Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
1+1+1+1+1+1 −2 − 1 + 0 + 0 + 1 + 2 −5 + 4 + 0 − 2 + 2 + 1
= −2 + −1 + 0 + 0 + 1 + 2 (−2)2 + (−1)2 + 0 + 0 + 1 + 22 (−2) ∗ (−5) + (−1) ∗ 4 + 0 + 0 + 2 + 2
−5 + 4 + 0 + −2 + 2 + 1 (−2) ∗ (−5) + (−1) ∗ 4 + 0 + 0 + 2 + 2 (−5)2 + (4)2 + 0 + (−2)2 + 22 + 1
6 0 0
W = 0 10 10
0 10 50
2. Inversons : W −1 = 1
det(W ) ∗ Com(W )t
Donc
det(W ) = 6 ∗ (10 ∗ 50 − 10 ∗ 10) + 0 + 0 = 2400
10 10 0 10 0 10
10 50 − +
0 50 0 10
0 0 6 0 6 0
− 10 50 + 0 50 − 0 10
Comatrice de W =
0 0 6 0 6 0
+ − +
10 10 0 10 0 10
400 0 0
= 0 300 −60
0 −60 60
UNSA 1
400 0 0
Transposée de la Comatrice de W = 0 300 −60
0 −60 60
Donc
400 0 0
−1 1 t 1
W = ∗ Com(W ) = 0 300 −60
det(W ) 2400
0 −60 60
1/6 0 0
= 0 1/8 −1/40
0 −1/40 1/40
3. Il reste à calculer X t Y
0
24
1 1 1 1 1 1
12
= −2 −1 0 0 1 2 ∗
8
−5 4 0 −2 2 1
12
16
0 + 24 + 12 + 8 + 12 + 16
= 0 + 24 ∗ −1 + 0 + 0 + 12 + 16 ∗ 2
0 + 24 ∗ 4 + 0 + (−2) ∗ 8 + 2 ∗ 12 + 16
72
X t Y = 20
120
4. Finalement :
1/6 0 0 72
B̂ = (X t X)−1 + X t Y = 0 1/8 −1/40 ∗ 20
0 −1/40 1/40 120
72 ∗ (1/6)
= (1/8) ∗ 20 + (−1/40) ∗ 120
(−1/40) ∗ 20 + (1/40) ∗ 120
12
B̂ = −0, 5
2, 5
UNSA 2
Matrice des variances/covariances :
V (B̂) = σ 2 (X t X)−1
avec
E(t ) Y t Y − B̂ t X t Y
σ̂ 2 = =
N − (k + 1) N − (k + 1)
0
24
72
1 12
σ̂ 2 =
∗[ 0 24 12 8 12 16 ∗ 8 − 12
−0, 5 2, 5 ∗ 20 ]
6 − (2 + 1)
12 120
16
02 + 242 + 122 + 82 + 122 + 162 − (12 ∗ 72 − 0, 5 ∗ 20 + 2, 5 ∗ 120)
σ̂ 2 =
6−3
30
σ̂ 2 = = 10
3
Donc
1/6 0 0
V (B̂) = 10 ∗ 0 1/8 −1/40
0 −1/40 1/40
5/3 0 0
V (B̂) = 0 5/4 −1/4
0 −1/4 1/4
Ecarts type : Les variances se trouvent sur la diagonale de la matrice de variances-covariances.
Nous en déduisons donc que :
r
2 5
σ̂b0 = = 1, 29
3
r
5
σ̂b21 = = 1, 11
4
r
1
σ̂b22 = = 0, 5
4
QUESTION 3 :
ˆi = yi −b0 −b1 x1i −b2 x2i
−0, 5 = 0 −12 + 0,5 −2 −2, 5 −5
1,5 = 24 −12 + 0,5 −1 −2, 5 4
1. Calcul des erreurs estimées : 0= 12 −12 + 0,5 0 −2, 5 0
1= 8 −12 + 0,5 0 −2, 5 −2
−4, 5 = 12 −12 + 0,5 1 −2, 5 2
2,5 = 16 −12 + 0,5 2 −2, 5 1
P
Nous pouvons vérifier que ˆi = 0
UNSA 3
P
2. Verifier que i x1i = 0
ˆi * x1i
−0, 5 * −2 =1
1,5 *−1 =−1, 5
0*0 =0
1*0 =0
−4, 5 * 1 =−4, 5
2,5 * 2 =5
P
1 − 1, 5 + 0 + 0 − 4, 5 + 5 = 0 7→ i x1i = 0
P
3. Verifier que i x2i = 0
ˆi * x2i
−0, 5 * −5 =2,5
1,5 *4 =6
0*0 =0
1 * −2 =−2
−4, 5 * 2 =−9
2,5 * 1 =2,5
P
2, 5 + 6 + 0 − 2 − 9 + 2, 5 = 0 7→ i x2i = 0
2, 5
−0, 5 + 1, 5 + 0 + 1 − 4, 5 + 2, 5 0
= −0, 5 ∗ (−2) + 1, 5 ∗ (−1) + 0 + 0 − 4, 5 + 2, 5 ∗ 2 = 0
−0, 5 ∗ (−5) + 1, 5 ∗ 4 + 0 − 2 − 4, 5 + 2, 5 0
P
ˆi 0
X t ˆi = P ˆi x1i = 0
P
ˆi x2i 0
ˆi 2 = E(t ) = 30
P
5. Nous avons déjà calculé
UNSA 4
6. Nous devons montrer que SCR = Y t Y − B̂ t X t Y
SCR = t = (Y − X B̂)t ∗ (Y − X B̂)
= Y t Y − Y t X B̂ − (X B̂)t Y + (X B̂)t ∗ (X B̂)
= Y t Y − 2(X B̂)t Y + (X B̂)t ∗ (X B̂)
X(X t X)−1 X t = 1
SCR
R2 = 1 −
SCT
SCT = Y t Y − N ∗ Ȳ 2
= 1184 − 6 ∗ 122 = 320
X
SCR = ˆi 2 = 30
UNSA 5
30
R2 = 1 − = 0, 902
320
L’ajustement linéaire réalisé est de bonne qualité :
QUESTION 6 : Tests avec α = 5% :
1. Tester la significativité de chaque coefficient : On effectue un test de Student pour chaque paramètre :
La statistique de table est
α=0,05
ttabN −(k+1)
= 3, 1824
• b0
H0 7→ b0 = 0
H1 7→ b0 6= 0
bˆ0 12
tc = p =p = 9, 28 > ttab
(V bˆ0 ) (5/3)
7→ on rejette H0
7→ le coefficient est significatif
• b1
H0 7→ b1 = 0
H1 7→ b1 6= 0
bˆ1 −0, 5
tc = p =p = −0, 448 < ttab
(V bˆ1 ) (5/4)
7→ on accepteH0
7→ le coefficient est non significatif
• b2
H0 7→ b2 = 0
H1 7→ b2 6= 0
bˆ2 2, 5
tc = p =p = 5 > ttab
ˆ
(V b2 ) (1/4)
7→ on rejetteH0
7→ le coefficient est significatif
UNSA 6
2. On teste b2 = 2 :
H0 7→ b2 = 2
H1 7→ b2 6= 2
bˆ2 − bH0 2, 5 − 2
tc = p =p = 1 < ttab
ˆ
(V b2 ) (1/4)
7→ on accepteH0
7→ le coefficient est non significativement 6= 2
3. Tester b1 + b2 = 1
H0 7→ b1 + b2 = 1
H1 7→ b1 + b2 6= 1
bˆ1 + bˆ2 − 1
tc = q
V (bˆ1 + bˆ2 )
5 1 −1
V (bˆ1 + bˆ2 ) = V (bˆ1 ) + V (bˆ2 ) + 2 ∗ COV (bˆ1 ; bˆ2 ) = + + 2 ∗ =1
4 4 4
Les valeurs utilisées dans le calcul de cette variance sont à retrouver dans la matrice des variances/cova-
riances calculées à la question 2.
La statistique de test est donc égale à :
−0, 5 + 2, 5 − 1
tc = =1
1
Rappel
α=0,05
ttabN −(k+1)
= 3, 1824
Nous acceptons H0 c’est à dire que b1 + b2 n’est pas statistiquement différent de 1.
UNSA 7