cæûc âaûi âãø tênh toaïn, thæï hai laì tênh
toaïn caïc giaï trë chènh âënh khaïc nhau trong chãú âäü cæûc âaûi vaì cæûc tiãøu âãø caìi âàût vaìo
råle. Âiãöu naìy ráút dãù daìng våïi caïc råle säú vç bäü nhåï cuía chuïng cho pheïp chæa nhiãöu
bäü tham säú chènh âënh khaïc nhau.
Khi hãû säú Kpd > 1 (hçnh 4.27) seî xaíy ra hiãûn tæåüng væåüt vuìng (overreach). Khi
âoï giaï trë täøng tråí âo âæåüc seî nhoí hån täøng tråí thæûc tãú caìi âàût vuìng vaì råle seî càõt âæåüc
caïc ngàõn maûch åí xa hån so våïi giaï trë vuìng caìi âàût, noïi caïch khaïc laì giåïi haûn vuìng
baío vãû seî tàng lãn. Âiãöu naìy chæa chàõc âaî täút vç khi âoï vuìng II cuía baío vãû âàût taûi A

144
coï thãø seî bë láún sang vuìng II cuía baío vãû taûi B vaì nhæ váûy caïc baío vãû coï thãø taïc âäüng
khäng choün loüc.
Træåìng håüp taûi thanh goïp traûm B coï maïy biãún aïp phán nhaïnh näúi vaìo, khi âoï
âäü daìi vuìng II cuía råle khoaíng caïch taûi A khäng âæåüc pheïp bao truìm maïy biãún aïp
trãn maì thåìi gian càõt nhanh nháút cuía baío vãû maïy biãún aïp låïn hån thåìi gian taïc âäüng
cuía vuìng II (tII). Thæûc váûy, giaí sæí nãúu xaíy ra ngàõn maûch taûi N3 (hçnh 4.26) sau maïy
biãún aïp coï loaûi baío vãû nhæ trãn, nãúu N3 nàòm trong vuìng II cuía baío vãû khoaíng caïch
âàût taûi A thç råle khoaíng caïch taûi A coï thãø seî taïc âäüng càõt maïy càõt taûi thanh goïp A
træåïc khi maïy càõt baío vãû maïy biãún aïp taïc âäüng, âiãöu naìy laì khäng cho pheïp. Âãø traïnh
træåìng håüp naìy thç täøng tråí âàût vuìng II cuía baío vãû khoaíng caïch âàût taûi A phaíi âæåüc
choün theo cäng thæïc:
1 1
Z IIA ≤ (Z lAB + Z MBA min ) (4-70)
1+ β + δ K pdMBA
Trong âoï:
− KpdMBA: hãû säú phán doìng qua maïy biãún aïp.
− ZMBAmin: täøng tråí tæång âæång nhoí nháút cuía mäüt trong säú caïc maïy biãún aïp näúi
vaìo thanh caïi traûm B.
Thäng thæåìng giaï trë täøng tråí âàût vuìng II cuía baío vãû taûi A âæåüc choün theo giaï
trë nhoí nháút cuía biãøu thæïc (4-69) vaì (4-70).
Theo caïc láûp luáûn trãn âáy thç caïc cäng thæïc (4-66) âãún (4-68) thæåìng chè aïp
duûng cho caïc læåïi hçnh tia mäüt nguäön cung cáúp (âàûc træng cuía læåïi phán phäúi) coìn âäúi
våïi maûng âiãûn voìng thç phaíi aïp duûng caïc cäng thæïc coï tênh âãún hãû säú phán doìng.
Nãúu tæì thanh goïp traûm B coï nhiãöu âæåìng dáy ra thç âæåìng dáy naìo coï chiãöu daìi
nhoí nháút seî âæåüc choün âãø phäúi håüp våïi täøng tråí vuìng II cuía baío vãû âàût taûi A.
III.1.3. Vuìng III:
Hiãûn nay caïch tênh âäü daìi vuìng III cuía baío vãû khoaíng caïch ba cáúp váùn chæa
thäúng nháút. Tuyì vaìo tæìng træåìng håüp, muûc âêch sæí duûng vuìng naìy maì giaï trë täøng tråí
âàût vuìng III seî âæåüc xaïc âënh theo caïc cäng thæïc håüp lyï. Trãn thæïc tãú åí Viãût Nam mäüt
säú nåi vuìng III khäng âæåüc sæí duûng.
Nãúu xem vuìng III cuía råle khoaíng caïch âàût taûi A thuáön tuyï dæû phoìng cho vuìng
II råle A vaì noï phaíi phäúi håüp täút våïi vuìng II cuía råle âàût taûi B thç coï thãø aïp duûng
cäng thæïc (4-71) cho træåìng håüp âån giaín:
A = 0,8[Z lAB + 0,8(Z lBC + 0,85Z lCD )]
Z III (4-71)
vaì cäng thæïc (4-72) cho træåìng håüp phäúi håüp våïi vuìng II cuía baío vãû phêa sau kãö noï
(taûi B):
1 − α II
A = K tc .(Z lAB +
Z III ZB ) (4-72)
K pd
våïi Ktc laì hãû säú tin cáûy, Ktc = 1,2.
Âäúi våïi råle 7SA513 cuía Siemens, giaï trë âàût vuìng III âæåüc xaïc âënh theo giaï
trë âiãûn khaïng nhæ sau:
Aprim = 0,8.[ X lAB + 0,8.( X lBC + 0,85.X lCD )]
X III (4-73a)
N ct III I n
A sec o =
X III X Aprim (Ω) (4-73b)
N vt A

145
 Tuy nhiãn, khi aïp duûng caïc cäng thæïc naìy âäúi våïi læåïi maûch voìng thç khäng
phaíi luïc naìo cuîng coï thãø âaím baío âæåüc sæû phäúi håüp täút giæîa caïc baío vãû. Giaí sæí xeït
maûng âiãûn nhæ hçnh 4.28, trong âoï âoaûn âæåìng dáy BC coï täøng tråí låïn hån täøng tråí
âoaûn BMC (giaí sæí do caïc âæåìng dáy naìy coï tiãút diãûn dáy låïn,...). khi coï ngàõn maûch
taûi N, nãúu theo maûch thàóng ABCN thç âiãøm sæû cäú nàòm åí vuìng III cuía baío vãû khoaíng
caïch âàût taûi A vaì laì vuìng II cuía baío vãû taûi B. Tuy nhiãn nãúu xeït theo maûch voìng
ABMCN thç täøng tråí ngàõn maûch âo âæåüc taûi A nhoí hån nãn coï thãø råi vaìo vuìng II
cuía baío vãû âàût taûi A. Khi âoï
baío vãû âàût taûi A vaì B coï thãø M
taïc âäüng khäng choün loüc. B C
Nhæ váûy, caïc cäng thæïc A N
(4-71); (4-72) chè nãn aïp duûng
cho læåïi hçnh tia mäüt nguäön
cung cáúp. Âäúi våïi maûng âiãûn Hçnh 4.28: Sæû khäng phäúi håüp giæîa baío vãû traûm A vaì B
voìng do aính hæåíng cuía cuía
hãû säú phán doìng nãn giaï trë
täøng tråí âo âæåüc vuìng III coï thãø biãún thiãn trong daíi khaï räüng vaì khi âoï viãûc tênh toaïn
giaï trë caìi âàût vuìng III ráút phæïc taûp vç phaíi tênh toaïn nhiãöu giaï trë âàût trong nhæîng
træåìng håüp váûn haình khaïc nhau âãø caìi âàût vaìo bäü nhåï cuía råle.
Thåìi gian âàût vuìng III cuía baío vãû taûi A trong træåìng håüp naìy coï thãø phäúi håüp
våïi thåìi gian âàût vuìng II cuía noï theo cäng thæïc sau:
A = t A + ∆t
t III II
(4-74)
Nãúu xem vuìng III cuía baío vãû khoaíng caïch taûi A khäng nhæîng âãø dæû phoìng
cho vuìng cho vuìng II cuía noï maì coìn duìng dæû phoìng xa cho baío vãû âæåìng dáy liãön kãö
(BC) vaì khäng âãø yï âãún yãu cáöu phäúi håüp vuìng III naìy våïi vuìng III cuía baío vãû âàût taûi
B. Khi âoï, giaï trë âàût vuìng III cuía baío vãû khoaíng caïch taûi A âæåüc láúy bàòng täøng
âæåìng dáy âæåüc baío vãû (AB) våïi âæåìng dáy liãön kãö daìi nháút (BC) vaì 25% âæåìng dáy
thæï ba (CD) hoàûc bàòng 120% täøng âæåìng dáy âæåüc baío vãû våïi âæåìng dáy liãön kãö daìi
nháút. Âiãöu naìy cho pheïp råle A coï thãø càõt âæåüc caïc ngàõn maûch trãn âæåìng dáy liãön kãö
(BC) khi toaìn bäü baío vãû cuía âoaûn âæåìng dáy liãön kãö naìy khäng laìm viãûc. Vê duû våïi
råle khoaíng caïch säú P44X cuía Alstoms, giaï trë täøng tråí âàût vuìng III âæåüc xaïc âënh
nhæ sau:
Aprim = (Z lAB + Z lBC ).1,2 (Ω)
Z III (4-75a)
N ct
A sec o = Z Aprim
Z III III
(Ω) (4-75b)
N vt
Hoàûc cuîng coï thãø xaïc âënh theo cäng thæïc :
IR + IF
A ≥ Z lAB +
Z III Z lBC (4-76)
IF
våïi IR, IF tæång æïng laì doìng qua råle vaì doìng âi vaìo âiãøm sæû cäú taûi thanh goïp
trung gian trong chãú âäü doìng vaìo cæûc âaûi.
Thåìi gian âàût cuía vuìng III trong træåìng håüp naìy âæåüc phäúi håüp våïi thåìi gian
âàût vuìng II cuía baío vãû liãön kãö (taûi B):
A = t B + ∆t
t III II
(4-77)
Ngoaìi ra cuîng coï mäüt phæång aïn âãö xuáút xaïc âënh täøng tråí âàût vuìng III theo
täøng tråí laìm viãûc nhoí nháút cuía taíi theo cäng thæïc:

146
 Z lv min
A =
Z III (4-78)
K tc .K mm .K tv
våïi täøng tråí laìm viãûc nhoí nháút âæåüc tênh theo cäng thæïc:
U lv min
Z lv min = (4-79)
3.I lv max
Trong âoï:
− Kmm: hãû säú måí maïy, Kmm = 1,3. X
− Ktv: hãû säú tråí vãö cuía råle, Ktv = (1,05
III Täøng tråí
÷ 1,1). ÂZ
Tuy nhiãn cäng thæïc naìy chæa håüp lyï
II
làõm khi aïp duûng cho råle säú vç âäúi våïi læåïi
truyãön taíi, goïc cuía taíi thæåìng nhoí hån (20 ÷ I
30)0 so våïi truûc R (hçnh 4.29) trong khi goïc
täøng tråí âæåìng dáy thæåìng låïn hån 600 vaì caïc Täøng tråí
råle khoaíng caïch thæåìng âæåüc xaïc âënh taíi R
hæåïng theo goïc naìy hoàûc theo hæåïng âiãûn
khaïng chæï khäng theo truûc R. Hån næîa trong
caïc råle säú thæåìng caìi âàût thãm chæïc nàng Hçnh 4.29: Hæåïng âàût cuía baío vãû
khoaï råle trong vuìng láún cuía taíi (load khoaíng caïch vaì vë trê täøng tråí taíi
encroachment), do âoï caïc giaï trë âàût cuía råle
caìng khäng phuû thuäüc vaìo caïc chãú âäü cuía taíi.
III.2. Caïc så âäö càõt liãn âäüng trong baío vãû khoaíng caïch:
Trong hãû thäúng âiãûn, âàûc biãût âäúi våïi læåïi truyãön taíi, yãu cáöu vãö âäü choün loüc
cuîng nhæ täúc âäü khàõc phuûc sæû cäú âoïng vai troì ráút quan troüng trong viãûc náng cao âäü
tin cáûy cung cáúp âiãûn cuîng nhæ tênh äøn âënh cuía hãû thäúng. Khi cáúp âiãûn aïp vaì cäng
suáút truyãön taíi tàng lãn, caïc yãu cáöu noïi trãn caìng tråí nãn ngàût ngheìo maì trong nhiãöu
træåìng håüp caïc baío vãû duìng nguyãn lyï phán cáúp ba vuìng khoaíng caïch thäng thæåìng
âaî xeït toí ra khäng âaïp æïng âæåüc. Âãø khàõc phuûc âiãöu naìy, hiãûn nay ngoaìi viãûc sæí duûng
caïc råle cuîng nhæ caïc thiãút bë âoïng càõt cháút læåüng cao, ngæåìi ta aïp duûng caïc loaûi så
âäö khoaíng caïch khaïc nhau trong säú âoï coï så âäö sæí duûng âæåìng truyãön thäng tin liãn
laûc laìm viãûc kãút håüp våïi caïc logic khaïc nhau âãø tàng âäü tin cáûy cuía baío vãû.
Chuïng ta nháûn tháúy ràòng vuìng I cuía baío vãû khoaíng caïch (taûi thanh goïp A) chè
coï thãø baío vãû càõt tæïc thåìi âæåüc khoaíng 80% chiãöu daìi âoaûn âæåìng dáy AB, 20% âoaûn
coìn laûi seî âæåüc loaûi træì ngàõn maûch våïi thåìi gian cáúp II (tII). Âãø coï thãø loaûi træì nhanh
sæû cäú trãn 100% âoaûn AB ngæåìi ta duìng caïc så âäö càõt liãn âäüng truyãön càõt tên hiãûu
cho pheïp hoàûc khoaï giæîa hai baío vãû khoaíng caïch âàût åí hai âáöu âoaûn âæåìng dáy AB.
Caïc âæåìng truyãön thäng tin liãn laûc duìng trong baío vãû råle coï thãø laì caïc âæåìng
thäng tin hæîu tuyãún kiãøu dáy dáùn tên hiãûu (pilot wire) hay kãnh dáùn tên hiãûu (pilot
chanel), kãnh taíi ba PLC (power line carrier), caïc kãnh vä tuyãún chuyãøn tiãúp hay vi
ba (microwave) vaì caïc âæåìng truyãön caïp quang... Chæïc nàng cuía chuïng laì truyãön
thäng tin tæì mäüt âáöu cuía âæåìng dáy âæåüc baío vãû âãún âáöu kia âãø taûo caïc tên hiãûu càõt
liãn âäüng (transfer trip) træûc tiãúp, tên hiãûu cho pheïp, tên hiãûu khoaï hay tên hiãûu giaíi
khoaï... Caïc tên hiãûu naìy thæåìng åí daûng säú, coï thãø laì mäüt bit thäng tin riãng leí kiãøu
âoïng - måí (ON - OFF) hoàûc daîy caïc tên hiãûu säú goüi laì thäng baïo. Dæåïi âáy seî trçnh
baìy så læåüc caïc så âäö baío vãû liãn âäüng:

147
 III.2.1. Caïc så âäö càõt liãn âäüng træûc tiãúp DTT (Direct Transfer Trip):
Theo så âäö naìy, råle åí mäùi âáöu khi phaït hiãûn sæû cäú vaì càõt maïy càõt cuía noï seî
truyãön tên hiãûu tåïi råle âáöu âäúi diãûn qua mäüt trong nhæîng cäøng truyãön thäng säú
output. Råle phêa âáöu nháûn seî nháûn âæåüc tên hiãûu naìy qua cäøng vaìo säú input. Giaï trë
gaïn åí âáöu vaìo naìy coï thãø laì mäüt biãún (variable) hay mäüt haìm (function) coï khaí nàng
phaït tên hiãûu càõt træûc tiãúp åí âáöu ra cuía råle (nháûn tên hiãûu) tåïi maïy càõt cuía noï maì
khäng cáön kiãøm tra báút cæï âiãöu kiãûn naìo.
Trong så âäö càõt liãn âäüng træûc tiãúp DTT, tên hiãûu càõt seî âæåüc phaït âi càõt maïy
càõt âäöng thåìi chuyãøn thaình tên hiãûu liãn âäüng kiãøu træûc tiãúp cho råle phêa âäúi diãûn.
Råle phêa âäúi diãûn vãö màût nguyãn lyï cuîng phaíi âæåüc caìi âàût giäúng råle naìy.
A N1 B C
1 2 1 2 N3 1 2
Z IA N2 AND
Z A ≈ Z Amr
II I Z IAmr
Z III Z IA OR
A

Z IB Z IIA Càõt
t IIA OR
Z IIB ≈ Z IBmr 0
Z III t III
Z III
B
A
A 0

a) b)

Hçnh 4.30 : Så âäö vuìng I måí räüng khi coï ngàõn maûch trong vaì ngoaìi âæåìng dáy (a)
vaì logic càõt cuía råle säú (b)
Trãn hçnh 4.30 ta giaí sæí råle khoaíng DT
caïch B1 laì råle phaït tên hiãûu, råle khoaíng M2PT OR
MTU
caïch A2 laì råle thu tên hiãûu phaït tæì B1 khi Z2GT
coï sæû cäú taûi N2 thuäüc vuìng càõt nhanh (tI) cuía
B1. Nãúu sæí duûng så âäö khoaíng caïch thäng 3PT
OR
thæåìng thç råle A2 seî càõt maïy càõt våïi thåìi
gian trãù cuía vuìng II (tIIA2), thåìi gian naìy âäi
khi quaï låïn (300 ÷ 600 msec) âäúi våïi mäüt KEY
OR
säú âæåìng dáy truyãön taíi cao aïp vaì siãu cao
aïp. Khi âoï så âäö càõt liãn âäüng duìng âæåìng
truyãön thäng tin cho pheïp giaím âaïng kãø Hçnh 4.31a: Så âäö logic càõt liãn âäüng
thåìi gian càõt cuía råle A2. Thæûc váûy, khi âoï DUTT bãn trong råle SEL-321
råle B1 seî âæa tên hiãûu càõt maïy càõt tæïc thåìi
(30 msec), âäöng thåìi phaït tên hiãûu liãn âäüng
træûc tiãúp cuía noï ra âáöu ra säú output vaì thäng qua âæåìng truyãön tin (âi máút täúi âa 20
msec) tåïi âáöu vaìo säú input cuía råle A2. Råle A2 seî càõt ngay maïy càõt cuía noï khi nháûn
âæåüc tên hiãûu træûc tiãúp naìy. Thåìi gian caïch ly sæû cäú (kãø caí thåìi gian thao taïc maïy càõt
(40 ÷ 50) msec) trong træåìng håüp naìy chè coìn khoaíng (90 ÷ 100) msec roî raìng laì
nhanh hån ráút nhiãöu so våïi thåìi gian tIIA2. Råle B1 cuîng coï giaï trë âàût vaì thao taïc
tæång tæû nhæ råle A2 khi sæû cäú åí gáön âáöu traûm A. Nhæ váûy, viãûc sæí duûng âæåìng
truyãön tên hiãûu liãn âäüng noïi chung seî giaím thåìi gian càõt sæû cäú trãn 100% âäü daìi âoaûn
âæåìng dáy âæåüc baío vãû (AB). Âiãöu naìy coï yï nghéa ráút låïn âäúi våïi âäü äøn âënh âäüng
cuía toaìn bäü hãû thäúng, âàûc biãût âäúi våïi caïc læåïi liãn kãút cao aïp hoàûc siãu cao aïp.

148
 DTA
DT DTB
M1P MTU DTC MTU
Z1G OR M1P OR
M2PT Z1G
Z2GT M2PT
3PT Z2GT TPA
OR OR
KEY
a) KEY b) TPB
OR
KEY
Hçnh 4.31b: Så âäö logic càõt liãn âäüng træûc tiãúp DTT
OR TPC
âäöng thåìi 3 pha (a) vaì âäüc láûp tæìng pha
KEY

Mäüt säú kê hiãûu trãn så âäö:

− M1P: täøng tråí pha vuìng 1 theo âàûc tuyãún MHO.
− M2PT: täøng tråí pha vuìng 2 theo âàûc tuyãún MHO taïc âäüng coï thåìi gian.
− Z1P: täøng tråí pha vuìng 1 theo âàûc tuyãún tæï giaïc pha.
− Z1G: täøng tråí vuìng 1 theo âàûc tuyãún tæï giaïc pha-âáút.
− Z2GT: täøng tråí vuìng 2 theo âàûc tuyãún tæï giaïc pha-âáút taïc âäüng coï thåìi gian.
− KEY: tên hiãûu liãn âäüng âáöu ra.
Trong træåìng håüp sæí duûng maïy càõt âån pha cáön phaíi taûo ra ba tên hiãûu càõt tæìng
pha TPA (trip phase A), TPB vaì TPC. Caïc tên hiãûu naìy coï thãø duìng laìm tên hiãûu liãn
âäüng âãø træûc tiãúp gåíi âi. Phêa âáöu råle âäúi diãûn chuïng âæåüc âæa vaìo caïc âáöu vaìo khaïc
nhau âãø gaïn thaình caïc biãún DTA (Direct tripping A), DTB vaì DTC. Caïc biãún naìy
âæåüc âàût trong biãún càõt vä âiãöu kiãûn MTU gåíi tåïi maïy càõt.
Nãúu pháön tæí phaït tên hiãûu træûc tiãúp cuía råle âáöu phaït laì pháön tæí näüi tuyãún (vuìng
I khoaíng caïch) thç så âäö âæåüc goüi laì càõt liãn âäüng do pháön tæí näüi tuyãún truyãön tên hiãûu
træûc tiãúp DUTT (Direct Underreaching Transfer Trip) (hçnh 4.31). Coìn nãúu pháön tæí
phaït tên hiãûu træûc tiãúp cuía råle âáöu phaït laì pháön tæí væåüt tuyãún (vuìng I måí räüng, vuìng
II, III khoaíng caïch, pháön tæí phaït hiãûn sæû cäú, pháön tæí âënh hæåïng) thç så âäö âæåüc goüi laì
càõt liãn âäüng do pháön tæí væåüt tuyãún truyãön tên hiãûu træûc tiãúp DOTT (Direct
Overreaching Transfer Trip).
Caïc så âäö càõt liãn âäüng træûc tiãúp coï æu âiãøm laì âån giaín nhæng âäü tin cáûy
khäng cao. Nãúu âæåìng truyãön vç nguyãn nhán naìo âoï nhæ bë nhiãùu, phaït tên hiãûu sai...
thç råle coï thãø càõt maïy càõt nháöm gáy máút âiãûn khäng âaïng coï.
III.2.2. Caïc så âäö càõt liãn âäüng duìng tên hiãûu cho pheïp PTT:
Do nhæîng nhæåüc âiãøm væìa nãu trãn âáy cuía caïc så âäö càõt liãn âäüng træûc tiãúp
DTT, trãn thæûc tãú ngæåìi ta hay sæí duûng loaûi så âäö truyãön tên hiãûu cho pheïp PTT
(Permissive Transfer Trip) coï âäü tin cáûy cao hån. Thæûc cháút cuía loaûi så âäö naìy laì khi
råle nháûn âæåüc tên càõt liãn âäüng tæì phêa âäúi diãûn gåíi tåïi, noï khäng gæíi tên hiãûu càõt
ngay maì coìn kiãøm tra xem âiãöu kiãûn naìo âoï âæåüc thoaí maîn khäng, nãúu coï thç måïi
phaït tên hiãûu âi càõt maïy càõt. Âiãöu kiãûn naìy coï thãø laì khi råle phêa âáöu nháûn phaït hiãûn
sæû cäú båíi caïc vuìng khoaíng caïch, pháön tæí âënh hæåïng hay pháön tæí phaït hiãûn sæû cäú taïc
âäüng. Nhæ váûy tên hiãûu liãn âäüng khäng phaíi laì tên hiãûu træûc tiãúp DTT maì chè laì tên
hiãûu cho pheïp PTT, âäi khi noï coìn âæåüc viãút tàõt laì PIT (Transmissive Intertrip).
Cuîng tæång tæû nhæ trãn, nãúu pháön tæí phaït tên hiãûu cho pheïp cuía råle âáöu phaït
laì pháön tæí näüi tuyãún (vuìng I khoaíng caïch) thç så âäö âæåüc goüi laì càõt liãn âäüng do pháön
tæí näüi tuyãún truyãön tên hiãûu cho pheïp PUTT (Permissive Underreaching Transfer
Trip). Coìn nãúu pháön tæí phaït tên hiãûu cho pheïp cuía råle âáöu phaït laì pháön tæí væåüt tuyãún

149
(vuìng I måí räüng, vuìng II, III khoaíng caïch, pháön tæí phaït hiãûn sæû cäú, pháön tæí âënh
hæåïng) thç så âäö âæåüc goüi laì càõt liãn âäüng do pháön tæí væåüt tuyãún truyãön tên hiãûu cho
pheïp POTT (Permissive Overreaching Transfer Trip). Våïi 7SA513, coï thãø duìng cuìng
mäüt luïc caí hai kiãøu truyãön POTT vaì PUTT âäüc láûp qua caïc âæåìng näúi soïng mang
riãng biãût. Khi âoï kiãøu truyãön PUTT hoaût âäüng trong vuìng I coìn kiãøu truyãön POTT
hoaût âäüng trong vuìng måí räüng hoàûc våïi vuìng phaït hiãûn sæû cäú. Trãn thæûc tãú ngæåìi ta
coï thãø phán biãût caïc så âäö POTT thuáön tuyï (duìng baío vãû khoaíng caïch ba cáúp kãút håüp
våïi càõt liãn âäüng, coìn goüi laì POTT1) vaì så âäö coï thãm vuìng III khoaíng caïch hæåïng
ngæåüc coï chæïc nàng khoaï (POTT2). Loaûi så âäö sau laìm viãûc tæång tæû nhæ så âäö thuáön
tuyï âäúi våïi caïc sæû cäú bãn trong âæåìng dáy. Coìn âäúi våïi caïc sæû cäú bãn ngoaìi, vuìng III
hæåïng ngæåüc naìy seî khoaï toaìn bäü baío vãû khoaíng caïch laûi.
Nãúu mäüt hæ hoíng xaíy ra trong thiãút bë nháûn tên hiãûu hay trong âæåìng truyãön,
logic nháûn cuía bäü giao tiãúp viãùn thäng âa nàng coï thãø bë khoaï båíi âáöu vaìo nhë phán
vaì âiãöu naìy seî khäng aính hæåíng âãún chæïc nàng baío vãû khoaíng caïch thäng thæåìng.
Khi âoï viãûc âiãöu khiãøn khoaíng âo vuìng måí räüng seî âæåüc chuyãøn âãún chæïc nàng TÂL
nãúu chæïc nàng naìy chæa bë
khoaï. Vuìng I
Trãn hçnh 4.32 trçnh (näüi tuyãún) PUTT Tên hiãûu liãn âäüng tåïi âáöu âäúi diãûn
baìy så âäö khäúi täøng thãø cuía Caïc vuìng POTT Càõt
T
logic càõt liãn âäüng duìng tên væåüt tuyãún Quyãút 0
OR
hiãûu cho pheïp PTT duìng âënh càõt
chung cho caí hai kiãøu PUTT
vaì POTT. Viãûc chuyãøn tæì så 0 AND
Tr
âäö naìy sang så âäö kia âæåüc
thæûc hiãûn bàòng chuyãøn maûch Tên hiãûu liãn âäüng tæì âáöu âäúi diãûn
logic (maûch láût,...) maì åí âáy ta
chè thãø hiãûn nhæ mäüt tiãúp âiãøm
cå khê thäng thæåìng. Hçnh 4.32: Så âäö khäúi cuía chæïc nàng càõt liãn
Trãn så naìy chuïng ta âäüng duìng tên hiãûu cho pheïp PTT
nháûn tháúy logic PUTT vaì
POTT khaïc nhau åí nhæîng
âiãøm cå baín sau:
Trong så âäö PUTT, pháön tæí khåíi phaït tên hiãûu liãn âäüng cho baío vãû khoaíng
caïch âäúi diãûn khi thao taïc càõt maïy càõt taûi chäù laì vuìng I, trong khi åí så âäö kia laì caïc
pháön tæí coï giåïi haûn vuìng væåüt ra ngoaìi vuìng I nhæ vuìng I måí räüng, vuìng II, III
khoaíng caïch, pháön tæí phaït hiãûn sæû cäú, pháön tæí âënh hæåïng...
Trong så âäö PUTT coï thãø chè cáön phaíi duìng mäüt âæåìng truyãön tên hiãûu theo
hai chiãöu cho caïc tên hiãûu liãn âäüng, vç khi coï caïc sæû cäú åí cuäúi âæåìng dáy (vê duû âiãøm
N2 trãn âæåìng dáy âæåüc baío vãû AB, hçnh 4.26), chè coï mäüt pháön tæí phaït tên hiãûu liãn
âäüng laìm viãûc (cuía råle B1). Coìn khi ngàõn maûch åí vë trê giao nhau cuía vuìng I cuía caïc
råle hai âáöu (taûi N1), så âäö càõt liãn âäüng laûi khäng cáön thiãút vç sæû cäú nàòm trong vuìng
I cuía caí hai baío vãû nãn sæû cäú seî âæåüc loaûi træì våïi thåìi gian tI ≈ 0 sec. Ngæåüc laûi trong
så âäö POTT, våïi moüi vë trê ngàõn maûch trong âæåìng dáy, hai pháön tæí phaït tên hiãûu liãn
âäüng åí hai âáöu âãöu laìm viãûc nãn åí âáy cáön phaíi coï hai âæåìng tên hiãûu riãng reî truyãön
tên hiãûu theo hai chiãöu khaïc nhau, hoàûc mäüt âæåìng truyãön tin laìm viãûc trong chãú âäü
phán chia thåìi gian kiãøu song cäng (duplex).
Âäúi våïi âæåìng dáy ngàõn, så âäö PUTT chè nãn sæí duûng våïi âàûc tuyãún tæï giaïc âãø
traïnh hiãûn tæåüng huût vuìng vç vuìng I khoaíng caïch våïi âàûc tuyãún naìy khi âoï bao truìm

150
âæåüc âiãûn tråí sæû cäú (thæåìng låïn hån so våïi âiãûn tråí âæåìng dáy). Nhæ minh hoaû trãn
hçnh 4.33a, våïi viãûc sæí duûng âàûc tuyãún MHO, âiãûn tråí sæû cäú (do häö quang, âiãûn tråí
tiãúp xuïc...) seî laìm giaím vuìng I lyï thuyãút AC xuäúng coìn thaình âoaûn AD trãn thæûc tãú,
âoaûn naìy coï thãø giaím xuäúng tháúp hån 50% chiãöu daìi âæåìng dáy AB vaì sæû cäú åí giæîa
âæåìng dáy våïi âiãûn tråí häö quang låïn seî nàòm ngoaìi giåïi haûn vuìng I cuía caí hai âáöu.
Nãúu sæí duûng så âäö POTT thç coï thãø duìng âàûc tuyãún MHO vç vuìng II khoaíng caïch
khi âoï coï khoaíng phuí theo truûc âiãûn tråí låïn hån nhiãöu so våïi vuìng I.

X
Hæåïng Pháön tæí quyãút
Vuìng II ÂZ âënh càõt
MHO Pháön tæí phaït tên POTT PUTT
B Vuìng hiãûu liãn âäüng
A N1 B
Vuìng I

tæï giaïc
MHO

Rsc 85 N2
C Vä hæåïng
D Coï hæåïng

A R
a) b)
Hçnh 4.33: Aính hæåíng cuía âiãûn tråí sæû cäú âãún vuìng I khoaíng caïch MHO trong så
âäö PUTT (a) vaì vai troì cuía pháön tæí ra quyãút âënh càõt trong caïc så âäö PTT (b).
Âäúi våïi tên hiãûu liãn âäüng âæåüc truyãön âi thæåìng coï caïc yãu cáöu sau:
− Trong så âäö PUTT, pháön tæí quyãút âënh càõt coï thãø laì pháön tæí vä hæåïng hoàûc
coï hæåïng. Coìn trong så âäö POTT, noï phaíi laì pháön tæí coï hæåïng vaì hæåïng vãö phêa
âæåìng dáy. Thæûc váûy, giaí sæí nãúu trong så âäö naìy duìng pháön tæí ra quyãút âënh càõt
thuäüc loaûi vä hæåïng (biãøu diãùn båíi âæåìng neït liãön dæåïi cuìng nhæ trãn hçnh 4.33b), thç
khi coï ngàõn maûch taûi âiãøm N2 ngoaìi âæåìng dáy AB nhæng trong vuìng II cuía råle A,
råle naìy seî phaït tên hiãûu cho pheïp âãún råle B. Vç pháön tæí ra quyãút âënh càõt vä hæåïng
cuía råle B cuîng nháûn ra sæû cäú naìy trong giåïi haûn vuìng cuía noï nãn råle B váùn taïc
âäüng, nghéa laì gáy càõt nháöm.
− Tên hiãûu liãn âäüng åí âáöu phaït coï thãø âæåüc laìm trãù (sæåìn træåïc) âäüc láûp våïi
thåìi gian trãù cuía pháön tæí khåíi phaït tên hiãûu.
− Tên hiãûu liãn âäüng sau khi qua giao diãûn truyãön tin cuía råle phaït cáön phaíi
âæåüc keïo daìi sæåìn sau khoaíng thåìi gian so våïi tên hiãûu phaït cuía pháön tæí khåíi phaït tên
hiãûu liãn âäüng. Âiãöu naìy nhàòm âaím baío tên hiãûu liãn âäüng âãún âæåüc våïi âáöu thu mäüt
caïch toaìn veûn ngay caí trong træåìng håüp pháön tæí khåíi phaït bë ngàõt âäüt ngäüt hay âæåìng
dáy truyãön tin quaï daìi.
− Âäúi våïi råle phêa âáöu nháûn cuîng váûy, sæåìn sau cuía tên hiãûu thu cuîng phaíi
âæåüc keïo daìi mäüt khoaín thåìi gian laì Tr (hçnh 4.32). cáön chuï yï laì pháön tæí thåìi gian Tr
naìy thæåìng âæåüc sæí duûng trong caïc så âäö kiãøu PUTT, coìn trong så POTT êt âæåüc
duìng.
Âäúi våïi caïc æïng duûng càõt liãn âäüng duìng tên hiãûu cho pheïp sæí duûng kãnh cao
táön thäng thæåìng bàòng âæåìng dáy taíi âiãûn (taíi ba) PLC, âäü tin cáûy truyãön tin khäng
cao do tên hiãûu truyãön liãn âäüng phaíi âi qua âiãøm sæû cäú trãn âæåìng dáy taíi âiãûn nãn
hay bë ngheîn vaì suy hao låïn (tåïi 20 ÷ 30 dB). Trong træåìng håüp khäng coï thiãút bë
khuãúch âaûi cäng suáút âãø tên hiãûu coï thãø væåüt qua âiãøm ngheîn thç phaíi duìng loaûi kãnh
truyãön khaïc cuîng sæí duûng âæåìng dáy taíi âiãûn nhæ kãnh maî chuyãøn táön (SFK). Kãnh

151
naìy coï âäü chäúng nhiãùu cao hån vaì coï thãø âæåüc duìng âãø taûo tên hiãûu cæía säø giaíi khoaï
cho chæïc nàng càõt liãn âäüng trong caïc så âäö giaíi khoaï.
Trãn hçnh 4.34 trçnh baìy så âäö näúi dáy cuía hãû thäúng baío vãû âæåìng dáy ALPS
cuía haîng GE-Multilin (Myî) theo logic POTT våïi giao diãûn truyãön tin. Tên hiãûu cho
pheïp tæì phêa xa gæíi âãún seî kheïp maûch tiãúp âiãøm âáöu ra cuía âáöu thu vaì kêch hoaût âáöu
vaìo säú taûi caïc chán D2-D18. Coìn khi råle naìy phaït tên hiãûu cho pheïp gåíi âi, noï seî
kheïp maûch råle tên hiãûu âáöu ra taûi caïc chán B5-B21 vaì kêch hoaût âáöu phaït cuía giao
diãûn truyãön tên hiãûu liãn laûc.
Trong caïc så âäö càõt liãn âäüng do Giao diãûn TB1
2 +
pháön tæí näüi tuyãún truyãön tên hiãûu cho NS40A Àõc qui
1 -
pheïp PUTT giai âoaûn âáöu, ngæåìi ta 24
thæåìng sæí duûng vuìng I khoaíng caïch væìa Thu 25 D2 Tên
laìm pháön tæí khåíi phaït tên hiãûu liãn âäüng Cæûc dæång 60 B5 hiãûu
âi xa, væìa laìm pháön tæí ra quyãút âënh càõt chuyãøn maûch D18 thu
khi nháûn âæåüc tên hiãûu cho pheïp tæì xa 12 B 21
gåíi tåïi. Så âäö nhæ váûy coï thãø khäng cho Phaït Råle
pheïp càõt nhanh caïc sæû cäú cuäúi âæåìng 11 ALPS
dáy âæåüc baío vãû. Giaí sæí khi coï ngàõn Cæûc ám 59
maûch taûi âiãøm N1 (hçnh 4.33b), råle A chuyãøn maûch
khi nháûn âæåüc tên hiãûu cho pheïp tæì råle
B váùn khäng thãø thao taïc càõt âæåüc vç sæû
cäú nàòm ngoaìi vuìng I. Âãø khàõc phuûc tçnh Hçnh 4.34: Så âäö näúi dáy theo logic POTT
traûng naìy, ngæåìi ta phaíi sæí duûng vuìng II sæí duûng giao diãûn daíi ám táön NS40A vaì
âãø laìm pháön tæí ra quyãút âënh càõt. råle khoaíng caïch ALPS cuía GEC-Multilin
Tuy nhiãn khi âoï do nhæîng haûn chãú vãö cäng nghãû, vuìng I vaì vuìng II thæåìng
váùn phaíi duìng chung maûch so saïnh, nãn thæûc tãú hai vuìng naìy váùn khäng thãø âäöng thåìi
âæåüc kêch hoaût vaì vuìng II thæåìng phaíi ra quyãút âënh càõt sau mäüt khoaíng thåìi gian trãù.
Trong caïc råle khoaíng caïch kiãøu khäng chuyãøn maûch (non-swiched relay), âàûc
biãût laì råle säú hiãûn nay, váún âãö naìy âaî âæåüc giaíi quyãút vaì viãûc sæí duûng så âäö PUTT
khäng gáy ra khoï khàn naìo.
III.3. Så âäö khoaï liãn âäüng (Blocking scheme):
Khaïc våïi så âäö duìng tên hiãûu cho pheïp, så âäö duìng tên hiãûu khoaï sæí duûng
âæåìng dáy truyãön tin âãø truyãön tên hiãûu khoaï khi råle phaït hiãûn tháúy sæû cäú åí vuìng
ngæåüc (hæåïng vãö phêa thanh goïp), bãn ngoaìi âæåìng dáy âæåüc baío vãû.
Så âäö khäúi cuía logic càõt duìng tên khoaï liãn âäüng âæåüc trçnh baìy trãn hçnh
4.35a. Giaí sæí khi coï ngàõn maûch taûi âiãøm N1 trong âoaûn âæåìng dáy AB trãn hçnh
4.35b, caïc vuìng khoaíng caïch I hoàûc II thäng thæåìng seî taïc âäüng. Coìn khi coï ngàõn
maûch taûi âiãøm N2 caïc vuìng khoaíng caïch I måí räüng hoàûc vuìng II thäng thæåìng seî
phaït tên hiãûu càõt khäng coï thåìi gian trãù cho maïy càõt nãúu chuïng khäng nháûn âæåüc tên
hiãûu khoaï liãn âäüng tæì phêa âáöu B gæíi âãún. Tên hiãûu khoaï naìy laì cuía pháön tæí naìo âoï
cuía baío vãû khoaíng caïch coï hæåïng ngæåüc hæåïng vãö phêa sau råle, tæïc laì phêa thanh
goïp traûm B. Noï coï thãø laì vuìng III hæåïng ngæåüc hoàûc laì sæû kãút håüp cuía pháön tæí phaït
hiãûn sæû cäú vä hæåïng våïi mäüt pháön tæí âënh hæåïng thuáûn (forwards) nhæ trãn hçnh
4.35c.

152
 Caïc vuìng coï Z3A
hæåïng ngæåüc 85 Z2A
Z1A
Caïc vuìng KCï N2 B
thäng thæåìng Quyãút âënh Âæåìng Càõt A N1 N3
OR
càõt truyãön täút
85 85
Vuìng I MR T Z1B
0 AND
hay vuìng II Z2B
Tên hiãûu Z3B
khoaï
Tr 85 b)
0
a)

Pháön tæí phaït

Hçnh 4.35: Så âäö khäúi cuía chæïc nàng càõt hiãûn sæû cäú Tên hiãûu khoaï
c) AND
liãn âäüng duìng tên hiãûu khoaï trong råle åí Pháön tæí âënh liãn âäüng
caí hai âáöu âæåìng dáy âæåüc baío vãû hæåïng thuáûn

Khi coï sæû cäú åí âiãøm N3 phêa sau råle B nhæng trong vuìng II khoaíng caïch cuía
råle A, caïc vuìng coï hæåïng ngæåüc naìy seî phaït tên hiãûu khoaï tåïi råle A âãø noï khäng bë
càõt nháöm. Coìn khi coï ngàõn maûch bãn trong âæåìng dáy, chuïng seî khäng phaït tên hiãûu
khoaï liãn âäüng. Nhæ váûy giaï trë âàût cuía vuìng hæåïng ngæåüc (vuìng II hæåïng ngæåüc,
pháön offset cuía pháön tæí phaït hiãûn sæû cäú...) phaíi bao truìm pháön væåüt tuyãún cuía vuìng II
khoaíng caïch âãø âaím baío moüi sæû cäú ngoaìi âæåìng dáy nhæng trong vuìng II phaíi âæåüc
phaït hiãûn båíi vuìng hæåïng ngæåüc naìy. Âãø buì sai säú coï thãø láúy giaï trë âàût bàòng 1,2 láön
pháön væåüt tuyãún vuìng II cuía råle âáöu âäúi diãûn.
Do coï sæû khaïc biãût vãö thåìi âiãøm taïc âäüng cuía caïc råle hai âáöu nãn thåìi gian trãù
T âæåüc duìng âãø khoaï baío vãû âáöu A traïnh cho baío vãû taïc âäüng nháöm khi coï sæû cäú
thoaïng qua, âäöng thåìi âãø âåüi tên hiãûu khoaï tæì âáöu B gæíi âãún. Khi coï ngàõn maûch taûi
N3, baío vãû âæåìng dáy liãön kãö thæåìng càõt nhanh sæû cäú naìy. Vç thåìi gian giaíi træì tên
hiãûu khoaï liãn âäüng cuía vuìng ngæåüc coï thãø ráút ngàõn, khiãún cho tên hiãûu khoaï naìy tåïi
âáöu nháûn coï thãø bë giaíi træì træåïc khi thåìi gian T träi qua. Do âoï, thåìi gian trãù (sæåìn
sau tên hiãûu) åí âáöu nháûn Tn âæåüc sæí duûng âãø buì âàõp sæû thiãúu huût thåìi gian cuía tên hiãûu
khoaï. Trong træåìng håüp coï hiãûn tæåüng âaío doìng, thåìi gian trãù Tr coìn âæåüc duìng âãø
khoaï pháön tæí væåüt tuyãún cuía råle A trong suäút thåìi gian âaío doìng khi coï ngàõn maûch
phêa sau råle B. Toïm laûi, caïc giaï trë âàût thåìi gian cuía så âäö duìng tên hiãûu khoaï phaíi
âæåüc tênh toaïn chênh xaïc âäúi våïi moüi chãú âäü laìm viãûc cuía âäúi tæåüng baío vãû âãø råle
luän luän nháûn âæåüc tên hiãûu khoaï trong moüi træåìng håüp cáön thiãút.
Kãnh truyãön tin duìng trong så âäö khoaï liãn âäüng coï thãø duìng loaûi mäüt âæåìng
truyãön kiãøu âån cäng. Trong træåìng håüp duìng hãû thäúng taíi ba PLC, tên hiãûu cao táön
coï thãø chè laìm viãûc trãn mäüt táön säú. Nãúu åí så âäö càõt liãn âäüng duìng tên hiãûu cho pheïp
PTT, tên hiãûu cho pheïp cao táön phaíi truyãön qua âiãøm sæû cäú trãn âæåìng dáy âãø âãún âáöu
bãn kia thç baío vãû phêa âäúi diãûn måïi càõt maïy càõt, coìn våïi så âäö âang xeït nãúu baío vãû
phêa âäúi diãûn khäng nháûn âæåüc tên hiãûu khoaï thç noï seî phaït lãûnh càõt maïy càõt nhæ váûy
thç mæïc âäü an toaìn coï cao hån nhæng coï thãø gáy ra càõt nháöm. Noïi chung âäúi våïi så âäö
khoaï liãn âäüng yãu cáöu vãö cháút læåüng cuía âæåìng truyãön ráút cao âãø traïnh taïc âäüng
nháöm. Khi kãnh truyãön hoàûc bäü pháûn phaït nháûn tên hiãûu bë hæ hoíng thç så âäö liãn
âäüng phaíi bë khoaï vaì khi âoï baío vãû thæûc hiãûn caïc chæïc nàng cuía mäüt baío vãû khoaíng
caïch thäng thæåìng hoàûc kãút håüp våïi TÂL.

153
 So våïi så âäö duìng tên hiãûu cho pheïp PTT, så âäö duìng tên hiãûu khoaï liãn âäüng
laìm viãûc täút hån trong træåìng håüp ngàõn maûch trong âæåìng dáy coï mäüt âáöu laì nguäön
yãúu. Khi âoï âáöu dáy phêa nguäön maûnh seî tæû âäüng càõt ra vç khäng coï tên hiãûu khoaï tæì
phêa nguäön yãúu gæíi tåïi.
Nhæ ta âaî tháúy åí pháön trãn, så âäö càõt liãn âäüng duìng tên hiãûu cho pheïp PTT coï
täúc âäü thao taïc nhanh hån caïc så âäö khoaï liãn âäüng do khäng cáön phaíi coï thåìi gian
trãù âãø chåì tên hiãûu liãn âäüng tæì phêa âäúi diãûn. Thåìi gian nháûn tên hiãûu naìy laûi thay âäøi
trong mäüt khoaíng räüng tuyì theo tæìng træåìng håüp sæû cäú nãn khoaíng thåìi gian trãù phaíi
âæåüc âàût låïn nháút âãø dæû phoìng. Tuy nhiãn trong træåìng håüp âæåìng truyãön tên hiãûu bë
truûc tràûc laìm cho tên hiãûu cho pheïp khäng âãún âæåüc nåi nháûn, viãûc sæí duûng så âäö PTT
coï thãø khiãún cho sæû cäú trong âæåìng dáy khäng bë caïch ly, gáy aính hæåíng âãún âäü tin
cáûy cuía baío vãû. Trong khi âoï viãûc máút tên hiãûu khoaï trong så âäö khoaï liãn âäüng do läùi
âæåìng truyãön chè coï thãø laìm cho baío vãû taïc âäüng nháöm khi coï ngàõn maûch ngoaìi, tæïc
laì laìm giaím tênh choün loüc cuía baío vãû. Sæû æu viãût cuía så âäö khoaï caìng thãø hiãûn roî
trong caïc logic kãút håüp våïi chæïc nàng TÂL. Khi coï sæû cäú bãn trong âæåìng dáy duìng
så âäö baío vãû kiãøu PTT, viãûc khäng coï tên hiãûu cho pheïp coï thãø laìm cho baío vãû hai
âáöu taïc âäüng khäng âäöng thåìi, trong træåìng håüp naìy TÂL coï thåìi gian chãút ngàõn åí
âáöu dáy càõt ra træåïc seî luän luän thæûc hiãûn khäng thaình cäng do phaíi âoïng vaìo âiãøm
coï sæû cäú. Âãø khàõc phuûc nhæåüc âiãøm taïc âäüng cháûm cuía så âäö khoaï liãn âäüng vaì âäü tin
cáûy cuía så âäö càõt liãn âäüng (PTT) ngæåìi ta thæåìng duìng så âäö giaíi khoaï (unblocking
scheme).
III.4. Så âäö giaíi khoaï (unblocking scheme):
Âáy laì logic baío vãû tæång tæû våïi chæïc nàng càõt liãn âäüng duìng tên hiãûu cho
pheïp (PTT) nhæng coï âäü tin cáûy cao hån, så âäö giaíi khoaï khäng hàón laì så âäö ngæåüc
våïi så âäö khoaï âaî xeït. Trong træåìng håüp sæû cäú âæåìng truyãön, viãûc tæû âäüng giaíi khoaï
âæåüc tæû âäüng thæûc hiãûn mäüt láön åí âáöu nháûn chæï khäng phaíi do tên hiãûu tæì xa gæíi tåïi.
Tên hiãûu giaíi khoaï vaì tên hiãûu cho pheïp laì hai daûng khaïc nhau cuía tên hiãûu hoaï giaíi
(release) thæåìng duìng trong caïc så âäö liãn âäüng.
Âäúi våïi så âäö càõt liãn âäüng sæí duûng âæåìng truyãön tin bàòng hãû thäúng taíi ba
PLC, tên hiãûu cho pheïp coï thãø bë ngheîn do sæû cäú bãn trong âæåìng dáy gáy ra. Trong
træåìng håüp så âäö PTT âæåüc kêch hoaût, khi khäng coï tên hiãûu cho pheïp gæíi âãún trong
mäüt khoaíng thåìi gian naìo âoï khi råle phaït hiãûn ra sæû cäú trong hæåïng taïc âäüng cuía
mçnh, logic baío vãû cuía noï seî khoaï chæïc nàng PTT laûi vaì chuyãøn quyãön kiãøm soaït
sang caïc vuìng khoaíng caïch thäng thæåìng. Âiãöu naìy coï nghéa laì sæû cäú seî bë caïch ly
cháûm hån so våïi caïc så âäö càõt liãn âäüng.
Så âäö giaí khoaï coï khaí nàng giaíi viãûc khoaï chæïc nàng PTT trong caïc træåìng
håüp ngheîn âæåìng truyãön nãu trãn bàòng caïch khäng duìng tên hiãûu cao táön PLC thäng
thæåìng maì duìng loaûi maî chuyãøn táön SFK (frequency shifp keying). Maî naìy coï hai táön
säú soïng mang: táön säú thæï nháút æïng våïi traûng thaïi khäng coï tên hiãûu liãn âäüng goüi laì
táön säú giaïm saït (guard), táön säú thæï hai khaïc våïi táön säú âáöu æïng våïi traûng thaïi coï tên
hiãûu liãn âäüng goüi laì táön säú laìm viãûc hay táön säú giaíi khoaï (unblock frequency). Táön
säú thæï nháút f1 duìng âãø xaïc âënh âæåìng truyãön váùn thäng maûch vaì thæåìng âæåüc gaïn
mæïc logic “0”. Táön säú thæï hai f2 thæåìng âæåüc gaïn mæïc logic “1” tæång æïng våïi traûng
thaïi coï âiãöu kiãûn. Viãûc chuyãøn phæång thæïc biãún âiãûu tæì biãn âäü sang biãún âiãûu táön säú
coï giaíi táön heûp laìm tàng khaí nàng chäúng nhiãùu cuía tên hiãûu liãn âäüng âäúi våïi caïc sæû
cäú ngàõn maûch trãn âæåìng truyãön PLC.

154
 Trãn hçnh 4.36 trçnh baìy så âäö
taûo tên hiãûu giaíi khoaï R taûi âáöu nháûn AND
OR
cuía kãnh cao táön PLC. Khi råle phêa xa 1 R
phaït tên hiãûu cho pheïp, trong træåìng håüp AND
laìm viãûc bçnh thæåìng cuía âæåìng truyãön 2
20ms 100ms
tin, khäng coï läùi âæåìng truyãön (f = 0), AND 0
0
tên hiãûu liãn âäüng æïng våïi táön säú f2 cuía
så âäö PTT âæåüc bäü giaíi maî taûo thaình tên
f f1
hiãûu U (U = 1). Maûch AND thæï nháút AND
f2
måí thäng vaì tên hiãûu giaíi khoaï R = 1 seî U
thæûc hiãûn chæïc nàng nhæ mäüt tên hiãûu
cho pheïp thäng thæåìng. Trong træåìng
håüp âæåìng truyãön bë ngheîn hay bë âæït, Hçnh 4.36: Så âäö logic giaíi khoaï âiãøn
caí táön säú giaïm saït f1 vaì táön säú giaíi khoaï hçnh taûo tên hiãûu cho pheïp
f2 âãöu khäng coï (U = 0), bäü giaíi maî seî
phaït ra tên hiãûu baïo läùi âæåìng truyãön f = 1. Khi âoï maûch vaì thæï nháút ngàõt, coìn maûch
vaì thæï hai måí thäng cho pheïp taûo ra tên hiãûu logic “1”. Sau khoaíng thåìi gian trãù dæû
phoìng thæåìng laì 20 msec, tên hiãûu giaíi khoaï R âæåüc phaït ra trong voìng 100 msec räöi
âæåüc giaíi træì (R = 0). Trong thåìi gian âoï, så âäö sæí duûng tên hiãûu cho pheïp tæû taûo naìy
âãø thæûc hiãûn quy trçnh thao taïc cuía mçnh nhæ trong træåìng håüp âæåìng truyãön tin váùn
laìm viãûc täút. Sau âoï tên hiãûu R = 0 seî âæåüc duy trç åí âáöu ra maûch logic giaíi khoaï cho
âãún khi âæåìng truyãön âæåüc phuûc häöi. Nhæ váûy, khi âæåìng truyãön bë sæû cäú, så âäö giaíi
khoaï chè coï thãø duìng âãø thao taïc mäüt láön. Âãø phuûc häöi laûi sæû laìm viãûc cuía så âäö naìy,
cáön phaíi khàõc phuûc sæû cäú ngàõn maûch hay âæåìng truyãön thäng tin.
Nhæ váûy så âäö giaíi khoaï thæûc cháút laì biãún thãø cuía så âäö càõt liãn âäüng duìng tên
hiãûu cho pheïp PTT. Viãûc aïp duûng logic giaíi khoaï laìm tàng âäü tin cáûy cuía caïc så âäö
POTT tiãu chuáøn.
Ngoaìi ra trãn thæûc tãú ngæåìi ta coìn coï thãø duìng caïc så âäö khoaíng caïch häùn håüp
giæîa caïc så âäö cho pheïp vaì så âäö khoaï liãn âäüng.
III.5. Phäúi håüp baío vãû khoaíng caïch våïi tæû âäüng âoïng làûp laûi:
III.5.1. Giåïi thiãûu:
Theo thäúng kã thæûc tãú cho tháúy caïc sæû cäú thoaïng qua xaíy ra trong hãû thäúng
âiãûn chiãúm tåïi 80%. Âãø náng cao âäü tin cáûy cuía hãû thäúng cuîng nhæ khaí nàng cung
cáúp âiãûn liãn tuûc cho caïc phuû taíi ngæåìi ta thæåìng sæí duûng caïc så âäö tæû âäüng âoïng làûp
laûi. Nguyãn lyï hoaût âäüng cuía så âäö tæû âäüng âoïng làûp laûi coï thãø giaíi thêch nhæ sau: Caïc
så âäö baío vãû âæåüc sæí duûng sao cho khi sæû cäú xaíy ra coï thãø càõt nhanh caïc maïy càõt liãn
quan, sau mäüt khoaíng thåìi gian tæång âäúi ngàõn så âäö tæû âäüng âoïng làûp laûi seî âoïng
caïc maïy càõt væìa càõt ra. Nãúu sæû cäú laì thoaïng qua thç læåïi âiãûn tiãúp tuûc váûn haình coìn
nãúu sæû cäú duy trç thç maïy càõt seî âæåüc càõt ra tråí laûi. Tuyì vaìo kãút cáúu cuîng nhæ chãú âäü
váûn haình cuía tæìng læåïi âiãûn maì säú láön âoïng làûp laûi coï thãø khaïc nhau, thäng thæåìng laì
dæåïi 3 láön.
Âäúi våïi læåïi âiãûn cuía Viãût Nam træåïc âáy do täön taûi nhiãöu nguäön diezen nãn
viãûc sæí duûng caïc så âäö tæû âäüng âoïng làûp laûi seî khäng âaím baío tênh äøn âënh cuía hãû
thäúng âiãûn. Hiãûn nay, caïc nguäön phaït diezen háöu nhæ âaî âæåüc loaûi boí vaì caïc så âäö tæû
âäüng âoïng làûp laûi âæåüc âæa vaìo váûn haình âaî vaì âang mang laûi hiãûu quaí ráút låïn.
Trong pháön naìy chè trçnh baìy så âäö phäúi håüp baío vãû khoaíng caïch våïi tæû âäüng
âoïng làûp laûi. Så âäö phäúi håüp âån giaín nháút giæîa baío vãû khoaíng caïch vaì tæû âäüng âoïng
làûp laûi laì så âäö tàng täúc âäü baío vãû sau tæû âäüng âoïng làûp laûi. Caïc rå le khoaíng caïch

155
(21) loaûi vi xæí lyï hiãûn nay thæåìng âæåüc chãú taûo coï keìm theo chæïc nàng tæû âäüng âoïng
làûp laûi (79) vaì maûch tàng täúc âäü baío vãû sau khi tæû âäüng âoïng làûp laûi (TOR - Trip On
Reclose). Maûch TOR thæåìng âæåüc thiãút kãú âãø loaûi boí nhanh sæû cäú duy trç ngay sau
khi maïy càõt âæåüc âoïng làûp laûi.
Ngoaìi ra, caïc rå le khoaíng caïch loaûi kyî thuáût säú hiãûn nay coìn âæåüc thiãút kãú våïi
så âäö vuìng 1 måí räüng, thæûc cháút noï laì mäüt maûch tàng täúc âäü baío vãû træåïc tæû âäüng
âoïng làûp laûi våïi muûc âêch thay thãú cho caïc så âäö baío vãû khoaíng caïch kãút håüp våïi
kãnh truyãön tin khi kãnh truyãön tin âang trong thåìi gian sæía chæîa hoàûc baío dæåîng. Så
âäö naìy seî âæåüc âãö cáûp chi tiãút trong caïc muûc (III.5.2).
Ngoaìi hai så âäö tàng täúc nãu trãn, mäüt så âäö tàng täúc cuîng thæåìng gàûp laì så âäö
tàng täúc theo thæï tæû. Trong muûc (III.5.3) seî âãö cáûp så âäö tàng täúc naìy våïi baío vãû
khoaíng caïch, cuû thãø laì duìng vuìng 1 måí räüng âãø tàng täúc. Muûc (III.5.4) seî giåïi thiãûu
thãm mäüt så âäö phäúi håüp giæîa baío vãû khoaíng caïch våïi thiãút bë TÂL laûi taûm goüi laì “Så
âäö tàng täúc vuìng 2 kãút håüp våïi thiãút bë RAR vaì DAR”, trong âoï:
− RAR (Rapid Auto-reclosing: Tæû âäüng âoïng làûp laûi nhanh) laì så âäö tæû âäüng
âoïng làûp laûi coï thåìi gian chãút nhoí.
− DAR (Delayed Autoreclosing: Tæû âäüng âoïng làûp laûi coï thåìi gian duy trç) laì
så âäö tæû âäüng âoïng làûp laûi coï thåìi gian chãút tæång âäúi låïn.
III.5.2. Så âäö baío vãû våïi vuìng 1 måí räüng:
Âáy laì mäüt så âäö phäúi håüp giæîa baío vãû khoaíng caïch våïi thiãút bë tæû âäüng âoïng
làûp laûi. ÅÍ pháön âáöu chuïng ta âaî âãö cáûp, bäü pháûn âo læåìng vuìng 1 cuía rå le khoaíng
caïch coï hai giaï trë âàût coï thãø âiãöu khiãøn âæåüc. Giaï trë âàût thæï nháút âæåüc chènh âënh
nhæ så âäö khoaíng caïch thäng thæåìng, tæïc laì khoaíng 80-90% chiãöu daìi âæåìng dáy
âæåüc baío vãû vaì goüi laì giaï trë âàût cå baín, kyï hiãûu laì Z1. Giaï trë âàût thæï hai âæåüc chènh
âënh khoaíng 125% chiãöu daìi âæåìng dáy âæåüc baío vãû goüi laì vuìng 1 måí räüng, kyï hiãûu
Z1E. Bçnh thæåìng rå le khoaíng caïch laìm viãûc theo giaï trë âàût cuía vuìng 1 måí räüng Z1E
vaì khi nháûn âæåüc tên hiãûu tæì rå le tæû âäüng âoïng làûp laûi seî tæû âäüng chuyãøn vãö giaï trë âàût
cå baín.

a/ SÅ ÂÄÖ LOGIC

A B C D E

b/ ÂÀC TÊNH KHOAÍNG CAÏCH-THÅÌI GIAN

Hçnh 4.37: Så âäö baío vãû khoaíng caïch coï vuìng 1 måí räüng

156
 Khi coï mäüt sæû cäú xuáút hiãûn åí mäüt âiãøm báút kyì bãn trong vuìng 1 måí räüng, rå le
seî thao taïc våïi thåìi gian cuía vuìng 1, càõt maïy càõt vaì khåíi âäüng rå le tæû âäüng âoïng làûp
laûi. Mäüt tiãúp âiãøm (lãûnh) tæì rå le tæû âäüng âoïng làûp laûi seî âæåüc sæí duûng âãø chuyãøn giaï
trë âàût cuía råle khoaíng caïch tråí vãö vuìng 1 cå baín. Tiãúp âiãøm cuía rå le tæû âäüng âoïng
làûp laûi âæåüc sæí duûng cho muûc âêch naìy seî thao taïc træåïc khi xung âoïng âæåüc âæa tåïi
maïy càõt vaì chè tråí vãö vaìo cuäúi thåìi gian phuûc häöi cuía maûch ARC (xem biãøu âäö thåìi
gian trãn hçnh 4.43).
Så âäö baío vãû khoaíng caïch coï vuìng 1 måí räüng âæåüc trçnh baìy trãn hçnh 4.37.
Khi sæû cäú xuáút hiãûn åí âiãøm báút kyì trãn âæåìng dáy âæåüc baío vãû, chàóng haûn ngàõn maûch
taûi 1 âiãøm báút kyì trãn âæåìng dáy BC, caïc maïy càõt B2 vaì C1 seî âæåüc càõt nhanh bàòng
vuìng 1 måí räüng (Z1E) vaì sau âoï seî âæåüc tæû âäüng âoïng làûp laûi. Nãúu sæû cäú laì thoaïng
qua, maïy càõt seî âæåüc âoïng laûi thaình cäng. Nãúu sæû cäú laì duy trç, maïy càõt seî càõt laûi láön
næîa våïi thåìi gian cuía vuìng 1 hoàûc vuìng 2 thäng thæåìng âãø âaím baío tênh choün loüc.
Nhæ váûy, våïi vuìng 1 måí räüng sæí duûng kãút håüp våïi chæïc nàng tæû âäüng âoïng làûp laûi
(ARC) thç moüi sæû cäú thoaïng qua trãn toaìn bäü âæåìng dáy âæåüc baío vãû âãöu coï thãø âæåüc
caïch ly nhanh vaì âáy chênh laì æu âiãøm cuía så âäö baío vãû khoaíng caïch coï vuìng 1 måí
räüng.
Nãúu thanh caïi åí cuäúi âæåìng dáy âæåüc baío vãû caìng coï nhiãöu âæåìng dáy näúi vaìo
thç säú láön càõt khäng choün loüc træåïc tæû âäüng âoïng làûp laûi cuía caïc maïy càõt caìng låïn,
chàóng haûn maïy càõt C2 seî càõt khäng choün loüc khi sæû cäú xuáút hiãûn trãn caïc âæåìng dáy
DE, DF, DG vaì gáön thanh caïi D (N4, N5 N6). Màût khaïc khi ngàõn maûch xuáút hiãûn trãn
mäüt âæåìng dáy báút kyì vaì gáön thanh caïi thç caïc maïy càõt åí âáöu âäúi diãûn våïi thanh caïi
âoï cuía caïc âæåìng dáy coìn laûi cuîng seî càõt khäng choün loüc, vê duû khi ngàõn maûch xuáút
hiãûn taûi N3 trãn âæåìng dáy CD gáön thanh caïi D, thç caïc maïy càõt E1, F1 vaì G1 âäúi diãûn
våïi thanh caïi D cuîng seî bë càõt khäng choün loüc.
Phán têch sæû hoaût âäüng cuía så âäö:
Khi âæåìng dáy coï nguäön cung cáúp tæì hai phêa bë sæû cäú, hai maïy càõt åí hai âáöu
âæåìng dáy seî càõt ra. Nãúu caïc maïy càõt naìy coï trang bë thiãút bë tæû âäüng âoïng làûp laûi mäüt
láön, thäng thæåìng chuïng seî láön læåüt âæåüc âoïng laûi theo sæû phäúi håüp nhæ sau:
− Maïy càõt åí âáöu thæï nháút cuía âæåìng dáy âæåüc âoïng làûp laûi træåïc theo âiãöu
kiãûn âiãûn aïp âæåìng dáy khäng täön taûi: UL = 0
− Maïy càõt åí âáöu coìn laûi cuía âæåìng dáy âæåüc âoïng làûp laûi sau theo âiãöu kiãûn
täön taûi âiãûn aïp âæåìng dáy UL = 1, nhæng phaíi thãm mäüt trong hai âiãöu kiãûn sau:
Âiãûn aïp âæåìng dáy âäöng bäü våïi âiãûn aïp thanh caïi: S = 1.
Âiãûn aïp thanh caïi khäng täön taûi: UB = 0.
Theo âiãöu kiãûn phäúi håüp taïc âäüng cuía caïc maûch tæû âäüng âoïng làûp laûi nãu trãn,
thç maïy càõt âæåüc âoïng laûi theo âiãöu kiãûn UL = 0, seî coï säú láön âoïng càõt nhiãöu hån. Âãø
cán bàòng säú láön âoïng càõt maïy càõt sau mäüt thåìi gian váûn haình âæåüc âënh træåïc, âiãöu
kiãûn taïc âäüng cuía thiãút bë tæû âäüng âoïng làûp laûi åí hai âáöu âæåìng dáy âæåüc âäøi ngæåüc
laûi. Thao taïc naìy âæåüc thæûc hiãûn båíi khoaï chuyãøn maûch K4 vaì K5 (hçnh 4.37a) vaì
thæûc ra âäúi våïi rå le säú noï laì mäüt maûch láût bàòng vi maûch. Coìn khoaï K3 chè sæí duûng
âäúi våïi læåïi âiãûn coï nguäön cung cáúp tæì mäüt phêa.
Sæû phäúi håüp trãn khi aïp duûng trong caïc så âäö baío vãû rå le bçnh thæåìng hoàûc
trong så âäö tàng täúc âäü baío vãû rå le sau khi tæû âäüng âoïng làûp laûi thç khäng coï váún âãö
gç, båíi vç khi coï sæû cäú xuáút hiãûn trãn mäüt âæåìng dáy thç chè coï hai maïy càõt åí hai âáöu
âæåìng dáy sæû cäú bë càõt ra. Tuy nhiãn âäúi våïi så âäö baío vãû khoaíng caïch coï vuìng 1 måí
räüng, nhæ pháön trãn âaî nãu coï nhæîng vë trê ngàõn maûch coï thãø coï ba hoàûc nhiãöu maïy
càõt cuìng càõt. Vç váûy váún âãö åí âáy laì sæû phäúi håüp cuía viãûc thæûc hiãûn âoïng làûp laûi ba

157
maïy càõt tråí lãn, nhæng mäùi maïy càõt chè coï thãø âoïng làûp laûi theo mäüt trong hai âiãöu
kiãûn nãu trãn vaì vãö nguyãn tàõc thç hai maïy càõt cuía mäüt âæåìng dáy cuîng phaíi âæåüc
phäúi håüp nhæ trãn. Mäüt váún âãö cuîng cáön læu yï laì khi cáön thiãút, maïy càõt åí mäüt âáöu
âæåìng dáy coï thãø cho pheïp tæû âäüng âoïng làûp laûi theo caí hai âiãöu kiãûn nãu trãn laì UL =
0 hoàûc UL = 1 (khoaï K4 vaì K5 cuìng kên maûch) nhæng maïy càõt âáöu ngæåüc laûi chè âæåüc
thæûc hiãûn tæû âäüng âoïng làûp laûi theo âiãöu kiãûn UL = 1 (khoaï K4 phaíi håí maûch).
Âãø coï cå såí læûa choün sæû phäúi håüp cuía viãûc âoïng làûp cuía nhiãöu maïy càõt (trãn 2
maïy càõt), dæåïi âáy ta seî phán têch sæû hoaût âäüng cuía så âäö theo phæång thæïc caìi âàût
âiãöu kiãûn taïc âäüng cuía så âäö tæû âäüng âoïng làûp laûi caïc maïy càõt cuía læåïi âiãûn trãn hçnh
(4.37b) nhæ sau:
− Phæång thæïc thæï nháút: caïc maûch ARC cuía caïc maïy càõt âæåüc caìi âàût giäúng
nhau theo thanh caïi.
− Phæång thæïc thæï hai: caïc maûch ARC cuía caïc maïy càõt âæåüc caìi âàût giäúng
nhau theo chiãöu âæåìng dáy.
Phæång thæïc thæï nháút:
A B C D E

a/

A B C D E

b/

Hçnh 4.38: Caìi âàût phæång thæïc hoaût âäüng cuía maûch ARC theo thanh caïi
Theo phæång thæïc naìy caïc maïy càõt cuìng âáúu näúi vaìo mäüt thanh caïi coï âiãöu
kiãûn taïc âäüng cuía så âäö tæû âäüng âoïng làûp laûi âæåüc choün giäúng nhau. Khi thanh caïi thæï
nháút coï caïc maïy càõt âæåüc tæû âäüng âoïng làûp laûi khi UL = 0 thç caïc maïy càõt cuía thanh
caïi tiãúp theo seî âæåüc tæû âäüng âoïng làûp laûi khi UL= 1 (keìm theo S = 1 hoàûc UB = 0).
Phæång thæïc phäúi håüp naìy håüp naìy âæåüc trçnh baìy trãn hçnh (4.38a) vaì sau thåìi gian
váûn haình theo âënh kyì, caïc maïy càõt coï thãø thay âäøi phæång thæïc váûn haình ngæåüc laûi
nhæ trãn hçnh (4.38b).
Dæåïi âáy ta xeït sæû hoaût âäüng cuía så âäö baío vãû khoaíng caïch coï vuìng 1 måí räüng
åí nhæîng vë trê ngàõn maûch âiãøn hçnh laì N1 vaì N2 åí 2 âáöu cuía âæåìng dáy BC theo
phæång thæïc caìi âàût nhæ trãn hçnh (4.38a). Sau âoï ta seî thãm sæû hoaût âäüng cuía så âäö
taûi âiãøm ngàõn maûch N3 gáön thanh caïi D (thanh caïi coï nhiãöu xuáút tuyãún) theo caí hai
phæång thæïc hoaût âäüng ARC nhæ trãn hçnh (4.38a) vaì (4.38b).
Ngàõn maûch taûi N1:
Giaí thiãút N1 nàòm trong phaûm vi taïc âäüng cuía vuìng 1 måí räüng taûi A2 vaì khäng
nàòm trong phaûm vi taïc âäüng cuía vuìng 1 måí räüng taûi maïy càõt D1. Khi âoï seî coï ba maïy
càõt cuìng càõt ngàõn maûch do vuìng 1 måí räüng taïc âäüng laì A2, B2 vaì C1. Sau âoï caïc maïy
càõt A2 vaì C1 coï âiãöu kiãûn âoïng laûi laì UL = 0 seî âoïng laûi træåïc.
Nãúu sæû cäú coìn täön taûi thç maïy càõt C1 seî càõt ra laûi bàòng vuìng 2 våïi thåìi gian trãù
t2, coìn maïy càõt A2 seî khäng càõt ra båíi vç maïy càõt B2 chæa âoïng laûi nãn khäng coï doìng
sæû cäú chaûy qua maïy càõt naìy. Maïy càõt B2 trong træåìng håüp naìy cuîng khäng âoïng laûi
âæåüc do khäng thoaí maîn âiãöu kiãûn âoïng laûi (khäng coï tên hiãûu âiãûn aïp âæåìng dáy).

158
 Nãúu sæû cäú laì thoaïng qua, maïy càõt A2 vaì C1 seî âoïng laûi thaình cäng, luïc naìy taûi
maïy càõt B2 âaî coï tên hiãûu UL = 1 vaì noï seî âoïng laûi thaình cäng theo âiãöu kiãûn kiãøm tra
âäöng bäü (S =1).
Nãúu N1 nàòm trong phaûm vi taïc âäüng cuía vuìng 1 måí räüng taûi maïy càõt D1 (do
âæåìng dáy CD quaï daìi so våïi âæåìng dáy BC), trong træåìng håüp naìy coï bäún maïy càõt
cuìng càõt laì A2, B2, C1 vaì D1. Sau âoï chè coï maïy càõt A2 vaì C1 âoïng laûi theo âiãöu kiãûn
UL = 0, nhæng caí hai âæåìng dáy BC vaì CD váùn khäng coï âiãûn do hai maïy càõt B2, D1
âang håí maûch vaì hai maïy càõt naìy cuîng khäng âoïng laûi âæåüc do âiãöu kiãûn âoïng laûi
cuía noï laì UL = 1 khäng thoaí maîn. Kãút quaí laì thanh caïi C bë máút âiãûn khäng choün loüc.
Ngàõn maûch taûi N2:
Giaí thiãút N2 nàòm trong phaûm vi taïc âäüng cuía vuìng 1 måí räüng taûi maïy càõt D1.
Khi âoï seî coï caïc maïy càõt cuìng càõt ngàõn maûch båíi vuìng 1 måí räüng laì B2, C1 vaì D1 (coï
thãø maïy càõt A2 cuîng càõt). Sau âoï chè maïy càõt C1 (A2) âoïng laûi theo âiãöu kiãûn UL = 0
nhæng âæåìng dáy BC vaì DC váùn khäng coï âiãûn, do âoï maïy càõt B2 vaì D1 cuîng khäng
âoïng laûi âæåüc vaì thanh caïi C bë máút âiãûn khäng choün loüc.
Ngàõn maûch taûi N3:
Træåìng håüp thæï nháút:
Giaí sæí phæång thæïc taïc âäüng cuía caïc maûch ARC âæåüc caìi âàût nhæ trãn hçnh
4.38a vaì N3 nàòm trong phaûm vi taïc âäüng cuía vuìng 1 måí räüng taûi E1, F1 vaì G1. Luïc âoï
caïc maïy càõt C2, D1, E1, F1, D1 cuìng càõt båíi vuìng 1 måí räüng. Sau âoï caïc maïy càõt C2,
E1, F1, D1 seî cuìng âoïng laûi theo âiãöu kiãûn UL = 0 nãúu nhæ caïc maûch ARC cuía caïc
maïy càõt naìy coï cuìng thåìi gian taïc âäüng. Âiãöu naìy chè cho pheïp khi caïc maïy càõt nãu
trãn âæåüc âoïng làûp laûi âuí nhanh âãø cho caïc nguäön tæì thanh caïi E, F vaì G coï thãø tæû
âäöng bäü våïi nhau sau khi âoïng laûi. Nãúu thåìi gian âoïng làûp laûi cuía caïc maïy càõt trãn
khäng âaïp æïng cho caïc nguäön tæû âäöng bäü thç caïc maïy càõt E1, F1, G1 vaì kãø caí maïy C2
phaíi coï maûch ARC âæåüc caìi âàût âãø coï thãø tæû âäüng âoïng laûi theo caí hai âiãöu UL = 0
hoàûc coï âiãûn aïp âæåìng dáy UL = 1 (keìm theo S = 1 hoàûc UB = 0), âäöng thåìi chuïng
phaíi coï thåìi gian taïc âäüng khaïc nhau (âiãöu naìy hoaìn toaìn cho pheïp vç maûch ARC cuía
caïc maïy càõt âäúi diãûn våïi caïc maïy càõt naìy chè taïc âäüng theo âiãöu kiãûn UL = 1):
Nãúu sæû cäú laì thoaïng qua thç caïc maïy càõt C2, E1, F1 vaì G1 seî cuìng luïc hoàûc láön læåüt
âoïng laûi thaình cäng vaì sau âoï maïy càõt D1 cuîng seî âoïng laûi thaình cäng theo âiãöu kiãûn
kiãøm tra tên hiãûu âäöng bäü (UL = 1 vaì S = 1).
Nãúu sæû cäú laì duy trç thç C2 seî càõt ra bàòng vuìng 2 våïi thåìi gian trãù laì t2, coìn caïc maïy
càõt E1, F1, vaì G1 cuîng seî láön læåüt âoïng laûi thaình cäng. Riãng maïy càõt D1 khäng âoïng
laûi âæåüc do khäng coï tên hiãûu âiãûn aïp âæåìng dáy (do C2 âang håí maûch).
Trong træåìng håüp N3 khäng nàòm trong phaûm vi taïc âäüng cuía vuìng 1 måí räüng
taûi mäüt trong nhæîng maïy càõt E1, F1 vaì G1. Giaí sæí noï nàòm ngoaìi phaûm vi taïc âäüng cuía
vuìng 1 måí räüng taûi E1, luïc âoï caïc maïy càõt F1, G1 âoìi hoíi phaíi coï khaí nàng âoïng laûi
theo âiãöu kiãûn kiãøm tra bäü (UL = 1, S = 1) måïi coï thãø âoïng laûi âæåüc vç thanh caïi D
trong træåìng håüp naìy váùn coï âiãûn vaì âæåìng dáy cuía caïc maïy càõt F1 vaì G1 váùn täön taûi
tên hiãûu âiãûn aïp (âiãöu kiãûn naìy cuîng âoìi hoíi phaíi aïp duûng cho caí maïy càõt E1 vaì C2).
Riãng maûch ARC cuía maïy càõt D1 coï taïc âäüng hay khäng phuû thuäüc vaìo sæû âoïng laûi
thaình cäng hay khäng cuía maïy càõt C2, tæïc phuû thuäüc vaìo sæû cäú coï tênh thoaïng qua
hay duy trç.
Træåìng håüp thæï hai:
Xeït træåìng håüp ngàõn maûch taûi N3 maì phæång thæïc taïc âäüng cuía caïc maûch ARC
âæåüc caìi âàût nhæ trãn hçnh 4.38b.

159
 Giaí sæí N3 nàòm trong vuìng taïc âäüng cuía cuía vuìng 1 måí räüng taûi E1, F1 vaì G1
luïc âoï caïc maïy càõt C2, D1, E1, F1, D1 cuìng càõt båíi vuìng 1 måí räüng Z1E. Sau âoï chè coï
maïy càõt D1 âoïng laûi. Coìn caïc maïy càõt C2, E1, F1, G1 khäng âoïng laûi âæåüc do khäng coï
tên hiãûu âiãûn aïp âæåìng dáy (UL = 0). Thanh caïi D seî máút âiãûn khäng choün loüc.
Giaí sæí N3 nàòm ngoaìi phaûm vi taïc âäüng cuía E1 thç caïc maïy càõt F1 vaì G1 seî láön
âoïng laûi thaình cäng theo âiãöu kiãûn kiãøm tra âiãûn aïp âäöng bäü khi maì thanh caïi E coï
näúi våïi nguäön cung cáúp. Nãúu sæû cäú laì thoaïng qua thç D1 seî âoïng laûi thaình cäng vaì
maïy càõt C2 cuîng seî âoïng laûi khi âiãûn aïp âæåìng dáy vaì âiãûn aïp thanh caïi cuía noï coìn
âäöng bäü våïi nhau. Nãúu sæû cäú duy trç thç maïy càõt D1 seî càõt nhanh tråí laûi vaì maïy càõt C2
seî khäng âoïng laûi.
Nhæ váûy theo phæång thæïc caìi âàût naìy, seî täön taûi caïc vë trê sæû cäú (gáön thanh caïi
coï âiãöu kiãûn âoïng làûp laûi cuía maïy càõt laì UL = 0) maì táút caí caïc maïy càõt xung quanh vë
trê sæû cäú coï âiãöu kiãûn âoïng làûp laûi laì UL = 1 bë càõt ra cuìng luïc. Âiãöu naìy laìm cho caïc
maïy càõt noïi trãn sau khi càõt ra seî khäng coï maïy càõt naìo coï tên hiãûu âiãûn aïp âæåìng dáy
âãø thæûc hiãûn chu trçnh tæû âäüng âoïng làûp laûi vaì cuäúi cuìng caïc âæåìng dáy cuía caïc maïy
càõt noïi trãn âãöu bë máút âiãûn khäng choün loüc duì cho sæû cäú coï thãø laì sæû cäú thoaïng qua.
Phæång thæïc thæï hai:
Theo phæång thæïc naìy caïc maïy càõt cuìng chiãöu (chiãöu taïc âäüng cuía rå le baío
vãû) trãn âæåìng dáy coï âiãöu kiãûn taïc âäüng cuía så âäö tæû âäüng âoïng làûp laûi âæåüc choün
giäúng nhau. Cuû thãø trãn hçnh 4.39a, caïc maïy càõt âæåüc âaïnh säú 1 seî tæû âäüng âoïng laûi
khi UL = 0. Caïc maïy càõt theo chiãöu ngæåüc laûi âæåüc âaïnh säú 2 coï âiãöu kiãûn tæû âäüng
âoïng làûp laûi khi UL = 1. Sau thåìi gian váûn haình theo âënh kyì, caïc maïy càõt coï thãø thay
âäøi phæång thæïc váûn haình ngæåüc laûi nhæ trãn hçnh 4.39b.
Dæåïi âáy ta xeït sæû hoaût âäüng cuía så âäö baío vãû khoaíng caïch coï vuìng 1 måí räüng
åí nhæîng vë trê ngàõn maûch âiãøn hçnh laì N1 vaì N2 åí 2 âáöu cuía âæåìng dáy BC theo
phæång thæïc caìi âàût nhæ trãn hçnh 4.39a. Sau âoï ta seî thãm sæû hoaût âäüng cuía så âäö taûi
âiãøm ngàõn maûch N3 gáön thanh caïi D (thanh caïi coï nhiãöu xuáút tuyãún) theo caí hai
phæång thæïc hoaût âäüng ARC nhæ trãn hçnh 4.39a vaì 4.39b.
A B C D E

a/

A B C D E

b/

Hçnh 4.39: Caìi âàût phæång thæïc hoaût âäüng cuía maûch ARC theo chiãöu âæåìng dáy
Ngàõn maûch taûi N1:
Giaí thiãút N1 nàòm trong phaûm vi taïc âäüng cuía vuìng 1 måí räüng taûi maïy càõt A2
vaì khäng nàòm trong phaûm vi taïc âäüng cuía vuìng 1 måí räüng taûi maïy càõt D1. Khi âoï seî
coï ba maïy càõt cuìng càõt ngàõn maûch båíi vuìng 1 måí räüng laì A2, B2 vaì C1. Sau âoï maïy
càõt C1 seî âoïng laûi træåïc theo âiãöu kiãûn âiãûn aïp âæåìng dáy khäng täön taûi (UL = 0).
Nãúu sæû cäú coìn duy trç thç maïy càõt C1 seî càõt ra tråí laûi båíi vuìng 2 våïi thåìi gian trãù laì t2,
âæåìng dáy AB vaì BC luïc âoï âãöu khäng coï âiãûn aïp nãn caïc maïy càõt A2 vaì B2 khäng

160
khäng thoaí maîn âiãöu kiãûn âãø tæû âäüng âoïng làûp laûi. Âiãöu naìy dáùn âãún thanh caïi B bë
máút âiãûn khäng choün loüc.
Nãúu sæû cäú laì thoaïng qua, maïy càõt C1 seî âoïng laûi thaình cäng. Sau âoï maïy càõt B2 seî
âoïng laûi âæåüc theo âiãöu kiãûn (UL = 1, UB = 0) vaì tiãúp theo maïy càõt A2 cuîng seî âoïng
laûi thaình cäng theo âiãöu kiãûn (UL = 1, S = 1). Trong træåìng håüp naìy ta tháúy nãúu
khäng caìi âàût thãm âiãöu kiãûn âoïng làûp laûi (UL = 1, UB = 0) cho caïc maïy càõt A2 vaì B2
thç maïy càõt B2 seî khäng tæû âäüng âoïng laûi âæåüc do âiãûn aïp thanh caïi khäng täön taûi nãn
khäng coï tên hiãûu âäöng bäü vaì maïy càõt A2 cuîng khäng âoïng laûi âæåüc do âiãûn aïp âæåìng
dáy khäng täön taûi nãn cuîng khäng coï tên hiãûu âäöng bäü. Âiãöu naìy dáùn âãún thanh caïi B
bë máút âiãûn khäng choün loüc.
Ngàõn maûch taûi N2:
Giaí thiãút N2 nàòm trong phaûm vi vuìng 1 måí räüng cuía baío vãû khoaíng caïch taûi D1
vaì khäng nàòm trong phaûm vi taïc âäüng cuía vuìng 1 måí räüng taûi A2. Khi âoï seî coï ba
maïy càõt cuìng càõt ngàõn maûch båíi vuìng 1 måí räüng laì B2, C1 vaì D1. Sau âoï maïy càõt C1
vaì D1 seî cuìng âoïng laûi theo âiãöu kiãûn UL = 0 (theo hçnh 4.38a):
Nãúu sæû cäú coìn duy trç, maïy càõt C1 seî càõt våïi vuìng 1, coìn maïy càõt D1 seî khäng bë càõt
ra do vuìng 1 måí räüng âaî bë chuyãøn vãö vuìng 1 cå baín. Trong træåìng håüp naìy maïy càõt
B2 cuîng seî khäng âoïng laûi vç âiãûn aïp âæåìng dáy khäng täön taûi nãn khäng thoaí maîn
âiãöu kiãûn âoïng làûp laûi.
Nãúu sæû cäú laì thoaïng qua, C1 vaì D1 seî âoïng laûi thaình cäng vaì tiãúp theo âãún maïy càõt B2
cuîng seî âoïng laûi thaình cäng theo âiãöu kiãûn (UL = 1, S = 1).
Nãúu N4 nàòm trong phaûm vi taïc âäüng cuía vuìng 1 måí räüng taûi maïy càõt A2
(âæåìng dáy AB quaï daìi so våïi âæåìng dáy BC), thç thanh caïi B cuîng seî máút âiãûn
khäng choün loüc khi sæû cäú duy trç (tæång tæû nhæ træåìng håüp ngàõn maûch taûi N1).
Ngàõn maûch taûi N3:
Træåìng håüp thæï nháút:
Giaí sæí phæång thæïc taïc âäüng cuía caïc maûch ARC âæåüc caìi âàût nhæ trãn hçnh
(4.39a) vaì N3 nàòm trong phaûm vi taïc âäüng cuía vuìng 1 måí räüng taûi E1, F1 vaì G1. Luïc
âoï caïc maïy càõt C2, D1, E1, F1, D1 cuìng càõt båíi vuìng 1 måí räüng Z1E. Sau âoï caïc maïy
càõt D1, E1, F1, D1 seî cuìng âoïng laûi theo âiãöu kiãûn máút aïp âæåìng dáy (UL = 0) nãúu nhæ
thåìi gian chãút cuía maûch ARC cuía maïy càõt naìy giäúng nhau. Âiãöu naìy chè cho pheïp khi
caïc maïy càõt nãu trãn âæåüc âoïng làûp laûi âuí nhanh âãø cho caïc nguäön tæì thanh caïi E, F
vaì G coï thãø tæû âäöng bäü våïi nhau sau khi âoïng laûi. Nãúu thåìi gian âoïng làûp laûi cuía caïc
maïy càõt trãn khäng âaïp æïng cho caïc nguäön tæû âäöng bäü thç caïc maïy càõt E1, F1, G1 vaì
kãø caí maïy C2 phaíi coï maûch ARC âæåüc caìi âàût âãø coï thãø tæû âäüng âoïng laûi theo caí hai
âiãöu UL = 0 hoàûc coï âiãûn aïp âæåìng dáy UL = 1 (keìm theo S = 1 hoàûc UB = 0), âäöng
thåìi chuïng phaíi coï thåìi gian taïc âäüng khaïc nhau (âiãöu naìy hoaìn toaìn cho pheïp vç
maûch ARC cuía caïc maïy càõt âäúi diãûn våïi caïc maïy càõt naìy chè taïc âäüng theo âiãöu kiãûn
UL = 1):
Nãúu sæû cäú thoaïng qua thç caïc maïy càõt D1, E1, F1 vaì G1 seî cuìng luïc hoàûc láön læåüt âoïng
laûi thaình cäng vaì sau âoï maïy càõt C2 cuîng seî âoïng laûi thaình cäng theo âiãöu kiãûn kiãøm
tra tên hiãûu âäöng bäü.
Nãúu sæû cäú duy trç thç caïc maïy càõt D1, E1, F1 vaì G1 seî cuìng luïc hoàûc láön læåüt âæåüc
âoïng làûp laûi. Riãng maïy càõt D1 seî bë càõt ra tråí laûi vaì keïo theo maïy càõt C2 khäng âoïng
laûi âæåüc do khäng coï tên hiãûu âiãûn aïp âæåìng dáy.
Trong træåìng håüp N3 khäng nàòm trong phaûm vi taïc âäüng cuía vuìng 1 måí räüng
taûi mäüt trong nhæîng maïy càõt E1, F1 vaì G1. Giaí sæí noï nàòm ngoaìi phaûm vi taïc âäüng cuía
vuìng 1 måí räüng taûi E1, luïc âoï caïc maïy càõt F1, G1 âoìi hoíi phaíi coï khaí nàng âoïng laûi

161
theo âiãöu kiãûn kiãøm tra bäü (UL = 1, S = 1) måïi coï thãø âoïng laûi âæåüc vç thanh caïi D
trong træåìng håüp naìy váùn coï âiãûn vaì âæåìng dáy cuía caïc maïy càõt F1 vaì G1 váùn täön taûi
tên hiãûu âiãûn aïp (âiãöu kiãûn naìy cuîng âoìi hoíi phaíi aïp duûng cho caí maïy càõt E1 vaì C2).
Riãng maûch ARC cuía maïy càõt C2 coï taïc âäüng hay khäng phuû thuäüc vaìo sæû âoïng laûi
thaình cäng hay khäng cuía maïy càõt D1, tæïc phuû thuäüc vaìo sæû cäú coï tênh thoaïng qua
hay duy trç.
Træåìng håüp thæï hai:
Xeït træåìng håüp ngàõn maûch taûi N3 maì phæång thæïc taïc âäüng cuía caïc maûch ARC
âæåüc caìi âàût nhæ trãn hçnh (4.39b).
Giaí sæí N3 nàòm trong vuìng taïc âäüng cuía vuìng 1 måí räüng taûi E1, F1 vaì G1 luïc âoï
caïc maïy càõt C2, D1, E1, F1, D1 cuìng càõt båíi vuìng Z1E. Sau âoï chè coï maïy càõt C2 âæåüc
âoïng laûi theo âiãöu kiãûn UL = 0:
Nãúu sæû cäú thoaïng qua, maïy càõt C2 âoïng laûi thaình cäng, sau âoï maïy càõt D1 seî âoïng laûi
theo âiãöu kiãûn (UL = 1 vaì UB = 0) coìn caïc maïy càõt E1, F1, G1 seî láön læåüt âoïng laûi theo
âiãöu kiãûn kiãøm tra tên hiãûu âäöng bäü (UL = 1 vaì S = 1).
Nãúu sæû cäú duy trç, maïy càõt C2 seî càõt ra laûi vaì luïc âoï caïc maïy càõt D1, E1, F1, G1 seî
khäng âoïng laûi âæåüc vç âiãöu kiãûn âoïng laûi khäng thoaí maîn (UL = 0). Âiãöu naìy dáùn
âãún thanh caïi D máút âiãûn mäüt caïch khäng choün loüc.
Giaí sæí N3 nàòm ngoaìi phaûm vi taïc âäüng cuía E1 thç caïc maïy càõt F1 vaì G1 seî láön
âoïng laûi thaình cäng theo âiãöu kiãûn kiãøm tra âiãûn aïp âäöng bäü (khi maì thanh caïi E coï
näúi våïi nguäön cung cáúp). Nãúu sæû cäú laì thoaïng qua thç C2 seî âoïng laûi thaình cäng vaì
maïy càõt D1 cuîng seî âoïng laûi khi âiãûn aïp âæåìng dáy vaì âiãûn aïp thanh caïi cuía noï coìn
âäöng bäü våïi nhau. Nãúu sæû cäú duy trç thç maïy càõt C2 seî càõt nhanh tråí laûi vaì maïy càõt D1
cuîng khäng âoïng laûi.
Theo phæång thæïc caìi âàût naìy seî täön taûi caïc vë trê sæû cäú gáön maïy càõt coï âiãöu
kiãûn âoïng làûp laûi UL = 1 maì caïc maïy càõt kãú phêa træåïc (cuîng coï âiãöu kiãûn âoïng làûp laûi
laì UL = 1) âãöu bë càõt ra. Nãúu sæû cäú laì duy trç thç khäng coï maïy càõt naìo âoïng laûi âæåüc
do khäng täön taûi âiãûn aïp âæåìng dáy. Âiãöu naìy laìm cho caïc âæåìng dáy liãön kãö phêa
træåïc âæåìng dáy sæû cäú seî bë máút âiãûn khäng choün loüc.
Nháûn xeït
Så âäö baío vãû khoaíng caïch coï vuìng 1 måí räüng chè âaím baío càõt nhanh caïc sæû cäú
thoaïng qua, coìn âäúi våïi caïc sæû cäú duy trç thç tuyì theo vë trê ngàõn maûch noï coï thãø bë
loaûi boí våïi thåìi gian trãù cuía vuìng 2. Màût khaïc caí hai phæång thæïc caìi âàût âiãöu kiãûn
taïc âäüng cuía caïc maûch tæû âäüng âoïng làûp laûi ARC cuía caïc maïy càõt âãöu täön taûi mäüt säú
sæû cäú dáùn âãún mäüt thanh caïi máút âiãûn khäng choün loüc do caïc âæåìng dáy näúi vaìo thanh
caïi âoï khäng âuí âiãöu kiãûn thæûc hiãûn chu trçnh tæû âäüng âoïng làûp laûi. Tuy nhiãn theo
phæång thæïc thæï nháút, sæû máút âiãûn thanh caïi xuáút hiãûn khi caïc sæû cäú âoï coï tênh duy trç
hoàûc thoaïng qua, coìn theo phæång thæïc thæï hai, sæû máút âiãûn chè xaíy ra khi caïc sæû cäú
coï tênh duy trç.
III.5.3. Så âäö tàng täúc theo thæï tæû bàòng vuìng 1 måí räüng:
Så âäö baío vãû khoaíng caïch coï vuìng 1 måí räüng hoaût âäüng theo nguyãn tàõc nãu
trong muûc (III.5.2) chè loaûi boí nhanh caïc sæû cäú thoaïng qua, coìn caïc sæû cäú duy trç váùn
âæåüc loaûi boí våïi thåìi gian cuía caïc vuìng khoaíng caïch cå baín. Âãø coï thãø loaûi boí nhanh
khäng nhæîng caïc sæû cäú thoaïng qua láùn sæû cäú duy trç thç tên hiãûu âiãöu khiãøn vuìng 1 måí
räüng Z1E tråí vãö vuìng 1 cå baín Z1 cáön phaíi coï mäüt thåìi gian trãù tK âuí âãø noï loaûi boí
nhanh sæû cäú mäüt láön næîa bàòng vuìng Z1E trong træåìng håüp sæû cäú duy trç xuáút hiãûn åí
cuäúi âæåìng dáy âæåüc baío vãû. Tuy nhiãn âãø âaím baío tênh choün loüc khi så âäö baío vãû
khoaíng caïch coï vuìng 1 måí räüng hoaût âäüng theo nguyãn tàõc naìy, thç maïy càõt åí phêa

162
træåïc phaíi âoïng laûi cháûm hån maïy càõt phêa sau (theo chiãöu taïc âäüng cuía baío vãû) mäüt
báûc thåìi gian ∆t âuí âãø tên hiãûu vuìng 1 måí räüng taûi maïy càõt âang xeït tråí vãö giaï trë
vuìng 1 cå baín. Så âäö naìy chênh laì så âäö tàng täúc theo thæï tæû trong âoï vuìng 1 måí räüng
laì baío vãû khäng choün loüc coìn vuìng 1, vuìng 2 vaì vuìng 3 cå baín chênh laì caïc baío vãû
choün loüc.

a/ SÔ ÑOÀLOÂ
GIC

A B C D E

b/ LÖÔÙ
I ÑIEÄ
N ÑEÅPHAÂ
N TÍCH

Hçnh 4.40: Så âäö tàng täúc âäü baío vãû theo thæï tæû bàòng vuìng 1 måí räüng

Trãn hçnh 4.40a trçnh baìy så âäö lägic cuía så âäö tàng täúc âäü baío vãû theo thæï tæû
bàòng vuìng 1 måí räüng cuía baío vãû khoaíng caïch vaì hçnh 4.40b thãø hiãûn caïc báûc thåìi
gian trãù cuía maûch tæû âäüng âoïng làûp laûi ARC cuía caïc maïy càõt âiãûn trãn læåïi âiãûn khi
hãû thäúng baío vãû rå le hoaût âäüng theo nguyãn tàõc naìy.
Theo nguyãn tàõc taïc âäüng cuía så âäö ta tháúy mäùi maïy càõt khi càõt khäng choün
loüc (càõt sæû cäú åí âáöu cuía âoaûn âæåìng dáy liãön kãö) âãöu phaíi âæåüc âoïng laûi træåïc maïy
càõt cuìng chiãöu åí âæåìng dáy sæû cäú. Âãø thæûc hiãûn âæåüc âiãöu naìy mäùi maûch ARC cuía táút
caí caïc maïy càõt phaíi coï thãø taïc âäüng âoïng làûp laûi theo âiãöu kiãûn UL = 0. Âiãöu naìy âoìi
hoíi thåìi gian trãù cuía maûch ARC cuía caïc maïy càõt trãn mäüt âæåìng dáy hoàûc cuía caïc
maïy càõt coï khaí nàng cuìng càõt khäng choün loüc âæåüc caìi âàût khaïc nhau âãø traïnh nguäön
tæì hai phêa cuìng âoïng laûi mäüt luïc.
Khi ngàõn maûch trãn mäüt âæåìng dáy, chàóng haûn ngàõn maûch âæåìng dáy BC. Hai
maïy càõt åí hai âáöu âæåìng dáy laì B2 vaì C1 seî càõt ra. Vç caí hai maïy càõt âãöu coï thãø âoïng
laûi theo âiãöu kiãûn UL = 0, nãn maïy càõt coï thåìi gian trãù cuía maûch ARC nhoí hån seî
âoïng laûi træåïc (giaí sæí maïy càõt B2). Nãúu B2 âoïng laûi thaình cäng (sæû cäú laì thoaïng qua)
thç maïy càõt âáöu coìn laûi laì C1 coï thåìi gian trãù cuía maûch ARC låïn hån phaíi coï thãm khaí
nàng tæû âäüng âoïng laûi theo âiãöu kiãûn kiãøm tra âäöng bäü (UL = 1, S = 1) måïi coï thãø
âoïng laûi âæåüc âãø khäi phuûc laûi sæû laìm viãûc cuía âæåìng dáy BC. Nãúu B2 âoïng laûi khäng
thaình cäng (sæû cäú duy trç hoàûc baïn duy trç), sau âoï maïy càõt C1 váùn tiãúp tuûc âoïng laûi
theo âiãöu kiãûn UL = 0. Nãúu sæû cäú laì duy trç thç C1 âoïng laûi khäng thaình cäng. Coìn nãúu
sæû cäú laì baïn duy trç thç C1 seî âoïng laûi thaình cäng. Tuy nhiãn sæû âoïng laûi thaình cäng
cuía maïy càõt C1 luïc naìy khäng coï yï nghéa, båíi vç maûch ARC cuía maïy càõt B2 âaî bë
khoaï. Âiãöu naìy coï nghéa sæû âoïng laûi âæåìng dáy láön thæï hai cuía maïy càõt C1 chè laìm
tàng chi phê baío dæåîng maïy càõt.

163
Nháûn xeït:
Æu âiãøm cå baín cuía så âäö naìy laì khäng nhæîng loaûi boí nhanh caïc sæû cäú thoaïng
qua maì kãø caí caïc sæû cäú duy trç. Tuy nhiãn så âäö coï mäüt säú khuyãút âiãøm laì caïc maïy
càõt caìng xa nguäön (xeït theo tæìng chiãöu mäüt) coï thåìi gian âoïng laûi maïy càõt caìng låïn.
Âiãöu naìy aính hæåíng âãún täúc âäü khäi phuûc sæû cung cáúp âiãûn
Âäúi våïi læåïi âiãûn coï nguäön cung cáúp tæì mäüt phêa thç caïc sæû cäú thoaïng qua caìng
gáön nguäön, thåìi gian khäi phuûc laûi sæû mang âiãûn cuía caïc pháön tæí caìng nhanh.
Âäúi våïi læåïi âiãûn coï nguäön cung cáúp tæì hai phêa váún âãö tæång âäúi khaïc. Khi sæû
cäú thoaïng qua caïc âoaûn âæåìng dáy åí giæîa thç thåìi gian khäi phuûc laûi sæû laìm viãûc cuía
âoaûn âæåìng dáy tæång âäúi låïn. Nhæng khi sæû cäú thoaïng qua åí caïc âoaûn caìng gáön
nguäön (kãø caí hai phêa) thç thåìi gian khäi phuûc laûi sæû mang âiãûn cuía noï caìng cháûm.
Båíi vç âäúi våïi caïc âoaûn âæåìng dáy naìy mäüt maïy càõt âæåüc xeït theo nguäön naìy caìng
gáön bao nhiãu vaì coï thåìi gian âoïng làûp laûi caìng nhanh bao nhiãu thç maïy càõt coìn laûi
âæåüc xeït theo nguäön kia caìng xa báúy nhiãu vaì coï thåìi gian âoïng làûp laûi caìng låïn (xem
hçnh 4.40b).
Khi sæû cäú thoaïng qua, caïc maïy càõt coï thåìi gian trãù låïn âæåüc âoïng laûi theo âiãöu
kiãûn hoaì âäöng bäü. Khi thåìi gian trãù caìng låïn caìng aính hæåíng âãún sæû âoïng laûi cuía maïy
càõt naìy vç khi âoï khaí nàng máút âäöng bäü giæîa hai nguäön tàng lãn.
Chi phê baío dæåîng cuía caïc maïy càõt trong så âäö naìy låïn hån so våïi så âäö baío
vãû khoaíng caïch coï vuìng 1 måí räüng åí muûc (III.5.2). Nguyãn nhán cuía noï laì khi sæû cäú
coï tênh duy trç hoàûc baïn duy trç thç âæåìng dáy âæåüc âoïng laûi 2 láön. Nhæng viãûc âoïng
laûi âæåìng dáy láön thæï hai khäng coï yï nghéa khäi phuûc laûi sæû laìm viãûc cuía âæåìng dáy
duì sæû cäú laì baïn duy trç. Nguyãn nhán cuía hiãûn tæåüng naìy laì do âæåìng dáy âæåüc âoïng
laûi hai láön bàòng hai maïy càõt åí hai âáöu âæåìng dáy vaì mäùi âáöu chè coï khaí nàng âoïng
làûp laûi mäüt láön.
Coï thãø aïp duûng phæång thæïc caìi âàût thåìi gian trãù vaì âiãöu kiãûn taïc âäüng nãu trãn
cho så âäö baío vãû khoaíng caïch coï vuìng 1 måí räüng. Giaíi phaïp naìy seî khàõc phuûc âæåüc
hiãûn tæåüng máút âiãûn khäng choün loüc cuía mäüt säú thanh caïi âäúi våïi mäüt säú ngàõn maûch
nhæ âaî nãu trong muûc (III.5.2). Tuy nhiãn luïc âoï så âäö baío vãû khoaíng caïch coï vuìng 1
måí räüng gàûp phaíi nhæîng khuyãút âiãøm tæång tæû nhæ âaî nãu trãn cuía så âäö tàng täúc
theo tuáön tæû bàòng vuìng 1 måí räüng, ngoaìi ra noï coìn keïm hån så âäö tàng täúc theo tuáön
tæû bàòng vuìng 1 måí räüng laì khäng loaûi boí nhanh âæåüc caïc sæû cäú duy trç. Nãúu så âäö baío
vãû khoaíng caïch coï vuìng 1 måí räüng trang bë thãm maûch TOR âãø càõt nhanh caïc ngàõn
maûch duy trç thç noï chênh laì så âäö tàng täúc theo thæï tæû vç maûch tråí vãö cháûm cuía vuìng
1 måí räüng cuîng chênh laì mäüt maûch TOR.
III.5.4. Så âäö tàng täúc vuìng 2 kãút håüp våïi RAR vaì DAR:
Trong muûc (III.5.3) ta tháúy khi sæû cäú xuáút hiãûn åí âoaûn âáöu cuía caïc âæåìng dáy
thç caïc maïy càõt cuía noï vaì maïy càõt cuía âæåìng dáy liãön kãö phêa træåïc âãöu âæåüc càõt bàòng
vuìng 1 måí räüng. Do âoï sau khi càõt láön thæï nháút váùn khäng biãût âæåüc sæû cäú âang åí
âæåìng dáy naìo, vç váûy âãø thàm doì vë trê sæû cäú buäüc phaíi âoïng laûi caïc maïy càõt theo thæï
tæû maïy càõt gáön nguäön âæåüc âoïng làûp laûi træåïc. Chênh vç âiãöu naìy nãn caïc maïy càõt
caìng xa nguäön coï thåìi gian trãù cuía chu trçnh tæû âäüng âoïng làûp laûi caìng låïn.
Trong træåìng håüp nãu trãn, nãúu ta duìng vuìng 2 âãø tàng täúc baío vãû thç maïy càõt
gáön vë trê sæû cäú seî càõt bàòng vuìng 1, coìn maïy càõt cuía âæåìng dáy liãön kãö phêa træåïc seî
càõt bàòng vuìng 2 vaì vuìng 1 cuía noï khäng taïc âäüng. Låüi duûng âàûc âiãøm naìy cuía så âäö
baío vãû khoaíng caïch âãø phaït hiãûn vë trê sæû cäú sau láön càõt thæï nháút bàòng caïch trang bë
mäùi maïy càõt hai bäü tæû âäüng âoïng làûp laûi: bäü thæï nháút tæû âäüng âoïng làûp laûi nhanh RAR
coï thåìi gian chãút nhoí âæåüc khåíi âäüng theo tên hiãûu vuìng 2 vaì bë khoaï khi coï tên hiãûu

164
vuìng 1, bäü thæï hai tæû âäüng âoïng làûp laûi cháûm DAR coï thåìi gian chãút lån hån chu trçnh
RAR mäüt cáúp vaì âæåüc khåíi âäüng theo tên hiãûu vuìng 1 vaì/hoàûc vuìng 2.
Våïi giaíi phaïp nãu trãn, ta tháúy maïy càõt åí âæåìng dáy liãön kãö våïi âæåìng dáy sæû
cäú bë càõt bàòng vuìng 2 tàng täúc seî âæåüc âoïng laûi træåïc bàòng chu trçnh RAR (do vuìng 1
cuía noï khäng laìm viãûc), âäöng thåìi maûch tàng täúc cuía noï cuîng âæåüc maûch tæû âäüng
âoïng làûp laûi khoaï laûi sau mäüt thåìi gian trãù naìo âoï (âãø maïy càõt coï thãø càõt nhanh tråí laûi
khi sæû cäú xuáút hiãûn åí cuäúi âæåìng dáy). Maïy càõt trãn âæåìng dáy sæû cäú âæåüc càõt bàòng
vuìng 1 seî âæåüc âoïng laûi sau bàòng chu trçnh DAR. Giaíi phaïp naìy cho pheïp caïc maïy
càõt caìi âàût thåìi gian chãút cuía caïc chu trçnh âoïng làûp laûi nhæ nhau, ngoaìi ra våïi viãûc
trang bë mäùi maïy càõt hai bäü tæû âäüng âoïng làûp laûi cuîng cho pheïp khäi phuûc laûi sæû laìm
viãûc cuía âæåìng dáy âäúi våïi caïc sæû cäú baïn duy trç.
Så âäö nãu trãn coï thãø goüi laì “så âäö tàng täúc vuìng 2 kãút håüp våïi RAR vaì DAR”
vaì âæåüc trçnh baìy trãn hçnh trãn hçnh 4.41.

a/ SÔ ÑOÀLOÂ
GIC

A B C D E

b/ LÖÔÙ
I ÑIEÄ
N ÑEÅPHAÂ
N TÍCH

Hçnh 4.41: Så âäö tàng täúc vuìng 2 kãút håüp våïi RAR vaì DAR
Nguyãn lyï taïc âäüng:
Theo så âäö trãn hçnh 4.41a, mäùi maïy càõt åí âáöu mäùi âæåìng dáy âæåüc trang bë: 1
bäü baío vãû khoaíng caïch 3 cáúp, 1 bäü tæû âäüng âoïng làûp laûi nhanh RAR coï thåìi gian chãút
laì tRAR vaì 1 bäü tæû âäüng âoïng làûp laûi cháûm coï thåìi gian chãút tDAR > tRAR.
Baío vãû khoaíng caïch 3 cáúp coï vuìng 1 (Z1) taïc âäüng tæïc thåìi, vuìng 2 ( taïc âäüng
våïi thåìi gian trãù t2 vaì vuìng 3 (Z3) taïc âäüng våïi thåìi gian trãù t3 theo âuïng så âäö baío vãû
khoaíng caïch 3 cáúp thäng thæåìng. Ngoaìi ra vuìng 2 coìn coï tên hiãûu âi càõt tæïc thåìi maïy
càõt (khoaï K1 vaì K2 trãn hçnh 4.41a kên maûch) hoàûc våïi thåìi gian trãù nhoí (khoaï K1
kên maûch coìn K2 håí maûch) vaì noï bë seî khoaï laûi sau khi maïy càõt âæåüc âoïng làûp laûi láön
âáöu våïi thåìi gian trãù laì tK âãø âaím baío vuìng 2 càõt nhanh laûi maïy càõt mäüt láön næîa nãúu
sæû cäú duy trç xuáút hiãûn åí cuäúi âæåìng dáy cuía noï. Maûch tàng täúc vuìng 2 bë khoïa trong
khoaíng thåìi gian tDT âãø âaím baío noï khäng hoaût âäüng nãúu sæû cäú váùn coìn duy trç sau

165
khi maïy càõt cuía âæåìng dáy bë sæû cäú âæåüc âoïng laûi bàòng chu trçnh DAR.
Maûch RAR:
Maûch RAR âæåüc khåíi âäüng khi sæû cäú nàòm trong phaûm vi taïc âäüng cuía vuìng 2
vaì ngoaìi phaûm vi taïc âäüng cuía vuìng 1, tæïc Z2 = 1 vaì Z1 = 0. Màûc duì så âäö RAR âaî
âæåüc khåíi âäüng vaì duy trç theo tên hiãûu trãn nhæng maûch taûo thåìi gian trãù (tRAR) cuía
noï chè laìm viãûc khi coï tên hiãûu âiãûn aïp thanh caïi UB (khi khäng cáön thiãút thç näúi tàõt
maûch naìy laûi). Khi maïy càõt âæåüc càõt bàòng maûch tàng täúc vuìng 2, noï seî âæåüc âoïng làûp
laûi nhanh theo chu trçnh RAR khi âiãöu kiãûn âoïng laûi sau âáy cuía noï âæåüc thoaí maîn
(hçnh 4.41a):
Âoïng træûc tiãúp sau khi khåíi âäüng (khoaï K5 kên maûch).
Täön taûi âiãûn aïp thanh caïi UB = 1 nhæng khäng täön taûi âiãûn aïp âæåìng dáy UL =
0 (khoaï K6 kên maûch).
Täön âaûi âiãûn aïp âæåìng dáy UL = 1 vaì âäöng bäü våïi âiãûn aïp thanh caïi S = 1
(khoaï K7 kên maûch).
Caïc âiãöu kiãûn taïc âäüng cuía maûch RAR âæåüc aïp duûng nhæ sau:
− Âäúi våïi âæåìng dáy coï nguäön cung cáúp tæì 1 phêa aïp duûng âiãöu kiãûn 1 cho
maûch RAR , tæïc laì K5 kên maûch, coìn K6 vaì K7 håí maûch. Tuy nhiãn cuîng coï thãø aïp
duûng âiãöu kiãûn 2, tæïc K6 kên maûch coìn K5 vaì K7 håí maûch.
− Âäúi våïi âæåìng dáy coï nguäön cung cáúp tæì 2 phêa, maûch RAR luän âoïng
træåïc maûch DAR, do âoï phaíi aïp duûng âiãöu kiãûn 2, tæïc K6 kên maûch, K5 vaì K7 håí
maûch. Âäúi våïi caïc maïy càõt âäúi diãûn våïi thanh caïi coï ba xuáút tuyãún tråí lãn (thanh caïi
D trãn hçnh 4.41b), thi khi ngàõn maûch ngoaìi, noï coï thãø bë càõt ra båíi vuìng 2 vaì maûch
RAR khåíi âäüng, tuy nhiãn do thanh caïi âäúi diãûn coï thãø váùn coï âiãûn (do täön taûi mäüt
âæåìng dáy näúi vaìo thanh caïi naìy khäng bë càõt) vaì nhæ váûy âæåìng dáy coï maïy càõt
âang xeït váùn coï âiãûn, trong træåìng håüp naìy maûch RAR seî taïc âäüng theo âiãöu kiãûn 3,
tæïc K6 vaì K7 phaíi kên maûch.
Maûch DAR:
Maûch DAR khåíi âäüng theo tên hiãûu khåíi âäüng cuía vuìng 1 (Z1 = 1) hoàûc/vaì
vuìng 2 (Z2 = 1) thäng qua vë trê kên maûch cuía khoaï K3 hoàûc/vaì K4. Maûch DAR cuîng
coï caïc âiãöu kiãûn taïc âäüng nhæ sau:
Âoïng træûc tiãúp sau khi khåíi âäüng (khoaï K8 kên maûch).
Täön taûi âiãûn aïp thanh caïi UB = 1 nhæng khäng täön taûi âiãûn aïp âæåìng dáy UL =
0 (khoaï K9 kên maûch)
Täön taûi âiãûn aïp âæåìng dáy UL = 1 vaì âäöng bäü våïi âiãûn aïp thanh caïi S = 1 (khoaï
K7 kên maûch).
Caïc âiãöu kiãûn taïc âäüng cuía maûch DAR âæåüc aïp duûng nhæ sau:
- Âäúi våïi âæåìng dáy coï nguäön cung cáúp tæì 1 phêa aïp duûng âiãöu kiãûn 1, tæïc laì K8
kên maûch, coìn K9 vaì K10 håí maûch. Tuy nhiãn cuîng coï thãø aïp duûng âiãöu kiãûn 2, tæïc
K9 kên maûch coìn K8 vaì K10 håí maûch.
- Âäúi våïi âæåìng dáy coï nguäön cung cáúp tæì 2 phêa, vç mäüt âáöu coï khaí nàng âæåüc
âoïng laûi båíi maûch RAR, nãn maûch DAR luän phaíi kiãøm tra theo âiãöu kiãûn 3, tæïc K10
luän åí tçnh traûng kên maûch. Tuy nhiãn khi ngàõn maûch åí âoaûn giæîa âæåìng dáy thç vuìng
1 caí 2 âáöu âãöu taïc âäüng, do âoï maûch RAR khäng laìm viãûc, nhæ váûy cáön phaíi coï 1 âáöu
âoïng laûi maïy càõt theo âiãöu kiãûn 2, tæïc âáöu naìy phaíi coï K9 vaì K10 kên maûch.
Phán têch sæû hoaût âäüng cuía så âäö:
Dæåïi dáy ta seî phán têch sæû hoaût âäüng cuía så âäö tàng täúc vuìng 2 kãút håüp våïi
RAR vaì DAR åí nhæîng vë trê ngàõn maûch âiãøn hçnh trãn læåïi âiãûn âæåüc mä taí trãn hçnh
4.41b.

166
 Ngàõn maûch taûi N1:
Khi ngàõn maûch taûi vë trê N1 åí âoaûn giæîa cuía âæåìng dáy BC, hai maïy càõt B2 vaì
C1 âæåüc càõt nhanh bàòng vuìng 1. Trong træåìng håüp naìy, maûch RAR khäng laìm viãûc
nãn caïc maïy càõt B2 vaì C1 chè coï thãø tæû âäüng âoïng làûp laûi theo chu trçnh DAR. Giaí
thiãút maïy càõt C1 coï khoïa K9 trong så âäö DAR âang kên maûch, noï seî âæåüc âoïng làûp
laûi træåïc theo âiãöu kiãûn kiãøm tra máút âiãûn aïp âæåìng dáy (UB = 1 vaì UL = 0). Nãúu sæû
cäú thoaïng qua C1 âoïng laûi thaình cäng, sau âoï maïy càõt B2 seî âæåüc âoïng laûi theo âiãöu
kiãûn kiãøm tra âäöng bäü (UL = 1 vaì S = 1). Nãúu sæû cäú duy trç thç maïy càõt C1 sau khi
âoïng làûp laûi seî bë càõt mäüt láön næîa (bàòng vuìng 1) vaì maïy càõt B2 cuîng khäng âoïng laûi
âæåüc do khäng coï tênh hiãûu âäöng bäü. Trong træåìng håüp naìy, caí maûch RAR cuía hai
maïy càõt C1 vaì B2 khäng tham gia laìm viãûc nãn khäng âoïng làûp laûi láön thæï hai âæåüc.
Nãúu vë trê ngàõn maûch taûi N, nàòm trong phaûm vi taïc âäüng cuía vuìng 2 taûi caïc
maïy càõt A2 vaì D1, thç hai maïy càõt naìy cuîng âæåüc càõt ra cuìng våïi maïy càõt B2 vaì C1.
Nhæng hai maïy càõt naìy seî âoïng laûi thaình cäng bàòng chu trçnh RAR theo âiãöu kiãûn
kiãøm tra máút aïp âæåìng dáy (UB = 1 vaì UL = 0). Tiãúp theo hai maïy càõt B2 vaì C1 seî
âæåüc âoïng laûi bàòng chu trçnh DAR nhæ âaî nãu åí trãn.
Ngàõn maûch taûi N2:
Khi sæû cäú xuáút hiãûn taûi vë trê N2 åí âoaûn cuäúi cuía âæåìng dáy BC vaì giaí thiãút noï
nàòm ngoaìi phaûm vi taïc âäüng cuía vuìng 1 cuía så âäö baío vãû taûi âáöu maïy càõt B2. Taûi vë
trê ngàõn maûch naìy, maïy càõt C1 seî càõt nhanh bàòng vuìng 1 vaì maïy càõt B2 seî âæåüc càõt
nhanh bàòng vuìng 2 tàng täúc. Sau âoï, maïy càõt B2 seî âæåüc âoïng laûi theo chu trçnh RAR
våïi âiãöu kiãûn kiãøm tra máút aïp âæåìng dáy (UB = 1 vaì UL = 0). Nãúu sæû cäú thoaïng qua
thç maïy càõt B2 seî âoïng laûi thaình cäng vaì sau âoï maïy càõt C1 seî âæåüc âoïng laûi theo chu
trçnh DAR våïi âiãöu kiãûn kiãøm tra sæû âäöng bäü (UL = 1 vaì S = 1). Nãúu sæû cäú laì duy trç
thç maïy càõt B2 seî âæåüc càõt ra tråí laûi, tuy nhiãn trong træåìng håüp naìy seî xaíy ra hai tçnh
huäúng nhæ sau:
− Nãúu chu trçnh DAR taûi maïy càõt C1 âang âæåüc caìi âàût theo âiãöu kiãûn kiãøm
tra sæû âäöng bäü (khoaï K10 kên maûch vaì K9 håí maûch) thç maïy càõt C1 seî khäng âoïng
laûi. Luïc âoï khoaï K9 taûi maïy càõt B2 âang kên maûch vaì nãúu khoaï K3 cuía så âäö taûi maïy
càõt B2 cuîng kên maûch thç maïy càõt B2 seî âoïng laûi láön thæï hai (tæû âäüng âoïng laûi hai láön)
theo chu trçnh DAR våïi âiãöu kiãûn (UB = 1, UL = 0). Nãúu B2 âoïng laûi thaình cäng thç seî
keïo theo maïy càõt C1 âoïng laûi thaình cäng. Nãúu sæû cäú coìn duy trç thç maïy càõt B2 seî
âæåüc càõt nhanh bàòng maûch TOR. Maûch TOR âæåüc khåíi âäüng theo chu trçnh DAR vaì
nãúu khäng coï maûch naìy thç B2 seî càõt våïi thåìi gian trãù t2 cuía vuìng 2 cå baín (vç vuìng 2
càõt nhanh luïc naìy âaî bë khoaï).
− Nãúu chu trçnh DAR taûi maïy càõt C1 âang âæåüc caìi âàût theo âiãöu kiãûn kiãøm
tra sæû máút âiãûn aïp âæåìng dáy (khoaï K9 kên maûch) thç màûc duì maïy càõt B2 âaî bë càõt ra
láön thæï hai nhæng maïy càõt C1 váùn âæåüc âoïng tråí laûi theo chu trçnh DAR. Sau khi maïy
càõt C1 âoïng laûi nãúu sæû cäú váùn coìn duy trç thç maïy càõt C1 seî âæåüc càõt nhanh mäüt láön
næîa bàòng vuìng 1 vaì maûch TOR (nãúu coï). Nãúu maïy càõt C1 âoïng laûi thaình cäng thç maïy
càõt B2 cuîng seî âoïng laûi thaình cäng bàòng maûch DAR (nãúu K3 åí vë trê kên maûch) theo
âiãöu kiãûn kiãøm tra sæû âäöng bäü.
Trong træåìng håüp naìy, ta tháúy vuìng 2 tæïc thåìi cuía baío vãû khoaíng caïch taûi maïy
càõt D1 cuîng coï thãø taïc âäüng âi càõt D1. Sau khi maïy càõt D1 càõt ra thç noï seî âæåüc âoïng
laûi thaình cäng theo chu trçnh cuía maûch RAR vaì vuìng 2 tæïc thåìi cuía baío vãû taûi âáy bë
khoaï træåïc khi maïy càõt C1 âoïng laûi theo chu trçnh cuía maûch DAR.
Mäüt váún âãö cáön quan tám trong træåìng håüp naìy laì giaí thiãút âæåìng dáy AB âuí
daìi so våïi CD âãún näøi N2 cuîng nàòm trong phaûm vi taïc âäüng cuía vuìng 2 taûi maïy càõt

167
A2. Luïc naìy caí hai maïy càõt A2 vaì B2 âãöu âæåüc càõt båíi vuìng 2 tæïc thåìi. Tuy nhiãn chè
coï maïy càõt A2 seî âæåüc âoïng laûi thaình cäng træåïc bàòng chu trçnh RAR coìn chu trçnh
RAR cuía maïy càõt B2 tuy coï tên hiãûu khåíi âäüng (Z2 = 1 vaì Z1 = 0) nhæng bäü taûo thåìi
gian trãù cuía noï váùn khäng laìm viãûc vç tên hiãûu âiãûn aïp UB = 0 (xem hçnh 4.41a). Sau
khi maïy càõt A2 âoïng laûi thaình cäng, thç maûch taûo thåìi gian trãù tRAR cuía maïy càõt B2
måïi âæåüc khåíi âäüng (luïc naìy UB = 1) vaì taïc âäüng våïi thåìi gian trãù laì tRAR âuí âãø vuìng
2 tæïc thåìi taûi maïy càõt A2 âæåüc khoaï laûi. Thæûc váûy, âäúi våïi læåïi âiãûn 110kV vaì 220kV
thæåìng choün tRAR = (0,25 - 0,5s), coìn thåìi gian cáön âãø khoaï vuìng 2 tæïc thåìi taûi maïy
càõt A2 luïc naìy chè yãu cáöu låïn hån täøng thåìi gian laìm viãûc cuía vuìng 2 tæïc thåìi
(khoaíng 30ms) våïi thåìi gian càõt cuía maïy càõt (khoaíng 40-50ms). Sau khi maïy càõt B2
âæåüc âoïng laûi bàòng chu trçnh RAR, nãúu thaình cäng thç maïy càõt C1 seî âæåüc âoïng làûp
laûi thaình cäng theo chu trçnh DAR vaì nãúu khäng thaình cäng thç maïy càõt B2 seî âæåüc
càõt nhanh mäüt láön næîa bàòng vuìng 2 tæïc thåìi vaì sau âoï âæåìng dáy BC seî âæåüc âoïng laûi
láön thæï hai bàòng chu trçnh DAR nhæ âaî nãu trãn. ÅÍ âáy chè chuï yï træåìng håüp khoaï K9
cuía maïy càõt B2 âang kên maûch thç chu trçnh DAR cuía maïy càõt B2 seî âoïng laûi âæåìng
dáy BC træåïc. Nãúu sæû cäú váùn coìn duy trç vaì caïc maïy càõt khäng âæåüc trang bë maûch
TOR thç maïy càõt B2 vaì A2 seî bë càõt ra âäöng thåìi bàòng vuìng 2 cå baín våïi thåìi gian trãù
laì t2 vaì thanh caïi B seî bë máút âiãûn khäng choün loüc. Âãø traïnh træåìng håüp naìy thç maïy
càõt B2 khäng âæåüc âãø khoaï K9 åí vë trê kên maûch hoàûc phaíi trang bë maûch TOR âãø càõt
nhanh sæû cäú láön thæï ba. Nãúu maïy càõt A2 cuîng âæåüc trang bë maûch TOR thç maûch
TOR cuía noï trong træåìng håüp naìy khäng khåíi âäüng vç chu trçnh DAR cuía noï khäng
laìm viãûc.
Nháûn xeït:
Trong træåìng håüp trãn, nãúu maûch RAR cuía maïy càõt B2 chè khåíi âäüng theo tên
hiãûu vuìng 2 vaì tên hiãûu phuí âënh cuía vuìng 1 cå baín (Z2 = 1 vaì Z1 = 0) maì khäng sæí
duûng tên hiãûu âiãûn aïp thanh caïi UB âãø khåíi âäüng maûch taûo thåìi gian trãù, luïc âoï caí hai
maïy càõt A2 vaì B2 cuìng âoïng laûi mäüt luïc theo chu trçnh RAR vaì sau khi âoïng laûi thç caí
hai maïy càõt A2 vaì B2 seî laûi cuìng càõt ra mäüt luïc båíi vuìng 2 tæïc thåìi nãúu sæû cäú coìn duy
trç. Sau âoï âæåìng dáy BC vaì maïy càõt A2 âæåüc âoïng laûi láön thæï hai theo chu trçnh
DAR nhæ sau:
− Nãúu khoaï K9 cuía maïy càõt A2 âang kên maûch thç maïy càõt A2 seî âoïng laûi
theo chu trçnh DAR cuìng luïc våïi mäüt trong hai maïy càõt B2 hoàûc C1 (maïy càõt coï khoaï
K9 âang kên maûch). Nãúu A2 âæåüc âoïng laûi cuìng våïi C1, maì sæû cäú coìn duy trç thç chè
coï maïy càõt C1 càõt nhanh bàòng vuìng 1 (A2 khäng càõt vç B2 âang håí maûch). Nãúu A2
âæåüc âoïng laûi cuìng våïi B2 vaì sæû cäú váùn coìn duy trç thç caí hai maïy càõt A2 vaì B2 âãöu bë
càõt ra tråí laûi bàòng maûch TOR (hoàûc vuìng 2 cå baín) vaì nhæ váûy thanh caïi B seî máút
âiãûn khäng choün loüc.
− Nãúu khoaï K9 cuía maïy càõt A2 âang åí vë trê håí maûch thç mäüt trong hai maïy
càõt B2 hoàûc C1 seî âoïng laûi træåïc cho âæåìng dáy BC. Nãúu B2 âoïng laûi træåïc thç A2 vaì
C1 cuîng khäng âoïng laûi âæåüc vç khäng coï tên hiãûu âiãûn aïp âæåìng dáy vaì âiãöu naìy laìm
cho âæåìng dáy AB, BC vaì thanh caïi B máút âiãûn màûc duì sæû cäú coï thãø laì baïn duy trç.
Nãúu C1 âoïng laûi træåïc vaì thaình cäng (sæû cäú baïn duy trç) thç B2 seî âoïng laûi theo âiãöu
kiãûn (UL = 1 vaì UB = 0) tiãúp theo A2 seî âoïng laûi theo âiãöu kiãûn (UL = 1 vaì S = 1). Nãúu
C1 âoïng laûi khäng thaình cäng thç A2 vaì B2 cuîng khäng âoïng laûi âæåüc vaì thanh caïi B
seî máút âiãûn khäng choün loüc.
Nhæ váûy trong træåìng håüp phaûm vi vuìng 2 taûi maïy càõt A2 bao phuí lãn vuìng 2
cuía maïy càõt B2, nãúu khäng sæí duûng tên hiãûu UB = 1 âãø khåíi âäüng maûch taûo thåìi gian
trãù cuía så âäö RAR, ta nãn âãø khoaï K9 cuía maïy càõt A2 vaì C1 åí vë trê kên maûch coìn

168
khoaï K9 cuía maïy càõt B2 åí vë trê håí maûch. Nhæåüc âiãøm cuía giaíi phaïp naìy laì maïy càõt
A2 phaíi càõt vaì âoïng làûp laûi hai láön, màûc dáöu sæû cäú xuáút hiãûn trãn âæåìng dáy BC.
Nhæng xaïc suáút cuía træåìng håüp naìy nhoí, vç chè coï nhæîng sæû cäú nàòm trong phaûm vi
vuìng 2 cuía A2 vaì nàòm ngoaìi phaûm vi vuìng 1 cuía B2.
Ngàõn maûch taûi N3:
Khi ngàõn maûch taûi N3, giaí sæí noï nàòm ngoaìi phaûm vi taïc âäüng cuía vuìng 1 taûi
maïy càõt D1, vaì nàòm trong phaûm vi taïc âäüng cuía vuìng 2 taûi maïy càõt B2.Trong træåìng
håüp naìy coï ba maïy càõt cuìng càõt laì B2, C2 vaì D1, sau âoï quaï trçnh thao taïc âoïng làûp laûi
diãùn ra tæång tæû nhæ âaî nãu trong træåìng håüp ngàõn maûch taûi N4.
Váún âãö âàût ra åí âáy laì giaí sæí N3 nàòm trong phaûm vi taïc âäüng cuía vuìng 2 cuía
mäüt trong nhæîng baío vãû taûi caïc maïy càõt âäúi diãûn træûc tiãúp våïi thanh caïi D (E1, F1, G1)
vaì giaí sæí laì taûi maïy càõt G1. Luïc âoï maïy càõt G1 cuîng tham gia càõt nhæng thanh caïi D
váùn coï âiãûn (do coï nguäön tæì thanh caïi E vaì F) vaì âæåìng dáy DG váùn coï tên hiãûu âiãûn
aïp, do âoï chu trçnh RAR taûi maïy càõt G1 naìy phaíi âæåüc âoïng theo âiãöu kiãûn kiãøm tra
tên hiãûu âäöng bäü (UL = 1 vaì S = 1), trong træåìng håüp naìy thç maûch RAR taûi maïy càõt
D1 váùn khåíi âäüng bçnh thæåìng (vç UB = 1) vaì âoïng laûi cuìng luïc våïi maïy càõt G1. Nãúu
sæû cäú coìn duy trç thç coï caí hai maïy càõt G1 vaì D1 cuìng càõt ra tråí laûi bàòng vuìng 2 tæïc
thåìi vaì maûch RAR cuía noï bë khoaï laûi. Nhæng sau âoï maïy càõt G1, D1 vaì C2 âæåüc âoïng
làûp laûi theo chu trçnh DAR. Âãø traïnh træåìng håüp maïy càõt D1 vaì G1 cuìng âoïng vaìo vaì
cuìng càõt ra theo vuìng 2 cå baín (hoàûc bàòng maûch TOR) khi sæû cäú coìn duy trç, ta nãn
âãø maïy càõt G1 vaì C2 cuìng âoïng laûi træåïc trong chu trçnh DAR (khoaï K9 cuía C2 phaíi
kên maûch). Khi âoï nãúu sæû cäú coìn duy trç thç C2 seî âæåüc càõt ra bàòng vuìng 1, coìn G1
âoïng laûi thaình cäng. Nãúu sæû cäú laì baïn duy trç thç maïy càõt D1 seî âæåüc âoïng laûi bàòng
chu trçnh DAR theo âiãöu kiãûn UL = 1 vaì S = 1.
Trong træåìng håüp trãn ta tháúy maïy càõt G1 phaíi càõt 2 láön khi sæû cäú duy trç hoàûc
baïn duy trç xuáút hiãûn åí trãn âæåìng dáy DC, nhæng xaïc suáút cuía tçnh huäúng naìy khäng
låïn vç noï chè xaíy ra khi ngàõn maûch trãn âæåìng dáy CD nhæng åí ngoaìi phaûm vi vuìng 1
cuía baío vãû khoaíng caïch taûi maïy càõt D1. Âãø traïnh nhæåüc âiãøm naìy, ta coï thãø caìi âàût
chu trçnh RAR taûi D1 coï thåìi gian trãù låïn hån chu trçnh RAR taûi maïy càõt G1.
Ngàõn maûch taûi N4:
Xeït ngàõn maûch taûi N4, giaí sæí noï nàòm ngoaìi phaûm vi taïc âäüng cuía vuìng 1 taûi
maïy càõt C2 nhæng nàòm trong phaûm vi taïc âäüng cuía vuìng 2 taûi caïc maïy càõt E1, F1 vaì
G1. Luïc âoï caïc maïy càõt D1 seî càõt nhanh bàòng vuìng1, coìn C2, E1, F1, vaì G1 seî càõt
nhanh bàòng vuìng 2 tàng täúc. Sau âoï caïc maïy càõt E1, F1 vaì G1 coï thãø âoïng laûi nhanh
cuìng luïc våïi C2 bàòng chu trçnh RAR. Âiãöu naìy coï thãø cho pheïp vç thåìi gian âoïng làûp
bàòng chu trçnh RAR âuí nhanh âãø caïc nguäön tæì caïc thanh caïi E, F, G tæû âäöng bäü tråí
laûi våïi nhau. Nãúu sæû cäú thoaïng qua thç maïy càõt D1 seî âæåüc âoïng laûi thaình cäng bàòng
chu trçnh DAR. Nãúu sæû cäú duy trç thç sau khi âoïng làûp laûi bàòng chu trçnh RAR, maïy
càõt C2 seî bë càõt nhanh tråí laûi bàòng vuìng 2 tàng täúc (vuìng 2 tàng täúc cuía caïc maïy càõt
E1, F1, vaì G1 âaî bë khoaï laûi). Sau âoï âæåìng dáy DC seî âæåüc âoïng laûi bàòng caïc chu
trçnh DAR cuía caïc maïy càõt C2 vaì D1 (tæång tæû træåìng håüp ngàõn maûch taûi N2).
Nãúu khäng cháúp nháûn giaíi phaïp caïc maïy càõt E1, F1 vaì G1 âoïng laûi cuìng luïc
bàòng chu trçnh RAR, thç chu trçnh RAR cuía caïc maïy càõt E1, F1, G1 kãø caí maïy càõt C2
âæåüc caìi âàût caí hai âiãöu kiãûn âoïng laûi UL = 0 hoàûc UL = 1 vaì S = 1) våïi thåìi gian taïc
âäüng khaïc nhau (täúi thiãøu phaíi coï hai maïy càõt taïc âäüng våïi thåìi gian khaïc nhau vaì
nhoí hån caïc maïy càõt coìn laûi). Âiãöu naìy seî laìm tàng thåìi gian tDAR cuía maïy càõt D1.
Viãûc caìi âàût caïc chu trçnh RAR cuía caïc maïy càõt E1, F1, G1 vaì kãø caí maïy càõt C2
væìa coï thãø taïc âäüng våïi âiãöu kiãûn UL = 0 væìa coï thãø taïc âäüng våïi âiãöu kiãûn UL = 1, S

169
= 1 laì cáön thiãút trong træåìng håüp vë trê ngàõn maûch N4 khäng nàòm trong phaûm vi taïc
âäüng cuía vuìng 2 cuía mäüt trong caïc maïy càõt E1, F1 hoàûc G1.
Tênh toaïn caïc tham säú thåìi gian cuía så âäö:
Trong muûc naìy seî xem xeït viãûc tênh toaïn læûa choün caïc âaûi læåüng thåìi gian cuía
så âäö tàng täúc vuìng 2 cuía baío vãû khoaíng caïch kãút håüp våïi thiãút bë RAR vaì DAR bao
gäöm: thåìi gian chãút tRAR cuía maûch RAR, thåìi gian chãút tDAR cuía maûch DAR, thåìi gian
trãù vaì thåìi gian duy trç cuía maûch khoaï vuìng 2 tæïc thåìi. Tuy nhiãn, træåïc tiãn cáön phaíi
xem xeït yï nghéa caïc âaûi læåüng thåìi cuía mäüt chu trçnh âoïng làûp laûi.
Caïc âaûi læåüng thåìi gian cuía chu trçnh âoïng làûp laûi:
Trãn hçnh 4.42 chè ra trçnh tæû cuía chu trçnh tæû âäüng âoïng làûp laûi mäüt láön (khåíi
âäüng theo tên hiãûu baío vãû rå le) âiãøn hçnh, trong âoï:
− Quaï trçnh cuía så âäö baío vãû bàõt âáöu tæì thåìi âiãøm t0 vaì kãút thuïc åí thåìi âiãøm t5
nãúu âoïng laûi thaình cäng (sæû cäú thoaïng qua), vaì nãúu âoïng laûi khäng thaình cäng (sæû cäú
thæåìng xuyãn) thç quaï trçnh baío vãû seî kãút thuïc åí thåìi âiãøm t13.
− Chu trçnh âoïng càõt cuía maïy càõt khåíi âáöu tæì thåìi âiãøm t1 vaì kãút thuïc âoïng laûi
maïy càõt åí thåìi âiãøm t9. Nãúu âoïng laûi khäng thaình cäng thç maïy càõt seî tiãúp tuûc thæûc
hiãûn mäüt quaï trçnh càõt vaì kãút thuïc taûi thåìi âiãøm t12, âäöng thåìi taûi thåìi âiãøm naìy maïy
càõt seî bë khoaï.
− Chu trçnh cuía maûch tæû âäüng âoïng làûp laûi seî bàõt âáöu taûi thåìi âiãøm t1 vaì kãút
thuïc taûi thåìi âiãøm t14.

Hçnh 4.42: Thao taïc cuía så âäö tæû âäüng âoïng laûi (ARC) mäüt láön
- Âäúi våïi maûch baío vãû:
Thåìi gian thao taïc (tBV): coìn goüi laì thåìi gian baío vãû, âæåüc tênh tæì thåìi âiãøm xuáút
hiãûn sæû cäú âãún thåìi âiãøm tiãúp âiãøm âáöu ra cuía så âäö baío vãû kheïp maûch (nãúu baío vãû coï
rå le càõt riãng thç thåìi gian cuía noï cuîng âæåüc cäüng vaìo) âãø cung cáúp nàng læåüng cho
cuäün càõt maïy càõt.
- Âäúi våïi maïy càõt:
Thåìi gian måí (Opening time): tênh tæì thåìi âiãøm cuäün càõt cuía maïy càõt âæåüc cáúp
nàng læåüng cho âãún thåìi âiãøm caïc tiãúp âiãøm cuía maïy càõt bàõt âáöu taïch ra.
Thåìi gian täön taûi cuía häö quang (Arcing time): tênh tæì thåìi âiãøm caïc tiãúp âiãøm
cuía maïy càõt bàõt âáöu taïch ra cho âãún thåìi âiãøm häö quang sæû cäú âæåüc dáûp tàõt.
Thåìi gian càõt (tCMC): laì täøng cuía hai thåìi gian måí vaì thåìi gian täön taûi cuía häö

170
quang, tæïc laì tênh tæì thåìi âiãøm cuäün càõt maïy càõt nháûn âiãûn cho tåïi khi häö quang sæû cäú
trong buäöng càõt maïy càõt âæåüc dáûp tàõt hoaìn toaìn.
Thåìi gian âoïng (tÂMC): tênh tæì thåìi âiãøm cuäün âoïng maïy càõt nháûn âiãûn cho âãún
thåìi âiãøm caïc tiãúp âiãøm cuía maïy càõt thäng maûch.
Thåìi gian chãút (Dead time): tênh tæì thåìi âiãøm häö quang sæû cäú âæåüc dáûp tàõt cho âãún
thåìi âiãøm caïc tiãúp âiãøm cuía maïy càõt bàõt âáöu kheïp maûch.
− Âäúi våïi maûch tæû âäüng âoïng làûp laûi:
Thåìi gian chãút (tARC): tênh tæì thåìi âiãøm så âäö tæû âäüng âoïng làûp laûi nháûn âæåüc
nàng læåüng khåíi âäüng (tæì så âäö baío vãû) vaì thao taïc caïc tiãúp âiãøm âáöu ra âãø cáúp nàng
læåüng cho cuäün âoïng cuía maïy càõt. Âäúi våïi táút caí caïc så âäö âoïng laûi tæïc thåìi hoàûc täúc
âäü cao, thåìi gian naìy âæåüc láúy xáúp xè thåìi gian chãút cuía maïy càõt.
Thåìi gian xung âoïng (Closing pulse time): khoaíng thåìi gian maì tiãúp âiãøm âáöu
ra cuía så âäö âoïng làûp laûi kên maûch cho âãún khi caïc tiãúp âiãøm cuía maïy càõt kheïp maûch
hoaìn toaìn.
Thåìi gian phuûc häöi (Reclaim time): âoï laì khoaíng thåìi gian tiãúp theo sau mäüt
thao taïc âoïng thaình cäng, âæåüc tênh tæì thåìi âiãøm tiãúp âiãøm âáöu ra cuía så âäö tæû âäüng
âoïng làûp laûi kheïp maûch (âãø cung cáúp nàng læåüng cho cuäün âoïng maïy càõt). Thåìi gian
naìy phaíi âæåüc träi qua træåïc khi så âäö tæû âäüng âoïng làûp laûi khåíi âäüng cho chu trçnh
âoïng làûp laûi tiãúp theo trong træåìng håüp xuáút hiãûn thãm mäüt sæû cäú khaïc.
Thåìi gian nhiãùu loaûn hãû thäúng (System disturbance time): tênh tæì thåìi âiãøm xuáút hiãûn
sæû cäú cho âãún thåìi âiãøm caïc tiãúp âiãøm cuía maïy càõt thäng maûch. Thåìi gian naìy âäi luïc
coìn âæåüc goüi laì thåìi gian dao âäüng cuía hãû thäúng.
Caïc âaûi læåüng thåìi gian cuía så âäö:
Hçnh 4.43 trçnh baìy biãøu âäö thåìi gian cuía så âäö tàng täúc vuìng 2 cuía baío vãû
khoaíng caïch kãút håüp våïi caïc thiãút bë RAR vaì DAR.

Hçnh 4.43: Biãøu âäö trçnh tæû thåìi gian caïc chu trçnh RAR vaì DAR.
Læûa choün thåìi gian chãút cuía maûch RAR (tRAR):
Maûch RAR taïc âäüng caìng nhanh caìng täút, tæïc laì thåìi gian chãút cuía maûch RAR
(tRAR) caìng nhoí caìng täút âãø nhanh choïng phuûc häöi sæû cung cáúp âiãûn, âàûc biãût laì caïc
âäüng cå phaíi âuí sæïc tæû khåíi âäüng tråí laûi. Tuy nhiãn tênh taïc âäüng nhanh cuía så âäö bë
haûn chãú båíi âiãöu kiãûn khæí ion hoaï taûi nåi sæû cäú, nghéa laì thåìi gian chãút phaíi âuí låïn âãø
phán taïn khäng khê bë ion hoaï taûi nåi sæû cäú. Âiãöu kiãûn naìy âæåüc thãø hiãûn båíi biãøu thæïc
sau âáy:

171
 tkhæí ion < tRAR - tCMC < tKÂ (4-80)
Trong âoï:
− tkhæí ion : thåìi gian khæí ion hoaï.
− tRAR : thåìi gian chãút cuía så âäö âoïng làûp laûi RAR.
− tCMC : thåìi gian måí cuía maïy càõt.
− tKÂ: thåìi gian tæû khåíi âäüng cuía caïc âäüng cå.
Thåìi gian khæí ion laì thåìi gian cáön thiãút tiãúp sau thåìi âiãøm dáûp häö quang sæû cäú
cuía âæåìng dáy trãn khäng âãø âaím baío phán taïn khäng khê bë ion hoaï sao cho häö
quang seî khäng chaïy laûi khi âæåìng dáy âæåüc maûng âiãûn tråí laûi. Noï laì mäüt âaûi læåüng
ngáùu nhiãn, phuû thuäüc nhiãöu yãúu täú nhæ cáúp âiãûn aïp cuía âæåìng dáy, khoaíng caïch giæîa
caïc pháön mang âiãûn, doìng âiãûn sæû cäú, thåìi gian täön taûi sæû cäú, täúc âäü gioï vaì âiãöu kiãûn
mäi træåìng, âiãûn dung cuía caïc pháön tæí lán cáûn våïi pháön tæí âæåüc âoïng làûp laûi, trong âoï
cáúp âiãûn aïp âoïng vai troì quan troüng vaì noïi chung cáúp âiãûn aïp caìng cao âoìi hoíi thåìi
gian khæí ion caìng keïo daìi. Caïc säú liãûu dæåïi âáy âãø tham khaío:
Cáúp âiãûn aïp (kV) Thåìi gian khæí ion täúi thiãøu (s)
66 0,10
110 0,15
132 0,17
220 0,28
275 0,30
400 0,50
Læûa choün thåìi gian trãù (tK) cuía bäü khoaï vuìng 2 tæïc thåìi:
Theo nguyãn tàõc hoaût âäüng cuía så âäö (xem hçnh 4.41a), ta tháúy vuìng 2 tæïc thåìi
taïc âäüng âi càõt maïy càõt, âäöng thåìi seî gæíi tên hiãûu khåíi âäüng maûch RAR. Maûch RAR
sau khi thoaí maîn âiãöu kiãûn taïc âäüng seî gæíi tên hiãûu âi âoïng laûi maïy càõt, âäöng thåìi gæíi
tên hiãûu âi khoaï vuìng 2 tæïc thåìi. Tuy nhiãn viãûc khoaï phaíi xaíy ra sau thåìi âiãøm âoïng
laûi maïy càõt mäüt khoaíng thåìi gian tK âãø âaím baío vuìng 2 càõt nhanh laûi maïy càõt mäüt láön
næîa sæû cäú duy trç xuáút hiãûn åí cuäúi âæåìng dáy cuía noï, tæïc laì:
tK ≥ tÂMC1 + tBV1 + tCMC1 + tDP1 (4-81)
Trong âoï:
− tK: thåìi gian trãù cuía bäü khoaï.
− tÂMC1: thåìi gian âoïng maïy càõt (láúy giaï trë låïn nháút).
− tBV1: thåìi gian taïc âäüng cuía vuìng 2.
− tCMC1: thåìi gian càõt maïy càõt (láúy giaï trë låïn nháút).
− tDP1: thåìi gian dæû phoìng (tênh âãún sai säú låïn nháút cuía caïc bäü pháûn taûo thåìi
gian cuía maûch khoaï vaì maûch baío vãû).
Theo biãøu âäö thåìi gian cuía chu trçnh âoïng làûp laûi trãn hçnh (4.43) ta tháúy viãûc
khoaï chè cáön xaíy ra ngay sau khi cuäün càõt cuía maïy càõt taïc âäüng. Trong khi theo cäng
thæïc (4-81), thåìi gian tK âæåüc tênh tæì luïc maûch khoaï âæåüc khåíi âäüng (thåìi âiãøm maûch
RAR gæíi tên hiãûu âi âoïng maïy càõt) tåïi thåìi âiãøm maïy càõt dáûp tàõt häö quang khi maïy
càõt âæåüc càõt ra tråí laûi. Sæû khaïc biãût naìy laì âãø tàng tênh an toaìn cho viãûc càõt láön næîa
cuía vuìng 2 tæïc thåìi (khi sæû cäú xuáút hiãûn åí cuäúi âæåìng dáy cuía noï), âäöng thåìi thuáûn låüi
cho viãûc tênh toaïn vç thäng thæåìng caïc lyï lëch maïy càõt chè cho biãút thåìi gian tCMC maì
khäng cho biãút thåìi gian thao taïc cuía cuäün càõt.
Læûa choün thåìi gian chãút (tDAR) cuía maûch DAR:
Trong viãûc læûa choün thåìi gian trãù cuía maûch khoaï vuìng 2 tæïc thåìi, mäüt âiãöu
kiãûn næîa noï cáön phaíi thoaí maîn laì viãûc khoaï phaíi taïc âäüng træåïc khi maïy càõt åí âáöu

172
âoaûn âæåìng dáy liãön kãö âæåüc âoïng tråí laûi theo chu trçnh DAR khi ngàõn maûch xaíy ra åí
âáöu âoaûn âæåìng dáy liãön kãö naìy. Theo biãøu âäö thåìi gian trãn hçnh 4.43 ta coï:
tBV2 + tDAR + tÂMC2 ≥ tBV1 + tRAR + tK + tDP2 (4-82)
⇒ tDAR ≥ (tBV1 + tRAR + tK)- (tBV2 + tÂMC2) + tDP2 (4-83)
Trong âoï:
Caïc thäng säú cuía âæåìng dáy âang xeït:
− tBV1: thåìi gian thao taïc cuía vuìng 2 càõt nhanh.
− tRAR: thåìi gian chãút cuía så âäö âoïng làûp laûi RAR.
− tK: thåìi gian khoaï baío vãû vuìng 2.
Caïc thäng säú cuía âæåìng dáy liãön kãö:
− tDAR: thåìi gian chãút cuía så âäö âoïng làûp laûi DAR.
− tÂMC2: thåìi gian âoïng cuía maïy càõt.
− tBV2: thåìi gian thao taïc cuía vuìng 1.
− tDP2: thåìi gian dæû phoìng (tênh âãún sai säú låïn nháút cuía caïc bäü pháûn taûo thåìi
gian trong biãøu âäö 4.43b).
Læûa choün thåìi gian duy trç (tDT) cuía maûch khoaï vuìng 2 tæïc thåìi:
Maûch khoaï sau khi khoaï phaíi âæåüc duy trç thãm mäüt thåìi gian âãø âaím baío
chàõc chàõn khi ngàõn maûch åí âáöu âoaûn âæåìng dáy liãön kãö thç vuìng 2 tæïc thåìi cuía noï
khäng taïc âäüng maì chè coï vuìng 1 cuía âæåìng dáy liãön kãö taïc âäüng. Muäún váûy phaíi
thoaí maîn caïc biãøu thæïc sau âáy:
tBV1 + tRAR + tK + tDT ≥ 2tBV2 + tDAR + tÂMC2 + tCMC2 + tDP3 (4-84)
⇒ tDT ≥ (2tBV2 + tDAR + tÂMC2 + tCMC2 + tDP3) - (tBV1 + tRAR + tK) (4-85)
Trong âoï:
− tCMC2: thåìi gian càõt cuía maïy càõt.
− tDP3: thåìi gian dæû phoìng (tênh âãún sai säú låïn nháút cuía caïc bäü pháûn taûo thåìi
gian trong biãøu âäö 4.43b, trong âoï sai säú cuía maûch baío vãû âæåüc tênh âãún hai láön).
Âãø âån giaín hån, thåìi gian duy trç tên hiãûu khoaï cuía vuìng 2 taïc âäüng nhanh
cuía âæåìng dáy liãön kãö coï thãø kãút thuïc cuìng thåìi âiãøm våïi thåìi gian phuûc häöi chu trçnh
DAR cuía maïy càõt trãn âæåìng dáy sæû cäú (tPHDAR), khi âoï ta coï:
tBV1 + tRAR + tK + tDT = tBV2 + tDAR + tPHDAR (4-7)
⇒ tDT = (tBV2 + tDAR + tPHDAR) - (tBV1 + tRAR + tK) (4-8)
Nháûn xeït:
So våïi baío vãû khoaíng caïch coï vuìng 1 måí räüng thç så âäö tàng täúc vuìng 2 kãút
håüp våïi thiãút bë RAR vaì DAR coï æu âiãøm laì loaûi træì nhanh sæû cäú khäng nhæîng thoaïng
qua maì kãø caïc caïc sæû cäú duy trç, âäöng thåìi khäng coï hiãûn tæåüng máút âiãûn khäng choün
loüc.
So våïi så âäö tàng täúc theo thæï tæû bàòng vuìng 1 måí räüng, thç så âäö tàng täúc vuìng
2 kãút håüp våïi thiãút bë RAR vaì DAR coï æu âiãøm viãûc khäi phuûc sæû laìm viãûc cuía caïc
pháön tæí khi sæû cäú thoaïng qua nhanh hån, âäöng thåìi giaím khaí nàng khäng âoïng laûi
âæåüc cuía caïc maïy càõt do viãûc máút âäüng bäü giæîa caïc nguäön.
Vãö chi phê baío dæåîng maïy càõt thç så âäö tàng täúc vuìng 2 kãút håüp våïi thiãút bë
RAR vaì DAR cao hån så âäö baío vãû khoaíng caïch coï vuìng 1 måí räüng nhæng khäng
âaïng kãø vaì tháúp hån så âäö tàng täúc theo thæï tæû bàòng vuìng 1 måí räüng. Chi phê baío
dæåîng tàng thãm cuía hai så âäö sau laì do coï caïc âæåìng dáy coï thãø âoïng laûi láön thæï hai
âäúi våïi caïc sæû cäú duy trç vaì baïn duy trç (coï xaïc suáút 10 -15%), nhæng âäúi våïi så âäö
tàng täúc vuìng 2 kãút håüp våïi RAR vaì DAR viãûc âæåìng dáy âoïng laûi láön thæï hai khi sæû
cäú duy trç vaì baïn duy trç chè diãùn ra khi vë trê ngàõn maûch nàòm ngoaìi phaûm vi taïc âäüng
cuía vuìng 1 cuía baío vãû khoaíng caïch åí mäüt âáöu âæåìng dáy, coìn âäúi våïi så âäö tàng täúc

173
theo thæï tæû bàòng vuìng 1 måí räüng thç báút kyì vë trê ngàõn maûch naìo. Màût khaïc viãûc âoïng
laûi âæåìng dáy láön thæï hai âäúi våïi så âäö tàng täúc vuìng 2 kãút håüp våïi RAR vaì DAR coï
yï nghéa khäi phuûc laûi sæû mang âiãûn cuía âæåìng dáy coìn âäúi våïi så âäö tàng täúc theo thæï
tæû bàòng vuìng 1 måí räüng thç khäng coï yï nghéa âoï.
Khuyãút âiãøm cuía så âäö tàng täúc vuìng 2 kãút håüp våïi RAR vaì DAR laì cáön trang
bë hai bäü tæû âäüng âoïng làûp laûi nhæng buì laûi laì khäng cáön vuìng 1 måí räüng. Riãng âäúi
våïi caïc rå le kyî thuáût säú ngaìy nay thç caïc khuyãút âiãøm trãn khäng coï yï nghéa vç caïc rå
le khoaíng caïch thæåìng âæåüc chãú taûo keìm theo så âäö tæû âäüng laûi nhiãöu láön. Chàóng haûn
caïc rå le khoaíng caïch P441, P442 cuía haîng ALSTOM coï trang bë tæû âäüng âoïng làûp
laûi tåïi 4 láön, coìn rå le khoaíng caïch 7SA513 cuía haîng SIEMENS coï trang bë tæû âäüng
âoïng làûp laûi lãn tåïi 10 láön.

174