Vous êtes sur la page 1sur 234

TAYTA DIOSPA

GUEPACAG TESTAMENTUN

El Nuevo Testamento
de nuestro Señor Jesucristo
en el idioma
quechua del
norte de Junín y del sur de Pasco
El Nuevo Testamento
de nuestro Señor Jesucristo
en el idioma
quechua del
norte de Junín y del sur de Pasco

Primera edición, 1997


Segunda edición, 2008

Este libro utiliza el alfabeto y la ortografía quechuas, aprobados por


Resolución Directoral Sub Región de Educación de Junín No. 3106-85,
y la Directiva No. 019 DSREJ/DTC-96 de abril de 1996.

Publicado por
© La Liga Bíblica 2008

Usted es libre de copiar, distribuir y comunicar públicamente la obra bajo las condiciones
siguientes:
· Reconocimiento. Debe reconocer los créditos de la Liga Bíblica (pero no de una
manera que sugiera que tiene su apoyo o apoyan el uso que hace de su obra).
· No comercial. No puede utilizar esta obra para ɹnes comerciales.
· Sin obras derivadas. No se puede alterar, transformar o generar una obra
derivada a partir de esta obra.
CONTENIDO

0DWHR੆੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · · · ·੄Mt੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · ·੄੄੄5


Marcos੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · · ·੄Mr੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · ·੄੄34
Lucas੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · · · ·੄Lc੆੆ · · · · · · · · · · · · · · · ·੄੄52
Juan੆੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · · · · ·੄Jn੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · ·੄੄81
Hechos੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · · ·੄Hch੆ · · · · · · · · · · · · · · ·੄101
Romanos੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · ·੄Ro੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · ·੄129
1 Corintios੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · ·੄1 Co੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · ·੄141
2 Corintios੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · ·੄2 Co੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · ·੄155
Gálatas੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · · ·੄Ga੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · ·੄165
Efesios੆੆ · · · · · · · · · · · · · · · · ·੄Ef੆੆ · · · · · · · · · · · · · · · ·੄169
Filipenses੆੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · ·੄Fil੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · ·੄173
Colosenses੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · ·੄Col੆੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · ·੄177
1 Tesalonicenses੆੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · ·੄1 Ts੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · ·੄180
2 Tesalonicenses੆੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · ·੄2 Ts੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · ·੄183
1 Timoteo੆੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · ·੄1 Ti੆੆ · · · · · · · · · · · · · · ·੄185
2 Timoteo੆੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · ·੄2 Ti੆੆ · · · · · · · · · · · · · · ·੄190
Tito੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · · · · ·੄Tit੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · ·੄193
Filemón੆੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · · ·੄Flm੆੆ · · · · · · · · · · · · · · ·੄195
Hebreos੆੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · · ·੄He੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · ·੄196
Santiago੆੆ · · · · · · · · · · · · · · · ·੄Stg੆੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · ·੄205
1 Pedro੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · · ·੄1 P੆੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · ·੄209
2 Pedro੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · · ·੄2 P੆੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · ·੄213
1 Juan੆੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · · · ·੄1 Jn੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · ·੄215
2 Juan੆੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · · · ·੄2 Jn੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · ·੄218
3 Juan੆੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · · · ·੄3 Jn੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · ·੄219
Judas੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · · · ·੄Jud੆੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · ·੄220
Apocalipsis੆੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · ·੄Ap੆੆ ੆ ੆ ੆ ੆ · · · · · · · · · · · · · · ·੄221
JESUSPITA MATEO ISQUIRBINGAN
Naupataga shumag tantianaypag niyushay Mateo cay libruta imanir isquirbingantas. Mateo cara Jesuspa cachran ruragmi.
Paypa juc jutin cara Levïmi. Mateoga manaragsi Jesuswan puriyta galayungan camaga cara impuestucunata Roma runacunapag
cobragmi. Mateo 9.9.
Chaynuy cayarmi payga “Nogawan purishun” Jesús niptinga, “Äri” nir Jesuswan purira. Chaura payga shumagmi musyara
Jesús pi cangantas, jinaman ñawinwanmi ricara Jesús imacuna ruragtas. Chaypita Tayta Dioscagta Jesús aywacungan nä ishcay
chrunca wata cayaptinran, Mateoga cay libruta isquirbira Israel casta runacuna Jesuspita shumag musyapäcunanta munar.
Paycunaga “Manam Jesusga Diospa-mayinga canmanchu” nipäcugmi. Chaymi Mateoga paycuna Jesusman yupachicurcänan
raygo, Dios quiquin mas unayla isquirbichingancunawan tantiachiypa isquirbira cay libruta. Chaura Mateoga cay niyanmi:
´੅¶6DOYDFXJWDPFDFKUDPXVKDJ·'LRVQLQJDQPLFDUD-HVXVJD. Chaypitam wanusha noganchi Israel castacunata
washamänanchipag, jinaman cay pachrachru lapan runacunata yanapänanpag” niyanmi cay libruchru.
Chaura Mateoga cay libru isquirbiyta galayura cay nirmi:

Aquimpa churinga cara Eliudmi.


Caycuna castapitam cara Jesucristoga 15 Eliudpa churinga cara Eleazarmi.
(Lc 3.23-38) Eleazarpa churinga cara Matanmi.

1
1੅Rey Davidpa castan aywagmi cara Jesucristoga. Paypa Matanpa churinga cara Jacobmi.
unay awilluncunaga caycunam capäcura: 16੅Jacobpa churinga cara Josëmi. Paymi cara Mariapa
2੅Abrahammi. Abrahampa churinga cara Isaacmi. Isaacpa gowan. Nätan Mariapa wawanmi cara Jesusga. Paymi cara
churinga cara Jacobmi. ‘Salvacugtam cachramushag’ Diosga ningan.
Jacobpa churinga cara Judäwan shulca wauguencunam. 17੅Abrahampita Rey Davidcama Jesuspa awilluncuna cara
3 Judäpa warmin cara Tamarmi. Paychru churin cara chrunca chruscuyogmi. Nätan Rey Davidpita Babiloniaman
Fareswan Zaram. cay casta runacunata aywachipäcungancama Jesuspa
Farespa churin cara Esrommi. Esrompa churinga cara awilluncuna cara chrunca chruscuyogmi. Chay Babiloniata
Arammi. aywachisha capäcunganpita Jesucristo näcingancamas
4 Arampa churinga cara Aminadabmi. Aminadabpa awilluncuna cara chrunca chruscuyogmi Jesuspagga.
churinga cara Naasonmi.
Jesús näcingan
Naasonpa churinga cara Salmonmi.
5 Salmonpa warmin cara Rahabmi. Paychru churin cara (Lc 2.1-7)
Boozmi. 18੅Jesús näcingan caynuymi cara: Jesuspa maman Mariaga

Boozpa warmin cara Rutmi. Paychru churin cara Obedmi. Josëwan nä rimasham capäcura casarapäcunanpag. Chauraga
Obedpa churinga cara Isaïmi. manaragsi juclapapäcuptilanmi Mariaga pachrayog ricacarura
6 Isaïpa churinga cara Rey Davidmi. Santu Espiritupa munayninwan. 19੅Chaymi rimaynin Josëga
Rey Davidpa churinga cara Salomonmi. Dios ningannuy ali rurag car, jinaman Mariata mana
Salomonpa mamanmi cara Uriaspa viüdan. wanuchipäcunanta munarga pacaylapa ushacaruyta munara.
7 Salomonpa churinga cara Roboammi. 20੅Chaynuy pinsiayaptilanmi, José punuyaptin sueñuyninchru

Roboampa churinga cara Abiasmi. Diospita shamusha angelga cay nirura: “Davidpa castan José,
Abiaspa churinga cara Asam. ama piñäcuychu rimashay Mariawanga casaracuy. Payga
8 Asapa churinga cara Josafatmi. Santu Espiritupa munayninwanmi pachrayog cayan.
Josafatpa churinga cara Jorammi. 21੅Gueshyacungasi olgo wamratam. Jinaman jutintam

Jorampa churinga cara Uziasmi. chrurapunqui Jesusta. Chaynuy jutin canga juchacunapita
9 Uziaspa churinga cara Jotammi. perdonarcur runancunata salvanan captinmi” nira. 22੅Lapan
Jotampa churinga cara Acazmi. caycuna ruracara Diospa unay willacugnin cay ningan
Acazpa churinga cara Ezequiasmi. ruracänanpagmi:
10 Ezequiaspa churinga cara Manasesmi. 23 “Mana olgo regueg jipashmi pachrayog ricacunga,

Manasespa churinga cara Amonmi. jinaman gueshyacunga juc olgo wamratam. Nätan
Amonpa churinga cara Josiasmi. jutintam chrurapunga Emanuelta”.
11 Josiaspa churinga cara Jeconiasmi, (‘Emanuel’ ninanga ‘Diosga cayan noganchiwan’ ninanmi.)
nätan Jeconiaspaga caram shulca wauguencunas. 24੅Chaura Josëga punuyanganpita riccharamurga Diospa

Jeconías cawanan wichanmi cay casta runacuna angelnin ningannuylam Mariawan casararura. 25੅Nätan wamra
Babiloniaman aywachisha capäcura. näcimungancamaga Mariawan Josëga manam parëju
12 Chaychrümi Jeconiaspa churin Salatiel näcirura. punupäcuraragchu. Chauraga nä wamra näciruptinga jutinta
Salatielpa churinga cara Zorobabelmi. chrurapura Jesustam.
13 Zorobabelpa churinga cara Abiudmi.
Goyllarwan tantiag runacuna Jesusta alawapäcungan
Abiudpa churinga cara Eliaquimmi.

2
Eliaquimpa churinga cara Azormi. 1੅Jesusga näcirura Belén marcachrümi Herodes
14 Azorpa churinga cara Sadocmi. nipäcungan Judea nacionchru rey cayaptin. Chauraga
Sadocpa churinga cara Aquimmi. cieluchrüshi juc goyllar ricacarura. Chayta ricapururshi

5
0$7(2੄2੄3 6

goyllarcunawan tantiag runacunaga inti yargamunan lädu sueñuyninchru Josëta cay nirun: 20੅“José, canan Israel
caru marcapita chrarärimun Jerusalenman. 2੅Chauraga Rey castaycunacagta cuticuy wamrata mamantinta pushacurcur.
Herodesman chrarärimurga tapucarärin cay nirmi: Wamrata wanuchiy munagcuna nämi wanurärin”.
“¿Maychrütag cayan chay Israel casta runacunapa reynin 21੅Niruptin Josëga chayüram Israel castancunacagta

cananpag näcisha wamra? Marcäcunachrümi ricapusha cutimura, wamrata mamantinta pushacurcur. 22੅Chaura
capäcü paypa goyllarninta. Chaymi aywararcayämü Judeachru Herodespa churin ‘Arquelao’ jutiyog taytanpa
alawapäcunäpag”. 3੅Nipäcugta mayaruptinga, chay trucan mandayanganta musyarurmi, Josëga Judeaman
Herodespaga manam imanänansi yachracarachu. Chaynuymi chrayta mancharirun. Chauraga sueñuyninchru willachisha
ricacarärira Jerusalenchru lapan mayagcunas. 4੅Chauraga carga ‘Galilea’ ninganta aywacura. 23੅Nä Galileaman chrarurga
sacerdöticunapa mandagnincunatawan Moisés aywacura Nazaret marcatam yachrag. Chaynuy ruracara
isquirbinganpita yachrachigcunata gayarcachimurmi tapurun: Diospa unay willacugnincuna “Nazareno runa nisham canga”
“¿Maychrütag näcinan cara ‘Salvacugtam cachramushag’ Dios nipäcungan ruracänanpagmi.
ningan?” 5੅Chaynuy tapuptin paycunaga cay nirärinmi: “Judea
ningan Belén marcachrümi. Diospa willacugnin Juan runacunata bautizangan
isquirbinganchru cay niyanmi: (Mr 1.1-8; Lc 3.1-9, 15-17; Jn 1.19-28)

3
6 ‘Gam Belén, manam ichiclapag ricashachu canqui 1੅Chay wichanmi Bautizag Juanga Judea ninganchru
Judeachru marcacunapita. jäpag pampachru runacunata rimapara cay nir: 2੅“Diospa
Gampita juc mandagmi yargamunga munayninchru cawanaypag nämi nachrgayämun. Chauraga
X\VKDPLFKLJUXQDQX\VL,VUDHOUXQDFXQDWDULFDQDQSDJ·੅µ. juchaycunapita wanacurcur Diosman cutipäcuy” nir.
7੅Chaynuy nigta mayarur Rey Herodesga goyllarcunapita 3੅Bautizag Juan chaynuy willapacunanpita Diospa unay

tantiag runacunatam pacaylapa gayarachin. Jinarcurmi willacugnin Isaías nämi isquirbisha cara:
chraräriptin shumag musyananpag tapurun: “¿Imaynuytag “Jäpagchrümi juc runa gayacuypanuy rimayan:
chay goyllarta ricapapäcuray?” nir. 8੅Nä willaparäriptinga ‘Munayniyog Diosta chrasquicurcänaypag camaricurcay.
Belenta aywapäcunanpagmi cachrarun “Aywapäcuy wamra Lutan ruraycunata dëjarcur alicagta rurapäcuy’ nir”.
ashig. Tarirurga cutipäcamuy willapäcamänaypag nogas 4੅Nätan Bautizag Juanpa jacunmi cara ‘camellu’ jutiyog

alawag aywanäpag” nir. uywapa milwanpita rurasha. Jinaman wachrucunmi cara


9੅Chaynuypa rey niruptinga aywacurcaram. Nätan chay garapita rurasha, micuyninsi cara salta piricu nirayag langosta
aywapäcuptin goyllarga aywara naupancunatam. Nä wamra jutiyog curum, jinaman chrinyashpa mishquincunalam.
wichanninman chrarur chay goyllarga nä manam masta 5੅Chauraga Juan cayangancagmanmi runacuna aywapäcura

cuyurachu. 10੅Chaura pachalanchru chay goyllar cayagta Jerusalenpita, entëru Judeapita, Jordán mayu lädunchru
ricaparärirga aliscam cushicarärira. 11੅Nä wayiman marcacunapita. 6੅Chay Jordán mayuchru Juanga runacunata
yaycarärirga ricarärin wamrata maman Mariatawan bautizara “Wactam u caytam juchäcusha cä” nigcunatam.
cayagtam. Jinarcurmi naupanman gongorpacayärir wamrata 7੅Chaura fariseo ningancunawan saduceo ningancuna

alawarärin cushisha. Chaypitaga apapäcungantam gorärin bautizächicug achca shapäcamugta ricarmi, Bautizag Juanga cay
öruta, inciensuta, ‘mirra’ ningan alisca chranin välig nin: “¡Gamcuna carcayanqui acapa casta culebracunanuymi!
perfümita. 12੅Chaura chay runacunataga sueñuyninchrümi ¿Pitag gamcunata willarärishunqui alisca cunchuy nä
Diosga willarunag mana Herodespa cutipäcunanpag. nachrgayämugpita gueshpipäcunaypag? 8੅Chauraga
Chauraga marcanta cuticurcänag juclä camiñupam. juchaycunapita wanacurcur Diosman razonpa cutipäcungayrag
musyacächun ali cawapäcungaypa. 9੅Nätan ama nicurcaychu:
Egiptoman Jesusta gueshpichingan
‘Taytä Abrahampa castan cayarga manam cunchushagchu’ nirga.
13੅Goyllarwantantiagcuna nä cuticurcaptinga, Munayniyog Noga nipäcug: Diosga cay rumicunatas Abrahampa
Diospa angelninmi Josëta sueñuyninchru cay nirun: “¡Jucla churincunamanga muyurachinmanmi. 10੅Nätan monticunata
sharcuy! Aywacuy Egiptota, wamrata mamantinta sagtananpag juc runa jächan aptashanuymi Diosga nä
pushacurcur. Chaychru camunqui cutimuy ningagcamam. camarayämun mana ali ruragcunata ninachru cunchuchinanpag.
Herodesga wamrata ashinga wanuchinanpagmi”. 14੅Niruptinga 11੅Chaura jucha rurayanganpita wanacurcur Diosman

chayüram Josëga sharcurun. Chauraga wamrata mamanta cutigcagtam nogaga yacuwan bautizayä. Nätan nogapa guepäta
pushacurcurmi pagaspa aywacun Egiptota. 15੅Chaychru aywayämugga mas munayniyogmi nogapitaga cayan. Nogaga
yachrapäcamusha Herodes wanungancamam. Chaynuy cara manacag runam cä paypa sandalianta apapunaläpagsi. Paymi
Munayniyog Dios unay willacugninwan “Churïta Egiptopitam ichaga cachramunga Santu Espirituta gamcunaman Dios
gayamusha cä” ningan ruracänanpagmi. munangannuy ali cawayta yanapapäcushunaypag, nätan imatas
nina rupar ushagnuymi juchaycunata illacächinga. 12੅Diosga cayan
Herodes wamracunata wanuchingan trïguta wauyachinanpag wauyachicunan nä aptashanuymi.
16੅Chay goyllarwan tantiagcuna jucläpa cutipäcunganta Chaypitam wauyarcachir trïguta gotunga chruracunanman. Nätan
Herodes nä musyarurga aliscam piñäcurura. Chaura chay muchruntam rupachinga mana imaysi upig ninawan” nin.
goyllarwan tantiagcuna willanganta yuparcurmi cachrarun
Belenta, jinaman muyuragninchru yachrag runacunapa olgo Jesusta Juan bautizangan
wamrancunata wanuchipäcamunanpag. Chauraga ishcay (Mr 1.9-11; Lc 3.21-22)
watayogpita iñashacamam lapanta wanurärichin. 17੅Chaynuy 13੅Chaura Galileapitam chraramun Jesussi Juan cayangan

ruracara Diospa unay willacugnin Jeremías Jordán mayuman Juan bautizänanpag. 14੅Nätan Bautizag
18 “Ramá marcachrümi mayacasha Juanga manam munarachu, “Manam nogaga gamta
alisca gapachracungan, alisca wagangan, alisca laquicungan. bautizagmanchu, antis nogatam gamga bautizämanquiman”
Raquelmi wamrancunapita alisca juyupa waganag. nir.
Payga ama wagaychu nircayaptinsi, 15੅Chaynuy niptinmi Jesusga nirun: “Cananga ima-ayga

manam upälayta munanchu chay wanusha wamrancunapita” captinsi bautizämay. Chaynuymi rurananchi cayan. Nätan
ningan ruracänanpagmi. chaynuy rurarga Dios mandangantam rurayanchi”.
19੅Chaypitam Egiptochru José yachrayaptin, Herodesga Chay niruptinmi Juanga bautizarun. 16੅Chaura
wanurun. Chaylam Munayniyog Diospa angelnin bautizächicurcur yacupita yargayämurmi, Jesusga ricapurun
7 0$7(2੄3–5

Santu Espíritu jana pachapita palömanuy payman uryaynincuna cara pescacuylam. Jucpa jutin cara Simón.
aywayämugta. 17੅Chaylam Diosga jana pachapita rimaramun: Paytaga Pedro nipäcugmi, jucagpam cara Andrés. Chay
“Payga cuyayangä Dios-mayïmi. Paypitaga alisca cushisham runacunaga capäcura chay wauguelam. 19੅Chaura Jesusga cay
cayä” nir. nirunmi: “Shamuy, nogawan uryashun. Nogam
yachrachipäcushay juc pescacugnuy imanuypa runacunata
Jesús juchäcachiyta Asyag munangan Diosman aywachimuytas”. 20੅Niptinga ataräyancunata
(Mr 1.12-13; Lc 4.1-13) chrurayärirmi aywacurcan Jesuswan.

4
1੅Chaypitam Santu Espirituga Jesusta pusharunag chunyag 21੅Chaypita mas washascata aywayarmi, yapay ricapurun

pampaman, Asyag casquinwan juchäcachiyta munananpag. ishcay waugueta, Jacobotawan Juanta. Paycuna ishcayninsi
2੅Chaychru cara Jesusga chruscu chrunca pagaswan chruscu capäcura Zebedeopa churinmi. Paycunaga büquinchrümi
chrunca junagmi mana micular. Chaypitam ichaga alisca juyupa taytanwan carcayänag ataräyancunata alchayar. Chaura
micanarura. 3੅Jinarcurmi Jesusman Asyag chrarurga cay nin: Jesusga ishcaynintam gayarun. 22੅Chaura paycunaga
“Diospa-mayin carga mä cay rumicunata niy tantaman chayüram taytanta büquintawan dëjarcur Jesuswan
muyunanpag”. 4੅Niptinmi Jesusga “Dios isquirbichinganchru cay aywacurcan.
niyanmi: ‘Manam micuylawanragchu runaga cawan. Dios
Jesús runacunata yachrachingan
mandangancunata cäsucursi runaga cawanmi’ niyanmi” nirun.
5੅Chaura Jesusta Asyagga pusharun Diospa marcan (Lc 6.17-19)
Jerusalentam. Jinarcurmi Diospa wayin jananman jegarcachir, 23੅Nätan chay Galilea gochra ninganchrüga manyancunapam

Asyagga cay nirun: 6੅“Diospa-mayin carga mä caypita Jesusga purira, Israel castäcuna gotucarcänan wayicunachru
jegarpuy. Dios isquirbichinganchru cay niyanmi: yachrayächir. Payga purira Diospa munayninchru cawaypita
‘Cachramushag angelnïcunatam maquincunalaman ali willapata willapacuyarmi, jinaman runacunata lapan
ishquinaypag, nanaycunapitawan tucuy gueshyacunapita cuticayächirmi.
chauraga manam rumicunaman sagtacunquichu’ 24੅Jesús chaynuy cuticächinganpitaga Siria ninganchru

niyanmi” nirun. lapanmi rimapäcura. Chaymi payman aywachipäcamura


7੅Chaynuy niptinmi Jesusga “Dios isquirbichinganchru lapan gueshyayagcunata, tucuy nanaywan cunchuyagcunata,
caynuymi niyan: ‘Amam Munayniyog Diosniquita shongoy Asyagpa munayninchru cayag runacunata, wanupaywan
PXQDQJDQQX\UXUDFKL\WDPXQDQTXLFKX·੅µQLUXQ. gueshyagcunata, uncutucushacunata, nätan Jesusga lapantam
8੅Chaypitas yapaymi Asyagga Jesusta pusharun mas altunnin cuticächira. 25੅Chauraga achcam runacuna Jesusta
jircata. Chaychrümi ricarachin cay pachachru lapan gatirapäcura Decapolispita, Galileapita, Judeapita,
nacioncunata jinaman chaychru ima-ayga alinnincagcunatas. Jerusalenpita, Jordán mayu chimpan inti yargamunan
9੅Jinarcurmi cay nirun: “Naupachru gongorpacuyur lädupita.
alawämaptiquiga, cay lapan ricangaycunatam goshay” nirun.
10੅Chaura Jesusga cay ninmi: “Shumagla aywacuy Asyag. Juc gotuchru Jesús yachrachingan
Diospa isquirbichinganchru cay niyanmi: ‘Munayniyog (Lc 6.20-23)

5
Diosniquipa naupalanchrümi gongorpacunquis, nätan pay 1੅Chaura chay alisca achca runacunata ricapururmi,

munangantam ruranquis’ niyanmi” nirunmi. 11੅Chaynuypa Jesusga juc gotuman jegarcur tacuyun. Chayman
niruptin Asyagga aywacunmi. Chaylam Diospa angelnincuna discïpuluncuna ashuyaräriptinmi, 2੅yachrachira cay nir:
Jesusmanga chrarärin ima-aygachrüsi atendipäcunanpag. 3 “Cushisham capäcunga cay nigcuna: ‘Quiquiläpa

munayläwan manam Diospag ali cawayta


Jesús yachrachiyta galayungan atipämanchu’ nir tantiacugcuna.
(Mr 1.14-15; Lc 4.14-15) Chaynuy nigcunaga nämi cawarcayan Diospa
12੅Chaypitam Jesusga Bautizag Juan carcelchru munayninchru.
wichrgarayanganta mayarur cutira Galileachru Nazaret marcanta. 4 Cushisham capäcunga laquisha cawarcayagcuna.
13੅Nätan Nazaretpitaga aywacura yachrag Capernaum marcatam. Paycunaga cushicachisham capäcunga.
Chayga cayan Galilea gochra manyanchrümi; Zabulonpa jinaman 5 Cushisham capäcunga ima-aygata rurarcayaptinsi

Neftalïpa mojonnincagchrümi. 14੅Nätan Capernaumchru Jesusga gasilacagcuna.


yachrara Diospa unay willacugnin Isaiaspa isquirbishanchru cay Paycunaga yachrapäcunga ‘Dios goshagmi’ ningan
ningan ruracänanpagmi: marcachrümi.
15 “Zabulonwan Neftalí yachranganchrümi ali willapa 6 Cushisham capäcunga yacunaypanuy micanaypanuy Dios

willapacarun. munanganta imanaypanuysi ali ruray munagcuna.


Chayga cayan jatun gochraman camiñu aywagchrümi, Paycunataga Dios yanapangam chay munayangannuy
Jordán mayu chimpanchrümi, ali rurayta.
juc casta runacuna yachrangan Galilea ninganchrümi. 7 Cushisham capäcunga cuyapäcug runacuna.
16 Chaychru juchäcuyälar cawag runacunam ali willapata Paycunata Dios cuyapangam.
mayacarärin. 8 Cushisham capäcunga shongoncunapita mana

Jinaman imaycamas cunchuyman nä yaycugpag cayag juchachashacuna.


runacunapagmi ali willapa willapacarun” ningan Paycunaga Diosta ricapäcungam.
ruracänanpagmi. 9 Cushisham capäcunga runacuna gasila cawapäcunanpag
17੅Nätan Capernaumman chranganpita-pacham Jesusga yanapagcuna.
yachrachiyta galayura cay nir: “Juchaycunapita wanacurcur, Paycuna capäcunga ‘Diospa castan’ nisham.
Diosman cutipäcuy. Nämi Diospa munayninchru cawapäcunay 10 Cushisham capäcunga ali ruranganpita chregnisha

wichan nachrgayämun” nir. cagcuna.


Paycuna cawapäcunga Diospa munayninchrümi.
Chruscu olgota discïpulunpag Jesús gayangan 11੅Cushisham capäcunqui, runacuna nogapa janä
(Mr 1.16-20; Lc 5.1-11) ashlipäcushuptiqui, imatas lutanta rurapäcushuptiqui,
18੅Chay Galilea gochra manyanpa aywayarmi, Jesusga ishcay ima-aygatas lutan manacagcunata nipäcushuptiqui.
runata ricapurun ataräyancuna jitarpurcayagta. Paycunapaga 12੅Chaynuy rurapäcushuptiqui cushicurcay, jana pachachru
0$7(2੄5 8

Dios gopäcushunqui aliscannintam. Chaynuymi ima lutantas nipäcugmi: Pisi ‘Wac warmiwan punuyümanga’ nir rircaparga,
rurapäcura Diospa unay willacugnincunata”. nämi juchäcurun chay pinsianganwan. 29੅Chauraga ñawiqui
imatas ricapuptin juchäcuyta munarga, ñawiquita jorgorcur
Cachriwan jinaman achquiwan yachrachingan caruman jitarignuy ‘Manam chay juchata rurashagchu’ niy.
(Mr 9.50; Lc 14.34-35) Antis shumag cuerpulaywan nina wayinman jitayusha
13੅“Cay pachachru gamcuna carcayanqui cachrinuymi canaypitaga, alim canman chulan ñawiquita jorgognuysi
runacunapag. Nätan chay cachri mana puchgogman juchaman ishquiypita amachacuptiquiga. 30੅Nätan chulan
muyuruptinga ¿imanayparag puchgogman yapay muyunman? maquiqui ima juchaman ishquichiyta munashuptiquis
Chaynuy carga manam imapagsi välinchu, antis wicapanchi maquiquita cuchurcur caruman jitarignuysi ‘Manam chay
washamanmi runacuna jarunanpag. juchata rurashagchu’ niy. Antis shumag cuerpulaywan nina
14੅Cay pachachru gamcuna carcayanqui achquinuymi wayiman jitayusha canaypitaga, alim canman chulan
runacunapag. Juc marca gotuchru captinga, manam pacayta maquiquita cuchugnuysi juchaman ishquiypita
atipanchichu. 15੅Manatan lamparinta ratachirsi amachacuptiquiga.
pacayninmanchu chruranchi, antis chruranchi 31੅Nätan gamcunaga mayapäcuraytan unay awilluycuna cay

ricäpayninmanmi wayichru cagta lapanta achicyänanpag. nir yachrachipäcungantas: ‘Pisi juc olgo warminpita
16੅Chaynuy gamcunaga alita rurarcayar cawapäcuy Diospa raquicayta munagga, warminta papelta rurapuchun nä
razonpa capäcungayta runacuna musyapäcunanpag. Chaynuy raquicasha cayangan musyacänanpag’ nipäcungantas. 32੅Nätan
cawagta ricapäcushurniqui jana pachachru cayag nogaga cay nipäcugmi: Pisi raquicanmanga warmin juc
Diosniquicunata alawapäcungam”. olgowan captinran, nätan mana chaynuy captinga manam.
Warmin wicapag runaga warmitam mansibacachiyta
Imapag shamungantas Jesús tantiachingan munayan. Chaura chay warmiwan casaracugsi
17੅“Ama nogapag pinsiapäcuychu cay nir: ‘Payga shamusha mansibacuyantan”.
Moisés isquirbingancunatawan Diospa willacugnincuna
Razoncagta rimanapag Jesús yachrachingan
isquirbinganta manacagman muyuchinanpagmi’ nirga. Nogaga
manam chaypagchu shamusha cä, antis aywarayämüga paycuna 33੅“Gamcuna mayapäcuraytan unay awilluycuna cay ni
isquirbingancunata imanuypa cawana cangantas cawangäwan yachrachipäcungantas: ‘Munayniyog Diospa jutinta
musyachigmi. 18੅Nipäcushay razoncagta: Jana pachasi cay pachasi janchrarcur juracurayarga chay juracungaynuymi ruranqui’
cayangancamaga chay isquirbisha cayagcuna ruracanga lapanran. nipäcungantas. 34੅Nätan nogaga cay nipäcugmi: Amam pasay
Nätan manam, mana ruracälarga canganchu maygan ichic imapitas juracurcanquichu. Amam janchrarcurcanquichu ni
isquirbishalas. 19੅Chauraga pisi chay isquirbishacunapita juc jana pachatas. Jana pachachrüga Diosmi tayayan mandayar.
ichiclatas mana cäsucugga, jinaman runacunata mana cäsucuyta 35੅Amam janchrarcurcanquichu cay pachatas. Cay pachaga

yachrachigga, manacagpag ricasham canga, Diospa munayninchru Diospa chraquin jaruräcunanmi. Amam janchrarcurcanquichu
cawar. Nätan pisi lapalanta cäsucugga, jinaman lapalan cäsucuyta Jerusalén marcatas. Jerusalenga munayniyog reypa marcanmi.
yachrachigga, canga alisca alinninpag ricasham Diospa 36੅Amatan ‘Umäta jorgamächun’ ninquipishchu. Gamsi

munayninchru cawar. 20੅Nätan noga nipäcug: Moisés isquirbingan Diospam cayanqui. Manam gam munaptiquichu agchayga
yachrachigcunapita jinaman fariseo ningancunapita mana mas ali yuragsi u yanasi antis Dios munaptinmi. 37੅Chauraga ‘Au’
cäsucurcarga, manam imanacursi yaycapäcunquichu Diospa nirga, ruray ‘Au’ ningaynuy; nätan ‘Manam’ nirga, ama
munayninchru cawaymanga”. ruraychu. Nätan ‘Au’ ningayman u ‘Manam’ ningayman
mastarag yaparga, Asyag munangaynuymi lutanta
Perdonänacunapag Jesús yachrachingan rurarcayanqui”.
(Lc 12.57-59)
21੅“Nätan Magamagninchita mana
gamcunaga mayapäcuraymi unay awilluycuna cay
cutipäcunapag Jesús yachrachingan
nir yachrachipäcunganta:
(Lc 6.29-30)
‘Runa-mayiquita amam wanuchinquichu. Wanuchigtaga
Diosmi juc junag juchanpita cunchuchinga’ nipäcuram. 38੅“Gamcuna mayapäcuraymi unay awilluycuna cay nir
22੅Nätan nogaga cay nipäcugmi: Pisi runa-mayin chregnipagga yachrachipäcungantas: ‘Pisi jucpa ñawinta jorgoruptin, chaysi
canga chay juchanpita cunchuchisham. Nätan runa-mayinta ñawin jorgosha cachun. Nätan pisi jucpa quirunta jorgoruptin,
‘Wacga manam imatas musyanchu’ nigga canga marcachru chaysi quirunta jorgosha cachun’ nipäcungantas.
mandagcunapita cunchuchisham. Nätan runa-mayinta ‘Gotara’ nir 39੅Nätan nogaga cay nipäcugmi: Lutan runa imatas

chregnipagga nä cayan nina wayiman aywananpag nisham. rurashuptiqui amam cutichipäcunquichu. Antismi jucnin
23੅Chauraga altarman u ofrendayta Diospag chrurayangay cäraychru pi magashuptiquis, jucag cäraytas camayäpunqui
üra yarparunquiman maygansi runa-mayiqui sinticusha magashunaypag. 40੅Pisi ashiparcushurniqui ruyin jacuyta
cayanganta. 24੅Chauraga chay ofrendayta altar lädunman guechrushuptiqui, goruy janan jacuytas. 41੅Pisi juc lïwacama
chrurayur, ayway chay runaman amistänaypag. Nä guepinta apanaypag mandashuptiqui, ishcay lïwacama
amistacurcur ichaga, chay ofrendayta altarman chruray. apapuy. 42੅Pisi ‘Goyamaynar’ nir imatas manacushuptiqui,
25੅Chauraga piwansi imatas ninacusha carga, ɹyisman manaragsi goyuy; u ‘Manayämay’ nishuptiquis, manayuy”.
chrälar ‘Perdonänacushun’ niy. Mana chaynuy ruraptiquiga
ɹyismanmi chrächishunqui; nätan ɹyisga guardiacunamanmi. Chregnimagninchita cuyanapag yachrachingan
Nätan guardiacunam carcelman wichrgapäcushunqui. (Lc 6.27-28, 32-36)
26੅Razonpam nircayag: Manam yargonquichu chay carcelpitaga 43੅“Gamcuna mayapäcuraytan unay awilluycuna cay nir
ushanan golguequita pägangaycamas”. yachrachipäcungantas: ‘Runa-mayiquitaga cuyanquim’ ninganta.
Nätan ‘Chregnishugniquita chregninquim’ nipäcungantas.
Mana mansibacunapag Jesús yachrachingan 44੅[Nätan nogaga cay nipäcugmi: Chregnipapäcushugniquita
(Mt 19.9; Mr 10.11-12; Lc 16.18) cuyapäcuy, nätan alipa ricapäcuy. Jinaman Diosta manacurcay
27੅“Gamcuna mayapäcuraymi unay awilluycuna cay nir chay ima lutantas rurashugniqui runacunapag.] 45੅Chaynuy
yachrachipäcunganta: ‘Amam gowayog cayar u warmiyog rurarga jana pachachru cayag Tayta Diospa castanmi capäcunqui.
cayar mansibacunquichu’ nipäcunganta. 28੅Nätan nogaga cay Payga usyachimunmi ali runacunapagsi lutan runacunapagsi.
9 0$7(2੄5–7

Paytan tamyachimun ali rurag ruragcunapagsi lutan capäcun malagayanganta runacuna musyanalanpagmi. Noga
ruragcunapagsi. 46੅Chauraga cuyapäcushungalayta cuyarga niyärishay: Chaycunaga Diospita alipag ricasha canan trucam nä
¿imatas chrasquipäcunquichur Diospita? Cuyanacungalanwanga runacunawan alipag ricachicarärin. 17੅Nätan gam malagarga
cuyanacurcanmi jucha rurag runacunas. 47੅Nätan umayta shumag nagchacuy nätan cärayta maylacuy. 18੅Chay
reguenacungalayta ‘¿Imanuylam cayanqui?’ nirsi ¿alitachur malagayangayta ama runacuna musyachunchu, antis
rurayanqui? Diosta mana reguegcunas chaynuylaga rurapäcunmi. musyachunga Diosla. Nätan pacaylachru ricashugniqui Tayta
48੅Chauraga gamcunas alilata rurapäcuy jana pachachru Diosmi ali rurag cangayta musyachinga lapan runacunata”.
Taytaycuna Diosnuy, payga ali ruragmi”.
Ama caycunaman pinsiarapäcuychu
Pita yanaparsi ama alitucuychu (Lc 11.34-36; 12.22-31, 33-34; 16.13)

6
1੅“Amam runacuna rircararcayäshuptilayga ali ruraycunata 19੅“Nätan ama gotupäcuychu ima-aygatas cay pachachru
rurapäcunquichu. Chaynuy rurapäcuptiquiga jana pachachru cagcunata. Cay pachachru cagtaga puyum ushan, ismunmi,
cayag Dios ‘Goshaymi’ nipäcushungayta manam jinaman suwacunam apan. 20੅Antis imanaypanuysi alita
chrasquipäcunquichu. 2੅Chaymi gamga ama pitas maytas rurapäcuyga jana pachachru alichru capäcunaypag. Wacchrüga
willapacunquichu mana imaynagcunata yanaparsi, Israel manam canchu puyusi, manam imas ismunchu, ni manam suwas
castacuna gotucarcänan wayicunachrüsi ni cällicunachrüsi. Amam canchu. 21੅Chauraga pi maysi alisca välignincunata maymanmi
alitucug runacunanuyga rurapäcunquichu. Chaycunaga rurapäcun chruran. Chaylamanmi yarparayan pagaspas junagpas.
‘Paycunaga capäcun ali runam’ nir alawasha capäcunalanpagmi. 22੅Ñawiqui cayan cuerpuypag juc achquinuymi. Chay

Chaymi noga cay nipäcug: Chaynuy ruragcuna nämi alipag ñawiqui shumag ricapuptin alicagta rircaraptinga alicagtam
ricachicarärin runacunawan, Diospita alipag ricasha capäcunan ruranqui imatas. Chaura ñawiquiwan alilata rircararga, ali
truca. 3੅Nätan gamga amam alawapäcunquichu mana cawag runam canqui. 23੅Nätan ñawiquiwan lutanlata
imaynagcunata imata gorniquis. Amam willanquichu ni rircararga, lutan rurag runam canqui. Nätan ñawiqui mana
cuyanacungalaytas. 4੅Antis ama pisi musyachunchu chay gongayta. shumag ricapugnuysi lutancagta rircäriptinga manam ali
Chaura chaynuy pacaylapa rurangayta ricashugniqui Tayta ruraycunata atipanquichu imatas. Chaura canan mayacuyarsi
Diosmi, lapan runata musyachinga ali rurag cangayta”. mana cäsucurniquiga, mas lutancunatam ruranqui imatas.
24੅Pisi manam ishcay patroncunataga servinmanchu; ümi
Dioswan rimanapag Jesús yachrachingan jucagta chregninga, ümi jucninta cuyanga; ümi jucninta
(Lc 11.2-4) alinninpag ricanga, ümi jucagta manacagpag ricanga.
5੅“Nätan gamcuna Dioswan rimar amam capäcunquichu chay Chaynuy carga Diostas ni alisca ima-ayga charangantas
alitucugcunanuyga. Paycunaga aliscam munapäcun gotucarcänan manam atendiyta atipangachu ishcaynintaga.
wayicunachrüsi jinaman cällipa esquinancunachrüsi shayucuyur 25੅Chaymi gamcunata nipäcug: Ama pinsiarapäcuychu ‘Imatarag

Dioswan rimayta, runacunawan alipag ricachicurcänan raygo. micushag, imatarag upushag u imatarag jacucushag’ nirga. Antis
Chaymi noga cay nipäcug: Chay runacunaga nämi alipag Dios munangannuy cawaymi masga välin micuypitas jacupitas,
ricachicarärin runacunawan, Diospita alipag ricasha capäcunan nätan cuerpusi masmi välin. 26੅Mä pinsiapäcuy pishgocunaman.
truca. 6੅Nätan gamga Dioswan rimayta munar wayiquiman yaycuy, Paycuna manam murupäcunchu, manam cosechapäcunchu,
jinaman puncuyta wichrgapacarcamur, chaychru Tayta Dioswan manam pirwacurcanchu. Paycunata jana pachachru cayag
rimay. Chaura pacaylachru mayashugniqui Diosmi lapan Taytaycunam micachin. Gamcunaga masmi välircayanqui
runacunata musyachinga ali rurag cangayta. pishgocunapitaga. 27੅Manam pisi jatun cayta munar imanacur
7੅Nätan Dioswan rimarga, amam rimanquichu Diosman ayganacursi mas jatun cayta atipanmanchu. 28੅Chauraga
mana yupachicugcunanuyga. Paycunaga chay rimangalantam ¿imanirtag gamcuna jaculaman alisca pinsiararcayanqui?
yaparcur yaparcur ushay ushapäcun. Chaynuy manacurcan Pinsiapäcuy wac waytacuna wiñarcayagman. Manam paycuna
‘Achcalata rimaptï Dios mayamangam’ nipäcurmi. 8੅Chaura uryapäcunchu, ni puchcacurcanpishchu. 29੅Nätan mayapäcamay
ama paycunanuyga capäcuychu. Diosga manaragsi shumag: Wac waytacunanuyga manam Rey Salomonsi
manacurcaptilaymi nä musyayan imata manacurcänaytas. jacucurachu mas alinnin jacunta jacucuyarsi. 30੅Wac waytacuna
9੅Chaymi gamcuna manacurcanqui caynuypa: pampachru cayag, warala hornuchru rupanan cayaptinsi, Diosmi
‘Jana pachachru cayag Tayta Diosnïcuna, chaynuy shumagta wiñachin. Chaura gamcunataga masran
gamga lapan juchapita caruchrümi cayanqui. jacuchipäcushunquis, Diosman mana alila yupachicug runacuna.
10 Reguechicuynar runacunawan munayniyog cangayta. 31੅Chaura ama nipäcuychu ‘ Imatarag micushun? Imatarag
¿ ¿
Shamuynar mandag canaypag. upushun? ¿Imatarag jacucushun?’ nirga. 32੅Diosman mana
Chaynuylar mandarcayämay imaysi. yupachigcunalam chaynuyga yarparapäcun. Nätan gamcunapaga
Gam munangaytachu jana pachachrüsi rurarcayan jana pachachru Dios Taytaycuna musyayanmi lapan chaycuna
chaynuy cay pachachrüsi rurapäcushag. mana capurcäshungayta. 33੅Antis naupataga Dios munangannuy
11 Canan junagpag micunäcunata gopäcamay. alicagta rurapäcuy. Chauraga Diospita chrasquinqui lapan
12 Jucha rurapäcungäta perdonayärimay, chaycunataga mas masnintawanmi. 34੅Chaura ama
lutan ruramagnïcunata nogacunas perdonapäcungänuy. pinsiararcayaychu ‘¿Imanäshagrag waraga?’ nirga. Antis
13 Juchäcachiyta Asyag munapäcamaptin amar warapagga waram pinsianqui. Chaura lapan junagsi cangam
cachraripäcamaychu. chaycunaman pinsianaypagga”.
Antis washayärimay lutan ruraycunapita’ nirmi
“Alipag ricapäcushunaytam munarcayanqui chaynuy
manacurcanqui.
14੅Chaura lutan rurashugniquicunata perdonapäcuptiquiga ricapäcuy gamcunatas” ningan
(Lc 6.31, 37-38, 41-42; 11.9-13)
jana pachachru cayag Tayta Diossi perdonapäcushunquim.

7
15੅Nätan mana perdonapäcuptiquiga paysi manam 1੅“Ama runa-mayiquicunata juchachapäcuychu mana
perdonapäcushunquichu juchaycunata”. juchachasha capäcunaypag. 2੅Juchachapäcuptiquiga,
chaynuymi gamcunatas Dios rurapäcushunqui. 3੅¿Imanirtag
Malagaypita Jesús yachrachingan rircarayanqui runa-mayiquipa ñawinchru juc ichic puchrula
16੅“Nätan
malagapäcurniqui amam aygas mayapalaga cayagta, nätan ñawiquichru gueru cayagtaga mana
capäcunquichu chay alitucugcunanuyga. Paycunaga laquisha nirag tantiacunquichu? 4੅Chaynuy cayarga ¡manam ‘Paypa
0$7(2੄7੄8 10

ñawinchru ichic puchrula cayagta jorgorushag’ ninquimanchu, jananchru wayinta sharcachishanuymi. 25੅Chaura chay
quiquiquipa ñawiquichru gueru chacarayaptinga! 5੅¡Alitucug! wayitaga alisca tamyawan, mayucuna chrarpamur alisca
Naupataga ñawiquipita gueruta jorgognuysi juchaytarag lagyayarsi, jinaman chay wayiman alisca walyayarsi manam
tantiacuy, jinaman juchäcuytarag wanacuy. Chaura chay ichic juchruchishachu, gagachru rurasha captin. 26੅Nätan
puchrulata ñawinpita jorgognuysi, chay juchäcuypita yachrayächingäta mayayarsi mana cäsucugcunaga cayan juc
yargoyta yanapanqui alim. gotara runa agoysha jananchru wayinta sharcachishanuymi.
6੅Diospa raquishancuna juchaman ishquipacaräriptin amam 27੅Chaura chay wayitaga alisca tamyawan mayucuna

musyachipäcunquichu algonuysi cayag runacunata, chrarpamur, alisca lagyarga, jinaman chay wayiman alisca
chaycunaga ticrarämur imatas rurarärishunquimanmi. walyarga pasaymi juchrurachin. Chaynuymi mana
Amatan musyachipäcunquichu cuchinuy cayag runacunatas. cäsucugcunawan Dios ruracanga”.
Chaycunaga alisca väligta cuchicuna jaruy ushagnuymi 28੅Chaynuypa Jesús yachrachiyta nä usharuptinga,

lutanpag ricachipäcushunqui. runacunaga alisca mayacasham ricacarärin 29੅Dios


7੅Nätan manacurcay gopäcushunaypag. Ashipäcuy ningannuyla yachrachinganpita. Payga manam yachrachira
taripäcunaypag. Töcacurcay quichrapäcushunaypag. Moisés isquirbinganpita yachrachigcunanuylachu.
8੅Manacugcagga pi maysi chrasquinmi. Ashigcagga tarinmi.

Töcacugcagtaga quichranmi. Leprawan gueshyag runata Jesús cuticächingan


9੅ Maygaytag tantata wamraycuna manacushuptiqui rumita (Mr 1.40-45; Lc 5.12-16)
¿
gorärinquiman? 10੅U ¿pescäduta manacushuptiqui culebrata
8
1੅Nä chay gotupita Jesús chrarparamuptinga achca

gorärinquiman? 11੅Chauraga lutan rurag carcayarsi achcam runacuna gatirapäcura. 2੅Jinarcurmi gueri nirayag
wamraycunata alicunata gorcayaptiquiga, jana pachachru leprawan gueshyag runaga Jesuspa naupanman
cayag Taytaycunaga mas alicunataran gopäcushunquis gongorpacuyur “Munayniyog tayta, munargar
manacurcaptiquiga. cuticayächilämay” nin.
12੅Nätan gamcuna ima-aygachrüsi runa-mayiquicunapita 3੅Niptin Jesusga chacchayurmi yatayurun “Munayämi

alipag ricasha cayta munapäcungaynuy, gamcunasi cuticänayta” nir. Chaura nir yatayurpuptilanmi chayüra
runa-mayiquicunata alipag ricapäcuy. Chaynuy canäpagmi gueshyanpita runaga cuticarun. 4੅Chaura Jesusga “Amam pitas
nirayan Moisespa jinaman Diospa unay willacugnincuna willapacunquichu cuticächingagta, antis ayway Diospa
isquirbingancunachrüsi”. wayinchru cayag sacerdötiman, jinaman Moisés
mandangannuy Diospag gonaycagta aparicuy chay
Diosta mana cäsucugcuna cunchupäcungan
gueshyapita nä cuticasha cangayta musyapäcunanpag”
(Lc 6.43-44; 13.24-27)
nirunmi.
13੅“Chauraga quichrqui puncupa yaycugnuysi niyangäta
cäsucarcämay. Juc jatun puncupa yaycugnuymi jinaman juc Juc rantisha mözuta Jesús cuticächingan
jatun camiñupa aywagnuymi carcayan lutan cawagcuna. (Lc 7.1-10)
Chaycuna aywarcayan nina wayimanmi, nätan chay lutan 5੅Chaura Capernaum marcaman Jesús nä chraruptinmi,

cawagcuna achca achcam carcayan. 14੅Chaura quichrqui pachrac soldäducuna mandag Roma runaga Jesusman ashuyur
puncupa yaycugnuymi jinaman llanu camiñupa aywagnuymi 6੅cay nirun: “Munayniyog tayta, wayïchrümi juc rantisha runä

ali cawagcuna aywarcayan imaycamas cawayman. Nätan chay jitarayälan uncutucusha nanaywan alisca cunchuyar”.
ali cawagcunaga walcalam carcayan. 7੅Niptinmi Jesusga cay nin: “Cuticächinäpag noga
15੅Cuidacurcay ‘Diospa willacugninmi cä’ nir casqui aywashag”.
yachrachigcunapita. Chaycunaga gamcunaman aywapäcamun 8੅Chay niruptin runaga cay nirunmi: “Munayniyog tayta,

uyshanuymi mana manchana, nätan chaycunaga capäcun nogaga manam maygan alinnin runas cächu wayïman
micucug leonnuymi. 16੅Chaycunata reguepäcunqui lutan yaycunaypagga. Antis caylachru niruy cuticänanpag, chaura
rurangancunata ricarmi. Manam cashacunapitachu üvas rantisha runäga cuticarungam. 9੅Nogasi mandagnïpa
mishquita palanchi. Manatan cashayog montipitachu palanchi munayninchrümi cayä. Nätan nogapa munaynïchrüsi
hïgos mishquitas. 17੅Chaura ali montiga ali mishquitam soldäducuna cayanmi. Juc soldädüta ‘Wacta ayway’ niptï
wayun, nätan mana alicagga wayun mana ali mishquitam. aywanmi. Nätan jucta ‘Shamuy’ niptïsi shamunmi. Chaynuymi
18੅Ali montiga manam wayunchu lutan mishquita, ni lutan rantisha runäsi ‘Cayta ruray’ niptïsi ruran”.
montisi manatan wayunchu ali mishquitaga. 19੅Lapantasi 10੅Chay nigta mayarur Jesusga mayacasham ricacarun.

mana ali mishqui wayug montitaga muturcurmi rupachinchi. Jinarcurmi gatirarcayag runacunata cay nirun:
20੅Chauraga ruranganpam gamcunaga musyapäcunqui casqui “Mayapäcamay shumag: Caynuy yupachicamag runataga
yachrachig u razoncag yachrachig cangantas. manam Israel castacunachru ricarächu. 11੅Caytas niyärishay:
21੅Pi maysi ‘Munayniyognï, Munayniyognï’ nimagcuna Achcam paynuysi mana Israel castacuna aywapäcamunga inti
manam lapanchu Diospa munayninman yaycapäcunga. yargamunan lädupitas jinaman inti yaycunan lädupitas Diospa
Yaycungaga pisi jana pachachru Dios-mayï munangannuy munayninchru Abrahamwan Isaacwan Jacobwan parëju
ruraglam. 22੅Nätan juchacunata taripänä junag achcam tacuyur micapäcurcänanpag. 12੅Nätan Israel castacunaga
nipäcamanga: ‘Munayniyognï, Munayniyognï, nogacunaga washa yanauyagmannuymi gargosha capäcunga. Chaychrümi
nipäcamangaynuymi willapacurcarä. Nogacunaga gam alisca wagapäcunga, jinaman quiruncunatasi gapapayla
nipäcamangaynuymi runacunapita lutan espiritucunatas cachrucurcanga ‘¡Imanarärag!’ nir”. 13੅Nircurmi Jesusga
gargapäcurä. Jinaman achcatam rurasha capäcü mana runala soldäducuna mandag runata “Yupachicamangaynuy
ruray atipänancunata’ nipäcamanga. 23੅Chaynuy nipäcamaptin: ruracächun, wayiquita aywacuy” nirun. Chauraga chayüram
‘Gamcunataga manam reguegchu. Naupäpita aywacurcay chay gueshyagnin cuticasha.
lutanlata ruragcuna’ nishagmi”.
Pedropa suydranta Jesús cuticächingan
Ishcay runawan tincuchiypa Jesús yachrachingan (Mr 1.29-34; Lc 4.38-41)
(Mr 1.22; Lc 6.47-49) 14੅Chaypita Jesusga Pedropa wayintam aywacun.
24੅“Chauragacay yachrayächingäta mayacamag jinaman Chaychrümi tarirun Pedropa suydranta alisca acachaywan
cäsucamag runacunaga cayan pisi juc yarpaysapa runa gaga gueshyayar cämachru jitarayagta. 15੅Jinarcurmi chay warmipa
11 0$7(2੄8੄9

maquinta Jesús yatayuptilan chay gueshyapitaga cuticarun. espiritucunaga cuchicunamanmi yaycarärin. Jinarcurmi
Chaura warmiga pasay-pacha sharcurcurmi micuy cuchicunaga lapan, waraupa jegarparärin gochraman.
garachracuyta galacuyun. Chaychrümi lapan wanurärin shengaypa.
16੅Jinarcurmi nä pacha chacanayaptinga, Jesusman 33੅Chaura cuchi michigcunaga gueshpicurcanmi. Jinarcurmi

chrarärichimun Asyagpa munayninchru cayag achca marcaman nä chrarärirga willapäcarärira cuchicunapitas


runacunata. Chaura Jesusga juc piñapaylawanmi chay lutan jinaman chay ishcay runacunapitas. 34੅Chauraga lapan
espiritucunata gargorun runacunapita, jinaman lapan runacunam aywayta galacayärimun Jesús cayanganman.
gueshyagcunatas cuticarachira. 17੅Chaycunata rurara unay Jinarcurmi paycagman chrarärirga “Aywacuynar cay
willacugnin Isaiaswan Dios rimachingan ruracänanpagmi. Gadarapita” nirärin.
Payga cay niram:
“Mana ali cayasham payga yapapamasha canchi. Uncutucushata runata Jesús cuticächingan
Jinaman tucuy gueshyanchipitam (Mr 2.1-12; Lc 5.17-26)

9
cuticächimasha canchi” niram. 1੅Chaura Jesusga chay büquiman yaycurcurmi

aywacamun waclä chimpa yachrangan marcata.


Jesusga munan lapan shongonpa runacuna 2੅Chaymanmi chrarärichin quirmaypa juc uncutucusha runata.
servipäcunantam
Nätan payman yupachicurcanganta Jesús tantiarurmi
(Lc 9.57-62)
gueshyagtaga nirun: “Valorchacuy wamralä. Nämi
18੅Chaura chay achca runacuna muyurapäcuptinmi Jesusga juchaycunapita perdonarug”. 3੅Niptinga Moisés
discïpuluncunata cay nin: “Acu pasashun wac chimpanman”. isquirbinganpita yachrachigcunam juc ishcay pinsiapäcura cay
19੅Chay niyaptilanmi Moisés isquirbinganpita yachrachig juc nir: “Cay runaga Dios tucuyanmi ‘Perdonarugmi’ nirga”.
runaga ashuyur Jesusta cay nin: “Yachrachig, maytas chaytas 4੅Chaynuy pinsiarcayanganta musyarmi Jesusga nin:

gamwanmi aywayta munayä”. “¿Imanirtag nogapita pinsiarcayanqui lutanta? 5੅Chaura


20੅Niptinmi Jesusga cay nirun: “Shumag pinsiay. gamcunaga ¿maygantatag rurarärinquiman? ¿‘¡Rimarilar
Atogcunapasi machraynin canmi jinaman pishgocunapasi juchacunata perdonarärinquimanchu!’ u gueshyagta
gueshan canmi. Nätan noga jana pachapita shamusha ‘¡Sharcurcur! ¡Puriy!’ nilar cuticarärichinquimanchu?
runapagga manam canchu wayiläsi jamayunäpag”. 6੅Chauraga noga jana pachapita shamusha runa cay pachachru
21੅Niruptinmi waquin discïpuluncunapita jucga Jesusta cay runacunapa juchanta perdonänäpag munayniyog cayangäta
nin: “Munayniyog tayta, gamwan purinanchipag naupataga musyapäcunaypag cay gueshyagta cuticächishag”. Nircurmi
taytärag wanuruchun. Payta enterraruptïmi ichaga purishun”. gueshyagta cay nin: “¡Sharcuy! ¡Quirmayta guepicurcur
22੅Chay niruptin Jesusga cay ninmi: “Gamwanga purishun. wayiquita aywacuy!” 7੅Niruptinga chayüram sharcurcur
Juchalachru wanushanuysi cayagcuna pay wanuptinga wayinta aywacun runaga shumag cuticasha. 8੅Chayta
enterrapäcuchun” nin. runacuna ricarärirga manchacurcaram Jesusta, jinamanmi
Diosta alawapäcura “Gammi runacunata alisca munayniyog
Jesús löcu tamyata amaynächingan capäcunanpag nisha canqui” nir.
(Mr 4.35-41; Lc 8.22-25)
23੅Chay nircurga büquimanmi Jesusga yaycurun, jina Jesús noga Mateota gayamangan
guepantam discïpuluncunas yaycarärin. 24੅Jinarcurmi chay (Mr 2.13-17; Lc 5.27-32)
jatun gochrapa aywarcayaptin mayänipita alisca löcu tamya 9੅Chaypitam chay carcayanganpita Jesusga aywayara.

galacuyun. Chauraga alisca walyaptin yacuga altumancama Jinarcurmi noga Mateota ricaparaman patenti cobracunächru
sharcur nämi büquitas chapanayara. Nätan Jesusga tayayagta. Jinarcurmi cay niraman: “¡Shamuy, nogawan
punuyaram. 25੅Chaura discïpuluncunaga ashuyurmi uryashun!” Nimaptin nogaga sharcurcurmi Jesuswan
riccharärichin cay nir: “Munayniyog tayta, salvayärimay. aywacurä.
Nämi talpuyanchi”. 26੅Chaura Jesusga cay nirunmi: “Mana 10੅Chauraga Jesuswan jinaman discïpuluncunawan wayïchru

alila yupachicamag runacuna, ¿imanirtag alisca micapäcurcayaptïmi achca runacuna chrarärimun. Paycunaga
manchacararcayanqui?” nirga, sharcurcurmi piñaparun capäcura patentita cobragcunawan juchasapacunam.
walyaytawan yacutaga. Chaura chayüram walyaysi yacusi Jinarcurmi paycunawansi lapä micapäcurcarä. 11੅Chayta
amaynarun shumag. 27੅Chaura discïpuluncuna chayta ricarärirmi, fariseo ningancunaga Jesuspa discïpuluncunata
ricarurga pasay mayacasha niragmi cay ninacarärin: cay niräriman: “¿Imanirtag yachrachigniquicuna micun
“¿Imannincagtag cay runaga cayan walyawan yacusi patentita cobragcunawan jinaman juchasapacunawan?”
cäsucunanpagga?” nir. 12੅Nipäcugta Jesús mayarurga cay nirunmi: “Alicunaga manam

munapäcunchu jampicugta, antis jampicugtaga munapäcun


Gadarachru ishcay runacunata Jesús cuticächingan gueshyagcunam. 13੅Chauraga cutipäcuy jinaman
(Mr 5.1-20; Lc 8.26-39) tantiapäcamuy. ¿Imaninantatag Diosga cay niyan
28੅Chaura Gadara ningan gochra manyan chimpaman isquirbishanchru? ‘Uywacunata Diospag ruparcayächingay
chrarärin. Jinarcurmi yargarärimun panteonpita Jesús manam alichu, runa-mayiquita mana cuyapaptiquiga’ niyan.
taripäcug Asyagpa munayninchru cayag ishcay runacuna. Nätan nogaga manam shamusha cä mana juchaynagcunata
Chay runacunaga alisca manchaymi capäcura. Chaymi mana ashigchu, antis juchasapacunata ashigmi”.
pisi chay camiñupa puripäcugchu. 29੅Chaypitam chay ishcay
runacunaga gayachracuypanuy cay nirärin: “Diospa-mayin Malagaypita Jesusta tapucurcangan
Jesús, ¿imatatag nogacunawan munayanqui? Manaragsi üra (Mr 2.18-22; Lc 5.33-39)
aypamuptilanchu aywaramunqui cayman 14੅Chauraga Bautizag Juanpa discïpuluncunam chrarärimun

cunchuchipäcamänaypag”. 30੅Chay carcayanganpita mana alä Jesusman cay nir: “Nogacunaga jinaman fariseo ningancunaga
caruchrümi achca cuchicunata michircayara. 31੅Jinarcurmi aliscam malagapäcü. Nätan ¿imanirtag gampa
chay lutan espiritucunaga Jesusta cay nirärin: “Nä cay discïpuluycunaga mana malagapäcunchu?”
runacunapita gargarcayämaptiquiga, yaycapäcushagnar wac 15੅Nipäcuptinmi Jesusga nirun: “Musyapäcungaynuysi pisi

cuchicunaman”. 32੅Nipäcuptinmi Jesusga “Äri, yaycapäcuy” casamintuman gayachishacunaga manam malagashaga


nin. Chaura chay runacunapita yargarärir, chay lutan capäcunchu noviu paycunawanrag cayaptinga. Chaynuymi
0$7(2੄9੄10 12

nogapa discïpulücunas manam laquishaga capäcunmanchu nirärin: “Cay runaga lutan espiritucunata gargoyan quiquin
caychru cayangäcamaga. Juc junagchru noga noviuta Asyagpa munayninwanmi” nir.
aywachicamaptinmi ichaga malagapäcungaga.
16੅Manam pisi macwa jacuta remendanchu mushog Runacunata Jesús cuyapangan
sagpiwanga. Nätan mushog sagpiwan remendashaga guentirur 35੅Nätan Jesusga entëru marcacunapam purira acapapas
macwa jacuta masmi lachichin. 17੅Manatan chayrag rurasha acraypas Israel castäcuna gotucarcänan wayicunachru
aswatas wiñanchichu macwa wagalamanga. Chaynuy yachrayächir, Diospa munayninchru cawaypita ali willapata
macwaman wiñarushaga pogorimur chay wagalata willapacuyar, jinaman runacunata lapan nanaycunapitawan
lachichinmi. Chauraga ishcayninmi manacagmanmi tucuy gueshyacunapita cuticayächir. 36੅Chaura chaychru achca
ruracarun. Chaymi mushog wagalacunaman chayrag rurasha runacunata ricapurmi Jesusga alisca cuyaparun, wicapasha
aswata wiñanchi. Chauraga aswas wagalas alitacamam uyshanuysi mana michigniynag wichicasha cawarcayagta
cachinacun” nirun. ricapurur. 37੅Chaura Jesusga nogacuna discïpuluncunatam cay
nipäcaman: “Razonpa maychicachr cayan runacuna
Jesús juc warmita cuticächingan, cosëchanapag micuy pogoshanuysi ali willapata mayacuy
jinaman wamrata cawacächingan munagcuna, nätan chay willapacugcunam walcala
(Mr 5.21-43; Lc 8.40-56) carcayanga. 38੅Chauragar Munayniyog Diosta manacurcay ali
18੅Chay nir Jesús rimayaptinmi chraramun Israelcuna willapa willapacugcunata cachrananpag”.
gotucarcänan wayichru juc mandag runa. Jinarcurmi Jesuspa
naupanman gongorpacuyur cay nin: “Warmi wamrämi Caycunam capäcura Jesuspa cachran ruragcuna
chaylarag wanurun. Gam aywarcur yatayuptiquiga (Mr 3.13-19; Lc 6.12-16)
cawacämungam”. 19੅Chay niptin Jesusga chayüram sharcurcur
10
1੅Chaypitam Jesusga chrunca ishcayniyog

aywara nogacuna discïpuluncunawan chay runapa guepanta. discïpuluncunata gayarcärimar, “Cananga


20੅Chay aywarcayaptïmi juc gueshyag warmi Jesusman runacunapita lutan espiritucunatam gargapäcunqui,
ashuyurunag guepanpa. Jinarcurmi jacunpa tumanta jinamanmi runacunata cuticächipäcunqui lapan
tupayurunag. Payga nä chrunca ishcayniyog watash yawar nanaycunapitawan tucuy gueshyacunapita” nipäcaman. 2੅Chay
apaywan gueshyara. 21੅Chay warmiga chaynuy ruranag chrunca ishcayniyog cachran ruragcunapa jutïcuna cara
“Jaculanta tupayursi cuticäshagmi” nir yupachicurshi. caynuymi: Simón (Chay Simonpam juc jutin cara Pedro).
22੅Chaura tuparuptin Jesusga muyurcurmi warmita ricapurun. Chaypitam cara Andrés. Payga cara Simonpa wauguenmi.
Jinarcurmi cay nin: “Valorchacuy wamralä. Razonpa Chaypitam cara Zebedeopa churincuna Jacobowan Juan.
yupachimangaypam cuticarunqui”. Niptinga chayüralash 3੅Chaypitam cara Felipe, Bartolomé, Tomás, noga patenti

yawarnin tacyarura. cobrag Mateo, Alfeopa churin Jacobo, jinaman Tadeo.


23੅Chaura chay mandag runapa wayinman chrarur Jesusga 4੅Chaypitam cara ‘Cananista’ nipäcungan Simón, jinaman

tarirun quëna töcarcayagtam, jinaman waquintam “Äyar, Jesusta wanuchipäcunanpag reguechig Judas Iscariote.
äyar” gapachracuypa wagarcayagta. 24੅Chaura chaycunatam
Jesusga cay nirun: “Caypita yargapäcuy. Wamraga punuyanmi Jesús cachran ruragcunata yachrachig cachrapäcamangan
manam wanushachu”. Niptin chay runacunaga asiparärinmi. (Mr 6.7-13; Lc 9.1-6)
25੅Chaura runacuna washaman nä yargaräriptinga, wamra 5੅Chaura Jesusga chay chrunca ishcayniyog cachran

cayangancagman yaycurcurmi Jesusga wamrapa maquinta ruragcunata cachrapäcamara cay nircärimarmi: “Amam
charirun. Jinarcurmi wamraga sharcaramun. 26੅Chay runa aywapäcunquichu juc casta runacunamansi ni Samariachru
yachrangancagpa entëruchrümi Jesús chaynuy ruranganpita marcacunamansi. 6੅Antis naupataga aywapäcuy Israel casta
mayachinacarärira. runacunamanrag. Paycunaga carcayan uysha ogracashanuymi.
7੅Nätan aywarcayarmi cay nipäcunqui: ‘Nämi chraramun
Ishcay ñaushacunata Jesús cuticächingan
Diospa munayninchru cawapäcunay wichan’ nir. 8੅Chaypita
27੅Chay mandagpa wayinpita nä Jesuswan aywarcayaptïmi, gueshyagcunata cuticächipäcamuy, wanushacunata
ishcay ñaushacuna gatirarcayäman gayachracuypanuy Jesusta cawacächipäcamuy, gueri nirayag lepra ninganwan
cay nircayar: “¡Davidpa castan Jesús, cuyapayärimaynar!” nir. gueshyagcunata cuticächipäcamuy, lutan espiritucunata
28੅Nä wayiman chraräriptïga guepäcunatam chay ñaushacunas runacunapita gargapäcamuy. Chaynuy rurapäcunaypag
chrarärimun. Jinarcurmi Jesusga tapurun: “¿Gamcuna nipäcungagpita manam imatas gopäcamaraychu. Chaynuy
razonpachu yupachicarcayämanqui cuticächipäcunagpag?” gamcunas chay rurapäcungaypita ama imatas manapäcuychu.
Niptinmi “Au Munayniyog tayta, yupachicurcayagmi” 9੅Chay aywapäcur amam apapäcunquichu cheglaycunachru

nirärin. 29੅Chaura Jesusga ñawincunatam tupayurun cay nir: örutas yurag golguetas ni cobritas. 10੅Amatan apapäcunquichu
“Gamcuna yupachicarcayämangaynuy ruracächun”. mircapatas müdanaytas ni guerutas, nätan languewansi
30੅Niruptilanmi ñawincunaga ricapurun. Chaura Jesusga cay aywapäcuy chay jatirarcayangalaywan. Juc uryag runataga
nirunmi: “Amam pasay pitas willaparcanquichu micunanta gopäcunmi.
cuticächipäcungagpita”. 31੅Paycunaga nätan nä yargarärirga 11੅Nätan acapa u acray marcaman chrarursi tapucurcay pi ali

willapacarärinag lapan chaychru marcacunapam Jesús runa cangantas payman gorpachacurcänaypag. Chaychru
cuticächinganta. capäcunqui juc marcaman aywapäcungaycamam. 12੅Nä chay
wayiman yaycurga cay nipäcunquim: ‘Diosninchi
Mana rimay atipag runata Jesús cuticächingan
yanapapäcushunqui ima-aygachrüsi’. 13੅Chay nipäcungayta
32੅Chaura chay ishcay runacuna nä yargorcayaptinmi, chay wayichru runacuna alipa chrasquicurga Diospita
runacunaga chrarärichimun juc runata mana rimay atipagta. yanapasham capäcunga. Nätan mana alipa chrasquipäcurga
Paytaga Asyagpa lutan espiritunmi mana pasay manam nipäcungay paycunachru ruracangachu. 14੅Nätan
rimachinagchu. 33੅Jinarcurmi chay lutan espirituta chrapäcungay wayichru u marcachru mana
gargoruptinga chay runa rimayta galacuyun. Chaura chrasquipäcushuptiquiga. Jinaman yachrachipäcungaytas
runacunaga mayacasham rircaräcurcan cay nircayar: “¡Pay mana mayapäcushuptiquiga aywacurcanquim. ‘Cananga nämi
rurangantanuyga manam imaysi ricaranchichu cay Israel willarärig imanuysi cawacurcay, manam mastaga cayman
nacionninchichru!” 34੅Nipäcuptinmi chay fariseocunaga cay jarupäcamushagchu’ nirmi. 15੅Mayapäcamay shumag:
13 0$7(2੄10੄11

Chaynuy mana chrasquicurcanganpita Dios juchacunata 34੅Nätan ama nogapag pinsiapäcuychu ‘Payga aywarayämun

taripänan junagga Sodoma jinaman Gomorra marcachru gasilata cawachimänanchipagmi’ nirga. Manam chaypagchu
yachragcuna cunchupäcunganpitaga mas juyupa shamusha cä. Antis aywarayämü nogaga chregnipasha
cunchuchisham capäcunga chaycunaga”. capäcunaypagmi.
35 Chaymi olgo churis taytanta chregnipanga,
Chregnisha capäcunäpita Jesús willapäcamangan warmi wawas mamanta chregnipanga,
16੅“Nätan gamcunata cachrayä atogcunapa chraupinman lumchuysi suydranta chregnipanga.
uyshacunata jitayognuymi. Chauragar capäcuy ɹsyusapa 36 Chauraga contrapartiquicuna canga wayiquichru

culebranuysi, nätan palömanuysi mana lutan ruragcama. cagcunapitam.


17੅Chaura chay atognuysi runacunapita cuidacurcanquim. 37੅Pisi nogata cuyamänan truca taytanta mamanta mas

Chaycunaga marcachru mandagcunamanmi cuyagga manam nogapa runäpag alichu. Manatan pisi nogata
aywachipäcushunqui, jinaman Israel castacuna gotucarcänan cuyamänan truca churincunata olgotas u warmitas mas
wayincunachrümi astipäcushunqui. 18੅Nogapa janäga cuyagsi nogapa runäpag välinchu. 38੅Jinaman nogapa janä
aywachipäcushunquim marcaychru mandagniquicunapa, wanuytas ima-ayga cunchuytas mana munagga u noga
jinaman nacionchru mandagniquicunapa naupanman ningänuy mana cawagga, manam nogapa runäpag välinchu.
juchachapäcushunaypag. Chaychrümi paycunata jinaman juc 39੅Chaura pi maysi cunchuyta u wanuyta manchar ‘Manam

casta runacunata nogapita willapacurcanqui. Nätan Jesuspachu cä’ nimagga manam cawangachu nogawan. Nätan
marcachru mandagcunaman 19੅chrächipäcushuptiqui amam pi maysi wanunan u cunchunan captinsi mana mancharilar
laquicurcanquichu ‘¿Imatarag nishag? ¿Imanuyparag ‘Nogaga Jesuspam cä’ nigga cawanga nogawanmi
rimashag?’ nirga. Rimanay üra Diosmi nishunqui imata imaycamas”.
rimanaypagsi. 20੅Chauraga Tayta Diosniquicunam Santu
Espirituwan imata nipäcunaypagsi yanapapäcushunqui. Nätan “Willacugnïcunata chrasquicugga
manam quiquiquicunapa yarpaylaycunapitachu rimapäcunqui alipag ricasham canga” ningan
imatas. (Mr 9.41)
21੅Chaypitaga chay wauguecamam wanuyman 40੅“Nätan pi maysi gamcunata chrasquicurcäshugniquiga

jitayanacurcanga. Taytacagcunas churinta wanuyman nogatam chrasquicayäman. Jinaman nogata chrasquicamagsi


jitayapäcungam. Chaynuytan churicunasi taytanta mamanta cachramagnï Diostam chrasquicuyan. 41੅Pisi Diospa
chregnirnin wanuchipäcunga. 22੅Nogapa janä lapan willacugninta chrasquigga chay willacugninta
runacunapitam chregnipasha capäcunqui. Nätan pisi chrasquinganpita Dios ricanga alinninpagmi chay
wanungancamas mana nogapita raquicagtaga Diosmi willacugnintanuysi. Nätan pisi ali rurag runata chrasquigga
washanga ima-aygapitas. 23੅Juc marcachru wanuchiyta chay ali ruragta chrasquinganpita Dios ricanga alinninpagmi
munapäcushuptiqui juc marcaman gueshpipäcuy. chay ali rurag runatanuysi. 42੅Chaura manacagpag ricasha cay
Mayapäcamay shumag: Noga jana pachapita shamusha runa discïpulücunata juc väsu gasag yaculatas pisi
cutimushag, lapan Israel runacuna yachranganpa nä gamcuna chacchayächigtaga chay discïpulüta chacchayächinganpita
puriyta usharäriptilaymi. Diosga ricanga alinninpagmi razonpa”.
24੅Pi discïpulusi manam canchu yachrachigninpita mas

alipag ricashaga ni pi rantisha runasi manatan canchu alipag Bautizag Juan discïpuluncunata Jesusman cachramungan
ricashaga rantigninpita masga. 25੅Chauraga juc tayta yupaysi (Lc 7.18-35)

11
cayagta nogatasi Asyag nircayämarga masran gamcunataga 1੅Chaura Jesusga nä chrunca ishcayniyog

nipäcushunquis, runäcuna carcayaptiquiga”. discïpuluncunata “Chaynuypam rurapäcunqui”


nircärimarga aywacura yachrachigmi. Chaura payga ali
Dioslam manchacunaga ningan
willapata willapacura marcan marcanmi chay Israel castacuna
(Lc 12.2-7)
yachrapäcungäpa.
26੅“Chauraga amam manchacurcanquichu runacuna imatas 2੅Chauraga Jesús ima-aygatas rurayangantam Bautizag

rurapäcushunaypita. Manam pi pacaylapa ima rurangansi Juanga mayarunag carcelchru cayar. Chaymi ishcay
canchu mana musyacashaga. Manatan ima pacashasi canchu discïpuluncunata cachraramunag 3੅Jesusta cay nir
mana musyacashaga. 27੅Chaura mana pisi ricanganchru tapupäcunanpag: “¿Gamchu cayanqui chay shuyacurcayangä,
nipäcungagta pita maytas willapacurcanquim, nätan ‘Juc salvacugtam cachramushag’ Dios ningan, u juctaragchu
wishwishyayla willapapäcungagta willapacurcay wayi shuyapäcushag?”
jananpita gayachracugnuy. 28੅Chaura ama manchapäcuychu 4੅Nipäcuptinmi Jesusga cay nirun: “Pasay cutir Juanta

wanuchicug runacunalataga. Antis manchacurcayga willapäcamuy nogapita mayacurcayangayta, jinaman cay


imaycamas nina wayichru almaycuna cunchuchigcagta. rurayangä ricarcayangayta. 5੅Payta willapäcamuy
29੅Ishcay pishgocunata ranticurcan uchuc golguelapagmi. ñaushacunata ricapayächingäta, ratacunata cuticayächingäta,
Nätan juclay pishgolas wanuyanga Tayta Diosniquicuna gueri nirayag leprawan gueshyagcunata cuticayächingäta,
munaptinran. 30੅Nätan gamcunapaga agchacunas aygacagsi upacunata cuticayächingäta, wanushacunata
cayan yupashalam. 31੅Chauraga ima-ayga captinsi ama cawacayächingäta, jinaman mana imaynagsi runacunata ali
manchacurcaychu. Achca pishgocunapitas masmi gamcunaga willapata willapacuyangäta. 6੅Chauraga pi maysi ‘Paychur u
välircayanqui”. jucchur’ mana nimagga cushisham canga”.
7੅Nircuptinmi chay ishcay discïpuluncunaga cuticurcan.
“Imanuysi rimacungannuymi nogasi nishag” ningan Chaylam Jesusga chaychru carcayag runacunata tapurun
(Lc 12.8-9, 51-53; 14.26-27) Juanpita cay nir: “¿Imanuy runa ricagtag aywapäcuray
32੅“Nätan pi maysi runacunapa naupanchru nogapa runä chunyag pampaman? ¿Walyaywan chagla cuyuchishatanuysi
cayar ‘Nogaga Jesuspam cä’ nigcunataga nogasi jana manacag runa ricagchu? 8੅Chauraga ¿ima ricagtag
pachachru cayag Dios-mayïpa naupanchrümi ‘Payga cayan aywapäcuray? ¿Alisca alinnin jacusha runa ricagchu? Chay
nogapa runämi’ nishag. 33੅Nätan pisi runacunapa naupanchru alinnin jacushacunaga carcayan reycunapa wayincunachrümi.
‘Nogaga manam Jesuspachu cä’ nigcunataga Dios-mayïpa 9੅Chaura ima ricagtag aywapäcuray? Diospa willacugnin
¿ ¿
naupanchrümi ‘Manam nogapa runächu’ nishag paytas. runa ricagchu? Au, gamcunaga razonpa Diospa willacugnin
0$7(2੄11੄12 14

runa ricagmi aywapäcuray. Payga cayan Diospa waquin aliscam cushirayä chay yachrag jinaman tantiag runacunapita
willacugnincunapitaga mas alinnincagmi. 10੅Paymi cara ‘Nämi pacarachingaypita, nätan wamranuysi carcayag runacunata
aywayämun’ nir willapacug. Paypitam isquirbishachrüsi musyachingaypita. 26੅Au Tayta Dios, gamga munangaynuymi
Diosga cay niyan: rurarunqui”.
‘Gampa naupaytam willacugnïta cachrayä, 27੅Nircurmi runacunata cay nirun: “Tayta Diosga lapan

paymi runacunata camariyanga. Gam chraptiqui ima-aygachrüsi munayniyog cananpagmi nä nimasha. Manam
chrasquipäcushunaypag’ nirsi. pisi shumagga musyanchu Diospa-mayin cangäta.
11੅Shumag mayapäcamay: Bautizag Juannuyga manam Musyayanga quiquin Dios-mayilämi. Manatan pisi musyanchu
canancama pi runas carachu. Nätan cananga Diospa Dios-mayï pi cangantas. Musyayäga nogalam, jinaman
munayninchru cawacagcuna manacagpag ricasha carcayarsi musyapapäcungas musyachingäcaglam.
carcayan Bautizag Juanpitaga mas cushisham. 28੅Chauraga runacunapa yachrachiylanwan alisca
12੅Juan willapacunganpita-pacha canancama Diospa uryashanuysi, jinaman lasag guepishanuysi cawarcayagcuna
munayninchru cawapäcunanpag nä alisca aliscam niyangäta lapay chrasquicurcay. Nogaga runapa
yaycurcayan. Nätan yaycurcayanga razonpa alisca yachrachiylanwan cawaypita jamachipäcushaymi. 29੅Antis
munagcunalaran Bautizag Juan aywamunganpita canancama. noga yachrayächingänuy cawayta galayapäcuy. Jinaman
Chay lutan runacuna manam pasay munapäcunchu Dios noganuy capäcuy manshu runa imatas awantagcama. Chaura
mandangan cäsucuyta, nätan chaycunaga illacarachiylatam chay niyangänuy cawapäcurga, cushisham capäcunqui.
munarcayan imanaypanuysi. 13੅Nätan Juan shamungancamam 30੅Noga yachrayächingänuy cawayga manam sasachu. Nätan

Diospa lapan willacugnincuna isquirbipäcungansi jinaman rurapäcunaypag niyangäsi cayan aygas ruracuylam” nirun.
Moisés isquirbingansi willapacashalarag cara Diospa
munayninchru runacuna cawapäcunanpita. 14੅Nätan gamcuna Jamana junagchru trïguta tipiricurcangäpita
chrasquicuyta munapäcuptiquiga, Juanmi cayan juchapäcamangan
isquirbinganchru ‘Aywamunga Eliasmi’ ninganga”. 15੅Nircurmi (Mr 2.23-28; Lc 6.1-5)

12
chay mayarcurcayagcunata “Nipäcungagta shumag 1੅Chay wichancunam juc jamana junagchru trïgu
tantiapäcuy jinaman cäsucurcay” nirun. pogorayag chracrapa Jesuswan aywarcayarä.
16੅“Nätan gamcunaga shongoycuna munangannuy Jinarcurmi nogacunaga micanasha carga trïguta tipircur
rurachiylatam munarcayanqui pitas” nircurmi, “Gamcuna micaricurcarä. 2੅Chayta fariseo ningancuna ricaparärimarmi
carcayanqui juc pläzachrüchu tayarcayag walashcuna waquin Jesusta cay nirärin: “Ricay, uryarcayan discïpuluycuna,
walash-mayincunata cay nir gayararcayagnuymi: 17੅‘Quënata jamana junagchru mana imatas rurananchipag Dios
tushupäcunaypag töcaparcayaptïsi manam tushupäcunquichu. nirayämasha”.
Jinaman wagapäcunaypag cantaparcayaptïsi manam 3੅Nipäcuptinmi Jesusga nirun: “ Manachu Dios
¿
wagapäcunquichu’ chay nipäcugnuymi carcayanqui. isquirbichingan libruchru leyipäcuray, unay Rey David
18੅Chaymi Juan vïnuta mana upyaptin jinaman malagaptin, ‘Wac jinaman paywan purigcuna micanasha puripäcur
runaga cayan lutan espiritupa munayninchrümi’ nircayanqui. rurapäcunganta? 4੅Chaypin payga Diospa wayin ruyiman
19੅Nätan noga jana pachapita shamusha runa micuptïga upyaptïga, yaycurmi ‘Cay tantaga cayan Dioslapagmi’ nir
‘Cay runaga munan micuylatam, upyaylatam, jinaman chrurapäcunganta micusha. Nätan chay isquirbishachru
cuyanacuyninsi patentita cobragcunawan lutan ruragcunam’ ningannuyga chay tantacunataga micapäcunan cara
nircayämanqui. Nätan chaynuy nircayaptiquis nogacunaga sacerdöticunalam, nätan manam pisi jucga. 5੅Jinaman
rurapäcungäpam reguechicurcayä Diospita capäcungäta” nira. ¿manachu leyipäcuraytag Moisés isquirbinganchru jamana
junag cayaptinsi Diospa wayinchru sacerdöticuna
Mana cäsucug runacunata Jesús piñapangan
uryapäcunganpita? Nätan paycunaga jamana junagchru
(Lc 10.13-15)
uryarcayarsi mana juchaynagmi carcayan. 6੅Mayapäcamay
20੅Chaura Jesusga chay ima-aygas mana runala ruray shumag: ¡Nätan nogaga mas munayniyognincagmi canan
atipänancuna rurangan marcacunachru runacunatam caychru cayä Diospa wayinpitasi jinaman sacerdöticunapitasi!
piñapaypanuy rimapayta galacuyun, jucha rurarcayanganpita 7੅ Nätan gamcuna manachu tantiapäcunquitag isquirbishachru
¿
mana wanacurcaptin cay nir: 21੅“¡Laquipaypagmi carcayanqui, cay niyangantas? ‘Uywacunata ruparcayächingay manam
Corazín marcachru yachragcuna! ¡Laquipaypagmi carcayanqui, alichu, runa-mayiquita mana cuyapaptiquiga’ niyanganta.
Betsaida marcachru yachragcuna! Gamcunachru chay ima-aygatas Chayta mana tantiarmi gamcunaga mana juchaynagcunata
rurangäta Tïro marcachru, Sidón marcachru ruräman cara, ‘Juchäsapapag ricarcayanqui’ nira. 8੅Chaura noga jana
paycunaga nämi maysi chay jucha ruraypita wanacurcur Diosman pachapita shamusha runapa munaynïchrümi cayan jamana
cutirärinman cara, laquisha car jacuräcurcänanta jacucurcur, junagsi” nirun.
jinaman uchrpawan lushicarcärir. 22੅Chaymi gamcunata willayä:
Dios juchacunata taripänan junag gamcunaga mas juyupa Maquin uncusha runata Jesús cuticächingan
cunchuchisham capäcunqui Tïrochru jinaman Sidonchru yachrag (Mr 3.1-6; Lc 6.6-11)
lutan runacunapitaga. 23੅Nätan Capernaum marcachru 9੅Chaura chaypita aywarmi Jesusga yaycurun nogacuna

yachragcuna, ¿‘Jana pachaman chräshunmi’ nircayanquichu? Israel castacuna gotucarcänä wayiman. 10੅Chaychrümi juc
Antis gamcunaga capäcunqui nina wayiman jitayusham. Nätan maquin uncusha runa cayänag. Chauraga imanaylapas “Pagta
Sodoma marcachru chay ima-aygatas rurangäcunata ruräman lutanta rurarachichwansi” nirmi fariseocunaga Jesusta
cara, canancamas cayanmanragchri cara chay marca. 24੅Chaymi tapurärin cay nir: “¿Jamana junagchru juc gueshyagta
gamcunata willayä: Dios juchacunata taripänan junag gamcunaga cuticächinanchipag isquirbirayanchu?”
mas juyupa cunchuchisham capäcunqui Sodoma marcachru 11੅Nipäcuptinmi Jesusga nirun: “ Manachu maygaysi jamana
¿
runacuna cunchunganpitaga”. junagchru pucyuman uyshay ishquiruptin jorgapäcunqui? Au,
pasay-pacham jorgorcayanqui. 12੅Nätan chay uyshapitaga
“Noga yachrayächingänuy cawapäcuy” Jesús ningan
masmi välin juc runaga. Chaura imatas alicagtaga jamana
(Lc 10.21-22)
junagchru rurachwanmi”. 13੅Nircurmi maquin uncusha runata
25੅Nircurmi Jesusga galacuyun cay niyta: “Tayta Dios, gam Jesús cay nirun: “Chacchayuy”. Jinarcurmi chacchayuptilan
canqui alisca alim. Gampam jana pachas cay pachas. Nogaga maquin shumag cuticarura. Chauraga cara jucag maquinnuy
15 0$7(2੄12

alim. 14੅Chaypitam goturarcayangan wayipita yargorcurga perdonangachu. 32੅Noga jana pachapita shamusha runapag
chay fariseo ningancunaga “¿Imanuyparag Jesusta lutanta rimarcugtas Diosga perdonangam. Nätan Santu
wanurachichwan?” nir rimanacurcara. Espiritupag lutanta rimagtaga Dios manam perdonangachu ni
canansi ni imaysi”.
Isaías isquirbingannuylam Jesusga rurara
15੅Chaura Montita wayuyninpam reguenchi
chay rimanacurcanganta musyarurmi Jesuswan
aywacurcarä chay carcayangäpita. Chay aywarcayaptïmi (Lc 6.43-45)
achca achca runacuna gatirapäcamara. Nätan Jesusga lapan 33੅“Chauraga ali montinuy capäcuy ali runa. Nätan ama
gueshyagcunatam cuticächira. 16੅Jinamanmi “Noga capäcuychu mana ali montinuyga. Nätan wayuyninpam reguenchi
cuticächipäcungagta amam pasay pitas willapacurcanquichu” montitaga, ali monti cangantas u lutanta monti cangantas.
nira. 17੅Chaynuy nira Jesusga willacugnin Isaiaswan Dios 34੅ Gamcunaga chay acapala culebracunanuysi alisca lutanmi
¡
rimachingan ruracänanpagmi. Diosga rimachira cay nirmi: carcayanqui! Chaynuy lutan carmi gamcunaga lutanta
18 “Payga cayan servimagnïmi jinaman acracungämi. Payga rimarcayanqui. Chaura runaga riman imanuysi canganpitam. 35੅Ali
cayan cuyashämi. runaga alicunata riman ali runa carmi. Nätan lutan runaga
Paypitaga aliscam cushirayä. lutancunata riman lutan runa carmi. 36੅Mayapäcamay shumag:
Payman cachramushag Espiritütam yanapänanpag. Dios juchacunata taripänan junagga pipitas chay lutanta yanga
Jinaman juc casta runacunatam rimapäcunganta lapantam rimacurcanga pi maysi. 37੅Chaura
musyachinga juchacunata noga taripänäpita. imanuysi rimangaypitam canqui ‘Cunchuchisha cachun’ nishas u
19 Manam payga pitas ashlipangachu, ni manam yanga mana juchaynagpag ricashas”.
gaparayarsi puringachu,
ni manatan pisi mayangachu cällicunachru rimangantas. “Diosman mana cutipäcurga cunchupäcunquim” ningan
20 Nätan paquinayag chaglanuysi cayag runata manam (Mr 8.12; Lc 11.29-32)
lutanpag ricangachu, 38੅Niruptin juc ishcay Moisés isquirbingancunapita
ni upinayag lamparinnuysi cayag runacunatas manam yachrachigcunawan fariseo ningancunam Jesusta cay nirärin:
masta upirpachingachu. “Yachrachig, imalatas rurayuynar runala mana ruray
Antismi yanapanga alita ruragman muyuchingancama. atipänanta Diospita cangayta musyapäcunäpag”.
21 Jinaman paymanmi yupachicurcanga juc casta 39੅Nipäcuptinmi Jesusga cay nirun: “Lutan runacunalam,

runacuna” nirmi. jinaman Dios munangannuy mana caway munagcunalam


ima-aygatas munaynïwan ruranätaga munapäcun. Nätan manam
Lutan espiritucunata Jesús gargonganpita imatas rurashagchu. Antis ricapäcunquiga Diospa willacugnin
lutanta rimapäcungan Jonaswan ruracangannuysi nogawan ruracagtam. 40੅Jonasga
(Mr 3.20-30; Lc 11.14-23; 12.10) quima junagmi jinaman quima pagasmi jatun pescädupa
22੅Chaypitam Jesusmanga pusharärimun Asyagpa lutan pachranchru cara. Chaynuymi noga jana pachapita shamusha
espirituncunapa munayninchru cayag runata. Payga canag runasi cashag pampa ruyichru quima junag, quima pagas. 41੅Cay
ñausham, jinaman mana pasay rimagmi. Chaynuytam Jesusga wichan runacunawan parëjum unay Nínive marcachru
cuticarachin. Chaura chay runaga ricapuytas jinaman yachragcuna cawacapäcamunga. Chay junagmi cay wichan
rimaytas galacuyun shumagmi. 23੅Chauraga chaychru lapan runacunata Dios juchancunapita taripayaptin paycunaga
runacunam mayacasha ricacarärin. Jinamanmi cay nipäcun: ‘Juchancunapita cunchuchisha capäcuchun’ nipäcunga.
“¿Paychur cayansi Davidpa castan aymug Ninivechru yachragcunaga cunchupäcunanta Jonaswan Dios
shuyarayanganchiga?” 24੅Chay nipäcugta mayarärirmi willarachiptin jucha rurayta wanacurcurmi Diosman cutipäcusha.
fariseocunaga cay nirärin: “Cay runaga lutan espiritucunata Nätan caychru nogaga cayä mas munayniyogmi Jonaspitaga.
gargoyan Asyagcunapa mandagnin Beelzebüpa 42੅Chay juchacunata taripänan junagmi Arabiachru mandag

munayninwanmi”. 25੅Chay nir pinsiarcayanganta tantiarurmi warmis cay wichan runacunawan parëju cawacapäcamunga.
Jesusga cay nin: “May nacionchrüsi runacuna punta punta Chaura paysi ‘Juchanpita cunchuchisha capäcuchun’ ningam:
raquicarurga quiquincama peliayälarmi ushanacurcan. Chay warmi alisca caru nacionpitam shamura Salomón
Chaynuytan juc marcasi u juc wayichru yachrag runacunas rimanganta mayacunanpag. Nätan caychru nogaga cayä Rey
raquicarärirga quiquincamam ushanacurcan. 26੅Chaura Salomonpitaga mas munayniyogmi”.
chaynuymi Asyagsi lutan espiritucunata gargorga cayan
raquicasha. ¿Chauraga imanuyparag chay rurapäcunanta Willapayärishay Asyagpa lutan espirituncunapita
rurapäcunman? 27੅Nätan Beelzebüpa munayninwan Asyagpa (Lc 11.24-26)
lutan espirituncunata noga gargoyaptïga, gamcunapa 43੅“Runachru cayanganpita lutan espíritu nä yargorurga purin

discïpuluycunaga ¿pipa munayninwantag Asyagpa lutan mana yacünag chaqui pampacunapam ‘¿Maychrütag jamayüman?’
espirituncunata gargapäcun? Chaura discïpuluycuna nir. Chaura jamananpag mana tarirga 44੅cay ninmi: ‘Mä
nipäcushunqui alita u lutanta pinsiarcayangaytas. 28੅Nätan yargamungä runaman cutishag’ nir, cutirga chay runata tarirun
nogaga Diospa Espiritunpa munayninwanmi lutan jäcachisha wayitanuymi ali pichashatanuymi jinaman shumag
espiritucunata gargoyä. Chaynuy carga nämau chraramun chrurachracushatanuymi. 45੅Chaura chaynuyta tarirur lutan
Diospa munayninchru cawapäcunay wichan. 29੅Chaura ¿pirag espirituga cutircurmi pushamun ganchris lutan espiritupa lutan
juc calpasapa runata mana uchcular imantas suwapanman? espiritu-mayincunata, quiquinpita mas juyunnincunata.
Uchcurcurmi ichaga suwapanmanga. Chaynuymi nogaga Chaypitam lapan yaycapäcun chay runaman. Chaura chay runaga
rurayä lutan espiritucunawan. naupa canganpitaga mas lutan ruragmanmi muyun. Chaynuymi
30੅Pisi ‘Wacga manam alitachu ruran’ nimagga conträmi ruracanga cay wichan lutan runacunawansi mana niyangäta
cayan. Nätan pisi nogata mana yanapämagga runäcunatam chrasquicarcämaptinga”.
wichicayächin. 31੅Chauraga mayapäcuy shumag: Dios
perdonangam runacunata ima-ayga juchancunapitas jinaman Pitag Jesuspa mamansi u wauguencunas
pipag ima-ayga lutan rimapäcunganpitas. Nätan Santu (Mr 3.31-35; Lc 8.19-21)
Espiritupa munayninwan rurayagta wacga ‘Asyagpa 46੅Chay nir runacunata Jesús rimapayaptinmi

munayninwanmi rurayan’ nigcunataga Diosga manam wauguencunawan maman chrarärimurga, washachru


0$7(2੄12੄13 16

shuyararcayara Jesuswan rimayta munapäcur. 47੅Chaura juc


runam Jesusta willarun cay nir: “Mamaywan Tucuy chracrawan tincuchiypa
wauguequicunam washachru carcayan rimaytash munarcayan yachrachinganta tantiachingan
gamwan”. 48੅Niptinmi Jesusga chay willag runata cay nirun: (Mr 4.13-20; Lc 8.11-15)
“¿Pitag cayan mamä? ¿Pitag cayan wauguëcuna?” 49੅Nirmi 18੅Nircurmi cay nipäcaman: “Chaura mayapäcamay chay murug

nogacunaman maquinta chacchayämur cay nipäcaman: runawan ima niyta munangätas. 19੅Chauraga camiñuman muru
“Caycunam cayan mamäsi jinaman wauguëcunas. 50੅Nogapaga ishquishanuymi waquin runacuna carcayan Diospa munayninchru
wauguësi panïsi jinaman mamäsi cayan jana pachachru cayag cawananpita mayacuyarsi mana tantiagcuna. Chay mana shumag
Dios-mayï munangannuy ruragcunam” nira. tantiaglatam Asyag aywarcamur gongarachin muru wichishata
pishgo palarugnuysi. 20੅Nätan shala shalaman muru
Murug runawan tincuchiypa yachrachingan ishquishanuytan carcayan waquin runacunaga: Paycunaga ali
(Mr 4.1-9; Lc 8.4-8) willapata mayacurcanmi, jinaman cushisham chrasquicurcan.

13
1੅Chay junagmi wayipita yargor Jesusga aywara jatun 21੅Chaypitam ali willapapa janan ima-aygas cunchuycuna jinaman

gochra manyanta. Jinarcurmi chrarurga tacuyun. laquicuycuna shamuptin ishquicarärin, mana shumag
2੅Chaypitam achca runacuna chay cayanganman sapichacushanuysi capäcur. 22੅Nätan casha cashaman muru
gotucarärimuptinga büquiman yaycurcur Jesusga tacuyun. ishquishanuytan carcayan waquin runacunaga. Paycunas
Nätan runacunaga gochra manyanchrümi capäcura mayacurcanmi jinaman chrasquicurcanmi ali willapata. Nätan
nogacunawan. 3੅Chaychrümi Jesusga imacunawansi imas aygas cay pachachru ruraynincunam, jinaman ima-aygas
musyapäcunganwan tincuchiypacama yachrachiyta galacuyun capungancunalam yarpararmi Diospa willapanta gongarärin.
cay nir: “Juc runam yargaramun murug. 4੅Chauraga muruta Chauraga manam Dios munangannuychu cawapäcun. 23੅Nätan
wichiptinmi waquin murucunaga camiñuman ishquirärin. waquin runacunaga ali alpaman muru ishquishanuymi carcayan.
Jinarcurmi pishgocuna aywarcamur chay murucunataga Paycunaga ali willapata mayacurcanmi jinaman tantiapäcunmi.
micarärin. 5੅Nätan waquin murucunam shala shalaman Jinamanmi mayacurcangannuy cawapäcun. Chauraga tarpusha
ishquirärin walca alpayoglaman. Jinarcurmi chay muru alisca gueshpishanuymi capäcun. Waquinmi capäcun chay
murucunaga ashcamayla yargarärimun. 6੅Chaypitam inti juclay murulapita pachrac wayugnuy; waquinmi sogta chrunca
yargaramur alisca acacharamuptinga chaquiman aywarärin wayugnuy; jinaman waquinmi quima chrunca wayugnuy”.
mana sapichacusharag capäcur. 7੅Waquin murucunam
ishquirärin casha cashaman. Jinarcurmi cashacuna Mana cäsucug runacuna cunchupäcunanpita
wiñaramurga limpu nitirun. 8੅Nätan waquinmi ichaga ali Jesús rimangan
alpaman ishquirärin. Chaycunam ichaga ali gueshpisha, 24੅Nircur Jesusga yapaymi Diospa munayninchru

waquinmi camacusha juc tullulachru pachractacama, cawayagcunapita tincuchiypa yachrachiratag cay nir: “Juc runam
waquinmi sogta chruncatacama, waquinmi quima chracranman ali trïguta mururachin. 25੅Jinarcurmi
chruncatacama”. 9੅Nircurmi “Mayarcayämagcuna, shumag punurcayangancama payta chregnipag runa aywarcurga, trïgu
tantiapäcuy cay niyangäta” nirun. murupäcungan jananman lutan guewapa murunta wichircur
cuticunag. 26੅Chaura trïgu wiñaramur nä camacuyaptinmi lutan
¿Imanirtag Jesús tincuchiypa yachrachira? guewas musyacarun. 27੅Chaura rantisha runacunaga chay
(Mr 4.10-12; Lc 8.9-10) chracrayog runanman aywarcurmi cay nirärin: ‘Tayta, gamga ali
10੅Chaura discïpuluncunaga Jesusman ashuyurmi tapurärï: murutatag muruchipäcamarayqui. ¿Imanirtag lutan guewa
“¿Imanirtag imawansi tincuchiypa cay runacunata yargaramun?’ 28੅Nipäcuptinmi chay chracrayogga cay nin: ‘Pisi
yachrayächinqui?” chregnimagnïchri caytaga ruraraman’. Niptinmi rantisha
11੅Nipäcuptïmi Jesusga cay niräriman: “Gamcunataga Diosmi runancunaga cay nirärin: ‘¿Chay lutan guewacunataga sapiy
nä musyarcayächishunqui canancama mana pisi musyanganta. usharärimümanchu?’ 29੅Nipäcuptinmi chracrayog runaga cay nin:
Chay musyarcayangayga cayan runacuna Diospa ‘Ama, chay lutan guewata sapirga trïguntintam chutapäcarärinqui’.
munayninchru cawapäcunanmi. Nätan cay runacunaga 30੅Antis jina trïguwan parëju wiñachun pogongancama.

manaran musyapäcunragchu. 12੅Chayta musyay munagga pisi Cosëchachrümi uryagnïcunata cay nishag: ‘Naupataga chay lutan
tantiachisham canga, jinaman shumagmi tantianga. Nätan guewata shuntarcur watachrapäcuy rupachinapag. Nätan trïguta
mana musyay munagcunaga tantianganpitas mana pasay ichaga shuntarcur pirwacuna wayïman chrurapäcuy’ nishag” nir.
tantiagmanmi muyunga. 13੅Chaymi noga yachrayächï
imawansi tincuchiypa, rurangäta ricarcayarsi mana ricagnuy Nustäsa muruwan tincuchiypa yachrachingan
capäcuptin, yachrachingäta mayarcayarsi mana mayagnuy (Mr 4.30-32; Lc 13.18-21)
capäcuptin, jinaman mana pasay tantiapäcuptin. 14੅Chaura 31੅Nircur yapaymi Jesusga tincuchiypa yachrachiratag

paycunawanga ruracayan unay willacugnin Isaiaswan Dios Diospa munayninchru cawayagcunapita cay nir: “Nustäsa
cay nir isquirbichingannuylam. Diosga cay niram: murutam juc runa chracranman tarpurun. 32੅Nätan chay
‘Mayarcayarsi manam pasay tantiapäcungachu. muruga cayan waquin murucunapitaga mas ichiclanmi. Chay
Ricarcayarsi manatan tantiapäcungachu. ichicla cayarsi verdüracunapitaga mastam wiñan, montinuy
15 Cay runacunapaga shongoncunas muyurun cangancamam. Chaymanga pishgocunas aywarcamur
rumimannuymi. rämancunachru gueshyantam rurapäcun”.
Chaymi mayayarsi mana mayagtucurcanchu, 33੅Chaypitas yapaytan Jesusga tincuchiypa yachrachiratag

ricapuyarsi mana ricapugtucurcanchu. Diospa munayninchru cawayagcunapita cay nir: “Juc warmi
Chaymi mayayarsi ricapuyarsi mana tantiapäcunchu. quima tupuy harinaman ichic levaduralata tacurachiptin
Manatan jucha ruraypita wanacurcursi lapan harinatam jacarichimun. Chaynuymi capäcunaga
nogaman cutipäcamunchu quiquï cuticächinäpagsi’ niram. Diospa munayninchru cawag runacuna” nir.
16੅Nätan gamcuna ichaga cushicurcay, mayacarcayämagcuna

jinaman ricaparcayämagcuna. 17੅Mayapäcuy shumag: Diospa ¿Imanirtag Jesús tincuchiypa yachrachira?


unay willacugnincuna jinaman alita rurag runacuna achcam (Mr 4.33-34)
ricayta munapäcura canan ricarcayangayta, jinaman mayaytas 34੅Jesús runacunata yachrachira chaynuy imawansi

munapäcura canan mayacurcayangaytas”. tincuchiypam. Mana imawansi tincuchilarga manam


17 0$7(2੄13੄14

yachrachirachu. 35੅Nätan Jesusga yachrachira unay Nipäcamaptin nogacunaga “Au tayta” nirärïmi.
willacugninwan Dios rimachingannuy ruracänanpagmi Diosga 52੅Chauraga cay nirärimanmi: “Pisi Moisés isquirbinganpita
cay niram: yachrachig runa Diospa munayninchru cawaypita nä musyarurga
“Imawansi tincuchiypam yachrachishag. cayan chrurashanta jorgamunman mushog cagcunatas unay
Pachata camanganpita canancama cagcunatas, chaynuymi juc capogniyog runanuymi. Chay runachu
mana pisi musyangantam tantiachishag” niram. wayinchru ima-aygansi gamcunas yachrachipäcunqui unaycagtas
jinaman mushogcagtas” niräriman.
Trïgupitawan lutan guewapita tantiachingan
36੅Chaura Jesusga chay goturarcayag runacunata Nazaret marcachru Jesús yachrachingan
“Aywacurcay” nircurmi wayita aywacun. Chay wayichrümi (Mr 6.1-6; Lc 4.16-30)
discïpuluncunaga cay nirärï: “Chay lutan guewawan 53੅Nä chaynuy imawansi tincuchiypa yachrarcachir Jesusga
tincuchiypa yachrachingayta tantiachipäcamay”. aywacun nogacuna discïpulucunawanmi. 54੅Jinarcurmi nä
37੅Nipäcuptïmi Jesusga cay nir tantiarärichiman: “Chay ali Nazaret marcanman chrarurga, marca-mayincunata
muruta murugnuyga noga jana pachapita shamusha runam yachrachira Israel castäcuna gotucarcänan wayichru. Chaura
cayä. 38੅Nätan chracranuyga cayan cay pacham. Ali chay mayacug runacunaga mayacasham ricacarärin.
murunuyga cayan Diospa munayninchru cawagcunam, nätan Jinarcurmi cay ninacurcara: “¿Maychrütag cay runaga caynuy
lutan guewanuyga cayan Asyag munanganta rurag yachracurura? jinaman ¿imanaypatag caynuy munayniyog
runacunam. 39੅Chracrayogta chregnigga jinaman lutan cayan ima-aygatas mana runala ruray atipänanta rurananpag?
guewata muruchigga cayan quiquin Asyagmi. Nätan cosëcha 55੅Nätan cayga cayan chay carpintërupa churilantag, mamansi

junagga cayan Dios juchacunata taripänan junagmi. Nätan chay Mariatag. Caypaga wauguencunas cayan chay
trïgu rutugcunanuyga capäcunga jana pachachru Santiagotag, Josëtag, Simontag, Judastag. 56੅Jinaman
angelnincunam. 40੅Chauraga lutan guewatachu goturcur panincunas cay marcalachrütag yachrarcayan. ¿Chauraga
ninawan rupachinchi. Chaynuymi Dios juchacunata taripänan maychrütag cay runaga caynuy yachracaramun?”
junag lutan runacunata ruranga. 41੅Noga jana pachapita 57੅Chay nir manacagpag ricapäcuptinmi Jesusga cay nirun:

shamusha runam angelnïcunata cachramushag, paycunam “Maychru chaychrüsi Diospa willacugnintaga alipam
Diospa munayninchru cawag runacunawan cayagpita chay ricapäcun. Nätan marca-mayincunawan wayinchru cagcunam
juchäcachigcunata, jinaman jucha ruragcunata ichaga manacagpag ricapäcun”.
shuntapäcunga. 42੅Chaypitam paycunaga goturcur nina 58੅Chaynuy manacagpag ricapäcuptinmi, mana ima-aygatas

wayiman jitayupäcunga. Chaychrümi alisca cunchur alisca rurarachu munayninwan.


wagapäcunga, jinaman laquicuptin quiruncunas gapapaylam
wagaringa. 43੅Nätan alita ruragcunaga intinuymi Bautizag Juanta Herodes wanuchingan
achicyapäcunga Tayta Diospa munayninchru nä cawayta (Mr 6.14-29; Lc 9.7-9)

14
galayarärirga. Mayacarcayämagcuna cay niyangäta shumag 1੅Chay wichanmi Galileachru mandag Rey Herodes

tantiapäcuy” niräriman. mayarura Jesús ima-aygatas munayninwan


rurayanganpita alisca rimapäcugta. 2੅Chauraga chaychru
Pacawan tincuchiypa Jesús yachrachipäcamangan
yanapag runancunatam Herodesga cay ninag: “Chay runaga
44੅Chaypitas
Jesusga yapaymi tincuchiypa cayan ɹju Bautizag Juanchri. Paychri ɹju cawacarayämun.
yachrachipäcamaratag Diospa munayninchru Chaymi munayninwan ima-aygatas rurayan” ninag.
cawayagcunapita cay nir: “Juc pampachrümi cara alisca välig 3੅Nätan Juantaga quiquin Herodesmi cadenawan watashata

paca. Chay pacata tarirurmi runaga gangalanman pacarpuyur carcelman wichrgarachinag. Chaynuy rurara Herodías jutiyog
cushisha aywacun ima-aygantas ranticug. Jinarcurmi rantirun warmipa jananmi. Chay warmiga cara Herodespa wauguen
chay pacayog pampata. Chaynuymi rurapäcun Diospa Felipepa warminmi. 4੅Chaura Juanga nämi Herodesta yapay yapay
munayninchru cawayta munagcuna”. nisha canag “Ama wauguequipa warminta warminchacuychu” nir.
5੅Chay ninganpitam Herodesga wanuchiyta munara. Nätan mana
Alisca välig perlaswan tincuchiypa yachrachipäcamangan wanuchirachüga chay marcachru runacunata manchacurmi, lapan
45੅Chaypitas yapaytan Diospa munayninchru cawayagcunapita runacunas Diospa willacugninpag ricapäcuptin.
cay niräriman: “Cara alisca välig perlam. 46੅Ali perlacunata rantig 6੅Jinarcurmi Rey Herodespa diyasninchrüga Herodías

runam mas alisca välig perlata tarirurga aywacun ima-aygantas warmipa jipashnin tushurunag lapan gayachimushancunapa
ranticug. Jinarcurmi chay alisca välig perlata rantirun. Chaynuymi naupanchru. Chaura chay tushungan Rey Herodesta alisca
rurapäcun Diospa munayninchru cawayta munagcuna”. gustaruptinshi, 7੅jipashtaga cay nirun: “Tushungaypita imatas
munangayta manacamay. Mana ningäta goptïga Dios
Ataräyawan tincuchiypa yachrachipäcamangan cunchuchimächun”. 8੅Niptinshi jipashga maman nä
47੅Chaypitas yapaytan Diospa munayninchru cawayagcunapita yachrachisha captin Herodestaga manacurun cay nir:
cay nira: “Juc ataräyata, jatun gochraman runacuna jitarpuruptin “Bautizag Juanpa umanta gomay juc plätuchru”.
tucuy casta pescädutam charimun. 48੅Chaytam nä gochra 9੅Niptinga Rey Herodesga aliscash laquicurun. Chaura

manyanman chutarärimurga, tacayärir pescäducunata gayachimushancunapa naupanchru nä juracusha carga,


acrapäcurcan. Alicagtam balayman wiñapäcun, jinaman mana runancunatash cay nirun: 10੅“Carcelta aywarcur Juanta
alicagtam gochraman jitaripäcun. 49੅Chaynuymi Dios juchacunata mogopäcamuy, jinaman umanta apapäcamuy gopäcunaypag”
taripänan junag ruracanga runacunawan. Chaynuy rurananpag nin. 11੅Nä umanta plätuwan chrarärichimurga chay jipashtash
Diosga cachramunga angelnincunatam lutan ruragcunata ali gorärin. Nätan jipashga mamantash gorun. 12੅Chaypitam
ruragcunapita raquinanpag. 50੅Jinarcurmi lutan ruragcunata nina Juanpa discïpuluncuna chrarärirga ayata aywarcachir
wayiman jitayupäcunga. Chaychrümi alisca wagapäcunga, enterrarärimunag. Jinarcurmi chrarärimun Jesús willag.
jinamanmi quiruncunas wagaringa gapapayla”.
Pichga waranganuy runacunata Jesús micachingan
Ali yachrachigpita Jesús tantiachingan (Mr 6.30-44; Lc 9.10-17; Jn 6.1-14)
51੅Chaynuy nircurmi Jesusga tapuräriman: “ Yachrachingäta 13੅Nä Bautizag Juanta chaynuy pasanganta mayarur Jesusga
¿
tantiarärinqui lapantachu?” aywacun nogacuna discïpuluncunawanmi chay
0$7(2੄14੄15 18

carcayangäpita juc büquiman jegarcur chunyag pampata.


Nätan may aywapäcungätas runacuna musyarärirga ¿Imanaypatag runacuna juchäcurcan?
gatirapäcamänag chraquipam marcacunapita. 14੅Chaura nä (Mr 7.1-23)

15
büquipita Jesús yargoyarmi, alisca chranin runacuna 1੅Chauraga fariseo ningancunawan Moisés
shuyararcayagta ricapururga cuyaparun, jinarcurmi chaychru isquirbinganpita yachrachigcunam Jesusman
gueshyagcuna cayagta cuticarachin. 15੅Chaura nä pacha ashuyarärin. Paycuna aywamusha capäcunag Jerusalenpitam.
chacanayaptinmi discïpuluncunaga Jesusman ashuyur cay Jinarcurmi Jesusta tapurärin cay nir: 2੅“¿Imanirtag mana
nirärï: “Chunyagchrümi cayanchi. Nämi chacanayan. cäsucurcanchu gampa discïpuluycuna unay awillunchicuna
Runacunata aywacurcay niy, mayag acapa marcacunalachrüsi ‘Micapäcunaypagga maquicunataran maylacurcanqui’
micuyta rantipäcunanpag”. nipäcunganta?”
16੅Chay niräriptïmi Jesusga “ Imapagmi aywapäcunga! 3੅Nipäcuptinmi Jesusga cay nir tapurun: “ Imanirtag
¡ ¿
Gamcuna gopäcuy micuyta”. 17੅Nipäcamaptinga cay nirärïmi: gamcunasi awilluycuna ningalanta rurarcayanqui, antis Dios
“Chararcayäga pichga tantatawan ishcay pescädulatam”. mandanganta mana cäsucurcar? 4੅Diosga cay niyanmi:
18੅Nipäcuptïga “Chayta apapäcamuy cayman” nirärimanmi. ‘Taytayta, mamayta alipam ricanqui. Nätan pisi taytanta,
19੅Chauraga runacunatam nirun guewa pampaman mamanta lutanpa ricagga wanuchisha cachun’ niram.
tayucurcänanpag. Jinarcurmi pichga tantatawan ishcay 5੅Chaynuy Dios nisha cayaptinmi gamcunaga mamanta,

pescäduta aptacurcurga, jana pachata rircacurcur Diosta taytanta mana yanapapäcunanpag jucnuypa
“Caynar aypalächun Tayta” nirun. Chauraga pescädutawan yachrarcayächinqui cay nir: ‘Tayta, mama, lapan imätasi
tantata partichracurcurmi nogacunata goräriman. Nätan Diostam gosha cä. Chaymi nä mana gamta imalawansi
nogacunam runacunata aypuchracurcarä. 20੅Chaura lapanmi yanapagmanchu’ nir. 6੅Chaynuy yachrachipäcuptiquim
micarärin yamay yamay. Nätan puchupacurcangantam taytanta mamanta nä mana yanapapäcunchu. Chaynuypaga
chrunca ishcayniyog balay juntata shuntarärï. 21੅Chay micugga Dios mandangantam manacagman muyurcayächinqui,
capäcura olgocunalam pichga waranganuy, nätan manam awilluycuna nipäcungalanta cäsucur. 7੅¡Alitucugcuna!
warmitawan wamracunataga yupapäcurächu. Razoncagtam Diospa willacugnin Isaías isquirbira
gamcunapita cay nir:
Jatun gochra jananpa Jesús ichringan 8 Cay runacunapa shimilanga ‘Razón razonmi Diosga alim’
(Mr 6.45-52; Jn 6.16-21)
nipäcaman.
22੅Chaypitaga chaylam Jesusga büquiman yaycarärichiman 9 Yangalam nogapag imatas rurapäcun,

jatun gochra chimpanman naupacurcayänäpag. Nätan payga ‘Runacuna nipäcungalanta caysi Diospa mandashanmi’
quëdarun runacunata “Aywalayrag” nichracuyarmi. 23੅Nä nir yachrarcayächir”.
runacuna aywacurcaptin Jesusga aywacun juc gotutam 10੅Chaypitam Jesusga chaychru carcayag chranin runacunata

chaychru Dioswan rimananpag. gayarcur cay nirun: “¡Shumag mayapäcamay, jinaman


Nä pacha chacashas Jesusga cayara japalanmi chaychru. rimangäta shumag tantiapäcuy! 11੅Maquinta mana maylacular
24੅Nätan nogacunaga gochra chraupitam nä aywarcayarä. micunganchu manam runataga juchäcachin, antis shimin
Naupapita alisca walyaywan yacu sharcur büquiman rimanganmi”.
lagyamuptin mana aywayta atipayar. 25੅Nä pacha waraymanga 12੅Chaypitas nogacunaga naupanman ashuyärirmi Jesusta

nogacunacagmanmi Jesús ichriyämunag yacu jananpa. 26੅Chay nirärï: “¿Musyayanquichu chaynuy ningaypita wac
yacu jananpa aywayämugta ricaparärirmi gapachracarärï fariseocuna piñararcayanganta?”
manchacaypita wacga “Almachr” nir. 13੅Nipäcuptïmi Jesusga niräriman: “Jana pachachru cayag
27੅Chaura Jesusga juclam rimaparäriman cay nir: “Ama Tayta Dios ningancunapita jucnuyta yachrachigga juc malqui
manchacapäcuychu. Nogam cayä. Valorchacurcay”. 28੅Chay sapishanuymi canga. 14੅¡Jina capächun imanuysi! Chaycunaga
nipäcamaptinmi Pedroga nirun: “Munayniyog tayta, gam carcayan juc ñausha runa juc ñausha-mayinta
cayarga ‘Shamuy’ nimay yacu jananpa ichrimunäpag”. pushapagnuymi. Chaynuy carga ishcayninmi mayag
29੅Niptin Jesusga “Shamuy” nirunmi. Jinarcurmi büquipita uchrcumansi ishquipäcunga”.
jegarpurcur Pedroga ichriyara yacu jananpa Jesuscagman. 15੅Chaura Pedroga cay nirunmi: “Tantiachipäcamay chay
30੅Chaura alisca walyaywan yacu sharcuyagta ricapurur micuypita rimangayta”.
Pedroga manchacarunmi. Jinarcurmi nä yacuman talpuyta 16੅Niptinmi Jesusga cay nirun: “ Ö! Gamcunas manachu
¡ ¿
galayurga gapachracurun “¡Munayniyog tayta, chutamay! tantiapäcunqui? 17੅Micuyga lapansi pachranmanmi yaycun.
¡Wanucuyushagchrau!” nir. Nätan pachrapitaga ishpamunchim. 18੅Nätan shimi
31੅Chauraga chayüram Pedrota maquinpita charirun. rimanganga shongonpitam yargamun. Chaymi ichaga
Jinarcurmi cay nirun: “¡Mana aläpa yupachicamag runa! runacunata juchäcachin. 19੅Runacunapa shongoncunapitam
¿Imanirtag mana lapan shongoypa yupachicamanquichu?” nir. yargamun lutan pinsiaycuna, runa wanuchiycuna, nä
32੅Jinarcurmi nä büquiman paycuna yaycarärimuptinga, casarasha cayar warmin warmin olgon olgon puriycuna, mana
chaylam walyay amaynarun. 33੅Chaura nogacunaga Jesuspa casarasha cayar warmin warmin olgon olgon cawaycuna,
naupanmanmi gongorpacayärï “Gamga razonpa cayanqui suwacuycuna, casqui rimaycuna, manacagpita juchachaycuna,
Diospa-mayinmi” nir. jinaman yangapita ashliyaycuna. 20੅Chaycunam runacunataga
juchayogman muyuchin, nätan manam maquita mana
Genesaret marcachru Jesús gueshyagcunata cuticächingan maylacular micunganchu”.
(Mr 6.53-56)
34੅Chay gochrata nä chimpaman pasarärirga, chrarärï Juc casta warmi Jesusman yupachicungan
‘Genesaret’ ninganmanmi. 35੅Jinarcurmi chaychru (Mr 7.24-30)
yachragcunaga Jesusta nä reguerärirga limpu 21੅Chaypita yargor Jesusga aywacura Sidonchru jinaman

musyachinacarärin chay Genesaret ninganpaga. Chauraga Tïrochru cayag marcacunamanmi nogacunawan.


lapan gueshyayagcunatam aywachipäcamura payman. 22੅Chaychrümi Canaán nacionchru näcisha juc warmiga
36੅Nätan Jesuscagman chrarärichimurga, “Tayta, jacuypa guepäcunata yargaramun cay nir gaparayar: “¡Munayniyog
tumalantasar yatayärishunqui” nipäcuram. Jinarcurmi pi tayta, Davidpa churin aywag casta, cuyapayämaynar!
maysi tupayugcagga cuticarärin. Wariwamrätam lutan espíritu alisca cunchuyächin” nir.
19 0$7(2੄15੄16

23੅Nätan Jesusga yaparcur yaparcur niyaptinsi upälalam nircayanquim. 3੅Nätan goyapa pucutashachru
aywayara. Chaura nogacunaga ashuyurmi nirärï: antagshamuptinmi, cananga ‘Tamyamungam’ nircayanqui.
“Manacushungaynuynar yanapayuy, jinaman ‘Aywacuy’ niruy Gamcunaga antagshaypa shumagmi tantiarcayanqui
mana masta gaparayar guepanchita aymunanpag”. tamyanantas u usyanantas. [Nätan cay wichan Diospa
24੅Nipäcuptï Jesusga cay nirärimanmi: “Diosga cachrarayäman munayninwan ima-aygas ruracayagtam icha mana
ogracasha uyshacunanuysi carcayag Israel runacunalamanmi”. tantiapäcunquichüga.] 4੅Cay lutan casta runacunawan,
25੅Chaura warmiga Jesusta tariparcurmi naupanman jinaman Dios ningancunata jucnuyman muyuchigcunalam
gongorpacuyun cay nir: “¡Munayniyog tayta, munaynïwan ruranätaga munarcayan. Nätan manam mastaga
manacungagnuynar rurayulay!” imatas rurashagchu, antis ricapäcungaga Diospa willacugnin
26੅Niptinmi Jesusga cay nirun: “Manacamangayta rurarga, Jonaswannuysi nogawan ruracagtam”. Nircurmi Jesusga chay
wamräcunapag cayag tantanta algocunata garagnuychri runacunata dëjarcur aywacun.
rurarushag”. 27੅Chaynuy niyaptinsi warmiga cay nirunmi: “Au
Munayniyog tayta, alitam nirunqui. Algocunas micapäcunmi “Fariseocunawan saduceocuna yachrachipäcunganta ama
runanpa mësanpita micuy ishquiglataga”. chrasquipäcuychu”
28੅Niptinmi Jesusga cay nirun: “Gammi ichaga alisca (Mr 8.14-21)
yupachicayämänayga. Chauraga manacamangaynuy cachun”. 5੅Chaura nogacuna discïpuluncunaga chay jatun gochra
Niruptinga chayürapitam warmipa wawanga shumag chimpaman chrarärirga, tanta mana apapäcungätam
cuticarura. yarparärï. 6੅Chaura Jesusga cay nipäcamanmi: “Fariseo
ningancunapawan saduceocunapa levaduratatag ichaga
Juc casta gueshyagcunata Galileachru Jesús cuticächingan chrasquirärinquiman”. 7੅Nipäcamaptinmi nogacunaga mana
29੅Nächaypita cutimurga Jesuswan chrarärimü Galilea chayta tantiar quiquïcama cay ninacarärï: “¿Tantata mana
gochra manyanmanmi. Jinarcurmi Jesusga juc gotuman apamunganchipitachr niyämanchi?” nir. 8੅Chay
jegarcur chaychru tacuyun. 30੅Chaymanmi chrarärimun achca ninacurcangäta tantiarurmi Jesusga nipäcaman: “Diosman
achca runacuna, ratacunata, ñaushacunata, mana rimay mana aläpa yupachicug runacuna ¿imanirtag gamcuna tantata
atipagcunata, maquin uncushacunata, jinaman tucuywan mana apapäcamungaypita laquirarcayanqui? 9੅¿Manachu
gueshyagcunata apacarcärimur. Jinarcurmi Jesuspa shumag tantiapäcunquirag? ¿Nä manachu yarpapäcunqui
naupanman chruraräriptin payga lapanta cuticächira. chay pichga tantalapita pichga waranga olgocuna
31੅Chaura chaychru chay chranin runacuna carcayagga alisca micachingäta? Jinaman ¿manachu yarpapäcunqui ayga balay
mayacasham ricacarärin mana rimay atipagcuna juntata shuntapäcungaytas? 10੅¿Ni manachu yarpapäcunqui
rimarcayagta, ratacuna purircayagta, ñaushacuna ganchris tantalapita chruscu waranga olgocunata
ricapurcayagta, jinaman maquin uncushacunata ali micachingäta? Jinaman ¿ayga balaytam puchucunata
maquiyogta ricaparärir. Chaymi cushisha Israelpa Diosninta shuntapäcurayqui? 11੅¿Imanirtag mana tantiapäcunquichu?
cay nipäcura: “Tayta Diosga alisca munayniyogmi” nir. Nogaga manam tantapitachu rimä. Rimayäga
fariseocunapawan saduceocunapa levaduranpitam”.
Jesús chruscu waranga runacunata micachingan 12੅Nipäcamaptinran tantiarärï levadurapita mana
(Mr 8.1-10) nircayämanganta, antis fariseocunawan saduceocuna
32੅Chaura Jesusga discïpuluncunata gayarcärimarmi cay yachrarcayächinganta mana chrasquipäcunäpag
niräriman: “Caychru goturarcayag runacunata cuyapayämi, nä nircayämanganta.
quima junagmi noganchiwan caychru carcayan, manam nä
imancunas canchu micapäcunanpag. Nätan malagashataga Pedro “Diospa-mayinmi canqui” Jesusta ningan
manam cutipäcunanta munächu camiñuchru (Mr 8.27-30; Lc 9.18-21)
lamsupäcunanpita”. 13੅Chaura Filipochru Cesarea ninganman chraräriptïmi
33੅Nipäcamaptinmi nogacunaga cay nirärï: “Caychica runa Jesusga tapuräriman cay nir: “¿Pimi wac runa nipäcamantag
micunanpagga ¿maypitatag micuyta jorgapäcamushag cay runacuna, noga jana pachapita shamusha runata?” 14੅Niptinga
chunyag pampachrüga?” 34੅Nipäcuptïmi Jesusga tapuräriman: cay nirärï: “Waquinmi ‘Bautizag Juanmi’ nircayäshunqui.
“¿Ayga tantatatag chararcayanqui?” Waquinga ‘Diospa willacugnin Eliasmi’ nircayäshunquim.
Nipäcamaptinga “Ganchrislatam jinaman ishcay quima acapa Waquincunaga ‘Diospa willacugnin Jeremiasmi’
pescädulatam” nirärï. 35੅Chaura Jesusga “Pampaman iscatapäcuy” nircayäshunquim. Nätan waquincagmi ‘Diospa
nirunmi chay runacunataga. 36੅Jinarcurmi chay ganchris tantata willacugninchri maygansi’ cayan nircayäshunqui”.
pescäduntinta aptacurcur Diosta “Caytanar aypayächilay Tayta” 15੅Chaypitas Jesusga cay nipäcamantan: “ Gamcunaga ‘Pimi
¿
nirun. Chaypitam partircur partircur nogacunata goräriman cayan’ nircayämanquitag?”
runacunata aypupäcunäpag. 37੅Chauraga lapanmi micarärin yamay 16੅Nipäcamaptinmi Pedro nipäcungä Simonga cay nin:

yamay. Nätan chay yamapacur puchupäcungantam shuntarärï “Gamga cayanqui chay shuyacurayangä salvacugmi jinaman
ganchris acray balay juntata. 38੅Chaychru micugcuna capäcura cawag Diospa-mayinmi”.
chruscu warangam olgola, nätan warmicunawan wamracunaga 17੅Chay niruptin Jesusga cay ninmi: “ Jonaspa churin Simón,
¡
manam yupacashachu. 39੅Micacarcäriptinmi ichaga runacunata alisca cushicuy! Gamtaga manam pi runasi tantiachishuraychu
“Aywacurcay” nirun. Nircurga büquiman yaycurcurmi Magdala chaynuy nimänaypagga, antis jana pachachru cayag Tayta Diosmi
ninganman aywacun nogacunawan. tantiarayächishunqui. 18੅Jinaman gamsi nogapagga cayanqui
Pedrom. Nätan gam cananpita canqui juc gaganuymi. Gammi
Lutan runacuna Jesús juchäcachiyta munapäcungan nogaman yupachicamag runacunata yanapanqui. Nätan paycunata
(Mr 8.11-13; Lc 12.54-56) manam Asyag illacächiyta atipangachu. 19੅Nätan gamga cayanqui

16
1੅Chaychrümi
fariseo ningancunawan saduceocuna llävi charagnuymi Diospa munayninchru cawag runacunata
ningancunaga ashuyarärin Jesusman juchäcachiyta yanapänaypag. Gam cay pachachru ‘Alim’ ningayga jana
munapäcur. Chauraga cay nirärinmi: “Mä Diospa munayninwan pachachrüsi ali nisham canga, nätan cay pachachru ‘Manam
imalatas canan rurayuy ricarcayaptï”. alichu’ ningaysi jana pachachrüsi manam alichu nishatan canga”.
2੅Nipäcuptinmi Jesusga cay nirun: “Gamcunaga pacha 20੅Nircurmi discïpuluncunata cay niräriman: “Ama

chacanayar antagshamuptin waraga ‘Usyangam’ willapacurcaraychu shuyarcurcayangay salvacug noga cangäta”.


0$7(2੄16–18 20

aywaramuptin runacuna manam payta reguepäcushachu pi


Wanuchipäcunanpita Jesús willacungan cangantas, antis paytaga munapäcungannuymi lutanta
(Mr 8.31-9.1; Lc 9.22-27) rurapäcusha. Chaynuymi noga jana pachapita shamusha
21੅Chaypinpita-pacham Jesusga discïpuluncuna willayta runatasi munanganta rurapäcamanga”. 13੅Niruptinragshi
galayapäcamasha “Jerusalén marcataga aywanämi cayan. paycunaga tantiarärin Bautizag Juanpita rimayanganta.
Chaychrümi alisca cunchurcachir wanuchipäcamanga
alinninpag ricasha chacha runacuna, sacerdöticunapa Wanupaywan gueshyag walashta Jesús cuticächingan
mandagnincuna, Moisés isquirbinganpita yachrachigcuna, (Mr 9.14-29; Lc 9.37-43)
nätan quima junagtaga cawacämushagmi” nir. 14੅Nä runacuna carcayagman chrarärimuptïga, juc runam
22੅Chaura Pedroga Jesusta jucläman gayayurmi cay nirun: Jesuspa naupanman gongorpacuyur cay nirun: 15੅“Munayniyog
“¡Munayniyog tayta, chay rurapäcushunaypitaga cuidacuy, tayta, churïtanar cuyapayulay. Payga imayüra aygayüras
chaynuy pasashunaytaga ama munaychu!” wanupanmi. Jinarmi ninamansi yacumansi ishquin.
23੅Niptinmi Jesusga Pedrocagman muyurcur cay nirun: Chaynuypam alisca juyupa cunchun. 16੅Chaymi
“¡Juchäcachimaytam munayanqui Asyag, nogapita shumagla discïpuluycunaman pushamurä. Jinarcurmi paycunaga mana
aywacuy! Gamga manam Diosnuychu pinsianqui sinuga cuticächiyta atipapäcunchu”.
runacunanuylam”. 17੅Niptinmi Jesusga nirun: “ Ay! Diosman mana yupachicug
¡ ¡
24੅Nircur Jesusga discïpuluncunatam cay niräriman: “Pi maysi jinaman lutanla pinsiag casta runacuna! ¿Imaycamarag
noga ningänuy caway munagga shongon munangan ruray cashag gamcunawan? ¿Imaycamarag gamcunata
munayanganpita amachacuchun. Jinaman ima-aygata cunchunan awantapäcushayqui? Mä chay walashta apapäcamuy cayman”.
u wanunan captinsi noganuy cawachun. 25੅Chaura pi maysi noga 18੅Chaura Jesusga lutan espiritutaga piñaparunmi.

raygo mana cunchuy munagga manam nogawan cawangachu. Chaynuypam gargorun espiritutaga. Chauraga chay walashga
Nätan pi maysi noga raygo wanunan captinsi cunchugmi ichaga chayürapitam shumag cuticarura.
nogawan cawanga imaycamas. 26੅Chauraga runaga ¿imatarag 19੅Chaypitam nogacunaga Jesuscagman ashuyur japalanta

jorgonman paylapa cay entëru pacha capuptinsi? u ¿imatarag cay nir tapurärï: “¿Imanirtag nogacuna chay Asyagpa lutan
Diosta gorunman jana pachachru paywan cananpag? 27੅Nätan noga espiritun gargoyta mana atipapäcurächu?”
jana pachapita shamusha runaga aywamushag Tayta Diosnuysi 20-21੅Nipäcuptïmi Jesusga cay niräriman: “Mana lapan

alisca munayniyogmi jinaman paypa angelnincunawanmi. shongoypa yupachicarcämarmi. Mayapäcamay shumag:


Chaychrümi ali ruragcuna alipag ricasha capäcunga, nätan lutan Nustäsapa murunuylas gamcunapa yupachicuyniquicuna
ruragcunam cunchuchisha capäcunga jucpacama. 28੅Shumag captinga, cay gotuta ‘Caypita ashuy wacman’ nipäcuptiqui,
mayapäcamay: Waquinniqui caychru cayagcuna manaran ashurunmanmi. Chaura gamcunapagga manam ima-ayga
wanupäcungaragchu noga jana pachapita shamusha runa ruraysi sasachu canman” niräriman.
mandanäpag aywamungäta tantiapäcungaycama” niräriman.
Wanunanpita Jesús yapay willapäcamangan
Jesús jucnuyman muyungan (Mr 9.30-32; Lc 9.43-45)
(Mr 9.2-13; Lc 9.28-36) 22੅Chaypitam Galilea ninganchru carcayaptï Jesusga cay

17
1੅Chaypita nä sogta junag pasashachrümi Jesusga nipäcaman: “Noga jana pachapita shamusha runaga jitayusha
Pedrota, Jacobota, Jacobopa wauguen Juanta cashag lutan runacunapa maquinmanmi. 23੅Jinarcurmi
pushacurcur aywachicun juc altu gotuman. 2੅Chaychrüshi chaycunaga wanuchipäcamanga, nätan wanungäpita quima
paycunapa naupanchru Jesusga muyurun jucnuyman. junagtaga cawacämushagmi”. Chay nipäcamaptin nogacunaga
Cäranshi muyurun intinuy alisca achicyagman. Nätan jacunshi aliscam laquicarärï.
muyurun alisca chipchipyag jancanuyman. 3੅Chaypitaga
chaylash ricacarärin Diospa willacugnin Moisés jinaman Elías Patenti cobragcunata Pedro pägangan
Jesuswan rimarcayar. 4੅Chaura Pedroga Jesustash cay nirun: 24੅Chaypitam nä Jesuswan Capernaum marcaman

“¡Munayniyog tayta, nogacunapagga may alichr caychru chraräriptïga, Diospa wayinpag patentita cobragcunaga
cacuyga! Munaptiquiga quima chuclata rurarärishag; jucta Pedrota tapurärin cay nir: “¿Yachrachishugniquicuna
gampag, jucta Moisespag, nätan jucta Eliaspag”. pägayanchu chay ishcay dracma ningan golgueta?”
5੅Pedro chay nir rimayaptilanshi achicyag pucutay 25੅Nipäcuptinmi Pedroga “Au” nirun.

chaparärin. Jinarcurshi pucutaypita Diosga rimaparun Jinarcurmi nä wayiman yaycuruptin Jesusga naupata
paycunata cay nir: “Jesusga cayan cuyashä Dios-mayïmi. rimarun cay nir: “Simón, ¿ima ninquitag gamga? ¿Pitatag cay
Payga aliscam cushicayächiman. Payta cäsucurcay”. pachachru patentita pägachin reycuna? ¿Castancunatachu u
6੅Chay nigta mayarärirga, chay quiman discïpulucunaga marca-mayincunatachu?”
gongorpacuyurshi lipucayärin pampaman urcuncuna 26੅Niptinmi Pedroga “Marca-mayincunatam” nirun. 27੅Chaura

tupangancama alisca manchacasha. 7੅Chaura Jesusga Jesusga cay ninmi: “¡Au! Reypa castancunaga manam
paycunacagman ashuyurshi tupayurun: “Sharcapäcuy. Ama päganchu. Nätan mana pisi piñäcunanpag jatun gochraman
manchacapäcuychu” nir. 8੅Chaura niptin rircärirga ricaparärin aywarcur anzuelawan pescacamuy. Jinarcurmi naupa
Jesuslatash, nätan manash nä canagchu chay ishcayga. charingay pescädupa shiminta ricanqui. Chaychrümi juc
9੅Nä chay gotupita cutirparcayämuptinshi Jesús cay nirun: golgueta tarinqui. Chaytam pägamunqui ishcayninchipita”
“Gotuchru ricapäcungaytaga amam pitas willapacurcanquichu nin.
noga jana pachapita shamusha runa wanungäpita
cawacämungäcama” nirun. Juc walashwan tincuchiypa Jesús yachrachingan
10੅Chaura chay quima discïpuluncunaga tapurärin cay nirshi: (Mr 9.33-37; Lc 9.46-48)

18
“¿Imanirtag Moisés isquirbinganpita yachrachigcunaga ‘Salvacug 1੅Chay niruptilanmi discïpuluncunaga Jesusman

cay pachaman shamunanpagga naupata shamunga Diospa ashuyur tapurärï cay nir: “¿Maygäcunatag mas
willacugnin Eliasran’ nipäcun?” munayniyog capäcushag Diospa munayninchru cawarga?”
11੅Nipäcuptinshi Jesusga cay nin: “Eliasga razonpa naupatam 2੅Nipäcuptïmi Jesusga juc walashta gayarcur

shamunga. Payga alimanmi ima-aygatas muyuchinga. 12੅Nätan chraupïcunaman shayarachin. 3੅Jinarcurmi cay nipäcaman:
cayta shumag mayapäcuy: Eliasga nämi shamusha. Pay “Mayapäcamay shumag: Cay walashnuyman mana
21 0$7(2੄18੄19

muyupacurga, jinaman paynuy mana capäcurga manam quima gotucapäcuptinsi, nogaga paycunapa chraupinchrümi
yaycapäcunquichu Diospa munayninchru cawayman. cayäshag”.
4੅Chauraga pi maysi Dios ninganta cay wamranuysi cushisha

cäsucugmi Diospa munayninchrüga mas munayniyog canga. Ishcay manutucusha runawan


5੅Nätan nogatanuy cay walashnuylas cayag runäcunata pi tincuchiypa Jesús yachrachingan
maysi chrasquigga, nogatam chrasquircayäman. 21੅Chaura Pedroga Jesuscagman ashuyurmi tapurun cay nir:
6੅Nätan cay walashnuysi cayag runäcuna yupachicayämagta “Munayniyog, ¿ayga cutitag lutanta nimag u lutanta ruramag
juclaylatas juchäcachigga, alim canman jatun molinu rumita Diosman yupachicug-mayïta perdonashag? ¿Ganchris
cuncanman watarcur jatun gochrachru jundunninman cutichu?”
jitarparäriptinsi”. 22੅Niptinmi Jesusga cay nirun: “Manam ganchris cutilachu,

antis maychica cutis perdonanquim”.


“Juchaman mana ishquipäcunaypag 23੅Nircurmi Diospa munayninchru cawayagcunapita
amachacurcay” ningan tincuchiypa cay niräriman: “Juc reymi servig runancunata
(Mr 9.42-48; Lc 17.1-2) cobrachracura. 24੅Jinarcurmi rey nä cobrachracuyta
7੅“
¡Ay, cay pachachru runacunapag iman mana cayanchu galayuyaptinga, chrarärichin juc runanta chrunca waranga
juchäcachicug! Chay juchäcuyga chaynuylam cayanga. Nätan talentu ningan golgue manutucushata.
runäta juchäcachig runaga alisca juyupa cunchuchisham 25੅Jinarcurmi chay servig runanpa mana golguen

canga. 8੅Chauraga maquiquisi u chraquiquisi juchäcachiyta cutichinanpag aypaptinga, chay reyga cay nirun: ‘Cananga
munashuptiquiga, cuchurcur caruman jitarignuy ima jucha ranticushay gamtam, warmiquitam, churiquicunatam,
ruray munayangaypitas amachacuy. Ishcaynin jinamanmi lapan ima-aygaytasi, mana golguë pampanman
maquintiquinuysi ishcaynin chraquintiquinuysi imaycamas ruracänanpag’.
mana upig ninaman jitayusha canaypitaga. Antis alim canman 26੅Niptinmi runaga reypa naupanman gongorpacuyur

juclay maquiyognuylas u juclay chraquiyognuylas Dioswan yaparcur yaparcur cay nira: ‘Tayta, shuyayälämaynar,
imaycamas cawag yaycuptiqui. 9੅Jinaman ñawiqui lapantam cutichishay golguequita’.
juchäcachiyta munashuptiquis, jorgorcur caruman jitarignuy 27੅Niptinmi reyga cuyaparur cachrarirun ‘Jina cachun chay

ima jucha ruray munayangaypitas amachacuy. Antis ishcaynin golgue cutichimänay’ nircur.
ñawintiqui nina wayiman jitayusha canaypitaga alim canman 28੅Nätan chaypita yargorcur aywayarmi, chay runaga

juclay ñawiyognuylas Dioswan imaycamas cawag tincurun juc servig-mayinwan. Chay servig-mayinmi
yaycuptiqui”. manutucusha canag pachrac junagchru gänana ‘denariu’
ningan golguelata. Paytam cuncanpita lapiyan cay niyar:
Ogracasha uyshawan tincuchiypa Jesús yachrachingan ‘Pasay-pacha golguëta cutichimay’.
(Lc 15.3-7; 17.3) 29੅Chaynuypa niptinmi chay manutucushaga naupanman
10-11੅“Chauraga cay walashnuysi cayag runäcunata juchaman gongorpacuyur cay nin: ‘Shuyayälämaynar, lapantam
ishquipäcuptin amam manacagpag ricapäcunquichu ni cutichilashayqui’.
juclaylatas. Paycunapa cuidagnin cayan angelcunam. Chay 30੅Niyaptinsi manam chay golgueyog runaga shuyayta

cuidagnincuna chaynuylam carcayan jana pachachru cayag munarachu. Chaypitam chay runaga aywachicun carcelman
Tayta Diospa naupanchru. chaychru golguenta cutichingancama wichrgaränanpag.
12੅Mä tantiachipäcushay uyshayog runawan: Juc runapa 31੅Chaynuy jinagta waquin servig-mayincuna ricarärirga

canman pachrac uyshan. Chay uyshacunapita jucta ograrur aliscam laquicarärin. Chauraga chay reyninmanmi aywarärin
¿imanantag? ¿Manachu waquinta jircacunachru dëjarcur chay lapan ricapäcunganta willapäcunanpag.
aywan chay ogracasha ashig? 13੅Mayapäcamay shumag: Nä 32੅Chaura willaräriptin reyga chay manutucushata

tarirurga, chay taringan uyshapitam masga cushicun manam perdonanganta gayarcachirmi cay nirun: ‘¡Alisca lutan
chay isgon chrunca isgonniyog uylurpushacunapitachu. runatag gamga cacunay! Nogaga “Tayta shuyayämay,
14੅Chaynuymi jana pachachru cayag Tayta Diosniquicuna cutichishaymi” nimaptiqui, antis “Jina cachun ama
mana munanchu cay walashnuysi cayag runäcunapita cutichimaychu” nirmi perdonarag. 33੅Gamtachu noga
maygalansi ogracänanta. cuyaparag, chaynuymi gamsi cuyapanquiman cara
15੅Chaymi Diosman yupachicug-mayiqui imatas lutanta servig-mayiquita’. 34੅Nircurmi chay reyga alisca piñasha runa
nirushuptiqui u rurarushuptiqui aywanqui paycagta. wanuchigcunapa maquinman jitayurun, chaychru
Jinarcurmi chaychru juchanta tantiachimunqui japalanta. manutucuyninta cutichingancama cunchuchipäcunanpag.
Juchäcunganta tantiacuruptinga chay 35੅Chaynuymi jana pachachru cayag Tayta Diosga

yupachicug-mayiquiwan, amistapäcuy, yapay ali rurapäcushunqui gamcunatas, lapan shongoypa Diosman


cawapäcunaypag. 16੅Nätan mana mayacushuptiquiga jucta u yupachicug-mayiquita mana perdonaptiquiga” nin.
ishcay runata pushacurcur cutiy, imanuy quëdapäcungaytas
chay ishcay u quima runacuna ricapäcushunaypag. 17੅Nätan Mana warminpita raquicänanpag Jesús yachrachingan
paycunatas mana mayacuptinga, Diosman yupachicug (Mr 10.1-12; Lc 16.18)

19
gotucagcunata willapacuy. Paycunatas mana mayacuptinga, 1੅Chaynuypa nircärimar Jesusga Galileapita aywacun
chay runa cachun mana Israel castapag ricasha, u patentita Judea ningantam nogacuna discïpuluncunawan.
cobragcunanuy ricasha cachun. Jinarcurmi Jordán mayu inti yargamunan lädu chimpanman
18੅Mayapäcamay shumag: Cay pachachru ‘Cayga alim’ chrarärï. 2੅Chaychrüsi achca achca runacunam gatirapäcura,
nipäcungayqui, jana pachachru cayagpitas ‘Alim cayan’ nätan lapan gueshyagcunatam cuticächira.
nisham canga. Nätan cay pachachru ‘Cayga manam alichu’ 3੅Chauraga ishcay quima fariseo nipäcungancunam

nipäcungaysi, jana pachachru cayagpitas ‘Manam alichu’ Jesusman ashuyarärin. Jinarcurmi “Alitachush u lutantachush
nishatan canga. nimänanchi” nir tapurärin: “¿Juc runa warminpita
19੅Caytas niyärishay: Cay pachachru gamcunapita ishcay raquicanmanchu imalapitasi icha manachu?” nir.
rimanacurcur imapitas Diosta manacurcaptiqui, jana 4੅Chay nipäcuptinmi Jesusga nin: “ Manachu leyisha
¿
pachachru cayag Tayta Diosga manacurcangaynuymi ruranga. capäcunqui Dios isquirbichinganta? ‘Galayunanchrüga runata
20੅Nätan noga niyangänuy manacurcänanpag maychrüsi ishcay Camag Diosga camara olgotawan warmitam’. 5੅Chaypitam cay
0$7(2੄19੄20 22

nira: ‘Chaymi olgoga yargonga taytanpa, mamanpa 23੅Chauraga nogacuna discïpuluncunatam Jesusga

maquinpita warminwan cawananpag. Nätan chay ishcaynin nipäcaman: “Mayapäcamay shumag: Diospa munayninman
juc runanuylam capäcunga’. 6੅Chauraga nä manam ishcay yaycuy alisca alisca sasam capogniyogcunapagga. 24੅Yapay
runachu capäcunga, antis juc runanuylam. Chaymi mana pi niyärishay: Aujapa rinrinpa juc ‘camellu’ ningan uywasi
runas Dios juclapangantaga mana raquingachu”. ushturunmanmi sasalataga, juc capogniyogmi ichaga alisca
7੅Niptinmi chay fariseocunaga tapurärin cay nir: “ Imanirtag sasatarag Diospa munayninman yaycun”.
¿
isquirbinganchru Moisesga ‘Pisi warminta wicapay munagga 25੅Niptin nogacunaga pasay mayacasha niragmi ricacarärï.

papelta rurarcapur wicapächun’ nira?” Jinarcurmi cay ninacarärï: “Chaynuy captinga ¿pirag
8੅Nipäcuptinmi Jesusga cay nirun: “Gamcuna casta rumi salvacunga?”
shongo capäcuptiquim Moisés isquirbinganchrüga niyan 26੅Chay nipäcuptïmi rircärircärimar cay nipäcaman:

warmiquicunata wicapapäcunaypag. Nätan galayunanchrüga “Runalaga manam salvacuyta atipanchu, Dioswanmi ichaga
manam chaynuychu Diosga nira. 9੅Nätan cayta niyärishay: Pisi ima ruraysi mana sasachüga”.
warmintaga wicapanman juc olgowan captinran sinuga 27੅Chaura Pedroga cay nirunmi: “Tayta, nogacunaga lapan

manam. Chaura warmin wicapag runa jucwan casaracurga imäcunatas dëjarcurmi purircayä gamwan. ¿Chaura imatatag
juchatam rurayan. Nätan gowan wicapasha warmiwan juc nogacuna chrasquipäcushag?”
olgo casaracursi juchatam ruran”. 28੅Niptinmi Jesusga “Mayapäcamay shumag” nipäcaman:
10੅Niptinmi discïpuluncunaga cay nirärï: “Chaynuy captinga “Dios lapan ima-aygatas mushogman muyuchinan junagmi
mas alichr canman mana casaracuysi”. noga jana pachapita shamusha runa mandanäpag cutimushag.
11੅Nipäcuptïmi Jesusga cay niräriman: “Chay nircayangayta Chay mandanäpag alisca shumag trönuman tayurmi
manam lapan runachu chrasquicurcanga, antis japalan gamcunata nipäcushay chrunca ishcayniyog trönuman
cananpag camashacunalam. 12੅Waquin runacunaga mana tacuyur chay chrunca ishcayniyog Israel castaycunata
casarapäcunchu mana casaränanpag camasha capäcurmi. mandapäcunaypag. 29੅Nätan pisi noga raygo wayinta u
Nätan waquinga mana casarapäcunchu mana casaränanpag wauguencunata u panincunata u taytanta u mamanta u
runacuna caparäriptinmi. Nätan waquinga japalan cacurcan warminta u wamrancunata u chracrancunatas lapanta dëjagga
Dioslapag cawapäcunan raygom. Cay niyangäcunata pisi chrasquinga pachrac cuti mastam imatas, jinamanmi cawanga
chrasquicuchun. Chaura pisi ‘Chaynuy cawaytam munä’ nigga Dioswan imaycamas. 30੅Nätan achcam alisca alinninpag canan
chaynuy cawachun” nipäcaman. ricashacuna capäcunga manacagpag ricasha. Nätan canan
manacagpag achca ricashacunam capäcunaga mas
Jesusman wamracunata apapäcungan guepamanga alinninpag ricasha”.
(Mr 10.13-16; Lc 18.15-17)
13੅Chauraga Chracrayog runawan tincuchiypa Jesús yachrachingan
wamracunatam pusharärimun umancunaman

20
maquinta chrurayur Tayta Diosta Jesús manacapunanpag. 1੅Chaura Diospa munayninchru cawayagcunapitam
Jinarcurmi nogacuna discïpuluncunaga wamra apamug tincuchiypa cay niräriman: “Juc chracrayog runam pacha
runacunataga piñaparärï. wararcushala yargorun mincay ashig üvas wiñag chracranchru
14੅Chaura Jesusga cay nipäcamanmi: “ Jina wamracunaga uryachinanpag. 2੅Chaypitam chay mincaycunawanga ‘Juc
¡
aywacarcämuchun nogaman! Ama piñapapäcuychu. Cay junagchru gänanan golguetam pägashay’ nir rimarcur,
wamracunanuysi cagcunam nä Diospa munayninchrüga chracranman uryag cachrarun. 3੅Chaypitam yapay yargorun goya
cawarcayan”. 15੅Chay nircurmi Jesusga lapan wamracunapa jamaypag juc üra faltagchru. Jinarcurmi ricapurun pläzachru
umanman maquinta chrurayur Tayta Diosta manacurun ishcay quima runacuna mana imatas rurarcayagta. 4੅Jinarcurmi
paycunapa janan. Jinarcurmi Jesusga chaypita aywacun paycunataga cay nirun: ‘Gamcunas uryag aywapäcuy chracräman,
nogacunawan. juc junagchru gänanatam pägapäcushay’. Niptinga uryagmi
aywacurcan. 5੅Chaypitaga yapaytan chraupi junagnuysi, jinaman
Jesuswan juc capogniyog mözu rimangan chay chraupi junagpita quima üra pasashachrüsi yargorun mincay
(Mr 10.17-31; Lc 18.18-30) ashig, paycunatas ‘Uryangaypita juc junag gänanatam pägashay’
16੅Chaypitam juc mözu Jesusman chraramur cay nin: nircurmi cachrarun. 6੅Chaypitas yapaytan nä jamacurcänanpag juc
“Yachrachig, alisca alim gamga canqui. ¿Imatatag alicunata üra faltayagchru yargorsi tariruntag mana imas rurayag
ruräman Dioswan imaycamas cawanäpag?” runacunata. Jinarcurmi paycunataga cay nirun: ‘¿Imanirtag
17੅Niptinmi Jesusga nirun: “ Imanirtag tapucayämanqui gamcunaga caychru carcayanqui ganyas mana imatas ruralar?’
¿
chay ali ruraypita? Aliga cayan juclaylam. Chay aliga 7੅Niptinga cay nirärinmi: ‘Manam pisi mincacarcämarachu

Dioslam. Nätan Dioswan imaycamas cawayta munarga, pay uryapäcunäpag’. Nipäcuptinga ‘Gamcunas aywapäcuy chracräta
mandangancunata cäsucuy”. uryapäcunaypag’ nirunmi.
18੅Niptinmi mözuga tapurun: “ Maygancunatatag 8੅Chaura nä pacha chacayaptinmi chay chracrayog runaga
¿
cäsucushag?” ima-aygancunas ricag runanta cay nirun: ‘Gayay chay uryag
Niptinmi Jesusga nin: ´੅¶5XQD-mayiquita amam runacunata, jinaman lapanta pägachraruy juc junagchru gänanata,
wanuchinquichu’ ninganta, ‘Warmiyog gowayog cayar amam guepa chrämugcunapita galayur’ nirun. 9੅Chaura chay juc ürala
jucwan canquichu’ ninganta, ‘Amam suwacunquichu’ uryagcunam chrarärimun, jinarcurmi lapan chrasquirärin juc
ninganta, ‘Amam manacagta pipitas rimanquichu’ ninganta, junagchru gänana golguetacama. 10੅Chaura goyalapita
19੅‘Taytayta, mamayta alipa ricay’ ninganta, jinaman uryagcunaga chayta ricarärirga pinsiarärin ‘Nogaga mastachr
‘Runa-mayiquita cuyanqui quiquiquitanuymi’ ninganta”. chrasquishag’ nirmi. 11੅Nätan paycunas juc junagchru
20੅Chaynuy niptin mözuga cay nirunmi: “Wamra cangäpitam gänanalatacama chrasquirärirga, chay chracrayog runapagmi
lapan ningaytaga cäsucü. ¿Imatatag masta ruräman?” 21੅Chaura lutan rimayta galacayärin. 12੅Jinarcurmi cay nirärin: ‘Guepata
Jesusga cay nirunmi: “Alisca alinnin cayta munarga ayway lapan chrämugcunaga juc üralam uryarärin. ¿Imanirtag paycunata
ima-aygaysi ranticug, jinarcur golgueta mana imaynagcunata pägarunqui nogacunatanuy? ¡Nogacunaga ganyastag ushacasha
aypuramuy. Chaynuy rurarurga jana pachachru canqui alinninpag uryarärï alisca usyachru!’ nirärin. 13੅Nipäcuptinmi chracrayogga
ricasham. Chaypita cutimuy, jinaman nogawan uryashun”. jucta cay nirun: ‘Taytala, nogaga rimanganchinuymi goyag
22੅Chaynuy niptinga chay mözu aywacun alisca laquisham uryangaypita. ¿Manachu rimaranchi juc junagchru gänana
alisca capogniyog car. golgueta päganagpag? 14੅Chaura aywacuy nä gampacagta
23 0$7(2੄20੄21

chrasquirayarga. Gamcunatanuy pägayta munarmi, guepa 32੅Nipäcuptin Jesusga shayuyurmi ñaushacunata gayayur

chrämugcunatas pägarü chaynuyta. 15੅Golguewanga nogaga imatas tapurun: “¿Imatatag munarcayanqui?”


ruracümanmi, u ¿chriquicayämanqui cuyapäcug runa captïchu?’ 33੅Niptin ñaushacunaga “Munayniyog tayta, ricapuytam
16੅Chay nircayangagnuymi canan naupachru carcayagcuna guepata munarcayä” nirärin.
atendisha capäcunga. Nätan canan guepachru carcayagcunam 34੅Chaura Jesusga cuyaparunmi. Jinarcurmi yatayurun

naupata atendisha capäcunga” nin. ñawincunata. Chauraga chayüram ishcaynincunas ricapuyta


galayarärin. Nätan chaypitaga Jesustam gatirapäcura.
Wanunanpita Jesús yapay willacungan
(Mr 10.32-34; Lc 18.31-34) Jesús rey canganta reguechicungan
17੅Chaypitam (Mr 11.1-11; Lc 19.28-40; Jn 12.12-19)
Jesusga Jerusalenta jegarcayaptï nogacuna

21
discïpuluncunalata jucläman pushayärimar cay niräriman: 1੅Chaypitam Jerusalenman nachrgarcayarga, chrarärï
18੅“Jerusalentam canan aywayanchi. Chaychrümi noga jana Olivos gotucagchru Betfagé marcaman. Chaypitam
pachapita shamusha runata sacerdöticuna mandagcunapa Jesusga cachrarun ishcay discïpulu-mayicunata 2੅cay nir:
jinaman Moisés isquirbinganpita yachrachigcunapa “Aywapäcuy wac chimpa tacsa marcalata. Chayman
maquinman jitayusha cashag. Jinarcurmi chay runacunaga chrarärirmi taripäcunqui juc chrina ashnu watarayagta.
‘Wanuchisha cachun’ nipäcamanga. 19੅Jinamanmi juc casta Chayga cayan wawantinmi. Chayta pasquircur
runacunapa maquinmansi jitayusha cashag aywachipäcamuy. 3੅Chaychru pisi imalatas nipäcushuptiquiga
ashlipäcamänanpag, astipäcamänanpag, cruzchru cay nipäcunquim: ‘Munayniyog Jesusmi aywachimuy
wanuchipäcamänanpag. Nätan quima junagtaga nircayäman. Mas jaucascalam cutichilämunga’ nipäcunquim”.
cawacächimusham cashag”. 4੅Chaynuy rurara Diospa unay willacugnin isquirbinganchru

cay nisha ruracänanpagmi.


Mandag cayta munagga servigniquicunarag cachun 5 Chaychrüga cay niyanmi:
(Mr 10.35-45) “Willapäcamuy Jerusalenchru yachragcunata cay nir:
20੅Chauraga Zebedeopa warminmi ishcay wawantin ¡Jay! manshu reyniquim nä aywayämun, püllu ashnulan
ashuyurun Jesusman. Jinarcurmi warmiga Jesuspa logasha.
naupanman gongorpacuyun manacunanpag. Aywayämun maticuna chrina ashnupa wawan logasham”
21੅Chaytam Jesusga cay nir tapurun: “ Imatatag niyanmi.
¿
munayanqui?” 6੅Chaura chay discïpuluncuna aywarga rurapäcamura Jesús

Niptinmi warmiga nirun: “Rey canaypag yaycurunnar nilay ningannuylam. 7੅Chauraga chrarärichimun ashnutaga
ishcaynin wawäcunata jucnin derëchaychru, jucnin wawantintam. Jinarcurmi catäcunata suwadïrurärï
ichogniquichru tayapäcunanpag”. ashnucunaman. Jinarcurmi Jesusga logacurun püllu
22੅Niptinmi Jesusga nirun: “Gamcunaga manam ashnuman. 8੅Chaypitam chaychru achca runacuna cayagga
musyapäcunquichu imata manacarcayämangaytas. ¿Gamcuna catancunata camiñuman mashtapäcura. Nätan waquincunam
awantapäcunquimanchur noga cunchunätanuy cunchuyta, monticunapa rämanta muturcur mashtapäcura aywayangan
jinaman noga wanungänuy wanuyta?” camiñuman. 9੅Chaura Jesuspa naupanta aywagcunawan
Niptinga “Au, awantapäcushagmi” nirärin. guepanta aywag runacunam gaparayta galacayärin cay nir:
23੅Chaura Jesusga nirunmi: “Au, gamcunasi noga “¡Canangar salvayärimay Rey Davidpa castan!
cunchunätanuy cunchupäcunquim. Jinaman noga Alisca ali nisha cachun Munayniyog Diosninchi
wanunänuysi wanupäcunquim. Nätan derëchächru jinaman cachramungan.
ichognïchru tayapäcunanpag niyga manam nogapa Cananga salvamäshun jana pachachru cayag
munaynïchrüchu. Tayta Diosmi chaytaga nä camarirayan, cachramunganmi” nir.
jinaman paymi musyayan pïcuna tayachiytas”. 10੅Nä Jerusalén marcaman yaycaräriptïga lapan runacunam
24੅Chaynuy manacurcanganta mayarärirga chruncacag sucsutänacarärin “¿Pitag chay runaga?” nir.
discïpulucunaga piñäcarärïmi chay ishcay wauguecunapag. 11੅Nipäcuptinmi waquin runacunaga cay nipäcura: “Payga
25੅Chaura lapäta gayarcärimarmi Jesusga cay niräriman: Diospa willacugnin Jesusmi, Galilea ninganchru Nazaret
“Gamcuna musyarcayanquim nacioncunachru alisca olgosha marcapitam shamunga ninganmi” nipäcura.
mandapäcugta, jinaman chay mandagcuna alisca munayniyog car
manchachiypa munanganta imatas rurachipäcugta. 26੅Nätan Diospa wayinman yaycurcur Jesús gargachracungan
gamcunachrüga manam chaynuychu canga. Gamcunachru (Mr 11.15-19; Lc 19.45-48; Jn 2.13-22)
munayniyog cayta munagcagga waquinniquicunataran 12੅Chaura Jesuswanga yaycarärï Diospa wayin puncumanmi.

servipäcunqui. 27੅Jinaman maygaysi mandag cayta munagga Jinarcurmi payga washaman gargochracurun lapan chaychru
gamcunataran juc rantisha runanuysi atendipäcushunqui. 28੅Noga ranticugcunatawan rantigcunatas. Chaypitam guellay
jana pachapita shamusha runasi manam shamusha cä servisha trucagcunapa mësancunata ticpay usharun, chay palömacuna
canäpagchu, antis servigmi. Chaynuypa achca runacuna salvasha ranticugcunapa tayucurcänantawan. 13੅Jinarcurmi cay nirun:
cananpag wanunäpagmi” niräriman. “Dios isquirbichinganchrüga cay ninmi: ‘Wayïga Diospa
wayin’ nisham canga. ¡Nätan gamcunaga suwacunapa
Ishcay ñaushacunata Jesús cuticächingan
machrayninmanmi muyurärichinqui!” ninmi.
(Mr 10.46-52; Lc 18.35-43) 14੅Jinarcurmi Diospa wayinchru Jesús cayaptin
29੅Chaypitam nä Jericó marcapita Jesuswan yargorcayaptïga, ñaushacunawan ratacuna ashuyarärin payman. Payga nätan
alisca chranin runacuna gatirayta galacayäriman. 30੅Chaura lapantam cuticarachin. 15੅Jesús chaynuy ruragta ricarärirmi,
aywarcayangä camiñucagchrümi ishcay ñaushacuna chaychru wamracunaga gaparayta galacayärin “¡Cananga
tayarcayänag. Jinarcurmi nä Jesús pasayagta musyarärirga salvamäshun Rey Davidpa castanmi!” nir.
gayachracarärin cay nir: “¡Munayniyog tayta, Rey Davidpa Chay nigta mayarärirmi sacerdöticunapa
castan, cuyapayärilämaynar!” nir. mandagnincunawan Moisés isquirbinganpita
31੅Nipäcuptinmi runacunaga “ Upäla capäcuy!” nirärin. Nätan yachrachigcunaga alisca piñäcarärin. 16੅Chauraga Jesustam
¡
nircayaptinsi paycunaga masmi gayaräcurcan cay nir: tapurärin cay nir: “¿Mayayanquichu cay wamracuna
“¡Munayniyog tayta, Rey Davidpa castan, cuyapayärilämaynar!” nircayanganta?”
0$7(2੄21੄22 24

Nipäcuptinmi Jesusga nirun: “Au, mayayämi. ¿Gamcunaga ichaga ‘Payga Diospitam shamun’ nir wanacarärira jinaman
manachu leyipäcuray Dios isquirbichinganchru cay nishata? chrasquicarärira. Gamcunaga chayta ricarcayarsi manam
Chaychrüga cay ninmi: juchäcuypita wanacurcaraychu, ni manatan Diospitam
‘Acapa wamracunatawan chuchuyagcunatam shamun nirsi chrasquicurcaraychu.
FDPDULVKDFDQTXLDODZDSlFXVKXQD\SDJ·੅µ. 33੅Mayapäcamay caytas: Juc runam cara jatun chracrayog.
17੅Nircurmi yargorun runacunapita. Jinarcurmi aywacurcarä Chaypitam chay runaga üvasta tarpurun. Jinarcurmi chay
Betaniata chay Jerusalenpita yargorga. Chaychrümi chracranta guenchrarun. Chaypitam rurarun üvas
gorpachacurcarä. gamchicunantawan juc altu törrita chracranta täpananpag.
Jinarcurmi üvasninta alpartir ishcay quima runacunata
Jesús piñaparuptin hïgos monti chaquingan gochracurcur aywacura caru marcata.
(Mr 11.12-14, 20-26) 34੅Chaypitam chracrayogga nä üvas cosëcha wichanga cachrarun
18੅Chaypitam warantin goyaga nä Jerusalenman cutircayaptï, ishcay quima rantisha runancunata paypacagta chay alpartir
Jesusta micanarun. 19੅Jinarcurmi camiñu lädunchru hïgos montita ruragcunapita chrasquipäcamunanpag. 35੅Chaura nä chraräriptinga
ricapururga ashuyurun mishquin palag. Jinarcurmi chay chay alpartir ruragcunaga, chay chracrayogpa rantisha
montipaga mana mishquin canagchu, antis yüralanmi cayänag. runancunata charircurmi juctaga astirärin, juctam wanurärichin,
Chaura Jesusga chay montita cay nirunmi: “Cananpitaga manam nätan waquintam rumiwan chapirärin. 36੅Chaura chracrayogga
pasay wayunquichu”. Niruptinga chayüram montiga chaquirun. waquin rantisha runancunatam yapay cachrarun naupa
20੅Chayta ricarärir discïpuluncunaga mayacasha niragmi cachranganpita mas achcata. Nätan alpartir ruragcunaga
ricacarärï. Chauraga Jesustam tapurärï: “¿Imanirtag cay monti naupacagta rurapäcungannuymi lapanta rurarärin.
pasay-pacha chaquirun?” 37੅Chaura ushanantaga cachrarun churintam ‘Churïtaga
21੅Nipäcuptïmi cay nipäcaman: “Shumag mayapäcamay: manchacurcangam’ nir pinsiar. 38੅Chauraga chracrayogpa churinta
Dios rurangan nir razonpa yupachicurcaptiquiga, manam cay ricaparärirga, chay alpartir ruragcunaga rimanacarärin cay nirmi:
montiwan rurangänuylatachu rurapäcunqui. Antis ‘Cay jircata ‘Chracrayog wanuptin wac churinmi ima-ayganwansi quëdanga.
caypita ashuy, jinaman gochraman jegayuy nipäcuptiquis’ Antis wanurachishun cay chracra noganchipag cacunanpag’ nirmi.
nipäcungaynuymi ruracanga. 22੅Nätan Diosman razonpa 39੅Chaura chracrayogpa churintaga charircur jorgarärin chracrapita

yupachicur manacurcaptiquiga, lapan manacurcangaymi jucläman. Chaypitam chaychru wanurärichin”.


ruracasha canga”. 40੅Chay nircurga Jesús tapurun cay nirmi: “Canan gamcuna

mä nipäcamay chracrayog runa shamur ¿imatarag ruranga


Mandagcuna Jesusta tapupäcungan chay alpartir rurag runacunata?”
(Mr 11.27-33; Lc 20.1-8) 41੅Chaura runacunaga cay nirärinmi: “Mana cuyapälarchri
23੅Chaypitam Diospa wayin puncuman yaycurur Jesús wanuchinga chay lutan runacunata. Jinarcurchri chay
yachrayächiptin, payman ashuyarärin sacerdöticunapa chracranta gorunga juc runacunata paypacagta cosëcha
mandagnincunawan chay marcachru alinninpag ricasha wichan gopäcunanpag”.
chacha olgocuna cay nir: “¿Imanirmi caycunata rurayanqui? 42੅Nipäcuptinmi Jesusga nirun: “ Gamcuna manachu
¿
¿Pitag nirushunqui caycunata ruranaypag?” leyipäcuray Dios isquirbichingancunata? Chaychrüga cay niyanmi:
24੅Nipäcuptinmi Jesusga nirun: “Gamcunatasi juclaylata ‘Wayi pergag runacuna “Manam alichu cay juc rumiga”
tapuyärishay. Tapucuynïta nipäcamaptiquiga nogas nipäcushaymi nir jitaripäcunganmi
pi nimaptin rurayangätas. 25੅Chauraga ¿pitag Juanta cachramura cananga cayan wayipa cimintu esquinanman
runacunata bautizänanpag? ¿Dioschu u runacunachu?” chruranapag, chay alisca alinnin ruminuy.
1LSWLQJDTXLTXLQFDPDPJDODFD\lULQFD\QLQDFX\WD´੅¶'LRVSLWD· Caynuy alitaga Dioslam ruran.
nishaga, ‘¿Imanirtag chauraga mana cäsucurcaraychu?’ Jinaman caycuna ricayga alisca cushicuymi cayan
nimäshunmi. 26੅Nätan ‘Runacunam cachramusha’ nirushaga, noganchipag’ niyanmi.
runacunaga wanurachimäshunmi. Paytaga lapan runacunas 43੅Chaura cayta mayapäcamay: Chauraga gamcunaga nä

ricarcayan Diospa willacugninpagmi” ninacurcara. manam capäcunqui Diospita yachrachigchu. Cananga Dios
27੅Chaura Jesustaga cay nirärinmi: “Manam musyapäcüchu”. munanganta yachrachipäcunga juc casta runacunam.
Niräriptinga Jesuspis cay nirunmi: “Nogasi manam Paycunaga Dios munangaynuymi cawapäcunga. 44੅[Nätan
nipäcugchu pi nimaptin rurayangätas”. chay alinnin rumiman pisi ishquigga canga pedäzu rurasham.
Nätan chay rumi pipa janamansi ishquirga pichruchingam.]”
Ishcay wauguewan tincuchiypa Jesús yachrachingan 45੅Chaynuy tincuchiypa Jesús yachrachinganta mayarärirga
(Mr 12.1-12; Lc 20.9-19) sacerdöticunapa mandagnincunawan fariseocunaga shumagmi
28੅Nircurmi Jesusga cay nin: “Juc runam cara ishcay tantiarärin paycunapita rimayanganta. 46੅Chaura chay
churiyog. Chauraga mayorcagtam nirun: ‘Hiju, canan runacunaga Jesús chariruytam munapäcura, nätan mana
aywarulaynar uryag üvas chracräta’. 29੅Niptinmi churinga charipäcurachüga runacunata manchacurmi, runacunaga
‘Manam aywashagchu’ nirun. Chaypita nä nisha jananchrümi “Jesusta ricapäcura Diospa willacugninpagmi” nir.
mas unaylantaga pinsiapacurcur aywacun uryag. 30੅Chaypitam
Casamintuman gayachishacunawan
runaga jucag churinman ashuyur cay nin: ‘Hiju, canan ayway
tincuchiypa Jesús yachrachingan
uryag üvas chracräta’. Niptinmi churinga ‘Äri tayta,
(Lc 14.15-24)
aywashagmi’ nircur mana aywashachu. 31੅Chauraga

22
tapuyärishay: ¿Maygantag taytan mandangannuy rurara?” 1੅Nircursi Jesusga yapaytan Diospa munayninchru

Niptinga “Naupacagmi” nirärinmi. cawayagcunapita tincuchiypa cay niratag: 2੅“Juc reypa


Chaura Jesusga cay nirunmi: “Mayapäcamay shumag: Chay olgo churinmi casaränan cara. 3੅Jinarcurmi reyga, rantisha
naupacagnuymi yaycurcayan Diospa munayninchru runancunata cachrarun, casaracuy ɹestaman ‘Shamunquim’
cawapäcunanpag patenti cobrag lutan runacunawan ningan runacunata gayapäcamunanpag. Nätan chay
chuchumïcacuna. 32੅Naupata Bautizag Juan shamura ali runacunaga manam munapäcushachu aywapäcamuyta.
cawapäcunaypag yachrachipäcushugniquim, nätan 4੅Chaypitaga yapaytan waquin rantisha runancunata

gamcunaga ‘Manam Diospitachu shamun payga’ nipäcuraymi. cachraruntag chay gayachishacunaman cay nichig: ‘Nämi
Nätan patenti cobrag lutan runacunawan chuchumïcacunam micuy camarishala cayan. Nämi wirayasha törücunas
25 0$7(2੄22੄23

wäcäcunas pishtashala cayan. Nämi lapansi camarishala wanuruptinga, viüdawan shulca wauguenmi casaranga.
cayan. Jucla casamintuman aywapäcalämuy’. Chaypa churin, difuntu wauguenpa jutinta apananpag’ ninmi.
5੅Niyächiptinsi chay gayachishacunaga manam 25੅Chaura nogacuna yachrarcayangäcagchrümi cara ganchris

cäsupäcamushachu, antis jucmi aywacun chracranta, jucmi wauguecuna. Jinarcurmi mayorcag casararun. Chaypitam
aywacun ranticug. 6੅Nätan waquin gayachisha runacunaga chay manarag churin captilan wanurun. Chaura viüdanwanmi
reypa rantisha runancunatam magarärin wanuchipäcungancama. shulca wauguenga casararun. 26੅Jinarcurmi paysi wanurun,
7੅Chaura reyga alisca piñasham cachrarun soldäduncunata chay jinaman chaynuylam mas guepacag wauguencunawansi
wanuchig runacunata wanuchipäcamunanpag, jinaman pasarun. Chaynuypam ganchrisnintin wanurärin mana
wayincunatas rupachipäcamunanpag. churiynagla. 27੅Jina guepantaga warmis wanuruntan. 28੅Chaura
8੅Chaypitam rantisha runancunata nirun: ‘Lapansi nä chay warmi ganchrisnintinwan casararayaptinga,
camarishalam cayan churï casaränanpag. Nätan “Shamunqui” ¿mayganparag warmin canga, wanushacuna cawacämunan
ningä runacunaga manam cäsucug runacunachu capäcusha. junagga?”
9੅Cananga aywapäcuy camiñucuna tincugcunaman chaychru 29੅Nipäcuptinmi Jesusga nirun: “Lutantam rimarcayanqui.

lapan purigcunata gayapäcamuy churï casaracuychru Gamcunaga Dios isquirbichinganta manam tantiapäcunquichu.
capäcunanpag’. Manatan tantiapäcunquichu Dios munayniyog cangantas. 30੅Nä
10੅Niptin rantisha runancunaga, camiñucunaman wanushacuna cawacaramuptinga manam nä warmisi ni olgosi
yargarärirga lapan tincungantam ɹestaman pusharärimunag, casarapäcungachu, antis capäcunga jana pachachru
ali runacunatas, lutan runacunatas. Chaynuypam wayiman angelcunanuymi. 31੅Chay wanushacuna cawacämunanpita
juntarärichin. ¿manachu gamcunaga leyisha capäcunqui? Diosga
11੅Chaura chay reyga yaycurun ɹesta cayag wayimanmi. wanushacuna cawacämunanpita caynuymi nin: 32੅‘Nogaga
Chaychrümi juc runata ricapurun casaray ɹestachru jatiräna cayä unay Abrahampa, Isaacpa, Jacobpa Diosninmi’.
jacu, mana jacucushata. 12੅Chaura chay runatam tapurun cay Paycunaga wanusha cayarsi cawarcayanmi, niram. Chaura
nir: ‘Gamga ¿imanuypatag cayman yaycaramuray mana ɹesta Diosga manam wanushacunapa Diosninchu, antis
jacusha cayarga?’ Niptin runapaga manam ima ninansi cawayagcunapa Diosninmi”.
yachracarachu. 13੅Chaura reyga chay rantisha runancunatam 33੅Chaynuy nigta mayarärir, runacunaga mayacasham

cay nirun: ‘Cayta chraquinta maquinta uchcurcärir quëdarärin, Jesús chaynuy yachrachiptin.
jitayupäcamuy washa yanauyagman. Chaychrümi chay
runaga alisca waganga, jinaman quiruntas gapapayla Lutan rimachiyta munar Jesusta yapay tapupäcungan
wagarichinga ¿Imanarärag?’ nirun. 14੅Chaynuymi carcayan (Mr 12.28-34)
Dioswan cawapäcunanpag achcam gayachishacuna. Nätan 34੅Chaura chay saduceocuna upälächinganta musyarärirmi,

acrashacunaga carcayan walcalam” nirun. fariseocunaga gotucarärin. Jinarcurmi paycunapita jucga


alisca yachrara Moisés isquirbinganpita. 35੅Paymi Jesusta
Lutanta rimachipäcunanpag Jesusta tapupäcungan juchäcachiyta munar tapurun cay nir: 36੅“Yachrachig, Dios
(Mr 12.13-17; Lc 20.20-26) lapan mandamanganchicunapita, ¿maygantatag mas
15੅Chaura chay fariseo ningancunaga aywacurcanmi. cäsucuchwan, Moisés isquirbinganchru cayagta?”
Jinarcurmi gotucarcur rimanacarärinag imanuypas Jesusta 37੅Niptinmi Jesusga nirun: ´੅¶0XQD\QL\RJ'LRVWDFX\D\ODSDQ

lutanta rimarcärichir, “Wactam u caytam rimarun” nir shongoypa. Chaynuy cuyarga alila ruraytam munanquis, jinaman
juchachapäcunanpag. paylamanmi yarparanquis’ nirunmi. 38੅Chaymi cayan lapanpitas
16੅Chay rimanacarcärirmi cachrarärin paycunapa mas naupata cäsucunapag. 39੅Nätan guepancagsi cayan chaynuy
discïpuluncunatawan Herodespa runancunata Jesusta cay niragmi: ‘Runa-mayiquita cuyay quiquiquita cuyacungaynuy’
nipäcunanpag: “Yachrachig, nogacuna musyarcayämi ninmi. 40੅Chay ishcayninta cäsucurga rurayanqui lapantam, Moisés
razoncag rimag cangayta. Gamga runacunata mana isquirbingantas, jinaman Diospa willacugnincuna isquirbingantas”.
mancharilarmi, razonpacagta yachrayächinqui Dios
ningannuy runacuna cawapäcunanpag. 17੅Mä nipäcamay Diospa acrashanpita Jesús fariseocunata tapungan
tantiayniquipita, ¿alichu cayan icha manachu, Romachru (Mr 12.35-37; Lc 20.41-44)
munayniyog Cesarta patenti pägay?” 41੅Nircurga chaychru goturarcayag fariseocunatam Jesusga
18੅Niräriptinmi Jesusga lutanpag tapupäcunganta tantiarurga tapurun: 42੅“Gamcunaga ¿ima nipäcunquitag salvacugpita?
cay nirun: “¡Alitucugcuna! ¿Imanirtag lutan rimachiyta ¿Pipa castanpitatag payga shamunan cara?”
munarcayämanqui? 19੅Mä ricachipäcamay patenti pägana Niptinga “Rey Davidpa castanpitam” nirärinmi.
golgueta”. 43੅Chay nipäcuptin Jesusga cay nirunmi: “Chaura Rey Davidga

Niptinga ricarärichin denariu ningan juc golguetam. ¿imanirtag Santu Espíritu rimachiptin gayara ‘Munayniyognï’ nir,
20੅Chaura Jesusga cay ninmi: “Cay golguechru pipa cärantag castalan cayaptinga? Rey Davidga cay niram:
¿
cayan? jinaman ¿pipa jutintag isquirbirayan?” 44 ‘Munayniyog Diosnïmi nirun munayniyog salvamagnïta:

Niptinga “Romachru munayniyog Cesarpam” nirärinmi. “Cay derëcha lädüman tayucuy


21੅Chaura Jesusga cay ninmi: “Cesarpa cagtaga Cesarta chregnishugniquicunata naupayman chruramungäcama”
gopäcuy. Nätan Diospa cagtaga Diosta gopäcuy”. 22੅Jesús niram’.
ninganta mayarärirga mayacasha niragmi ricacarärin. 45੅Chaura Rey Davidsi ‘Munayniyognï’ niyaptinga, nätan

Chauraga dëjarcurmi aywacurcan. ¿Salvacugga canman paypa castanchur?”


46੅Niptinga manam pisi ima niytas atiparachu. Nätan chay
Saduceocuna Jesusta lutanta junagpita-pacham lapansi manchacurcara Jesús tapupayta.
rimachipäcunanpag tapupäcungan
(Mr 12.18-27; Lc 20.27-40) Moisés isquirbinganpita yachrachigcunatawan
23੅Chay junaglam saduceo ningancunas chrarärimun Jesusta fariseocunata imanuy capäcungantas Jesús ningan
tapupäcunanpag. Paycunaga “Manam wanushapita (Mr 12.38-40; Lc 11.37-54; 13.34-35; 20.45-47)

23
cawacämuy canchu” nipäcunmi. Chauraga tapurärin cay 1੅Chaura chaychru goturarcayag runacunatawan

nirmi: 24੅“Yachrachig, Moisés isquirbingancunachru cay ninmi: discïpuluncunatam Jesusga cay niräriman: 2੅“Moisés
‘Juc casarasha olgo, warminchru mana churin captilan isquirbinganpita yachrachigcunawan fariseocunaga carcayan
0$7(2੄23 26

yachrachipäcushunaypagmi Moisesnuysi. 3੅Chauraga Moisés örucunata janchrarcur juracugmi ichaga lutanta rurayan’ nir.
isquirbingannuyla yachrachipäcushuptiquiga cäsucurcay 17੅
¡Gamcuna carcayanqui gotaracamam, jinaman
jinaman rurapäcuy lapanta. Paycunanuy icha ama ñaushanuymi! ¿Gamcunapitaga öruchu u Diospa wayinchu
cawapäcuychüga. Paycunaga manam mas välig? Antis öruga ‘Cayga Diospag nisha carmi’, jinaman
yachrachipäcungannuychu cawapäcun. 4੅Paycunaga Diospa wayinchru carmi välin. 18੅Gamcuna
runacunapa mandashalantam Diospa mandashantanuy yachrarcayächinquim caynuypas: Pisi ‘Rurashagmi’ nir altarta
rurarcayächin mana pisi rurayta atipayaptin. Chay janchrarcur juracugga mana rurarsi manam lutantachu
mandashacuna cayan juc lasag guepi sasa aywachinanuymi. rurarun. Nätan pisi ‘Rurashagmi’ nir, ‘Altarchru ofrendata
Nätan quiquincunaga manam maygalantas rurayta janchrarcur juracugmi ichaga juchäcun’ nirsi.
almitipäcunchu. 19੅ Gamcuna carcayanqui ñaushanuymi mana tantiagcama
¡
5੅Antis ima-aygatas paycunaga rurapäcun runacunapita runa! ¿Gamcunapitaga altarchu u altarman ‘Diospag’ nir
alipag ricasha capäcunalanpagmi. Chaypitas Diospa chrurashachu mas välig? Antis imasi väliyanga altarchru
mandashancuna apacurcänan ichic cäjalatas mas jatunta carmi. 20੅Chaura pisi altarta janchrarcur juracugga
ruracarcärirmi chruracurcan urcuncunamansi janchrarcuyan lapan chrurarayagnintawanmi. 21੅Nätan pisi
ricrancunamansi jinaman jacuncunapa burlasnincunatas mas ‘Rimangannuy razonpam rurashag’ nir Diospa wayinta
uracamam chruracurcan. 6੅Paycunaga munapäcun ima janchrarcur juracugga manam Diospa wayilantachu
micapäcuycunachrüsi alinnin tayucunachru tayuytaran, nätan janchrarcun, antis Dios chaychru cayagtawanmi. 22੅Nätan pi
Israel castacuna gotucarcänan wayichrüsi munapäcun naupa maysi jana pachata janchrarcur juracugga janchrarcuyan
naupachru alinnin tayucunaman tayucuytaran. 7੅Pläzachru Diospa tayacunantam jinamanmi tayagnintas.
puripäcursi munapäcun runacuna manchapacuypa 23੅ Alisca cunchuchisham capäcunqui, Moisés
¡
saludapäcunantam, jinaman ‘Yachrachigpa’ gayapäcunantam. isquirbinganpita yachrachigcunawan fariseocuna! ¡Gamcuna
8੅Nätan gamcunapagga ama shongoycuna munachunchu alitucuglam carcayanqui! Gamcunaga chruncapita juctam
yachrachigparag gayapäcushunayta, antis gamcunaga lapaysi mentata anista jinaman cominosta Diospag jorgorcayanqui.
carcayanqui chay wauguelam. Yachrachishugniquicunaga Antis Moisés isquirbinganchru ‘Alitam rurapäcunqui, runatam
cayan juclaylam. Payga cayan ‘Salvacugtam cachramushag’ cuyapapäcunqui, jinaman Dioslamanmi yupachicurcanqui’
Dios ningalanmi. 9੅Cay pachachru gamcunaga amam Tayta ningantam rurapäcunquiman caraga chay waquin
Diostanuy ricapäcunquichu pitas. Tayta Diosniquicunaga rurarcayangaycunatawan. 24੅¡Ñaushanuysi mana tantiagcama
juclaylam. Payga cayan jana pachachrümi. 10੅Amatan runa! Gamcunaga chuspinuysi cayag ichic
shongoycuna munanganchu mandagpa gayapäcushunaytas. mandashacunalatam imanaypanuysi cäsucurcayanqui, nätan
Diospa acrashalanmi cayan mandagsi. 11੅Pi maysi camellu uywanuysi jatun mandashacunataga manam
gamcunachru mandagga gamcunata atendipäcushunqui. cäsucuyta munapäcunquichu.
12੅Nätan pi maysi alinninpag ricachicugga manacagpag 25੅ Alisca cunchuchisham capäcunqui, Moisés
¡
ricasham canga. Nätan pi maysi manacagpag ricachicugga isquirbinganpita yachrachigcunawan fariseocuna! ¡Gamcuna
alinninpag ricasham canga” niräriman. carcayanqui alitucuglam! Gamcunaga carcayanqui väsupa
13੅Chaypitam chay mana cäsucugcunata cay nin: “ Alisca plätupa janalan maylashanuymi, nätan chay väsupa plätupa
¡
cunchuchisham capäcunqui, Moisés isquirbinganpita ruyin mana maylashanuymi carcayanqui imatas
yachrachigcuna jinaman fariseocuna! ¡Gamcunaga suwacurcayangaywanga, jinaman ima-aygas lutan
carcayanqui alitucuglam! Juc wayiman mana pisi rurarcayangaywanga. 26੅¡Ñaushanuysi mana tantiagcama
yaycunanpag llävi charicuyugnuymi gamcunaga mana fariseocuna! Naupataga väsupa plätupa ruyin maylagnuysi
munapäcunquichu Diospa munayninman runacuna jucha ruraypita wanacurcay. Chauraga capäcunqui alim
yaycapäcunanta. Gamcunaga manam quiquiquicunas jananpas.
yaycuyta munapäcunquichu, ni manatan yaycuy 27੅ Alisca cunchuchisham capäcunqui, Moisés
¡
munayagcunatas yaycachipäcunquichu. 14੅[¡Alisca isquirbinganpita yachrachigcunawan fariseocuna! ¡Gamcuna
cunchuchisham capäcunqui, Moisés isquirbinganpita carcayanqui alitucuglam! Gamcuna carcayanqui runa
yachrachigcunawan fariseocuna! Gamcunaga carcayanqui enterrashapa janan yuragwan ali shumag pintapashanuymi,
alitucuglam. Gamcunaga viüdacunapa imalam cagtas nätan chay runa enterrasha ruyichrüchu tullucuna cayan
guechrurcayanquim. Chaypitaga ali ruragpag ricasha mana pasay ali. 28੅Chaynuymi gamcunasi runa ricanalanpagga
capäcunay raygom alisca unay Dioswan rimag tucurcayanqui. carcayanqui ali rurag nirag. Nätan manam razonpa alichu
Chaynuy rurapäcungaypita mas juyupa cunchuchisham capäcunqui chay ima-aygas lutan rurapäcungaywan.
capäcunqui.] 29੅ Alisca cunchuchisham capäcunqui, Moisés
¡
15੅ Alisca cunchuchisham capäcunqui, Moisés isquirbinganpita yachrachigcunawan fariseocuna! ¡Gamcuna
¡
isquirbinganpita yachrachigcunawan fariseocuna! Gamcunaga carcayanqui alitucuglam! Gamcunaga Diospa
carcayanqui alitucuglam. Jatun gochrapawan pampacunapa willacugnincunapa mïchunta sharcarcayächinquim, jinaman
purichignuysi gamcunaga imatam mana ali ruragcunapa enterrashantas shumagyarcayächinquitan.
yachrarcayächinquichu runata Diosta mana cäsucug 30੅Chayta rurarga cay nircayanquim: ‘Noganchi

gamcunanuysi cananpag. Nä munapäcungaynuyman awillunchicuna cawanan wichan cawarga manachr


muyurärichirga chay runata rurarärinqui gamcunapitaga yanapachwanchu cara Diospa willacugnincuna wanuchiyta’.
ishcay maspa nina wayichru cunchuchisha cananpagmi. 31੅Nipäcurniqui quiquiquicunam musyachicurcayanqui

Gamcunaga jatun gochrapas pampapas aywarcayanquim Diospa willacugnincuna wanuchigcunanuysi mana cäsucug
runata Israel castaman muyuchipäcunaypag. Nä casta capäcungayta. 32੅Chauraga unay awilluycuna ruray
muyurcachirga chay runata jorgorcayanqui gamcunapitas galayapäcungantar ushapapäcuy pasay-pacha.
ishcaypaypa mas lutanmanmi. 33੅ Gamcuna carcayanqui acapa casta juyu
¡
16੅ Aliscam cunchupäcunqui gamcunaga! Chaura gamcunaga culebracunanuymi alisca juyucama! ¿Imanuyparag
¡
ñaushanuysi mana imatas tantiarmi runacunata gueshpipäcunqui nina wayichru Dios
yachrarcayächinqui cay nir: ‘Rurashagmi’ nir, Diospa wayinta cunchuchipäcushunaypita? 34੅Chaura chayman mana
janchrarcur juracugga mana rurarsi manam lutantachu ruran. aywapäcunaypagmi nogaga cachramushag Diospa
Nätan pisi ‘Rurashagmi’ nir, ‘Diospa wayinchru cayag willacugnincunata, tantiaysapa runacunata, jinaman
27 0$7(2੄23੄24

yachrachigcunata. Nätan gamcunaga paycunatam waquinta chaynuyla Diosta servigmi ichaga salvasha canga. 14੅Nätan
wanuchipäcunqui, waquintam cruzman clävapäcunqui, Diospa munayninchru cawaypita ali willapam maychru
waquintam Israel castacunapa gotucarcänan wayincunachru chaychrüsi willapacanga lapan runacuna musyapäcunanpag.
alisca magapäcunqui. Jinaman waquintam marcan marcan Chayran ushanan junagga chrämunga.
ashipäcunqui cunchuchipäcunaypag. 35੅Chaynuy 15੅ Chauraga Diospa willacugnin Daniel isquirbinganta
¡
rurapäcungaypita alisca cunchuchisham capäcunqui. leyigcagga pisi shumag tantiachun! Payga ‘Chay Diospa
Gamcunaga cunchupäcunqui lapan ali rurag runacuna wayinchru inciensuta rupachicunacagchru alisca lutan jucha
wanuchipäcunganpitam, chay ali rurag Abelpita galayur ruracagtam ricapäcunqui’ niram. (Chaura chay isquirbishata
Berequiaspa churin Zacariasta wanuchipäcungaycamam. leyigcagga tantiapäcuy.) 16੅Chauraga Judeachru
Payta wanuchipäcuray inciensuta Diospag yachrayagcuna gueshpicurcächun jircacunaman. 17੅Nätan
rupachicunacagchru jinaman washa altarwan tincucugchrümi. wayin jananchru cayagsi ama wayinman imalansi jorgog
36੅Mayapäcamay shumag: Lapan caycuna rurangaypita yaycuchunchu. 18੅Chaynuytag imaman aywasha carsi ama
cunchupäcunquim gamcunaga”. wayinta cutichunchu ni catan apaglas. 19੅¡Ay, chay wichan
37੅Nircurmi cay nirun: “ Jerusalenchru yachrag runacuna, imanapäcungarag chrichru warmicuna jinaman wawan
¡
gamcuna Diospa willacugnincunata wanurcayächinquim, chuchuyagcuna! 20੅Chauraga Diosta manacurcay chay
jinaman Dios cachramungancunata rumiwanmi gueshpinay junag tamya wichanchru u jamana junagchru
chapircayanqui! Gamcunata maymay cutichr gotuyta mana cananpag. 21੅Chauraga alisca juyu cunchuymi canga.
munapäcurag, juc walpa chiucancunata rapran ruyiman Chaynuyga manam carachu cay pacha camanganpita-pachasi,
gotugnuysi, nätan manam munapäcuraychu. 38੅Cananga ni manatan mas guepamansi cangapishchu. 22੅Nätan chay
yachrarcayangay wayiquicuna chunyagmanmi muyunga. cunchuna wichan mana wayrala pasaptinga manachr pisi
39੅Nätan cananga manam mastaga ricapapäcamanquipishchu salvasha canmanchu. Nätan chay cunchuna wichan wayrala
‘Alisca ali nisha cachun Munayniyog Diosninchi pasanga acrashancuna raygom.
cachramungan’ nipäcamänaycama” nirun. 23੅Chauraga pisi ‘Caychrümi Cristo cayan’ u ‘Wacchrümi

cayan’ nishuptiqui ‘Amam razonchri’ nipäcunquichu.


“Yapay cutimunäpagga caycunaran 24੅Aywapäcamungam ‘Cristotucugcunawan’, ‘Diospa
ruracanga” Jesús ningan willacugnintucugcuna’, casquicurcayar. Alisca aliscam
(Mr 13.1-23; Lc 21.5-24; 17.22-24) chaycuna ima-aygatas rurapäcunga runala mana ruray

24
1੅Chaura Diospa wayin puncupita nä aywacunanpag atipänancunata. Chauraga Diospa acrangancunata
Jesús yargoyaptinmi discïpuluncunaga ashuyärï ichiclapitam mana pantacächipäcungachu. 25੅Nämi nirärig
Jesusman “¡Diospa wayinta! ¡Imanuy jatun, jinaman ima-ayga chay ima-aygas pasanancunapita. 26੅Chaymi ‘¡Wac
shumag sharcachisha canganta rircärichipäcunäpag!” jäpagchrümi Cristo cayan!’ nipäcushuptiquis, ama
2੅Jinarcurmi Jesusga nipäcaman: “ Ricarcanquichu lapan aywapäcuychu, u ‘¡Wac wayichrümi cayan!’ nipäcushuptiquis,
¿
caycunata? Shumag mayapäcamay: Manam juc rumilas juc ama ‘Razonchri’ nipäcuychu. 27੅Noga jana pachapita shamusha
rumiwan chrurcanacushaga quëdangachu. Lapanmi canga runaga aywamushag inti yargamunanpita inti ishquinancama
juchruchisha” nipäcaman. juc lipa achicyagnuysi runacunapita ricapusham.
3੅Chaypitam Olivos ningan gotuman chrarur Jesús 28੅Maychrüsi wanushacagmanchu condurcuna gotucapäcun

tayayaptin tapurärï cay nir: “Willapäcamay chay runa ricay, chaynuymi cutimushag”.
nircayämangayga. ¿Imaytag ruracanga? ¿Imanuypatag cay
Mayänipitam cutimushag Jesús ningan
pachaman cutimunayta, jinaman cay pacha ushanan junag
(Mr 13.24-37; Lc 21.25-33; 17.26-30, 34-36)
nachrgayämunganta musyapäcushag?”
4੅Nipäcuptïmi Jesusga nipäcaman: “ Mayag mayagmi 29੅“Chay cunchuy junagcuna pasaruptilanmi,
¡
capäcunqui! Pisi casquita alita nirag nipäcushuptiquitag inti yanauyagman muyunga,
‘Razonchri’ nirärinquiman. 5੅Aywapäcamunga achcam ‘Nogam quillas manam nä achicyangachu,
Cristo cayä’ nir casquicuyar. Chay casqui rimapäcunganta nätan goyllarcunam ishquipäcamunga,
achca achca runacunam ‘Razonchri’ nipäcunga. 6੅Jinaman jinaman jana pachachru ima-aygas cayagcunam limpu
mayapäcunquim ‘Guërram cayan’ nigta u ‘Guërrash canga’ cuyuringa.
nigtas. Nätan gamcunaga amam manchacapäcunquichu. 30੅Chaura noga jana pachapita shamusha runa cay pachaman

Chaynuymi ruracänan cayan, nätan manaran cay pacha aywayämugta musyapäcunanpag ricacämushag jana
ushanan junagragchüga. 7੅Chaypitas juc nacionchru runacuna pachachrümi. Nä ricaparärimarga lapanmi cay pachachru
juclä nación runacunawan guërrata rurapäcungam. runacuna wagapäcunga. Jinamanmi ricapapäcamanga
Chaynuytan juc reysi runacunawan guërrata ruranga juc reyta pucutay jananchru alisca munayniyog, jinaman alisca shumag
runantinta. Chaypita canga micuy wanaymi tucuy liplipyayar aywayämugta. 31੅Chauraga cachramushag jana
gueshyacunam jinaman pacha cuyuycunam maychrüsi pachachru angelnïcunatam cay pachachru lapan
chaychrüsi. 8੅Lapan chaycuna canga alisca cunchuycunapa acrashäcunata gotupäcamunanpag. Chay rimangä mayacanga
galayunalanran, pachrayog warmita pachran nanapagnuysi. juc trompëta wagarignuymi.
9੅Nätan lapan runacunapitam chregnipasha capäcunqui 32੅Hïgos montipita yachracurcay. Chay montipa rämancuna

nogapa janä. Chaypita mandagcunapa maquinmanmi llullumuptin jinaman yürancuna chicchimuptin, gamcuna
chrächipäcushunqui tucuynaypa cunchuchipäcushunaypag musyarcayanqui nä usya wichan nachrgayämungantam.
jinamanga wanuchipäcushunquim. 10੅Chay wichan waquinga 33੅Chaynuymar chay niyangäcuna ruracagta ricapäcursi

Diosman yupachicugcuna achcam nä mana tantiapäcunqui, nä ushanan junag pasay nachrgarayämunganta.


yupachicurcangachu. Chaypitam jucninsi jucninsi 34੅Shumag mayapäcamay: Lapan caycuna ruracanga, gamcuna

chregninacurcanga, jinamanmi jucninsi jucninsi wanuyman manaragsi wanupäcuptilaymi. 35੅Jana pacha ricapurcayangaysi,
jitayunacurcanga. 11੅Chaypita achcam casqui rimag runacuna jinaman cay pachas ushacaglam cayan, nätan cay
aywamunga ‘Diospa willacugninmi cayä’ nircayar. Chay rimayangäcunam ichaga ruracangarag.
nipäcur achca runacunatam pantacächipäcunga. 12੅Chaypitaga 36੅Nätan ima junagchru u imayüra aywamunäpitaga manam

alisca alisca jucha rurayla captinmi, achca runacuna nä mana pisi musyanchu, ni jana pachachru angelcunas ni nogasi.
cuyacugman muyupäcunga. 13੅Nätan pi maysi wanungancama Musyayanga Tayta Dioslam.
0$7(2੄24੄25 28

37੅Chauraga Noé jutiyog runa cawanan wichanchu nogacunapagsi ni gamcunapagsi, antis aywapäcuy rantig chay
mayänipita löcu tamyayta galacuyura, chaynuymi noga jana ranticugcunaman’ nirärin.
pachapita shamusha runasi cutimushag mayänita. 38੅Chaypin 10੅Chaura chay pichga aceiti rantig aywapäcungancamam

wichan runacuna cawapäcura micucularmi upyacularmi casarag mözuga chraramun. Chauraga chay shuyararcayag
casaracurcayälarmi jinaman warmi churincunatas pichga jipashcunalam yaycarärin casamintumanga chay
casararcayächilarmi, Noé büquiman yaycungan junagcama. casaracug mözuwan. Jinarcurmi puncu wichrgacarun.
39੅Nätan paycuna manam tantiapäcushachu chay löcu 11੅Chaypitaran chrarärimun chay waquin pichga jipashcunaga

tamyamungancama. Jinarcurmi lapan wanurärira yacuwan. cay nircayar: ‘¡Tayta! ¡Tayta! ¡Puncutanar quichrayulay!’
Chaynuy mayänipitam noga jana pachapita shamusha runasi 12੅Nipäcuptinmi casarag mözuga cay niramun:

aywamushag. 40੅Chay aywamunä junagga ishcay runacunam ‘Mayapäcamay shumag: Gamcunataga manam
chracrachru uryarcayanga. Jucnin camacushacagmi apasha UHJXHSlFXJFKX·੅µQLU.
canga, nätan jucnin mana camacushacagmi dëjasha canga. 13੅Nircurmi Jesusga nipäcaman: “Chaynuytag
41੅Chaynuytan ishcay warmicunas agacurcayanga. Jucnin pasarärishunquiman gamcunatas, cacurcayay camaricushala.
camacushacagmi apasha canga. Nätan jucnin mana Manam musyapäcunquichu ima junagchru ni imayüra
camacushacagmi dëjasha canga. cutimunätas”.
42੅ Chauragar cacurcayay camacushala! Noga
¡
munayniyogniquicuna imayüra shamunätas mana Guellay mirachig runacunawan
musyarcayarga. 43੅¡Cayta niyärishay tantiapäcunaypag! Juc tincuchiypa Jesús yachrachingan
wayiyog runa imayüra suwa chrämunantas musyarga mayag (Lc 19.11-27)
mayaglachr canman, nätan manachr wayinman togorcur 14੅“Chaura Diospa munayninchru cawagcunawan pasanga
yaycunanta cunsindinmanchu. 44੅¡Chaura gamcunas caynuymi” nirmi willaräriman juc runapita cay nir: “Juc
camacushala cacurcayay! Noga jana pachapita shamusha runam caru marcata aywacur rantisha runancunata gayarcur
runaga aywamushag mana pinsiashachrümi”. golguenta mirachipäcunanpag dëjaparura. 15੅Chauraga juc
rantisha runantam goyurun pichga talentu ningan golgueta,
Juc rantisha runawan tincuchiypa Jesús yachrachingan juctam ishcay talentu ninganta, nätan juctam juc talentu
(Lc 12.41-48) ninganta. Chaynuypam lapantas aypuchracurura imanuypa
45੅“
¿Chauraga maygaycunatag carcayanqui juc yarpaysapa golgue mirachicuy yachrapäcungantas nä musyar. Chaypitam
jinaman yupachicuna rantisha runanuy? Chay runatam aypuchracurcurga aywacura caruta. 16੅Jinarcurmi pichga
rantigninga chrurarayan wayinchru lapan cayagcunata talentu ningan golgueta chrasquig runaga chay golguewan
üralachru micuyta garananpag. 46੅Chaura chay rantignin runa imas rantiyta jinaman ranticuyta galacuyun. Chaynuypam
chraramur ningannuyla rurayagta tariruptinga, chay rantisha mirarachin juc pichga talentu masta. 17੅Ishcay talentu
runaga aliscam cushicunga. 47੅Mayapäcamay shumag: chrasquishasi chaynuytan ruraratag chay golguewan. Paysi
Chauraga rantigninga chay runanta chruranga wayinchru mirachisha ishcay talentu mastam. 18੅Nätan juc talentu
lapan imancagtas ricananpagmi. 48੅Nätan chay rantisha runa chrasquigmi icha aywarcur chay golgue chrasquinganta
lutan rurag car shongonchru cay ninman: ‘Rantimagnï pacaramunag pampata uchrcuyur.
manaran cutimunmanragchu’ nir. 49੅Galayunman 19੅Chaypitaga alisca unaytaran chay golgueyog runaga

rantisha-mayincuna magayta, jinaman micucular upyacular cutiramun chay rantisha runancunaman. Chaypitam gayarun
cacunman shincagcunawan. 50੅Chauraga chay rantignin runa aygatacama mirachisha capäcungantas nipäcunanpag.
cutimunga mana shuyayangan junagmi jinaman mana 20੅Chauraga chrarun chay pichga talentu golgue chrasquisha

musyangan üram. 51੅Chaura chaynuy rurayagta tarirurga, runam. Jinarcurmi golguenta goyurun juc pichga talentu
rantigninga aliscam cunchuchinga. Payta jitayurunga masnintawan cay nir: ‘Tayta, gomaray pichga talentutam,
alitucugcunacagmanmi cunchunanpag. Chaychrümi alisca nätan cay pichgacagga cayan mirayninmi, catay golguequi’
waganga, jinaman quiruncunatam gapapayla wagarichinga nir. 21੅Niptinmi golgueyog runaga cay nin: ‘¡Ali servignïmi
laquicuypita. Chaynuymi noga cutimur rurashag casha canqui jinaman ningänuy ruragmi! Walcalawansi
runacunawan”. ningänuy rurag cangaypitam mas achcata goshayqui
yupachicuna runa captiqui. ¡Yaycamuy wayïman
Chrunca jipashcunawan tincuchiypa Jesús yachrachingan mirachingaypita cushisha micapäcunanchipag!’ nirun.

25
1੅“Cananga tantiachipäcushay Diospa munayninchru 22੅Chaypitaga chrarun ishcay talentu chrasquisha runatan

cawagcunaman cutimuptï pasananpita chrunca cay nir: ‘Tayta, gomaray ishcay talentutam, nätan cay
jipashcunawan. Chay jipashcunam aceitiwan rupag ishcayga cayan mirachingämi’ nirmi lapanta gorun.
michïruncunata achquicurcur aywarärin casarag mözu 23੅Niptinmi golgueyog runaga nirun: ‘ Ali servignïmi gamga
¡
chrasquicug. 2੅Pichgacagmi capäcusha gotaracama, nätan casha canqui jinaman ningänuy ruragmi! Walcalawansi
waquin pichgacagmi capäcusha yarpaysapacama. 3੅Chay ningänuy rurag cangaypitam mas achcata goshayqui
gotaracagcunaga michïrunta aparcayarmi mana mas aceitita yupachicuna runa captiqui. ¡Yaycamuy wayïman
apapäcushachu michïrunman yapapäcunanpag. 4੅Nätan mirachingaypita micapäcunanchipag!’ nirun.
yarpaysapacagcunam ichaga aceititaga apapäcusha 24੅Nätan juc talentu chrasquisha runam icha chrarurga cay

michïruncunachrüsi jinaman juc botëllancunachrüsi. 5੅Chaura nin: ‘Tayta, juyu runa cangayta musyarmi, mana
casarag mözu mana jucla chrämuptinga, shuyararcayaglatam mururungaypita cosechag cangayta musyarmi, jinaman mana
pununay charirärin jinamanmi lapan punucarärin. wichingaypita palag cangayta musyarmi, 25੅gamta manchacur
6੅Chauraga chraupi pagasmi mayacaramun ‘Nämi casarag golguequita pacaramurä pampa ruyiman. Cä cayan golguequi
mözu yaycayämun. Yargapäcamuy chrasquicug’ nir. 7੅Niptinga pachalan’.
lapanmi jipashcunaga sharcarärin. Jinarcurmi michïruncunata 26੅Niptinmi golgueyog runaga cay nin: ‘Gamga guellatag

camarirärin. 8੅Chaypitam chay pichga gotaracunaga chay jinaman munangalay ruragtag cacunayqui. Chaura mana
yarpaysapa jipashcunata manacarärin ‘Aceitiquicunatanar tarpungäpitas cosechag cayaptïga, jinaman mana
goyärimay ichiclatas. Michïrücunam upinayan’ nir. wichingäpitas palag cayaptïga, 27੅golguëta bancumanchri
9੅Nipäcuptinmi chay pichga yarpaysapacunaga ‘Manam chruranquiman cara, nä cutimur golguëta miraynintinwan
gopäcugmanchu. Raquiparäriptïga manam aypangachu jorgonäpag’. 28੅Nircurmi chaychru cayagcunata cay nin: ‘Cay
29 0$7(2੄25੄26

runata guechrupäcuy golguëta. Chaypita chay golgueta 3੅Chauraga chay junagcunam sacerdöticunapa

gopäcuy chrunca talentu charayagcagta’ nin. 29੅Chaura pitas mandagnincuna jinaman alinninpag ricasha chacha runacuna
maytas ningänuy ruragcagtaga Diosga ricanga alisca gotucarärinag Caifás jutiyog runapa wayin puncuchru. Payga
alinninpagmi. Nätan ningänuy mana ruragcagtaga alipag cara sacerdöticunapa mandagninmi. 4੅Chaychrümi shumag
ricasha cayanganpitas manacagpag ricasham canga. 30੅Nätan rimanacarärinag yangapita juchacharcur Jesusta
cay mana välig rantisha runata jitayapäcamuy washa charipäcunanpag jinaman wanuchipäcunanpag. 5੅Chauraga
yanauyagman. Chaychrümi waganga, jinaman quirunta ninacarärinag cay nirmi: “Ama rurashunchu cay ɹesta
gapapayla wagarichinga laquicuypita. Chaynuymi noga nä wichanga cay achca runacuna goturarcayag mana imatas
cutimunä junag pasanga”. ruramänanchipag” nir.

Jesús cutimurga ishcay puntamanmi runacunata raquinga Juc warmi Jesuspa umanman perfümita jirpungan
31੅“Chaura (Mr 14.3-9; Jn 12.1-8)
noga jana pachapita shamusha runa cutimurga,
aywamushag alisca shumag achicyayarmi jinaman lapan 6੅Chaura Jesús cayara Betania marcachrümi leprösu

angelnïcunawanmi, jinarcurmi tayucushag alisca shumag nipäcungan Simonpa wayinchru nogacuna


trönuman. 32੅Chaypitam naupäman lapan nacionpita runacuna discïpuluncunawan. 7੅Chaychrümi juc warmiga Jesusman
gotupäcamunga. Chay runacunatam nogaga cabracunapita ashuyurun, yurag rumipita rurasha botëllachru perfümim
uyshacunata juc michig raquignuysi raquichracushag. apasha. Chayga cara alisca chranin golguewan rantinam.
33੅Uyshanuysi cagcunatam derëchäcagman raquishag, nätan Chaytam Jesús mësachru cayaptin umanman jirpurun.
cabranuysi cagcunatam ichognïcagman. 8੅Chaura discïpuluncunaga chayta ricarärirga piñäcarärï cay
34੅Chaypitam noga reyga nishag chay derëchächru nirmi: “¡Yangam cay perfümitaga pampanman rurarun! 9੅Antis
cagcunata: ‘Shapäcamuy Tayta Diospita yanapashacuna, alim canman cara alisca chranin golguechru ranticurusha
jinaman cawapäcuy wac mandayangäcagchru. Chayga mana imaynagcunata yanapänapag”.
camarirayan cay pachata camacanganpita-pacham 10੅Nircayangäta Jesús mayarurga cay nirärimanmi: “Cay

gamcunapag. 35੅Gamcunaga micanasha cayaptïsi micuyta warmipag lutantam rimarcayanqui. Cay perfümi
gopäcamaraymi. Yacunasha cayaptïsi yacutas gopäcamaraymi. jirpamanganwanga alitam rurarun. 11੅Mana imaynagcunaga
Mana pipita reguesha puriyaptïsi wayiquiman chaynuylam gamcunawan carcayanga. Nätan nogaga manam
gorpachapäcamaraymi. 36੅Mana jacuynag cayaptïsi jacuta alä unaychu gamcunawan cashag. 12੅Cay warmi perfümita
gopäcamaraymi. Gueshyaptïsi jampipäcamaraymi. Carcelchru cuerpüman jirpamanganwanga camariyäman mïchuchru
wichrgaraptïsi aywapäcamuraymi ricamagnï’. enterrasha canäpagmi. 13੅Mayapäcamay shumag: Maychru
37੅Niptï chay alita ruragcunaga cay nipäcamangam: ‘Munayniyog chaychrüsi cay pachachru ali willapa
tayta, ¿imaytag micanashata ricar garacurcarag? ¿Imaytag willapacurcangancagchrümi cay warmi ruranganpitas
yacunashata ricar yacuta gopäcurag? 38੅¿Imaytag mana reguesha willapacurcanga ali ruranganpita yarpasha cananpag”.
purigta ricar wayïcunaman gorpachapäcurag? ¿Imaytag mana
jacuynag cayaptiqui jacuta gopäcurag? 39੅¿Imaytag gueshyaptiqui Jesusta reguechinanpag Judas rimanacungan
u carcelchru wichrgarayaptiqui aywapäcamurä ricagniqui?’ (Mr 14.10-11; Lc 22.3-6)
40੅Nipäcamaptin noga reyga cay nishagmi: ‘Mayapäcamay 14੅Chauraga chrunca ishcayniyog discïpulu-mayïcunapitam
shumag: Cay runäcunapita maygan manacaglatas chaynuy jucga aywarunag sacerdöticunapa mandagnincunaman. Chay
rurapäcurniqui nogatam atendipäcamaray’ nishagmi. aywagpa jutin cara Judas Iscariotem. 15੅Nä chrarurmi cay
41੅Chaypitaga chay ichognïcagchru cayagcunatas cay nirunag: “¿Aygatatag golgueta gopäcamanquiman Jesusta
nishagmi: ‘Sumagla ashucurcay nogapita Diospita lutanpag reguechipäcuptïga?”
ricashacuna. Gamcuna aywapäcuy nina wayiman. Chayga Niptinmi paycunaga gorärira quima chrunca golgueta.
cayan Asyagpag jinaman angelnincunapag camarisham. 16੅Chayürapitam Judasga munara imalas cananta Jesusta
42੅Gamcunaga micanasha cayaptïsi manam micuyta reguechinanpag.
gopäcamaraychu, yacunasha cayaptïsi manam yacutas
gopäcamaraychu, 43੅mana pipita reguesha puriyaptïsi manam Discïpuluncunawan Jesús Pascua micuyta cënangan
gorpachapäcamaraychu, mana jacuynag cayaptïsi manam (Mr 14.12-25; Lc 22.7-23; Jn 13.21-30; 1 Co 11.23-26)
jacutas gopäcamaraychu, gueshyayaptïsi jinaman carcelchru 17੅Chauraga mana levaduränag tanta micuna ɹesta galarinan

wichrgarayaptïsi manam aywapäcamuraychu ricamagnï’. junagmi discïpuluncunaga ashuyarärï Jesusman cay nir:
44੅Niptïmi chay runacunasi cay nipäcamanga: ‘Munayniyog “¿Maychrütag camaripäcamushag Pascua micuyta
tayta, ¿imaytag micanashata, yacunashata, mana reguesha micunanchipag?”
puriyagta, mana jacushata, gueshyayagta, carcelchru 18੅Nipäcuptïmi payga cay nipäcaman: “Aywapäcuy marcata.

wichrgarayagta ricapur mana atendipäcuragchu?’ Juc runapa wayinman chrarurmi cay nipäcunqui:
45੅Nipäcamaptin cay nishagmi: ‘Mayapäcamay shumag: Cay ‘Yachrachigmi cay nin: Nämi nachrgayämun ürä
runäcunapita maygalantas mana chaynuy yanapapäcur wayiquichrümi Pascua micuyta micushag discïpulücunawan’
nogatam mana atendipäcamaraychu’ nishagmi. nipäcunquim” nipäcaman. 19੅Chaura Jesús ningannuylam
46੅Chaura chay lutan ruragpag ricashacunam imaycamas aywapäcurä, jinamanmi camarirärï Pascua micuyta
cunchuchisha capäcunga. Nätan ali ruragpag ricashacunam micapäcunäpag. 20੅Nä pacha chacarpuruptinga mësacagmanmi
Dioswan imaycamas cawapäcunga”. Jesusga iscatarayara nogacuna chrunca ishcayniyog
discïpuluncunawan. 21੅Nä micurcayaptïmi Jesusga cay
Jesusta wanuchipäcunanpag rimanacurcangan
nipäcaman: “Mayapäcamay shumag: Gamcunapita jucmi
(Mr 14.1-2; Lc 22.1-2; Jn 11.45-53)
reguechipäcamanqui wanuchipäcamänanpag”.

26
1੅Chaypitam lapan caycunata nircurga, Jesusga 22੅Nipäcamaptinga alisca laquisham Jesusta tapurärï jucnïsi

discïpuluncunata cay nipäcaman: 2੅“Gamcuna jucnïsi cay nir: “Munayniyog tayta, ¿nogachu cayä?”
musyarcayangaynuysi cananpita ishcay junaglatam canga 23੅Nipäcuptïmi Jesusga cay nin: “Nogawan parëju jitga

Pascua ɹesta. Nätan noga jana pachapita shamusha runam plätuman tantata tawirpuyagmi reguechimanga
chregnimagnïcunapa maquinman jitayusha cashag. wanuchipäcamänanpag. 24੅Noga jana pachapita shamusha
Chaycunam cruzman clävapäcamanga”. runawan ruracanga unaypita isquirbirayangannuyran. Nätan
0$7(2੄26 30

wanuchipäcamänanpag reguechimag runam ichaga cayan aywacun, chaywanga manacurun nä quimapaypash naupata
laquipaypag. Payga mana näcimursi alim canman cara”. ningannuyla.
25੅Niptinga reguechinanpag cayag Judasga cay ninmi: 45੅Chaura yapay cutiramurga chay quima

“Yachrachig, ¿nogachu cayä?” discïpulu-mayïcunatash cay nin: “Nämi punurärinquis


Niptin Jesusga “Gammau cayanqui” nirunmi. jamarärinquis. Nämi ürä chraramun noga jana pachapita
26੅Nä micuyta ushaparcayaptïmi Jesusga tantata aptarcur shamusha runata juchasapa runacunapa maquincunaman
Diosta “Gracias” nicurun. Jinarcurmi tantata partichrarcurga jitayusha canäpag. 46੅Sharcapäcuy, acuchi aywacushun.
aypuräriman “Micapäcuy, cay tantaga cayan cuerpünuymi” Reguechimagnï nämi yaycayämun”.
nir. 27੅Nircärimarga charirun vïnuyog cöpatam. Chaypitam
Diosta “Gracias” nircurga, goräriman “Lapay caypita Jesusta wanuchipäcunanpag charipäcungan
upyapäcuy. 28੅Cayga cayan yawarnïnuymi. (Mr 14.43-50; Lc 22.47-53; Jn 18.2-11)
Wanuchipäcamaptin yawarnï wichicanganmi, välichinga cay 47੅Chay nir Jesús rimayaptilanmi chay discïpulu-mayïcuna
mushog conträtata runacuna salvacurcänanpag” nirmi. Judasga chraramun. Payga cara chay chrunca ishcayniyog
29੅Chaypitas cay nirärimanmi: “Cananpitaga manam masta nogacuna castam. Paywanmi aywarärimunag achca runacuna
upyashagchu üvaspa yacunta yapayga, upyashagga Tayta espädanwan jinaman guerunwancama. Chay runacunata
Diospa munayninchru gamcunawan gotucänä junagran” nin. cachrarärimunag sacerdöticunapa mandagnincunawan, alisca
30੅Chaypitam juc cantata cantacarcärirga aywacurcarä Olivos alinninpag ricasha chacha runacunam. 48੅Jesusta reguechig
gotuta. Judasga nämi yachrarachinag chay runacunata cay nir:
“Muchashagmi. Chaytam charipäcunqui” nir. 49੅Chauraga
Pedro casquicunanpita Jesús willangan Jesusman jucla ashuyurmi, Judasga “Yachrachig, buenas
(Mr 14.26-31; Lc 22.31-34; Jn 13.36-38) noches” nirun. Jinarcurmi mucharun razón razón. 50੅Chaura
31੅Chaypitam Jesusga nipäcaman: “Canan pagas gamcuna Jesusga cay ninmi: “Judas, imata ruramänaypagmi shamuray,
lapaymi dëjarcärimar aywacurcanqui. Chaynuy chayta jucla ruray”.
ruracänanpagmi isquirbishachrüsi cay niyan: Niptinga chaylam Jesusta charicarärin.
‘Uysha michigtam wanuchishag. 51੅Chaylam nogacunapita jucga espädanta jorgarcamur

Jinarcurmi uyshancunaga wichicasha capäcunga’ ninmi. muturun lapan sacerdöticuna mandagpa rantisha runanpa
32੅Nätan wanungäpita nä cawacaramurga aywashag chulan rinrinta. 52੅Chaura Jesusga cay nirunmi: “Espädayta
gamcunapa naupaytam Galileata”. chruray chruracunayman. Pi maysi espädawan peliagga
33੅Niptinmi Pedroga cay nirun: “Lapan dëjapäcushuptiquis espädawan wanuchisham canga. 53੅Nogaga canan üra Tayta
nogaga manam dëjashaychu”. Diosta manacurümanmi angelcunata ganchris chrunca
34੅Niptinmi Jesusga Pedrota nin: “Mayamay shumag: Canan warangapita masta nogata washamag cachramunanpag.
pagas manaragsi gallo wagaptilanmi quima cuti ‘Manam 54੅Nätan manacungänuy ruracaruptinga, Dios

reguëchu’ ninqui nogapag”. isquirbichingancunaga ¿imaynayparag ruracanga, chaynuy


35੅Niptinmi Pedroga yapay cay nirun: “ Razonpam niyag: ruracänanpag niyaptinga?” nirunmi.
¡
Gamtawan wanuchimänan captinsi nogaga manam gampagga 55੅Chaura Jesusga chay runacunatam cay nin: “ Imanirtag
¿
‘Manam reguëchu’ nishagchu!” gamcunaga yargarärimunqui juc suwamannuy
Niptinga paynuymi lapäcunas nipäcurä. espädaycunawan jinaman gueruycunawan
charipäcamänaypag? Nogaga waran waranmi Diospa
Getsemaní huertachru Jesús manacungan wayinchru yachrayächir tayag cä. Nätan manatan imaysi
(Mr 14.32-42; Lc 22.39-46) charipäcamaraychüga. 56੅Nätan lapan caycuna ruracayan
36੅Chaypitaga Jesuswan chrarärï Getsemaní ninganmanmi. Diospa willacugnincuna isquirbipäcungan ruracänanpagmi”.
Chaychrümi cay nipäcaman: “Caychru tayacurcayay mas Niptinga chaylam nogacunaga Jesús japalanta dëjarcur
waclächru Diosta manacamungäcama”. 37੅Nircurmi gueshpicurcarä.
pusharicurun Pedrota Zebedeopa ishcay churincunatawan.
Paycunawan cayarshi alisca juyupa laquicuyta galacuyun. Caifaspa wayinman Jesusta chrächipäcungan
38੅Chauraga chay quimantash cay nin: “Alisca laquicuymi (Mr 14.53-65; Lc 22.54-55, 63-71; Jn 18.12-14, 19-24)
chariraman. Caylachru mayag mayagla riccharcayar 57੅Chauraga charircur Jesusta aywachigcunaga chrarärichin

cacurcayay”. lapan sacerdöticunapa mas mandagnincagpa wayinmanmi.


39੅Nircur Jesusga mas waclaman ashuyurshi pampaman Paypaga jutin cara Caifasmi. Chaychrümi Moisés
lipucuyun. Jinarcurshi manacuyta galacuyun cay nir: isquirbinganpita yachrachigcunawan alinnin ricasha chacha
“Dios-mayï, gam munarga amar cunchuchimaychu chay runacuna goturarcayänag. 58੅Nätan Pedroga Jesusta gatirara
cunchunäcunata. Nätan ama munangänuyga cachunchu, antis carulapam chay Caifaspa wayin puncucama. Chayman
cachunga gam munangaynuy”. yaycururga, guardiacunawanmi tayayara imachru
40੅Nircurga cutiramun chay quima discïpuluncunamanshi. ushacangantas musyananpag.
Jinarcurshi tarirun punucashata. Chauraga Pedrotash cay nin: 59੅Nätan sacerdöticunapa mandagnincunawan chay ganchris

“Gamga manachu juc üralas nogawan parëju ricchayar cayta chrunca mandagcunaga ashipäcura Jesuspa contran pilas
atiparay. 41੅Ricchayar capäcuy, jinaman manacurcay Diosta, manacagta rimarcunantam “Cayga wanuchisha cachun”
Asyag mana juchaman ishquichishunaypag. Razonpas nipäcunanpag. 60੅Chauraga achca runacuna manacagpita
shongolayga munayanmi ricchayta, jinaman manacuytas, juchacharcayaptinsi, manam paypa juchan carachu. Nä
nätan cuerpuymi ichaga guellanayanga”. ushananmanga ishcay runacunam yaycarärin 61੅cay nir: “Cay
42੅Nircurga yapay cutirshi manacuruntag cay nir: runaga ‘Diospa wayinta juchrurcachir, quima junagtaga
“Dios-mayï. Chay cunchunäcunata cunchunärag captinga jina sharcarachimanmi’ niram”.
cunchushag. Chauraga gam munangaynuy ruracächun”. 62੅Niräriptinga lapan sacerdöticunapa mas mandagnincagmi
43੅Nircurga yapayshi cutiyuruntag, jinarcurshi tarirun chay sharcurcur Jesusta cay nirun: “¿Manachu imatas ninqui cay
quima discïpulu-mayïcunataga punucashatatag. Paycunaga juchacharcayäshugniqui runacunata?”
ricchayälar cayta mana atipapäcurachu alisca 63੅Niyaptinsi Jesusga upälalam cacura. Chauraga chay

pununapäcuptinshi. 44੅Chauraga jinata dëjarcurshi yapay mandagga cay ninmi: “Cawayag Diospa naupanchrümi
31 0$7(2੄26੄27

cayanchi. Razoncagta nipäcamay, ¿Diospa-mayinchu jinaman 6੅Chaura sacerdöticuna mandagcunaga golgueta palarcurmi

‘Salvacugtam cachramushag’ Dios ninganchu cayanqui?” cay ninacarärin: “Cay golguetaga ama chrurashunchu Diospag
64੅Niptinmi Jesusga “Au. Gam ningaynuymi cayä” nirun. golgue chruracunacagmanga. Cay golguega cayan
Chaypitas cay niraran: “Cananpitaga gamcuna wanuchinanchipag päganganchim”.
ricapapäcamanqui noga jana pachapita shamusha runata 7੅Nircurmi rimanacarärin manca rurag runapa pampanta

Munayniyog Diospa derëcha lädunchru tayayagtam. Jinaman chay golguewan rantipäcunanpag. Chayta rantipäcura juc
ricapäcamanquitan jana pachapita pucutaychru aywamugtas”. casta runacuna wanugta chayman enterrapäcunanpagmi.
65੅Niruptin chay lapan sacerdöticunapa mas 8੅Chaymi canancamas chay pampapa jutinga cayan ‘Yawar

mandagnincagga chay sacerdöti jacuntam lachirun alisca pampa’ nisha. 9੅Chaynuypam ruracara Diospa unay
piñasha canganta musyachinanpag. Jinarcurmi nin: willacugnin Jeremías cay nir isquirbingan:
“¡Chaynuypa rimayarga Diostam ashliyan! Cananga cay “Quima chrunca golguetam charirärin. Chayga cara Israel
runapita manam pi imata nimänanchitas munanchichu. runacuna ‘Chaynuyta pägashun’ nipäcunganmi.
¡Canan üram chay lutan rimanganta mayarunchi! 66੅¿Ima 10 Chaywanmi rantirärira ‘Manca rurag runapa pampanta’

nipäcunquitag?” Munayniyog Dios ningannuyla” ninmi.


Niptinmi chaychru cayag runacunaga “¡Juchayogmi!
Mandag Pilato Jesusta tapungan
¡Wanuchun!” nirärin.
67੅Niräriptinga Jesuspa cäranman togaparcurmi cutayta (Mr 15.2-5; Lc 23.3-5; Jn 18.33-38)
galacayärin. Jinaman waquinmi lagyay ushacurcan. 11੅Chaura Jesusga cayara Pilatopa naupanchrümi.
68੅Jinarcurmi nipäcura: “Dios ‘Salvacugtam cachramushag’ Jinarcurmi Pilatoga tapurun cay nir: “¿Gamchu Israel
ninganmi cayä niyarga, nipäcamay pi lagyashungaytas” nir. castacunapa reynin cayanqui?”
Niptinmi Jesusga “Au, gam ningaynuymi cayä” nirun.
Jesustaga “Manam reguëchu” Pedro ningan 12੅Nätan sacerdöticunapa mandagnincunawan alinninpag
(Mr 14.66-72; Lc 22.55-62; Jn 18.15-18, 25-27) ricasha chacha runacuna ima-aygata juchacharcayaptinsi,
69੅Chaycamaga chay wayi puncuchrümi Pedroga tayayara. Jesús manam imatas nirachu. 13੅Chaura Pilatoga cay ninmi:
Jinarcurmi chay wayichru uryag jipashga Pedroman ashuyur “¿Manachu imatas ninqui chaynuy lapanta gampita
cay nirun: “Gamsi Galilea marcapita Jesuswanmi puriray”. rimarcayaptin?”
70੅Niptinmi Pedroga lapanpa naupanchru “Manam musyächu 14੅Nätan niyaptinsi Jesusga manam imatas pasay nirachu.

imapitachr rimapayämanquis” nirun. Chaura chay upälala captin, gobernadorga mayacasham


71੅Nircur sawancagman aywayaptinmi juc warmis ricacarun.
ricapuruntag. Jinarcurmi chaychru cayagcunata nirun: “Cay
runasi Nazaretpita Jesuswanga puriram”. “Jesusga wanuchisha cachun” nipäcungan
72੅Niptinga chaychrüsi yapaytagmi Pedroga juracurun “Wac (Mr 15.6-20; Lc 23.13-25; Jn 18.38-19.16)
runataga manam reguëchu” nir. 15੅Chay Pascua ɹestachrüga, Pilatoga wata watam
73੅Chaypita mas unaylantam chaychru carcayagcunaga cachrarichrag cara juc runata carcelpita runacuna
Pedroman ashuyärir cay nirärin: “Razonpa gamga cayanqui munanganta. 16੅Chauraga cara juc runam carcelchru
wacwan purig castam. Rimacuylaypam tantiachicuyanqui wichrgasha Barrabás jutiyog. Payga cara lapan runacunapitas
Galileapita cangayta”. alisca reguesham. 17੅Chaura runacuna goturarcayaptinmi
74੅Nipäcuptin Pedroga juracuytam galacuyun “Manam wac Pilatoga tapurun cay nir: “¿Maygan cachrarinätatag
runata reguëchu. Nätan casquicuptïga Dios munarcayanqui? ¿Barrabastachu? u ¿‘Cristo’ ningan
cunchuchimächun” nir. Jesustachu?” nir. 18੅Pilatoga shumagmi tantiara Jesusta
Niruptilanmi gallo wagaramun. 75੅Chaura Pedroga yarparun chregnipaylapita payman aywachipäcunganta.
Jesús cay ningantam: “Manaragsi gallo wagaptilanmi quima 19੅Chaura juchacunata taripäcunanchru tayayaptinmi

cuti ‘Manam reguëchu’ ninqui nogapag” ningantam. Chauraga Pilatopa warmin cachracurun juc runata cay nichig: “Ama
yargorun washatam. Chaychrümi wagacun alisca alisca. chay mana juchaynag runata imatas ruraychu. Canan pagasmi
sueñüchru Dios alisca cunchuyächiman paypa janan” nir.
Pilatoman Jesusta aywachipäcungan 20੅Nätan alinninpag ricasha chacha runacunawan
(Mr 15.1; Lc 23.1-2; Jn 18.28-32) sacerdöticunapa mandagnincunaga runacunatam

27
1੅Chauranä pacha wararamuptinga sacerdöti yachrarärichin “¡Barrabasta cachrariy! Nätan Jesusga
mandagcunawan Israel castachru alinninpag ricasha ¡wanuchisha cachun!” nipäcunanpag. 21੅Chauraga yapaymi
chacha runacunam lapan rimanacarärin Jesusta Pilatoga tapurun runacunata cay nir: “Cay ishcay runapita
wanuchinanpag. 2੅Jinarcurmi chay gobernador Pilatoman ¿maygantatag cachrarishag?”
aywachicurcan watashata. Chaura chrarärichirga paypa Niptinmi paycuna “Barrabasta cachrariy” nirärin.
maquinmanshi jitayarärin. 22੅Chaura Pilatoga cay nirunshi: “Chaura ‘Cristo’ ningan

Jesustaga ¿imatatag ruräman?”


Judas Iscariote jurcacungan Niptinga lapanmi “¡Cruzchru wanuchisha cachun!” nirärin.
3੅Chaura chay reguechig Judasga Jesús wanuchisha 23੅Nipäcuptin Pilatoga cay nirunmi: “Chauraga ima
¿
cananpag nipäcunganta nä musyarurga “Lutantam cayta juchatatag rurarayan?”
rurarü” nirmi, chay quima chrunca golgueta apacurcur Niptin runacuna masmi gaparäcurcan “¡Cruzchru
aywarunag, chay sacerdöticuna mandagcunaman jinaman wanuchisha cachun!” nir.
chay alinninpag ricasha chacha runacunaman 4੅chrarurmi cay 24੅Chaura Pilatoga nä pinsiangannuy mana ima ruraytas

nin: “Mana juchaynagta wanuchipäcunaypag reguechirnï atiparga, jinaman runacuna mas gaparayta galacayäriptinga,
alisca juchatam rurasha cä”. yacuwanmi maquinta maylacurun chay runacunapa
Niptin chay runacunaga “¿Imamantag nogacunaman naupanchru cay nir: “Cay mana juchaynag runata
aywaramunqui? ¡Ima supaysi cacuy!” nipäcusha. wanuchipäcuptiqui nogaga manam juchayogchu cashag, ¡antis
5੅Chaynuy niräriptin Judasga Diospa wayin sawan ruyiman gamcunam juchayog capäcunqui!”
chay golgueta wicaparcurmi aywacun. Jinarcurmi 25੅Niptin chay runacuna cay nirärinmi: “Au, nogacunam

jurcacurunag. jinaman castä aywagcunam juchayog capäcushag”. 26੅Chaura


0$7(2੄27੄28 32

nipäcuptin Pilatoga Barrabastam cachrarirachimun. Nätan 49੅Nätan waquincagmi “Jina cachun, mä aywamuchun Elías

Jesustam alisca astirachin soldäduncunawan. Jinarcurmi cruzpita jorgonanpag” nipäcura.


cruzchru wanuchipäcunanpag paycunapa maquinman 50੅Chauraga yapaymi Jesusga lapan calpanpa

jitayurun. gayachracaramun. Jinarcurga chaylam wanurun.


27੅Chaypitam soldäduncuna Jesusta aywachicurcan Pilato 51੅Chayüram Diospa wayin ruyichru chay racta telonsi

mandanan wayi puncuman. Chayga cara soldäducuna lachirura ishcayman, janapita uraman. 52੅Jinamanmi pachasi
cacurcänanmi. Chaychrümi Jesuspa muyurigninman lapan alicusa cuyurun. Chay cuyuyaptilanmi gagacunas sagrarun.
chaychru cag soldäducunata goturärichin. 28੅Jinarcurmi Jinarcurmi Dioslapag cawag unay wanusha runacunas
Jesusta garapachrarcurga, jatiräripun reypa puca jacunta. cawacarärimun. 53੅Chaura chay cawacämushacuna Jesús nä
29੅Chaypitam cashapita awasha corönata umanman wanushapita cawacaramuptinran, yaycapäcura Diospag nisha
jatiräripun. Nätan derëchacag maquintam aptarärichin juc Jerusalén marcaman. Chaychrümi achca runacuna
chagla gueruta. Jinacarcärirmi naupanman gongorpacuyur ricapapäcusha. 54੅Chaura chaychru pachrac soldäducunapa
asipapäcura “Cawachun Israel castacunapa reynin” nir. mandagninwan Jesusta täpag soldäducuna aliscam
30੅Chaypitam togapapäcura. Nätan chagla manchacarärin chay pacha cuyugta jinaman imas pasagta
charichipäcunganwanmi umanchru wipyay ushapäcura. ricarärir. Chauraga “Cay runa razonpa cara Diospa-mayinmi”
31੅Chaynuypa ima-aygatas ruracarcärirga, chay nipäcuram.
jacupurcangantam shogtiräripun. Jinarcurmi jacuräripun 55੅Chaychru capäcura achcam warmicunas carulapita

quiquinpa jacunta. Chaypitam aywachicurcan cruzman rircararcayar. Chay warmicuna aywapäcamusha cara
clävapäcamunanpag. Galileapitam, paycuna Jesustam atendipäcug. 56੅Chay
warmicunapita jucmi cara Magdalapita María, jucmi cara
Jesusta cruzman clävapäcungan Jacobopawan Josëpa maman María, jinamanmi Zebedeopa
(Mr 15.21-32; Lc 23.26-43; Jn 19.17-27) warmin.
32੅Chaypita nä yargorcayarmi tincurärin Cirene marcapita
Simón jutiyog runawan. Jinarcurmi paytaga charicarärin Jesusta mïchuman enterrapäcungan
Jesuspa cruzninta apananpag. 33੅Chaura ‘Gólgota’ (Mr 15.42-47; Lc 23.50-56; Jn 19.38-42)
ninganmanmi chrarärin. (‘Gólgota’ ninanga ‘Uman tullu gotu’ 57੅Chaypitam nä pacha chacanayaptinga chraramun juc

ninanmi.) 34੅Chaychrümi gorärin vïnuta juc atgagwan capogniyog runa, José jutiyog Arimatea marcapita. Paysi nä
tacushata. Nä malirur Jesusga manam upyayta munarachu. muyusha cara Jesuspa discïpulunmanmi. 58੅Paymi aywarun
35੅Chaypitam nä Jesusta cruzman clävacarcärirga, chay Pilatoman “Jesuspa cuerpunta enterramushag” nig.
soldäducuna Jesuspa jacunta aypunacarärin chüsarcur Niptinmi Pilatoga “Äri” nirun. 59੅Chaura Josëga wancurun
chüsarcur. 36੅Jinacarcärirga chaychrümi tacayärin ima Jesustaga lïnupita rurasha allanyag tëlawanmi. 60੅Jinarcurmi
pasanantas rircarapäcunanpag. 37੅Nätan imapita cruzman chrurarun quiquinpa mïchunpag gagachru uchrcunganman.
clävapäcungantas musyapäcunanpag cruzpa umanman Chaypitam jatun lasag rumiwan mïchupa puncunta
chrurarärin “CAYGA ISRAEL CASTACUNAPA REYNIN wichrgarcur aywacun. 61੅Chay mïchucagchrüga carcayara
JESUSMI” nir isquirbishata. 38੅Chaychru capäcura ishcaymi Magdalapita Mariawan jucag Mariam tayarcayar.
suwacuna Jesusnuysi cruzman clävasha, jucninmi cara
derëchanchru, nätan jucninmi cara ichogninchru. 39੅Nätan Soldäducuna mïchuta täpapäcungan
chaypa pasagcunam ashlipapäcug umancunata awircayar cay 62੅Chaypitam enterracungan junag warantinga, chay jamana
nir: 40੅“¡Gam Diospa wayinta juchruchig jinaman quima junag nä pasaruptinga, sacerdöticunapa mandagnincunawan
junaglachru gangalanta sharcachig, razonpa Diospa-mayin fariseocuna gotucarärin Pilatocagman. 63੅Jinarcurmi payta cay
carga, mä quiquiqui salvacuy! Jinaman chay cruzpita nirärin: “Tayta, yarparärï chay casqui runa cawayar, cay nir
jegarpamuy” nircayar. rimangantam: ‘Wanungäpita quima junag pasashachrümi
41੅Chaypitaga sacerdöticunapa mandagnincunawan Moisés cawacämushag’ ningantam. 64੅Chauragar nilay soldäduycunata
isquirbinganpita yachrachigcunas, jinaman chay Israel chay mïchu täpacug quima junagcama aywapäcunanpag, chay
castachru alinninpag ricasha chacha runacunas Jesusta discïpuluncuna pagaspa aywaramur cuerpunta mana
nipäcura cay nirmi: 42੅“Juccunataga salvara, nätan quiquingä suwapäcunanpag. Jinacarcärirga ‘Cawacaramunmi’
manatan salvacuyta atipanchu. Razonpa Israel castacunapa nipäcungam. Chaynuy nipäcuptinga, chay naupacag
reynin carga, mä canan cruzpita jegarpamuchun. casquipitaga masmi pantacaräringa cay guepacag
Jegarparamuptinga ‘Payga razonpa reyninchim’ nishunmi. casquiwanga”.
43੅Payga Diosmantar yupachicura, cananga cay cruzpita Dios 65੅Niräriptinmi Pilatoga cay nirun: “Cä cayan soldäducuna.

jorgochun munarga. Payga ‘Diospa-mayinmi cayä’ niratar” Aywapäcuy paycunawan”. Jinaman nipäcuy imata
nipäcuram. 44੅Chaynuymi chay suwacuna paywan clävarayagsi rurapäcunanpagsi. 66੅Niruptinga aywacurcan mïchuncagtam.
Jesusta ashlipapäcura. Chayman chrarärirga chay chaparagnin rumita unancharärin
runa quichraptin musyacänanpag. Chaypitam nirärin
Jesús wanungan soldäducunata tapapäcunanpag.
(Mr 15.33-41; Lc 23.44-49; Jn 19.28-30)
45੅Jinarcurmi chraupi junag cayaptin pachaga chacarun. Jesús cawacämungan
Chaynuyla cara quima üraran. Chauraga chay chacashala nä (Mr 16.1-8; Lc 24.1-12; Jn 20.1-10)
quima üraman nachrgarayaptinmi, 46੅Jesusga gayachracarun
28
1੅Chaypitam jamana junag pasaruptinga, nä semäna

lapan calpanpam cay nir: “Elí, Elí, lama sabactani”. (Chayga galayunan junagchrüga yanan yananlam aywarärin
‘Dios-mayï, Dios-mayï, ¿imanirtag dëjaramanqui?’ ninanmi.) Magdalapita Mariawan jucag Mariaga Jesuspa mïchun ricag.
47੅Chaynuy niptinga chaychru cayagcunapitam juc ishcay 2੅Jinarcurmi pacha cuyurun alisca juyupa. Pachaga cuyusha

cay nipäcura: “Cay runa gayacuyan Diospa willacugnin jana pachapita ángel aymuptinmi. Chaypitam payga Jesuspa
Eliastam” nir. mïchunman ashuyur chay wichrgasha rumitaga jorgorun.
48੅Chaylam chaychru carcayagpita jucga wayrala esponjata Jinarcurmi chay rumi jananman tacuyun. 3੅Payga cara juc
ogorachin puchgorisha vïnuman. Jinarcurmi juc chaglapa lipanuysi alisca achicyagmi. Nätan jacunmi cara jancanuysi
puntanman chrurayur Jesusta chacchayächin shogonanpag. allanyag. 4੅Chay soldäducuna angelta ricaparärirga
33 0$7(2੄28

manchacaypitam alisca chucchucyayta galacayärin. soldäducuna casquicurcänanpag alisca chranin golgueta


Jinarcurmi wanuparärin. 5੅Chaura angelga warmicunatam cay gopäcunanpag. 13੅Jinarcurmi golgueta gorärin cay nir
nin: “Ama manchacapäcuychu. Musyayämi cruzchru yachrarcärichir: “ ‘Pagaspa punurcayangäcamam,
wanuchipäcungan Jesusta ashircayangayta. 6੅Payga manam discïpuluncuna aywarcärimur Jesuspa cuerpunta
caychrüga canchu. Ningannuylam nä cawacämusha. suwapäcusha’. 14੅Nätan chayta Pilato mayarur imatas rurayta
Shapäcamuy Jesuspa cuerpun chrurapäcungancagta munapäcushuptiquiga, nogacunam paywan rimapäcushag
ricapäcunaypag. 7੅Cananga pasay-pacha aywapäcuy mana imatas rurapäcushunaypag”.
discïpuluncuna willacug, cay nipäcunquim: ‘Jesusga 15੅Chay nipäcuptinmi soldäducuna golgueta chrasquirärin.

cawacämusham. Payga nä naupayan Galileatam. Chaychrümi Chauraga chay yachrachipäcungannuylam runacunata


tincupäcunqui’. Chaytam gamcunata nogaga willapäcunag willapacurcara. Chay casquitam Israel castäcuna
cara”. willapacurcayan canancamas.
8੅Niptin warmicuna manchacasham jinaman alisca

cushisham chay mïchucagpita aywacarcamunag wayrala Discïpuluncunata Jesús cachrangan


discïpuluncuna willag. 9੅Chay aywarcayämuptinmi Jesusga (Mr 16.14-18; Lc 24.36-49; Jn 20.19-23)
naupancunachru ricacarun. Jinarcurmi “Buenos días” nirun. 16੅Nätan nogacuna chrunca jucniyog discïpuluncuna
Chaura paycuna Jesuspa naupanman ashuyurmi aywacurcarä Galileatam “Chay gotuchrümi tincucäshun”
manchapacuypa gongorpacuyur lipucayärin. Jinarcurmi nipäcamangan cagta. 17੅Chaychru Jesusta ricaparärirga
Jesuspa chraquinta macalicarärin. 10੅Chaura Jesusga cay manchapäcuypam gongorpacuyur lipucayärï. Nätan
nirunmi: “Ama manchacapäcuychu, antis aywapäcuy waquinnïcunaga “Manachr Jesusga canmanchu” nipäcuram.
wauguëcunata willag Galileata aywapäcunanpag. Chaychrümi 18੅Chaura nogacuna lipurarcayangäcagman ashuyamurmi

tincupäcushag” nirunmi. Jesús cay nipäcaman: “Tayta Diosga nogata chrurarayäman


jana pachachru cagtasi cay pachachru cagtasi lapanta
Golgueta chrasquircur soldäducuna casquicurcangan munaynïchru cachinäpagmi. 19੅Chauraga aywapäcuy cay
11੅Chay warmicuna nä aywarcayaptinmi täpacug pachachru lapan casta runacunaman jinaman nogapa
soldäducuna ishcay quima aywacurcan marcata. Nä discïpulüman muyuchipäcamuy. Nätan bautizapäcunqui
chrarärirga willapacarärin sacerdöticunapa ‘Tayta Dios, noga Diospa-mayin Jesucristo, jinaman Santu
mandagnincunatam chay lapan ima-aygas pasanganta. Espíritu nisha capäcushuptiquim’. 20੅Jinaman lapan
12੅Chaura sacerdöticunapa mandagnincuna aywacurcan ningäcunatam yachrachipäcunqui paycunas cäsucurcänanpag.
alinninpag reguesha chacha olgocunamanmi imata Nätan nogaga imay aygaysi gamcunawanmi cayäshag cay
rurapäcunanpagsi rimanacug. Chaychrümi rimanacarärin pacha ushangancama”. Chaynuy cachun.
JESUSPITA MARCOS ISQUIRBINGAN
Naupataga shumag tantianaypag uchuclata niyushay Marcos imanir cay libruta isquirbingantas.
Marcosga cara Jesusman yupachicug runam. Payga mözu cayälarmi Jesustaga nä reguera. “Chay ushanan cënata Jesusga
micura discïpuluncunawan chay Marcospa mamanpa wayinchrümi” nipäcunmi. Bernabëga cara Marcospa prïmunmi. Mas
guepaman payga purira Pablowanmi. Chaypitaga puriram Pedrowansi Jesuspita willapacuptin. Chaymi payga shumag
musyarura Jesús pi cangantas. Paymi Roma carcelchru wichrgaräriptin Pablota atendira. Chaura paysi aliscam cunchusha
Jesuspita willapacurga. Chay wichancuna Jesusman yupachicugcunata alisca wanuchipäcuptinmi Marcosga cay libruta
isquirbira Jesusman chay yupachicugcunata valorchächinanpag. Payga yarpachiyta munara Jesús cunchunganpitam
“Noganchisi aliscaran cunchushun pay ningannuysi” ninanpag. Nätan payga cay libruta isquirbira juc casta runacunapagmi,
manam Israel castacunapagchu.
Chaura Marcosga cay libru isquirbiyta galayura cay nirmi:

Bautizag Juan chunyag pampachru rimangan Jesusta Asyag juchäcachiyta munangan


(Mt 3.1-12; Lc 3.1-9, 15-17; Jn 1.19-28) (Mt 4.1-11; Lc 4.1-13)

1
1੅Caynuypam galayura Diospa-mayin Jesucristopita ali 12੅Chaypita chaylam Jesusga aywara chunyag pampata
willapa. Santu Espíritu aywachiptin. 13੅Chaychru payga cara chruscu
2੅Diospa unay willacugnin Isaiaspa isquirbishanchru chrunca junagmi, sima uywacunawan. Chaychrümi Asyagga
Jesuspag cay niyanmi: imanuypanuysi juchäcachiyta munara. Chaypitam
Gampa naupaytam willacugnïta cachrayä, angelcunaga aywarcamur Jesusta atendipäcura.
gam chränaypag runacunata camarinanpag.
3 Paymi chunyag pampachru gayacuypanuy willacunga cay Jesús Diospita shamusha canganta reguechicungan
niyar: (Mt 4.12-17; Lc 4.14-15)
“Camaricurcay munayniyog chrämunanpag 14੅Chaypitam Bautizag Juan nä carcelchru wichrgarayaptin,

lutan cawarcayangaypita ali cawayta galayapäcuy” nir. Jesusga aywara Galilea ninganpa Diospa ali willapanta cay nir
4੅Chauraga chay isquirbishachru ningannuymi Bautizag musyayächir: 15੅“Nämi chraramun Diospa munayninchru
Juanga chunyag pampachru runacunata rimapara cay nir: cawapäcunay wichan. Jucha ruraypita wanacurcur Diosman
“Juchaycunapita wanacurcur Diosman cutipäcamuy cutipäcuy, jinaman ali willapa rimayangäta ‘Razonmi chayga’
perdonapäcushunaypag, jinaman bautizacurcay” nir. nir, chrasquicurcay” niyar.
5੅Chaynuy niptinmi Judea ninganchru lapan

marcacunapitawan Jerusalén marcapitaga aywapäcura lapan Pescacug runacunata Jesús gayangan


runacuna Juan rimanganta mayapäcunanpag. Nätan (Mt 4.18-22; Lc 5.1-11)
“Juchasapam cä” nigtam, Juanga bautizara Jordán 16੅Chaypitam Jesusga ricapurun Galilea ningan gochra
mayuchru. manyanpa aywayar Simonta, jinaman Andresta,
6 ੅Juanpa jacun cara ‘camellu’ jutiyog uywapa ataräyancunawan chay gochrachru pescacurcayagta.
milwanpita rurasham. Nätan wachrucunmi cara garapita Paycunapaga chaymi uryaynincuna cara, jinaman capäcuras
rurasha. Micunanmi cara salta piricu nirayag langosta chay wauguelam. 17੅Chauraga paycunatam Jesusga cay nirun:
jutiyog curu, jinaman chrinyashpa mishquin. 7੅Nätan “Aywashun nogawan, nogam yachrachipäcushay imanaypa
Juanga willapäcura cay nirmi: “Nogapa guepäta runacunata Diosman aywachipäcamunaypagsi”. 18੅Chaynuy
aywamugga cayan nogapita mas munayniyogmi, manam niruptinga ataräyancunata chrurayurmi Jesuswan
nogaga paypagga maygan alinninsi cächu lipurpuyur aywacurcara pasay-pacha.
languenta pasquipunaläpagsi. 8੅Gamcunata noga 19੅Chaypita nä washascata aywarcayarmi Jesusga

bautizapäcurag yacuwanmi, nätan payga ricaparuntag Jacobotawan Juanta, büquinchru ataräyancuna


galayachipäcushunqui cawayta Santu Espíritu alcharcayagta. Paycuna capäcura Zebedeopa churinmi.
munangannuymi” nirmi. 20੅Chaura Jesusga paycunatas gayarunmi. Jinarcurmi paycunas

aywacurcan Jesuswan, taytan Zebedeota mincaynincunatawan


Jesús Diospa-mayin canganta rimamungan büquinchru dëjarcur.
(Mt 3.13-17; Lc 3.21-22)
9 ੅Chayjunagcunalam Jesusga aywara Juan Lutan espiritucunata Jesús runapita gargongan
cayanganman Nazaret marcapita. (Nazaretga cayan (Lc 4.31-37)
Galilea ninganchrümi.) Jinarcurmi Juanga bautizara 21੅Chaypitam paycunaga chrarärin Capernaum marcaman.

Jesusta Jordán mayuchru. 10੅Chaypitam bautizächicurcur Jinarcurmi jamana junagchrüga Jesusga yaycurun Israel
mayupita yargayämur, Jesusga ricapurun jana pacha castacuna gotucarcänan wayiman. Chaychrümi yachrachiyta
quichracayagta. Jinarcurmi ricapurun Santu Espirituta galacuyun. 22੅Jinarcurmi runacunaga rircaräcurcan mayacasha
payman juc palömanuy uranpayämugta. 11੅Chaylam jana cay nir: “Payga yachrayächin quiquin Dios ningannuytag
pachapita Diosga rimaparamun cay nir: “Gamga cayanqui manatag cay yachrachimagninchi runacuna
alisca cuyashä Dios-mayïmi. Gampitaga alisca cushisham nipäcungannuylachu”. 23੅Chauraga chay gotucarcänan
cayä” nir. wayichrümi cayara juc runa lutan espiritupa munayninchru.

34
35 0$5&26੄1੄2

Jinarcurmi mayänipita chay espirituga chay runata gomuy, razonpa cuticasha cangayta paycuna
gayacuypanuy rimarachin cay nir: musyapäcunanpag”.
24੅“ Imanarayanquitag nogacunawan Nazaret marcapita 45੅Chaypita aywar, chay runaga lapan runacunatam
¿
Jesús, gamga nä aywarayämunqui willapacuyta galacuyun imanuypa cuticächingantas. Chaura
cunchuchipäcamänaypagchu? Nogaga musyayämi gam pi Jesusga manam yaycuyta atiparachu marcacunaman, antis
cangaytas. Gamga cayanqui Diospita shamusham”. puricura runacuna mana yachrangalanpam. Nätan
25੅Niptinmi Jesusga lutan espirituta piñaparun cay nir: runacunaga mayag chayagpitas aywapäcug pay
“¡Upäla mayaray! ¡Yargoy cay runapita!”. cayanganmanmi.
26੅Niruptinmi espirituga chay runata wanuparcachir alisca

gapachracuyar yargorun. 27੅Chayta ricarurga lapan chaychru Uncutucusha runata cuticächiypa Diospita
carcayagcunam manchacarärin Jesús chaynuy ruraruptin. canganta Jesús reguechicungan
Jinarcurmi quiquincama tapunacarärin cay nir: “¿Imatag (Mt 9.1-8; Lc 5.17-26)

2
cayga? ¿Imatatag ricarunchi? Cay runa yachrachingantanuyga 1੅Chaypita nä ishcay quima junagtam Jesusga yapay

manam imaysi mayacuranchichu. Jinaman lutan espiritucunas cutirun Capernaum marcata. Chay cutinganta mayarärir
yargoy niptinsi cäsucurcayantan” nir. runacunaga pasay-pacham gotucarärin Jesús cayangan
28੅Jesús chaynuy ruranganpitaga, limpum Galilea ninganpa wayiman. 2੅Nä manam jäcurachu chay wayipaga ni
mayachinacarärira. punculansi, nätan Jesusga ali willapatam yachrayächira.
3੅Jinarcurmi Jesús cayangan wayicagman chrarärichin chruscu
Simonpa suydranta Jesús cuticächingan
runacuna juc uncutucusha runata. 4੅Nätan runacuna junta
(Mt 8.14-15; Lc 4.38-39)
captinmi Jesús cayanganman mana yaycachiyta
29੅Nä chay Israel castäcuna gotucarcänan wayipita atipapäcurachu. Chauraga Jesús cayangan wichanninpam
yargarärirga, Jesusga aywacun Jacobowanmi, Juanwanmi, wayipa gatanta gachrachrärir gueshyagta quirmantinta
Simonpa jinaman Andrespa wayinta. 30੅Chrapäcunanpagmi wascawan cachrarparärin Jesuspa naupanman. 5੅Chaypitam
alisca rupariyar cämachru jitarayänag Simonpa suydranga. payman yupachicurcayanganta tantiarur, Jesusga gueshyagta
Chaytam Jesustaga willarärira. 31੅Chaura Jesusga cay nirun: “Wamralä, juchaycunata nämi perdonarug”.
gueshyagcagman ashuyurmi maquipita charircur 6੅Niptinmi Moisés isquirbinganpita yachrachigcuna, juc

sharcarachin. Chauraga chaylam chay acachaynin illacarura. ishcay chaychru tayarcayagcunaga shongolanchru cay nirärin:
Jinarcurmi payga garachracuyta galacuyun. 7੅“ Wä! Imanirtag cay runa chaynuy riman? Chaynuy rimarga
¡ ¿
Diostucuyantag. Dioslam runacunapa juchantaga perdonan,
Achca gueshyagcunata Jesús cuticächingan manam pisi jucga”.
(Mt 8.16-17; Lc 4.40-41) 8੅Nätan chaynuy pinsiarcayanganta tantiarurmi Jesús cay nir
32੅Nä pacha chacarpurayaptinmi, Jesús cayangan chay tapurun: “¿Imanirtag shongolaycunachru chaynuy
wayiman chrarärichin gueshyag runacunatawan, lutan pinsiarcayanqui? 9੅¿Imatatag mas fäsi nichwan cay
espirituyog runacunata. 33੅Chaypitam chay marcachru yachrag uncutucusha runata? ¿‘Nämi juchaycunata perdonarug’
runacunaga, lapalan gotucarärimun chay wayi puncuman. niytachu? u ¿‘Sharcuy, cämayta apacurcur, aywacuy’
34੅Chaychru Jesusga cuticarachin tucuywan gueshyagcunatam. niytachu? Ishcayninsi mana ruray atipänan runalapagga.
Nätan waquinpitam gargora achca lutan espiritucunata. Chay 10੅Nätan noga jana pachapita shamusha runam ichaga

Asyagpa espirituncuna musyaram Jesús Diospita shamusha munayniyog cayä juchacunata perdonänäpag. Nätan chaynuy
cangantas. Chaymi Jesusga “Nogapita ama rimapäcuychu” cangäta musyapäcunaypag cay gueshyagta nishag: 11੅Sharcuy,
nira chay lutan espiritucunata. cämayta apacurcur wayiquita aywacuy”.
12੅Niptin gueshyagga chayüram sharcurun. Jinarcurmi
Jesús Galileachru ali willapata willapacungan quirmanta apacurcur aywacun lapan runacuna
(Lc 4.42-44) rircararcayaptin. Chaynuy ruraruptinga mayacasham
35੅Jinarcurmi warantinga chacay chacayla sharcurcur ricacarärin lapansi. Chaypitaga Tayta Diostam alawayta
Jesusga aywacun chunyag pampata, chaychrümi Dioswan galacayärin cay nir: “Manam imaysi ricaranchichu pitas
rimara. 36੅Chaypitam Simonga chaychru cayag-mayincunawan caynuy ruragtaga” nir.
Jesús ashig aywacurcan. 37੅Nä tarirurga “Lapan runacunam
ashircayäshunqui” nirärin. Leví nipäcungan Mateota Jesús gayangan
38੅Nipäcuptinmi Jesusga nirun: “Cananga aywashun waquin (Mt 9.9-13; Lc 5.27-32)
marcacunatarag Dios ninganta chaycunachru musyachinäpag. 13੅Chaypitam Jesusga Galilea gochra manyanman aywacun.

Chaypagmi nogaga shamusha cä”. Jinarcurmi paycagman runacuna chraräriptin yachrachira.


39੅Nircurga aywara Galileachru cayag lapan marcacunapam, 14੅Chaypita nä aywayarmi Mateota ricapurun, Romapag

Israel castäcuna gotucarcänan wayicunachru willapacuyar, patenti cobracunanchru tayayagta. Pay cara Alfeopa churinmi.
nätan runacunapita lutan espiritucunata gargoyar. Paytam Jesusga cay nirun: “¡Uryashun nogawan!”
Niptin Mateoga tayayanganpita sharcurcurmi aywacun
Leprawan gueshyag runata Jesús cuticächingan Jesuswan.
(Mt 8.1-4; Lc 5.12-16) 15੅Chaypita Jesusga Mateopa wayinchrümi micuyara
40੅Chaypitam Jesusman chrarun gueri nirayag leprawan discïpuluncunawan, patentita cobrag achca runacunawan,
gueshyag runa. Jinarcurmi naupanman gongorpacuyur cay jinaman waquin juchasapacunawan. Jesusta chay gatirag
nin: “Tayta, munargar cay gueshyapita cuticayächimay”. runacuna achcam capäcura. 16੅Chayta ricarmi Moisés
41੅Niptin Jesusga cuyaparunmi, jinarcurmi yatayurun cay isquirbinganta yachrachigcunawan fariseocunaga, jinaman
nir: “Munämi cuticänayta”. jucha rurag runacunaga tapurärin Jesuspa discïpuluncunata:
42੅Niruptilanmi chay runaga chay gueshyapita cuticarura. “¿Imanirtag wac yachrachipäcushugniqui micun upyan
43੅Chaura Jesusga “Aywacuy” nircurmi, chruncay chruncay patenti cobragcunawan, jinaman juchasapacunawan?” nir.
cay nirun: 44੅“Mayamay shumag: Amam cuticächingagpitaga 17੅Chay nipäcugta mayarurmi Jesusga nirun: “Mana

pitas willapanquichu antis ayway sacerdötiman gueshyagcunaga manam munapäcunchu jampicugta.


ricashunaypag. Jinarcurga Moisés mandangannuy gonaycagta Jampicugtaga munapäcun gueshyagcunalam. Chaura nogaga
0$5&26੄2੄3 36

manam aywamurä mana juchaynagcuna ashigchu, antis chay runapa maquin cuticarun. 6੅Nätan chay fariseocuna
gueshyagcuna yupaysi cayag runacunamanmi aywarayämü yargarärirga rimanacarärin Rey Herodespa runancunawanmi
salvanäpag”. Jesusta wanuchipäcunanpag.

Malagaypita Jesusta tapupäcungan Jesús pi cangantas lutan espiritucuna musyachingan


(Mt 9.14-17; Lc 5.33-39) 7੅Chaypitam Jesusga aywacun discïpuluncunawan Galilea
18੅Jucpaychrümi juc ishcay runacuna Jesusman chrarärin gochra manyanman. Jinarcurmi achca runacuna Galileapita
cay nir tapucug: “Fariseocunapawan Juanpa discïpuluncunaga aywapäcura guepanta. 8੅Ima-aygatas ruranganta mayarurmi,
malagapäcunmi, nätan ¿imanirtag gampa discïpuluycunaga pay cayanganman shapäcamura, Judeapita, Jerusalén
mana malagapäcunchu?” Chay nir tapupäcura marcapita, Idumeapita, Jordán mayu chimpancunapita, nätan
fariseocunapawan Juanpa discïpuluncuna imaysi malagag Tïro marcapitawan, Sidón marcapitas. 9੅Chaura Jesusga
capäcuptinmi. discïpuluncunatam “Camarishalata büquita carcayächiy, chay
19੅Chaura Jesusga nirunmi: “ Juc runa casaraptin achca runacuna gotucarärimuptin gochraman yaycunäpag”
¿
gayachimusha runacuna malagapäcunchu? Manam. Casaracug nirun. 10੅Chaychica runacuna capäcura achcata cuticächisha
olgo paycunawanrag cayaptinga, chaura casaracug olgo captinmi. Chaymi lapan gueshyagcunas Jesusta yatayuytarag
cayangancamaga manam malagapäcunchu. 20੅Nätan nogata munapäcura cuticasha capäcunanpag. 11੅Chaynuytan lutan
chay casaracug olgonuysi cayagta chregnimagcuna espiritucunapa munayninchru cayag runacunas Jesusta
aywachipäcamänan junag chraramuptinmi ichaga ricapurga naupanman gongorpacuyur, gayacuypanuy: “Gamga
malagapäcungaga. Chaymi cay mushog yachrayächingaga Diospa-mayinmi cayanqui” nipäcura.
mana tincunchu paycuna yachrachinganwanga. 12੅Chaynuy nipäcuptin Jesusga aliscam piñapara, Jesús pi
21੅Shumag tantiapäcunaypag mä cayta niyärishay: Manam cangantas mana masta rimapäcunanpag.
pisi macwa jacuta remendanchu mushog sagpiwan. Mushog
sagpi guentir chay macwa jacuta mas jatuntam lachichin. Chrunca ishcayniyog cachran ruragcunata Jesús acrangan
22੅Manatan vïnu chayrag rurashatas wiñanchichu macwa (Mt 10.1-4; Lc 6.12-16)
wagalamanga. Macwa wagalaman wiñarushaga pogorimur 13੅Chaypitam Jesusga jegara jatun gotuman. Chaychrümi gayara

lachichinmi. Chauraga ishcayninmi pampanman ruracarun. quiquin munangannuy. 14੅Jinarcurmi nä Jesuscagman


Chaymi mushog wagalaman chayrag rurasha vïnutaga gotucaräriptinga, acrarun chrunca ishcayniyog runata, paywan
wiñanchi. Chaynuymi cay mushog yachrayächingäsi cayan”. capäcunanpag, jinaman ali willapata willapäcug cachrananpag.
15੅Paycunata cachrara “Runacunapita lutan espiritucunata
Jamana junagta Jesusmi camara gargapäcunquim” nirmi. 16੅Chay chrunca ishcayniyog acrangan
(Mt 12.1-8; Lc 6.1-5) runacuna capäcura caycunam: Simonmi, paytam Jesusga ‘Pedro’
23੅Chaypitam juc jamana junagchru Jesusga nir jutinta chrurapura. 17੅Jinaman Zebedeopa churincunam,
discïpuluncunawan aywarcayara trïgu wiñayag chracracagpa. Jacobowan Juan. Paycunatas jutinta chrurapura ‘Boanerges’ nirmi.
Jinarcurmi discïpuluncunaga palaricurcara ishcay quima ‘Boanerges’ ninanga ‘Räyupa churi’ ninanmi. 18੅Chaypitam cara,
tullulata micanasha capäcur. 24੅Chayta ricarmi fariseocunaga Andrés, Felipe, Bartolomé, Mateo, Tomás, Alfeopa churin Jacobo,
Jesusta tapurärin: “¿Imanirtag discïpuluycunaga palarärin Tadeo, ‘Cananista’ nipäcungan Simón, 19੅nätan Judas Iscariote.
trïguta canan jamana junagchru?” Paymi Jesusta wanuchipäcunanpag reguechira.
25੅Nipäcuptinmi Jesusga nirun: “ Gamcuna manachu
¿
leyipäcuray Davidpita, jinaman yanapagnincunapita Jesusga ima-aygatas rurayan lutan
micanasha car rurapäcunganta? 26੅Paycunaga Diospa espíritu nisha captinmi nipäcungan
wayinmanmi yaycapäcura, chaychrümi sacerdöticunapa mas (Mt 12.22-32; Lc 11.14-23; 12.10)
mandagnin Abiatar jutiyogga, gorura Dioslapag nisha 20੅Chaypita cutirpamurmi Jesusga discïpuluncunawan

tantacunata. Chaytaga sacerdöticunalam micapäcug cara”. yaycarärin juc wayiman. Jinarcurmi yapaytag chranin
27੅Jesusga chay nircursi cay niraran: “Jamana junagtaga runacuna gotucarärimun. Chauraga manam nä micuytas
Dios camasha runa yanapasha cananpagmi; manam jamana atipapäcurachu achca runa captin. 21੅Chaypitam Jesuspa
junagchru mana imatas ruralar cananpagchu. 28੅Chauraga aylluncunaga “Jesusga löcusham cayan” nigta mayarärirga
noga jana pachapita shamusha runapa munaynïchrümi cayan aywarärimunag aywachicurcänanpag.
jamana junagsi” nira. 22੅Nätan Moisés isquirbinganpita yachrachigcunam

Jerusalenpita aywarärimunag, paycunam Jesuspag cay


Maquin uncusha runata Jesús cuticächingan nipäcura: “Cay runaga cayan Beelzebú jutiyog Asyagpa
(Mt 12.9-14; Lc 6.6-11) munayninchrümi. Chaymi gargoyan lutan espiritucunata,

3
1੅Chaura yapaytan Jesusga yaycurun Israel castacuna chay mandag Beelzebú chaynuy rurananpag nisha captin”.
gotucarcänan wayiman. Chaychrümi cayänag juc runa 23੅Nipäcuptinmi Jesusga gayayur caynuypa tantiarachin:

maquin uncusha. 2੅Nätan fariseocunaga ñawilanchrümi “¿Imanaypatag Asyagga gargonga lutan espiritucunataga?
cachipäcunag Jesustaga juchachapäcunan raygo “Mä jamana 24੅Mä tantiachipäcushay: Juc nacionchru runacuna

junagchru cuticächinagchush” nir. quiquincama raquicasha cawapäcur, mana ali cawayälarmi


3੅Chaura Jesusga maquin uncusha runatam “ Sharcuy! Cay ushanacarärinman. 25੅Chaynuytan juc wayilachru runacuna
¡ ¡
chraupiman shamuy!” nirun. chregninacur cawarsi, garganacarärin. 26੅Chaynuymi lutan
4੅Chaypitam tapurun chay runacunataga: “ Imatatag espiritucunas quiquincama garganacurga ushanacarärinman.
¿
rurananchi cayan jamana junagchru? ¿Alitachu u lutantachu? 27੅Juc alisca calpayog runata manam pisi atipanmanchu

¿Wanunayagcunata jampinapagchu icha mas imancunatas suwapayta, naupata chay calpayog runata
wanurpachinapagchu?” watayurmi ichaga imantas apacunmanga.
Chaynuypa tapuruptin paycunaga upälalam capäcura. 28੅Mayapäcamay shumag: Tayta Diosga runacunapa lapan
5੅Chaura Jesusga piñasham rircärirun muyurigninchru juchancunata perdonangam, ima-ayga lutanta Diospita
carcayag runacunata. Jinarcurmi laquicurun rimayanganta rimasha captinsi. 29੅Nätan Santu Espiritupita lutanta
mana chrasquiyta munapäcuptin. Chaypitam maquin uncusha rimagcagtam ichaga mana imaysi Diosga perdonangachüga.
runata “¡Chacchayuy!” nirun. Chauraga chacchayuruptilanmi Chaycunaga chaynuy juchayoglam canga imaycamas”.
37 0$5&26੄3੄4

30੅Jesusga chaynuypa nira, “Asyagpa munayninwanmi mayacugcunaga capäcun anag camiñunuymi. Chaymi
imatas rurayan” nipäcuptinmi. murunuysi cayag ali willapata mayacurayaptilan, Asyag
shamurga lapan mayanganta gongarachin. 16੅Waquin
Diosta cäsucugcunam mamansi wauguensi Jesuspaga mayacugcunaga capäcun shala shala chracranuymi. Paycunas
(Mt 12.46-50; Lc 8.19-21) mayacurcanmi ali willapata, jinaman chrasquicurcansi
31੅Chaylam chrarärimun Jesuspa shulca wauguencunaga cushisham. 17੅Nätan chay murunuysi mana sapichacusha carmi
mamanwan Jesús cayangan wayiman. Jinarcurmi washalapita mana awantapäcunchu imatas. Chaymi Diospa willapanta
“Gayayäripamay” nirärin. 32੅Chauraga Jesuspa mayacurcanganpita chregnipapäcuptin, jinaman imas
muyurigninchru tayarcayagcunam willarärin: “Mamaymi cunchuycunata pasapäcurga, juchaman ishquipäcun.
shulca wauguequicunawan paniquicunawan washachru 18੅Waquin mayacugcunaga capäcun casha casha chracranuymi.

shuyararcayäshunqui” nir. Paycunas ali willapata mayacurcanmi. 19੅Nätan cay pachachru


33੅Nipäcuptinmi Jesusga nirun: “ Pitag mamäga? Nätan ima-aygas rurayninman pinsiarmi, capogniyog car
¿ ¿
pitag wauguëcunaga panïcunaga?” ima-ayganmansi yupachicuycunam, jinaman imansi cayaptin
34੅Nirga muyurigninchru tayarcayagcunata rircärircurmi mastarag ashiyaycunam, ali willapata gongapäcun. Chaymi
nirun: “Caycunam nogapaga mamäsi, jinaman wauguësi Dios ningannuyga mana cawapäcunchu. 20੅Nätan waquin
panïsi. 35੅Chaura pisi Dios munanganta ruragcagmi nogapaga mayacugcunaga capäcun ali chracranuymi. Paycunas ali
cayan wauguësi panïsi mamäsi” nirun. willapata mayacurcanmi, jinamanmi chrasquicurcan.
Chaypitam paycunaga Dios ningannuy alita rurayar
Murug runawan tincuchiypa Jesús yachrachingan cawapäcun. Paycunapita waquinmi capäcun juc murulapita
(Mt 13.1-9; Lc 8.4-8) quima chruncata camacushanuy, waquinmi sogta chruncata

4
1੅Chaypita yapaytan Jesusga gochra manyanchru yachrachiyta camacushanuy, nätan waquinmi pachracta camacushanuy”.
galacuyun. Chayman alisca chranin runacuna
Michïruwan tincuchiypa Jesús yachrachingan
gotucaräriptinmi, Jesusga jegarun gochrachru cayag büquiman.
(Lc 8.16-18)
Jinarcurmi chaychru tacuyun. Nätan runacunaga lapansi
quëdarärin gochra manyalanchrümi. 2੅Chay büquipitam achcata 21੅Chaypitas cay niraran: “ Juc michïru ratashata acäsu
¿
yachrachimura, imacunawansi tincuchiypa, cay nir: 3੅“Mayapäcuy. chruranchi cajón ruyimanchu u cäma pachranmanchu?
Juc runam aywara murug. 4੅Nä wichiyaptinmi waquin muruga Manam. Chaytaga chruranchi ricäpayninmanmi shumag
ishquirun camiñuman. Chaytam pishgocuna shamurga micarärin. achicyänanpag. 22੅Chauraga pacashanuy cay
5੅Waquincag murum ishquirun shala shalaman. Chaychrüga rätum yachrachingäcuna cayagsi mas guepaman musyacasham
yargaramun mana aläpa alpan captin. 6੅Jinarcurmi inti canga. Nätan canan mana musyashacunas canga shumag
acaramuptinga chaquirun mana sapin captin. 7੅Nätan waquincag tantiachisham mas guepamanga. 23੅Chauragar
murum ishquirun casha cashaman. Jinarcurmi cashacunaga mayacarcayämagcuna cäsucurcay”.
chayrag wiñayämuglata garwashtarachin. 8੅Nätan waquincag 24੅Chaypitas niraran: “Mayacurcangaynuy rurapäcuy.

murucunam ishquirun ali alpaman. Chaypitam ima-ayga shumag Chaynuy rurapäcurga noga ningäcunata mas tantiagmanmi
wiñarun, jinaman alisca gueshpirun. Waquinmi camacurun juc muyupäcunqui. 25੅Ningä razonpa chrasquicugcagtaga Diosga
tullulachru quima chrunca muruta. Waquinmi camacurun juc masmi yanapanga tantiayta. Nätan mana chrasquicugcagtaga
tullulachru sogta chrunca muruta. Nätan waquinmi juc tullulachru ichicla mayacungalansi guechrusham canga”.
camacurun pachrac muruta”.
9੅Chaynuy nircurmi cay nirun: “Mayacarcayämagcuna, Juc muru wiñayagwan tincuchiypa Jesús yachrachingan
tantiagcagga cäsucurcay” nir. 26੅Mastas Jesusga niraran: “Diospa munayninchru cawag
runawan caynuymi ruracanga: Juc runa chracranman murururga,
¿Imanirtag Jesusga imawan tincuchiypas yachrachira? 27੅pagaspa u junagpa, ricchayar punuyar carsi, manam musyanchu
(Mt 13.10-17; Lc 8.9-10) imanuypa chay muru chicchimungantas. 28੅Chaynuymi ruracan
10੅Chaypitam Jesús nä japalan quëdaruptinga, juc ishcay alpachrüga: Puntataga wiñamun guewanuylaran. Chaypitam
cayagcunaga chay chrunca ishcayniyog discïpuluncunawan, masla wiñaruptinga ricacämun espïgan, jina guepantaran chay
Jesusta tapurärin cay nir: “¿Imaninantag cayan chay espïgaga rurugyämun alisca chranin. 29੅Chaura nä pogoruptinga
tincuchiypa yachrachipäcamangayga?” chay runaga jüsiwanmi ruturun apapäcunanpag”. Chay muru
11੅Nipäcuptinmi Jesusga cay nirun: “Gamcunataga Diosmi alisca chranin wiñagnuymi rurapäcunga Diospa munayninchru
musyarcayächishunqui mana canancama pisi musyanganta. cawag runacunas.
Chayga cayan Diospa munayninchru cawaymi. Nätan Diospa
Nustäsa muruwan tincuchiypa Jesús yachrachingan
munayninchru mana cawagcunataga mana tantiayta
(Mt 13.31-32, 34-35; Lc 13.18-19)
munapäcuptinmi imacunawansi tincuchiypa yachrayächï.
12੅Chaynuy cagcunapita isquirbishachrüga cay niyanmi: 30੅Chaypitas Jesusga niraran: “ Imawantag tincuchichwan
¿
Rircararcayarsi manam ricapapäcungachu. Diospa munayninchru cawag runacunata? ¿Imanirayantag?
Nätan mayarcayarsi manam tantiapäcungachu, 31੅Paycunaga cayan nustäsa murunuymi. Chay nustäsa muruga

Diosmansi manam cutipäcungachu, lapan murucunapitas mas ichiclam. 32੅Nätan murunganchipita


ni juchancunapitas manatan perdonashas capäcungachu”. yargaramurga muyun jatun jachramanmi, canchrachru imas
13੅Nircurmi Jesusga cay nirun: “ Gamcuna manachu murushanchicunapitaga. Chaura rämancunas alisca
¿
tantiapäcunqui imawansi tincuchiypa yachrayächingäta? jatunmanmi wiñan, jinaman cay pachachru pishgocunas
Chauraga ¿imanuyparag tantiapäcunqui imawansi tincuchiypa gueshanta chaychru rurapäcunmi yachrapäcunanpag”. Chay
lapan yachrachinata?” muru chicchiramur alisca rämancuna wiñagnuymi Diospa
munayninchru cawag runacunas capäcunga.
Murug runawan tincuchiypa 33੅Chaynuypam Jesusga ima-aygawansi tincuchiypa
yachrachinganta Jesús tantiachingan yachrachira, imanuysi mayacurcangannuy tantiapäcunanpag.
(Mt 13.18-23; Lc 8.11-15) 34੅Manam imatas yachrachigchu imawansi mana tincuchilarga.
14੅“Chay muruta wichig runanuymi cayan, Diospa ali Nätan discïpuluncunataga japalancunatam chay
willapanta willapacugga. 15੅Chaura chay waquin yachrachingancunata shumag tantiachig.
0$5&26੄4੄5 38

runacunaga Jesusta cay nirärin: “Cay marcäcunapitanar


Yacutawan walyayta Jesús piñapangan jucläta aywacuy”.
(Mt 8.23-27; Lc 8.22-25) 18੅Chaura Jesús nä “Äri” nir büquiman jegayaptinmi, chay
35੅Chay junaglam nä pacha chacayaptin Jesusga nirun cuticächingan runaga “Aywashunnar nogawansi” nirun.
discïpuluncunata: “Acu, aywashun cay gochra chimpata”. 19੅Niptin Jesusga manam munarachu. Antis cay nirunmi:
36੅Chaylam runacunata “Aywalä” nircur, discïpuluncunaga “Wayiquita castaycunaman aywacuy. Paycunata willapämuy
aywachicurcan Jesusta chay büquilawan. Jinatam lapanta Munayniyog Dios alisca cuyapäshurlay munayninwan
gatirapäcura chaychru waquin büquicuna cayagsi. 37੅Nä lutan espiritucunata gampita yargonganta”.
aywarcayaptinmi gochrachru alisca walyayta galacuyun. 20੅Niptin chay runaga aywacunmi. Chaypitam galayurun

Jinarcurmi chay walyaywanga yacus nä wiñacayara willapacuyta Decápolis ningan marcacunapa Jesús paypita
büquiman. 38੅Nätan Jesusga guepaman ashuyurmi lutan espiritucunata gargonganta. Nätan mayagcunaga lapansi
punucarunag shumag jaunacuyur. Chaura discïpuluncunaga mayacasha niragmi ricacarärira.
alisca manchacasham riccharärichin cay nir: “¡Yachrachig!
Jairopa churinta cuticächig aywar,
¡Ricchay, nämi talpuyanchi!”
Chay niräriptin 39੅Jesusga sharcurcurmi chay walyaytawan juc warmitas Jesús cuticächingan
yacutaga piñaparun cay nir: “¡Gasila cachracyay!” nir. (Mt 9.18-26; Lc 8.40-56)
Niptinga chayüram chay walyaysi, jinaman yacus 21੅Chaypitam caylä chimpaman nä büquiwan Jesús

amaynarun. 40੅Jinarcurmi Jesusga discïpuluncunata nirun: cutiramuptinga, paycagman chranin runacuna gotucarärimun,
“¿Imanirtag gamcuna manchacararcayanqui? ¿Imanirtag nätan payga nä cayara gochra manyanchrümi. 22੅Chaymanmi
mana yupachicarcämanquichu?” nir. chraramun Jairo jutiyog runa. Payga cara Israel castacuna
41੅Nätan paycunaga Jesús chaynuy ruraptinmi alisca gotucurcänan wayichru mandagcuna castam. Jinarcurmi chay
manchacasha quiquincama tapunacurcara: “¿Pitag cay runaga Jesusta ricaparurga naupanman aywarcur
runaga? ¿Paytaga gochras walyagsi cäsucuruntag?” nir. gongorpacuyun. 23੅Chaypitam manacura alisca cay nir:
“Wariwamrämi nä wanunayan. Aywaläshunnar
Juc runapita lutan espiritucunata Jesús gargongan yatayuruptiqui cuticarurga cawanangam”.
(Mt 8.28-34; Lc 8.26-39) 24੅Chaura Jesusga aywacun Jairowanmi. Chay aywaptinmi

5 chranin runacuna guepanta aywapäcura chumi chumi. 25੅Chay


1੅Chaypitam chrarärin chay gochra chimpan Gadara
ninganman. 2੅Jinarcurmi nä büquipita Jesús yargoyaptilan runacunachrümi aywanag juc gueshyag warmis. Payga nä
panteonpita yargor chraramun lutan espiritupa munayninchru gueshyanag chrunca ishcayniyog watam yawar apaywan.
cayag runa. Chay runaga yachranag panteoncunalachrümi. 26੅Chay gueshyawan mana ali carshi, achca jampicugcunachru
3੅Paytaga manash pisi cadenawan watarächiyta atipagchu. purira jampichicuyta. Jinayälarshi lapan ima-aygantas
4੅Achca cutish watapäcura cadenacunawan maquintas usharura. Nätan manash maygalansi cuticächirachüga, antis
chraquintas. Jinarcayaptinsi tipiypash usharug waranpa waranpash masta chruracayara. 27੅Payga
cadenacunataga. Chauraga nä manash pisi chay runata aywaramunag Jesuspita rimagta mayarshi. Jinarcurshi
imanaytas atiparachu. 5੅Nätan chay runaga pagaspas junagpas Jesuspa guepanman yaycura runacuna chraupinpa, Jesuspa
gapachracuyarshi purig, gotucunapas panteoncunapas jacunta yatayunanpag, 28੅shongolanchru cay niyar: “Jacunta
rumicunawan chancacuyar. tupayularsi cuticäshagmi” nir. 29੅Chay ningannuylash
6੅Chaura Jesusta carupita ricapururga piryay piryarmi yatayuruptinga chayüra yawarga illacarura. Chauraga
chraramun. Jinarcurmi, Jesuspa naupanman gongorpacuyun, chaylash mayacurun nä cuticasha cayanganta.
7੅gapachracuypanuy cay niyar: “ Imanarayanquitag nogawan, 30੅Chayüram Jesussi tantiarun munayninwan juc runa
¿
jana pachachru cayag Diospa-mayin Jesús? Diospa cuticächinganta. Jinarcurmi runacunaman muyurcamurga
naupanchrümi manacuyag amar cunchuchimaychu”. tapurun: “¿Pitag jacüta tuparaman?” nir.
8੅Chaynuypa lutan espirituga rimara, “Cay runapita yargoy” 31੅Niptinmi discïpuluncunaga cay nirärin: “Chumi chumi

Jesús nä nisha captinmi. aywayashachu, ‘¿Pitag tuparaman?’ niyanqui”.


9੅Chaura Jesusga “ Imatag jutiqui?” nirmi tapurun. 32੅Chaura Jesusga chay muyurigninchru cayag runacunatam
¿
Chaura lutan espirituga nirunmi: “Nogapa jutïga ‘Chraninmi rircapayta galacuyun pi tupangantas musyananpag. 33੅Chaura
sogta warangapita mascasca’ capäcuptï”. warmiga cuticasha canganta nä musyarga, manchacasham
10੅Nircurga Jesustam manacurun alisca, chay Gadarapita chucchucyayar, Jesuspa naupanman gongorpacuyur
mana jucläman gargonanpag. 11੅Chauraga cayara achca willacurun tupayular cuticanganta. 34੅Chaura Jesusga nirunmi:
cuchicunam micurcayar chay carcayangan tunapa. “Wamralä, cuticäshagmi nir yupachicamarmi cuticarunqui.
12੅Jinarcurmi chay lutan espiritucunaga manacarärin cay nir: Chaura cananga aywacuy cushisha”.
“Wac cuchicunaman yaycapäcunäpag niyärimay”. 35੅Chay niyaptilanmi Jairopa wayinpita cachramushacuna
13੅Chaura Jesús “Äri” niruptinga, chay lutan espiritucunaga chrarärimun cay nir: “Yangam pushayanqui yachrachigtaga.
runapita yargorcur cuchicunamanmi yaycarärin. Chay Wamrayga nämi wanurun”.
cuchicuna capäcura ishcay waranganuymi. Jinarcurmi löcu 36੅Chay nigta mayarurmi Jesusga Jairota cay nin: “Ama

ricacarärir waraupa jegarparärin gochraman. Chaychrümi manchacaychu. Yupayla yupachicamayga”.


shengaypa wanurärin lapan. 37੅Chaura Jesusga Jairopa wayinta aywarga pusharicura
14੅Chaynuypa cuchicuna wanuräriptinga, cuchi michig Pedrotam, nätan ishcay wauguelatam Jacobotawan Juanta.
runacunaga manchacasham gueshpicurcan, pitas maytas Chaypitacagtaga manam munarachu pi aywanantas. 38੅Nä
willapacurcayar marcacama. Chaura runacunaga juclam Jairopa wayinman chrarurga, tarirun wamra wanushapita
aywarärimun ricag. 15੅Nä Jesús cayanganman chrarärirga gapachracuypa äyay äyar wagarcayagtam. 39੅Chaura Jesusga
lutan espiritucuna chay löcuchingan runataga tarirärin nä wayiman yaycurcurmi cay nirun: “¿Imanirtag chaynuypa
ɹsyun chrämushatam, jinaman jacusha tayayagtam. wagarcayanqui? Wamraga punucashalam cayan. Manam
Chaynuyta ricarur runacunaga aliscam manchacarärin. wanushachu”.
16੅Nätan chay aywamusha runacunataga, chay ricagcunam 40੅Niptinmi runacunaga asiparärin. Chaura Jesusga

willaparärin, chay runapita imanuypa lutan espiritucuna wayipitam gargorun lapanta. Chaypitam yaycurun chay
yargongantas jinaman cuchicunapitas. 17੅Chaypitam chay wanusha wamra cayanganman quima discïpuluncunalawan,
39 0$5&26੄5੄6

jinaman wamrapa taytanwan mamanwan. 41੅Chauraga 15੅Nätan waquin runacunam nipäcug: “Payga Diospa

wamrapa maquinta chariyurmi arameo rimaychru cay nin: willacugnin Eliasmi cayan” nir. Jinaman waquinmi nipäcura:
“Talita, cumi”. (‘Talita, cumi’ ninanga ‘Wamra, ¡sharcuy!’ “Payga cayan Diospa willacugninchri u maygansi Diospa
ninanmi.) 42੅Niptin wamraga chayüram sharcurcur puriyta unaycag willacugninchri” nir.
galacuyun. Chay wamra cara chrunca ishcayniyog watayogmi. 16੅Chaynuy nipäcugta mayarmi Herodesga ninag: “Chay

Chaura chaynuy ruragta ricarärir runacunaga mayacasha runaga ɹju mogoypa wanuchingä Juanmi cawacarayämun”.
niragmi ricacarärin. 43੅Chaypitam Jesusga chruncay chruncay 17੅Chay Herodespa wauguen cara Felipem. Nätan Herodesga

nira mana pitas willapacurcänanpag, jinamanmi nira wamrata wauguen Felipepa warmin Herodiaswanmi ishcaychacusha
micuyta garapäcunanpag. canag. Chaypitam Juanga “Juchatam rurayanqui, amam
wauguequipa warmintaga warmichacunquimanchu” nir
Nazaret marcanchru Jesusta manacagpag ricapäcungan piñaparura. 18੅Chay ninganpitam Juantaga cadenarcachir
(Mt 13.53-58; Lc 4.16-30) carcelman wichrgachira. 19੅Chaypitam Herodías warmisi

6
1੅Chaypitaga discïpuluncunawanmi Jesusga cutira chregniparura Juantaga. Jinarcurmi wanurachiylata munag,
marcanta. 2੅Jinarcurmi jamana junag chraramuptinga nätan manam atiparachüga. 20੅Herodesga manchacuram
Israel castäcuna gotucarcänan wayiman yaycurcur Juanta, alita rurag runa jinaman mana juchaynag canganta
yachrachira. Chaychrümi mayacugcunapita achca runacuna musyar. Chaymi payga Juanta washag. Nätan Juan
mayacasha nirag ricacarärir tapunacurcara cay nir: “Lapan rimapaptinga manam imanänansi yachracarachu. Chaynuy
caycunata ¿maychrütag yachracurura cay runaga? ¿Pitag jinayarsi Juan rimangantaga cushisham mayacug.
yachrarachin caynuypa? ¿Imanaypatag imatas rurayan mana 21੅Chay warmi wanuchiyta munayaptilanmi Herodespa

pisi rurananta? 3੅Cay runaga cayan carpintërulatag, chay diyasnin chraramura. Chaymi payga micapäcura Galileachru,
Mariapa wawalantag. Caypaga wauguencunas cayan manday yanapagnincunawan, waranga soldädu
Santiagotag, Josëtag, Judastag, Simontag, nätan panincunas mandagcunawan, jinaman chay Galileachru alinninpag
caychrütag carcayan”. ricasha runacunawan. 22੅Nä lapan micapacurcayaptinmi
Chay nirmi Jesusta mana cäsupapäcurachu. 4੅Chaymi Herodiaspa jipashninga yaycurcur tushuyta galacuyun.
Jesusga cay nin: “Maychru chaychrüsi Diospa Jinarcurmi chay tushunganga Herodestawan, chaychru cayag
willacugnincunaga alipag ricasham capäcun. Nätan runacunataga, alisca cushicarachin.
manacagpag ricashaga capäcun marca-mayincunapitam, Chaura Herodesga jipashtam cay nin: “Imatas munangayta
castancunapitam, wayinchru cagcunapitam” nin. manacamay gonagpag. 23੅Diospa naupanchrümi niyag, manam
5੅Chaura Jesusga runa mana ruray atipänanta, manam casquipagchu, imatas manacamangaytam goshayqui.
imatas rurarachu chay marcanchru. Cuticächiraga juc ‘Mandayangay nacionpa lamitäninta gomay’ nimaptiquis
ishcaylatam, chay gueshyagcunaman maquinta chrurayur. goshaymi” nira.
6੅Chaura Jesusga mayacasha niragmi ricacarura chay 24੅Chaura jipashga jucla mamancagta aywarcurmi tapurun:

runacuna “¡Imanaypatag payga canga Dios cachramunganga!” “¿Imatatag manashag?”


nipäcuptin. Niptinmi mamanga nirun: “Manay Bautizag Juanpa
umanta”.
Jesús discïpuluncunata ishcaypacama cachrangan 25੅Chaypitam jipashga wayrala chay Herodes cayanganman
(Mt 10.5-15; Lc 9.1-6) cutiyurcurga nirun: “Nogaga munayä pasay-pacha Juanpa
Chaura Jesusga purira chay Nazaret marca muyurigninpam, umanta juc matichru camashata gomänaytam”.
acapa marcacunachru yachrayächir. 26੅Niptinga aliscam laquicurun Herodesga. Nätan chaychru
7੅Chaypitam Jesusga chrunca ishcayniyog lapan carcayagcuna juracunganta mayasha captinmi mana
discïpuluncunawan gotucarärin. Jinarcurmi paycunata atiparachu “Manam” niytaga. 27੅Chaura juclam Herodesga
cachrara wacpa caypa ishcaypacama, cay nircur: “Cananga cachrarun juc soldäduta Juanpa umanta cuchurcur
gamcunam runacunapita lutan espiritucunata gargapäcunqui”. apamunanpag. 28੅Cachrangannuylam soldäduga carcelta
8੅Nircursi cay nirunmi: “Amam chay aywapäcur aywarcur Juanta mogorcur umanta aparamun matichru
apapäcunquichu ni micuytas ni guellaytas ni guepicurcänaytas camashata. Nä chrarachimurga jipashtam gorun. Nätan
apapäcunquichu. Antis garrotilayta janchraricurcay”. jipashga mamantam gorun. 29੅Chayta mayarärirga Juanpa
9੅Jinamanga “Jatirarcayangay languelaycunawan aywapäcuy, discïpuluncunaga, chrarcamurmi wanushata apacurcur
ama müdanaytas apapäcuychu. 10੅May wayichrüsi aywacurcan enterrag.
gorpachapäcushuptiqui, chaylachrümi capäcunqui jucläta
Pichga waranga runacunata Jesús micachingan
aywapäcungaycama. 11੅Nätan maychrüsi mana
(Mt 14.13-21; Lc 9.10-17; Jn 6.1-14)
chrasquipäcushuptiquiga, jinaman mana mayacuyta
munapäcushuptiquiga, ‘Cananga nämi willarärig, imanuysi 30੅Chaypitam Jesús cachrangan discïpuluncuna
cawacurcay, manam mastaga cayman jarumushagchu’ nirmi cutirärimurga gotucarärin Jesús cayanganman. Jinarcurmi
aywacurcanqui”. willaparärin lapanta ima rurapäcungantas, nätan imata
12੅Jesús chaynuy yachrarcachiptinga, discïpuluncunaga yachrachipäcungantas. 31੅Chaura paycagman chranin
aywacurcara runacunata cay niyarmi: “Juchaycunapita runacuna aywapäcamuptinmi, jinaman paycunacagpita
wanacurcur Diosman cuticarcämuy” nirmi. 13੅Nätan achcatam aywacurcaptinmi timpuncuna mana carachu ni
lutan espiritucunatas gargapäcura runacunapita, jinaman micapäcunanpagsi. Chaymi Jesusga nirun discïpuluncunata:
aceitiwan lushichrärilarmi achca gueshyagcunata “Acu aywashun chunyag pampata chaychru jamananchipag”.
cuticächipäcura. 32੅Niptinga aywacurcara chunyag pampatam büquiman

jegarcur. 33੅Nä Jesús discïpuluncunawan may aywayangantas


Bautizag Juanta mogoypa wanuchipäcungan tantiarärirga, chaychru cayag marcacunapitam wayrala
(Mt 14.1-12; Lc 9.7-9) aywapäcura chraquiypa. Jinarcurmi Jesús nä chränanpagga
14੅Rey Herodessi mayarunagmi Jesuspita munayninwan naupanchru carcayänag. 34੅Chaura Jesusga büquipita nä
ima-aygatas rurayanganta. Jinaman mayanagta “Cayga yargoyarga ricapurun achca runacunatam. Jinarcurmi
Bautizag Juanchri ɹju cawacarayämun. Chaymi ima-aygatas paycunata cuyaparun uysha wichicashanuysi mana
rurayan munayninwan” nipäcugtas. michigniynag capäcunganpita. Chaychrümi yachrachira
0$5&26੄6੄7 40

achcata ima-aygapitas. 35੅Chaura nä inti jegarpunayaptinmi


discïpuluncunaga Jesusman ashuyur cay nirärin: “Nämi pacha Jucha ruraycunaga runapa shongonpitam yargamun
chacanayan. Caychrüga cayanchi chunyagchrümi. (Mt 15.1-20)

7
36੅‘Aywacurcay’ niy runacunata, estanciacunapa, nätan acapa 1੅Chaypitam Jerusalenpita chrarärimun Jesuscagman
marcacunapa micuynin rantig aywapäcunanpag jinaman fariseocunawan, juc ishcay Moisés isquirbishanpita
micapäcunanpag”. yachrachigcuna. 2੅Paycunam ricarärin Jesuspa juc ishcay
37੅Nipäcuptinmi Jesusga nirun: “Gamcuna micuyta discïpuluncuna Moisés isquirbingannuy maquinta mana
gopäcuy”. maylacular micurcayagta. Chay maquinta mana maylacular
Niptinga cay nirärinmi: “¡Chaura micachipäcunäpagga micuy paycunapagga cara juchäcuymi. 3੅Nätan
tantata rantipäcamushag puwag quillachru juc runa gänanan fariseocunawan lapan Israel castacunas unay awilluncunapa
golguepagragchri! Chaura mana cayaptinga ¿maypitatag costumbrintam rurapäcug. Paycunaga micapäcunanpag
golgueta jorgapäcamushag?” maquincunataran awilluncuna ningannuysi maylacurcag,
38੅Nipäcuptinmi Jesusga “ Ayga tantatatag chararcayanqui? nätan mana maylacularga manam micapäcugchu. 4੅Paycunaga
¿
Mä ricapäcamuy” nirun. rantipäcurcanganpita cutimursi maquincunata mana
Nä ricarärimurga cay nirärinmi: “Cayan pichga tantawan maylacularga manam micapäcugchu. Paycunapaga achcam
ishcay pescädulam”. costumbrincuna cara, imanaypa väsuncunata, jarruncunata,
39੅Chaura Jesusga discïpuluncunatam nirun: “Guewa mancancunata, cämancunata, maylapäcunanpagsi. 5੅Chauraga
pampaman runacunata iscatacurcay punta punta” chay fariseocunawan, Moisés isquirbishanpita
nipäcunanpag. 40੅Nipäcungannuylam iscatarärin runacunaga, yachrachigcunaga Jesustam tapurärin: “¿Imanirtag
pachraccama, pichga chruncacama. discïpuluycuna micapäcunanpag mana maquincunata
41੅Chaura Jesusga pichga tantatawan, ishcay pescäduta maylacurcanchu unay awillunchicunanuy?”
aptacurcurmi jana pachaman rircacurcur “Cayta aypachinar” 6੅Nipäcuptinmi Jesusga cay nirun: “Gamcuna

nirun Diosta. Jinarcurmi tantacunata partichrarcur gorun alitucugcunapita, alitam Diospa unay willacugnin Isaías
discïpuluncunata, iscatararcayag runacunata aypupäcunanpag. rimara cay nir:
Chaynuytan chay ishcay pescädutas aypurärin lapan runata. Cay runacunaga janan shongolam, ‘Payga alim’ nipäcun
42੅Chaychru lapansi micarärin yamapäcungancamam. nogapita.
43੅Jinarcurmi shuntarärin pescäduwan, tanta Nätan ‘Manam’ nipäcun lapan shongonpachu.
catupacurcanganta, chrunca ishcayniyog balay juntata. 7 ‘Diospagmi rurayä’ nir, yangalam ima-aygatas rurapäcun.
44੅Chaychru micugcuna capäcura pichga warangam olgola. Nätan yachrachipäcunsi runa-mayin rimangalantam,
‘Dios ninganmi caysi’ nir.
Yacu jananpa Jesús puringan 8੅Chaynuymi gamcunas Dios mandangancunata gongayur,
(Mt 14.22-27; Jn 6.16-21)
imatas rurarcayanqui unay awilluycuna nipäcungalanta”.
45੅Chaypitam Jesusga discïpuluncunata nirun chimpa 9੅Nircursi cay niraran: “Gamcunaga ‘Dios ruray’

Betsaida marcaman büquiman jegarcur naupacurcayänanpag. nipäcushungayta manacagpag ricarmi, quiquiquicuna


Nä aywarcayaptinmi Jesusga runacunata “Aywacurcay” nirun. nipäcungalayta rurarcayanqui. 10੅Nätan Moisespa
46੅Chaypitam nä runacuna aywayta usharäriptinga aywacun isquirbishanchrüga ‘Taytayta mamayta alipam ricanqui’
juc gotuman Tayta Dioswan rimag. 47੅Nä pacha chacashaga ninmi. Nätan ‘Taytanta mamanta mana alipag ricagga,
discïpuluncuna aywarcayara gochra chraupitam. Nätan wanuchisha cachun’ ninmi. 11੅Nätan gamcunaga
Jesusga japalanmi cayara chay gochra patan gotuchru. yachrarcayächinqui cay niytam: ‘Taytay mamay,
48੅Chaypitam Jesusga ricapurun discïpuluncuna büqui “Yanapämay” niptin, manam yanapagmanchu. Nogaga
aywachiy nacatacurcayagta, naupapita alisca walyamuptin. ima-aygätas Diostam gosha cä’ niytam. 12੅Chaynuypaga
Jinarcurmi pacha warayman Jesusga yacu jananpa aywayara yachrarcayächinqui taytanta mamanta mana pasay
paycunacagta. Chaypitam nä tariparcurga yaligtucura. yanapänanpagmi. 13੅Chaynuy nir, gamcunaga Dios ninganta
49੅Chaytam discïpuluncunaga ricaparärin, jinarcurmi “Almachr manacagpagmi ricarcayanqui, nätan juc
wacga” nir, alisca manchacasha gapachracuyta galacayärin. costumbriquicunataga maymaytachr rurarcayanqui”.
50੅Chayta mayarmi Jesusga jucla paycunata cay nir rimaparun: 14੅Chaypitaga chay achca runacunatam yapay Jesusga cay

“¡Ama manchacapäcuychu! Valorchacurcay, nogam cayä”. nirun: “Lapay mayapäcamay, jinaman cay ningäta shumag
51੅Nircur büquiman jegaruptilanmi walyayga pasay tantiapäcuy. 15-16੅Manam imas micapäcunganchu runataga
amaynarun. Chaura discïpuluncunaga mayacasham juchäcachin, antis illag rimangancuna shongonpita
ricacarärin. 52੅Paycunaga chayta ricayarsi, jinaman chaychica yargamugmi runataga juchäcachin”.
runata munayninwan tantata micarayächiptinsi, manam 17੅Nircur runacunapita Jesús aywacurga wayimanmi

tantiapäcurachu Jesús Diospita shamusha canganta. yaycurun, chaychrümi tapurärin discïpuluncunaga chay
yachrachinganpita. 18੅Chaura Jesusga cay nirunmi:
Genesaret ninganpa gueshyagcunata Jesús cuticächingan “¿Gamcunas manachu tantiapäcunquirag? Shumag
(Mt 14.34-36) tantiapäcuptiquiga, ‘Ima-ayga micuysi manam runataga
53 ੅Chauraga nä Genesaret ninganman chrarärirga gochra juchäcachinchu’. 19੅Micuyga manam yaycun shongomanchu
manyanchrümi büquita watarärin. 54੅Jinarcurmi büquipita antis pachramanmi, chaypitaga ishpamunchim”. Chaynuypaga
yargarärimuptilan runacunaga reguerärin Jesusta. nira lapan micuycunas mana juchäcachicug captinmi.
55 ੅Chaura Jesusga marcan marcanmi purira chay 20੅Chaypitas niraran: “Antis lutan rimanganmi runataga

Genesaretchru. Chaymi runacunaga gueshyagnincunata juchäcachin. 21੅Chauraga runapa shongonpitam yargamun,


aywachipäcura quirmaypacama maymansi Jesús lutan pinsiaycuna, chay olgon olgon, warmin warmin
cayanganman. 56੅Nätan acapa marcachrüsi, u acray cawaycuna, suwacuycuna, runa wanuchiycuna, warmiyog
marcachrüsi, u estanciapitas Jesús aywanganmanmi gowayog cayarsi jucwan cayaycuna, 22੅jucpa imantas
gueshyagcunata jorgapäcug, camiñumansi pläzamansi munayaycuna, ima-ayga juchas rurayaycuna, casqui
“Jaculaytas yatayushagnar” nipäcunanpag. Nätan rimayaycuna, mana pengacular imatas rurayaycuna,
nipäcungannuylam yatayugcagga cuticapäcug chriquicuyaycuna, jucpa washanta rimayaycuna,
gueshyancunapita. olgotucuycuna, warmitucuycuna, gotaranuysi lutan
41 0$5&26੄7੄8

rurayaycuna. 23੅Lapan caycuna yargamun runapa acapa pescäducunatas. Chaycunapitas Tayta Diosta
shongonpitam. Chaycunam runacunataga juchäcachin”. manacurcurga “Caytas aypupäcamuy” nirunmi. 8੅Chauraga
lapanmi micarärin yamapacungancama. Nätan
Juc warmi Jesusman yupachicungan puchugcunatam shuntarärin ganchris balay juntata.
(Mt 15.21-28) 9੅Chaychru micapäcura runacuna chruscu waranganuymi.
24੅Chaypita yargor Jesusga aywacura Tïro ninganpam, Chaypitam Jesusga “Aywacurcay” nirun. 10੅Chaylam paysi
jinaman Sidón ninganpam. Nä Tïroman chrarurmi, Jesusga discïpuluncunawan aywacun büquiman yaycurcur Dalmanuta
juc wayiman yaycurun. Nätan payga manam munarachu ninganpa.
paypita pi musyanantas. Chaynuy mana munayaptinsi
musyaräriram. 25੅Chaymanmi chrarun juc casta warmi. Payga Fariseocuna Jesusta juchäcachiy munapäcungan
canag Sirofenicia nacionpitam. Paypaga warmi wawanmi cara (Mt 16.1-4; Lc 12.54-56)
lutan espiritupa munayninchru. Chauraga Jesuspa naupanman 11੅Chauraga fariseo nipäcungan runacunam Jesusman
gongorpacuyurmi manacurun cay nir: 26੅“Tayta, wawäpitanar aywarcamur juchäcachiyta munar cay nirärin: “Jana
lutan espirituta gargolay” nir. pachapita shamungayta musyapäcunäpag, mä
27੅Chaura Jesusga cay nirunmi: “Naupataga Israelpa munayniquiwan rurayuy imalatas”.
castancunataran yanapashag. Nätan canan gamta yanaparga, 12੅Nipäcuptinmi Jesusga alisca laquisha cay nirun:

Israelpa wamrancunapag tanta cayagta algocunata “¿Imanirtag cay runacuna munan munaynïwan imatas
gararugnuychri rurarushag”. ruraypa reguechicunäta?” Chay nircurmi cay nin:
28੅Niptin warmiga nirunmi: “Au tayta. Algocunas “Mayapäcamay shumag: Gamcuna ricapäcunaypag manam
micapäcunmi chay wamrancuna micur munaynïwan imatas rurashagchu”.
ishquipäcungalantaga”. 13੅Nircurga büquinman yaycurcurmi aywacun waclä chimpa

Chaura Jesusga ninmi: 29੅“Alitam nirunqui. Cuticuy, nämi gochra manyanman.


lutan espirituga yargorun wamraypita”.
30੅Chauraga nä wayinman chrarurga tarirun wamrantaga “Fariseocuna yachrachipäcushungaytatag
cämachru jamayagtam. Jinaman nä lutan espíritu dëjashatam. chrasquicarärinquiman” ningan
(Mt 16.5-12)
Upa runata Jesús cuticächingan 14੅Chay aywarmi tanta aparicuyta gongarärinag.
31੅Chaypitam nä Tïropita yargorga, Jesusga aywara Sidonpa, Charapäcunagga juclay tantalatam. 15੅Jinarcurmi discïpuluncunata
chay Sidonpitam Decápolis ninganpa aywamura jatun gochra Jesusga cay nirun: “Shumag mayapäcamay: Fariseocunapa
Galilea ninganman. 32੅Chaymanmi chrarärichimun juc runata. jinaman Herodespa levadurancunapita cuidacurcay”.
Payga canag upam, jinamanmi cacshu, jinarcurmi 16੅Niptin discïpuluncunaga quiquincamam cay ninacarärin:

manacarärin Jesusta upapa jananman maquinta “Tantata mana apamunganchipitam niyämanchi” nir.
chrurananpag. 33੅Chaura Jesusga chay runacunapita jucläman 17੅Chaynuy ninacurcayanganta tantiarurmi Jesusga nirun:

pushayurmi, upapa ishcaynin rinrinman dëdunta jatiyurun. “¿Imanirtag rimarcayanqui: ‘Manam tantata charanchichu’
Jinarcurmi dëdunman togarpuyur upapa gallunta tupayurun. nir? ¿Imanirtag mana tantiacug runa, jinaman rumi shongo
34੅Chaypitam jana pachata rircärir alisca laquisha “Efata” capäcunqui? Nogaga niyä fariseocuna lutan
nirun. ‘Efata’ ninanga cara ‘Quichracay’ ninanmi. 35੅Niptinga yachrachipäcunganpitam. 18੅Gamcunaga ricayarsi mana
chayüram upapa rinringa quichracarun, nätan gallunsi ricagnuymi carcayanqui. Nätan mayayarsi mana mayagnuymi
watashanuy cayanganpitam rimayta galacuyun shumag. carcayanqui. ¿Manachu yarpapäcunqui 19੅pichga waranga
36੅Chaura Jesusga “Amam pitas willapäcurcanquichu” runacunapag pichga tantalata aypäshingäpita? ¿Ayga balay
nirunmi. Nätan paycunaga masran willapacurcashas. juntatatag shuntapäcuray chay puchupäcunganta?”
37੅Jinarcurmi runacunaga alisca cushisha cay nipäcura: Niptinga “Chrunca ishcayniyogtam” nirärinmi.
“Alitam rurayan lapantas. Upacunatas cuticayächin 20੅Nätan “Ganchris tantata chruscu waranga runacunapag

mayananpag, nätan mana rimay atipagcunatas rimayächinmi” aypäshingäpita, ¿ayga balay juntatatag shuntapäcuray?”
nir. Niptinga “Ganchristam” nirärinmi.
21੅Chaura Jesusga nirunmi: “Chayta ricararcayarsi
Ganchris tantalata chruscu waranga
¿manaragchu tantiapäcunquirag?” ninmi.
runapag Jesús aypachingan
(Mt 15.32-39) Betsaida marcachru ñausha runata Jesús cuticächingan

8
1੅Chayjunagcunalam yapay, achca runacuna gotucarärin 22੅Chaypitaga chrarärira Betsaida marcamanmi. Chaychru
Jesuscagman. Jinarcurmi runacuna micanasha capäcuptin Jesús cayaptinmi chrarärichimura ñausha runata, “Tayta,
Jesusga discïpuluncunata gayarcur cay nirun: 2੅“Cuyapayämi yatayulaynar ricapunanpag” nir. 23੅Chauraga janchracurcurmi
cay runacunata, nä quima junagnintinmi caychru carcayan Jesusga pushara marcapita washaman. Chaychrümi
nogawan mana imatas micular. 3੅Jinalata ‘Wayiquicunata togayninwan ñawinta lushiyur, jinamanmi ñawinta yatayur
cuticurcay’ niptïga, camiñuchrüsi malagashaga tapura: “¿Imalatas ricapuyanquichu?” nir.
lamsuräringachr. Waquinga aywararcayämun carupitam”. 24੅Niptinmi ñaushaga nira: “Au ricapuyä runacuna
4੅Niptinmi discïpuluncunaga cay nirärin: “ Maypitatag purircayagtam, nätan ricapuyäga monticunatanuylam”.
¿
jorgamushun caychica runapagga micuyta, cay chunyag 25੅Niptin Jesusga yapaymi ñaushapa ñawinta yatayur

pampachrüga?” “Rircäriy” nin. Chaylam ñaushaga shumag ricapun, caruchru


5੅Nipäcuptinmi Jesusga tapurun: “ Ayga tantalatatag cagcunatas lapanta. 26੅Chaura Jesusga “Ama marcaman
¿
chararcayanqui?” cutiyuychu, [ni pitas willapacuypishchu cuticächingagpita].
Niptinga “Ganchrislatam” nirärinmi. Antis aywacuy wayiquita” nirunmi.
6੅Chauraga lapan runacunatam nirun pampaman

tayucurcänanpag. Nä tayaräriptinga ganchris tantata Discïpuluncunata Jesús tapucungan


aptacurcurmi “Cay tantatar aypachiy Tayta” nirun. Jinarcurmi (Mt 16.13-20; Lc 9.18-21)
partircur partircur gorun discïpuluncunata, runacunata 27੅Chaypitam Jesusga discïpuluncunawan aywacun Felipe

aypupäcunanpag. 7੅Jinamansi charapäcuratan ishcay quima mandangan Cesareachru acapa marcaman. Jinarcurmi
0$5&26੄8੄9 42

camiñupa aywarcayar tapura discïpuluncunata: “¿Pimi mayarärin: “Cay Jesusga Dios-mayïmi. Pay ninganta
nircayämantag runacuna?” cäsucurcay”.
28੅Chaura paycunaga nirärinmi: “Waquinga ‘Bautizag 8੅Nigta mayar ricachracurcarga manam ricapapäcurachu

Juanmi’ nircayäshunquim. Waquinmi ‘Diospa willacugnin pitas, antis ricaparärin Jesús japalantam.
Eliasmi’ nircayäshunqui. Nätan waquinga maygansi cayan 9੅Nä chay jircapita cutirparcayämuptinmi Jesusga nirun:

‘Diospa unay willacugninchri’ nircayantan”. “Amam pitas chay ricapäcungayta willapacurcanquichu.


29੅Nipäcuptin Jesusga quiquincunatam tapura: “Gamcunaga, Willapacurcanquiga noga, jana pachapita shamusha runa
¿pimi nipäcamanquitag?” wanurcur cawacaramuptïran”. 10੅Ningannuylam mana pitas
Niptin Pedroga nira: “Gamga cayanqui ‘Salvacugtam willapacurcarachu, antis quiquincamam cay ninacurcara:
cachramushag’ Dios ninganmi”. “¿Imatag chay wanushapita cawacämuyga?” nir.
30੅Chaynuy niruptinmi Jesusga “Nä pi cangätas 11੅Chauraga tapurärin Jesustam: “Moisés isquirbinganpita

musyarcayarga ama pitas willapacurcaychu” nirun. yachrachigcunaga ¿imanirtag nipäcun ‘Puntataga shamunga
Eliasran salvacug shamunanpagga’ nir?”
Wanuchipäcunanpita Jesús rimangan 12੅Nipäcuptinmi Jesusga nirun: “Au, razonpas Eliasga
(Mt 16.21-28; Lc 9.22-27) puntatam shamunan cara, runacunata ‘Camaricurcay’
31੅Chaypitam Jesusga discïpuluncunata cay nin: “Noga jana ninanpag, jinaman payga nämi aywamusha. Chaura Dios
pachapita shamusha runaga alisca cunchuchisham cashag. isquirbichinganchrüga ¿imanirtag ‘Jana pachapita shamusha
Jinamanmi alinninpag ricasha chacha runacunapita, runa cunchuchisham, jinaman runacunapita mana
sacerdöticunapa mandagnincunapita, nätan Moisés chrasquisham canga’ niyan? 13੅Nätan nämi nirärig Elías
isquirbingan yachrachigcunapita, manacagpag ricasha cashag. shamunganpitaga. Paytaga nämi runacuna munanganta
Nätan wanuchipäcamanganpita quima junagtaga rurapäcusha, isquirbishachru ningannuysi”.
cawacämushagmi” nin.
32੅Chaura chay pasananta shumag willaruptinmi Pedroga Wanupag walashta Jesús cuticächingan
jucläman Jesusta pushayur cay nirun: “Ama munaychu (Mt 17.14-21; Lc 9.37-43)
chaynuy rurapäcushunaytaga” nir. 14੅Nä pampaman chrarparärimurmi, Jesusga tarirun waquin
33੅Nätan Jesusga discïpuluncunacagman muyurcurmi discïpuluncunata achca runacunapa chraupinchru, Moisés
Pedrota piñaparun cay nir: “¡Ashucuy nogapita Asyag! Gamga isquirbinganpita yachrachigcunawan tapunacurcayagta.
runa munangannuyla ruranätam munayanqui, manam Dios 15੅Chaura Jesús yaycuyagta ricaparärirga manchacarärinmi.

munangannuy ruranätaga tantianquichu”. Chaypitam buryay buryar aywarärin Jesuscagta “¿Alilachu


34੅Nircurga discïpuluncunatawan chaychru carcayag cayanqui?” nig.
runacunata gayarcurmi cay nirun: “Gatirämay munagcagga, 16੅Chaura Jesusga tapurunmi: “ Imapitatag
¿
pisi shongon munangannuyla ruray munayanganpita tapunacurcayaray paycunawan?”
amachacuchun. Jinaman ima-aygata cunchursi noganuy 17੅Niptinga juc runam chay achca cayagpita nirun:

cawapäcuchun wanuchisha canan captinsi. 35੅Pisi noga raygo “Yachrachig, olgo churïtam pusharayämü gamman, paytaga
mana cunchuy munagga, manam nogawan cawangachu. lutan espiritum mana rimachinchu. 18੅Jinarcurmi maychru
Nätan pi maysi noga raygo, jinaman ali willapa raygo cayaptinsi chay lutan espirituga mayänipita pampaman
wanunan captinsi cunchugmi ichaga, nogawan cawanga sagtan. Jinamanmi pogosayta jächuchimun. Nätan quiruntam
imaycamas. 36੅Chaura runaga ¿imatarag jorgonman paylapa gapapayla cachruchin. Chay jinayaptilanmi nä pasay
cay entëru pacha capuptinsi, jana pachachru Dioswan mana agrayansi. Discïpuluycunata nämi manacurü churïpita chay
cawan cayaptinga? 37੅¿Imatarag Diosta gorunman jana lutan espirituta gargonanpag. Nätan paycunaga manam
pachachru paywan cananpag? 38੅Pisi juchasapacunapa gargoyta atipapäcunchu”.
naupanchru nogapita, nätan rimangäcunapita pengacugtaga, 19੅Niptinmi Jesusga nirun: “ Diosman mana yupachicug
¡
noga jana pachapita shamusha runasi paypita pengacushagmi, runacuna! ¿Imaycamarag gamcunawan cashag?
Dios-mayïcagpita mana juchäcug angelcunawan shamunä ¿Imaycamarag gamcunata awantapäcushay? ¡Cayman
junagga”. pushamuy chay walashta!”

9
1੅Chaypitas niraran: “Mayapäcamay shumag: Waquin 20੅Niptinga pusharärinmi. Nätan Jesusta chay lutan espíritu

caychru cayagcuna manaran wanupäcungaragchu, ricapururga walashtam wanuparachira. Jinamanmi


Munayniyog Dios mandananpag aywamunganta pampachru gochrpachira pogosay jächuyämugta. 21੅Chaura
tantiapäcungancama”. Jesusga tapurun walashpa taytantam: “¿Imaypitatag caynuy
jinayan?”
Jesús pi cangantas Dios reguechingan Niptin taytanga “Tacsala canganpitam” nirun. 22੅“Nätan
(Mt 17.1-13; Lc 9.28-36) achca cutim chay lutan espirituga quitichisha ninamansi
2੅Chaypitam nä sogta junag pasashachru Jesusga, Pedrota yacumansi wanuchinanpag. Chauraga
Jacobota Juanta pushacurcur aywacura juc altunnin jircata. ¿cuticarachinquimanchur? cuyapayärimaynar nogacunata”.
Chaychrümi paycuna rircararcayaptin Jesusga muyurun 23੅Niptinmi Jesusga nirun: “ Imanirtag
¿
jucnuyman. 3੅Jacunmi muyurun alisca chipchipyayag ‘Cuticarachinquimanchur’ niyämanqui? Yupachicugcunapagga
jancanuy yuragman. Cay pachachru manam alinnin jacu lapanmi ima-aygas ruracan”.
tagshacugsi chaynuy allanyagman muyuchimanchu. 24੅Niptin walashpa taytanga chayüram gayachracuypanuy
4੅Jinarcurmi chaychrüga ricacarärin Diospa unay cay nirun: “Au tayta, yupachicuyagmi. Yanapayämay mas
willacugnincuna Eliaswan Moisés, Jesuswan rimarcayar. yupachicug canapag” nin.
5੅Chaura Pedroga Jesustam cay nira: “Yachrachig, alipagchri 25੅Nä achca runacuna gotucayämuptinmi Jesusga chay lutan

nogacunaga caychru carcayä. Rurarärishag quima chuclata, espirituta piñaparun cay nir: “¡Runata upachig, runata mana
jucta gampag, jucta Moisespag, jucta Eliaspag”. 6੅Chaynuy nira rimachig lutan espíritu, yargoy cay walashpita! Nätan ama
Pedroga manchacaypita mana imanänansi musyacaptinmi, yaycuypishchu payman yapayga”.
nätan chaynuy manchacasham capäcura waquincagsi. 26੅Niptin lutan espirituga gapachracuyarmi yapay
7੅Chaura paycunataga pucutaymi uranparcamur chaparun. wanuparachin walashta. Jinarcurmi yargorga dëjarun
Jinarcurmi chay pucutashachru cayar Dios cay ninganta wanushatanuy. Chaynuyta ricarurga achca runam “Nämi
43 0$5&26੄9੄10

wanurun” nipäcura. 27੅Nätan Jesusga maquinpitam rupayänaypitaga. 48੅Chaychrüga curucunas manam wanunchu,
chutarcaramun, chaylam walashga shayurun. ni manatan ninas upinpishchu.
28੅Chaypitam Jesusga wayiman yaycurun 49੅Lapaysi aliga capäcunqui cachrichrashanuysi, jinaman

discïpuluncunawan. Chaychrümi discïpuluncunaga Jesusta rupachishanuysi capäcurniquiran. 50੅Alim cachriga. Nätan


tapurärin cay nir: “¿Imanirtag nogacuna chay lutan espíritu cachri gamyaruptinga, ¿imawanrag yapay puchgogman
yargachiyta mana atipapäcüchu?” muyuchichwan? Chaura gamcunaga cachrichrashanuy
29੅Nipäcuptinmi Jesusga nirun: “Chaynuy lutan espirituga capäcuy, jinaman cawapäcuy ali piwan maywansi”.
manam imanuypas yargonchu, antis chayga yargon
Diosninchita manacusharan”. Ishcaychacurcur wicapänacugcunata Jesús yachrachingan
(Mt 19.1-12; Lc 16.18)
Runacuna wanuchipäcunanpita Jesús yapay rimangan
10
1੅Chaypitam Capernaumpita yargor Jesusga aywara
(Mt 17.22-23; Lc 9.43-45)
Judea ninganpa, Jordán mayu chimpapa inti
30੅Chaypita yargorga aywacurcan Galilea ninganchru yargamunancagpa. Chaychrüsi yapaytam runacunaga
marcacunapam. Chaypa aywarcayanganta Jesusga manam gotucarärin Jesús cayanganman. Paysi yapaytan yachrachira
munarachu pi musyanantas. 31੅Payga discïpuluncunata cay nir imaysi yachrachingannuy. 2੅Chaypitam fariseocunaga ishcay
yachrayächirmi aywara: “Noga jana pachapita shamusha quima ashuyarärin Jesusman, lutanta rimachipäcunan raygo.
runaga cashag lutan runacunapa maquinman jitayusham, Chauraga tapurärin cay nirmi: “Olgo runa warminta wicapar
jinaman paycunapita wanuchisham, nätan quima junagtaga ¿alitachu ruran?”
cawacämushagmi”. 3੅Nipäcuptinmi Jesusga nirun: “Moisesga isquirbishanchru
32੅Chay ninganta discïpuluncunaga manam tantiapäcurachu.
¿imanircayäshunquitag?”
Nätan tapucuytaga manchapäcuratan. 4੅Chaura Jesustaga cay nirärinmi: “Pisi warminta wicapagga

raquinacungan papelta rurarcapur jitarichun” niyanmi.


Pisi alinnin cayta munagga manacagpag ricacuchun 5੅Chaura Jesusga cay ninmi: “Moisesga chaynuy isquirbira
(Mt 18.1-5; Lc 9.46-48) unay awilluycunapita-pacha Dios nipäcushungayta mana
33੅Nä Capernaum marcaman chrarurga. Wayiman yaycurur rurayta munapäcuptiquim. 6੅Nätan Diosga galayunanchru
Jesusga tapurun juc ishcay discïpuluncunatam: chay ima-aygatas camar, camara olgowan warmitam. 7੅Chaymi
“¿Imatatag gamcuna, camiñupa aywayämur alisca olgoga taytanpita, mamanpita, raquicarcur ishcaychanga
rimapäcuray?” warmiwan. 8੅Chauraga ishcaynin capäcunga juclay
34੅Niptinga upälalam capäcura. Nätan camiñuchrüga runanuylam. Chaynuypam mana ishcaychu capäcunga, antis
rimapäcura: “¿Mayganchirag mas alinninpag ricasha cashun?” juclaynuylam. 9੅Chaymi Dios ishcaychächingantaga mana pi
nirshi. 35੅Chaura Jesusga tayucuyunmi. Jinarcurmi chrunca runas raquingachu”.
ishcayniyog discïpuluncunata gayarcur cay nirun: “Maygansi 10੅Nä wayichru carcayaptinmi discïpuluncunas Jesusta

alinninpag ricasha cayta munagga, manacagpag ricacuchun, tapurärin warmi wicapaypita. 11੅Tapuräriptin Jesusga cay
jinaman lapanpa servigninrag cachun”. ninmi: “Warminta wicaparcur, juc warmiwan ishcaycharga
36੅Nircurga juc olgo wamratam lapanpa chraupinman juchäcuyanmi. 12੅Chaynuytan warmis gowanta wicaparcur, juc
pusharun. Jinarcurmi walashta macalicurcur discïpuluncunata olgowan ishcaychacurga juchäcuyantag”.
cay nin: 37੅“Pisi cay walashnuysi cayagta servigga, nogatam
serviyäman. Nätan nogata servimagga manam nogalatachu Jesús wamracunapa janan Diosta manacungan
serviman, antis cachramagnïtas serviyanmi”. (Mt 19.13-15; Lc 18.15-17)
13੅Chaypitam runacunaga Jesusman pusharärin
Mana chregnimagninchiga yanapämagninchim cayan wamrancunata, yatayur paycunapa janan manacunanpag.
(Mt 10.42; Lc 9.49-50) Nätan discïpuluncunaga wamra pushamugcunatam
38੅Chaypitam discïpulun Juanga Jesusta cay nirun: “Tayta, piñaparärin. 14੅Chayta ricar Jesusga piñäcurunmi. Jinarcurmi
juc runatam ricarärï gam rurangaynuy lutan espíritu cay nirun: “Ama jarcapäcuychu. Jina wamracuna nogaman
gargoyagta. Nätan noganchiwan mana puriptinmi nogacunaga aywacarcämuchun. Paycunanuy cagcunam Diospa
‘Ama ruraychu mastaga’ nirärï”. munayninchrüga carcayan. 15੅Shumag mayapäcamay: Pisi juc
39੅Chaynuy niräriptinmi Jesusga nirun: “Ama chaynuypa wamranuy Diospa munayninman mana yaycugga, manam
nipäcuychu. Pisi noga rurangänuy imatas ruragga, manam Dioswan cangachu”.
nogapita lutanta rimanchu. 40੅Noganchita mana 16੅Jinarcurmi wamracunata margarcurun jucta jucta.

chregnimagninchiga cayan yanapämagninchim. 41੅Pisi noga Chaypitam wamracunapa jananman maquinta chrurayur
ningänuy, jinaman nogapa capäcungaypita juc täza yaculatas manacura: “Tayta Dios yanapäshunqui” nir.
gopäcushuptiquiga, manam yangalaga cangachu, antis chay
runata razonpam yanapäshag”. Capogniyog mözu Jesuswan rimangan
(Mt 19.16-30; Lc 18.18-30)
Juchäcachigga nina wayichrümi cunchunga 17੅Jinarcurmi Jesús nä yargonanpag cayaptin, juc runa
(Mt 18.6-9; Lc 17.1-2) wayrala aywarcamur gongorpacuyun paypa naupanman, cay
42੅“Nätan pitas nogaman yupachicur ali rurayagcunata nir tapucunanpag: “Alisca ali yachrachig, ¿imatatag ruräman
juchäcachigtaga, alim canman jatun tunayta cuncanman Dioswan imaycamas cawanäpag?” nir.
watayur gochraman jitayapäcuptinsi. 43-44੅Nätan maquiqui 18੅1LSWLQPL-HVXVJDQLUXQ´੅¶$OL·QLUJD, alitam niyanqui?
¿
juchäcachishuptiquiga, alichr canman cuchuruptiquis, cutulas Aliga juclaylam, chayga Diosmi. 19੅Gamga musyayanquim,
jana pachaman yaycunaypag, ishcay maquiyog nina wayichru Dios caynuy ninganta: Runa-mayiquita amam
imaycamas rupayänaypitaga. 45-46੅Jinaman chraquiquis wanuchinquichu. Amam mansibacunquichu. Amam
juchacächishuptiquiga, alichr canman cuchucuruptiquis, jana suwacunquichu. Amam runa-mayiquipag yangacagta
pachaman yaycucunaypag, ishcay chraquiyog nina wayichru rimanquichu. Amam casquicunquichu. Taytayta, mamayta,
rupayänaypitaga. 47੅Chaynuytag ñawiqui juchäcachishuptiquis alipa ricay”.
jorgoruy. Antis alim canqui chulan ñawilaywan Diospa 20੅Niptinga chay runaga nirunmi: “Yachrachig, chay lapan

munayninman yaycursi, ishcay ñawiyog nina wayichru niyangaytaga cäsucusha cä wamra cangäpita-pacham”.
0$5&26੄10੄11 44

21੅Chaura Jesusga chay runata shumagpam rircärin, 38੅Nipäcuptinmi Jesusga cay nirun: “Gamcuna manam

jinarcurmi nirun: “Juclaylaga ruranay caturayanran. Cuticuy, musyapäcunquichu imata manacarcayämaytas. Nogataga
jinaman lapan imaytas ranticurcur gomuy mana imaynagsi cunchuchipäcamangaran, jinaman wanuchisharan cashag.
runacunata. Chaynuy rurarga jana pachachrümi imaycamas ¿Chaynuy rurapäcushuptiqui awantapäcunquichur?”
cawanqui Dioswan. Chayta rurarcur cutimuy, jinaman 39੅Chauraga cay nirärinmi: “Au, awantapäcushagmi”.

noganuy caway”. Niräriptinmi Jesusga cay nirun: “Au, razonpam gamcunaga


22੅Nigta mayarga pasaymi jucagyarun. Jinarcurmi laquisha cunchuchisha, jinaman wanuchisha capäcunqui noga yupaysi.
aywacura, alisca capogniyog car. 23੅Chaura Jesusga 40੅Nätan derëchäman, jinaman ichognïman tayachiyga manam

muyurigninpa ricachracurcurmi discïpuluncunata cay nirun: nogapa munaynïchrüchu. Chayga nä cayan juccunapagmi”.
“Capogniyogcunapagga alisca sasam Diospa munayninman 41੅Chaynuy nigta mayarärirga waquincag chrunca

yaycuyga”. discïpulucunaga piñäcarärinmi, Jacobopag, jinaman Juanpag.


24੅Niruptin discïpuluncunaga mayacasham ricacarärin. 42੅Chaura Jesusga lapanta gayayurmi cay nirun: “Gamcuna

Chaura Jesusga yapatan nirun: “Alisca sasam Diospa musyarcayangaynuysi, waquin nacionchru reycunaga,
munayninman yaycuy, chay ima-ayganmansi mandapäcun juyunaypam, jinaman chay manday
yupachicugcunapagga. 25੅Chaymi nï: Aujapa rinrinpa juc yanapagnincunas chaynuytan runacunata mandapäcun.
camellu ningan uywasi ushturunmanmi sasalataga, juc 43੅Gamcunachrüga ama chaynuy cachunchu. Nätan maygaysi

capogniyogmi ichaga alisca sasatarag Diospa munayninman mandag cayta munagga lapaycunapa servigniquicunarag
yaycun”. cachun. 44੅Nätan maygaysi gamcunachru mandag cayta
26੅Chaynuy nigta mayarga mas mayacasham ricacarärira munagga, juc rantisha runanuyrag cachun. 45੅Noga jana
discïpuluncunaga. Jinamanmi quiquincama tapunacarärin: pachapita shamusha runasi manam aywamurä servisha
“Chaynuy captinga, ¿pirag salvacunga?” nir. canäpagchu, antis servigmi. Nätan servishagga wanungäpam
27੅Chaura Jesusga paycunata rircärirmi cay nirun: achca runacuna Asyagpa munayninchu cayanganpita salvasha
“Runacunapagga sasam salvacuy. Nätan Diospaga manam cananpag” nin.
sasachu ima-aygas”.
28੅Niptinmi Pedroga cay nin: “Nätan nogacunaga dëjasham Bartimeo jutiyog ñaushata Jesús cuticächingan
capäcü lapan ima-aygäcunatas gamta gatirapäcunagpag”. (Mt 20.29-34; Lc 18.35-43)
29੅Niptinmi Jesusga cay nirun: “Shumag mayapäcamay: 46੅Chaypitam chrarärin Jericó marcaman. Nä chay marcapita
Gamcunaga razonpam dëjararcayanqui noga raygo, jinaman Jesusga discïpuluncunawan, jinaman chranin runacunawan
ali willapa raygo, wayiquicunata, wauguequicunata, yargorcayaptinmi, ñausha runaga tayayänag camiñu manyanchru
paniquicunata, taytaycunata, mamaycunata, churiquicunata, runacunata manacuyar. Pay cara Bartimeo jutiyogmi, Timeopa
chracraycunata. 30੅Chaymi gamcunapa chrasquipäcunqui cay churin. 47੅Nätan Jesusga cara Nazaretpitam, jinarcurmi pay
pachachru pachracpacama wayicunatas wauguecunatas aywayagta mayarurga, gayachracurun cay nir: “¡Rey Davidpa
panicunatas mamacunatas wamracunatas chracracunatas chay castan Jesús, cuyapayälämaynar!”
gaticachrasha capäcur, jinaman mas guepamanga Dioswanmi 48੅Niptinmi runacunaga piñaparärin “Upäla cay” nir.

imaycamas cawapäcunqui. 31੅Nätan achcam canan alipag Niräriptin ñaushaga lapan calpanpam gayaräcun: “¡Rey
ricashacuna, manacagpag ricasha capäcunga. Nätan Davidpa castan Jesús, cuyapayälämaynar!” nir.
manacagpag ricashacunas, achcatan alipag ricasha 49੅Chaura Jesusga ichriyanganpita shayuyurmi gayachimura.

capäcunga”. Chaura chay gayamugcunaga nirärinmi: “¡Sharcuy!


¡Yupachicuy! Jesusmi gayayäshunqui”.
Wanuchipäcunanpita Jesús quimapaypa rimangan 50੅Chayüram ñaushaga catantas jitarircur wayrala Jesusman
(Mt 20.17-19; Lc 18.31-34) aywarun. 51੅Chaura Jesusga cay nirmi tapurun: “¿Imatam
32੅Chauraga Jerusalén marcaman nä aywarcayaptinmi, Jesusga munayanqui?”
discïpuluncunapa naupanta aywacun. Chaymi discïpuluncunaga Chaura ñaushaga ninmi: “Yachrachig, ñawïtar cuticayächiy,
“¿Imanayantag?” nir, mayacasha nirag gatirapäcura. Jinaman mas yapay ricapuytam munayä”.
waquin gatiragcunas manchariyarmi aywapäcura. Chaura Jesusga 52੅Niptinmi Jesusga nirun: “Aywacuy, yupachicamangaypam

jucläman chay chrunca ishcayniyog discïpuluncunata gayarcurmi cuticarunqui”.


willarun ima pasananpitas cay nir: 33੅“Cananga Niruptilanmi ñaushaga ricapurun, jinarcurmi Jesuspa
musyarcayangaynuysi Jerusalentam aywayanchi. Chaychrümi guepanta aywacun.
noga jana pachapita shamusha runaga, jitayusha cashag
sacerdöticuna mandagcunapa maquinman, jinaman Moisés Jesús rey canganta runacuna tantiapäcungan
isquirbinganpita yachrachigcunapa maquinman. Paycunam (Mt 21.1-11; Lc 19.28-40; Jn 12.12-19)

11
‘Wanuchisha cachun’ nipäcamanga. Chaypitam mana Israel 1੅Nä Jerusalén marcamanmi nachrgarcayara.
castacunapa maquinman jitayapäcamanga. 34੅Paycunam Chaypitam manas Betfagëman jinaman Betania
lutanpaypa turyapapäcamanga, togapapäcamanga, astipäcamanga, marcaman chrälar, chay Olivos ningan gotu chraquinpita,
jinaman wanuchipäcamanga. Nätan wanuchipäcamanganpita Jesusga cachrarun ishcay discïpuluncunata, 2੅cay nir:
quima junagtaga cawacämushagmi”. “Aywapäcuy wac chimpachru ichic marcalaman. Chayman
chrarur taripäcunqui juc ashnu watarayagtam, chay
Jacobowan Juan manacurcangan
ashnutaga manaran pisi logacusharagchu. Chayta cachrarircur
(Mt 20.20-28)
aywachipäcamuy. 3੅Pisi ‘¿Imapagtag cachrariyanqui?’
35੅Chauraga Zebedeopa churincunam, Jacobowan Juan, nipäcushuptiquiga, ‘Munayniyogmi logacunanpag munayan.
Jesusman ashuyur cay nirärin: “Yachrachig, manacuytam Chaypitaga cutirachimungam’ nipäcunquim”.
munarcayag, amar manam nipäcamaychüga”. 4੅Niptin aywarga tarirärin juc püllu ashnutam wayi puncu
36੅Nipäcuptinmi Jesusga tapurun: “ Imatatag camiñuchru watarayagta. Jinarcurmi pasquirärin. 5੅Chaura
¿
munarcayanqui?” nir. chaychru ishcay quima cayag runacunam nirärin:
37੅Chauraga nirärinmi: “Ali shumag mandanaypag “¿Imapagtag chay ashnuta cachrarirärinqui?”
yaycururnar nipäcamay, jucnï derëchayman, nätan jucnï 6੅Chay nir tapuräriptin paycunaga Jesús ningannuymi

ichogniquiman tayupäcunäpag”. nirärin. Chaura pay niyaptinga “Aywachipäcuy” nirärinmi.


45 0$5&26੄11੄12

7੅Jinarcurmi discïpuluncunaga aywachicurcan Jesuscagman. yarparurga perdonapäcuy. 26੅[Chauraga jana pachachru Dios
Chaypitam catancunata suwadïruräriptin Jesusga logacurun. Taytaycuna gamcunatas juchaycunapita
8੅Nä aywayaptinmi achca runacuna catancunata mashtayta perdonapäcushunquim.]”
galacayärin camiñuman. Nätan waquin runacunam
rämacunata muturcur muturcur mashtapäcura camiñuman. Jesusta tapupäcungan
9੅Nätan Jesuspa puntanta, jinaman guepanta aywagcunam, (Mt 21.23-27; Lc 20.1-8)
cushicuypita gaparäcurcan cay nir: 27੅Chaypitam Jerusalenman yapay cutiyurur Jesusga Diospa
“¡Paymi cayan salvamagninchi! wayinchru puriyara. Jinarcurmi payman ashuyarärin
Alisca ali nisha cachun Munayniyog Diosninchi sacerdöticuna mandagcunawan, Moisés isquirbinganpita
cachramungan. yachrachigcuna, jinaman Israel castachru alinninpag ricasha
10 Ali nisha cachun mandananpag aywayämug, munayniyog chacha runacuna. 28੅Chauraga Jesustam tapurärin cay nir:
taytanchi Davidpa castan. “¿Maygan munayniyogtag cayanqui? ¿Pitag nirushunqui
Payga chraramun jana pachapitam salvamänanchipag” chaycunata ruranaypag?”
nir. 29੅Nipäcuptinmi Jesusga nirun: “Gamcunatasi juclaylata
11੅Jinarcurmi nä Jerusalenman chrarur Jesusga aywara tapuyärishay. Tapungäta nipäcamaptiquiga, nogasi
Diospa wayinta. Chaychrümi ima-aygatas ricachracurcur nipäcushaymi, pi nimaptin rurayangätas. 30੅Chauraga Bautizag
aywacura Betania marcata nä pacha chacanayaptin, chrunca Juanta, ¿pitag bautizänanpag cachramura, Dioschu u
ishcayniyog discïpuluncunawan. runacunachu? Mä nipäcamay”.
31੅Niruptinga quiquincamam galacayärin cay ninacuyta:
Hïgos montitanuymi Jesusga runacunatas taripanga ´੅¶'LRVPLFDFKUDPXVKD·QLUXVKDJD¶¿Imanirtag payta mana
(Mt 21.18-19) chrasquicurcaraychu?’ niramäshunmi. 32੅Nätan ‘Runacunam
12੅Chaypitam warantinga Betaniapita nä aywarcayaptin cachramusha’ niytaga manam munapäcurachu, chay achca
Jesustaga micanarun. 13੅Chauraga carupitam ricapurun runacunata manchacur. Paycunaga lapanmi musyapäcura
yürasapa hïgos montita, jinarcurmi aywacun ricag, “Pagta Bautizag Juan Diospa willacugnin razonpa canganta”.
mishquin canmansi” nir. Chayman chrarurga manam 33੅Chaura Jesustaga “Manam musyapäcüchu” nirärinmi.

tarirachu mishquinta, antis yüralantam, mana mishqui wayuy Chaura Jesusga “Nogasi manam nipäcushaychu pi nimaptin
wichan captin. 14੅Chauraga discïpuluncuna mayarcayaptinmi chaycunata rurangätas” nirunmi.
Jesusga chay montita cay nin: “Cananpitaga manam pisi
micungachu gampa mishquiquita”. Lutan uryagcunawan tincuchiypa yachrachingan
(Mt 21.33-46; Lc 20.9-19)
Diospa wayinchru ranticugcunata Jesús gargachracungan
12
1੅Chaura Jesusga tincuchiypam rimayta galayucuyun
(Mt 21.12-17; Lc 19.45-48; Jn 2.13-22)
cay nir: “Juc runam üvas malquita tarpurcur
15੅Chaypita Jerusalenman chrarärirmi Jesusga yaycurun chracranta guenchrarun. Jinarcurmi jatun muchrcata rurarun
Diospa wayinman. Jinarcurmi chaychru ranticugcunatawan, üvaspa yacunta jaruypa jorgonanpag. Chaypitam törritanuy
rantipacugcunata gargorun. Chaypitam golgue pergarcur, chaychru chuclata rurarun chracranta täpananpag.
trucagcunapatawan, palöma ranticugcunapa mësancunata Chaynuy rurarcurmi ishcay quima uryag runacunata
ticpay usharun. 16੅Jinarcurmi Jesusga mana munarachu arrendacurcur aywacura caruta. 2੅Chaypitam nä üvas palay
Diospa wayinman imatas ranticug apapäcunanta. 17੅Jinarcurmi wichan chraramuptinga, chay chracrayogga cachrarun juc
yachrachira cay nir: “Diospa isquirbishanchru ningannuysi: rantisha runanta chay chracra arrindupita manamunanpag.
‘Wayïga canga Dioswan rimana wayim, 3੅Jinarcurmi chay chracrayogpa rantisha runan chraruptinga,

lapan nacioncunapita shamug runacunapagsi’. chay uryag runacunaga charicarärin magapäcunanpag.


¡Nätan gamcunaga suwacunapa machrayninmannuymi Chaypitam magarcärirga jinalata cutirärichin. 4੅Chauraga
muyurärichinqui!” yapay juc rantisha runantatan chay chracrayogga cachrarun.
18੅Jesús chaynuy ninganta mayarärirga sacerdöticunapa Chaytaga umantam paquirärin. Jinarcurmi alisca ashlirärin.
mandagnincunawan, Moisés isquirbinganpita 5੅Chaura chay chracrayogga yapaytan cachraruntag juc

yachrachigcunam rimanacarärin “¿Imanaypatag Jesusta rantisha runanta. Nätan paytaga wanurärichiram. Chaypitas
wanuchishun?” nir. Wanuchiyta manchapäcuraga lapan cachraratan achca runancunata. 6੅Paycunapita waquintam
runacuna Jesús yachrachinganta alipa chrasquipäcuptinmi. magarärira, nätan waquintam wanurärichira.
19੅Nätan Jesusga discïpuluncunawan nä pacha Chauraga juclaylam puchurayara cachrananpag. Chayga
chacanayaptinmi chay marcapita aywacurcara. cara japalan cuyay churinmi. Chauraga paytam cachrarun
‘Churïtaga manchacurcangachr’ nir.
Hïgos monti chaquishawan Jesús yachrachingan 7੅Nätan chay uryag runacunaga quiquincamam
(Mt 21.20-22) rimanacarärin cay nir: ‘Wac churinmi taytanpa
20੅Chaypitam warantin goya discïpuluncunawan Jesús ima-ayganwansi quëdanga. Antis paytaga wanurachishun
pasayar ricaparärin chay hïgos montita nä sapincama chracran noganchipa cananpag’.
chaquishata. 21੅Chaura ganyannintin Jesús rimanganta 8੅Nipäcungannuylam chay churintaga charicarärin,

yarparurmi Pedroga cay nin: “Yachrachig, wacta rircariy. jinarcurmi wanurärichin. Chaypitam chay wanushataga
‘Cananpitaga manam pisi micungachu gampa mishquiquita’ chracrapita jucläman wicaparärin”.
ningay hïgos montim nä chaquisha”. 9੅Chaynuypa willaparcurmi Jesús tapurun: “ Imatarag ruranga
¿
22੅Niptinmi Jesusga nirun: “ Diosman yupachicurcay! chay chracrayog runa chay arrendacungan runacunata? Payga
¡
23੅Cayta shumag mayapäcuy: Pisi Diosman yupachicur, cay aywarcamurchri wanurachinga. Jinarcurmi chracranta juc
jircata ‘Caypita yargorcur wac jatun gochraman jegayuy’ runacunata gonga uryapäcunanpag. 10੅Gamcuna manachu
niptin jegayungam. Nätan ‘Ruracangachur icha manachur’ tantiapäcunqui Dios isquirbichinganchru cay nishata:
niptinga manam ruracangachu. 24੅Chaymi noga nipäcug: ‘Wayipa cimintunta ruragcunam “Cay rumiga manam
‘Payga gomangam’ nir gamcuna Diosta manacurcarga, nä välinchu” nir wicapapäcusha.
chrasquishanuymi capäcunquiman, payga gopäcushunquim. Chay wicapasha rumim cananga chruracarun wayipa
25੅Nätan Diosta manacurcayar, pisi lutan rurapäcushungayta esquinanman lapan tapyata awantänanpag.
0$5&26੄12 46

11 Munayniyogninchim chaynuy rurarun, chaymi ashuyur tapucurun cay nir: “Dios ruray nimanganchicunapita
noganchiga cushisha cayanchi’ nishata”. ¿maygantatag naupataga cäsucuchwan?”
12੅Chaura chay mandagcunaga paycunapita tincuchiypa 29੅Niptinmi Jesusga nirun: “Dios mandangancunachru mas

yachrachinganta tantiarärirga, Jesusta wanurachiylatam väligga cäsucunapag caymi cayan: ‘Mayapäcuy Israel casta
munapäcura. Nätan mana wanuchipäcurachüga chay achca runacuna: Munayniyog Diosninchiga, japalaylan
runacunata manchacurmi. Chaymi yargor aywacurcara. munayniyogmi. 30੅Paytaga cuyanqui lapan shongoypam.
Chaynuy cuyarga alila ruraytam munanquis, paylatam
Patenti pägaypita Jesusta tapucurcangan yarparanquis, jinaman paylapagmi imatas ruranqui’ niyanmi.
(Mt 22.15-22; Lc 20.20-26) 31੅Nätan guepancagmi cay nin: ‘Runa-mayiquita cuyay
13੅Chaypitam Jesusman cachrarärin ishcay quima quiquiqui cuyacungaynuy’. Cay ishcayninmi cayan mas
fariseocunatawan, Rey Herodespa gatiragnincunata, imalatas naupata ruranapag Dios ningancunachru”.
lutanta rimarcachir juchachapäcunanpag. 14੅Nä Jesusman 32੅Chauraga Moisés isquirbinganpita yachrachigga cay

chrarärirga cay nirärinmi: “Yachrachig, nogacuna nirunmi: “Yachrachig, alitam nirunqui. Au, juclaylam Diosga.
musyarcayämi runacuna imata nircayaptinsi mana cäsur, Manam canchu paypita juc masga. 33੅Nätan lapan shongopa
razoncaglata yachrachingayta. Gamga manam runacunapa cuyayga, paylaman yarparayga, paylapag imatas rurayga,
cäranta rircarirchu imatas ruranqui, antis gamga Diosta cuyayga alim. Nätan runa-mayinchita quiquinchitanuy
yachrayächinqui razoncagtam Dios munangannuy cawanapag. cuyayga mas alinninmi cayan, uywacunata wanurcachir
Mä nipäcamay: ¿Pägapäcümanchu icha manachu patentita, altarchru rupachiypitaga”.
Roma nacionchru munayniyogta?” 34੅Chaura Jesusga ali rimayanganta mayaparurga cay
15੅Chaura Jesusga lutan rimachiy munarcayanganta nirunmi: “Nämi pasay nachrgarayanqui Diospa munayninchru
tantiarurmi cay nirun: “¿Imanirtag juchaman ishquichiyta canaypag”.
munarcayämanqui? Mä golgueta apapäcamuy ricanäpag”. Chaynuypa Jesús niruptinga manchariräriram. Chaymi
16੅Chaura nä golgueta ricarcurmi cay nir tapurun: “Cay mana pisi tapuparachu mastaga.
golguechru, ¿pipa cärantag cayan?, jinaman ¿pipa jutintag
isquirbirayan?” nir. ¿Pipa castantag Cristoga?
Chaura paycunaga cay nirärinmi: “Romachru munayniyog (Mt 22.41-46; Lc 20.41-44)
Cesarpam”. 35੅Chaypitam Jesusga Diospa wayinchru yachrayächir cay
17੅Nipäcuptinmi Jesusga nirun: “Cesarpa cagtaga Cesarta nir tapurun: “¿Imanirtag Moisés isquirbinganpita
gopäcuy. Nätan Diospa cagtaga Diosta gopäcuy”. yachrachigcuna ‘Diospa acrashan Cristoga Davidpa
Niptinga mayacasham ricacarärin chay runacunaga. castanpitam canga’ nipäcun? 36੅Nätan Davidga Santu Espíritu
rimachiptinmi cay nira:
Wanushacuna cawacapäcamunanpita tapucurcangan ‘Munayniyog Diosmi nira munayniyognïta:
(Mt 22.23-33; Lc 20.27-40) “Tayucuy derëchäcagman,
18੅Chaypitas Jesusman aywapäcuratan ishcay quima lapan chregnishugniquicunata munayniquiman
runacuna, saduceo nipäcungan. Paycunaga “Manam chruramungäcama” nira’.
wanushacunaga cawacämunchu” nipäcunmi. Chaymi 37੅Chauraga quiquin Davidsi ‘Munayniyognï’ niyaptinga,

tapucurcara cay nir: 19੅“Yachrachig, Moisespa ¿imanuypatag Diospa acarashan Cristoga canga Davidpa
isquirbishanchru cay ninmi: ‘Pisi warmiyog, mana churinsi castan aywaglaga?”
captilan wanuruptin, chay wanushapa shulca wauguenmi Jesús chaynuy ninganta alisca achca runam cushisha
ishcaychacunga chay warmiwan, wanushapa churin cananpag’ mayacurcara.
ninmi. 20੅Chauraga ganchris wauguecunam capäcura.
Mayorcagmi ishcaychacusha. Jinarcurmi wanurura manaragsi Moisés isquirbinganpita
churin captilan. 21੅Chauraga shulcancagmi ishcaychacura chay yachrachigcunanuyga ama capäcuychu
warmiwan. Jinarcurmi chaysi wanusha manaragsi churin (Mt 23.1-36; Lc 11.37-54; 20.45-47)
captilan. Chaynuytan chaypa shulcancagsi wanurura. 38੅Chaychru yachrachirmi Jesusga cay nirun: “Cuidacurcay
22੅Chaynuypam ganchrisnintin ishcaychacurcasha chay Moisés isquirbingan yachrachigcunapitaga. Paycunaga
warmiwan. Nätan churinga manatan mayganpas carachu. Jina aliscam munapäcun sulway sulway jacusha puriyta, jinaman
guepantaga warmis wanusham. 23੅Chauraga wanushacuna munapäcunsi runacunapita pläzacunachru saludasha caytam.
cawacapäcamuychrüga ¿mayganpa warminta canga 39੅Chaynuytam paycunaga gotucarcänan wayichrüsi punta

ganchrisnintinwan ishcaychacurayaptinga?” puntachru tayucuyta munapäcun. Nätan micapäcurcänanpag


24੅Nipäcuptinmi Jesusga nirun: “Gamcunaga pantacasha gotucarsi ashipäcun alinnin runa tayucurcänancagtaran.
carcayanqui isquirbishacunata mana tantiarmi, jinaman Dios 40੅Nätan viüdacunapa imalancagtas guechrupäcunmi,

munayniyog canganta mana musyarmi. 25੅Chay wanushacuna jinarcurmi alisca unay Diosta manacugtucurcan runacunapita
cawacapäcamurga manam nä ishcaychacurcangachu, antis alipag ricasha capäcunanpag. Chaynuy rurapäcunganpita
capäcunga jana pachachru Diospa angelnincunanuymi. paycunaga mas cunchuchisham capäcunga”.
26੅Nätan wanushacuna cawacapäcamunanpitaga gamcuna
¿
manachu leyipäcuray Moisés isquirbinganchru? Chay Diosta ama goychu puchupäcungay golguelataga
garajanchray rupayagpita Diosga rimamura cay nirmi: (Lc 21.1-4)
‘Nogaga cayä cawayag Abrahampa Isaacpa Jacobpa 41੅Jucpaychrümi Jesusga golgue jitayucurcänan

Diosninmi’. 27੅Chaymi Diosga cawayagcunapa Diosnin, manam chimpanchru tacuyur rircarara imanuy shongonwan golgue
wanushacunapachu. Chaura gamcunaga pasaypa pantacasham jitayupäcungantas. Chaychrümi achca capogniyogcuna
carcayanqui” nirun. chranin golgueta jitayucurcan. 42੅Chaymanmi chrarun mana
imaynag viüdasi. Payga ishcay acapa golguelatam jitayurun,
Caytam naupataga pisi ruranman jamaycama gänanalata. 43੅Chaura Jesusga discïpuluncunatam
(Mt 22.34-40) cay nirun: “Shumag mayapäcamay: Waquin runacuna
28੅Chaura Jesusta ali ninganta mayarurmi Moisés jitayunganpitaga mastam jitayurun cay mana imaynag
isquirbinganpita yachrachig runaga, Jesuspa naupanman viüdaga. 44੅Nätan pi maysi jitayupäcun puchuglantam. Cay
47 0$5&26੄12–14

viüdam ichaga mana imaynag cayarsi jitayurun lapanta, wayrala pasachinga. 21੅Chauraga pisi ‘Caychrümi cayan’ u
chayla rantipäcunanpag cayagta” nirun. ‘Wacchrümi cayan Diospa acrashan Cristo’ nipäcushuptiqui
‘Amam razonchri’ nipäcunquichu. 22੅Nätan aywapäcamungam
Diospa wayinpita Jesús rimangan runacuna ‘Nogaga Cristom cayä’ nir, jinaman ‘Diospa
(Mt 24.1-2; Lc 21.5-6) willacugninmi cayä’ nirsi, chaycunaga runacuna mana ruray

13
1੅Jinarcurmi nä Diospa wayinpita yargorcayaptinga atipänantam rurapäcunga ima-aygatas. Chaynuy
juc discïpulun Jesusta cay nin: “Yachrachig rircäriy, rurapäcunganwan pantacächipäcungam runacunatas, hastaran
¡cay wayilagä caynuy shumag, jatun rumicunawan rurasha!” Diospa acrashancunatas pantacächipäcunga. 23੅Nätan
2੅Niptinmi Jesusga nirun: “Au, shumag rircäriy cay gamcunaga mayag mayagla cacurcayay. Noga willarcayag
rurashata. Nätan caycunaga lapansi juchruchisham canga, manaragsi chaycuna ruracaptilanmi”.
manam quëdangachu juc rumipa jananchru ni juc rumilas”.
Jesús nä cutimunan cayaptin caycunam ruracanga
Ushanan junag nachrgayämuptin caycunam ruracanga (Mt 24.29-35,42,44; Lc 21.25-36)
(Mt 24.3-28; Lc 21.7-24; 17.22-24) 24੅“Chauraga chay alisca juyu cunchuy usharuptilanmi intis
3੅Chaypitam Jesusga Olivos ningan gotuman nä chrarurga yanauyarunga, jinaman quillasi manam achicyämungachu.
tayayara. Chayga cara Diospa wayin chimpanmi. Chaychrümi 25੅Nätan goyllarcunas ishquipäcamungam. Chauraga jana

Pedroga, Jacoboga, Juanga, Andresga juc läduman gayayur pachachru cay pachachru ima-ayga cayagcunas aliscam
yachraylapa Jesusta tapurärin cay nir: 4੅“Willapäcamaynar. cuyunga. 26੅Chaypitaran lapan runa ricapapäcamanga, noga
¿Imaytag chayga ruracanga? Chay ruracänanpagga ¿imatag jana pachapita shamusha runata pucutaychru alisca
canga naupataga?” munayniyog, jinaman ima-ayga shumag achicyayar
5੅Nipäcuptinmi Jesusga cay nirun: “Cuidacurcay pisi aywayämugta. 27੅Jinarcurmi angelnïcunata cachrashag cay
pantacarärichishunquimantag. 6੅Achcam shapäcamunga pachaman. Paycunam maypitas chaypitas acrashäcunata
‘Nogam cayä Diospa acrashan Cristo’ nir. Chaynuy casquicur nogaman gotupäcamunga.
achcatam pantacächipäcunga. 7੅Nätan gamcunaga amam 28੅Hïgos montipita yachracurcay. Nä rämancuna

manchacapäcunquichu ‘Guërrash cayan’ nigta mayarsi, u llulluyämuptin jinaman raprancuna chicchimuptin,


‘Guërrash canga’ nipäcuptinsi. Chaynuyran razonpa canga. musyarcayanquim nä usya wichan nachrgayämunganta.
Chaynuy captinsi manaran ushacanan junagragchu. 8੅Juc 29੅Chauraga canan yachrarcayächingag nä ruracagta ricarga,

nacionmi guërrachru canga juc nacionwan. Chaynuytan juc tantiapäcuy nä aywamunä nachrgayämunganta u nä wayï
reysi runancunawan guërrata ruranga juc reyta runantinta. puncuchrünuy cayangäta. 30੅Razonpam niyä: Canan
Jinamanmi maychru chaychrüsi juyupa pacha cuyunga. Nätan cawarcayag runacuna manaragsi wanupäcuptilanmi cay lapan
micuy wanaycunas cangatan. Chaycuna canga cunchuycunapa nipäcungagsi ruracanga. 31੅Jana pachasi cay pachasi
galarinalanmi. ushacangam, nätan noga ningäcunaga lapanmi ruracanga.
9੅Nätan cuidacurcay, gamcunaga mandagcunapa maquinman 32੅Chay ushanan junagpitaga Tayta Dioslam musyan, imay

chrächisham capäcunqui, nogaman yupachicurcangaypita. junag, imayüra chay lapan ningäcuna ruracänantas.
Jinaman Israel castacuna gotucarcänan wayicunachrüsi Chaypitacagga manam musyanchu, jana pachachru
magapäcushunquim, nätan chrächipäcushunquitan reycunapa, angelcunasi ni noga, Diospa-mayinsi.
jinaman manday yanapagnincunapa naupanmansi. 33੅Chaura imayüra ruracänantas mana musyayarga

Chaychrümi nogapita ali paycunatas willapapäcunqui. cacurcayay mayag mayagla Dioswan rimayälar. 34੅Juc runachu
10੅Nätan cay pacha ushananpagga ali willaparan willapacanga caruta aywacunman wayinpita, servignincunata ‘Imalätas
lapan casta runachru. 11੅Chaura mandagcunaman ricayanquim’ nircur, jinaman ‘Jucpacama imantasi
aywachipäcushuptiqui, ama laquirapäcuychu ‘¿Imatarag rurarcayänanpag’ nircur. Chaypita wayin täpacugta ‘Mayag
nishag?’ nir, antis rimapäcunqui Dios chayüra mayaglam cayanqui wayïpita’ nircur. 35੅Chaura chay
rimachipäcushungalaytam. Chaychrüga manam gamcunachu runacunanuynar gamcunas cacurcayay pasay camaricushala,
rimapäcunqui, antis Santu Espiritum. 12੅Juc runas wayiyog imay chrämunantas mana musyarcayarga. Capazmi
wauguenpag ‘Cay wauguëta wanuchipäcuy’ ningam. chraramunman pacha chacarpuruptilansi, u chraupi pagassi,
Chaynuytan taytacunas churinpag ‘Cay churïta wanuchipäcuy’ gallo wagaysi, u pacha warashasi. 36੅Mayänipita aywamur
ninga. Jinaman churicagcunas lutanpag taytancunata ricar punucashata mana taripäcushunaypag. 37੅Gamcunata
wanuchipäcungam. 13੅Chaynuypam nogapa janä lapan ningänuymi lapan runacunatas niyä: Chaura mayag mayagla
runacunapitas chregnipasha capäcunqui, nätan pitas chay jinaman ningänuy rurarcayar cacurcayay”.
cunchuycunachru ushanancama shayapäcugtam Diosga
Jesusta charipäcunanpag rimanacurcangan
salvanga.
14੅Chaura Diospa willacugnin Daniel ningannuysi, Diospa (Mt 26.1-5; Lc 22.1-2; Jn 11.45-53)

14
wayinman mana chruranancunata chrurapäcungam. Chayta 1੅Chauraga ishcay junaglam faltayara Pascua ɹestapag,
leyir shumag tantiapäcuy. Chaynuy ruracaptinga Judeachru jinaman mana levaduraynag tantata micunapagsi.
cagcuna gueshpipäcuchun jircacunapa. 15੅Nätan chayüra Nätan sacerdöticunapa mandagnincunawan Moisés
wayin jananchru pi cayagsi, ama wayinman yaycuchunchu isquirbinganpita yachrachigcunam rimanacarärinag yangapita
‘Imalätas jorgaramushag’ nir, antis jinala aywacuchun. juchacharcur Jesusta charipäcunanpag, jinarcur
16੅Chaynuytag imaman aywasha carsi, ama cutichunchu ni wanuchipäcunanpag. 2੅Chaypitas cay ninacurcaram: “Ama
catan apagsi. 17੅¡Ay! chay wichan imanapäcungarag chrichru charishunchu ɹesta wichanga, runacuna sucsutänacur mana
warmicuna, jinaman acapa wawayogcuna. 18੅Chaura Diosta imatas lutanta rurapäcunanpag” nir.
manacurcay tamya wichanchru mana chaycuna cananpag.
19੅Chay wichan alisca juyu cunchuymi canga. Chaynuyga Juc warmi Jesuspa umanman perfümita jirpungan
manam cay pachata Dios camanganpitas canragchu, ni (Mt 26.6-13; Jn 12.1-8)
manatan imaysi cangapishchu. 20੅Nätan Munayniyog Dios, 3੅Chaura Jesusga Betania marcachrümi cayara, leprösu
chay alisca juyu cunchuyta mana wayrala pasachiptinga nipäcungan Simonpa wayinchru. Jinarcurmi mësachru
manam pisi salvacunmanchu. Antis Diosga chay acrasha micurcayaptin chrarun juc warmi alabastrupita rurasha
runancuna raygom, chay alisca cunchuy wichancunata botëllachru mana imatas yapalar nardupita rurasha perfümita
0$5&26੄14 48

apacurcur. Chay perfümi cara alisca golgue chraninmi. discïpuluncunata cay nir: “Micapäcuy. Cayga cayan
Jinarcurmi chay botëllapa cuncanta paquircur, Jesuspa cuerpünuymi” nir. 23੅Chaypitas cöpata charircurtan Diosta
umanman perfümita jirpurun. 4੅Chaura chaychru carcayagpita “Gracias” nirun. Jinarcurmi chay cöpalapita lapan
juc ishcaymi piñäcarärin shongolanchru. Jinamanmi discïpuluncuna upyarärin. 24੅Chaypitam nirun: “Chayga cayan
shongolanchru cay nipäcura: “¿Imanirtag pampanman rurarun yawarnïnuymi. Chay yawarnï wichinämi välichinga cay
cay perfümita? 5੅Chayta ranticurunman cara, quima pachrac mushog conträtata runacuna salvacurcänanpag. 25੅Shumag
junagchru juc runa gänananpita mascascachrüchri. mayapäcamay: Cay üvaspa yacunta manam yapayga
Jinarcurchri mana imaynagcunata gorunman cara”. upyashagchu. Upyashagga Diospa munayninchru juc junag
Chaynuypam piñäcarärin chay warmipag. gotucasharan”.
6੅Chaura Jesusga cay nirunmi: “Jina rurachun. Imanirtag 26੅Jinarcurmi juc cantata cantarcärirga aywacurcan Olivos
¿
cay warmita imatas nircayanqui? Cay ruramanganwanga ningan gotuta.
alitam rurarun. 7੅Gamcunachru imaysi cayangam mana
imaynagcunaga. Chauraga yanapayta munarga Pedro casquicunanpita Jesús willangan
yanapapäcunquichr. Nätan nogaga manam alä unaychu (Mt 26.30-35; Lc 22.31-34; Jn 13.36-38)
cashag gamcunawan. 8੅Cay warmiga rurarun ali ruramayta 27੅Chaypitam Jesusga nirun: “Canan pagasmi dëjarcärimar
munarmi. Cay perfümita cawayaptilä cuerpüman lapay aywacurcanqui. Chaynuymi isquirbichinganchru Diosga
jirpamanganwanga camariraman enterrasha canäpagmi. cay niyan: ‘Uysha michigtam wanuchishag. Chauraga lapan
9੅Shumag mayapäcamay: Cay pachachru maychru chaychrüsi uyshancunam wichicasha canga’ ninmi. 28੅Nätan wanushapita
ali willapapita rimapäcunganchrümi willapacanga cay warmi cawacaramurga gamcunapa naupaytam aywashag Galileata”.
ruramangansi, chaynuypa yarpasha cananpag”. 29੅Niptinmi Pedroga nin: “Waquincuna aywacurcaptinsi

nogaga manam gampitaga raquicäshagchu”.


Judas Iscariote Jesusta reguechinanpag rimanacungan 30੅Chaura Jesusga nirunmi: “Shumag mayamay Pedro: Canan
(Mt 26.14-16; Lc 22.3-6) pagas manaragsi ishcay cuti gallo wagaptilanmi, quima cuti
10੅Chauraga Jesuspa chrunca ishcayniyog nogapag Jesustaga ‘Manam reguëchu’ ninqui”.
discïpuluncunapitam Judas Iscariotega japalan aywarunag 31੅Niyaptinsi Pedroga cay niraran: “Gamtawan

sacerdöticunapa mandagnincunaman “Jesusta wanuchipäcamänan captinsi, ¡nogaga manam gampitaga


reguechipäcushay” ninanpag. ‘Manam reguëchu’ nishagchu!”
11੅Chaynuy nigta mayarärirga chay mandagcunaga Pedro niruptinga lapan discïpuluncunas chaynuylam nipäcura.
cushicaräriram. Jinarcurmi “Golguetam gopäcushay”
nipäcura. Chayürapitam Judasga shuyag shuyag cara Jesús Getsemaní huertachru Diosta manacungan
reguechinanpag. (Mt 26.36-46; Lc 22.39-46)
32੅Chaypitam chrarärin Getsemaní huertaman. Chaychrümi
Discïpuluncunawan Jesús cënapäcungan Jesusga discïpuluncunata nin: “Caylachru tayacurcayay
(Mt 26.17-29; Lc 22.7-23; Jn 13.21-30; 1 Co 11.23-26) Dioswan rimamungäcama”.
12੅Chauraga chay Pascua ɹestam nä galarinanpag cayara, 33੅Nircurga pusharicurun Pedrotam, Jacobotam, Juantam

chay ɹestachrümi micapäcug mana levaduraynag tantata. mas washascacama. Chaychrümi Jesusga alisca manchariyta,
Chaychrümi achrcashtas mogopäcug. Chaura jinaman alisca laquicuyta galacuyun. 34੅Chaura chay
discïpuluncunam Jesusta tapurärin cay nir: “¿Maychrütag quimantam cay nirun: “Alicusam laquicuyä. Caylachru mayag
camaripäcamushag Pascua cënata micunanchipag?” mayagla riccharcayar cacurcayay”.
13੅Nipäcuptinmi Jesusga cachrarun ishcay discïpuluncunata 35੅Nircur Jesusga mas washascaman aywarcurmi

cay nir: “Naupapäcuy marcata. Chaychrümi tincupäcunqui gongorpacuyur pampaman lipucuyun. Jinarcurmi Diosta
wacuywan yacu apayag olgowan. Paypa guepantam manacurun cay nir: “Gam munaptiquiga ama chrämuchunchu
aywapäcunqui. 14੅Chay runa yaycungan wayipa runantam chay alisca juyupa cunchunä üra”.
nipäcunqui: ‘Yachrachigmi niyan, “¿Maychrütag cayan 36੅Chaypitas cay niratan: “Taytalä, gampagga manam ima

gorpachacurcänä wayi, discïpulücunawan Pascua micuyta ruraysi sasachu, amar cay alisca juyu cunchuyta
micapäcunäpag?” ’ 15੅Nipäcuptiquim ricachipäcushunqui cunchushagchu. Nätan amar noga munangäga cachunchu,
altuschru jatun wayita nä camarishalata. Chaychru antis gam munangaynuy ruracächun” nir.
camaripäcamuy noganchi micunanchipag”. 37੅Chaypitam nä cutiyururga chay quima discïpuluncunataga
16੅Niptin discïpuluncunaga aywapäcura. Nä marcaman tarirun punucashata. Chaura Simón Pedrotam nirun:
chrarärirga Jesús ningannuymi tarirärin. Jinarcurmi chaychru “¿Punuyänaychu? ¿Manachu gamga juc üralaga ricchayta
camarirärin Pascua micuy cënata. 17੅Nätan Jesusga pacha nä atiparay? 38੅Ricchapäcuy, jinaman Diosta manacurcay, mana
chacarpuyaptinran chrunca ishcayniyog discïpuluncunawan Asyag juchäcachipäcushunaypag. Gamcunaga munarcayanquim
chrarärin. 18੅Chauraga mësachru nä micurcayaptinmi Jesusga Dios manacuytaga, nätan cuerpuycunam ichaga guellanayanga”.
cay nin: “Shumag mayapäcamay: Gamcunapita jucmi, 39੅Nircur Jesusga yapaymi cuticun. Jinarcurmi manacurun chay

nogawan canan micuyagmi chregnipämagnïcunapa naupata manacungannuyla. 40੅Chaura yapaymi discïpuluncunaman


maquinman jitayamanga”. cutiyururga tarirun punucashata. Paycunaga punucarärinag alisca
19੅Chaynuy niruptin aliscam laquicarärin. Chauraga pununasha carmi. Chaymi paycunaga mana ima niytas
Jesustam tapuyta galacayärin lapan: “¿Nogachu cayä? atipapäcurachu. 41੅Nä quimapaypa cutiyururga cay nirunmi:
¿Nogachu cayä?” nir. “Chayla cachun punuysi, jinaman jamaysi. Cananga nämi üra
20੅Chaura Jesusga nirunmi: “Jitayamangaga gamcuna chrunca chraramun, noga jana pachapita shamusha runa juchasapacunapa
ishcayniyogpita jucmi, nogawan parëju juc plätulaman tantata maquinman jitayusha canä. 42੅Sharcapäcuy, acu aywashun. Nämi
tawiyagmi. 21੅Nätan noga jana pachapita runawanga, razonpa aywayämun wanuchipäcamänanpag reguechimagnï”.
rurarcayan unay isquirbishachru ningannuymi. Nätan
laquipaypagmi cayan reguechimagnï runaga. Chay runapag mas Wanuchipäcunanpag Jesusta charipäcungan
alichr canman cara mana näciptinsi”. (Mt 26.47-56; Lc 22.47-53; Jn 18.2-11)
22੅Chauraga micurcayaptinmi Jesusga tantata aptarcur 43੅Chaynuypa Jesús rimayaptilanmi chay chrunca

“Gracias, Tayta” nin. Nircurmi tantata partircur gorun ishcayniyog discípulu castapita Judasga, chraramun achca
49 0$5&26੄14੄15

runacunawan. Paycunaga aywarärimunag espädayogcamam, sagpiwan watarcur lagyacurcan, “¡Mä nipäcamay pi


jinaman gueruwancamam. Paycunata cachrarärimunag lagyashungaytas!” nir.
sacerdöticunapa mandagnincunam, Moisés isquirbinganpita Chaynuytan lagyacurcan Diospa wayinta täpagcunas.
yachrachigcunam, jinaman marcachru Israel castachru
alinninpag ricasha chacha runacunam. 44੅Jesusta reguechig Pedro Jesusta mana reguegtucungan
Judasga pushamungan runacunata nämi cay nirunag: (Mt 26.69-75; Lc 22.56-62; Jn 18.15-18, 25-29)
“Muchangätam charipäcunqui, jinaman aywachipäcuy 66੅Chaycama Pedroga chay wayi puncuchrümi cayara.
maquinta shumag watarcur” nirunag. 45੅Chaura Judas Chaymanmi lapan sacerdöticuna mandagpa servignincunapita
chrarurga, Jesusman ashuyurcurmi. “Yachrachig” nircur juc warmi chraramun. 67੅Jinarcurmi chay warmiga Pedro
mucharun. ninachru shanapäcuyagta ricapururga, rircärircur cay nirun:
46੅Chauraga chaylam Jesusta charicarärin. 47੅Jinarcurmi “Gamsi puriraymi Nazaretpita wac Jesús runawanga”.
Jesuswan cayagpita jucga espädanta jorgorcur juc runapa 68੅Niptin Pedroga cay ninmi: “Manam nogalaga reguëchu, ni

chulam rinrinta muturun. Chay mutusha runaga canag, lapan manatan musyäpishchu imapita niyämangaytas”. Nircurga
sacerdöticunapa mas mandagnincagpa rantisha runanmi. sawan puncumanmi aywarun. [Chaylam gallo wagarun.]
48੅Chaura Jesusga chay runacunata cay nirunmi: 69੅Chaypitam chay warmiga Pedrota yapay ricapururga,

“Gamcunaga aywarärimunqui juc suwamannuychu, chaychru carcayag runacunata cay nirun: “Cay runaga
espädaycunawan, gueruycunawan nogata charipäcamänaypag. Jesuswan purigmi”.
49੅Nogaga waran waranmi gamcunawan carä Diospa 70੅Niptin Pedroga yapaymi “Manam reguëchu” nir

wayinchru runacunata yachrayächir. Manatan jinar imaysi casquicurun.


charipäcamaraychu. Nätan cananga charirärimanqui Diospa Chaypitaga unaylantam chaychru cayagcunaga Pedrota cay
isquirbishan ruracänanpagmi”. nirärin: “Gamga razonpa cayanqui paycunawan purigmi.
50੅Chaura lapan discïpuluncunam Jesusta dëjarcur Rimacuyniquis cayan Galilea runacunapanuymi”.
gueshpirärin. 71੅Niräriptin Pedroga lutan rimaytam, jinaman juracuytam
51੅Nätan Jesusta aywarcayächiptinmi juc mözu gatiränag galacuyun, “Chay nircayämangay runataga manam reguëchu”
säbanaswan wancupacusha. Paytas chay runacunaga nir.
charicarärinmi. 52੅Jinarcurmi chay mözuga gueshpicun 72੅Niyaptilanmi gallo yapay wagaramun. Chaura Pedroga

garapachrala, wancurayangan säbanata dëjarcur. yarparun Jesús cay ningantam: “Manaragsi ishcay cuti gallo
wagaptilanmi gamga nä quima cuti ‘Manam reguëchu’
Mandagcunapa naupanman Jesusta chrächipäcungan nimanqui”. Chaura chay ninganta yarpachracururga aliscam
(Mt 26.57-68; Lc 22.54-55, 63-71; Jn 18.12-14, 19-24) wagacura.
53੅Chaypitam Jesustaga chrarärichin sacerdöticunapa mas
mandagnincagman. Chaymanmi gotucarärin manday yanapag Pilatoman Jesusta chrächipäcungan
sacerdöticunas, marcachru alinninpag ricasha chacha (Mt 27.1-2, 11-14; Lc 23.1-5; Jn 18.28-38)

15
runacunas, jinaman Moisés isquirbinganpita yachrachigcunas. 1੅Chaypitam nä pacha warayämuptinga
54੅Nätan Pedroga caru guepalantam gatiränag chay mas sacerdöticunapa mandagnincunawan, marcachru
mandagcag sacerdötipa wayin puncucama. Chaychrümi alinninpag ricasha chacha runacunaga, jinaman Moisés
Pedroga guardiacunaman talucarcur ninachru shanapacuyara. isquirbinganpita yachrachigcunaga, marcachru chay lapan
55੅Nätan sacerdöticunapa mandagnincunawan, chay ganchris mandagcunaga, rimanacurcurmi Jesusta aywachicurcan
chrunca mandagcunam tapupacurcara Jesús ima lutan maquin watashata chay nación mandag Pilatoman.
rurangantas u rimangantas, chaypita juchacharcur Jesusta 2੅Chrarärichiptinmi Pilatoga Jesusta tapurun: “ Gam
¿
wanuchipäcunanpag. Nätan manatan taripäcurachu ima razonpachu cayanqui cay Israel runacunapa reynin?”
juchantas. 56੅Achcam Jesuspita rimapäcura manacagta Niptin Jesusga “Au, gam ningaynuymi cayä” nirunmi.
juchachapäcunan raygo. Nätan jucta juctam rimapäcug 3੅Nätan sacerdöticunapa mandagnincunaga aliscam

manam chaynuylatachu. 57੅Chauraga juc ishcay runacunam ima-aygapitas Jesusta juchachapäcura chay Pilatopa
shacuyur Jesuspita manacagta rimarärin cay nir: naupanchru. 4੅Chaynuy nipäcuptin yapaytan Pilatoga tapurun
58੅“Nogacunaga mayapäcurä cay nigtam: ‘Nogaga Jesusta cay nir: “Chaynuy ima-aygapitas
juchruchishagmi runacuna rurapäcungan Diospa wayinta. juchacharcayäshuptiqui ¿manachu imatasi ninqui?”
Jinarcurmi quima junagtaga gangalanta sharcachishag 5੅Nätan chaynuy niyaptinsi Jesusga upälalam cacura. Chaura

UXQDFXQDSDPDTXLQZDQPDQDUXUDVKDWD·੅µ. mana imatasi rimacuptinga Pilatoga mayacasham ricacarura.


59੅Chaynuypa nircayarsi manam rimapäcurachu

chaynuylataga. 60੅Chauraga lapan sacerdöticunapas mas Jesusta yangapita juchacharcur “Wanuchun” nipäcungan
mandagnincagmi, chraupiman shayuyur tapurun Jesusta cay (Mt 27.15-31; Lc 23.13-25; Jn 18.38-19.16)
nir: “¿Manachu imatasi ninqui chaynuy nircayäshuptiqui?” 6੅Chaura chay ɹesta wichan Pilatoga cachrarichrag cara
61੅Niptinsi Jesusga upälalam cacura. Chaypitas tapura yapaytan carcelpita juc runatam, runacuna manacunganta. 7੅Chauraga
cay nir: “¿Gamga razonpa cayanqui Diospa-mayinchu juc Barrabás jutiyog runam, waquin purig-mayincunawan
‘Salvacugtam cachramushag’ Dios ninganchu?” carcelchru cara. Paycunaga carcelman jitayusha capäcura
62੅Chaura Jesusga nirunmi: “Au, nogam cayä. Gamcuna Roma nacionpa munayninpita yargoyta munar, runacunata
ricapapäcunquim noga jana pachapita shamusha runata, wanuchipäcunganpitam. 8੅Chaura runacunaga Pilatoman
Munayniyog Diospa derëchanchru mandayar tayayagta, aywarcurmi manacarärin: “Imaysi rurachrangaynuynar
jinaman jana pachapita pucutaychru aywayämugtas”. carcelpita jucta cachrarï” nir.
63੅Niptin chay mandagga jacuntam lachirun, alisca piñasha 9੅Niräriptinmi Pilatoga nirun: “ Gamcuna munarcayanqui
¿
canganta musyapäcunanpag. Chaypitam nirun: “Nä quiquin reyniqui Jesusta cachrarinätachu?”
nirayämashaga manam munanchichu mas testïgucunata. 64੅Nätan 10੅Chaynuy nira Pilatoga sacerdöticunapa mandagnincuna

gamcunas nämi mayarärinqui ‘Diospa-mayinmi cayä’ nir lutan chriquicuylapita payman aywachipäcunganta musyarmi.
rimanganta. Chaura cananga ¿ima nipäcunquitag?” 11੅Chaura chay chriqui runacunaga achca runacunatam

Niptinga lapanmi “¡Wanuchisha cachun!” nirärin. 65੅Chaura yachrachiyta galacayärin, “¡Barrabasta cachrariparcämay
juc ishcayga togapaytam galayärin. Jinarcurmi ñawinta nishun!” nir.
0$5&26੄15੄16 50

12੅Chaynuy nipäcuptin Pilatoga yapaytan tapurun cay nir: waquin runaga cay nirärin: “Ama shogochiychu. Mä ricashun,
“¿Chaura ima ruranätatag munarcayanqui Israel castacuna Elías shamunagchush cruzpita jorgonanpag” nir.
‘Payga reynïmi’ nipäcungayta?” 37੅Chaylam Jesusga lapan calpanpa gapachracurcur
13੅Niptin paycunaga gayachracuypanuymi gaparäcurcan: wanurun.
“¡Cruzchru wanuchun! ¡Cruzchru wanuchun!” nir. 38੅Chauraga chayüram Diospa wayin ruyichru racta telón
14੅Nipäcuptinmi Pilatoga nirun: “Nipäcunaypagga ima cayagsi lachirun ishcayman, janapita uraman.
¿
juchatatag rurarayan?” 39੅Chauraga pachrac soldäducunapa mandagninga, Jesuspa

Niptin paycunaga masran gaparäcurcansi: “¡Cruzchru naupanchru cayar imanaypa gapachracur wanugtas ricarurga
wanuchun! ¡Cruzchru wanuchun!” nir. “Cay runaga razonpa Diospa-mayinmi casha” ninmi.
15੅Chaura Pilatoga chay runacuna manacurcangannuy 40੅Paytaga ishcay quima warmicunas carupita

rurarmi Barrabasta cachrarirun, nätan Jesustam alisca rircarapäcunagmi. Paycunaga capäcura, Magdala marcapita
astircachirga nirura cruzman clävapäcamunanpag. Mariam, jinaman Jacobopa maman Mariam. Nätan Jacoboga
16੅Chaura soldäducunaga Jesusta yaycarärichin Pilatopa cara Josëpa jinaman Salomëpa shulcanmi. 41੅Chay
mandacunan wayi puncumanmi, soldäducuna cacurcänanman. warmicunaga Galileachru canganpita-pacham Jesusta
Jinarcurmi goturärin chaychru cag lapan soldäducunata. yanapapäcug, jinaman servipäcug. Chaychrüga capäcuratan
17੅Chaychrümi Jesusta jatiräripun reypa puca jacunta. Chaypitam mas achca warmicunas, Jesuswan Jerusalenta
jatiräripun umanman cashapita rurasha corönata. 18੅Jinacarcärirga aywamushacuna.
saludagtucuytam galacayärin “Cawachun Israelcunapa reynin” nir.
19੅Jinarcurga chaglawanmi umachru wipyacurcan, Jesusta mïchuman enterrangan
togapäcurcan. Chaypitam gongorpayärir manchacugtucurcara. (Mt 27.57-61; Lc 23.50-56; Jn 19.38-42)
20੅Chaynuy turyaparcärirga, chay puca jacu jatipurcangantam 42੅Chay junagga cara, jamana junagpag camachracuna tardim.

logtiräripun. Jinarcurmi gangalanta quiquinpa jacunta Chauraga nämi pacha chacanayara jamayta galayapäcunanpag.
jatircaripur aywachicurcan cruzman clävapäcunanpag. 43੅Chaymi Arimatea marcapita Josëga manchariyanganpita

Pilatoman yaycurun “Jesuspa cuerpunta enterramushag” nir,


Jesusta cruzman clävapäcungan manacug. Chay Josëga cara Jerusalén marcachru mandagcuna
(Mt 27.32-44; Lc 23.26-43; Jn 19.17-27) castam. Paysi shuyarara Diospa munayninchru cawaytam.
21੅Jinarcurmi Cirene marcapita Simón runataga chracrapita 44੅Chaura chaynuy José niruptinga Pilatoga mayacasha

aywayämuptin charirärin Jesús apayangan cruzta apananpag. niragmi ricacarun. Jinarcurmi shumag musyananpag chay
Chay Simonga cara Alejandropawan Rufopa taytanmi. pachrac soldäducunapa mandagninta gayarachin. 45੅Chaura
22੅Chaypitam Jesustaga chrarärichin Golgotaman. (Golgotaga cara pay chrarurga razonpa nä wanusha cangantam willarun.
‘Umam tullu’ nirayag gotupa jutinmi.) 23੅Chaychrümi ‘mirra’ Chayran Pilatoga “Enterraramuynar” nirura.
ningan usuncächicug jampita vïnuwan tacushata upyachiyta 46੅Chaura Josëga lïnu ninganpita rurasha tëlatam rantirun.

munapäcura. Nätan Jesusga manam upyayta munarachu. Jinarcurmi Jesuspa cuerpunta jorgarcamurga chaywan
24੅Chaypitam nä cruzman clävarcärir soldäducunaga chüsapäcura wancurun. Chaypitam gagachru uchrcuchingan mïchuman
Jesuspa jacunta maygansi apacurcänanpag. 25੅Chay cruzman chrurarun. Jinarcurmi jatuncaray rumita cuchrparcachirga
clävapäcura pacha waranganpita nä quima üra cayaptinmi. chaywan mïchupa puncunta wichrgarun. 47੅Nätan Magdala
26੅Nätan imapita cruzman clävapäcungansi musyacänanpag, cay marcapita Mariawan, Josëpa maman Mariaga mayman
nir isquirbishatam cruzpa umanman chrurapäcura: “ISRAEL chrurapäcungantasi shumagmi rircarapäcura.
RUNACUNAPA REYNIN” nishata. 27੅Jinaman paytawan parëjum
ishcay suwacunatas clävarärin, juctam derëchanman jucnintam Jesús cawacämungan
ichogninman. 28-29੅Nätan chaypa pasagcunam umanta awircur (Mt 28.1-10; Lc 24.1-12; Jn 20.1-10)

16
awircur Jesusta nipäcura cay nir: “Gam ‘Diospa wayinta 1੅Chaypitam nä jamana junag pasaruptin Magdalapita

juchrurcachir, quima junagta yapay sharcachishag’ nigchu Mariaga, Jacobopa maman Mariawan, jinaman
jinarayanqui. 30੅Mänar quiquiqui salvacuy, jinaman cruzpita mä Salomé jutiyog warmiwan rantirärimunag perfümicunata,
jegarpamuy” nir. Jesuspa cuerpunta pasachipäcunanpag. 2੅Chaypitam semäna
31੅Chaynuymi sacerdöticunapa mandagnincunas, Moisés galarinan junagga goyashala aywacurcan. Jinarcurmi Jesuspa
isquirbinganpita yachrachigcunawan turyapapäcura. Jinarcurmi mïchuncagmanga chrarärin inti yargarayämuptilan. 3੅Chaura
quiquincama cay ninacurcara: “Juccunataga salvara, nätan warmicunaga quiquincamam cay ninacurcara: “¿Pirag
quiquingä manatan salvacuyta atipanchu”. 32੅Chaypitas nipäcuram: mïchuman yaycunanchipag puncuchru jatuncaray rumita
“Mänar Israel runacunapa reynin cayarga, jinaman Diospa jorgapamäshun?” nir.
acrashan Cristo cayarga, mä ricapäcunapag cruzpita jegarpamuy. 4੅Nätan rircaripäcunganchrüga ricaparärin chay mïchu

Chaymi ichaga razonpam canag nipäcushagga”. wichrgag jatuncaray rumitaga jucläduman ashushatam.
Nätan paywan cruzchru clävarayagcunasi ashlipapäcuram. 5੅Chauraga nä mïchucagman yaycarärirga, ricaparärin juc

mözutam derëchacag läduchru yurag jacusha tayayagta.


Jesús wanungan
Chayta ricapururga manchacarärinmi. 6੅Nätan payga chay
(Mt 27.45-56; Lc 23.44-49; Jn 19.28-30)
warmicunataga cay nirunmi: “Ama manchacapäcuychu.
33੅Chaypitam nä chraupi junag cayaptin, pachaga shumag Gamcunaga ashircayanqui chay cruzchru clävapäcungan
chacarun, jinaman chaynuy chacashala cara quima üraran. Nazaretpita Jesustam. Payga nämi cawacaramun. Manam nä
34੅Nä quima üra chay yanauyag cayaptinmi, Jesusga lapan caychrüga canchu. Mansi ricapäcunqui chrurapäcunganta”.
calpanpa gayachracaramun cay nir: “Eloi, Eloi, ¿lama 7੅Nircurga cay nirunmi: “Aywapäcuy, willapäcamuy

sabactani?” nir. (Chay ninan cara “Diosnilä, Diosnilä, discïpuluncunata, jinaman Pedrota: ‘Jesusga nä
¿imanirtag washamayta gongarunqui?” ninanmi.) naupancunatam aywayan Galileata, chaychrüshi payta
35੅Chaychru juc ishcay cayagcuna mayarärirga “Diospa unay ricapapäcunga pay ningannuyla’ nirun”.
willacugnin Eliastam gayacuyan” nipäcuram. 36੅Chauraga 8੅Chaura warmicunaga manchacaypita

chaychru cayagcunapitam jucga wayrala aywarcur puchgorisha chucchucyarcayanganpitam gueshpig jina aywacurcan
vïnuman esponjata tawirun, jinarcurmi chaglapa puntanman mïchucagpitaga. Nätan manam pitasi willapäcurachu pasay
chriquircur Jesuspa shiminman chaccharcachir shogoyächiptinmi manchacasha capäcurnin.
51 0$5&26੄16

Chaychrümi piñaparun chay willagcunata “Yangachr”


Magdalapita Mariawan Jesús ricapachicungan nipäcunganpita, jinaman mana chrasquicurcanganpita.
(Jn 20.11-18) 15੅Chaypitam Jesusga cay nirun: “Cay pachachru maytas
9੅[Chaura chay semäna galayug goyachru Jesús chaytas aywapäcuy, jinaman lapan runacunata
cawacaramurga, puntata ricapachicurun Magdalapita willapapäcamuy cay ali willapata. 16੅Lapan shongonpa
Mariawanmi. Paypitam Jesusga gargosha cara ganchris lutan chrasquicugtaga, jinaman bautizächicugga salvasham canga.
espiritucunata. 10੅Chaura María aywarga willarun Jesuswan Nätan ‘Yangam’ nigcunaga alisca cunchupäcunanpagmi nisha
purigcunatam, paycunaga laquisham wagarcayänag. 11੅Nätan canga. 17੅Lapan shongonpa chrasquicushacunaga, noga
paycunaga “Jesusga cawacämusham. Nogam ricapurü” nigta ningänuymi, runacunapita lutan espiritucunata gargapäcunga,
mayarcayarsi “Yangachr” nipäcuram. jinamanmi rimapäcunga mana imaysi yachrangan mushog
rimaychu. 18੅Nätan aptapäcungam culebracunatas, jinaman
Ishcay discïpuluncunawan Jesús ricapachicungan venënuta upyapäcursi manam wanupäcungachu. Chaynuytan
(Lc 24.13-35) gueshyagcunaman maquinta chrurapäcursi cuticächipäcunga”.
12੅Chaypitas Jesusga jucnuyman muyusham ricapachicurun
Jesús jana pachaman aywacungan
ishcay discïpuluncunawan, Jerusalenpita wayinta
(Lc 24.50-53)
aywarcayaptin. 13੅Chauraga paycunas waquin
discïpulu-mayinmanmi aywacurcan. Jinarcurmi willarärin 19 ੅Chaynuypa nä rimayta usharcurga Munayniyog

Jesús ricapapäcunganta. Nätan paycunatas “Yangachr Jesusga jana pachatam aywacura. Jinarcurmi
nircayan” nipäcuram. mandananpag tayurura Diospa derëchanman.
20 ੅Chaypitam discïpuluncunaga maypas chaypas
“Maypas chaypas willapacug aywapäcuy” Jesús ningan puripäcura willapacurcayar, jinatam Munayniyog Diosga
(Mt 28.16-20; Lc 24.36-49; Jn 20.19-23) yanapara. Chaypitam chay willapacurcanganta runacuna
14੅Chaypitam nä ushanantaga chrunca jucniyog chrasquipäcunanpag rurachira runala mana ruray
discïpuluncuna micurcayaptin Jesusga ricapachicurun. atipänancunata.] Chaynuy cachun.
JESUSPITA LUCAS ISQUIRBINGAN
Naupataga Jesuspita shumag tantianaypag uchuclata niyushay Lucas imanir cay libruta isquirbingantas.
Lucasga cara Jesusman yupachicug runam. Payga isquirbira ishcay librutam. Chaychru willapayämanchi Jesuspitam. Pay
cara chay juc runacuna castam, manam Israel castachu. Payga aliscam musyara Jesuspita mana ricapusha cayarsi. Lucasga
Pablowanmi purira maytas chaytas Diospita yachrachig aywaptin. Payga Jesusta regueg runacunata achcatam tapucusha,
paypita shumag musyananpag. Lucasga cara jampicug doctormi. Chaynuy car, payga aliscam Pablota yanapara chay lutan
runacuna wanuchiyta munapäcuptin. Lucasga manam pasay dëjarachu, antis payga Pablota cuyara aliscam Jesusman
yupachicug-mayin captin. Nätan payga aliscam musyara papelcunapita. Chaymi payga isquirbira ali shumagta Jesuspita.
Lucasga cay libruta isquirbira cuyanacuynin Teoɹlopagmi. Payga cara marca mandagmi. Lucasga cayta isquirbira chay
cuyanacuynin Teóɹlo, Jesuspita shumag musyananta munarmi, jinaman isquirbiras “Jesusga wanusha, manam Israel
castacunapa trucalanchu, antis lapan runacunapa trucanchim”, ninanpagmi. Payga cayta isquirbira Jesús wanungan, jinaman
cawacämungan 35 watata aywayaptinran. Nätan isquirbiras Roma carcelchru Pablo wichrgarayaptin, manaragsi
wanuchipäcungancamam.
Chaura Lucasga cay libru isquirbiyta galayura cay nirmi:

1
1੅Achcam isquirbipäcusha ima-ayga Jesuswan naupantam. Nätan canga Diospa unay willacugnin Eliasnuysi,
pasangantas. Chay isquirbishacunatam alisca munayniyogmi. Payga tayta cagcunatam rimapanga
noganchicunacagchru purircayächin. 2੅Nätan chay churincunawan ali cawapäcunanpag, jinaman munangalan
isquirbigcunaga isquirbipäcura Jesuspa discïpuluncuna ruragcunatam rimapanga ali rurag runacunamannuy
willapacurcangantam. Chay willapacugcunaga capäcura muyupäcunanpag. Chaynuypam runacunata camaringa,
Jesuswan ima-ayga pasangantas ñawinpa ricagcunam, munayniyog chrämuptin ali chrasquicurcänanpag”.
jinaman paypita willapacugcunam. 3੅Chaymi noga, Lucassi 18੅Niptin Zacariasga angeltash nin: “ Imanaypatag
¿
Jesuspita musyag runacunata imanuy cangantas lapanta musyashag razonpa niyämangayta? Nogaga nä auquintag cä,
shumag tapupacurcurga, manyalapita isquirbimü gampag, warmïsi chacwantag”.
alisca alinninpag ricasha Teóɹlo, 4੅chaynuypa naupata 19੅Niptin angelga ninshi: “Nogaga Diospa naupanchru cag

yachrachipäcushungaypita mas shumag musyanaypag. Gabrielmi cayä. Paymi nogataga cachrarayäman chay shumag
willapata musyachinagpag. 20੅Nätan cananga ‘Mana razonchri’
Juc ángel Bautizag Juan näcinanpita willangan nimangaypitam, mana rimayta atipanquichu churiqui
5੅Chauraga Judea nacionchru Rey Herodes mandanan näcimungancama. Caycuna rimangänuymi ruracanga”.
wichanmi, cara juc sacerdötisi Zacarías jutiyog. Payga cara 21੅Nätan washachru chay goturarcayag runacunaga

unay Abiaspa castan aywagmi, nätan warmin Elisabetmi cara shuyararcayara, “¿Imanirtag chicacama mana yargamunchu
Aaronpa castan aywag. 6੅Paycunaga capäcura ishcayninsi inciensu rupachicunacagpita?” nirmi.
Diospa naupanchru ali ruragcamam, mana 22੅Unaytaran Zacariasga yargaramun mana rimayta atipayar,

piñapächicugcamam, jinaman cäsucurcag lapantam Dios ruray umalanwan, jinaman maquilanwan runacunata tantiayächir.
ningancunataga. 7੅Nätan paycunapaga manam wamrancuna Chaura runacunaga “Imas Diospitachr ricäparun inciensu
carachu, Elisabet mana wachrayta yachraptin, jinaman nä rupachicunacagchru” nipäcuram. Chaura Zacariasga
chachacamam capäcuras. chaynuylam cara mana rimayta atipayar.
8੅Chaypitam juc junagchrüga, Abiaspa castan 23੅Chay junagcuna nä Diospa wayinchru chay ruranancuna

sacerdöticunata töcarura Diospa wayinchru uryay. Chaymi rurayta ushacurcurga, Zacariasga wayintam aywacura. 24੅Chaypita
Zacariaspis uryayara. 9੅Chauraga costumbrincunanuy chay junagcunalam warmin Elisabetga pachrayog ricacarura.
chüsaräriptinmi Zacariasta töcarura Diospa wayinman yaycuy, Chaychru Elisabetga cara pichga quillam mana wayinpita
chay inciensuta rupachicunacagman. 10੅Chauraga inciensuta yargamular cay nir: 25੅“Diosmi cananga noga pachrayog canäta
Zacarías rupayächiptinga, lapan runacunam washachru Diosta munarun, runacunapita mana pengapasha canäpag” nir.
manacurcayara.
11੅Chaypitash inciensuta rupachicuna altarpa derëcha Angel Gabriel Jesús näcinanta Mariata willangan
lädunchru ricacarun Diospita shamusha ángel shayayar. 26੅Elisabetnä sogta quilla pachrayog cayaptinmi, Diosga
12੅Chayta ricapurur Zacariasga aliscash manchacarun, jinaman cachrara ángel Gabrielta Galileachru cayag Nazaret
imanaytas manash atiparachu. 13੅Chaura angelga nirunshi: marcaman. 27੅Chaychrümi yachrara mana olgo regueg juc
“¡Ama manchacaychu Zacarías! Manacungayta Diosga jipash, María jutiyog. Payga nä rimasha cara José mözuwan
mayasham. Chaymi Elisabet warmiqui gueshyacunga olgo ishcaychacunanpagmi. Chay mözuga cara Rey Davidpa castan
wamrata. Jutintam chrurapunqui Juanta. 14੅Wamray aywagmi. 28੅Angel Gabrielga María cayagman chrarurga
näciruptinga aliscam cushicunqui, jinaman runacunas achcam “¡Cushicuy María! Diospita alipag ricasham cayanqui. Diosga
cushicurcanga. 15੅Pay jatunyarurga, Diospa naupanchru alisca gamwanmi cayan” nirunshi.
välig runam canga. Manam upyangachu vïnutas ni ima 29੅Chaura angelta ricapururga, jinaman chaynuypa ángel

shincachicugcunatas. Mamanpa pachranpita-pacham Santu niruptinga, Mariaga pasay mayacasha niragshi ricacarun,
Espiritupa munayninchru canga. 16੅Payga achcatam Israelpa “¿Imatatag caynuypa niyäman?” nir.
castancunata tantiachinga Diosman cutipäcunanpag. 17੅Payga 30੅Chaynuy pinsiayaptilanshi angelga niruntag: “María, ama

willapacunga munayniyog salvacug shuyayanganchipa manchacaychu. Diosmi cuyapäshurlay gamtaga

52
53 /8&$6੄1

acrarayäshunqui. 31੅Cananga pachrayogmi ricacanqui, nätan 56੅Chaychrüga María, Elisabetwan yachrara quima

wawaymi canga olgo. Jutintam chrurapunqui Jesusta. 32੅Payga quillanuyran. Chaypitaran cutira wayinta.
canga alisca munayniyogmi, jinaman cayansi jana pachachru
cayag Diospa-mayinmi. Nätan Munayniyog Diosmi chruranga Bautizag Juan näcingan
mandag cananpag, unay awillun Davidtanuysi. 33੅Chaura 57੅Nätan Elisabetpa gueshyacunan quilla ayparamuptinga,
imaycamas mandagmi canga Jacobpa castan aywagchru, gueshyacurura olgo wamratam. 58੅Chayta mayarärirga
jinaman chaynuy mandaglam canga imay imaycamas”. castancuna, jinaman wayincagpa yachragcuna aliscam
34੅Chaynuy niruptin Mariaga tapurun angeltash cay nir: cushicarärira Elisabetwan, Munayniyog Dios payta cuyapälar,
“¿Imanuypatag pachrayogga ricacäshag mana olgotasi chaynuy ruranganpita. 59੅Chaypita wamra nä puwag
regueyarga?” junagniyog cayaptinmi, apapäcura costumbrincunanuy
35੅Niptinshi angelga nirun: “Santu Espiritum shamunga señalächig. Chaychru runacunaga wamrapa jutinta chrurayta
gamman. Chaylam Diospa munayninwan pachrayog munapäcura taytan Zacariaspa jutilantam. 60੅Chaymi
ricacunqui. Chaymi chay näcimug wamrataga ricapäcunga Elisabetga nira: “Manam Zacariaschu jutinga canga, antis
Dioslapag cawagpag, jinaman Diospa-mayinpag. 36੅Nätan Juanmi”.
mana wachray yachrag nipäcungan castay Elisabetsi 61੅Niptinmi runacunaga nirärin: “ Imanir? Castaycunachrüsi
¿
chacwanyänanchrümi nä sogta quilla pachrayog cayan. mana ‘Juan’ jutiyog cayaptinga”.
37੅Diospagga manam ima ruraysi sasachu”. 62੅Chauraga taytan Zacariastam tapupäcura sëñasyaylapa:
38੅Niptinshi Mariaga nirun: “Diospa maquinchrümi cayä. “¿Ima jutin canantam munayanqui?” nir.
Gam nimangaynuy Dios rurachun nogawan”. 63੅Chaura taytanga manarura tacsa tablalatam, jinamanmi

Niruptin, angelga aywacunshi Mariacagpita. goräriptinga chaychru isquirbirura: “Paypa jutinga Juanmi”
nir. Chaura chaychru cayagcunaga lapansi mayacasha niragmi
María Elisabet ricag aywangan quëdarärira. 64੅Chaylam Zacariaspa shimin yapay
39੅Chaura chay junagcunalam, Mariaga wayrala aywara rimariramura, Diosta alawayar. 65੅Chauraga lapansi wayin
Elisabet yachrangancagta. Chay marcaga cara Judea lädunpa yachragcuna mayacasha niragmi capäcura.
ninganchrüga mas altunpam. 40੅Nä Zacariaspa wayinman Jinarcurmi Judeachrüga limpu mayachinacarärira Zacarías
María chrarurga, Elisabettam “Wayilayman. ¿Alilachu yachrangan jircacunapa. 66੅Chauraga lapan mayacugcunas
cayanqui?” nirun. shongolanchrümi nipäcura: “¿Imarag wara raswa chay wamra
41੅Chaura Mariapa shiminta mayaruptinga, Elisabetpa canga?” nir.
pachranchru wamrasi jucnuypash cuyurura, jinaman Nätan “Razonpam chay wamraga cayan Munayniyog Diospa
chayürash Elisabetga Santu Espiritupa munayninchru maquinchru” nir.
ricacarura. 42੅Chauraga gapachracuypa niragshi Elisabetga
Mariata nirun: “Lapan warmicunapitas mas alinninpag Zacarías Santu Espiritupa munayninchru cayar rimangan
ricasham gamga cayanqui Diospita, jinaman alipag ricasham 67੅Chaypitam wamrapa taytan Zacariasga Santu Espiritupa
cayan pachraychru wawaysi. 43੅¿Pitag cä nogaga munayninchru cayar rimara cay nir:
Munayniyognïpa maman nogaman shamunanpagga? 44੅Gampa 68 “Alisca ali nisha cachun noganchi Israel castapa

shimiquita mayaruptïga, juclam pachrächru wamräsi Munayniyog Diosninchi,


jucnuypa cuyurirun cushicuypita. 45੅Chauraga alisca cushicuy noganchi runancunata ricamänanchipag, jinaman jucpa
Munayniyog Dios willashungayta chrasquicungaypita, Diosga munayninpita jorgamänanchipag aywamunganpita.
nishungaynuymi ruranga”. 69 Canan noganchiman cachraramun juc munayniyog
46੅Niptin Mariaga cay ninmi: salvacugtam,
“Lapan shongöpam alawayä Diosta, Diospa servignin Davidpa ayllun castapita.
47 Nätan cushirayäsi aliscam Tayta Dios salvamagnï 70 Caynuy cananta Diosga nämi rimachisha cara Dioslapag

captin, cawag willacugnincunawan,


48 caynuy manacag warmilatas rircärimanganpita. 71 Mana ricapuy munamagninchicunapita,

Cananpitaga lapan casta runacunas jinaman lapan chregnipämagninchicunapita


‘Ima cushisharag cayan chay warmi’ nipäcamangam. salvamänanchita;
49 Munayniyog ima-aygatas ruray atipag Diosmi nogachru 72 Unay awillunchicunata cuyapänanpita,

rurarun ima-aygatas. jinaman rimanacunganta razonpa rurananpag mana


Paypagga jutinsi ‘Lapan juchapita caruchru cayag’ gongananpita.
nisham. 73 Nätan taytanchi Abrahamtasi ‘Niyangagcunata
50 Payta manchacugcunataga chaynuylam Diosga cuyapayan razonpam rurashag’ nirmi Diosga cay nira:
imay aygaysi. 74 ‘Cachramushag juc salvacugtam chregnishugniquicunapa
51 Ima-aygatam mana rurashachu munayninman. maquinpita jorgopäshunaypag,
Payga manacagmanmi muyuchin olgotucug runacuna jinaman mana mancharilar servipacamänaypag’.
ima-aygata rurapäcunanpag pinsiarcayangantas. 75 Paypa naupanchru mana juchaynag, jinaman lapan
52 Payga munayniyog mandagcunatas jitarisham mana junagcunas cawayanganchicama alita rurayar
mandag cananpag. cananchipag.
Nätan manacagpag ricashacunatam mas alipag ricachin. 76 Nätan gam, wamräga, jana pachachru cayag Diospa
53 Payga micuypita nacagcunatas capogniyogmanmi willacugnin nisham canqui.
muyuchin, Chaynuy nipäcushunqui munayniyog shuyacuyanganchi
nätan capogniyogcunatam mana imaynagman chrämunanpag runacunata camariptiquim.
muyuchin. 77 Gamga musyachinqui runacunatam juc salvacugpita,
54 Payga yanaparam servignin Israelta jutiyog runatas. juchancunapita perdonasha capäcunanpag.
Jinaman chaynuy cuyapayälarmi yanapara imaysi. 78 Chaynuy ruranga Diosga alisca cuyapäcug carmi.
55 Chaynuy imaycamas cuyapänanpagmi nira unay Payga jana pachapita cachramunga juc salvacugtam,
taytanchicunata, taytanchi Abrahamta, 79 juchalachru cawagcunata,

jinaman castan aywagta” ninmi. jinaman alisca cunchuyman aywarcayagcunata


/8&$6੄1੄2 54

ali cawaypita musyachinanpag, chrunca junag ayparuptinga, wamrata apapäcura


chaynuypa ali cawayta yanapämänanchipag” nir. Jerusalenchru Diospa wayinman. Chaychrümi “Cay wamraga
80੅Nätan wamraga jatunyayara Diosta cäsucuyarmi, jinaman gamta servishunalaypagmi cayan” nipäcura Munayniyog
paypita yachracuyarmi. Juanga yachrara juc chunyag Diosta.
pampachrümi Israel runacunawan reguechicungancama. 23੅Chaynuy rurapäcura Moisés isquirbinganchru Dios cay

nisha captinmi: “Wamag olgo wamra näcimug lapansi canga


Belén marcachru Jesús näcingan nogapagmi” niptinmi. 24੅Chaura paycunaga Dios
(Mt 1.18-25) mandangannuy apapäcunan cara ishcay wapshagtam u ishcay

2
1੅Chauraga Augusto César nipäcungan, Romachru mandag palömatam, sacerdöti wanurcachir Diospag rupachinanpag.
cayarmi nirura chay mandayangan nacioncunachru lapan 25੅Chaypin cara Jerusalenchru juc auquinmi Simeón jutiyog.

runacuna censacurcänanpag. Payga cara ali ruragmi, jinaman Diosta manchacugmi. Payga
2੅Chaypin chay censa cara wamagtam, Cirenio jutiyog runa shuyacuyara Israelpag juc salvacug shamunantam, nätan
Siria nacionchru mandayaptin. 3੅Chaymi lapan runacuna cawaras Santu Espiritupa munayninchrümi. 26੅Paytaga Santu
marcantacama aywapäcura censacurcänanpag. Espiritum nä musyachisha cara, Munayniyog Diospa acrashan
4੅Chaymi Josësi Galileachru cayag Nazaret marcapitaga Cristota ricangancama cawananpag. 27੅Chauraga Santu
jegara Judeachru cayag David näcingan Belén marcata, paypa Espiritum Diospa wayinman Simeonta aywachira. Jesusta nä
ayllun aywag car. 5੅Josëga aywara casaränanpag rimashan taytancuna Dios ningannuy rurapäcunanpag chrarärichiptin,
Mariawanmi censacurcänanpag, nätan Mariaga nämi 28੅Simeonga wamrata margacurcur, Diosta alawara cay nir:

juntaparayara. 6੅Chaychru carcayaptinmi María gueshyacunan 29 “Munayniyog Tayta, cananga cay servigniqui cushisham

junag ayparamura. Jinarcurmi jätucurcänanpag mana wanucushag.


wayicuna jäcuptin, gorpachacurcara runapa uywan Nämi nimangaynuy rurarunqui,
wichrgaräcunalanman. 7੅Chaychrümi Mariaga wamag 30 Cachramungay salvacugta ñawïwanmi nä ricarü.

wawanta gueshyacurura. Jinarcurmi pañalwan wancurcur 31 Payta cachramusha canqui lapan runacunapagmi.
chrachrarachira uywacuna micucunan rumipita rurasha batya 32 Paymi juc casta runacunata salvanga,

niraglaman. nätan Israel casta runancunapagmi canga alisca


cushicuy”.
Jesús näcinganta ángel uysha michigcunata willangan 33੅Chaynuypa wamrapita Simeón niptinga, Josëwan Mariaga
8੅Chaura Belén marca cercanpam uysha michigcunaga mayacasha niragmi ricacarärira. 34੅Chaypitam Simeonga
pagaspa uyshanta vïllarcayara. 9੅Jinarcurmi mayänipita Diosta manacura paycunata ima-aygachrüsi yanapänagpag.
paycunacagchrüga ricacarura munayniyog Diospa juc Nätan Mariatam cay nira: “Shumag wiyarimay. Cay wamrata
angelnin. Chauraga ricacarärira alisca achicyagchrümi. Diosga cachrarayämun Israel castacunapita, waquinta
Jinarcurmi tantiarärira Munayniyog Diospa cachramushan salvacunanpagmi, nätan waquincag juchaman mas
canganta. Chauraga aliscam manchacarärira. 10੅Jinarcurmi ishquicapäcunanpagmi. 35੅Payga aywarayämun achca
angelga cay nirun: “Ama manchacapäcuychu. Cananga runacuna paypa contran capäcungan musyacänanpagmi.
gamcunapag apayämü mushog willapatam cushicurcänaypag. Chaynuypam lapan runa shongolanchru alita u lutanta
Cay willapawanga lapan runacunas cushicurcangam. Diospita pinsiarcayangansi musyacanga. Nätan gampagga
11੅Cananmi näcirun Davidpa marcan Belenchru juc salvacug. María, lapan caycuna pasaptin shongoy nananga cuchilluwan
Payga cayan Diospa acrashan munayniyogmi. 12੅Caynuypam tucsishanuymi laquicuypita” nira.
musyapäcunqui pay salvacug canganta: Aywar, taripäcunqui 36੅Chaychru cayaratan Ana jutiyog chacwansi. Paysi cara

wamrata pañalwan wancushatam, uywacuna micucunan Diospa willacugnin warmim. Payga cara Fanuelpa churinmi,
rumipita rurasha batya nirayagchru chrachrarayagta”. Aserpa castan aywag. Nätan casaräcunganpitaga ganchris
13੅Chay nir rimapayaptilanmi, mayänipita chay angelcagchru watalatam gowan wanurura. 37੅Chauraga nämi cayara viüda
ricacarärira alisca chranin angelcuna cangan puwag chrunca chruscun wata. Payga Diospa
14 “Alawasha cachun jana pachachru Tayta Diosga, wayinpita manam aläpa yargogchu, antis malagayur,
nätan cay pachachru runacuna ali cawapäcuchun Dios malagayurmi, Dioswan rimayag pagaspas, junagpas,
yanapayaptinga” nir alawarcayar. chaynuypam Diosta servig. 38੅Paysi Simeón rimayangan üram,
15੅Chaypita nä lapan angelcuna jana pachata cutiräriptinga, chayman chrarur Diosta “Gracias Tayta” nicura. Nircurga
uyshanta vïllag runacunaga rimanacarärira cay nirmi: salvacugta shuyacurcayag lapan runacunatam willara iñasha
“Acuchi. Aywashun Belenta. Mä ricamushun Munayniyog Dios Jesuspita chay Jerusalenchru.
angelninwan willachimanganchita”. 39੅Chaypita nä Moisés chay isquirbingannuy ruracarcärirga,
16੅Chaura wayrala aywarcurmi Belenchrüga tarirärira cuticurcara Josëwan Mariaga Galileachru cayag Nazaret
Mariata, Josëta, jinaman iñashata, pañalwan wancusha chay marcantam. 40੅Chaychru Jesusga jatunyayaram, jinaman
rumi batyachru chrachrarayagta. 17੅Nä ricarärirga calpansi chrayämuram. Nätan wiñangan masmi alisca
willapacurcara lapantam wamrapita ángel ninganta. 18੅Chaura yachragman muyuyara Dios alisca yanapaptin.
uysha michigcuna willaparäriptinga lapan mayacugcunas
Jesús Diospita shamusha canganta reguechicungan
mayacasha niragmi capäcura. 19੅Chay lapan pasanganta
Mariaga shongolanchrümi musyaras, jinaman pinsiaras. 41੅Nätan Josëwan María wata watam aywapäcug cara
20੅Chaypitam uysha michigcunaga cuticurcara cushisha Jerusalenta Pascua ɹestapag. 42੅Jinarcurmi Jesús nä chrunca
“Diosga alisca alim” nir alawarcayar, ángel musyachinganpita, ishcaynin watayog cayaptin, lapan jegapäcuratag Jerusalenta
jinaman ángel ningannuy ricapäcunganpita. Pascua ɹestapag, imaysi aywapäcungannuy. 43੅Chaura ɹesta
nä usharuptinga, cuticurcara Nazarettam. Nätan Jesusga
Diospa wayinchru Simeonwan Ana quëdarunag Jerusalenchrümi taytantas, mamantas mana
Jesús pi cangantas tantiapäcungan musyachilar. 44੅Chaura Josëwan Mariaga “Aywagcunawanchri
21੅Näpuwag junagniyog iñasha cayaptinmi señalächipäcura. nä aywayan” nirmi, aywapäcusha juc junag camiñuta. Chaura
Chaychrümi jutinta chrurapäcura Jesusta, María manaragsi aylluncunatam, jinaman reguenacuynincunatam Jesuspita
pachrayog cayaptin ángel ningannuyla. 22੅Chaura paycunaga tapucurcara. 45੅Jinarcurmi mana chaychru taripäcurga, ashiyar
Moisés ningannuymi María gueshyacungan nä chruscu cutipäcura Jerusalenta.
55 /8&$6੄2੄3

46੅Chaypitam quima junagtaga tarirärira Diospa wayinchru 12੅Paymanga chraräriratan bautizächicug patentita cobrag

Moisés isquirbinganpita alisca yachrag runacunata juc ishcay runacunas. Paycunas tapucurcara Juanta cay nirmi:
mayacuyar, jinaman tapupayar paycunawan tayayagta. “Yachrachig, ¿nogacunagä? ¿Imatatag rurapäcushag?”
47੅Chaychru lapan mayacugcunaga mayacasha niragmi 13੅Nipäcuptin Juanga niram: “Aygatam cobrapacunay cayan

capäcura walash alisca yachranganpita, jinaman lapan chaylata cobrapäcuy, ama mastaga”.
tapupäcunganta ali musyanganpita. 48੅Josëwan Mariaga 14੅Chaynuytan juc ishcay soldäducunas tapucarärin cay nir:

Jesusta ricaparärirga mayacasha niragmi ricacarärira. Chaura “Nätan ¿nogacunagä? ¿Imatatag rurapäcushag?”
Mariaga cay nirunmi: “Wamra, ¿imanirtar caynuy Nipäcuptinga paycunatas niram: “Ama pitas jorgapäcuychu
purirärichimanqui? Taytaywan nogaga ashircayag laquisha”. imantas, wactam u caytam rurasha canqui” nir
49੅Niptinmi mamantaga cay nin: “ Imanirtar manacagpitaga, jinaman “Pägapäcushungalaywan cacurcay”
¿
ashircayämanqui? ¿Manachu musyapäcunqui Dios-mayïpa nir.
ruraynincuna ruranäta?” 15੅Chauraga achcam runacuna salvacug shamunanta shuyag
50੅Niptin paycunaga manam tantiapäcurachu imapita shuyag carcayarga. Jinarcurmi shongolancunachru
rimapayangantas. “Paypishchri Cristoga cayan” nipäcura Juanpag.
51੅Chaypitaga cutira paycunawanmi Nazaret marcata. Nätan 16੅Chay nipäcunganta tantiarurmi Juanga lapanta cay nira:

Jesusga taytan maman cäsucugmi cara. Lapan chaycuna “Ricarcayangaynuysi nogaga yaculawanmi bautizarcayag.
pasanganta mamanga quiquilanmi musyacug. 52੅Nätan Jesusga Jucmi ichaga aywayämun nogapitas mas munayniyog. Nogas
jatunyayangan masmi mas yachragman muyuyara, jinaman paypagga manam maygan alinninsi cächu sandalianta
alipag ricasham cara Diospitas, nätan runacunapitas. pasquipunaläpagsi. Paymi ichaga chrurapäcushunqui Santu
Espiritupa munayninman, jinaman mana juchaynagman
Bautizag Juan Jesús chrämunanpag muyuchipäcushunqui. 17੅Payga trïguta wauyachinapag
runacunata camaringan wauyachicunan aptashanuymi cayan. Jinarcurmi nä shumag
(Mt 3.1-17; Mr 1.1-11; Jn 1.19-28) wauyarcachir chruracunanman trïguta gotunga. Nätan trïgupa

3
1੅Chauraga Tiberio jutiyog runa chrunca pichgayog wata muchruntam ninawan rupachinga mana imaysi upig
Romachru mandayaptinmi gobernadornincuna cara: ninachru”.
Judeachru Poncio Pilato, nätan Galileachrümi cara Herodes, 18੅Chaynuypam Juanga jinaman tucuynaypam chay

jinaman Herodespa wauguen Felipem cara Itureachru, runacunata tantiachira chay mushog ali willapata.
jinaman Traconitechru, nätan Lisaniasmi cara Abiliniachru. 19੅Jinarcurmi juc junagchrüga Galileachru mandag
2੅Nätan Anaswan Caifasmi capäcura Israel casta Herodesta Juanga piñaparura, wauguen Felipepa warmin
sacerdöticunapa mandagnincuna. Chaypin wichanmi Dios Herodiaswan ishcaychanganpita, jinaman waquin lutancuna
rimapara Zacariaspa churin Juanta, jäpag pampachru ruranganpita. 20੅Chaura Herodes lutan rurag carga, mas
cayaptin. 3੅Chaymi Juanga purira Jordán mayucagpa juchataran ruraruras Juanta carcelman wichrgarachirga.
runacunata cay niyar: “Jucha rurarcayangaypita wanacurcur 21੅Nätan Juan lapan runacunata bautizänan wichanmi,

Diosman cutipäcuy perdonapäcushunaypag. Jinaman Jesustas bautizara. Jinarcurmi Jesús Dioswan rimayaptin jana
bautizacurcay”. pacha quichracarura. 22੅Chaylam Santu Espíritu payman
4੅Nätan Juanga, Diospa willacugnin Isaiaspa aywaramura palöma nirag lapan runa ricay. Jinamanmi jana
isquirbinganchru ningannuymi rurara. Chay isquirbishachrüga pachapita rimaramura: “Gamga cuyashä Dios-mayïmi
cay niyanmi: “Juc runam jäpag pampachru gayacuypanuy cay cayanqui. Gampita aliscam cushirayä” nir.
niyämun:
Cay runacunam capäcura Jesuspa awilluncuna
‘Camachracurcay Munayniyog Dios chrämunanpag,
(Mt 1.1-17)
jinaman ali cawayta galayapäcuy, camiñu alchayta
galayugnuysi. 23੅Jesús nä quima chrunca watayog cayarmi ruranancuna
5 Nätan mana camaricurga carcayanqui juyu ragranuymi, rurayta galayura. Jesús cara runacunapitaga Josëpa churin
juc manchacuypag nisham.
jircanuymi, juyu gotunuymi, lutan muyu muyu Nätan Josëga cara Elïpa churinmi.
camiñunuymi, patan ucrun lutan camiñunuymi. 24 Elïmi cara Matatpa churin,
6 Jinaman chay pachachru lapan runacunam ricapäcunga Matatmi cara Levïpa churin.
'LRVFDFKUDPXQJDQFKD\VDOYDFXJWD·੅µ. Levïmi cara Melquipa churin.
Chay ningannuymi Juanga rurara. Melquim cara Janapa churin.
7੅Chaura Juanga chay achca runacuna bautizächicug Janam cara Josëpa churin.
aywarcayämugtam cay nira: “Acapa casta culebracunanuysi lutan 25 Josëmi cara Matatiaspa churin.

runacuna, ¿pitag gamcunata nirärishunqui chay alisca juyu Matatiasmi cara Amospa churin.
cunchuy aywayämugpita gueshpipäcunaypag? 8੅Diosman razonpa Amosmi cara Nahumpa churin.
cutipäcungay musyacänanpag, lapan runa ricay ali cawapäcuy. Nahummi cara Eslipa churin.
Ama nicurcaychu ‘Abrahampa ayllun aywag carmi mana imapitas Eslim cara Nagaipa churin.
wanacunächu’ nirga. Manam Abrahampa ayllun calarchu 26 Nagaimi cara Maatpa churin.

Diospagga ali capäcunqui. Munar Diosga cay rumicunatas Maatmi cara Matatiaspa churin.
muyurachinmanmi Abrahampa ayllun cananpagga. 9੅Nätan Matatiasmi cara Semeipa churin.
sapinpita monticunata sagtananpag runa jächan aptasha Semeimi cara Josecpa churin.
camarayagnuymi Diosga cayan. Chauraga montitachu lutan Josecmi cara Judäpa churin.
wayugcagtaga muturcur ninawan rupachinchi, chaynuymi Dios 27 Judämi cara Joananpa churin.

ruranga lutan rurag runacunawan”. Joananmi cara Resapa churin.


10੅Niptin runacuna tapurärin cay nirmi: “ Chauraga imatatag Resam cara Zorobabelpa churin.
¿
rurapäcushag?” Zorobabelmi cara Salatielpa churin.
11੅Nipäcuptinmi Juanga nira: “Ishcay jacuycuna captin mana Salatielmi cara Neripa churin.
jacuynagta jucninta gopäcuy. Nätan micuyniquicuna captin, 28 Nerim cara Melquipa churin.

gopäcuy micuypita nacagcunata” nira. Melquim cara Adipa churin.


/8&$6੄3੄4 56

Adim cara Cosampa churin. lapan nacioncunata. 6੅Nä ricaparachirga Asyagga cay nirunmi:
Cosammi cara Elmadampa churin. “Gamta chrurashay cay lapan nacioncunachru munayniyog
Elmadammi cara Erpa churin. canaypagmi, jinaman lapan ima-aygas gampa
29 Ermi cara Josuëpa churin. munayniquichrümi canga. Nogam chay lapan
Josuëmi cara Eliezerpa churin. ricapungaycunata chrasquisha cä, chaymi munangäta nogaga
Eliezermi cara Jorimpa churin. pitas gö. 7੅Chaura gongorpacuyur naupächru
Jorimmi cara Matatpa churin. alawämaptiquiga, lapansi gamlapam canga”.
Matatmi cara Levïpa churin. 8੅Niptinmi Jesusga nirun: “Dios isquirbichinganchru cay
30 Levïmi cara Simeonpa churin. niyanmi: ‘Munayniyog Dioslaytam gongorpacuyur alawanqui,
Simeonmi cara Judäpa churin. jinaman paylatam servinquis’ ninmi” nirun.
Judämi cara Josëpa churin. 9੅Niruptin Asyagga Jesusta pusharun Jerusalentam.

Josëmi cara Jonampa churin. Chaychrümi jegarachira Diospa wayin jananman mas
Jonammi cara Eliaquimpa churin. altunnincagman. Jinarcurmi cay nirun: “Diospa-mayin carga,
31 Eliaquimmi cara Meleapa churin. caypita ruyiman ishquiy. Diosga cay niyanmi
Meleam cara Menapa churin. isquirbichinganchrüga:
Menam cara Matatapa churin. 10 ‘Angelnïcunatam gamman cachramushag imapitas

Matatam cara Natanpa churin. washashunaypag.


Natanmi cara Davidpa churin. 11 Jinaman maquilancunamanmi ishquinqui
32 Davidmi cara Isaïpa churin. PDQDUXPLPDQVDJWDFXQD\SDJ·੅µ.
Isaïmi cara Obedpa churin. 12੅Niptinmi Jesusga nirun: ´੅¶0XQD\QL\RJ'LRVQLTXLWDDPDP

Obedmi cara Boozpa churin. juchäcachiyta munanquichu’ niyanmi isquirbishachrüga”.


Boozmi cara Salmonpa churin. 13੅Niruptin Asyagga nä mana juchäcachiyta atiparga paypita

Salmonmi cara Naasonpa churin. aywacura unaylapagmi.


33 Naasonmi cara Aminadabpa churin.

Aminadabmi cara Arampa churin. Galileachru Jesús yachrachiyta galaringan


Arammi cara Esrompa churin. (Mt 4.12-17; Mr 1.14-15)
Esrommi cara Farespa churin. 14੅Chaypita Jesusga cutira Galileata alisca munayniyogmi,
Faresmi cara Judäpa churin. Santu Espíritu yanapaptin. Nätan paypita alicusam rimapäcura
34 Judämi cara Jacobpa churin. Galilea muyurigninpa yachragcuna. 15੅Jinamanmi yachrachira
Jacobmi cara Isaacpa churin. Israel castacuna gotucarcänan wayicunachru, nätan lapan
Isaacmi cara Abrahampa churin. runacunas “Paymi ichaga ali yachrayächin” nipäcuram.
Abrahammi cara Tarëpa churin.
Tarëmi cara Nacorpa churin. Marca-mayincunachru Diospita shamusha
35 Nacormi cara Serugpa churin. canganta Jesús reguechicungan
Serugmi cara Ragaupa churin. (Mt 13.53-58; Mr 6.1-6)
Ragaumi cara Pelegpa churin. 16੅Chaypitam Jesusga aywara yachrangan Nazaret marcata.
Pelegmi cara Heberpa churin. Chaychrümi jamana junagchru yaycura chay gotucarcänan
Hebermi cara Salapa churin. wayiman, imaysi yaycuchräcunannuy. Jinarcurmi sharcurura
Salam cara Cainanpa churin. leyinanpag. 17੅Chauraga chacchayarachin Diospa willacugnin
36 Cainanmi cara Arfaxadpa churin. Isaiaspa isquirbishantam leyinanpag. Jinarcurmi
Arfaxadmi cara Sempa churin. pachrgarcurga leyirun cay nir:
Semmi cara Noëpa churin. 18 “Munayniyog Diospa Espiritunga nogawanmi cayan

Noëmi cara Lamecpa churin. Diosga acrarayäman mana imaynagcunata


Lamecmi cara Matusalenpa churin. ali willapata musyachinäpagmi,
37 Matusalenmi cara Enocpa churin. nätan laquishacunata cushicachinäpagmi, jucpa
Enocmi cara Jaredpa churin. maquinchru cayagcunata jorgonanpagmi,
Jaredmi cara Mahalaleelpa churin. ñaushacunata ricapachinäpagmi,
Mahalaleelmi cara Cainanpa churin. jinaman jucpa maquinchru cunchurcayagcunata ali
38 Cainanmi cara Enospa churin. cawayman jorgonäpagmi,
Enosmi cara Setpa churin. 19 Munayniyog Dios runacunata salvanan wichan
Setmi cara Adanpa churin. cayanganta willanäpagmi”.
Adanmi cara Diospa churin. 20੅Chaynuy leyircurmi gangalanta wancurcur cutirachira

chay chacchayächig runata. Jinarcurmi rimananpag tacuyura.


Jesús juchäcachiyta Asyag munangan
Chaura chay wayichru carcayagcunaga lapansi
(Mt 4.1-11; Mr 1.12-13)
rircararcayaram Jesusta. 21੅Chaylam rimapayta galayura cay

4
1੅Chaura Jordán mayupita Jesusga cutira, nä Santu nir: “Cay leyimungäga nogawanmi canan ruracayan”.
Espiritupa munayninchru cayarmi. Chaypitam Santu 22੅Niruptinga lapan runacunas paypita alitam rimapäcura.

Espirituga pusharura jäpag pampata. 2੅Chaychrümi cara Jinamanmi mayacasha nirag capäcura ima-ayga shumag
chruscu chrunca junag Asyagpita juchäcachiy munasha. Chay yachrachinganpita. Chaypitam cay niyta galacayärin: “Nätan
junagcuna cara mana imatas micularmi. Chaypitam ichaga wacga cayan Josëpa churilantar”.
alisca micanarura. 3੅Jinarcurmi Jesusta Asyagga nirun: 23੅Nipäcuptinmi Jesusga nira: “Rimanganchinuychri

“Diospa-mayin cayarga, niy cay rumita tantaman gamcunaga ɹjus ‘Jampicug naupataga quiquiquitarag
muyunanpag”. jampicuy’ nircayämanqui. Gamcunaga ‘Capernaum marcachru
4੅Niptinmi Jesusga cay nirun: “Dios isquirbichinganchrüga mayacurcangänuy cay marcaychrüsi imalatas ruray’
cay niyanmi: ¶0DQDPWDQWDODZDQFKXUXQDJDFDZDQ·੅µ. nircayämanquichr.
5੅Niruptin Asyagga Jesusta pushara mas altunnin 24੅Nätan nogaga cayta niyärishay: Manam juclaylas Diospa

jircamanmi. Chaychrümi ricaparachira rätula cay pachachru willacugnincuna quiquinpa marcanchrüga alipag ricashaga
57 /8&$6੄4੄5

canchu. 25੅Razoncagtam nircayag, Diospa willacugnin Elías Jesustam ashipäcura. Jinarcurmi chrarärira paycagman.
purinan wichan Israel-mayinchicunachru achcam viüdacuna Chaypitam “Amar maytas aywaychu caylachrünar cacushun”
cara. Chaypin wichan manam tamya carachu quima wata nipäcura. 43੅Nipäcuptinmi Jesusga cay nira: “Waquin
sogta quillantin. Chaymi cara alisca micuy wanay maychru marcacunatas aywanämi cayan Diospa munayninchru
chaychrüsi cay yachranganchicunachru. 26੅Diosga chaypin cawaypita willacug. Chaypagmi nogataga cachrarayäman”
manam maygan Israel casta viüdamansi Eliasta cachrarachu, nira.
antis cachraraga juclätam Sidón ninganchru cayag Sarepta 44੅Chaynuypam Jesusga ali willapata musyayächir purira

marcachru yachrag viüda warmimanmi, Diospita yanapasha Judeachru Israel casta runacunata chay gotucarcänan
capäcunanpag. 27੅Chaynuytan Diospa willacugnin Eliseo wayicunachru yachrayächir.
purinan wichansi caratag Israel-mayinchicunachru gueri
nirayag leprawan achca gueshyagcuna. Chaypin Eliseoga Diospita shamusha canganta Jesús reguechicungan
manam maygantas cuticächirachu Israel-mayinchicunataga. (Mt 4.18-22; Mr 1.16-20)

5
Antis cuticächiraga leprawan gueshyag Naamán jutiyog 1੅Jucpaychrümi Jesusga Genesaret gochra manyan

runalatam. Payga aywamusha cara Siriapitam”. pampachru cayaptin, achca runacuna paycagman chrarur
28੅Chay nigta mayarärirga lapansi chay wayichru chumi chumi carcayara Diospita rimanganta
goturarcayag runacuna aliscam piñäcarärira. 29੅Jinarcurmi mayacurcänanpag. 2੅Chaura Jesusga ricapurun ishcay
sharcurcurga Jesusta aywachicurcan marcapita washata büquicuna gochra manyanchru cayagtam. Nätan
warauman jitarpapäcunanpag. 30੅Nätan Jesusga chay runacuna pescacugcunata büquinpita yargorcur ataräyancuna
chraupinpa pasarcurmi aywacura. maylarcayagta. 3੅Chaura Jesusga jucnin büquiman ashuyurmi
yaycura Simonpacagman. Chaypitam nira: “Ashuyächilaynar
Jesús Capernaumchru tucuywan
cay büquiquita mas ruyicascaman”.
gueshyagcunata cuticächingan
Ashuyarachiptinga, büquichru tacuyurmi yachrachira chay
(Mr 1.21-28)
achca runacunata. 4੅Nä rimayta usharurga, Simontam nira:
31੅Chaypita Jesusga aywara Galileachru cayag Capernaum “Cay büquiquita aywachiy jundunninman. Chayman
marcatam. Chaychrümi runacunata yachrachira jamacurcänan jitayapäcuy ataräyaycunata pescäducunata charipäcunaypag”.
junagchru. 32੅Nätan runacunaga mayacasha niragmi capäcura 5੅Niptin Simonga cay nirunmi: “Yachrachig, waraytam canan

razoncagta mana mancharilar yachrachiptin. pagas pescarärï. Nätan manam ni juclaylatas charipäcushachu
33੅Chay gotucarcänan wayichrüga cayaram Asyagpa cachran cä. Mä gam nimangaypa canan jitayamushag”.
ruragpa munayninchru cawag runas. Jinarcurmi Asyag 6੅Chaura Jesús ningannuy jitayururga alisca chranin

rimachiptin chay runaga gapachracuypa cay nira: pescädutam charirärimura. Nätan chutarcayämuptinmi
34੅“ Imanarayanquitag nogacunawan Nazaretpita Jesús? ataräyaga tipiyta galayurun. 7੅Chauraga gayapäcura
¿
¿Nogacunaman aywaramunqui cunchuchipäcamänaypagchu? waquincunawan jucnin büquichru cayag
Nogaga regueyagmi pi cangaytas. Gamga cayanqui Diospita pescacug-mayincunatam yanapapäcunanpag. Chaura paycuna
shamusham”. chrarärirga chutäshipäcuram. Jinarcurmi wiñarärira ishcaynin
35੅Niptinmi Jesusga piñaparun “Upäla cay, yargoy cay büquiman juntata, chay lasaylawan büquicunas nachrga
runapita” nir. nachrga, talpupäcusha. 8੅Chayta ricarur Pedro jutiyog Simonga
Chaura Asyagga runacunapa naupanchru runata pampaman Jesuspa naupanman gongorpacuyurmi cay nira: “Ashucuy
sagtarcurmi yargorura. 36੅Chauraga lapan runacunas Munayniyog tayta. Nogaga juchasapam cä”.
manchacasham cay ninacurcara: “Caynuy rimagtaga ¿manam 9੅Chaychica pescäduta charirärimur Simonga aliscam

imaysi mayacuranchichu? Cay runaga rimarilartag manchacarura, jinaman paywan lapan cayagcunas.
munayninwan Asyagcunatas gargoyan” nir. 10੅Chaynuytan manchacarärira Zebedeopa churincuna
37੅Nätan Jesús chaynuy rurangancunata limpum Jacobowan Juansi. Paycuna capäcura Simonpa
mayachinacarärira Capernaum marca muyurignincunapa pescacug-mayinmi. Chaypitam Jesusga Simonta nira: “Ama
yachragcuna. manchacaychu. Cananpitaga pescädu charignuysi canqui
runacunata Diosman aywachimugmi”.
Pedropa suydranta Jesús cuticächingan 11੅Nä gochra manyanman büquicunata chrarärichimurga,
(Mt 8.14-15; Mr 1.29-31) pachalanchru lapanta dëjarcurmi, Jesuswan aywacurcara.
38੅Jinarcurmi chay Israel castacuna gotucarcänan wayipita
yargorcur, Jesusga aywara Simonpa wayinta. Chränanpagmi Leprawan gueshyag runata Jesús cuticächingan
Simonpa suydranga chrachrarayänag alisca rupariyar. Chaura (Mt 8.1-4; Mr 1.40-45)
Jesustam nipäcura: “Cuticayächilaynar tayta”. 12੅Chaypitam juc marcachru Jesús cayaptin, chrarura
39੅Niräriptinmi gueshyagcagman ashuyur, Jesusga chay payman juc runa gueri nirayag lepra gueshyawan pasay
acachay gueshyata piñaparura, jinaman chaylam cuticarura. ushasha. Chay runa Jesusta ricapururga, gongorpacuyurmi
Chaura sharcurcurmi atendichracuyta galayucun. pampaman lipucuyura cay nir: “Munayniyog tayta, munarga
cuticayächilämaynar cay gueshyapita”.
Achca gueshyagcunata Jesús cuticächingan 13੅Niptin Jesusga chacchayurmi yatayurura cay nir:
(Mt 8.16-17; Mr 1.32-39) “Munayämi cuticänayta”. Niruptinga chayüralam chay
40੅Chaypitam nä inti chipallyayaptin paymanga chrarärichin gueshyapita cuticarura.
tucuy gueshyawan gueshyarcayagcunata. Nätan payga lapan 14੅Chaura Jesusga cay niram: “Amam cuticächingagpitaga

gueshyagcunatas maquinwan yatayularmi cuticächira. pitas willapacunquichu. Antis ayway sacerdötiman


41੅Jinaman achcapitam lutan espiritucunas yargapäcura cay ricapäcushunaypag, jinaman Moisés ningannuy ruramuy
nir gapachracurcayar: “Gamga cayanqui Diospa-mayinmi” nir. lapanta, razonpa cuticasha cangayta musyapäcunanpag”.
Nipäcuptinmi payga piñapara mana pasay rimapäcunanpag. 15੅Nätan Jesús chaynuy ima-aygas ruranganpita aliscam maychru

Chay lutan espiritucunaga musyapäcuram ‘Salvacugtam chaychrüsi mayachinacarärira. Chaymi alisca chranin runacuna
cachramushag’ Dios ningan canganta. aywapäcamug Jesús rimaptin mayacurcänanpag, jinaman
42੅Chaypitam Jesusga nä pacha warayämuptin marcapita gueshyancunapita cuticächinanpag. 16੅Nätan Jesusga aywachrag
yargorcur aywara chunyag pampata. Nätan runacunaga cara chunyag pampacunatam Diosta manacunanpag.
/8&$6੄5੄6 58

34੅Nipäcuptinmi Jesusga nira: “Casamintuman


Uncutucusha runata Jesús cuticächingan gayachishacunaga manam malagapäcunchu casaracuyag
(Mt 9.1-8; Mr 2.1-12) mözusi paycunawan cayaptinga. Chaymi nogapa
17੅Juc junagchrümi achca runacunata Jesús juc wayichru discïpulücunas mana malagapäcungachu caychru
yachrayächiptin, tayarcayara fariseocunawan Moisés cayangäcamaga. 35੅Chrämungam nogata aywachicarcamänan
isquirbinganpita yachrachigcuna. Paycuna shapäcamusha cara junag. Chaymi ichaga laquicuypita malagapäcungaga” nira.
Galileachru cayag lapan acapa marcacunapitam, Judeachru 36੅Jinaman caynuypas tantiachiratan: “Manam pisi mushog

marcacunapitam, jinaman Jerusalenpitam. Nätan Jesusga jacupita uchuclata lachircur, macwa jacuman jiranchu.
Diospa munayninwanmi gueshyagcunata cuticächira. Chaynuy rurarurga mushog jacutam perdichin, nätan mushog
18੅Chaura chaychru carcayaptinmi chrarärichira ishcay quima sagpiwan jirashaga macwa jacusi manatan tincunchu.
runacuna quirmaypa juc uncutucusha runata. Chay 37੅Manatan pisi vïnuta rurarur chruranchu garapita macwa

runacunaga wayi ruyimanmi yaycachiyta munapäcura wagalamanga. Chaynuy ruraruptinga vïnu pogorimur
Jesuspa naupanman. 19੅Nätan chranin runacuna capäcuptinmi lachichinmi macwa wagalata. Chauraga ishcayninmi
mana yaycachiyta atipapäcurga wayi jananman jegarärichira manacagman ruracan. 38੅Chaymi vïnuta rurarga chruranchi
quirmantinta. Chaypitam wayipa gatanta gachrachrärir mushog wagalaman mana maygansi pampanman
wascawan jegarpachipäcura Jesuspa naupanman. 20੅Chaura ruracänanpag. 39੅Nätan pisi pogosha vïnu upyacugga manam
Jesusga “Paymi icha cuticächingaga” nir munanchu chayrag rurashalataga, ‘Pogoshacagmi shumagga’
yupachicurcayanganta tantiarurmi gueshyagtaga “Nämi nir. Chaynuymi mushog cawaypita yachrayächingätas mana
juchayta perdonarug” nira. PXQDSlFXQFKX¶8QD\FDJPLPDVDOLJD·੅µQLU.
21੅Niptin Moisés isquirbinganpita yachrachigcunawan

fariseocunaga alisca pinsiaytam galacayärin cay nir: “¿Pitag Jamana junagchru Jesuspa discïpuluncuna trïguta
cay runaga cayan Diostucunanpagga? Juchataga Dioslam tipiricurcanganpita tapupäcungan
perdonan, manam pisi masga”. (Mt 12.1-8; Mr 2.23-28)

6
22੅Chay nir pinsiarcayanganta Jesús tantiarurmi tapura cay 1੅Jucpaychrümi jamana junagchru Jesusga
nir: “¿Imanirtag chaynuy pinsiarcayanqui? 23੅Gamcunapita, discïpuluncunawan pasapäcura trïgu pogoyämug
¿maygantatag juc runa rimarilar atipanman rurayta? ¿‘Jucha chracrapa. Jinarcurmi discïpuluncunaga juc ishcay trïguta
perdonaytachu’ u gueshyagta ‘Sharcurcur aywacuy’ nilar tipiricur, maquincunawan cupachrärir micaricurcara. 2੅Chaymi
cuticächiytachu? 24੅Nätan cananga noga jana pachapita juc ishcay fariseocuna Jesusta nipäcura: “¿Imanirtag
shamusha runa cay pachachru juchacunata perdonänäpag gamcunaga jamana junagchru cayar chay mana ruranacunata
munayniyog cangäta musyapäcunaypagmi cay gueshyagta rurarcayanqui?”
nishag: Sharcuy, quirmayta apacurcur wayiquita aywacuy”. 3੅Nipäcuptinmi Jesusga nira: “ Manachu gamcuna
¿
25੅Niruptilanmi chayüra gueshyagga lapan ricarcayaptin leyipäcuray juc cutichru Rey Davidwan cayag runancuna
sharcurura. Jinarcurmi quirmanta apacurcur wayinta micanasha purir Diospa wayinman yaycurcur, Diospag
aywacura cushicuypita Diosta alawayar. 26੅Chauraga lapan chrurasha tantata Davidwan runancuna micapäcunganta?
runacunam mayacasha nirag ricacarärira. Jinarcurmi 4੅Chay tantata micapäcug cara chay Diospa wayinchu

paycunas Diosta alawapäcura. sacerdöticunalam, manam pisi jucga”.


Chaura runacunaga cay nipäcuram: “Cananmi ichaga 5੅Nircursi Jesusga cay niraran: “Noga jana pachapita shamusha

ricarunchi mana pisi ruranganta” nirmi manchapacuypa runapagga jamana junagsi cayan munaynïchrümi” niram.
rimapäcura.
Jamana junagchru runata cuticächinganpita Jesusta
Levïwan micapacurcanganpita Jesusta tapupäcungan chregnipapäcungan
(Mt 9.9-13; Mr 2.13-17) (Mt 12.9-14; Mr 3.1-6)
27੅Chaypitam Jesusga yargonganchru ricapurura Leví jutiyog 6੅Nätan yapaytan juc jamana junagchru Jesús yaycura Israel

runata, patenti cobracunanchru tayayagta, paytam cay nira: castacuna gotucarcänan wayiman. Chaychru yachrayächiptinmi
“Aywashun nogawan uryananchipag”. cayara juc runa derëcha maquin uncusha. 7੅Chaura Moisés
28੅Niptinga lapan imantas aygantas dëjarcurmi Jesuswan isquirbingancunapita yachrachig runacunawan fariseocunam
aywacurcara. shuyararcayara jamana junagchru Jesús cuticächinanta, wactam u
29੅Chaypitaga Levïpa wayinchrümi alisca yanupacuy cara caytam rurarun lutanta nipäcunan raygo. 8੅Chaynuy
Jesuswan micapacurcänanpag. Paywanga micurcayaratan pinsiarcayanganta tantiarurmi Jesusga chay maquin uncusha
patentita cobrag-mayincunas achca, jinaman juc runacunas. runata cay nira: “Sharcuy. Cay chraupiman shamuy”.
30੅Chaura Moisés isquirbinganpita yachrachigcunawan Niruptin runaga chraupimanmi shayurun. 9੅Chaura Jesús
fariseocunam pengapapäcura Jesuspa discïpuluncunata cay chaychru carcayag runacunatam cay nira: “Tapuyärishay
nir: “¿Imanirtag gamcunaga micurcayanquis, upyarcayanquis juclaylata. ¿Jamana junagchru imata ruranapagta isquirbirayan,
patentita cobragcunawan, jinaman jucha ruragcunawan?” alita ruranapagchu u lutanta ruranapagchu? ¿Wanunanpita runata
31੅Nipäcuptinmi Jesusga nira: “Mana gueshyagcunaga salvanapagchu u wanuyagtas rircaränapagchu?”
manam munapäcunchu jampicugta. Jampicugtaga munapäcun 10੅Nircurga muyurigninchru lapan runata rircärirmi, chay

gueshyagcunalam. 32੅Manam nogaga shamurä ali ruragcuna maquin uncusha runata nira: “Uncusha maquiquiwan
ashigchu, antis aywarayämü juchasapacuna juchanpita chacchayuy”.
wanacurcur Diosman cutipäcunanpag yachrachigmi”. Ningannuy chacchayuruptinga chaylam maquin cuticarura.
11੅Chaura Jesusta ashipag runacunaga aliscam piñäcarärira.
Malagaypita Jesusta tapupäcungan Chaypitam quiquincama cay ninacurcara: “¿Imatatag
(Mt 9.14-17; Mr 2.18-22)
ruraruchwan Jesusta?” nir.
33੅Niptinmi chay runacunaga tapupäcura Jesusta cay nir:

“¿Imanirtag alisca malagapäcun, jinarcur Diosta manacurcan Chrunca ishcayniyog cachran ruragcunata Jesús acrangan
Juanpa discïpuluncunawan fariseocunapa discïpuluncuna? (Mt 10.1-4; Mr 3.13-19)
Nätan gampa discïpuluycunaga micucurcantag, 12੅Chay junagcunalam Jesús aywara juc gotuta Diosta

upyacurcantag imaysi”. manacunanpag. Chay pagas wararura Diosta manacuyälarmi.


59 /8&$6੄6੄7

13੅Nä pacha wararuptinmi acrara discïpuluncunata. Chaypitam rurarcayanqui? Juchasapacunas cuyapäcunmi cuyaglantaga.
acrara chrunca ishcayniyogta, jinarcurmi jutipara ‘Cachra 33੅Aliparicapäcushugnilayta alipa ricapäcurniquis ¿alitachur
rurag’ nir. 14੅Chay acrashancuna cara: Simonmi. Payta Jesús rurarcayanqui? Juchasapacunas alipam ricapäcun alipa
jutipara ‘Pedro’ nirmi. Chaypitam cara Simonpa wauguen ricagnilantaga. 34੅‘Payga imalatas gomangachr manangäpita’ nir
Andrés, Jacobo, Juan, 15੅Felipe, Bartolomé, Mateo, Tomás, manapäcurniquiga ¿alitachur rurarcayanqui? Juchasapacunas
Jacobo Alfeopa churin, ‘Celote’ nipäcungan Simón, mananacurcanmi imalatas mananganpita chrasquinan raygoga.
16੅Jacobopa churin Judas, nätan Jesusta wanuchipäcunanpag 35੅Nätan gamcuna cuyapäcuy mana ricapuy

reguechig Judas Iscariotem. munapäcushugniquicunata jinaman alipa ricapäcuy. Nätan


manapäcungaypita ama imatas shuyarapäcuychu. Chaynuy
Discïpuluncuna ali cawapäcunanpag Jesús yachrachingan jinarga capäcunqui alinninpag ricasham, jinaman capäcunqui jana
(Mt 4.23-25; 5.1-12) pachachru cayag Diospa castancunam. Diosga alisca alim lutan
17੅Chaypitam Jesusga chrarpamura gotu chraquin jatun runapagsi, jinaman payta mana yarpagcunapagsi. 36੅Gamcunas
pampaman lapan discïpuluncunawan. Chaymanmi alisca chranin paynuy cuyapäcug capäcuy”.
runacuna, lapan Judeapita, Jerusalén marcapita, Mediterráneo
gochra manyanchru cayag Tïrowan Sidón marcacunapita. Chay Runa-mayiquita imanuysi rurapäcungaynuymi
runacuna shamusha capäcura Jesús yachrachiptin mayacugmi, Diosga rurapäcushunqui
jinaman gueshyancunapita Jesús cuticächinanpagmi. (Mt 7.1-5, 17-20; 12.34-35)
18੅Chaychrümi Jesusga cuticächira lutan espiritucuna 37੅“Amatan pitas ‘Gamga juchäcurayanquim’ nipäcunquichu.

cunchuyächingan runacunata. 19੅Nätan lapan runacunas Jesús Gamcunas mana chaynuy nisha capäcunaypag. Amatan pitas
yatayuytam munapäcura, imawan gueshyagcunas payta yatayular ‘Wacga wacnuy u caynuy rurasha’ cachun juchanpita
munayninwan cuticapäcuptin. Payga cuticächira lapantam. nipäcunquipishchu, mana chaynuy nisha gamcunas
20੅Chaypitam discïpuluncunata rircärir Jesusga cay nira: capäcunaypag. Antis perdonapäcuy runa-mayiquicunata,
“Cushisham carcayanqui Diospa naupanchru ‘Manacagmi perdonasha capäcunaypag. 38੅Gamcuna imanuymi
cayä. Yanapämay’ nigcuna. runa-mayiquita rurarcayanqui, chaynuymi gamcunatas
Gamcunaga Diospa munayninchrümi nä cawarcayanqui. rurapäcushunqui, jinaman masran gamcunataga
21 Cushisham carcayanqui Diosta canan reguey munayagcuna. rurapäcushunquis. Chaura imanuymi runa-mayiquicunata
Gamcunaga Diosta reguepäcunquim. rurapäcuray, chaynuymi cutichisha capäcunqui”.
Cushisha carcayanqui canan wagayagcuna. 39੅Jesusga tantiachiratan caynuypas: “Manam juc ñausha runa

Gamcunataga Dios perdonapäcushunquim. pushapanmanchu ñausha-mayinta. Chaynuy carga ishcayninmi


22 Cushisham carcayanqui, noga jana pachapita shamusha ishquirärinman uchrcuman. 40੅Chaymi chayrag yachracuyag
runapa janä runa-mayiquicuna chregnipapäcushuptiqui, discïpulüsi yachrachigninnuyga mana yachranragchu. Lapanta
gargapäcushuptiqui, ashlipäcushuptiqui, yachracururmi ichaga cangaga yachrachigninnuy.
lutan ruragpag ricapäcushuptiqui. 41੅Chaura imanirmi imalapitas juchachayanqui
¿
23੅Chaynuy rurapäcushuptiqui alisca cushicurcay, jana runa-mayiquita, quiquiqui mas juchasapa cayarga? 42੅Chaynuy
pachachrüga alipag ricasham capäcunqui. Chaynuymi cayarga amam ‘Juchaypita wanacunaypag yanapäshay’
awilluycunas alisca cunchuchipäcura Diospa unay ninquimanchu. ¡Alitucug! Naupataga juchaycunapitarag
willacugnincunata. wanacuy. Chaypitam ichaga “Juchaypita wanacuy” ninquiga.
24 Nätan cay pachachru caglata imanuypanuysi ashigcunaga 43੅Musyanganchinuysi ali montiga manam wayunchu lutan

aliscam cunchupäcunqui. mishquitaga. Manatan lutan montis wayunchu ali


Gamcunaga chay capogniyog capäcungaypita mishquitaga. 44੅Chaura montitaga reguenchi wayuyninpam.
cushirarcayanquim. Manam hïgos mishquita cashacunapitachu palanchi. Manatan
25 Nätan Dioswan mana caway munayagcunaga aliscam üvas mishquitas garajanchraypitachu palanchi. 45੅Chay
cunchupäcunqui. montinuymi ali runas alita ruran. Nätan lutan runaga lutanta
Gamcunaga timpu pasashachrüran Dioswan cawayta ruran. Chaura runaga imatas ruran imanuysi canganpitam.
munapäcunqui.
Jinaman juchäcurcangaypita cushirayagcuna aliscam Cäsucugpita jinaman mana cäsucugpita
cunchupäcunqui. Jesús yachrachingan
Gamcunaga chaypitaran ‘¿Imanarärag?’ nir wagapäcunqui. (Mt 7.24-27)
26 Nätan lapan runacunapita alawashacunas aliscam 46੅“ Imanirtag ‘Munayniyogmi’ nircayämanqui, rurapäcuy
¿
cunchupäcunqui. niyangätas mana rurarcayarga? 47੅Pi maysi nogaman
Chaynuymi taytaycuna alawapäcura Diospa aywamugga, wiyarimagga, jinaman cäsucamagga cayan cay
willacugnintucur shamugcunata”. runanuymi; 48੅Juc runam wayita sharcachinanpag naupataga
uchrcun gagata taringancama. Chay gagapitaran galayurun
Chregnipämagninchicunata sharcachiyta. Chauraga mayu chrarparamur wayimancama
cuyanapag Jesús yachrachingan lagyaptinsi manam loglachirachu chay wayi gaga jananpita
(Mt 5.38-48; 7.12) sharcachisha captin. 49੅Nätan ningäta mayacuyarsi mana
27੅“Nätan gamcuna mayacarcayämagcuna caynuy cawapäcuy: cäsucugmi ichaga cayan, mana uchrcular, jinaman mana
Mana ricapuy munashugniquicunata cuyapäcuy. cimintuta ruralar wayi sharcachignuy. Chaura mayu
Chregnipäcushugniquicunata alipa ricapäcuy. 28੅‘Payga lutanmi’ chrarparamur wayimancama lagyayaptilanmi chay wayiga
nishugniquicunata ‘Payga alim’ nipäcuy. Lutanpa pasay juchrurun, pampanman ruracangancama”.
ricashugniquicunapag Diosta manacurcay. 29੅Pisi cäraychru
lagyarushugniqui chulantas camayapuy. Catayta guechrushuptiqui Pachrac soldäducuna mandag runa
janan jacuytawan goruy. 30੅Pisi imalatas manacurcäshuptiqui Jesusman yupachicungan
gopäcuy. Imayta guechrushuptiquis ama ‘Cutichimä’ niychu. (Mt 8.5-13)

7
31੅Gamcuna munarcayanqui runa-mayiquicuna alipa 1੅Chaypita nä chaychru cayag runacunata

ricapäcushunaytam, chaynuy gamcunas paycunata alipa yachrarcachirga, Jesús yaycura Capernaum marcamanmi.
ricapäcuy. 32੅Cuyapäcushungalayta cuyapäcurniqui ¿alitachur 2੅Chaura Romapitam juc runa cara pachrac soldäducuna
/8&$6੄7 60

mandag. Paypam cara alisca cuyay rantisha runan. Chay cayag runacunata, jinaman achca ñaushacunatas. 22੅Chaura
runanmi gueshyarunag aläpangancama. 3੅Chaura chay Jesusga chay runacunatam cay nin: “Cutipäcuy Juanman.
soldäducuna mandagga Jesuspita mayarurmi, cachracamusha Willapäcamuy ricapäcungaytawan mayapäcungayta. Jinaman
Jesusman juc ishcay alinninpag ricasha Israel castacunata nipäcamuy ñaushacunata ricapayächingäta, ratacunata
chay cuyay rantisha runanta cuticächinanpag pushag. 4੅Chaura cuticayächingäta, gueri nirayag leprawan gueshyagcunata
cachracungan runacunaga Jesuscagman chrarärirga cay cuticayächingäta, upacunata cuticayächingäta,
nipäcuram: “Tayta, pasaynar aywaläshun, chay mandagga ali wanushacunata cawacayächingäta, nätan mana
runam yanapayulaynar. 5੅Payga Israel castacunata imaynagcunata ali willapata willapayangäta. 23੅Chaura pi
cuyamanchim. Chaymi gotucänanchi wayitas maysi ‘Payga razonpa Diospa acrashanmi’ nimagga cushisham
sharcarayächipamanchi”. canga” nira.
6੅Chaynuy niräriptin Jesusga aywara paycunawanmi. Nä 24੅Chaura Juan cachramungancuna nä cuticurcaptinga,

wayinman nachrgarcayaptinmi, chay soldäducuna mandag chaychru cayag runacunatam Jesusga rimapara Bautizag
runaga cachracururatag yapay juc ishcay cuyashancunata Juanpita cay nir: “¿Imanuy runa ricagtag jäpag pampata
Jesusta cay nipäcunanpag: “Munayniyog tayta, manam aywapäcuray? ¿Walyaywan juc chagla cuyugnuysi manacag
wayïcama chrämunayragchu. Nogaga manam maygan runa ricagchu? 25੅Chaura ¿imanuy runa ricagtag
alinninsi cächu wayïman yaycamunaypagga. 7੅Chaymi aywapäcuray? ¿Juc runa alisca alinnin jacupäcusha ricagchu?
quiquïga ashigniquis shamurächu, antis cuticänanpag chay Manam. Gamcuna musyapäcungaynuysi chaynuy alinnin
cayangalaychru niruptiquiga rantisha runäga cuticarungam. jacushacunaga carcayan reycunapa wayincunachrümi
8੅Nogas cayäga juc mandagpa munayninchrümi. Nätan nogapa ima-aygatas shongon munanganta rurarcayar. 26੅Chaura
munaynïchrüsi cayantan soldäducuna. Chaura juc soldäduta ¿imanuy runa ricagtag aywapäcuray? ¿Diospa willacugnin
‘Shamuy’ niptï shamunmi. Nätan jucta ‘Ayway’ niptïsi runa ricagchu? Au. Payga cayan Diospa lapan
aywanmi. Chaynuytan rantisha runäsi niptïga ruran”. willacugninpitas mas alinnincagmi. 27੅Paypitam isquirbirayan
9੅Chaynuy nigta Jesús mayarurga, mayacasha niragmi cay nir:
ricacarura. Chauraga achca runa gatirarcayagman ‘Naupaytam cachrayä willacugnïta, gam chränaypag
muyurcurmi cay nira: “Caynuy alisca yupachicamag runata runacunata camarinanpag’ nir.
manam tarirächu cay Israel casta runacunachrüga” nira. 28੅Nipäcushay Diospa lapan willacugnincunachru manam
10੅Chay cachracungan runacuna mandagpa wayinman nä maygansi carachu Bautizag Juannuy Jesús chrämunanpag
cutiyarärirga tarirärira gueshyagtaga nä cuticashatam. runacunata camarigga. Nätan canan Diospa munayninchru
cawagcunaga manacagpag ricasha cayarsi carcayan Bautizag
Viüda warmipa wawanta Jesús cawacächingan Juanpitaga mas cushisham”.
11੅Chaypitam Jesusga Naín marcata aywayara achca 29੅Chaymi Juan ninganta mayarärirga lapan runacunasi,

discïpuluncunawan, jina guepantam gatirapäcura achca jinaman patentita cobragcunasi tantiarärira Dios ali rurag
runacuna. 12੅Jinarcurmi nä marca yaycuna puncuman canganta, jinamanmi bautizächicarärira Juanwan. 30੅Nätan
nachrgarcayaptin, yargarcayächimunag juc wanusha mözuta fariseocunawan Moisés isquirbinganpita yachrachigcunaga,
enterrapäcunanpag achca runacuna. Chay mözuga cara juc manam Juanwan bautizächicuyta pasay munapäcurachu.
viüdapa japalan wawanmi. 13੅Chaura Munayniyog Jesusga Chaynuypam paycunaga Dios salvayta munayaptin mana
wanushapa maman alisca wagayagta ricapururga munapäcushachu. 31੅Chay nircurmi Jesusga cay nira:
cuyaparunmi. Jinarcurmi “Ama wagaychu” nira. “¿Imawantag tincuchïman chaynuy runacunata? ¿Imaman
14੅Nircur Jesusga wanturcayagman ashuyurmi yatayurun. ticragtag carcayan?
Jinarcurmi wantugcuna shayaräriptin Jesusga wanusha 32੅Chaycuna carcayan walashcuna pläzachru tacayärir

“Mözutaga, ¡sharcuy!” nira. walash-mayincunawan cay nir turyapänacugnuymi: ‘Quënäta


15੅Niruptinmi wanusha mözuga tayuy pacha ratarun. töcaparcayaptïsi manam tushupäcunquichu, wagay wagaylata
Jinarcurmi rimayta galayurun. Chaura Jesusga mamantam cantapapäcuptïsi manatan wagapäcunquichu’. 33੅Chay nir
“Cä mözuy” nirun. 16੅Chayta ricarärir lapan runacunam turyapagnuymi Bautizag Juan aywaramur mana tantata
manchacarärira. Jinamanmi Diosta alawapäcura cay nir: micuptin, jinaman vïnuta mana upyaptin, ‘Cay runaga lutan
“Diospa alisca munayniyog willacugninmi noganchiwan espiritupa munayninchrümi cayan’ nipäcuray. 34੅Nätan noga
cayan. Diosmi cachraramun noganchita yanapämänanchipag” jana pachapita shamusha runa micuptïmi upyaptïmi, ‘Cay
nir. runaga micuyarsi manam yamanchu, upyayarsi manam
17੅Nätan Jesús chaynuy ruranganpita runacunaga yamanchu. Lutan ruragcunawanmi, jinaman patentita
mayachinacarärira Judea ninganchru lapan marcacuna cobragcunawanmi cuyanacunsi’ nircayämanqui. 35੅Nätan Dios
cayagpam. ali rurag cangantaga musyapäcun paypa runancunalam”.

Bautizag Juan Diospita shamusha canganta Simonpa wayinchru lutan rurag warmita
Jesús rimangan Jesús perdonangan
(Mt 11.2-19) 36੅Chaypitam Simón jutiyog fariseo ningan runaga, Jesusta
18੅Chaura Jesús chay lapan ima-aygas rurayangantam yaparcur yaparcur cay nira: “Tayta, aywashunnar micug
Bautizag Juantaga discïpuluncuna willapacarärira wayïta”.
yachrachignin Juanta. 19੅Chay willaparäriptinmi Juanga Niptinmi Jesusga aywara. Jinarcurmi nä wayiman yaycurga
ishcay discïpuluncunata gayarcur cachrara Jesusman iscatacuyur mësachru micurcayara. 37੅Chaychru Jesús
“¿Gamchush, ‘Salvacugtam cachrashag’ Diosga ningan micuyanganta mayarurmi, chay marcachru yachrag juc lutan
shuyacurcayangä cayanqui u juctaragchush shuyapäcushag?” rurag warmiga, chay fariseopa wayinman chrarura yurag rumi
nir tapug. 20੅Chaura chay cachra aywagcunaga Jesuscagman botëllachru perfümin apasha. 38੅Jinarcurmi Jesuspa nä
chrarärirga tapupäcura: “Bautizag Juanmi cachrararcayäman chraquincagman chrarur wagacuptin weguen shutura Jesuspa
tapugniqui, ‘¿Gamchush cayanqui shuyacurcayangä Cristo u chraquinman. Chay weguen shutushataga agchanwan
juctaragchush shuyapäcushag?·੅µ. chaquichira Jesuspa chraquinta muchayur muchayur.
21੅Niräriptin Jesusga chayüram cuticächira ima-aygawansi Jinayanganpitam perfümi apanganwan lushirura. 39੅Chay
gueshyag achca runacunata, lutan espiritupa munayninchru jinagta ricarmi, micapäcunanpag pushag Simonga
61 /8&$6੄7੄8

shongolanchru Jesuspag cay nira: “Cay runa razonpa Diospa waquin murucunam ishquirura ali alpaman. Chaymi ichaga
willacugnin carga, tantianmanchri alisca lutan rurag warmi ali yargaramura. Jinamanmi gueshpirura alisca, juclaylapita
yatayanganta”. pachractacama”.
40੅Chaura Simón shongolanchru niyanganta tantiarurmi Chaynuy nircurmi Jesusga gayachracuypanuy:
Jesusga cay nira: “Simón, cayta niyushay”. “Mayacarcayämagcuna, tantiay munagga tantiacurcay” nira.
Niptinmi “Mä nimay” nira.
41੅Chaura Jesusga cay nirunmi: “Jucpaychrümi capäcura Discïpuluncuna Jesusta tapupäcungan
ishcay runacuna. Jucnincagmi juc golgueyog runapita (Mt 12.46-50; 13.10-23; Mr 3.31-35; 4.10-25)
manutucusha cara pichga pachrac junagchru gänanan 9੅Niptinmi discïpuluncunaga tapurärin: “ Ima ninantag
¿
golgueta, nätan jucnincagmi manutucusha cara pichga cayan chay rimangayga?” nir.
chrunca junagchru gänanan golgueta. 42੅Jinarcurmi chay 10੅Nipäcuptinmi Jesusga cay nira: “Gamcunataga Diosmi

golgue cutichiyta mana atipapäcuptinga, chay golgueyog musyarcayächishunqui, mana pisi musyanganta Dioswan
runaga ‘Jina cachun, ama cutichipäcamaychu’ nirura cawaypita. Nätan waquincunataga rimapayä imawansi
ishcayninta” tincuchiypam.
Nircurmi Jesusga Simonta tapura cay nir: “Mä nimä, ‘Ricarcayarsi mana ricagnuy capäcuptin,
¿mayganrag chay manutucushacunapita masga cuyanman mayacayarsi mana mayagnuy capäcuptin’.
chay golgueyog runata?” 11੅Chay tarpugpita rimangäga cay ninanmi: Chay muruga
43੅Niptinmi Simonga “Nogapitaga mas achca Tayta Diospa ali willapanmi. 12੅Nätan chrucru camiñunuymi
manutucushacagchri” nira. capäcun waquin runacuna. Paycuna mayacurcanmi Diospa
Chaura Jesusga “Alitam nirunqui” niram. willapanta. Jinatam Asyag aywaramur gongarachin chay
44੅Chaypitam warmita rircärir Simontaga cay nira: mayacunganta, camiñuchru muru cayagta pishgo
“¿Ricayanquichu cay warmi rurayanganta? Wayiquiman palarugnuysi. Diospa willapanta ‘Mana razonchri’
yaycamuptï gamga manam gomaraychu yacuta chraquïpag. nipäcunanpag, jinaman chaynuypa mana salvacurcänanpag.
Cay warmin ichaga weguenwan maylaraman chraquïta. 13੅Nätan shala shalanuymi capäcun waquin runacuna.

Jinamanmi agchanwan chaquirachin. 45੅Gamga manam Paycunas Diospa willapanta mayacurcanmi, jinaman
muchamaraypishchu. Cay warmim ichaga cushisham chrasquicurcan.
yaycamunganpita-pacha chraquïta mucharun. 46੅Gamga Chaypitam unaylataga imalas caruptin ishquicarärin muru
manatan lushimaraychu aceitiwan umätas. Cay warmim sapichacushanuysi mana capäcur. 14੅Nätan casha cashanuymi
ichaga perfümiwan lushiraman chraquïta. 47੅Chaymi gamta capäcun waquin runacuna. Paycunas Diospa willapanta
niyushay, chranin juchanpita perdonacarur runaga aliscam mayacurcanmi, jinaman ima-aygas rurayninmi, iman aygansi
cuyan chay perdonagninta. Nätan walcala juchanpita capunganmi, shongon munangannuy cawanganmi,
perdonasha runaga manam aläpachu cuyan chay ishquicächin. Chaynuy capäcurmi mana imatas alitaga
perdonagninta”. rurapäcunchu. 15੅Nätan ali alpanuymi waquin runacunaga
48੅Nircurga warmitam cay nira: “Nämi juchaycunapita capäcun. Paycunaga Diospa willapanta mayacur lapan
perdonarug”. shongonpam chrasquicurcan. Jinamanmi mayapäcunganta
49੅Chaynuy niruptin chaychru micug-mayincunaga cay mana gongapäcunchu. Chaymi alita rurayar imaysi
ninacurcaram: “¿Pitag cay runaga cayan juchacunata cawapäcun.
perdonänanpagga?” 16੅Musyapäcungaynuysi manam pisi michïruta ratachinchu
50੅Nipäcuptinmi payga yapay warmita nira: “Lapan mancawan chaparunanpagga u cäma pachranman
shongoypa yupachicamangaypitam nä salvasha cayanqui. chrurarunanpagga. Antis michïrutaga chrurapäcun
Cananga aywacuy cushisha”. cacunanmanmi yaycugcuna ali ricapapäcunanpag. Chay
achquinuymi gamcunas cawayanqui. 17੅Chaura ima pacashas
Tarpug runawan tincuchiypa Jesusta yachrachingan manam canchu mana musyacashaga, manatan pi imata
(Mt 13.1-9; Mr 4.1-9) pacarachingansi canchu mana musyacashaga. Chaynuymi

8
1੅Chaypitam Jesusga aywara jatun marcacunapas, jinaman yachrayächingäsi mas guepamanga shumag musyacasha
ichic marcacunalapas ali willapata willapacuyar, nätan canga.
Diospa munayninchru cawaypita ali willapata willapäcuyar. 18੅Chauragar tantiapäcuy shumag cay mayacurcangayta. Pisi

Chay aywar Jesusga purira chay chrunca ishcayniyog cachran tantiay munagga mastan tantianga. Nätan pisi mana tantiay
ruragcunawanmi, 2੅jinaman ishcay quima warmicunawanmi. munagga camala tantiayangantas gongarungam”.
Chay warmicuna capäcura lutan espiritupa munayninpita 19੅Chay niyaptilanmi maman, jinaman wauguencuna

jorgosham, jinaman gueshyacunapita Jesús chrarärira Jesús cayanganman. Nätan achca runacuna
cuticächingancunam. Jucpam jutin cara María. Payga cara captinmi, yaycuyta mana atipapäcurachu. 20੅Chaura
Magdala marcapitam. Paypita Jesusga gargorura ganchris willarärira Jesustam cay nir: “Mamaywan wauguequicunam
lutan espiritutam. 3੅Nätan jucmi cara Juana. Payga cara washachru carcayan. Gamwan tincuytash munarcayan”.
Cuzapa warminmi. Chay Cuzaga cara Rey Herodespa 21੅Niräriptinmi Jesusga nira: “Pi maysi mamäga,

capuralninmi, nätan jucmi cara Susana. Jinaman capäcuratan wauguëcunaga, Diospa willapanta lapan shongonpa
mas achca warmicunas ima-aygawansi yanaparcayar. mayacugmi, jinaman cäsucugmi”.
4੅Chaura marcacunapitam alisca chranin runacuna

Jesuscagman chrarärimura. Chaychrümi Jesusga tarpug Jesús munayniyog canganta


runawan tincuchiypa yachrachira cay nir: 5੅“Juc runam discïpuluncunata musyachingan
yargora murug. Jinarcurmi wichiypa tarpuyaptin waquin (Mt 8.23-27; Mr 4.35-41)
muruga ishquirura camiñucagman. Chaychru jarucashatam 22੅Chaypitam juc junagchrüga Jesús yaycura juc büquiman

pishgocuna shamurga micarärira. 6੅Nätan waquin murucunam discïpuluncunawan. Jinarcurmi paycunata nira: “Acu,
shala shalaman ishquirärira. Jinarcurmi yargarcamular pasashun cay gochra chimpaman”.
chaquirura mana ogo alpa captin. 7੅Nätan waquin murucunam 23੅Chaura nä aywarcayaptinmi Jesusga punucarura. Chaylam

ishquirura casha cashaman. Jinarcurmi chayrag wiñay mayänipita alisca walyamuyta galacuyura. Chauraga yacu
nacayämuglata casha chicchiramurga pasay nitirura. 8੅Nätan alisca lagyayaptinmi büquiman wiñacayta galacuyura.
/8&$6੄8੄9 62

Jinamanmi nä talpurcayara. 24੅Chaura Jesuscagman Jesusman chraramura Jairo jutiyog runa. Payga Israel
ashuyurmi riccharärichira cay nir: “¡Yachrachig, yachrachig! castacuna gotucarcänan wayichrümi mandag cara. Chaura
¡Nämi talpuyanchi!” Jesuspa naupanman gongorpacuyurmi Jairoga “Tayta,
Nipäcuptinmi Jesusga riccharcamur walyaytas, jinaman aywaläshunnar wayïta. Churïmi nä pasay wanunayan” nira.
yacu altumancama sharcuyagtas piñaparura. Chaylam 42੅Paypa churin cara juclay warmi wamralam, nä chrunca

walyaysi, yacusi shumag amaynarura. 25੅Chaura ishcayniyog watayognuy. Chaura Jesús aywaptin runacunaga,
discïpuluncunataga cay nirunmi: “¿Imanirtag mana alisca achcam, chumi chumi aywapäcura.
yupachicarcämanquichu?” 43੅Chay aywagcunachrümi aywanag yawar apaywan nä

Chaura paycunaga manchacasham, jinaman mayacasha niragmi chrunca ishcayniyog wata gueshyag warmis. Payga
ricacarärira. Chaymi quiquincama tapunacurcara: “¿Pitar cayan jampicunalachru ima-aygancunatas nä usharunag, nätan
cay runaga? Walyaysi, yacusi rimariptilantag amaynarun” nir. maygan jampicugsi manash cuticächiyta atiparachu. 44੅Chaura
payga guepalapa yaycurcurmi Jesuspa catanpa tumanta
Asyagpa munayninchru cayag Gadara tupayurunag. Jinaman chayla yawarninga tacyarunag.
runata Jesús cuticächingan 45੅Chauraga Jesusga “ Pitag tuparaman?” ninmi.
¿
(Mt 8.28-34; Mr 5.1-20) Niptinga lapansi “Manam nogaga” nipäcuram.
26੅Chaypitam chrarärira Galilea chimpan Gerasa marcaman. Chaura Pedrom cay nira: “Yachrachig, runacunam
27੅Chaura Jesús büquipita pampaman yargoyaptinmi chumircayäshunquis, cumarcayäshunquis. Chaytam ‘¿Pitag
chraramura Gadarapita juc runa. Chay runata nä unayshi tuparaman?’ niyanqui”.
lutan espiritucuna löcurärichinag. Chaura nä manash 46੅Niptinmi Jesusga nirun: “Jucmi pisi tuparaman.

jacucurachu, ni wayichrüsi yachrarachu, antis cacug Musyayämi munaynïwan cuticächingäta”.


panteoncunalachrüshi. 28੅Jinarcurmi Jesusta ricapururga 47੅Niptin warmiga nä mana pacacuyta atiparga, Jesuspa

gongorpaypa ratarura Jesuspa naupanman gapachracuypanuy naupanman chucchucyayar gongorpacuyurmi, lapanpa


cay niyar: “¿Imamantag aywaramunqui nogaman, jana naupanchru nirura imanir tupayungantas, jinaman chayürala
pachachru Diospa-mayin Jesús? Amanar cunchuchimaychu”. cuticangantas. 48੅Chaura chay warmitam Jesusga cay nirun:
29੅Asyagga chaynuypa Jesusta nira, cay runapita “Yargoy” “Wamralä, yupachicamarmi cuticarunqui. Cananga cushisha
niptinmi. Chay runata Asyagga nä unaypitash munanganta aywacuy”.
rurachira. Chaura runacunaga watapäcug cadenawanshi 49੅Warmita nir rimapayaptilanmi, chraramura mandag

maquintas, chraquintas mana maytas aywananpag. Payga nätan Jairopa wayinpita juc runa cay nig: “Nämi wamrayga
watapäcunganta tipircurshi gueshpicug jäpag pampacunapa Asyag wanurun. Ama Jesusta nä pushamuychu” nir.
aywachiptin. 30੅Chaura Jesusga “¿Imam jutiqui?” nirmi tapura. 50੅Chay niyanganta Jesús mayarurga, Jairotam cay nin:

Niptinmi runaga nira: “Sogta warangam”. Chaynuypa nira “Ama manchacaychu. Yupayla yupachicamayga, churiquiga
alisca chranin espiritupa munayninchru carmi. 31੅Nätan cawangam”.
espiritucunaga Jesusta manacurcara: “Tayta, amar 51੅Chaypitam nä wayiman chrarur Jesusga pitas mana

jitapäcamaychu mana ushayniynag yanauyagmanga” nirmi. yaycachirachu wanushacagmanga. Yaycachiraga Pedrotam,


32੅Chaura gochra tunanpa achca cuchicuna micurcayagta Jacobotam, Juantam, jinaman wamrapa taytantawan
ricapurmi chay lutan espiritucunaga Jesusta manacarärin mamalantam. 52੅Nätan chaychru wamra wanushapita
chay cuchicunaman yaycapäcunanpag. wagarcayagtam, racrarcayagtam Jesusga cay nira: “Ama
Manacaräriptin Jesusga “Äri” niram. 33੅Chaura chay runapita wagapäcuychu. Wamraga manam wanushachu. Punucashalam
Asyagcuna yargaräriraga, cuchicunamanmi yaycarärira. cayan”.
Jinarcurmi cuchicunaga juyu waraman yaycurcur, gochraman 53੅Chay niruptin chay wamra wanusha cayanganta

jegarparärira. Chaychrümi shengaypa wanurärira. 34੅Nätan cuchi musyagcunaga asiparärinmi. 54੅Chaura Jesusga chay wanusha
michircayagcuna chayta ricarärirga, alisca manchacasham wamrapa maquinta chariyurmi gayachracuypanuy: “Wamra,
gueshpiypa nirag aywacurcara marcata willacug. Chay aywar ¡sharcuy!”
willapacurcara tincungan runacunatam. 35੅Chaymi runacunaga 55੅Niruptin wanushaga cawacaramunmi. Jinarcurmi chayüra

aywapämusha ima pasangantas ricag. Nä Jesuscagman sharcurura. Chaura Jesusga micuyta gopäcuy niram. 56੅Nätan
chrarärirga, lutan espiritucuna dëjangan runataga tarirärira wamrapa taytanwan mamanga mayacasha niragmi
Jesuspa naupanchru nä ɹsyun chrämushatam, jinaman jacusha ricacarärira. Chaura Jesusga nirura chay cawacächinganpita
tayayagtam. Chaura runacunaga manchacaräriram. 36੅Chayta ricag mana pitas willapacurcänanpagmi.
runacunaga, chay chrämug runacunata willapacarärira shumagmi,
imanuypa chay runata Jesús cuticächingantas. 37੅Chaura Chrunca ishcayniyog discïpuluncunata Jesús cachrangan
willaparäriptin, Gadara runacunaga alicusam manchacurcara (Mt 10.5-15; Mr 6.7-13)

9
Jesusta. Chaymi cay nipäcura: “Tayta, nogacunapita aywacuynar” 1੅Chaypitam Jesusga chrunca ishcayniyog
nir. discïpuluncunata gayarcur nira lutan espirituta
38੅Chaura niräriptin Jesús büquiman nä yaycuyaptinmi, chay runacunapita gargapäcunanpag. Jinaman gueshyagcunata
cuticasha runaga Jesusta cay nirun: “Tayta, aywacushunnar cuticächipäcunanpag.
nogawansi” nir. 2੅Jinarcurmi cachrara Diospa munayninchru cawaypita

Niptin Jesusga cay ninmi: 39੅“Manam. Antis cuticuy willapacug, jinaman gueshyagcunata cuticächig.
wayiquita. Chaychru willapacamuy Tayta Dios cuyapäshurlay 3੅Chay cachrarmi cay nira: “Ama imatas apapäcuychu, ni

cuticächishungayta”. garrotitas runcutas tantatas golguetas ni müdanaycunatas.


Niruptin runaga aywacura chay marcachru lapan 4੅Nätan pipa wayinchrüsi gorpachacururga, chaylachru

runacunata Jesús cuticächinganpita willapacuyarmi. capäcuy chay marcapita aywacurcangaycama. 5੅Nätan mayag
marcachrüsi mana chrasquipäcushuptiquiga, ‘Imanuysi
Jairopa churinta cuticächig aywayar, cacurcay manam mastaga cayman jarumushagchu’ nirmi
gueshyag warmita Jesús cuticächingan aywacurcanqui”.
(Mt 9.18-26; Mr 5.21-43) 6੅Niruptin, discïpuluncunaga aywapäcura lapan acapa
40੅Jesús nä gangalanta caylä chimpaman cutiramuptinga, marcacunapam, runacunata ali willapata willayar, jinaman
shuyararcayag runacunaga aliscam cushicarärira. 41੅Chaylam gueshyagcunata cuticayächir.
63 /8&$6੄9

captinsi. 24੅Chaura pi maysi noga raygo mana cunchuy


Jesús rurayanganta mayarur Herodes manchacangan munagga manam nogawan cawangachu. Nätan pi maysi noga
(Mt 14.1-12; Mr 6.14-29) raygo wanungancamas cunchugmi ichaga nogawan cawanga
7੅Chaypitam Galileachru Rey Herodesga mayarura Jesús imaycamas. 25੅Juc runalapa cay pacha cacuptin manam
lapan ima-aygatas rurayanganta. Chaura manam imanänansi imapagsi välinchu, mana salvasha canan cayaptinga. 26੅Chaura
yachracarachu, waquin runacuna “Bautizag Juanmi pi maysi nogapita, nätan rimangäpita pengacugtaga, noga
cawacämusha” nipäcuptin. 8੅Waquin runacuna “Eliasmi jana pachapita shamusha runas, alisca munayniyog
ricacaramun” nipäcuptin. Nätan waquincuna “Diospa unay achicyayar cutimurga pengacushagmi paypita, chay alisca ali
willacugninchri maygansi cawacaramun” nipäcuptin. 9੅Chaura Tayta Diospa jinaman mana juchäcug angelnincunapa
Herodes cay niram: “Juantaga mogochishatag cä. ¿Pitag naupanchru. 27੅Razonpam nircayag, gamcunapita waquinniqui
chaura canman chay ima-aygas rurayag runaga?” nirga, caychru carcayag manam wanupäcunquiragchu Munayniyog
Jesustam imanaypanuysi ricapuyta munara. Dios mandanäpag cachramanganta tantiapäcungaycama”.

Jesús pichga waranga runacunata micachingan Jucnuyman Jesús muyungan


(Mt 14.13-21; Mr 6.30-44; Jn 6.1-14) (Mt 17.1-8; Mr 9.2-8)
10੅Chaura chay cachran ruragcuna cutiyarärimurga 28੅Jesusga chay ninganpita puwag junagtanuyran, Pedrota,
willapacurcara Jesustam ima-ayga rurapäcungantas. Chaura Juanta, jinaman Jacobota pushacurcur jegara juc gotuta
payga discïpuluncunata pushacurcurmi, aywacura chunyag Dios-mayinwan rimananpag. 29੅Nä paywan rimayaptinshi
pampata Betsaida marcacagpa. 11੅Chay aywanganta jucnuyman cäran muyurura, nätan jacunshi alisca shumag
musyarärir runacunaga gatirapäcuram. Nätan Jesusga achicyag allanyagman. 30੅Chaura ricacarärin ishcay
lapantas alipa chrasquircurmi rimapara Diospa munayninchru olgocunash paywan rimarcayar. Paycunapita jucninshi cara
cawaypita, jinamanga cuticächiratan gueshyagcunatas. Moisés, jucagshi cara Elías. 31੅Chaychrüga alisca shumag
12੅Nä pacha chacanayaptinga chay chrunca ishcayniyog achicyagchrüshi rimapäcura Jesuswan, Jerusalén marcachru
discïpuluncunaga Jesustam cay nirärin: “Tayta, caychrüga imas aygas paywan ruracänanpita. 32੅Nätan Pedroga chay
jäpag pampachrütag cayanchi, runacunata ‘Aywacurcay’ ishcay aywag-mayincunawan alisca pununasha cayarsi
niruy, gorpachacugsi micuy ashigsi u maylamansi ricchapacurash, jinarcurshi ricaparärira Jesusta alicusa
aywacurcänanpag”. shumag achicyayagta, jinaman chay ishcay olgocunatas
13੅Nipäcuptinmi Jesusga nira: “Gamcuna micuyta gopäcuy”. chaynuy achicyayagta. 33੅Nä chay runacuna Jesuspita
Niptinmi paycunaga “Pichga tantawan, ishcay pescädulatam yargorcayaptinshi Pedroga Jesusta cay nin: “Yachrachig, ima
chararcayäga. Chauraga micuy rantig imaragchri alipagrag aywapäcamurä. Rurapäcushag quima chuclata, jucta
aywapäcushag cay lapan runapagga” nipäcura. gampag, jucta Moisespag, nätan jucta Eliaspag”. Pedro
14੅Chaychru olgocuna capäcura pichga waranganuymi. manash musyarachu imanir chaynuy rimayangantas. 34੅Chay
Chaura Jesusga discïpuluncunatam cay nira: “Cay nir rimayaptilanshi pucutay aywarcamur chaparärin.
runacunata tayachipäcuy pichga chruncatacama”. Chauraga manchacashash capäcura. 35੅Chaylash mayarärira
15੅Ningannuymi lapan runacunata tayarärichira. 16੅Chaura pucutaypita cay nir rimamugta: “Paymi cayan cachramungä
Jesusga chay pichga tantatawan ishcay pescäduta salvacug. Pay nipäcushungayta cäsucurcay”.
aptacurcurmi, jana pachata rircarircur, Diosta “Gracias Tayta” 36੅Nä rimayta usharuptinga, Jesusta ricaparärira japalan

nicura. cayagtash. Chay junagcuna discïpulucunaga upälalam


Chaypitam discïpuluncunata gorura lapan runacunata capäcura, chay ricapäcunganta manam pitas
aypuchracurcänanpag. 17੅Jinarcurmi lapansi micarärira willapacurcarachu.
yamapäcungancama. Nätan puchupacurcangantam
shuntarärira chrunca ishcayniyog balay juntata. Wanupaywan gueshyag mözuta Jesús cuticächingan
(Mt 17.14-21; Mr 9.14-29)
Jesusta “Diospa acrashanmi cayanqui” Pedro ningan 37੅Chaura warantin nä gotupita uranparcayämuptin, achca
(Mt 16.13-28; Mr 8.27-9.1) runacuna aywarcayämunag Jesuswan tincug. 38੅Chay achca
18੅Chaypitam juc junagchru, Jesusga Diosta manacuyara runacunapitam juc runa gayachracuypanuy Jesusta cay nira:
japalan. Jinarcurmi chaychru cayag discïpuluncunata Jesusga “Yachrachig, rircäriyulaynar cay churïta, japalanmi
tapura: “¿Nogapag pimi nircayantag runacuna?” cayäpaman”. 39੅Asyagmi mayänipita gaparächicun. Jinarmi
19੅Niptinmi discïpuluncunaga cay nipäcura: “Waquinga sapapächicun pogosayta shiminpita jitachimungancama.
Bautizag Juanmi nircayäshunquim. Waquinga ‘Eliasmi’ Nätan alisca cunchurcachir sasataran cachrarin. 40੅Nämi
nircayäshunquitan. Nätan waquinga ‘Diospa unay discïpuluycunatas manacurü chay lutan espirituta
willacugninchri maygansi cawacaramun’ nircayanmi”. gargapäcunanpag, nätan manam atipapäcunchu gargoyta.
20੅Niräriptinga discïpuluncunatam tapura: “Gamcunagä, 41੅Niptinmi Jesusga cay nira: “Diosman mana yupachicug

¿pimi cayan nircayämanquitag?” juchasapa runacuna, ¿imaycamarag gamcunawan cashag?


Niptinmi Pedroga nira: “Gamga canqui Diospita shamusha ¿Nätan imaycamarag awantapäcushayqui? Apamuy cayman
Cristom”. churiquita”.
21੅Niruptinmi Jesusga nira: “Amam pitas 42੅Nä Jesusman mözu yaycuyaptinmi, Asyagga mözuta

willapacurcanquichu Cristo cangäta”. 22੅Chaypitas cay niraran: pampaman sagtarcur wanuparachin. Chaura Jesusga Asyagta
“Noga jana pachapita shamusha runataga aliscam piñaparcurmi mözuta cuticarachin. Jinarcurmi “Cä churiqui”
cunchuchipäcamanga. Jinarcurmi wanuchipacamanga. nirun taytanta. 43੅Chaura lapansi mayacasha niragmi
Chaynuy rurapäcamanga alinninpag ricasha chacha ricacarärira, munayninwan Dios chaynuy ruranganpita.
runacunam, Diospa wayinchru mandagcunam, jinaman
Moisés isquirbinganpita yachrachigcunam. Chaypita quima Wanuchipäcunanpita Jesús yapay rimangan
junagtaga cawacämushagmi”. (Mt 17.22-23; Mr 9.30-32)
23੅Nircurmi chaychru lapan carcayagcunata nira: “Pi maysi 44੅Chaura Jesusga mayacasha nirag carcayaptilanmi

gatirämay munagga ama quiquin munangalanta rurachunchu. discïpuluncunata nira: “Shumag mayapäcuy cay rimangäta
Jinarcur lapan junagsi gatiramächun wanuchipäcunan mana gongapäcunaypag. Noga jana pachapita shamusha
/8&$6੄9੄10 64

runata, runacunapa maquinmanmi jitayapäcamanga uryagcunam walcala carcayanga. Chaymi gamcunaga


wanuchipäcamänanpag”. 45੅Jesús chaynuy niyanganta manacurcanqui Munayniyog Diosta juc runa mincaycunata
discïpuluncunaga manam tantiapäcurachu, Dios mana cosechananpag ashignuysi, ali willapa willapacugcunata Dios
tantiachiptin. Nätan tapuytaga manchapäcuratan. cachrananpag. 3੅Nogaga cachrarcayag atogcunapa
chraupinman achrcashcunata jitayugnuymi. Chauraga
“Mayganchirag cashun mas munayniyog” ninacurcangan aywapäcuy. 4੅Nä aywarga ama apapäcuychu golguetas
(Mt 18.1-5; Mr 9.33-40) runcutas ni languetas. Amam camiñuchru piwansi
46੅Chaypitam discïpuluncunaga rimayta galacayäririn, saludänacur shayäcurcanquichu. 5੅Pipa wayinman chrarsi,
“¿Mayganchirag mas munayniyog cashun?” nir. 47੅Chay naupataga ‘Diosninchi yanapäshunqui ima-aygachrüsi’
ninacurcayanganta Jesús tantiarurga ichic walashlata nipäcunquim. 6੅Chay nipäcungayta chay wayichru cayag
lädunman shayarcachirmi discïpuluncunata cay nira: 48੅“Pi runacuna alipa chrasquipäcurga, Diospita yanapasham
maysi cay walashta nogatanuysi alipa chrasquigga, nogatam capäcunga. Nätan mana alipa chrasquipäcurga manam
alipa chraquiman. Nätan nogatas alipa chrasquicamagga nipäcungay paycunachru ruracangachu. 7੅Chay
cachramagnï Tayta Diostas chrasquicurcayanmi. Chaura gorpachacurcangay wayilachrümi capäcunqui, amam jucchru
gamcunachru manacapag ricasham alisca munayniyogga jucchrüga. Garapäcushungaytaga imalatas micapäcunquim,
cayan”. 49੅Chaura Juanga cay ninmi: “Yachrachig tayta, juc upyapäcunquim. Uryag runaga manam, mana micuynagga
runatam ricarärï, gam ningaynuy lutan espiritucuna cangachu. 8੅Mayag marcamansi chraräriptiqui, jinaman
gargoyagta. Nätan noganchiwan mana puriptinmi ‘Ama chrasquirärishuptiqui. Garacurcäshungaytam imalatas
ruraychu’ nirärï”. micapäcunqui. 9੅Chaychru gueshyagcuna captinga
50੅Niptinmi Jesusga “Ama chaynuy nipäcuychu. Mana cuticächipäcuy, nätan willapapäcuy Diospa munayninchru
contranchi cagga yanapämagninchim cayan” nin. cawapäcunan wichan nä chrarayämunganta. 10੅Mayag
marcamansi chraräriptiqui, mana chrasquipäcushuptiquiga
Samaria runacuna Jesusta mana gorpachay cällincunachrümi cay nipäcunqui: 11੅‘Mana
munapäcungan chrasquicurcaptiquim cananga chraquïcunaman cay
51੅Chaura Jesusga jana pachata aywacunan nä marcaychru alpa latucämushatas tapsicurcayä. Chauraga nä
nachrgayämuptinga, calpanchacurmi Jerusalén marcata manam juchayogchu capäcü. Cayta icha niyärishayga: Dios
aywara, nätan payga musyaram Jerusalenchru imas cachramungan reyga nämi caychru cayan munayninchru
pasananta. 52੅Chaypitam naupachira juc ishcay runanta FDZDSlFXQD\SDJ·੅µ. 12੅Chaypitas Jesusga niraran:
gorpachacurcänanpag wayita ashipäcunanpag. Paycunaga “Juchacunata taripänä junag chraramuptinga chay mana
yaycarärinag Samariachru juc tacsa marcalamanmi. chrasquicushugniqui runacuna mas juyunaypa cunchuchisham
53੅Chaychru yachrag runacunaga manam munapäcushachu capäcunga Sodoma marcachru yachrag runacunapitaga”.
gorpachayta Jerusalén aywayanganta tantiarärir. 54੅Chaura
Mana cäsucug runacunaga aliscam cunchupäcunga
chayta ricarärir Jesuspa discïpuluncuna Jacobowan Juanga
(Mt 11.20-24)
Jesustam cay nirärin: “Tayta, jana pachapita nina
ishquircamur cay runacunata ruparunanpag manacarärishag”. 13੅Chaypitas cay niraran: “Aliscam cunchupäcunqui Corazín
55੅Chay niräriptinmi Jesusga muyurcur piñaparura. marcachru yachragcuna, jinaman Betsaida marcachru
56੅Chaypitaga aywacurcara juc ichic marcalatam. yachragcuna. Antis gamcunapitaga Tïro ninganchru, Sidón
ninganchru runacunam ricapäcunman cara, cay ima-aygatas
Janan shongola runacuna Jesusta cäsucurcangan munaynïwan rurayangäta. Paycunaga nä unaylachr laquicuna
(Mt 8.19-22) jacunta jacucurcur, jinaman juchancunapita wanacurcur
57੅Chaypita aywarcayaptinmi juc runa Jesusta nira: “Tayta, Diosta chrasquicarärinman cara. 14੅Gamcunaga juchacuna
maypas aywangaypa nogawansi aywacushun”. taripänä junag chraramuptinga alisca juyupa cunchuchisham
58੅Niptinmi Jesusga cay nin: “Atogcunapas canmi capäcunqui Tïrowan Sidonchru runacunapitaga. 15੅Nätan
machraynincuna. Pishgocunapas canmi gueshancuna Capernaumchru yachragcuna, ‘Jana pachaman chräshunmi’
chaychru cacurcänanpag, nätan noga jana pachapita nircayanquim. Manam. Antis gamcunaga nina wayimanmi
shamusha runapagga manam canchu wayiläsi jamayunäpag”. jitarpusha capäcunqui”.
59੅Nircur Jesusga nira juc runata: “Acuchi nogawan uryag”. 16੅Chaypitam Jesusga discïpuluncunata nira: “Gamcuna

Niptinmi chay runaga cay nin: “Naupataga taytärag rimapäcungayta mayacugcunaga nogatam mayacarcayäman.
wanuruchun. Payta enterrarcuptïmi icha uryashunga”. Nätan gamcunata mana mayay munapäcushugniquiga,
60੅Niptinmi Jesusga “Chay wanushanuysi cayagcuna taytay nogapitam mana mayacuyta munapäcunchu, jinaman
wanuchiruptinga chapapäcungachr, nätan gamga nogapita mana mayacuy munagsi, cachramagnï Diospitam
willapacamuy Diospa munayninchru cawaypita” nira. mana mayacuyta munapäcunchu” nira.
61੅Chaypitaga juc runatan Jesusta cay nintag: “Tayta,
Ganchris chrunca cachrangan runacuna cutipäcamungan
nogawan aywashun. Nätan naupataga wayïchru cagcunatarag
aywalä nicaramushag”. 17੅Chaura chay ganchris chrunca cachrangan runacuna
62੅Chay niptinmi Jesusga cay nin: “Musyanganchinuysi, pisi cutirärimurga cushisham cay nipäcura: “Tayta, gam
aräduwan uryayta galayugga manam guepaman rircärinchu. nipäcamangaynuymi lutan espiritus gargapäcuptï
Chaynuymi pisi nogawan uryayanganpita guepaman cutigga cäsucaräriman”.
mana välinchu Diospa munayninchru cawananpag”. 18 ੅Nipäcuptin Jesusga ninmi: “ Au! Noga ricapurämi
¡
Asyagta juc lipanuy jana pachapita ishquiyämugta.
Ganchris chrunca runancunata Jesús cachrangan 19 ੅Gamcunataga munayniyog capäcunaypag nipäcurag:

10
1੅Chaypita Jesusga acraratan ganchris chrunca Culebracunatas, alacrán curucunatas jarupäcuptiqui mana
runacunatas. Paycunatam naupanta cachrara imatas rurapäcushunaypagmi, jinaman munayniyog lutan
ishcaypacama lapan marcacunapa, jinaman mayag chayagpas espiritutas yalipäcunaypagmi. 20੅Nätan ama
ali willapata musyachimunanpag, nätan guepantaga paysi cushicurcaychu lutan espiritucuna cäsucurcäshungaypita,
aywananmi cara. 2੅Jesusga chay aywagcunata cay niram: antis cushicurcayga jana pachachru jutiquicuna nä
“Tarpusha chracra pogoshanuymi carcayan runacuna, nätan isquirbirayanganpita”.
65 /8&$6੄10੄11

wayinman yaycachira. 39੅Chaychrümi Martapa nanan Mariasi


Jesús alisca cushicungan cayara. Mariaga tayucura Jesuspa naupanmanmi rimagta
(Mt 11.25-27; 13.16-17) mayacunanpag. 40੅Nätan Martaga ima-aygatas rurayara
21੅Chay nircur Jesusga chayüram alisca cushicurura. yanucunantawanmi. Chaura Martataga Jesusman ashuyurmi
Jinarcurmi Santu Espíritu rimachiptin cay nira: “Gamtam cay nirun: “Tayta, ¿gamga manachu tantianqui quiquïla
alawayag Tayta. Gampam jana pachas, cay pachas. Gamga lapanchru nacatacuyangäta? Nilaynar nanäta
chay alisca yachrag runacunata manam musyachiraychu yanapämänanpag”.
munayniyog cangayta. Nätan cananga cay manacag 41੅Niptinmi Jesusga nira: “ Ay Marta! Marta, ima-aygatas
¡
runacunatam chay munayniyog cangayta ricarachinqui. ¡Au ruraytaran munayanqui. 42੅Nätan juclaylam ima
Tayta! Chaynuy canantam munarayqui”. rurayangaypitas mas aliga cayan. Mariaga acrarun chay mas
22੅Chaypitas Jesusga cay ninmi: “Tayta Diosga lapantas alinnincagtam. Chaytaga manam pisi ama ruraychu
maquïmanmi chruramusha. Manam pisi musyanchu noga pi ningachu”.
cangätas. Musyayanga Tayta Dioslam. Manatan pisi
musyanchu pi Taytä cangantas, musyayäga nogalam, jinaman Dioswan rimanapag Jesús yachrachingan
musyapäcungasi nogawan cagcunalam”. (Mt 6.9-15; 7.7-11)

11
23੅Chaura discïpuluncunata rircärirmi cay nira: “Alisca 1੅Jucpaychru Jesusga Taytanwanmi rimayara juc
cushisham carcayan waquin runacuna, gamcunanuysi pampachru. Nä rimayta usharuptinmi juc
ricaparcayämagcuna. 24੅Cayta niyärishay: Gamcuna discïpulunga nira: “Tayta, yachrachipäcamay Dioswan
ricarcayämangaynuymi, Diospa unay willacugnincunawan rimayta, Bautizag Juan discïpuluncunata yachrachingannuy”.
reycuna, alisca alisca ricayta munapäcamara, nätan manam 2੅Niptinmi Jesusga nira: “Dioswan rimarga cay

ricapäcamarachu. Gamcuna mayacurcayangaytas aliscam nipäcunquim:


mayacuyta munapäcura, nätan manam mayapäcamarachu”. ‘Jana pachachru cayag Tayta Diosnïcuna,
gamga lapan juchapita caruchrümi cayanqui,
Diostawan runa-mayinchita cuyanapag Jesús shamuynar mandagnïcuna canaypag.
yachrachingan 3 Canan junag gopäcamay micunäcunata.
25੅Chauraga Moisés isquirbinganpita yachrachig runam “ Mä 4 Nätan jucha rurapäcungäcunapita perdonayärimay,
¿
musyanagchush icha manachush?” nir. Sharcurcur Jesusta cay lutan ruramagnïcunata perdonapäcungänuy.
nir tapurun: “Yachrachig, ¿imatatag ruräman imaycamas Jinaman lutan rurachiyta Asyag munapäcamaptin amar
cawag canäpag?” FDFKUDULSlFX\FKX·੅µ.
26੅Niptinmi Jesusga nira: “Moisespa isquirbishancunachru 5੅Chay nircurmi Jesús cay nira: “Maygaypas canman

¿ ima niyantag leyiptiqui?” cuyanacungay runa, payman chraupi pagas aywar ninquiman:
27੅Niptinmi chay runaga nirun: ´੅¶7D\WD'LRVQLTXLWDFX\D\ ‘Prestayämaynar quima tantalata. 6੅Juc cuyanacungä runam
lapan shongoypa. Chaynuy cuyarga alila ruraytam munanquis chayrag chraramun jucläpita. Manam capanmanchu imas
alitam ruranquis paylamanmi yarparanquis, nätan garacunäpag’.
runa-mayiquita cuyay quiquiqui cuyacungaynuy’ niyanmi” 7੅Niptiquim, chay cuyanacungayga wayin ruyipita

nirun. nimunman: ‘Ama gayarämaychu. Wayïsi shumag


28੅Niptinmi Jesusga nira: “Alitam nirunqui chaynuy caway wichrgasham cayan, nätan wamracunatam oglayä’. 8੅Chaynuy
Dioswan imaycamas cawanaypag”. niyarsi chay cuyanacurcangay runaga, mana munayarsi
29੅Nätan chay runaga alichru quëdayta munarmi, Jesusta sharcamunmanmi yapay yapay gayachracurcaptiquiga.
tapura: “¿Pitag runa-mayïga?” nir. Jinarcurmi gorärishunquiman lapan manacungayta.
30੅Niptinmi Jesusga cay nir willapara: “Juc runam uranpayara 9੅Chaymi nircayag: Manacurcay Diosta, payga

Jerusalenpita Jericó marcaman. Chay aywayaptinmi paytaga yanapapäcushunquim. Ashipäcurga, taripäcunquim.


suwacuna charirärira. Jinarcurmi lapan imalantas suwapapäcusha, Gayacurcaptiquiga, mayapäcushunquim. 10੅Pi maysi Diosta
jinaman jacurayangantas limpun guechrupäcusha, nätan chay manacugga, chrasquinmi, ashigsi tarinmi. Diosta gayacugsi
suwacunaga wanupangancama magarcurmi aywacurcasha. cayan mayasham.
31੅Chaypitam jina guepanta aywayämunag juc sacerdöti. Chayga 11੅Gamcunapita maygaytas wamray pescäduta

jitarayagta ricaparurga pasacunmi. 32੅Chaynuytan unaylanta manacurcäshuptiqui, ¿culebrata gorärinquimanchu? 12੅Nätan


yargaramuntag Levïpa ayllun aywag runas. Paysi jitarayagta ruruta manacurcäshuptiqui, ¿alacrán curuta
ricapururga carulapam aywacun. 33੅Chaypitas aywayämunagtan gorärinquimanchu? 13੅Gamcunaga lutancama carcayarsi
manacagpag ricasha Samaria runas. Chayga runa jitarayagta alicagtam gorcayanqui wamraycunata. Manacurcaptiquiga
ricapururga aliscam cuyaparura. 34੅Jinaman ashuyurmi jampirun masran jana pachachru Taytaycunaga yanapapäcushunquis
aceitiwan, vïnuwan. Chaypitam däñashancunata sagpiwan Santu Espiritunwan ali rurayta”.
wancurcur logarangan uywanman logarcachir aywachira juc
gorpachacuna wayiman chaychru cuidananpag. 35੅Nä warantin “Asyagpa munayninwanmi Jesusga runacunata
aywacunanpagga chay Samariapita runaga gora ishcay junagchru cuticächin” nipäcungan
gänana golguetam cay nir: ‘Ricayälanquimar cay runata. Imachrüsi (Mt 12.22-30; Mr 3.20-27)
mas golgueta quiquiquipacagtawan chruraruptiquiga, cutimurmi 14੅Chaypitam juc junagchru Jesusga gargora lutan espirituta

cutichilashayqui’ nira”. 36੅Chaynuy willaparcurga Moisés juc runapita. Chayga chay runatam mana rimachinagchu. Nä
isquirbinganpita yachrachigtaga cay nirmi tapurun: “Gampitaga lutan espirituta Jesús gargoruptinga chay runa rimariruram.
cay quimanpita ¿maygantag chay magashata runa-mayinpag Chayta chranin runa ricarärir mayacasha niragmi ricacarärira.
ricarura?” 15੅Nätan waquincag runacunam nipäcura: “Cay runaga lutan
37੅Niptinmi runaga “Chay cuyapagcagmi” nira. espirituta gargoyan, chay lutan espiritupa mandagnin
Chaura Jesusga “Au. Ayway gamsi chaynuy ruramuy” nirun. Beelzebüpa munayninwanmi” nir. 16੅Nätan waquinga lutan
rurachiyta munarmi Jesusta nipäcura, munayninwan imatas
Martawan Mariapa wayinman Jesús chrangan jana pachapita ricacächimunanta.
38੅Chaypitam Jesusga discïpuluncunawan aywayar yaycura 17੅Chay lutan pinsiarcayanganta musyarurmi Jesusga nira: “May

juc ichic marcalaman. Chaychrümi Marta jutiyog warmiga nacionchrüsi runacuna punta punta raquicarurga quiquincamam
/8&$6੄11 66

peliayälar ushanacurcan. Chaynuytan juc wayilachru wayiman yaycugcunata achicyapänanpag. 34੅Chaura ñawiqui
yachragcunas chay castala cayarsi raquicarärirga quiquincamam shumag ricapugnuysi Diospa willapanta shumag
limpu ushanacarärin. 18੅Chaynuymi Asyagsi quiquincama tantiaptiquiga alila rurag runam canqui. Nätan ñawiqui mana
gargonacurga, quiquincamam ushanacarärinman. Cayta nircayag: shumag ricapugnuysi Diospa willapanta mana shumag
‘Quiquin Asyagpa munayninwanmi, lutan espiritupa cachran tantiarga lutanla rurag runam canqui. 35੅Nätan ichic ichiclata
ruragcunata gargoyan’ nipäcamaptiquim. 19੅Chaura noga chay tantiayarsi mana masta tantiayta munarga, mana pasay
Beelzebüpa munayninwan lutan espiritucunata gargoyaptïga, tantiag runamanmi muyunqui. 36੅Chaura Diospa willapanta
nätan Israel castapita waquinniquicunaga, ¿pipa munayninwantag shumag tantiaptiquiga, jinaman tantiangaynuy cawarga,
gargorcayanqui? Nogatanuy paycunatas nipäcuptiquiga, canqui alisca shumag achicyag achquinuymi. Chaura gamga
paycunataga ‘Manam chaynuychu’ nirärishunquimanmi. 20੅Nätan manam lutan rurag runachu canqui”.
lutan espiritucunata Diospa munayninwan noga gargoyaptïga,
chaura nämau chraramun Diospa munayninchru cawapäcunay Fariseocunawan Moisés isquirbinganpita yachrachigcuna
wichan. cunchunanpita Jesús rimangan
21੅Juc calpanlan runa alisca camapacusha wayinchru (Mt 23.1-36; Mr 12.38-40; Lc 20.45-47)
cayaptin, ima-aygansi pachalanmi cacun. 22੅Nätan paypita mas 37੅Chaychru Jesús nä rimayta usharuptinmi, juc fariseo
calpayog runa sharamurmi ichaga yalirunman. Jinarcurmi runaga “Wayïta aywashun micug” nira.
guechrurunman chay arman yupachicuyangantas. Chaypitam Niptin Jesusga nä wayiman chrarurga micucurcänancagman
apacunman lapan ima-aygantas. yaycurcur tayucura. 38੅Nätan chay pushag runaga mayacasha
23੅Chaymi pisi wacga manam alitachu ruran nimagga, nä niragmi ricacarura, mana maquinta maylacular micunanpag
conträ cayan. Nätan pisi nogata mana yanapämarga tayuruptin. 39੅Chaura Jesusga nirunmi chay runata: “Gamcuna
runäcunatam wichicayächin”. fariseocunaga, wishgocunata pucucunata janalanpa
maylagnuymi ali rurag nirag carcayanqui, nätan
Lutan espiritucuna gangalanta runaman cutiyungan shongoycunaga manam alichu suwacuycunawan, jinaman
(Mt 12.43-45) lutan ruraycunawan. 40੅¡Gotara runacuna! ¿Manachu
24੅“Chaura runapita lutan espíritu nä yargorurga, purin musyapäcunqui janan cuerpuycuna rurag Dios
chaqui pampacunapam ‘Maychrütag jamayüman’ nir ashiyar. shongoycunatas ruranganta? 41੅Gamcuna imalatas rurarga
Chaypita jamananpag mana tarirga, ‘Mä cutishag yargocungä rurapäcuy lapan shongoycunapa. Chaynuy rurarga, alim
runaman’ ninmi. 25੅Nä cutirurga, chay runata tarin juc wayi capäcunqui Diospag.
alisca shumag pichachracushatanuysi, jinaman 42੅Alisca cunchuchisham capäcunqui, fariseocuna.

chrurachracushanuysi cayagtam. 26੅Chaynuyta tarirur lutan Gamcunaga yarpaylapam Diosta gorcayanqui chruncapita
espirituga, ‘Caychrümi yapay yachrashag’ nirmi, cuticun lutan jucta, mentatas rüdatas, jinaman lapan ima-ayga
espiritu-mayincunaman. Chaypitam pushamun ganchrista, verdüracunapitas. Nätan ali ruraytawan, lapan shongoypa
quiquinpitas mas juyunnincunata. Chaura chay runaga naupa Diosta cuyaytam icha gongarärinquiga. Chaytam naupataga
canganpitaga mas lutan ruragmanmi muyun”. rurapäcunquiman cara, mana chay naupa rurarcayangayta
27੅Chay nir Jesús rimayaptinmi juc warmi chay achca gongalar.
runacagpita lapan calpanpa cay niramun: “¡Ima cushisharag cayan 43੅Alisca cunchuchisham capäcunqui fariseo runacuna.

gamta wachrashugniqui, jinaman chuchushugniqui warmi!” Gamcunaga Israel castacuna gotucarcänan wayichrüsi, alinnin
28੅Niptinmi Jesusga cay nin: “Antis cushishaga capäcunman tayucunachrüran tayucuyta munarcayanqui. Pläzachrüsi lapan
Dios ninganta mayacugcunam, jinaman cäsucugcunam”. runapitas saludasha caytaran munarcayanqui.
44੅Gamcunaga alisca cunchuchisham capäcunqui.
Munayniquiwan imalatas ruray Gamcunaga carcayanqui pampachru runa enterrasha mana
nipäcunganpita Jesús rimangan ricacagnuymi. Chaytachu runacuna mana ricacaptin jarur
(Mt 12.38-42; Mr 8.12) juchäcurcan. Chaynuymi gamcunaga runacunata lutanta
29੅Chaura nä chranin runacuna Jesuscagman rurarcayächinqui”.
gotucarcayämuptinmi Jesusga cay nira: “Gamcunaga carcayanqui 45੅Chaynuy niruptinga, Moisés isquirbinganpita

lutancamam, munaynïwan imatas ruranalätam munarcayanqui. yachrachigga cay ninmi: “Tayta, chaynuy nirga
Nätan manam ruray nircayämangaytaga rurashagchu. Antis nogacunatawanmi ashlircayämanqui”.
ricapäcunquiga Diospa unay willacugnin Jonaswannuysi 46੅Niptin Jesusga cay niram: “Gamcunas alisca

ruracaglatam. 30੅Jonastachu Ninivechru runacuna musyarärira cunchuchisham capäcunqui Moisés isquirbinganpita


Dios cachramunganta. Chaynuymi noga jana pachapita shamusha yachrachigcuna. Gamcunaga juc runa lasagta guepiyaptin,
runapitas juc junagga musyapäcunqui Diospita shamusha cangäta. jananman masta chrurcapagnuymi, Dios ninganman masta
31੅Chaura juchacunata Dios taripänan junagga Arabiachru mandag yaparcur yachrarcayächinqui. Chaytaga manam pi runas
warmiga wanushapita cawacaramur: ‘Diosta mana rurayta atipanchu. Nätan gamcunaga manatan
chrasquicurcanganpita cunchuchisha capäcuchun’ yanapapäcunquis ni manatan rurapäcunquipishchu
nipäcushunquim. Chay warmiga aywamura caru nacionpitam yachrachipäcungaynuyga.
Jerusalenta, Rey Salomón rimanganta mayacunanpag. Nätan 47੅Gamcunaga alisca cunchuchisham capäcunqui. Unay

nogaga caychru cayä Salomonpitas mas munayniyogmi. awilluycuna Diospa willacugnincunata wanurcachir
32੅Chaynuytan Ninivechru cagcunas wanushapita cawacarcamur enterrapäcunganta, cuyagtucur uryapapäcungaypita.
‘Diosta mana chrasquicurcanganpita cunchuchisha capäcuchun’ 48੅Chaynuy rurapäcur aygas mayapam carcayanqui unay

nipäcushunqui. Paycunaga Diosman cutipäcuram Jonasta awilluycunanuysi lutancama. Paycuna wanurcachir


mayacur, nätan nogaga caychru cayä Jonaspitas mas enterrapäcungantam gamcunaga alchaparcayanqui”.
munayniyogmi”. 49੅Chaymi Diosga alisca yachrag cayninchru cay nira:

“Paycunaman cachrashagmi willacugnïcunatawan cachrä


Ñawinchiga achquinuymi ruragcunata. Paycunapitam waquinta wanuchipäcunga. Nätan
(Mt 5.15; 6.22-23) waquintam ashipäcunga wanuchipäcunanpag. 50੅Chaymi
33੅“Manam pisi achquita ratarcachirga, pacarunchu u Diosga gamcunataga juchaycunapita taripapäcushunqui cay
imawansi chaparunchu. Antis chrurcun chruracunanmanmi, pachata camacanganpita canancama, willacugnincunata
67 /8&$6੄11੄12

wanuchipäcungaypita. 51੅Chaynuy ruranga Abel wanungan 14੅Niptinmi Jesusga nira: “Runa, pitag chrurarayäman juc
¿
junagpita Zacariasta wanuchipäcungancamam. Zacariasta ɹyisnuysi gamcunachru partichracug canäpag?”
wanurärichira Diospa wayin ruyichrümi chay altarwan 15੅Nircurmi cay nira: “Imanaypanuysi capogniyog caylatatag

tincucugchru. Diosga razonpam gamcunataga icha munacurcanquimanga. Runaga cawan manam


juchachapäcushunqui lapan willacugnin wanushacunapita. ima-aygatas charalarchu. 16੅Chaynuy nircurga tantiachira
52੅Aliscam cunchupäcunqui Moisés isquirbinganpita caynuypam: Juc capogniyog runapa tarpucuyninmi alisca
yachrachigcuna. Gamcunaga wayipa llävinta gueshpirura. 17੅Chaura chay capogniyog runaga pinsiara cay
charicuyugnuymi ali yachrayta pacararcayächinqui. Nätan nirmi: ‘¿Imatatag rurashag? ¿Maymantag pirwacushag?’
manam ni quiquiquicunas yachracurcanquichu, ni manatan 18੅Niyanganpita tantiachracurcurmi cay nira: ‘Antis cay

munapäcunquichu pi yachracunantas”. pirwacuna wayïcunataga gachrarushag mas jatuntacama


53੅Chaynuypa Jesús niruptinga, Moisés isquirbinganpita ruranäpag. Chaymanmi chrurashag lapan pirwäcunata,
yachrachigcunawan fariseocunaga alicusam piñäcarärira jinaman lapan ima-aygäcunatas’. 19੅Chay ningannuy
Jesuspag. Jinaman yangam tapupayta galacayärira rurarcurmi cay niram: ‘Achca watapagmi chrurayan
ima-aygacunapitas. ima-aygäsi. Cananga jamacushag, micushag, upyacushag,
54੅“Pagta imalatas lutanta rimarachichwan” nir, chaypita jinaman cushicushag’.
juchachapäcunan raygo. 20੅Chaynuy niyaptilanmi Diosga nirura: ‘ Gotara runa! Canan
¡
pagasmi wanunqui. Chay shuntangaycunaga ¿pipagrag
Jesús ali tucug runacunapita rimangan canga?’ nir.

12
1੅Chaura alisca alisca chranin runacuna 21੅Chaynuymi ruracanga ima-aygatas quiquilanpag gotug

gotucarärimuptinmi, jinaman quiquincama nä runawanga. Nätan chaynuy runaga manacagpag ricasham


jarunacurcayaptinmi, Jesusga naupata galayura discïpuluncuna cayan Diospita”.
rimapayta cay nir: “Amam chrasquicurcanquichu fariseocuna
Dioswan cawaymi mas aliga imamansi pinsiarayaypitaga
yachrarcayächinganta. Paycunaga alita nirag yachrarcayächin
(Mt 6.19-21, 25-34; 24.45-51)
lutantam. 2੅Chaymi canan cayta yachrarcayächingä shumag
musyacasha canga ima pacashasi, nätan mana musyashas canga 22੅Chaymi Jesusga discïpuluncunata nira: “Gamcunaga

pipitas shumag musyasham. 3੅Chaura pagaspa imata ninacur amam laquirapäcunquichu cawapäcunaypita ‘¿Imatarag
rurapäcungaysi, junagpam musyacasha canga. Nätan wayichru micushag?’ nir, u cuerpuycunapag ‘¿Imatarag jacucushag?’
wichrgapacarcamur wishwishyaylapa rimangaysi, wayi jananpita nirga. 23੅Antis noga ningänuy cawaymi masga välin
gayacuypa nishanuymi canga”. micuypitas, nätan cuerpum masga välin jacupitas. 24੅Mä
pinsiapäcuy pishgocunaman. Chaycunaga manam
¿Pitatag manchacuchwan? tarpucurcansi ni cosechapäcunsi. Manatan canchu micuy
(Mt 10.26-31) chruracunansi ni pirwansi. Chaycunapagga Diosmi
4੅“Chaymi cayta niyärishay cuyashäcuna: Ama manchapäcuychu camachipun micuynincunata, nätan gamcunaga
runa wanuchigcunata. Wanurcärichishurniquiga manam imatas pishgocunapitas mas väligmi carcayanqui. 25੅¿Maygaycunatag
mastaga rurayta atipapäcushunquichu. 5੅Antis pita juc junag maslas cawarärinquiman chay imas aygas
manchacurcänaypagsi niyärishay: Manchacurcayga üra ashircayangaycunawan? 26੅Chaura mana chaylatas atipayarga,
chrämuptin wanuräriptiqui, nina wayinman jitayucug ¿imanirtag pinsiarcayanqui, jinaman laquirarcayanqui waquin
Munayniyog Diosta. Au, payta icha manchacurcayga. junagcunapitaga?
6੅Musyapäcungaynuysi ishcay ichic golguelapagmi ranticurcan 27੅Pinsiapäcuy waytacuna wiñagman. Waytacunaga manam

pichga pishgocunata. Chaynuylachru ranticurcayaptinsi Diosga uryapäcunsi ni puchcapäcunsi. Cayta niyärishay: Unay Rey
manam gonganchu ni juclaylatas chay pishgocunata. 7੅Chaynuymi Salomonsi, alinnin jacuta jacucuyarsi, manam ni maygan
gamcunapa umaycunachru agchaycunas yupashala cayan. shumag waytanuylas jacucuyta atiparachu. 28੅Diosga
Chauragar ama manchapäcuychu. Gamcunaga pishgocunapitas chaynuypam juc junaglapag waytamug guewalatas shumagta
mas cuyasham carcayanqui Tayta Diospita”. waytachin, warantilan ninachru rupanan cayaptinsi. Masran
gamcunataga jacupurcäshunquis Diosga, mana aläpa
“Jesuspam cayä” nigcunata, Jesussi “Nogapam” ningam yupachicug runacuna. 29੅Chaura ama laquishaga capäcuychu,
(Mt 10.32-33; 12.32; 10.19-20) ‘¿Imatarag micushag?’ u ‘¿Imatarag upyashag?’ nirga.
8੅“Cayta nipäcushay: Pi maysi runacunapa naupanchru ‘Nogaga 30੅Diosman mana yupachicugcunalam chaycunata ashiyarga

cayä Jesuspam’ nigcunataga, noga jana pachapita shamusha runasi laquisha puripäcun. Nätan gamcunaga nä Tayta Dioswanmi
Diospa, jinaman angelcunapa naupanchrümi payga ‘Nogapam carcayanqui. Payga nämi musyayan chaycuna
cayan’ nishag. 9੅Nätan runacunapa naupanchru nogaga ‘Manam munarcayangayta. 31੅Antis imanaypanuysi Dios munangannuy
Jesuspachu cä’ nigtaga, nogas ‘Manam nogapachu payga’ nishagmi cawapäcuyga Tayta Diosga lapan chaycunataga mas
Tayta Diospa, jinaman angelcunapa naupanchru. masnintawanmi gopäcushunqui.
10੅Pi maysi noga jana pachapita shamusha runata imatas 32੅Chauraga ama manchacurcaychu, walca uyshanuyla cayag

lutanta nimagga, perdonasham canga. Nätan pi maysi Santu runäcuna. Tayta Diosga cuyapäcug carmi nä munayninchru
Espiritupag lutanta rimagtaga, Diosga manam perdonangachu cawarcayächishunqui. 33੅Chauraga ima-aygaycunatas cayagta
imaysi chay rimanganpita. ranticurcay, jinaman aypupäcuy mana imaynagcunata jana
11੅Chauraga gotucarcänan wayiman, marcachru pachachru alipa ricasha capäcunaypag. Chaynuy rurar mana
mandagcunaman, u ɹyiscunaman aywachipäcushuptiqui, macway yachrag costalman wiñagnuymi chrurarcayanqui.
amam laquirapäcunquichu ‘¿Ima nishagtag?’ u ‘¿Imatarag Chaynuypaga chrurarcayanqui suwa mana yaycunanmanmi,
rimashag?’ nirga. 12੅Antis rimapäcunay üram, Santu Espirituga jinaman puyu mana micunanmanmi. 34੅Chauraga ima-ayga
yarpayta gopäcushunqui imanuypa nipäcunaypagsi”. väligniquicunatas maymanmi chruranqui, chaylamanmi
yarparayanqui pagaspas junagpas.
Capogniyog runa alisca pirwacurcur wanungan 35੅Chaura gamcunaga cacurcayay camaricushala, jinaman
13੅Chaura chay achca runa carcayagpitam, juc runaga michïruycuna ratachipacushanuyla. 36੅Nätan cacurcay servig
Jesusta cay nin: “Tayta, wauguëtanar niyulay, taytä nogapag runacuna patronnin casamintupita cutiramur, puncuta
dëjapämanganta gomänanpag”. töcacuptin jucla quichrananpag shuyararcayagnuyla.
/8&$6੄12੄13 68

37੅Chaynuy carga alipag ricasham capäcunga chay servig 57੅Chaura gamcunaga imanirtag mana tantiapäcunquichu
¿
runacuna, patronnin chraramur, ricchayagta tariruptinga. juchaycunapita Dios imay taripapäcushunaytas? 58੅Antis pisi
Chaynuy captinga quiquin patronninchri mësaman tayachinga ɹyisman aywachishuptiqui, chay imatas ninacungay runawan
micuycunata garananpag. 38੅Alipag ricasham capäcunga chay aywayälar ushacapäcuy, mana ɹyiscama chrächishunaypag.
servig runacuna, patronnin chraupi pagas u chraupi pagas Nätan ɹyisman chrarachishuptiquiga, ɹyisga guardiapa
pasashachru chraramur ricchayagta tariruptin. maquinmanmi gorushunqui, jinamanmi guardiacunaga
39੅Musyapäcungaynuysi juc wayiyog runa imayüra suwa carcelman wichrgashunqui. 59੅Chaypitaga manam
chrämunantas musyarga, ricchayälarchri cayanman, nätan yargamunquichu lapan golguequita ushangaycama” nira.
manachr suwawan imantas apachinmanchu. 40੅Chaynuy
camacushala gamcunas cacurcayay. Mana musyapäcungay Juchaycunapita wanacurcur Diosman cutipäcuy

13
üram shamushag, noga jana pachapita runaga”. 1੅Chaychru Jesús runacunata rimapayaptilanmi,
41੅Chaura Pedrom tapura cay nir: “Tayta, cayta chrarärimura juc ishcay runacuna Jesusman cay nir
¿
willaparärimanqui nogacunalapagchu u lapan willapäcug: “Pilatom Diospa wayinchru soldäduncunawan
runacunapagwanchu?” wanurärichin Galilea runacunata chay uywancunata Diospag
42੅Niptinmi Jesusga nira: “ Pitag cayan ali yupachicuna, nä mogorcayangan üra. Jinarcurmi chay uywacunapawan
¿
jinaman ɹsyog runa patronninpa wayinchru cagcunata pasay chay runacunapa yawarninga limpu talurun”.
üralachru micachinanpag? 43੅Chaynuy carga alisca alipag 2੅Niräriptin Jesusga nira: ´੅¶*DPFXQDJDFKD\UXQDFXQD

ricasham canga chay rantisha runa, rantignin chraramur chaynuypa wanuräriptin, mas juchasapachr cara lapan Galilea
ningancuna rurayagta tariruptinga. 44੅Mayapäcamay shumag: runacunapitas’ nircayanquichr. 3੅Manam mas juchasapachu
Chaynuy runataga rantignin chrurarunman lapan imansi capäcura. Gamcunas jucha ruraypita wanacurcur Diosman
aygansi ricagpagmi. 45੅Nätan chay rantisha runa ‘Rantimagnï mana cutipäcurga, chaynuymi lapaysi wanupäcunqui. 4੅Nätan
manachr chrämungaragchu’ nir, magayta galayunman ‘Siloëchru törri juchrur chrunca puwagniyog runacuna nitiypa
rantisha-mayincunata, warmitas olgotas jinaman micucur wanurachiptin, mas juchasapachr cara Jerusalenchru yachrag
upyacur shincacur cacunman. 46੅Chauraga mayänita chay runacunapita’ nircayanquichr. 5੅Manam mas juchasapachu
patrón chraramur chaynuy rurayagta tarirurga alicusam capäcura. Gamcuna jucha ruraypita wanacurcur Diosman
cunchuchinga. Jinamanmi chruranga juchasapacuna mana cutipäcurga, chaynuymi lapaysi wanupäcunqui” nira.
cacunanman. 6੅Chaypitam Jesusga tantiachira caynuypa: “Juc runam
47੅Chay rantisha runa, patronnin ninganta musyayarsi, mana chracranchru wiñachira hïgos montita. Jinamanmi ‘Hïgos
camacugga, mana cäsucugga alisca juyupa magasham canga. cayanchri’ nir, ricag aywarga mana tarirachu imatas.
48੅Nätan juc rantisha runa mana musyar ruranman imatas 7੅Chauraga chracran täpacug runatam nira: ‘Nä quima watam

lutanta. Chaura chay lutan ruranganpita manam aläpa aywayämü hïgos ashig cay montiman. Nätan manam imaysi
magashachu canga. Chaymi achcata imatas rurananpag nisha tarïchu mishquinta, antis jucla muturuy. ¡Imapagtag
runaga, chay achcapita tapusha canga rurangansi u mana chracrachrüsi yangalaga canga!’
rurangansi. Chaynuytan chay patrón yupachicuptin imata 8੅Niptin chracran täpacug runaga nira: ‘Tayta, cay watalaga

rurananpag nisha runatasi, tapunga rurangantas u mana jinalarag cayächun, alpanta apshiparcachir chrulpata
rurangantas”. chrurangäcama. 9੅Jinaparuptï mana wayuptinchri ichaga
sagtarunquiga’ nira”.
Jesusta mana chrasquicugcunaga chregnipäcungam
Jesusta chrasquigcunata Curcucasha warmita Jesús cuticächingan
(Mt 10.34-36) 10੅Jucpaychrümi jamana junagchru, Jesusga yachrayächira Israel
49੅Nircurga cay niram: “Noga shamurä cay pachaman nina castacuna gotucarcänan wayichru. 11੅Chaychrümi cayänag juc
rupar imatas manacagman muyuchignuysi runacunapa warmi nä chrunca puwagniyog wata gueshyag. Paytaga Asyag
juchanta manacagman muyuchinäpagmi. Nätan ima-aygachr curcucashalata cachinag. Chaura chay warmiga manam ni
munayä chaynuy ruracänanta. 50੅Nätan nogataga alisca nuquircuytas atiparachu. 12੅Chaura Jesusga chay warmita
cunchurcachirmi wanuchipäcamanga. Chaymi chaynuy gayarcurmi cay nira: “Mamala, cananga nämi cuticarayanqui
rurapäcungancama juyupa laquirayä. 51੅Nätan gamcunaga, gueshyaypita” 13੅nir, washanta yatayuruptilanmi chay warmiga
¿‘Ali cawachimänanchipagchri cay pachaman aywarayämun’ alchacarura. Jinamanmi Diosta alawara alisca.
nircayämanquichu? Manam. Antis aywarayämüga nogapa 14੅Jamana junagchru chaynuy cuticächinganpitam, gotucarcänan

janä cay pachachru runacuna raquicasha capäcunanpagmi. wayichru juc mandagga piñäcurura. Chaypitam cay nira: “Sogta
52੅Antis cananpitaga chay castala juc wayichru pichga junagmi cayan uryanapagga. Chay junagcuna shapäcamunquiman
runacuna yachragsi chregninacurmi cawapäcunga. cuticächipäcunaypagga, amam jamana junagchrüga”.
Quimacagmi jucmapapäcunga ishcaycagta, nätan ishcaycagmi 15੅Niptinmi Jesusga nira: “ Alitucugcuna! Manachu gamcuna
¡ ¿
jucmapapäcunga quimacagta. 53੅Taytacagmi olgo churinwan pasquipäcunqui uryag töruycunata u ashnuycunata jamana
chregninacunga, jinaman mamacagmi chregninacunga warmi junagchru yacuta upyachipäcamunaypag? 16੅Cay warmiga cayan
wawanwan. Suydrasi chregninacungatan lumchuyninwan”. Abraham castan aywagmi. Payta Asyagga munayninchru cachira
chrunca puwagniyog watam. ¿Manachu jamana junagchru
Tamyanantas ushanantas musyayarga
watashatanuy cayagta cuticächïman?”
musyanquimanmi Diospitas 17੅Chaynuy Jesús niruptinga, lapan chregnipagnincunas
(Mt 5.25-56; 16.1-4; Mr 8.11-13)
pengacaräriram. Nätan waquin runacunam ichaga cushisha
54੅Chaypitas Jesusga chay chranin runacuna carcayagta cay capäcura Jesús chay ima-aygatas ruranganta ricarärir.
niraran: “Gamcuna yana pucutay yargamugta ricapur,
‘Tamyangam’ nircayanquim. Jinaman chay nircayangaynuylam Nustäsapa murunwan tincuyächiypa Jesús yachrachingan
tamyamun. 55੅Nätan wichanpita walyamuptinmi, ‘Usyamungam’ (Mt 13.31-32; Mr 4.30-32)
nircayanquim. Jinaman chaynuy nipäcungaynuylam usyamun. 18੅Chaura Jesusga cay niram: “¿Imawantag tincuchïman
56੅ Alitucugcuna! Gamcuna pacha tamyanantas, usyanantas Diospa munayninchru cawag runacunata? ¿Imanirayantag?
¡
tantiarcayarga nämi tantiapäcunquiman Diospa cachramushan 19੅Chayga cayan nustäsa muru chicchircamur alisca

gamcunachru nä cayanganta. wiñagnuymi. Chayga yargaramur wiñan jatun jachra


69 /8&$6੄13੄14

cangancamam. Jinaman pishgocunas chaychrüga gueshanta “Imatash ruranag” nirmi. 2੅Chaychrümi Jesuspa naupanchru
rurapäcunmi. Chay muru chicchimur alisca wiñagnuymi. cayara juc runa jacapacuywan gueshyag. 3੅Chaura Jesusga
Diospa munayninchru cawag runacunas mirapäcunga”. tapura Moisés isquirbinganpita yachrachigcunatawan
fariseocunatam cay nir: “Jamana junagchru gueshyagta
Levadurawan tincuchiypa Jesús yachrachingan cuticächiy ¿alichu cayan, icha manachu?”
(Mt 13.33) 4੅Niptin paycunaga manam imatas nipäcurachu. Chaura
20੅Nircursi
niraran: “¿Imawantag tincuchïman Diospa Jesusga jacapacuywan gueshyag runatam, yatayur
munayninchru cawag runacunata? 21੅Chayga cayan juc warmi cuticarachira. Jinarcurmi “Aywacuy” nirura. 5੅Chaypitam
chegta harinaman ichic levaduralata yautaruptin alisca fariseocunata nira: “¿Maygaycunatag churiqui u töruyqui
jacarichimugnuymi. Chay levadura jacarichimugnuymi pözuman ishquiruptin rircarapäcunquiman, cananga jamana
Diospa razoncag willapan chrasquicug runacuna, ali junagmi ‘Ama jorgamushunchu’ niyar?”
cawagman muyupäcunga”. 6੅Niruptin, paycunaga manam ima niytas atipapäcurachu.

Calpanchacurcay Diospa munayninman yaycapäcunaypag Casamintuman aywamushacunata Jesús yachrachingan


(Mt 7.13-14, 21-23) (Mt 22.1-10)
22੅Jesusga Jerusalenta aywar, yachrayächirmi aywara jatun 7੅Chaypitam Jesusga rircarayara micapäcuyman gayachimusha
marcacunapas, ichic marcacunalapas. 23੅Chaynuy runacunata naupa naupaman alinnin runa tayucunanman
aywayaptinmi juc runaga Jesusta tapura cay nir: “Tayta, tayurcayagta. Chayta ricapururmi Jesusga cay nira: 8੅“Pilas
¿walcalachu runacuna salvacurcanga?” casamintuchru micapäcuyman gayachipäshuptiqui, amam
24੅Niruptin Jesusga nira: “Quichrqui puncupa yaycugnuysi tayucunquichu naupa naupamanga. Chraramunmansi canchri
Diospa munayninman yaycapäcuyga. Runacuna achcam gampita mas reguesha juc alinnin runas. 9੅Chauraga
yaycuyta munapäcunga, nätan manam atipapäcungachu. gayachipäcushugniqui ‘Aywarcamur’ nishunquiman,
25੅Wayiyog runa puncuta wichrgaramuptinragtag, washapita ‘Tayangaychru tayächun cay runa’. Nishuptiquiga, pengacusham
nircayämunquimanga, ‘Tayta, quichrapäcamay’ nir. aywanqui guepaman tayucug. 10੅Pilas gayachishuptiquiga,
Nipäcuptiquiga ‘Manam reguegchu may runachr tayucunqui guepa guepalamanmi, chay gayachishugniqui
cacurcanquis’ nipäcushunquim. 26੅Chauraga nipäcunquim: chraramur, ‘Shamuy cay naupaman’ nishuptiquim ichaga
‘Gamwanga micuranchitag, upyaranchitag, pläzäcunachrüsi ‘Naupaman tayucunquiga’. Chaymi ichaga ali runapag ricasha
yachrachipäcamaraytag’. canquiga lapan runacunapitas. 11੅Chauraga pi maysi alitucugga
27੅Nipäcuptiquis payga ‘Nämi nircayag: Maypitachr pengacusham canga. Nätan manacag runam ichaga alinnin
¡
cacurcanquis! ¡Aywacurcay nogapita lapay lutan ruragcuna!’ runapag ricasha cangaga”.
nipäcushunquim. 12੅Chaypitaga niratan chay gayachig runatas: “Yapaychru
28੅Nipäcushuptiquim ichaga alisca wagapäcunquiga. Nätan micapacunaypag gayachiyta munarga, amam gayachinquichu
Abrahamta, Isaacta, Jacobta, jinaman lapan willacugnincunata cuyangaycunalataga ni wauguelaycunataga ni
Diospa munayninchru carcayagta ricaparäriptiquiga quiruycunas aylluycunalataga ni capogniyogcunalataga. ‘Paycunaga
gapapaylam wagaringa laquicuypita, washachru gargosha capäcur. walacämaram’ nir cutirärishunquim. 13੅Yapaychru
29੅Chaymanga runacuna shamungam inti yargamunancagpita, inti yanupacurga gayachiy micuypita nacarcayagcunata,
jegarpunancagpita, naupa lädupita, guepa lädupita Diospa ratacunata, ñaushacunata, gueshyagtucushacunata. 14੅Chaynuy
munayninchru tacuyur micapäcunanpag. 30੅Chauraga canan jinarga cushisham canqui. Paycunaga manam walac
naupata mayacarcayämagcunam, washaman gargosha cutichishuyniquita atipapäcungachu, antis Tayta Diosmi
capäcunqui. Nätan mas guepaman ali willapata chrasquicur cutichishunqui ali ruragcuna cawacämunan junagchru”.
cäsucugcunam jana pachaman yaycapäcunga”. 15੅Chay nigta mayarurmi micapäcunanpag tayarcayagpita

juc runaga Jesusta cay nira: “¡Ima-ayga cushisharag canga


Jesusga wagacuram Jerusalén runacunapita jana pachachru Dioswan alisca micapäcuychru cagcuna!”
(Mt 23.37-39) 16੅Niptinmi Jesusga caynuypa tantiachira: “Juc runam alicusa
31੅Chay junaglam chrarärimura Jesusman juc ishcay fariseo achca micuyta yanupacachira. Chaypitam achca runacunaman
runacuna cay nir willacug: “Tayta, caypita aywacuy. cachrara ‘Micapacunanchipag shamunquim’ nichig. 17੅Nä
Herodesmi wanuchiyta munayäshunqui” nir. micapacunanpag üra ayparamuptinga, juc runantam cachrara ‘Nä
32੅Niptinmi Jesusga nira: “Aywarcur nipäcamuy chay atognuysi garachracusham cayan micunanchipag shapäcamuy’ nichig.
cayag Herodesta: ‘Canansi warasi lutan espiritucunataran 18੅Nätan chay gayachisha runacunaga manam aywayta

gargoshag. Nätan cuticächishag gueshyagcunataran. Warapa munapäcushachu. Chaura naupacag willangan runaga nira: ‘Juc
waranmi ichaga nä usharushagga’. 33੅Aywanätaga aywashagran chracratam chayrag rantirayä. Chay ricagran aywashag.
canansi waras warapa waransi. Diospa willacugnintaga Yapaychrüchrau, tayta. Amachrau sinticamanquichu’ nira.
Jerusalenchrümi imaysi wanuchipäcun, manam juclächrüchu. 19੅Chaypitam jucagsi nira: ‘Chrunca uryag törutam rantirayä.
34੅ Jerusalenchru yachrag runacuna, gamcunam carcayanqui Chaytaran imanuy uryangantas ricamushag. Yapaychrüchrau
¡
Diospa willacugnincunata wanuchigcuna, jinaman Diospa tayta. Amachrau sinticamanquichu’ nira. 20੅Chaynuytan
cachramushancunata rumiwan chapigcuna! ¡Ayga cutis guepacag willangansi nira: ‘Manam aywamümanchu. Chayran
gamcunata gotuyta munasharagchri cä, walpa rapran ruyiman casarangäpita chrarayämü’.
chiucancunata gotugnuysi! Nätan manam munapäcuraychu. 21੅Niptinga chay cachran runaga patronnin willagmi
35੅Chaymi wayiquicunapitas gargosha capäcunqui. Cananga aywarura runacuna chaynuy ninganpita. Chaura patronninga
manam nä ricapapäcamanquichu. Ricapapäcamanquiga jana aliscam piñäcurura. Chaypitam cay nira: ‘Jucla ayway
pachapita cutimuptïran. Chaymi ichaga ‘Alisca ali nisha cachun pläzacunapa, cällicunapa, micuypita nacagcunata, ratacunata,
Munayniyog Diosninchi cachramungan’ nipäcunquiga” nira. ñaushacunata, gueshyagtucushacunata pushamunaypag’ nira.
22੅Chaypitam chay runacunata pusharcamurga chay
Jacapacuywan gueshyag runata Jesús cuticächingan cachrangan runaga nira: ‘Tayta, nämi rurarü nimangaynuy,

14
1੅Juc jamana junagchrümi, Jesusga aywara micug, nätan wayiquiga jäcuyanran’.
mandag fariseocunapa wayinta. Nätan waquin 23੅Niruptin wayiyog runaga nira: ‘Yapay ayway mayag

fariseocunaga Jesusta rircararcayara jamana junagchru chayagpas “Aywashun” nir, pasay pushamuy wayïchru junta
/8&$6੄14–16 70

capäcunanpag’. 24੅Cayta niyärishay: Chay naupa cagcunata ima-aygatas goramay’. Niptin taytanga
gayachimungäcunaga manam maygansi yaycapäcungachu ningannuymi gorura.
jana pachachru nogawan micapäcunanpag”. 13੅Chaypitaga manas alä unaytam shulcacag churinga

ranticurura limpu imantas. Chauraga chay golguenwan


Imapitas mas cuyasham nogaga cäman aywacura juclä caru nacionta. Chaychru lapan golguenta
(Mt 5.13; 10.37-38; Mr 9.50) usharura munangancunalachru puriyarmi. 14੅Chaypita nä
25੅Chaypitam Jesusga chay achca runacuna gatirarcayagtaga lapan golguenta ushacurcurga micuypita cara, chay
muyurcur, cay nira: 26੅“Pi maysi chrasquimagga manam nacionchru micuy wanay captin. 15੅Chauraga aywara juc
nogatanuy aliscaga cuyanmanchu taytantas mamantas runaman uryapacug. Chay runaga cachrarura estancianta
warmintas churintas wauguentas panintas. Nätan quiquin cuchincunata michinanpag. 16੅Nätan micanaypitaga cuchipa
imanuypanuysi alisca cuyacugga manam canmanchu micunanwanmi pachran juntachiyta munag. Nätan ‘Chaynuy
discïpulüga. 27੅Chaynuytan pisi nogapa janä ima-ayga micushag’ niyaptinsi manam pisi micuyta gopäcugchu.
cuchuytas wanuytas mana munagga manam discïpulüpag 17੅Chaura shumag tantiachracurcurmi cay nira: ‘Taytäpa

välinchu. 28੅Gamcunaga juc wayita sharcachiyta munar, wayinchrüga uryagnincuna ayga carsi yamangancamam
naupataga tacuyurmi cuentata shumag jorgorcayanqui micapäcun. Nätan nogaga caychru micuypita wanuyar cayä’.
golguequicuna aypanantas u mana aypanantas. 18੅Niyanganpitam nira: ‘Antis aliga taytäcagta cuticushag.
29੅Ñaushacurcur galariruptiquiga, jinaman mana ushaptiquiga Nätan chrarurga, cay nishagmi: 19੅Ama nä churiquipag
lapan runacunam asiparärishunquiman cay nir: 30੅‘Wac ricamaychu, antis chrasquimay juc uryapacugnuy canäpag’.
runalaga razón razonmi galayurun sharcachiyta. Nätan 20੅Chauraga sharcurcur cuticura taytanpa wayinta. Nätan

manam ushayta atipanchu’ nir. taytanga caruta aywayämuptilan, churinta ricapurur


31੅Chaynuymi juc nación mandagsi juclä nacionwan cuyaparura. Chauraga wayrala tariparcurmi macalicurcur
peleanan captinga, tantiachracun cay nir: ‘Cay chrunca mucharura. 21੅Chaura churinga cay niram: ‘Tayta,
waranga soldädulawan wac ishcay chrunca waranga soldädu juchäcusham cä Diospagsi, gampagsi. Manam nä churiqui
aywamugta ¿yalimunchur ichaga manachur?’ nir. 32੅Nätan nisha cämanchu’.
mana yaliyta atipänan captinga, caruchru cayaptilanmi 22੅Niptin taytanga rantisha runancunatam cay nira:

cachrarunman willacugninta ‘Ama peliashunchu’ nichig. ‘Pasay-pacha alinnin jacuta jorgapäcamuy jacupurcänaypag.
33੅Chaynuymi maygaysi ima-aygatas lapanta mana dëjarga Nätan maquinman chrurapurcay sortïjata, jinaman sandaliata
mana capäcunquichu discïpulüga. jatipurcay. 23੅Apapäcamuy wirannin torilluta
34੅Mä shumag tantiapäcushay chay nircayangagpita: pishtapäcunaypag. Cananga cushicuypita ɹestata rurashun.
Cachriga alim. Cachri gamyagman muyurga, ¿imanayparag 24੅Cay churïtaga wanushapagmi ricarä, antis cawayänagran.

muyunman yapay puchgogman? 35੅Nä mana puchgorga, Cayga ogracasham cara, cananga nämi ricacaramun. Chaylam
manam välinchu ni alpapagsi ni chrulpapagsi. Chaynuymi ɹesta rurayta galacayärira’.
mana ali gatiramagga ruracanga”. 25੅Chaypagga mayorcag churinga chracratam aywasha cara.

Nä wayinman cutiyämurga, mayarura müsicatam


Ogracasha uyshawan tincuchiypa Jesús yachrachingan tushurcayagtam. 26੅Chauraga juc rantisha runanta gayarcurmi
(Mt 18.10-14) tapura: ‘¿Imatag cayan?’

15
1੅Chaypitam lapansi patenti cobrag chregnipashacuna 27੅Niptinmi payga nira: ‘Wauguequim cutiramun. Nätan

jucha ruragcunawan ashuyapäcura Jesús rimanganta taytaymi pishtarachin wira torilluta ali cutiyaramuptin’.
mayacug. 2੅Chayta ricapurmi fariseocunawan Moisés 28੅Niptinga mayor wauguenga piñäcurur manam wayiman

isquirbinganpita yachrachigcunaga cay nipäcura: “¿Imanirtag yaycuyta munarachu. Nätan taytanga yargarcamurmi
cay runaga juchasapacuna mayacunanta munan? nätan ‘Yaycushunnar’ nira. 29੅Chauraga taytantam cay nira: ‘Caychica
¿imanirtag paycunawan micuyansi?” unay nimangaycunata cäsucur rurangäpita, nogataga manam
3੅Nipäcuptin Jesusga tantiachira caynuypam: 4੅“Pachrac gomaraychu ni juc cabralatas cuyanacuynïcunawan ɹestata
uyshaycunapita juc ogracaruptin, chay isgon chrunca isgonniyog ruranäpag. 30੅Cananga cay churiqui manacagchru golguequita
micuyagta dëjarcur gamcunaga ashigmi aywapäcunquiman lutan warmicunawan ushacurcur chraramuptin ichaga,
taripäcungaycama. 5੅Nätan tarirurga, shawacurcurmi, pishtarachinqui wira torillutas’.
aywachimunquiman cushisha. 6੅Nä wayiman chrarurga ɹjus 31੅Niptin taytanga nira: ‘Gamga cayanqui nogawantag imaysi.

gayanquiman reguenacuyniquicunatam, jinaman wayiquicagpa Lapan imä-aygäsi gampatag cayan. 32੅Antis cananga ɹestata
yachragcunatam ‘Cushicushun, nämi ogracasha uyshäta tariramü’ rurashun cushicuypita wauguequi cawayaptinga. Paytaga nä
nir. 7੅Chaynuy alisca cushicuymi cayan jana pachachrüga chay juc wanushapagmi, MLQDPDQRJUDFDVKDSDJPLULFDUDQFKL·੅µ.
juchasapa juchanpita wanacurcur, Tayta Diosman cuticämuptinga
Lutan capuralwan tincuchiypa yachrachingan
chay isgon chrunca isgonniyog ali ruragcunapitaga”.

16
1੅Chaypita Jesusga discïpuluncunatam cay nira: “Juc
Ogracasha golguewan tincuchiypa Jesús yachrachingan capogniyog runapam cara juc capuralnin. Paypitam
8੅“Juc warmi chrunca golguenpita jucta ograrur, michïrunta runacuna willaparärira patronninta cay nir: ‘Chay
ratarcachirmi ɹju ashinman. Jinarcurmi wayinta capuralninga imaycunatas manacagchrümi ushayan’.
pichachracursi shumagmi ricachracunman. 9੅Nä tarirurga, 2੅Niräriptin patronninga chay runanta gayarcurmi nira:

gayachinman cuyanacungan runacunatam jinaman ‘Gampitaga lutantam mayacuyä. Canan ima-aygätas gongagta
wayincagpa yachragcunatam. Chaypitam ninman: yupapämay. Nä manam imä-aygäsi ricag canquimanchu’.
‘Cushicushun, nämi tarirü golgue ograngäta’. 3੅Niptin chay runaga pinsiara cay nirmi: ‘ Imatarag rurashag
¿
10੅Mayapäcamay shumag: Chaynuymi jana pachachru cay urayangäpita gargaramaptinga? Chracra ruraytas manam
Diospa angelnincuna cushicurcan juc juchasapa juchanpita atipächu, nätan manacuyar puriytas pengacütan. 4੅Antis nämi
wanacurcur, Tayta Diosman cutiptinga”. tantiarü ima ruraytas, cay uryanganpita gargaramaptin
wayincunachru chrasquipäcamänanpag’ nirmi.
Juc mözu imantas aygantas pampanman rurangan 5੅Gayarura jucpacama patronninpita manutucusha
11੅Jesusga willaparatan caynuypas: “Juc runam cara ishcay runacunata. Naupata chrämugtam tapurun cay nir: ‘¿Aygatam
churiyog. 12੅Shulcancagmi taytanta cay nira: ‘Tayta, gomänay manutucurayanqui patronnïpita?’
71 /8&$6੄16੄17

6੅Niptinga ‘Pachrac barril aceititam’ nira. Chauraga chay cananpag. Jinaman chay capogniyog runas wanururatan.
capuralga cay nirunmi: ‘Cay papelchru ruraruy chrunca barril Paytaga chaparärira pampamanmi. 23੅Chaypitam capogniyog
aceititam manutucurayä nishata’ nirunmi. 7੅Chaypitaga runaga nina wayichru alisca cunchuyar nuquircunganchrüga,
guepan chrämugtam tapurun: ‘Gamgä, ¿aygatam carupita ricapurura Abrahamwan Lázaro cayagta. 24੅Chaura
manutucurayanqui?’ chay capogniyogga gayacurun cay nirmi: ‘¡Tayta Abraham,
Niptinga ‘Pachrac medïda trïgutam’ nira. Chauraga paytas cuyapämaynar! Aliscam cunchuyä cay nina wayichru.
nira: ‘Cay papelchru ruraruy, puwag chruncalam Lazarotar cachramuy dëdunta yacuchru ogorcachir gallüta
manutucurayä nishata’ nir. 8੅Chaura patronga mayacasham ogoyächinanpag’.
ricacarun capuralnin chaynuy ruranganpita. Jinarcurmi cay 25੅Niptinmi Abrahamga nira: ‘Yarpachracuynar alisca

nira: ‘Diosta mana reguegcunaga mas alim capäcun capogniyog car, ali cawangayta, nätan Lázaro mana imaynagsi
runa-mayincunapag chay santutucug runacunapitaga’. car alisca nacanganta. Canan payga caychru cayan cushisham.
9੅Nircurmi cay nira cay pachachru ima-aygaycunatas Nätan gamga cunchuyanquim. 26੅Manatan chaylapishchu.
shumag tantiarcur gastapäcuy runa-mayiquicunata yanapar ali Noganchichrüga cayan mana ushayniyog warau ragram.
cawapäcunaypag. Chaynuy rurapäcuptiquiga Dios Caypita chayman aywamuy munagcunas, jinaman chaypita
yanapapäcushunquim cay pachachru. Nätan imas aygas cayman aywamuy munagcunas manam atipanchu’.
cayagcuna usharuptinga jana pachachru chrasquisham 27੅Chaura capogniyog runaga niram: ‘Tayta Abraham,

capäcunqui. Lazarotanar cachralay taytäpa wayinta. 28੅Wacchru pichgam


10੅Walcalawansi ali rurag runaga, achcawansi alitam cayan wauguëcuna. Paycunata rimapälämuchun mana cay
ruranga. Jinaman walcawansi lutan rurag carga achcawansi cunchuyangäcagman shapäcamunanpag’.
manam alitachu ruranga. 11੅Chaura cay pachachru 29੅Niruptin Abrahamga nira: ‘Paycunaga chararcayanmi

cayagcunalawansi mana alita rurarcayaptiquiga manam pisi Moisés isquirbingantas, jinaman Diospa willacugnincuna
yupachicurcäshunquichu chay razoncag alisca alinnin isquirbingantas. Chaycunata cäsucurcächun’.
willapata willapacurcaptiqui. 12੅Chaura jucpacagwansi mana 30੅Niruptinmi capogniyog runaga nira: ‘Manam tayta. Pilas

ali rurag carcayaptiquiga ¿imanaypam chrasquipäcunqui wanushacunapita paycunaman aywaruptinga, lutan


quiquiquicunapacagta? rurarcayanganpita wanacurcur Diosman cutipäcungam’ nira.
13੅Manam pisi servinmanchu ishcay patrontaga ümi 31੅Chaura Abrahamga nira: ‘Mana Moisestas ni Diospa

chregninga jucninta, ümi jucagta cuyanga. Ümi jucninta willacugnincunatas mana cäsucuyarga, juc wanusha
alipag ricacanga ümi jucninta manacagpag ricanga. Manam FDZDFlPXVKDWDVPDQDPFlVXSlFXQPDQFKX·੅µ.
Diostawan golgueta ishcaynintaga juclachru cuyanmanchu”.
Runa-mayiquita amam juchäcachinquichu
Fariseocunata lutan tapupäcunganta Jesús ningan (Mt 18.6-7, 21-22; Mr 9.42)
(Mt 19.1-12; Mr 10.1-12)
17
1੅Jesusga discïpuluncunata nira: “Imas aygas cayanmi
14੅Chay lapan niyanganta mayarärirmi golguela munag runa juchäcachigga. Nätan laquipaypagmi cayan
fariseo ningan runacunaga: “Yangam nicun” nir, asiparärin. runa-mayinta juchäcachig runaga. 2੅Alichr canman jatun tunay
15੅Chaymi Jesusga nira: “Gamcunaga yangam alita rumita cuncanman walgarcapur gochraman jitayusha carsi,
ruragtucurcayanqui runacuna alipag ricapäcushunalaypag. cay chrasquicugcunata juclaylatas juchäcayächinganpitaga.
Nätan Diosmi ichaga chaynuy lutan capäcungayta shumag 3੅Gamcuna shumag tantiacurcay mana chaynuy

reguercayäshunquiga. Runacunalapita alinninpag rurapäcunaypag.


ricashacunaga Diospa naupanchrüga pasay lutanpag ricasham Wauguequi lutanpaypa nirushuptiqui shumag tantiachiypa
carcayan. piñapay. Nätan ‘Au, lutantam rurasha cä’ niptinga ‘Perdonay’.
16੅Bautizag Juan chrämungancamaga Moisés 4੅Juc junagchru ganchris cuti lutanta rurarushurniqui,

isquirbinganchru, jinaman Diospa willacugnincuna gamman shamunman ganchris cuti ‘Manam mastaga
isquirbinganchru ningannuymi cawapäcura. Nätan rurashaychu. Perdonämay’ niptinga perdonay”.
chaypinpitam cananga ali willapa willapacayan Diospa 5੅Niptinmi discïpuluncunaga Jesusta manacurcara cay nir:

munayninchru cawapäcunanpag. Nätan chay willapata mana “Tayta, cay ningayga alisca sasam. Yanapayärimaynar
cäsucurmi, gamcunaga lapaysi calpayta camärir chayman Diosman mas yupachicugcama capäcunäpag”.
yaycuyta munarcayanqui. 6੅Niräriptin Jesusga nira: “Nustäsa murunuylas gamcunapa
17੅Chaynuy captinga Moisés isquirbinganga ‘Manam yupachicuyniquicuna captin, cay sicómoro montita ‘Caypita
välinchu’ nircayanquichr. Antis cay pachas, jana pachas sapicarcur gochrachru sapichacuy’ nipäcuptiqui
ushacaglam cayan, nätan Moisés isquirbingancunaga lapanran nipäcungaynuylam ruracarunman”.
ruracanga.
18੅Chaymi cananga warminta wicaparcur, juc warmiwan Diosta servig runa caynuymi uryara
ishcaychacurga, juchata rurayan, nätan chay wicapasha 7੅“Gamcuna manam maygaysi rantisha runay captin, chracray
warmiwan ishcaychacugsi juchata rurayan”. uryanganpita u uyway michinganpita chrämuptin, ‘Yaycamuy
micunaypag’ nipäcunquichu. 8੅Antis cay nircayanquim ‘Micuyta
Capogniyog runapitawan Lazaropita Jesús yachrachingan
camarircur garamay. Micuruptïchri, upyaruptïchri, micunquis
19੅Chay nircurmi Jesusga willapara cay nir: “Juc runam cara upyanquis gamga’ nircayanquim. 9੅Nä rurayta usharuptinga,
alisca capogniyog. Payga alinnin jacucunalatam jacucug, ¿‘Gracias’ ninquimanchu chay uryag runayta? Manam. Masta
jinamanmi yanupacug shumag micuycunalata waran waransi. ruraptinmi icha ‘Gracias’ ninquimanga. 10੅Chaynuymi gamcunas
20੅Chaychru caratan manacular cawag runa Lázaro jutiyogsi. Dios ruray nipäcushungalaytam rurarcayanqui. Manam mastaga
Payga cara gueriwan pasay ushasham jinaman tayachragsi yarpayniquipita rurapäcushachu canqui. Chauraga quiquiquicuna
capogniyog runapa wayin punculachrümi. 21੅Payga nicurcay ‘Mana välig runam canchi, nimangalanchita
munapasham rircarayag capogniyog runa mësachru micuptin, ruranganchipita’ nir”.
‘Wac ishquiglatas micuyulämanga’ nir. Paytaga algocunas
lagwachräripacug gueriwan ushasha captinmi. Chrunca gueshyagcunata Jesús cuticächingan
22੅Chaypitam payga wanurura. Jinarcurmi wanuruptinga, 11੅Chaypitam
Jesús Jerusalenta aywayarga, aywayara
Diospa angelnincuna aparärira jana pachata Abrahamwan Samariawan Galilea tincugpa. 12੅Nätan juc ichic marcalaman
/8&$6੄17੄18 72

chrayaptinmi, yargarärimura taripacug chrunca olgocuna Nipäcuptinmi Jesusga cay nira: “¡Maychrüsi
leprawan gueshyag. Paycuna shacayärira Jesuspita wanushacagmanchu condurcuna gotucapäcun runa ricay!
caruscalachru. 13੅Chaypitam gayacayärira cay niyta: Chaynuymi nogas lapan runa ricay cutimushag”.
“Yachrachig Jesús, cuyapayärimaynar nogacunata” nir.
14੅Chaura Jesusga ricapurur nira: “Aywapäcuy Diosta chaynuyla manacurcänanpag Jesús yachrachingan

18
sacerdöticunaman Moisés ningannuy ricapäcushunaypag”. 1੅Chaypitas musyapäcunganwan tincuchiypa

“Äri” nir aywarcayaptilanmi gueshyancunapita cuticarärira. willaparatag Jesusga chaynuyla imaycamas mana
15੅Chaura juclaylaga gueshyapita cuticasha cayanganta guellanälar Diosta manacurcänanpag. 2੅Chaura willapara cay
tantiacururga, cutiramura gayachracuypanuy Diosta alisca nirmi: “Juc marcachrümi cara juc ɹyis mana Diosta
alawayarmi. 16੅Jinamanmi Jesuspa naupanman gongorpacuyur manchacug ni mana runa-mayintas manchacug. 3੅Chay
lipucuyura, cäransi pampaman tupangancama Jesusta quiquin marcalachrütan cara juc viüdas. Nätan chay viüdaga
“Gracias” niyar. Pay cara Samaria runam. cutichrag chay ɹyisman ‘Gayachiläpamay chay chregnimag
17੅Chaura Jesusga nira: “ Manachu chrunca capäcura runata’ nir.
¿
gueshyapita cuticashacunaga? ¿Maychrütag waquin isgon 4੅Niyaptinsi chay ɹyis nä unaymi mana cäsurachu.

cuticashacunaga carcayan? 18੅Cay juclä nación runalam Chaypitaga quiquin ɹyismi nicura: ‘Manatag Diostas
cutiramun Diosta alawag”. manchacüchu ni cäsüchu runa-mayïtas. 5੅Cay viüdaga umätam
19੅Nircurga chay runata: “Sharcurcur aywacuy. nanayächin, jinas rurarushag manacayämanganta, yaparcur
Yupachicamangaypam cuticasha cayanqui” nirunmi. \DSDUFXUFXWLFKUD\lPXUPDQDSLxlFDFKLPlQDQSDJ·੅µ.
6੅Chay nircursi Jesusga cay niram: “Lutan rurag cayarsi chay
Diosga nämi gamcunawan cayan
ɹyisga chaynuymi nirura, 7੅¿nätan Diosga manachur washanga
(Mt 24.23-28, 36-41)
pagas junag manacug acrashancunata? ¿‘Shuyay’
20੅Chaura fariseo ningan runacunam Jesusta tapurärin cay ningaragchur? Manam. 8੅Payga mana shuyächilarmi chayüra
nir: “¿Imaynuytag Diospa munayninchru cawayta washanga. Nätan noga jana pachapita runaga cutimur,
galayushun?” ¿tarishagchur cay pachachru Diosman yupachicug
Nir tapuräriptinmi Jesusga nira: “Diospa munayninchrüga runacunata?”
nämi cawarcayan runacunaga mana pipitas tantiashalachru.
21੅Chaypitaga manam ‘Caychrümi cayan’ u ‘Wacchrümi cayan’ Diosta manacug runacunawan tincuchiypa
ningachu pisi. Antis tantiapäcuptiquiga gamcunachru Jesús yachrachingan
runacunaga nämi Diospa munayninchru cawarcayan”. 9੅Chaypitam Jesusga yachrachira tantiapäcunanpag, chay

waquin alitucugcuna, runa-mayinta mana alipag ricapäcuptin


Jesús yapay cutimunanpita discïpuluncunata willapangan
cay nir: 10੅“Ishcay runacunam aywapäcura Diospa wayinta
22੅Chaypitam discïpuluncunata cay nira: “Chrämungam, juc Diosta manacurcänanpag. Jucninmi cara fariseo nipäcungan,
junaglas ricayumanga jana pachapita shamug runata nätan jucninmi cara patenti cobrag. 11੅Fariseoga shacuyurmi
nipäcunay wichan. Nätan manam ricapäcamanquichu. cay nira: ‘Nogaga manam waquinnuysi suwachu, lutan
23੅Waquincuna nipäcushunquim ‘Caychru cayan’ u ‘Wacchru ruragchu, mansibaduchu, patenti cobrag lutan runanuychu cä.
cayan’. Nipäcuptin gamcuna ama aywapäcuysi ni Chaymi Tayta Dios, gamta gracias nicug. 12੅Nogaga malagä
gatirapäcuysi. 24੅Imanuymi juc lipa alisca achicyämun jana micuypita ishcay cutim semänachru, nätan chruncapita
pachapita wacläman cayläman, chaynuymi musyacasha canga juctatan gogsi lapan capamagnïpitas’. 13੅Nätan patenti
noga, jana pachapita runa yapay aywamunä junagga. cobragga carulachrümi lipucuyura laquicuypita pëchunta
25੅Naupataga aliscaran cunchuchipäcamanga. Nätan mana cutacuyar ‘Dios Tayta, juchasapam cä. Cuyapayämaynar
chrasquisham cashag cay guepa wiñay runacunapita. nogata’ nir.
26੅Noé cawayänan wichan ruracangannuymi ruracanga jana 14੅Nipäcushay cay patenti cobrag runaga wayinman

pachapita noga aywamunä junagsi. 27੅Chaypin capäcura cutiyurura mana juchaynagmi, nätan fariseoga pachalan
micucularmi, upyacularmi, casararcayarmi, jinaman juchayogmi cutiyurura. Pi maysi alawacugcagga
casararcayächirmi Noé büquiman yaycungancama. Nätan pengacusham canga. Nätan pisi manchacuypa lipucugmi
alisca tamya chraramuptinmi, waquincunaga lapalan ichaga alinninpag ricasha cangaga”.
wanurärira. 28੅Chaynuytan cawapäcura Lot cawayänan
wichansi micucular, upyacular, rantipäcular, ranticular, Wamracunata Jesusman apapäcamungan
tarpucular, jinaman wayincunatas sharcachicular. 29੅Nätan Lot (Mt 19.13-15; Mr 10.13-16)
Sodoma marcapita yargoruptinmi ichaga, jana pachapita 15੅Chaypita Jesusman apapäcamuratan wamracunatas

tamyanuysi ninawan azufri mayänipita ishquiramuptin lapan umanta yatayunanpag. Chayta ricapur discïpuluncunaga
wanurärira. 30੅Chaynuymi canga jana pachapita cutimuptïsi. piñaparärira wamra aywachimugcunata. 16੅Nätan Jesusga
31੅Chay junag pilas wayin jananchru cayar ama iman gayarcurmi cay nira: “Wamracunaga jina aywacarcämuchun
jorgogsi wayin ruyiman yaycuchunchu, jinaman pampachru nogaman. Ama jarcapäcuychu. Paycunanuysi cagcunam
pi may cayagsi ama cutichunchu wayinta. 32੅Yarpachracurcay Diospa munayninchrüga nä cawarcayan. 17੅Shumag
Lotpa warminpita. Paynuytag wanurärinquiman imaycunas mayapäcamay: Juc wamranuy mana capäcurga manam pisi
raygo. 33੅Pi maysi cay pachachru caglaman yupachicugga Diospa munayninchru cawapäcungachu”.
manam nogawan cawangachu. Nätan pi maysi nogata
cäsucamar wanunan captinsi cunchugmi ichaga nogawan Capogniyog runa Jesusta tapungan
cawanga imaycamas. (Mt 19.16-30; Mr 10.17-31)
34੅Jinaman caytas niyarärishay: Ishcaymi punurarcayanga 18੅Chaypitam juc mandag reguesha runaga Jesusta tapura

juc cämachru. Jucninmi apasha canga, jucninmi jitarisha cay nir: “Yachrachig, gamga cayanqui alim. ¿Imatatag
canga. 35੅Ishcay warmi agacurcayagpitas, jucninmi apasha ruräman imaycamas Dioswan cawanäpag?”
canga, jucninmi dëjarisha canga. 36੅Ishcay olgom pampachru 19੅Niptinmi Jesusga nira: “Chaynuy nirga ‘Alitam’ niyämanqui?
¿
cayanga. Jucninmi apasha canga, jucninmi dëjarisha canga”. Aliga cayan Dioslam. 20੅Gamga musyayanquim Dios
37੅Chay nigta mayarurga tapupäcura: “ Maychrütag chayga mandangancunata. Payga cay niram: ‘Amam mansibacunquichu.
¿
canga tayta?” Amam wanuchinquichu. Amam suwacunquichu. Amam yanga
73 /8&$6੄18੄19

pipitas rimanquichu manacagcunataga, jinaman alipa ricay jutiyog. 3੅Pay munara Jesús regueytam, nätan mana ricapuyta
taytaytas mamaytas’ ninganta”. atiparachu achca runa captinmi, jinaman tacsala carmi.
21੅Niptinmi chay runaga nira: “Lapan chaycunataga wamra 4੅Chauraga ricapunanpag naupata wayrala aywarcur jegarura

cangäpitam cäsucü”. 22੅Chay nigta mayarurmi Jesusga nira: ‘sicómoro’ ningan montimanmi chaypa pasayaptin Jesusta
“Juclaylataga manaran ruranquiragchu. Ranticuruy lapanta ricapunanpag. 5੅Nä chaypa aywayarga, Zaqueotam nuquircur
ima-aygaycunatas, jinaman mana imaynagcunata goruy. ricapurun. Chaypitam cay nira: 6੅“Wayrala jegarpamuy
Ningäta rurarga jana pachachru capogniyogmi canqui, Zaqueo. Cananga wayiquichrümi gorpachacunä cayan”.
jinaman, nogawan uryashun”. Niruptin Zaqueoga wayrala jegarparcamur, cushisham
23੅Niruptin runaga aliscam laquicurura, alisca capogniyog Jesuswan aywara wayinta. 7੅Chayta ricapurur, lapanmi
car. 24੅Chaynuy laquishata ricapurur, Jesusga nira: runacuna pengapapäcura “¿Juchasapapa wayinta
“Capogniyogpagga alisca sasam Diospa munayninchru aywarcurchu, gorpachacurun?” nir.
cawayga. 25੅Antis juc camellu uywasi ushturunmanmi aujapa 8੅Chaura Zaqueoga shacuyurmi Jesusta nira: “Tayta,

rinrinpa, juc capogniyog runam icha alisca sasatarag yaycun cananga lapan ima-aygäpitas lamitätam goshag mana
Diospa munayninman”. imaynagsi runacunata, nätan pitas suwapasha carga, chruscu
26੅Niruptin mayacurcayagcunaga nipäcura: “ Chauraga pitag chaynuytam cutichipushag”.
¿
salvashaga canga?” 9੅Niptinmi Jesusga nira: “Cananga cay wayiyog runa
27੅Niräriptinmi Jesusga nira: “Runacunapagga alisca sasam, aylluntinmi salvacarärin Abrahamnuysi yupachicug
nätan Diospagmi ichaga mana sasachüga”. canganpita. 10੅Noga jana pachapita runaga aywarayämü
28੅Chaura Pedroga niram: “Tayta, nogacunagä? Imäcunatas juchacunachru carcayagta salvanäpag ashigmi” nira.
¿
dëjarcurmi gamwan purircayä”.
29੅Niptinga cay niram: “Pi maysi wayinta, taytanta, Chrunca golguewan tincuchiypa yachrachingan
wauguenta, warminta, churinta, Diospa munayninchru (Mt 25.14-30)
cawanan raygo dëjagga, 30੅cay pachachru imacunatas mastam 11੅Chauraga nämi nachrgarcayara Jerusalenman. Jinarcurmi
chrasquinga, nätan jana pachachrümi imaycamas cawanga”. paywan aywagcunaga chay nigta mayarärirga pinsiarärira cay
nir: “Cananga chrarularchri ɹju rey canganta
Jesús wanunanpita yapay rimangan reguechicurunga”.
(Mt 20.17-19; Mr 10.32-34) 12੅Nipäcuptinmi Jesusga caynuypa tantiachira: “Juc alinnin
31੅Chay nircurmi Jesusga chrunca ishcayniyog reguesha runam cara. Payga aywasha alisca caru naciontam
discïpuluncunata jucläman gayarcur cay nira: “Cananga nombramintunta chrasquircur cutimunanpag. 13੅Nä yargorga
aywashun Jerusalentam. Chaychrümi noga jana pachapita chrunca uryagnincunata gayarcurmi aypura chranin golgueta
runata imatas rurapäcamanga Diospa unay willacugnincuna ‘Cutimungäcama cay golguëta mirarcayächiy’ nir. 14੅Nätan
isquirbipäcungannuy. 32੅Chaychrümi juclä nación runacunapa marca-mayincunam chregnipar guepanta cachrapäcura
maquinman jitayusha cashag. Jinaman chaychrümi ‘Manam munapäcüchu cay runata mandagnïcuna cananta’
asipapäcamanga, ashlipapäcamanga, togapapäcamanga. nipäcunäpag.
33੅Nätan alisca astircurmi wanuchipäcamanga. Chaypitam 15੅Nätan payga rey cananpag cutiramurga gayachira

quima junagtaga cawacämushag”. uryagnincunatam aygatacama mirachipäcungantas


34੅Chay ninganta discïpuluncunaga pasay manam golguenpita musyananpag.
tantiapäcushachu, sasa tantiay captin. 16੅Naupa chrämugga cay niram: ‘Tayta, golguequita

mirarayächï chrunca mastam’.


Jericöman yaycunachru ñausha runata 17੅Niptinmi mandagga ‘Gamga ali uryagnïmi cayanqui.
Jesús cuticächingan Walcalachrüsi ali rurag cangaypita chrunca marcachru
(Mt 20.29-34; Mr 10.46-52) mandagmi canqui’ nira.
35੅Chaypita nä Jericó marcaman Jesús nachrgayaptinmi, juc 18੅Chaypitam jucninsi chraramurga cay nira: ‘Tayta,

ñausha runa camiñuchru tayayänag, runacunata manacuyar. golguequita mirarayächï pichga mastam’.
36੅Nätan achca runacuna aywagta mayarurmi, ñaushaga 19੅Paytas cay nirunmi: ‘Gamga canqui pichga marcachru

tapucura: “¿Imam cayan?” nir. mandagmi’.


37੅Chauraga nipäcuram: “Nazaret marcapita Jesusmi aywayan”. 20੅Nätan juc chraramurga cay niram: ‘Tayta, cä cayan
38੅Niräriptinga gayachracura cay nirmi: “ Jesús! Davidpa golguequi. Sagpiwan wancurcurmi chrurarurä gamta
¡ ¡
castan, cuyapämaynar nogata!” manchacur. 21੅Jinaman rimangaynuysi rurag captiquim, mana
39੅Niptinga naupa aywagcunaga piñapapäcura upälala chrurangaycunapita jorgamug captiquim, mana tarpungaypita
cananpagmi. Nätan payga mas calpanpam gayachracura: cosechag captiquim chrurarurä’.
“¡Davidpa castan, cuyapämaynar nogata!” 22੅Chaura mandagga cay niram: ‘Lutan runa.
40੅Nigta mayarur Jesusga shayuyurmi “Pushapäcamuy” nira. Rimacuylaypam musyarü chaynuy runa cangayta. Nätan
Nä paycagman chrarärichiptinga, tapura cay nirmi: mirayninta manag cangäta, jinaman mana chrurangäpitas
41੅“ Imachru yanapänagtam munayanqui?” jorgamug cangäta jinaman mana tarpungäpitas cosechag
¿
Niptinmi ñaushaga nira: “Tayta, ñawï cuticächinaytam cangäta musyayarga, 23੅¿imanirtag golguëtaga mana
munayä”. chruraraychu bancuman, wayïman cutimur miraynintinta
42੅Niruptinmi Jesusga nira: “Ricapuy. Nogaman chrasquinäpag?’
yupachicamangaypam cuticarunqui”. 24੅Nircurga chaychru carcayagcunatam nira: ‘Guechrupäcuy
43੅Niptinga chaylam ñawinga cuticarura. Jinamanmi Jesusta golguë charayanganta, jinaman gopäcuy chrunca
gatirara Diosta alawayar. Lapan runas chayta ricarärirga charayagcagta’.
Diostam alawapäcura. 25੅Niptin paycuna nipäcuram: ‘ Chrunca golgueta charayarsi
¡
mastaragchu chrasquinga!’
Zaqueo runata Jesús salvangan 26੅Chaura mandagga cay niram: ‘Chay mirachigcagtam

19
1੅Chaura
Jesusga Jericó marcaman chrarurga, chay masta mirachinanpag goshag. Mana mirachigcagga walcala
marcapam pasara. 2੅Nätan chaychrümi cara juc charayangansi guechrusham canga. 27੅Nätan chay
capogniyog runa, patenti cobragcunapa mandagnin, Zaqueo chregnimagnïcunata mana mandagnin canäpag munagcunata
/8&$6੄19੄20 74

pushapäcamuy cayman naupächru wanuchipäcunaypag’


niram”. “Pi mandashuptiquim caycunata ruranqui” nir
Jesusta tapupäcungan
Mandag canganta reguechicunanpag (Mt 21.23-27; Mr 11.27-33)
Jerusalenman Jesús yaycungan
20
1੅Juc junag Jesús Diospa wayin puncuchru
(Mt 21.1-11; Mr 11.1-11; Jn 12.12-19)
yachrayächiptinmi, nätan salvacurcänanpag ali
28੅Chayta nircurga, Jesús aywacura Jerusalentam. 29੅Nä willapata musyayächiptinmi chrarärira sacerdöticunapa
Betfagëman, jinaman Betania marcaman nachrgayarga, Olivos mandagnincuna, Moisés isquirbinganpita yachrachigcuna,
gotu chraquinpitam Jesusga cachrara ishcay discïpuluncunata alinninpag ricasha chacha runacunawan. 2੅Chaychrümi Jesusta
30੅cay nir: “Aywapäcuy wac chimpachru cayag tacsa tapupäcura cay nir: “¿Pi nishuptiquitag rurayanqui caycunata
marcalata. Chayman chrarur taripäcunqui juc chucaru ashnu u pitag cachraramushunqui cayta ruranaypag?”
watashatam. Chayta cachrarircur aywachipäcamuy. 31੅Pisi 3੅Nipäcuptinmi Jesusga nira: “Nogas tapuyärishay juclaylata.

‘¿Imapagta pasquircayanqui?’ nipäcushuptiquiga, 4੅ Pitag cachramura Juanta runacunata bautizänanpag,


¿
‘Munayniyogninchim munayan logacunanpag’ nipäcunquim”. Dioschu u runacunachu? Mä nipäcamä”.
32੅Niptinmi discïpulucunaga aywarcur tarirärira Jesús 5੅Niruptinga quiquincamam tapunacurcara cay nir: “ Ima
¿
ningannuyla. 33੅Chaypita nä ashnuta pasquircayaptinmi, nishuntag? ‘Diosmi cachramura’ nirushaga, ‘¿Imanirtag mana
ashnupa runanga nira: “¿Imapagta ashnüta pasquircayanqui?” chrasquicurcaraychu?’ nimäshunchri. 6੅Nätan ‘Runacunam
34੅Niptinmi paycunaga nipäcura: “Munayniyog Jesusmi cachramura’ nirushaga, lapan runachr chapiypa
‘Aywachimuy’ nircayäman”. wanurachimäshun. Nätan lapan runas musyapäcuraga Juan
35੅Chaura “Äri” niruptinga aywachipäcamusha. Nä Jesusman Diospa willacugnin cangantam”.
chrarärichimurga, ashnu jananman jacuncunata 7੅Chaypitam Jesusta nipäcura: “Manam musyapäcüchu

suwadïrurcurmi Jesusta logarärichira. 36੅Chay logasha Juanta pi cachramungantas”.


aywayaptinmi runacunaga camiñuman jacuncunata 8੅Nipäcuptin Jesusga “Chauraga manam nogasi

mashtapäcura. 37੅Nä Olivos gotu chraquinpita nipäcushaychu, pi cachramasha captin caycunata


uranpamunaman nachrgarcayämuptinmi, discïpulucunaga rurayangätas” nira.
chranin gatirag runacunawan cushicuypita galacayärira alisca
äyay äyar Dios alawayta, ima-aygatas ali ruranganta Dios cachramungancunata
ricapäcunganpita. 38੅Naupapäcura cay nirmi: wanuchipäcunganpita tantiachingan
“Alawasha cachun Dios cachramungan aywayämug (Mt 21.33-44; Mr 12.1-11)
mandagninchi. 9੅Chaypita Jesusga galayura runacuna rimapaytam shumag

¡Payga aywarayämun ali cawayta yanapämänanchipagmi! tantiapäcunanpag cay nir: “Juc runam chracranman murura
Chaura alisca alawasha cachun jana pachacunachru üvasta. Chaypitam ishcay quima runacunata arrendacurcur,
cayagga” nirmi. aywacura caruta unaylapag. 10੅Chauraga nä üvas palay wichan
39੅Chauraga juc ishcay chaychru cayag fariseo runacunaga chraramuptinga chracrayog runaga cachrara juc uryag
Jesustam cay nirärin: “Yachrachig, upälächiy chay gaparayag runantam arrindupita manamunanpag. Nätan chay chracra
runacunata”. uryagcunaga magarcurmi jinalata gargarirärira. 11੅Chaura
40੅Nipäcuptinmi Jesusga nira: “Paycuna upälaptinga, chracrayog runaga yapaytan cachrara juc uryag runantatag.
rumicunam gaparapäcunga paycunapa trucan”. Paytasi ashlircurmi, jinaman magarcurmi jinalata
41੅Chauraga nä Jerusalenman nachrgayarmi Jesusga gargapäcusha. 12੅Chay chracrayog runaga yapaymi
wagacura chay marcachru cayag runacunata ricapurur, 42੅cay cachraratag juc runanta. Chaytasi alisca magarcurmi
nir: “¡Ay! Canan junaglaychrüsi tantiarärinquimanga alita jitaripäcusha.
cawachipäcunagpag aywamungäta. Nätan cananga nä manam 13੅Chaura chay chracrayog runaga: ‘ Imanäshagtag?’
¿
imanacursi tantiapäcunquimanchu. 43੅Chaymi gamcunam Niyanganpitam cay nira: ‘Cananga cachrashag cuyay
aywamunga mana ali caway junagcuna. Chaychrümi churïtam. Pay chraruptinga manchacuylapitas
chregnishugniquicuna muyurapäcushunqui, jinamanmi chay gorärimungapishchri’ nir.
marcata muyug pergacagman lapayta goturcur 14੅Chaura churin cachranganta ricaparärirga chay

yaycapäcamunga. Chaura manam imanaytas uryagcunaga, rimanacarärinag cay nirmi: ‘¡Jay! Chracrayogpa
atipapäcunquichu. 44੅Cay marcata juchruchipäcur manam churin aywayämun. Wacmi chrasquinga taytanpacagta lapan
juclay rumilatas pergashata dëjapäcungachu. Jinarcurmi imantasi, antis wanurachishun noganchipag lapan imansi
chaychru yachrag runacunata munanganta rurapäcunga. cananpag’. 15੅Nirga chracrapita jorgorcurmi churintaga
Chaynuy rurasha capäcunga salvacugta mana wanurärichira”.
chrasquipäcunganpitam”. Chayta nircurga, chaychru cayagcunata Jesús tapura cay
nirmi: “¿Imatarag ruranga paycunata chay chracrayog runa?
Diospa wayinchru ranticugcunata Jesús gargachracungan 16੅Aywarcamurchri wanuchinga chay juyu uryagcunata, nätan
(Mt 21.12-17; Mr 11.15-19; Jn 2.13-22)
chracrantachr gorunga juc runacunata”.
45੅Chaypitam Jesusga yaycura Diospa wayinman. Jinarcurmi Chay nigta mayarärirga: “Ama Dios munachunchu chaynuy
chaychru lapan ranticugcunatawan rantipacugcunata cananchita” nipäcuram.
washaman gargaramura 46੅cay niyar: “Isquirbishacunachrüga 17੅Chaura Jesusga paycunata rircärircurmi nira:

cay niyanmi: ‘Wayïga cayan runacunawan rimanäpagmi, “¿Imaninantatag isquirbishacuna:


nätan gamcunaga muyurärichinqui suwacunapa ‘Manam alichu cay rumi’ nir, wayi sharcachigcuna
PDFKUD\QLQWDQX\PL·੅µQL\DU. wicapapäcunganga
47੅Jinarcurga lapan junagmi Jesusga yachrachira Diospa wayin casha ‘Mas alinnincag rumim’ niyan?”
puncuchru. Nätan sacerdöticunapa mandagnincunawan, Moisés 18੅Nircurmi cay nirun: “Pi maysi chay ruminuysi cayagta mana

isquirbinganpita yachrachigcunaga, alinninpag ricasha chacha chrasquicamagga, lutantam ruracuyan. Nätan chay ruminuysi
runacunaga imanaypanuysi wanurachiylatam munapäcura. cayag cutimuptin alisca cunchuchisham capäcunga”.
48੅Nätan manam imanuypa wanuchiytas atipapäcurachu lapan 19੅Chauraga sacerdöticunapa mandagnincunaga, jinaman Moisés

runacuna shumag mayacurcaptin. isquirbinganpita yachrachigcunaga chayüram Jesús chariyta


75 /8&$6੄20੄21

munapäcura “Noganchitam lutan uryagcuna nirga niramanchi” ‘Munayniyog Diosga munayniyognï salvacugtam cay
nir. Nätan mana charipäcurachu runacunata manchacurmi. nira:
“Tayucuy derëcha lädüman
Romachru mandag César pägaypita Jesusta tapucurcangan 43 chregnishugniquicunata maquiquiman
(Mt 22.15-22; Mr 12.13-17) chruramungäcama” nir’.
20੅Chauraga chay ashiparcayag runacunam juc ishcay lutan 44੅Chaura Rey Davidga Cristota ‘Munayniyognï’ niyaptinga,

runacunata yachrarcachir Jesusman cachrarärira. Paycunaga ¿imanaypatag chaura Cristoga canga Davidpa castan
chrarärin alitucuyar lutanta rimachipäcunan raygom. Jinaman aywamugga?”
lutanta rimapacuruptin tenintiman aywachipäcunanpagmi.
21੅Chay runacunaga cay nirmi tapurärin: “Yachrachig, Moisespa isquirbishan yachrachigcunapita Jesús rimangan
musyarcayämi rimangaysi, yachrachingaysi ali canganta. (Mt 23.1-36; Mr 12.38-40; Lc 11.37-54)
Gamga yachrayächinqui lapan runacunatas razoncagtam, 45੅Nätanlapan runacunas mayarcayaptinmi Jesusga
jinaman Dios ningannuylam. 22੅Mä niyärimay: Cesarta patenti discïpuluncunata cay nira: 46੅“Gamcunaga ashucurcanquim
pägarcayangä ¿alichu cayan u manachu ali?” Moisespa isquirbishan yachrachigcunapita. Paycunaga
23੅Chaura lutan pinsiarcayanganta tantiarurmi, Jesusga munapäcun ura uracama jacupäcusha puriytam. Paycunaga
nirun: “¿Imanirtag lutan rimachimayta munarcayanqui munapäcun pläzacunachru alisca saludasha caytaran.
Cesarpita? 24੅Mä ricachipäcamay golgueta”. Paycunaga munapäcun gotucurcänan wayichrüsi alinnin
Ricarärichiptinga nirunmi: “¿Pipa cärantag cayga? Jinaman tayucunachru tayaytaran. Nätan micunanpagsi tayayta
¿pipa jutintag caychru isquirbisha cayan?” munapäcun naupa naupamanran. 47੅Chaycunaga viüdacunapa
25੅Chaura paycunaga nipäcuram: “Roma nacionchru mandag wayinman yaycuyurmi imalancagtas suwacurcan, nätan lutan
Cesarpam”. ruranganta mana pisi tantiananpagmi Diosta alisca unay
Chaura Jesusga nirunmi: “Cesarpa cagta, Cesarta gopäcuy, yangala manacurcan. Paycunaga canga pipita maypitas mas
nätan Diospa cagta, Diosta gopäcuy”. cunchuchisham”.
26੅Nätan runacunapa naupanchru mana imanaypas lutan

rimachiyta atiparga, pengacusham quëdarärin alita niruptin, Juc viüda warmi ofrendanta gongan
jinaman upäläcayäriram. (Mt 24.1-2; Mr 12.41-44; 13.1-2)

21
1੅Chaypita Jesusga rircarayara alisca capogniyog
“Wanushacunaga cawacämungam”
runacuna ofrenda gotucurcänanman golgue
nir, Jesús yachrachingan
jitayuyagtam. 2੅Chaynuy rircarayaptinmi juc mana imaynagsi
(Mt 22.23-33; Mr 12.18-27)
viüda ishcay acapa golguelata jitayurun. 3੅Chaura Jesusga
27੅Chaypitam juc ishcay saduceo nipäcungan runacunaga nirunmi: “Cay ningäta mayapäcuy: Cay mana imaynagsi
aywapäcura Jesusman. Saduceocunaga “Manam pisi viüdaga jitayurun lapanpitas mastam. 4੅Lapansi gorärin
wanushapita cawacämunchu” nipäcunanpag. Chaymi Jesusta achcapita puchuglantam. Cay viüdam ichaga mana imaynag
tapupäcura cay nir: 28੅“Tayta, Moisespa isquirbishan cayarsi, jitayurun lapanta rantipacunanpagcagtawan”.
charapäcunganchrüga cay niyanmi: ‘Juc olgo, warminchru 5੅Nätan waquin runacunam rimarcayara Diospa wayin,

mana churin captilan wanuruptinga chay wanushapa alisca shumag rumicunawan rurarayagpita, jinaman ofrenda
wauguenmi viüdanwan casaracunga, nätan chaypa churin gopäcunganwan alisca shumag quëdanganpita.
caruptinga difuntupa jutintam chay wamra apanga’ niyanmi”. 6੅Chay nipäcugta mayarmi Jesús nirun: “Cay lapan
29੅Nircurmi cay nipäcura: “Capäcura ganchris wauguecunam. ricarcayangayga juc junag shumag juchruchisham canga.
Mayorcagmi casararcular wanurura manaragsi churin captilan. Manam juc rumis pergashalaga quëdangachu, antis
30੅Chauraga shulcancagmi casaracura chay viüdanwan. Paysi pampanman rurasham canga”.
wanurura manarag churin captilanmi. 31੅Chaynuytan chaypa mas
shulcancagsi casaracurura chay viüdanwan. Chaynuylam Ushanan junagcunachru tucuymi imas canga
casararärira lapansi. Jinaman ganchrisnintinmi wanurärira (Mt 24.3-28; Mr 13.3-23)
churiynagla. 32੅Jina guepantaga warmis wanururam. 33੅Chauraga 7੅Chaura paycunaga tapupäcura cay nirmi: “Yachrachig,

wanushacuna cawacämuptinga, ¿mayganpa warminrag canga ¿imaytag chayga ruracanga? ¿Chaynuy ruracänanpag
ganchrisnintinsi chay warmilawan casaracurayaptinga?” naupataga imarag canga?”
34੅Nipäcuptinmi Jesusga cay nira: “Cay pachachrümi olgos 8੅Nipäcuptin Jesusga nira: “Mayag mayagla cacurcayay pisi

warmis casaracurcayanga. 35੅Nätan jana pachata aywananpag engañarärishunquimantag. Achcam aywapäcamunga ‘Nogam
cawacämugcunaga ni manatan casaracurcangasi ni Cristo cayä’ nir, casquicurcayar. Cananga nä chay nipäcunan
casarapäcunanpagsi rimapäcungachu. 36੅Wacchrüga capäcunga wichanmanmi yaycuyanchi. Nätan gamcunaga ama
angelcunanuymi, jinaman Diospa castanman muyusham mana cäsucurcaychu paycunata. 9੅‘Guërrash cayan’ nigta mayacur u
imaysi wanugpag nä cawacämusha capäcur. 37੅Quiquin Moisespis ‘Runacunash imata rurapäcunanpagsi alisca
musyachimanchim wanushapita cawacämuypitaga. Chay casha sucsutänacurcayan’ nigta mayarsi amam
rupayagpita payga mayara cay nimugtam ‘Diosga Abrahampas manchacapäcunquichu. Naupataga chaynuyran canga, nätan
Isaacpas Jacobpas Diosninmi’ nimugtam. 38੅Chaura Diosga manam manaran ushanan junagragchüga”.
wanushacunapa Diosninchu, antis cawayagcunapa Diosninmi. 10੅Chaypitaga niratan caytas: “Juc nacionmi guërrachru

Paypagga lapan wanushacunas cawayanmi”. canga juc nacionwan. 11੅Nätan juc reysi guërramantan
39੅Chauraga Moisés isquirbinganpita chay juc ishcay yaycunga juc reywan, cay pachäsi alicusam cuyunga, micuy
yachrachigcuna nipäcuram: “Tayta, alitam nirunqui”. wanaysi juyupam canga, tucuy gueshyacunam wacagchru
40੅Nircurga manam mastaga tapupayta almitipäcurachu. cayagchru canga, jinaman jana pachachrüsi alisca
manchacuypagmi. ima-aygas ricacämunga.
Diospa castan canganta Jesús reguechicungan 12੅Caycuna cananpagga naupataga gamcunataran
(Mt 22.41-46; Mr 12.35-37)
cunchuchipäcushunqui, nätan wanuchipäcushunaypagmi
41੅Chaura Jesusga tapura cay nirmi: “ Imanirtag nipäcunqui: gaticachrapäcushunqui. Aywachipäcushunquitan yangapita
¿
‘Cristoga Davidpa castanpitam canga’ nirga? 42੅Davidga juchacharcur Israel castäcuna gotucarcänan wayimansi.
quiquinmi Salmos libruchru Cristopita cay nira: Jinarcurga carcelmansi jitayapäcushunquim. Jinaman
/8&$6੄21੄22 76

aywachipäcushunquitan nogapa janä mandagcunapa gueshpipäcunaypag, jinaman noga, jana pachapita shamuptï
naupanmansi, gobernadorcunapa maquinmansi. 13੅Maymansi naupäman aywapäcamunaypag”.
chrächipäcushungaychrümi gamcunaga nogapita 37੅Jesusga junagpam yachrachira Diospa wayin puncunchru,

willapacurcanqui. 14੅Amam shongolaycunachrüsi nätan pagaspam aywachrag Olivos ningan gotuta. 38੅Nätan
laquirapäcunquichu ‘¿Imatatag nishag?’ nirga. 15੅Nogam lapan runacuna Diospa wayinman aywapäcug waran waransi
rimachipäcushay, jinaman tantiaytas gopäcushay alicagta goyashlam Jesús yachrachiptin mayacurcänanpag.
rimapäcunaypag. Chauraga manam maygan
chregnishugniquicunas ‘Lutantam nirunqui’ niyta manam Jesusta charipäcunanpag rimanacurcangan
atipapäcushunquichu. 16੅Gamcunataga marcachru (Mt 26.1-5, 14-16; Mr 14.1-2, 10-11; Jn 11.45-53)

22
mandagmansi aywachipäcushunqui taytalaycunam, 1੅Chauraga nämi nachrgayämura mana levaduraynag

wauguelaycunam, castaycunalam, jinaman cuyanacungay tanta rurapäcunan ɹesta. Chay ɹestata Pascua
runacunalam. Chaynuy jinar waquinniquitam nipäcugmi. 2੅Nätan sacerdöticunapa mandagnincunawan,
wanuchipäcushunqui. 17੅Nogapa janäga lapan runacunapitas Moisés isquirbinganpita yachrachigcunam cay ninacurcara:
chregnisham capäcunqui. 18੅Nätan gamcunapagga manam “¿Imanaypatag Jesusta wanurachichwansi?” nir. Nätan
ogracangachu ni juclay agchalaysi. 19੅Chaura ima-aygatas chaychru runacuna cayagta manchacurmi mana wanuchiyta
awantapäcurga salvasham capäcunqui. atipapäcurachu.
20੅Nätan cay Jerusalén marcata soldäducuna muyurayagta 3੅Nätan Judasga Asyagpa munayninchrümi ricacarura,

ricapurmi, musyapäcunqui nä Jerusalén marcata Judastaga gayapäcuratan Iscariote nirsi. Payga cara chrunca
juchruchipäcunanpag üra ayparayämunganta. 21੅Chauraga ishcayniyog discïpuluncunapita jucmi. 4੅Payga aywarunag
Judea marcachru yachragcuna, gueshpicurcay gotucunaman. Jesusta imanaypa reguechinanpagsi chay sacerdöticunapa
Jerusalén marcachru yachragsi aywacurcay, nätan pampachru mandagnincunawan, jinaman Diospa wayinta ricag
cayagcuna, ama yaycapäcuychu marcaman. 22੅Chay guardiacunapa mandagnincunawan rimagmi. 5੅Nä chraruptin
junagcunaga canga alisca cunchuymi. Chauraga Diospa paycunaga cushicaräriram. Chaypitam “Golguetam
librunchru lapan isquirbisha niyangannuymi ruracanga. gopäcushay” nirärira. 6੅Chaynuypa niräriptin Judasga “Äri”
23੅Cuyapaypagmi canga chay wichan pachrayog warmicuna, nirunmi. Chauraga imalas canantam shuyag shuyagla cayara,
jinaman iñasha wawayogcunas. Cay pachachrüga aliscam runacuna nä chunyaruptin reguechinanpag.
laquicuy canga. Lapan runacuna juyunaypam cunchupäcunga.
24੅Waquinga wanupäcunga espädawan tucsisham, nätan Jesús discïpuluncunawan cënangan
waquintaga aywachipäcunga uchcurcurmi lapan (Mt 26.17-29; Mr 14.12-25; Jn 13.21-30; 1 Co 11.23-26)
nacioncunaman. Chaychrümi cay Jerusalén marcataga 7੅Chauraga nä chraramura mana levaduraynag tanta

munanganta rurapäcunga juc casta runacuna. Chaynuy micapäcunan ɹestam. Chaychrümi Pascua cënapag achrcashta
rurapäcunga Dios cay marcapita chay juc runacunata wanuchipäcug. 8੅Chaura Jesusga cachrara Pedrotawan
jorgongancamam”. Juantam cay nir: “Aywapäcuy jinaman camaripäcamuy
cënananchipag Pascua micuyta”.
Jana pachapita Jesús cutimunganpita rimangan 9੅Niptin paycunaga tapupäcura: “ Maychru
¿
(Mt 24.29-35, 42-44; Mr 13.24-37)
camaripäcamunätatag munayanqui?” nir.
25੅“Chaypitaga intichrüsi, quillachrüsi, goyllarcunachrüsi 10੅Nipäcuptinmi Jesús nira: “Nä marcaman yaycurcayarmi,

manchacuypagmi ricacunga imacunas. Nätan cay pachachru wacuywan yacu apayag olgowan tincupäcunqui. Paytam
runacunaga laquisham, manchacasham capäcunga, lapan gatirapäcunqui may wayiman yaycunantas. 11੅Chaypitam chay
jatun gochracuna alisca wagariptin, jinaman walyaywan wayiyog runata nipäcunqui: ‘Yachrachigmi niyan ¿maygan
lagyamuptin. 26੅Chaynuy captin runacuna wanupapäcungam wayiquichrümi discïpulücunawan micushag Pascua micuyta?’
manchacaypita ‘Imas cay pachachrüga carungachr’ nir, 12੅Nipäcuptiquim, reguechipäcushunqui juc jatun wayipa

chaynuytan jana pachachru imacunas cuyurisha canga. altusninta shumag chrurachracushata. Chaychru
27੅Chauraga chaylam ricapapäcamanga runacuna, noga jana camaripäcamuy”.
pachapita runa pucutay jananchru alisca munayniyog, 13੅Niptin paycuna aywacurcara marcatam. Chauraga Jesús

jinaman mandanäpag aywamugta. 28੅Nä caycuna ruracay ningannuylam tarirärira lapanta. Chaychrümi camaripäcura
galayuptinga, mayag mayagla cushisha shuyacarcayämay. Pascua micuy cënata.
Chauraga nämi chay ima-aygapitas jorgosha capäcunaypag 14੅Nä cënay üra chraramuptinmi Jesusga discïpuluncunawan

nachrgayämun”. ashuyarärira mësaman micapäcunanpag. 15੅Chaychrümi


29੅Caynuypas tantiapäcunanpag niratan: “Ricapäcuy hïgos Jesusga nira: “Aliscam munarä gamcunawan cay Pascua cëna
montita. 30੅Nä yürancuna chicchiyämugta ricapurga micuyta manaragsi wanungäcama. 16੅Cay micuytaga mana
musyarcayanqui nä usya wichanman yargorcayangaytam. micushagchu Diospa munayninchru yapay
31੅Chaynuymi chay ningäcuna ruracagta ricapursi micunganchicamam”.
tantiapäcunqui Diospa munayninchru cawapäcunaypag nä 17੅Chauraga cöpata charircurmi, Diosta “Gracias” nicurcurga

nachrgayämunganta. discïpuluncunata nira: “Upyapäcuy caypita. 18੅Cay üvaspa


32੅Cayta mayapäcamay: Lapan caycuna ruracanga canan yacuntaga mana upyashagchu Diospa munayninchru cawayta
wichan runacuna manas wanuptilanmi. 33੅Jana pachas, cay galayunganchicamam”.
pachas ushacaglam cayan. Cay rimangäcunam ichaga lapansi 19੅Chaypitaga tantata charicurcurmi, Diosta “Gracias”

ruracangarag. nicurga, partircur gora cay niyar: “Cay tantaga cayan


34੅Shumagmar tantiacurcanqui, shongoycuna cuerpünuymi gamcuna raygom wanuchisha cashag. Imaysi
munangannuytag shincacular, imas lutanta ruracular u imas cayta rurapäcunqui wanungäta yarpapäcunaypagmi”.
rurayniquicunachru cacular cacurcanquiman. Chaynuy 20੅Chaynuytan nä cënacurcurga cöpata charircursi niratag:

cawarcayaptiquiga mayänipitam chraramunga chay junag, juc “Cay vïnu cayan yawarnïnuymi. Chaura yawarnïta perdir
uywaman läsu yaycugnuysi. 35੅Chaynuymi chrämunga cay wanungämi välichinga gamcunawan cay mushog conträta
pachachru lapan cawayag runacunaman. 36੅Nätan gamcunaga ruranganchita.
camacushala cacurcayay, pagaspas junagpas Diosta 21੅Nätan wanuchipäcamänanpag reguechimag runas, chica

manacurcayar, cay lapan imas aygas captin üram cayan cay mësachru. 22੅Noga jana pachapita runaga
77 /8&$6੄22

wanushag Dios ningannuyran. ¡Ay! Aliscam laquipä chay washamay alisca nacanäpita. Nätan ama munangänuyga
reguechimag runata”. ruracächunchu, antis gam munangaynuy ruracächunga”.
23੅Niruptinga quiquincamam tapunacuyta galacayärira: 43੅[Jesús niyaptilanmi jana pachapita juc ángel ricacarura

“¿Mayganchitag cayanchi?” nir. calpanchänanpag. 44੅Chauraga alisca laquisha cayarmi,


Jesusga Taytanta manacura lapan calpanpa, südayninsi
“¿Mayganchirag cashun mas pampaman shutura yawarnuymi.] 45੅Nä manacunganpita
välignin runa?” ninacurcangan sharcurcurga, aymura discïpuluncunacagtam. Nätan
24੅Chaypitam paycunaga galacayärira cay ninacuyta: paycunataga tarirura laquicuypita punucashatam. 46੅Chaura
“¿Mayganchirag cashun mas alinninpag ricasha runa?” Jesusga “¿Imanirtag punurcayanqui? Sharcapäcuy, Diosta
25੅Nipäcuptinmi Jesusga nira: “Nacioncunachru manacurcay, juchaman mana ishquipäcunaypag” niram.
munayniyogcuna mandapäcun juyunaypam runacunata, nätan
mandayta yanapagcunatam ali rurag runa nipäcun. 26੅Nätan Jesusta wanuchipäcunanpag charipäcungan
gamcunachrüga manam chaynuychu canga. Antis (Mt 26.47-56; Mr 14.43-50; Jn 18.2-11)
gamcunachru maygaysi mandagcagga manacag runapagrag 47੅Jesús chaynuy rimayaptilanmi achca runacuna

ricacuchun, jinaman mandagcagga capäcuy juc servignuyrag. chrarärimura. Chay runacunapa naupantam aywamunag
27੅Mä tapuyärishay: Gamcunapita, maygantag mas alinnin Judas. Payga cara chay chrunca ishcayniyog discïpuluncuna
¿
runa, micunanpag mësaman tayugchu u servicugchu? castam. Paymi Jesuscagman ashuyur mucharun. 48੅Chaura
Mësaman micunanpag tayugmi, ¿au? Nätan nogaga Jesusga nirunmi: “Judas, ¿muchaypachu cay runacunapa
gamcunachru cayä juc servicugnuymi. maquinman jitarayämanqui, noga jana pachapita shamusha
28੅Nätan gamcunaga nogawanmi ima-ayga nacaychrüsi runata?”
capäcuray. 29੅Chaymi cananga quiquï nircayag mandag 49੅Chay nigta mayarurmi discïpulucunaga Jesusta tapurärira

capäcunaypag, nogatas Taytä mandag canäpag nimangannuy. cay nir: “Tayta, ¿espädawanchu tucsipäcushag?”
30੅Chaura gamcunaga, nogawanmi micapäcunquis 50੅Chaylam juc discïpuluga sacerdöticuna mandagpa rantisha

upyapäcunquis nä munaynïchru carcayarga, jinaman runanta derëchacag rinrinta cuchurura espädawan. 51੅Chaura
tayapäcunquis reypa trönuncunachrümi Israelpa chay chrunca Jesusga nirunmi: “¡Ama mastaga rurapäcuychu imatas!”
ishcayniyog castacunata juchanpita taripapäcunaypag”. Nircur chay runapa rinrinta yatayurmi, cuticarachira.
52੅Chaypitaga sacerdöticunapa mandagnincunatam, Diospa wayin
Jesús Pedrota rimapangan ricag guardiacunapa mandagnincunatam, jinaman Israel castachru
(Mt 26.31-35; Mr 14.27-31; Jn 13.36-38) alinninpag ricasha chacha runacuna Jesusta aywachipäcunanpag
31੅Chaypita Jesusga Simontas cay niratan: “Simón, Simón, chrämushacunatam nirun: “¿Imanirtag gamcuna aywarärimunqui
Asyagmi Diosta manacurun gamta trïguta wauyachignuysi espädawan, gueruwan, juc suwaman yupaysi? 53੅Nogaga lapan
rurashunaypag. 32੅Nätan nogaga gampagmi Diosta manacurü junagtag gamcunawanga Diospa wayinchru carä chaychru
chaynuyla Diosman yupachicunaypag. Chaura gam juchaman manatag ni tupaylas tupapäcamaraychu. Cananga nä üraycunachr
ishquirur gangalanta nogaman cutimurga wauguequicunata ayparamun Asyag munanganta rurapäcunaypag” nirun.
chaynuyla yupachicarcämänanpagmi yanapanqui”.
33੅Jesús niruptinmi Pedroga cay nin: “Tayta, nogaga Pedro Jesuspag “Manam reguëchu” ningan
camacushalam cayä gamwan carcelman aywanäpagsi u (Mt 26.57-58, 69-75; Mr 14.53-54, 66-72; Jn 18.12-18, 25-27)
wanuchipäcushuptiqui gamwan wanunäpagsi”. 54੅Chauraga Jesusta nä charirärirga, aywachipäcura
34੅Niptinmi Jesusga “Pedro, gallo manaragsi sacerdöticuna mandagpa wayinmanmi, nätan Pedroga carulapam
wagamuptilanmi, canan ninqui nogapita quima cuti mana gatirara. 55੅Chay wayipa puncun pampachrümi yantata golpurcur
reguemangayta” nira. muyurigpa tayarärira. Chaychrümi Pedrosi paycunawan tayayara.
56੅Chaura chay wayiyogpa rantishan warmim nina lädunchru
Wanunanpag nachrgarayämuptin Pedro tayayagta ricapururga, rircarayanganpita cay nirun: “¡Ä!
discïpuluncunata rimapangan
¡Cay runasi cayara Jesuswanmi!”
35੅Chaypitam Jesusga paycunata cay nira: “Mana 57੅Niptinmi Pedroga nin: “Warmi, manam Jesusta reguëchu” nin.

bolsaynagta, mana alforjaynagta, mana sandaliaynagta, 58੅Unaylantam jucsi Pedrota ricapururga nirun: “ Gamsi
¡
naupata cachraptï ¿imalas pishipapäcushuraychu?” paycuna castam cayanqui!”
Niptin paycunaga nipäcuram: “Manam imas”. Niptinmi Pedroga “¡Manam nogaga pay castachu cä tayta!”
36੅“Nätan cananga bolsaycuna captin apapäcuy, jinaman nirun.
alforjaycunatas. Nätan mana espädaynagga janan jacunta 59੅Chaypitam nä juc üratanuyga, jucsi cay niruntag: “Ä,

ranticurcur rantichun juc espädata. 37੅Nätan nogawanga razonpam cay runas paywan purira. Caysi Galilea runam”.
ruracanga isquirbishachru ningannuymi. Chaychrüga cay 60੅Niptinmi Pedroga “Runa, manam musyächu imapitachr

niyanmi ‘Juchasapapag ricasham canga’ ninmi. Chaymi rimacunquisi” nin.


nogapita lapan isquirbirayagcuna nogachru ruracanga”. Chaynuy rimayaptilanmi juc gallo wagaramura. 61੅Chaura
38੅Niptinga paycuna nipäcuram: “Tayta, caychru cayanmi Jesusga muyurcurmi Pedrota rircarirura. Chaylam Pedroga
ishcay espädalaga”. yarpachracurura Jesús cay ninganta: “Manaragsi gallo
Niräriptinmi payga nira: “Ama antis rimashagchu mana wagangancamam quima cuti ‘Manam reguegchu’ ninqui
tantiarcayämaptiquiga” nira. nogapag” ninganta. 62੅Chaypita Pedroga washata
yargarcamurmi alisca wagacura.
Jesús Getsemaní canchrachru Diosta manacungan
(Mt 26.36-46; Mr 14.32-42) Jesusta ashlipapäcungan
39੅Chaypitam (Mt 26.67-68; Mr 14.65)
Jesusga yargor Olivos gotuta imaysi
aywachrangannuy aywara, jina guepantam aywapäcura 63੅Nätan chaychru täpag soldäducunam Jesusta turyapäcura,

discïpuluncunatas. 40੅Nä gotuman chrarurga discïpuluncunatam jinaman magapäcura. 64੅Jinaman ñawinta chapayurmi
nira: “Diosta manacurcay mana juchaman ishquipäcunaypag”. cäranchru lagyarcur “¿Pitagshi lagyarushunqui? Diospa-mayin
41੅Nircurga paycunapita mas wacläcascaman ashurcurmi carga mä niy pi lagyashungaytas” nipäcura. 65੅Jinamanmi
gongorpacuyur Diosta manacura 42੅cay nir: “Tayta, munarga ashlipäcura tucuyta imatas.
/8&$6੄22੄23 78

waquin runacunatam. 14੅Chaypitam cay nira: “Gamcuna cay


Marcachru mandagcuna Jesusta tapupäcungan runata nogaman aywachipäcamuray. ‘Runacunatam lutanta
(Mt 26.59-66; Mr 14.55-64; Jn 18.19-24) yachrayächin’ nirmi. Nätan nogaga naupaycunachru tapur
66੅Chaypitam nä pacha wararamuptinga gotucarärira Israel manam ima juchantas tarirächu gamcuna
castachru alinninpag ricasha chacha runacunawan juchacharcayangaynuyga. 15੅Manam ni Herodessi juchanta
sacerdöticunapa mandagnincuna, jinaman Moisés tarishachu. Chaymi cayman cutirachimun. Ricapäcungaynuysi
isquirbinganpita yachrachigcuna. Jinarcurmi Jesusta manam cay runaga imatas rurashachu wanuchisha
aywachipäcura marcachru mandagcunaman. Nä cananpagga. 16੅Astiyla astircachishag, jinarcur cachrarirushag”
chrarärichiptinmi, tapupäcura cay nir: 67੅“Nipäcamay, niram.
17੅[Nätan Pilatoga chay ɹesta wichan juc runatam carcelpita
¿gamchu cayanqui ‘Salvacugtam cachramushag’ Dios
ningan?” cachrarichrag cara.] 18੅Chaura runacunaga lapansi
Nipäcuptinmi Jesusga nira: ´੅¶$X, chay quiquinmi cayä’ gaparapäcura: “¡Manam chay Jesusta cachrarinayta
niptïsi, ‘Manam razonchri’ nipäcamanquichu. 68੅Ni manatan munapäcüchu! ¡Antis Barrabasta cachrariparcämayga!” nir.
noga imata tapucuptïsi contestapäcamanquipishchu. 69੅Nätan 19੅Chay Barrabasta jitayapäcusha cara carcelman marcachru

cananpitam noga jana pachapita shamusha runaga tayucushag runacunata lutanta rurapäcunanpag sucsutanganpitam, nätan
Munayniyog Diospa derëcha lädunman”. runata wanuchinganpitam. 20੅Nätan Pilatoga Jesús cachrariyta
70੅Niptinga lapansi tapupäcura cay nirmi: “Chauraga munar, yapaymi runacunata rimapara. 21੅Jinaman paycunaga
¿cayanqui Diospa-mayinchu?” lapan calpanpam gaparapäcura: “¡Cruzchru wanuchun!
Nipäcuptinmi Jesusga nira: “Au, gamcuna ¡Cruzchru wanuchun!” nir.
nipäcamangaynuymi cayä”. 22੅Nätan Pilatoga nä quimapaypam runacunata nira:
71੅Chaura paycunaga cay nipäcuram: “Pi maysi Jesuspita “¿Imatamar lutantaga rurarayan? Nogaga manam tarïchu ima
ima nimänanchitas cananga manam munanchichu. juchan cangantas wanuchisha cananpagga. Astiyla
Quiquinchim cananga nä mayarunchi rimanganta”. astircachishag, jinarcur cachrarirushag”.
23੅Pilato chaynuy niyaptinsi paycunaga chaynuylam
Pilatopa naupanman Jesusta aywachipäcungan gaparapäcura, cruzchru wanunanpag. Chaynuy gaparayälarmi
(Mt 27.1-2, 11-14; Mr 15.1-5; Jn 18.28-38) munarcayanganta tarirärira. 24੅Chaura Pilatoga “Gamcuna

23
1੅Chauraga
lapansi sharcurcur, Jesusta aywachipäcura nipäcamangannuy ruracächun” niram.
mandag Pilatomanmi. 2੅Chaura Pilatopa 25੅Chaura cachrarirura carcelchru cayag runa wanuchig

naupanchrümi juchachayta galacayärin cay nir: “Cay runatam Barrabastam manacurcangannuy. Nätan Jesustam paycunata
tarirärï runanchicunata lutanta cay nir yachrayächigta: ‘Ama gorura munanganta rurapäcunanpag.
pägapäcuychu patentita Romachru mandagtaga’. Nätan
Jesusta cruzman clävapäcungan
‘Munayniyog Cristom cayä’ ninran cansi”.
3੅Nipäcuptinmi Pilatoga tapura: “ Gamchu Israel (Mt 27.32-44; Mr 15.21-32; Jn 19.17-27)
¿
castacunapa reynin cayanqui?” 26੅Jesusta wanuchipäcunanpag nä aywarcayächiptinmi,

Niptinmi Jesusga nira: “Au. Gam nimangaynuymi cayä”. aywayämunag pampapita juc runa Simón jutiyog. Payga cara
4੅Chaura Pilatoga nira Diospa wayinchru mandagcunatawan Cirene marcapitam. Paytam charircur cruzta apachipäcura
waquin runacunatam: “Manam ima juchantas tarïchu cay Jesuspa guepanta.
runapataga” nir. 27੅Chaytam gatirapäcura chranin runacuna. Nätan waquin
5੅Nätan paycunaga yapay yapaysi gaparaypam nipäcura: warmicunam Jesuspita alisca wagapäcura, jinaman
“Judeachru lapan runacunatam yachrayächin lutanta laquicurcara. 28੅Jinaman Jesusga chay warmicunatam rircärir
rurapäcunanpag. Galayamura Galileapitam, cananga nä cay nira: “Jerusalén warmicuna, ama nogapita wagapäcuychu,
caychrümi yachrayächin” nir. antis wagapäcuyga quiquiquicunapita nätan wawaycunapita.
29੅Chrämungam cay nipäcunan junagcuna: ‘Imaläninrag mana
Herodespa naupanman Jesusta aywachipäcungan wachray yachragcuna, mana chrichruy yachragcuna, wamrata
6੅Chay nipäcugta Pilato mayarurmi tapura: “¿Cay runaga mana chuchugcuna’.
Galilea runachu?” nir. 30 Chaychrümi ichaga runacuna alisca cunchur jircacunata
7੅Chay runacuna “Au” niräriptinga, pusharachira Galileachru cay nipäcungaga:
mandag Herodesmanmi. Paysi chay junagcunaga cayara ‘Nitipäcamay’.
Jerusalenchrümi. Jinaman lömacunatas nipäcunga: ‘Chapapäcamay
8੅Chaura Herodes Jesusta ricapururga, aliscam cushicurura wanupäcunäpag’ nir.
unaypita regueyta munar. Nätan paypita achca cutim ima 31੅Nätan juc verdi montinuysi cayagta caynuy

rurangantas mayacura, “Chaymi ricayaptï imalatas rurarcayämarga, ima rurasharag capäcunga chaqui
rurayunmanga” nira. 9੅Chaura achca cutim Herodesga montinuysi cayag runacunaga” nira.
tucuynaypa tapura. Chaynuy tapuyaptinsi Jesusga upälalam 32੅Jesustawan aywachipäcuratan runa wanuchigcunatas

cacura. 10੅Chaychru carcayaratan sacerdöticunapa ishcayta wanuchipäcamunanpag. 33੅Chaura ‘Uman tullu gotu’
mandagnincunawan, Moisés isquirbinganpita nipäcunganman chrarärichirga Jesusta cruzmanmi clävarärira
yachrachigcunas, pasay chaynuyla juchacharcayar. 11੅Chaura chay runa wanuchigcunatawan, jucnintam derëchanman,
Herodesga, jinaman soldäduncunawanmi Jesusta manacagpag jucninta ichogninman. 34੅Nä cruzman clävaräriptin Jesusga
ricapäcur asipapäcunanpag jacuräripura alisca shumag jacuta, Dios Taytantam cay nira: “Tayta, cay runacunatar
reypa jacun nirayagta. Chaypitaga cutirachira Pilatomanmi. juchancunapita perdonayuy. Manam musyapäcunchu pita
12੅Chay junagga Pilatowan Herodesga alipam rurarcayangantas” nira.
rimapänacarärira. Nätan chaycamaga chregnipänacurcaram. Chaypitam soldäducunaga Jesuspa jacunta chüsarcur
aypunacarärira. 35੅Nätan runacunam chaychru rircararcayara
“Jesusga wanuchun” nipäcungan ima-aygatas rurapäcunganta. Jinamanmi Jesusta marca
(Mt 27.15-26; Mr 15.6-15; Jn 18.39-19.16) mandagcuna asipapäcura cay nir: “Juctagä salvara. Canangar
13੅Chaura Pilatoga gayachira sacerdöticunapa quiquin salvacuchun razonpa Dios cachramungan salvacug
mandagnincunatawan, marcachru mandagcunatam, jinaman carga” nir.
79 /8&$6੄23੄24

36੅Chaynuytan soldäducunas asipapäcura, jinaman alisca shumag chipchipyar jacushacama. 5੅Chaura paycunaga
ashuyurmi vinagrita upyachiyta munapäcura, 37੅cay niyar: manchacarur pampaman umancunas tupangancama
“Gam Israel castacunapa reynin carga, quiquiqui salvacuy”. lipucayäriptinga, chay olgocunaga cay nipäcuram:
38੅Nätan caratan uman patanchru quima rimaychru, “¿Imanirtag cawayag Jesusta ashircayanqui wanushacuna
isquirbishas. Chay cara griegochrümi, latinchrümi, jinaman cacunanchrüga? 6੅¡Manam payga caychru canchu! Nämi
hebreochrümi. Chayga cara: “CAYMI CAYAN ISRAEL cawacämusha. Yarpachracurcay Galileachru cayar, cay
CASTACUNAPA REYNIN” nir isquirbisham. nipäcushungayta: 7੅‘Noga jana pachapita shamusha runaga
39੅Chaynuytan chay runa wanuchigcunapita jucnincag cashag juchasapacunapa maquinchrüran, jinaman cruzchru
cruzchru clävarayagsi Jesusta ashliparatag cay nir: “Razonpa wanuchisharan, nätan quima junagtaga cawacämushagmi’
Cristo carga, mänar quiquiqui salvacuy, jinaman nogacunatas ninganta”.
salvapäcamay” nir. 8੅Nipäcuptin paycunaga Jesús rimanganta
40੅Chaymi cruzchru clävarayag chay jucnincagga piñapara yarpachracaräriram. 9੅Jinarcurmi mïchucagpita cutirärirga,
cay nir: “¿Manachu manchacunqui Diosta, paysi ima-aygatas lapanta willapacurcara, chaychru carcayag lapan
noganchinuysi cunchuyaptin? 41੅Noganchiga cagpitam runacunata, chrunca jucniyog discïpuluncunatawan waquin
cunchuyanchi lutan ruranganchicunapita, nätan cay runaga runacunatas. 10੅Chay willapäcug warmicuna capäcura
manam ima lutantas rurashachu”. Magdalapita Mariam, Juanam, Jacobopa maman Mariam,
42੅Nircurga Jesustam nira: “Tayta, mandayta galayur jinaman chay aywag warmicunam. 11੅Chay willapacurcaptin
nogapita yarparcunquimar”. discïpuluncunaga “Yangam, gotara niragsi rimacurcan” nirmi
43੅Niptinmi Jesusga nira: “Razonpam niyag: Pasay-pacham mana chrasquicurcarachu.
nogawan canqui Dios cayanganchru”. 12੅Pedrom ichaga yargorcur aywara päripa pärir Jesuspa

mïchuncagta. Chrarcur anayurga, ricapurura Jesusta


Jesús wanungan wancupäcungan sagpi jitarayaglatam. Chauraga chaynuy
(Mt 27.45-56; Mr 15.33-41; Jn 19.28-30) ricanganpita wayita cutira mayacasha niragmi.
44੅Nä chraupi junagnuy cayaptinmi pacha yanauyarura.
Chaynuy yanauyashala cara quima üranuyran, 45੅intis pasaymi Cawacarcamur Jesús Emaús marcata aywangan
yanauyarura. Chaylam Diospa wayin ruyichru racta telonsi (Mr 16.12-13)
lachirura chraupipa. 46੅Chaura Jesusga lapan calpanpam nira: 13੅Chay junagmi Jesuspa ishcay discïpuluncuna aywapäcura
“Tayta, chrasquiynar almäta” nira. Chay nircularmi wanurura. Emaús marcata. Emausga cara Jerusalenpita ishcay lïwa
47੅Nätan soldäducuna mandag Roma runaga, chaynuypa mascascachrüran. 14੅Paycuna aywarcayara lapan imas aygas
Jesús wanugta ricapururga Diostam alawara. Jinarcurmi “Cay Jerusalenchru pasanganta rimarcayarmi. 15੅Chay rimayar
runaga razonpa mana juchaynagmi cara” nira. jinaman tapunacur aywarcayaptinmi, Jesusga chay
48੅Jinaman chaychru carcayag lapan runacunas Jesusta aywarcayagman ashuyur paycunawan aywayara. 16੅Nätan
chaynuypa wanugta ricarärirga, aywacurcara pëchunta paycunaga manam shumag rircaripäcushachu piwan
cutacurcayarmi laquicuypita. 49੅Nätan Jesuspa lapan aywarcayangantas. 17੅Chaura Jesusga tapura cay nirmi:
reguenacuynincunawan Galileapita shamug warmicunaga, “¿Imapita tapunacurcayartag aywarcayanqui?”
rircarapäcura carulapitam lapan imas pasagta. Nipäcuptinmi paycuna shayarärin laquisha. 18੅Chaypitam
Cleofas jutiyogga cay nirun: “Lapan runacunam musyarcayan
Jesusta enterrapäcungan cay junagcuna Jerusalenchru imas pasanganta. Nätan
(Mt 27.57-61; Mr 15.42-47; Jn 19.38-42) Jerusalenchru lapan gorpachacushacunapita japalay imachr
50੅Nätan chaychrümi cayara José jutiyog runas. Pay cara ali mana musyanquichüga imas pasangantaga”.
runam, jinaman alita ruragmi. Payga cara Judeachru cayag 19੅Chaura Jesusga niram: “ Imatag carun?”
¿
Arimatea marcapitam, jinaman Israel castacunachru Niptinga nipäcuram: “Juc runam cara Nazaret marcapita.
mandagcuna castam. 51੅Josësi shuyayara Diospa Payga cara Diospa willacugninmi. Payga alisca munayniyog
munayninchru cawaytam. Chaymi payga mana munarachu canganta reguechicura rimanganpam, jinaman runala mana
mandag-mayincuna Jesusta wanuchipäcunanta. 52੅Chaypitam ruray atipänanta ruranganpam. Jinaman chaynuy
payga Pilatoman aywarcur “Noga Jesusta enterramushag” munayniyogmi cara Diospa naupanchrüsi, jinaman lapan
nirura. runacunapa naupanchrüsi. 20੅Paytam sacerdöticunapa
53੅Chaura “Äri” niruptinga cruzpita jorgarcamurmi, mandagnincunawan marcachru mandagninchicunaga
wancurura juc yurag sagpiwan. Chaypitam chrurarura nipäcusha cruzchru clävaypa wanuchipäcunanpag. 21੅Nätan
gagachru uchrcusha mushog mïchuman. 54੅Chay junag paytam noganchi Israel castaga shuyacuyaranchi Romachru
camachracurcara jamana junagpagmi. runacunapa munayninpita jorgamänanchipag. Payta
55੅Galileapita Jesuswan shamug warmicunas aywapäcuram. wanuchipäcungan cayan nä quima junagmi. 22੅Nätan cananga
Chaychrümi ricapäcura imaynuypa Jesusta nogacunapita juc ishcay warmicunam aywapäcura chacay
chrurapäcungantas. 56੅Nä cutirärimurga camaripäcura chacayla Jesuspa mïchuncagta. Paycunam mayacashata
perfümicunatam Jesusta lushipäcunanpag. Jinacarcärirga dëjaräriman. 23੅Chaychru Jesuspa cuerpunta mana
jamana junagchru jamapäcura Dios ningannuylam. taricarcärirmi, cutiyarärimun Diospita shamusha angelcunam
ricäparäriman. Jinarcurmi ‘Jesusga cawayanmi niräriman’ nir.
Jesús cawacämungan 24੅Chaynuytan nogacunapitas aywapäcura Jesuspa
(Mt 28.1-10; Mr 16.1-8; Jn 20.1-10) mïchuncagta juc ishcay runacuna chay mïchu ricag. Nätan

24
1੅Chaypitamjamana junag warantin warmicunaga paycunas tarirärimun warmicuna nipäcamangannuylam”.
cutipäcura achic achicla Jesuspa mïchunman shumag 25੅Chaura Jesusga niram: “Gamcuna capäcunqui mana

asyag jampi camaripäcunganta apacurcur. Paycunawan tantiay atipag runam ni ‘Manam razonchri’ nipäcunquichu,
aywapäcuram juc warmicunas. 2੅Nä chrarärirga, Jesuspa Diospa willacugnincuna lapan rimapäcungantas. 26੅Cristoga
mïchun chapag rumita tarirärira jucläman ashushatam. chaynuymi cunchunan cara jana pachaman yaycunanpag”.
3੅Chaura ricag yaycarärirga manam taripäcushachu wanusha 27੅Nircurga galayura tantiachiyta paypita lapan

Jesusta. 4੅Chaychru mana taricarcärir manchacasha isquirbirayagcunatam, Moisés isquirbingancunapita galayur


carcayaptilanmi, paycunacagchru ricacarärira ishcay olgocuna Diospa willacugnincuna isquirbipäcungancama.
/8&$6੄24 80

28੅Chauraga nä aywarcayangan marcaman chraräriptinga, 40੅Nirmi ricachira maquintas, chraquintas. 41੅Nätan

Jesusga caruta aywayagnuymi pasagtucura. 29੅Nätan chay discïpuluncunaga cushirarcayarsi, razonpam Jesusga
ishcay discïpuluga manam munapäcurachu aywacunanta, cawacarayämun mana nipäcuptinmi payga nira: “¿Caychru
antis cay nipäcuram: “Quëdacushun tayta. Nämi pachas chararcayanquichu imalatas micunäpag?”
chacanayan” nir. 42੅Niptinga gopäcura pescädu cancashatam tipircur. 43੅Nätan

Nipäcuptin Jesusga “Äri” nirmi paycunawan quëdarura. payga charircur paycunapa naupanchrümi micura.
30੅Nä micapäcunanpag mësachru tayarcayaptinmi, tantanta 44੅Chaypitam Jesusga nira: “Caycuna pasamänantaga

charircur, Diosta “Gracias” nircurga partircur paycunata gora. cawayälarmi nipäcürag. Chaynuy nogata pasamänanpitaga
31੅Chayüram, shumag reguerärin Jesús canganta, nätan payga isquirbirayanmi Moisés isquirbingancunachrüsi, Diospa
chayüram illacarura. 32੅Chauraga jucninsi jucninsi willacugnincuna isquirbingancunachrüsi, jinaman Salmos
ninacurcara: “Chaychri shongonchiga alisca cushirayara libruchrüsi”.
camiñupa aywayämur isquirbishacunapita tantiachimashaga” 45 ੅Chauraga tantiachira isquirbishacunatam 46 ੅cay nir:

nir. “Isquirbisham cayan Cristo wanurcur quima junagta


33੅Chauraga chayüram cutipäcura Jerusalenta. Chaychru cawacämunanpita. 47੅Jinaman Jerusalenpita galayur lapan
tarirärira chrunca jucniyog discïpulu-mayincunatam nacionchru: ‘Jucha ruraypita wanacurcur, Diosman
goturarcayagta jinaman mas juccunatam 34੅cay nir cutipäcamuy perdonasha capäcunaypag’ nir
rimarcayagta: “Razonpam cawacämusha Munayniyogninchi willapacurcänaypitas. 48੅Nätan gamcunam lapan
Jesusga. Simontam ricäpasha” nircayagta. caycunata ricarcayanqui. 49੅Chaura nogaga gamcunaman
35੅Chauraga paycunas willapacurcara camiñuchru cachramushag Tayta Dios ‘Santu Espiritutam
aywarcayaptin pasangantam jinaman tantata partiptin, cachramushag’ ningantam. Chauraga cay Jerusalén
Jesusta reguepäcungantam. marcachru cacurcayay jana pachapita shamug Santu
Espirituta chrasquipäcungaycama”.
Wanunganpita cawacarcamur Jesús ricapachicungan
(Mt 28.16-20; Mr 16.14-18; Jn 20.19-23) Jesús jana pachata aywacungan
36੅Chay (Mr 16.19-20; Hch 1.9-11)
nir rimarcayaptilanmi Jesusga paycunapa
chraupinchru ricacarura. Chaypitam “Ali caway gamcunachru 50 ੅Jinarcurmi Jesusga discïpuluncunata pusharura

cachun” nir saludarura. Jerusalenpita Betaniacama. Jinarcurmi maquinta


37੅Niptin paycunaga aliscam manchacarärira “Almatachr wichanman chacchacurcur “Dios yanapapäcushunqui”
ricapuyanchi” nir. nira. 51੅Chay manacuruptilanmi paycunacagpita jegayta
38੅Nätan Jesusga niram: “ Imanirtag manchacararcayanqui? galacuyura jana pachata. 52੅Chaypitam paycuna
¿
¿Imanirtag ‘Paychur u almachur’ nircayanqui? 39੅Ricapäcuy gongorpacuyur Jesusta alawarcur cuticarcämura
maquïcunata, chraquïcunata. Nogam cayä. Yatapapäcamay. Jerusalenta alisca cushisha. 53੅Nätan chaynuylam waran
Rircaripäcamay. Almapaga manam canchu aychansi ni waransi aywapäcug Diospa wayinta jinarcurmi Diosta
tullunsi nogata ricarcayämangaynuyga”. alawapäcug. Chaynuymi cara.
JESUSPITA JUAN ISQUIRBINGAN
Naupataga shumag tantianayag uchuclata niyushay Juan imanir cay libruta isquirbingantas. Juanga cara Jesuspa cachran
ruragmi. Payga aliscam purisha Jesuswanga, nätan chay purinan wichan Juanga cara mözularan. Payga quiquinmi niyan
Jesuspa alisca cuyaynin cangantas. Chaura chaypam musyayanchi Jesusta ricapungantas, jinaman paypita imata shumag
musyangantas. Chaypita Tayta Dioscagta Jesús nä jegaruptinga, Juanga achca runatam willapacura Jesuspita. Chaura achcam
runaga Jesusman yupachicuyta galayapäcusha. Juanga cay libruta isquirbira Jesús aywacungan nä 20 watanuy cayaptinran.
Jinarcurmi cay libruchrüga willapayämanchi achcata Jesuspitaga. Payga cay libruchru “Jesusga cara Diospa-mayinmi”
niyämanchim, jinamanmi niyämanchi lapan runacunapa trucan Jesús wanunganpita, nätan payman yupachicurga, payta
cäsucurga paywan imay imaycamas cawacunanchipita. Cay libru isquirbiyta nä usharurga Juanga apachira juclä nacionchru
Jesusman yupachicugcunapagmi. Paycunaga rimapäcug griegopam. Chaymi Juanga isquirbira griego rimaychru.
Chaura Juanga cay libru isquirbiyta galayura cay nirmi:

1
1੅Mana imas camacaptilanmi payga nä cayara. Payga cara Leví casta runacunata Juanman “¿Gamchu cayanqui chay
Dioswanmi. Nätan Payga cara Diosmi. 2੅Ima-aygas mana shuyacurcayangä Diospa acrashan?” nir tapug. 20੅Chaura
camacaptilanmi, payga nä cayara Tayta Dioswan. Juanga razoncagtam nirun caynuypa: “Manam. Imanaypatag
3੅Lapan ima-aygatas rurara paymi. Nätan mana pay Cristoga cashag”.
ruraptinga manam imas ruracanmanchu cara. 4੅Paymi cara 21੅Niptinga yapaymi tapurärin: “ Chauraga cayanqui
¿
cawachicug. Nätan chay cawachicugmi runacunapag cara juc maygantag Diospa unay willacugnin Eliaschu?”
achquinuysi Tayta Diospita shumag musyachimagninchi. Nipäcuptin Juanga: “Manam paychu cä” nirun.
5੅Chay achquinuysi cayagmi tantiayächin yanauyagchrünuysi Chaynuypa niptinga yapaytan tapurärin: “¿Chaura cayanqui
juchachru cawarcayagcunata, nätan chaytam chay Diospa willacugnin chay shuyacurcayangächu?”
juchäcuyagcuna mana chrasquicurcashachu. Nipäcuptin Bautizag Juanga “Manam” nira.
6੅Chauraga cara juc runa Juan jutiyog, Tayta Diospa cachran 22੅Chauraga “ Mayganmar cayanqui? Rimacuy,
¿
rurag. 7੅Payga cara chay achicyagnuysi cayagpita razoncagta cachramagnïcunata willapäcunäpag. ¿‘Mayganmi cayä’
willamagninchim, pay rimanganta lapan ninquitag?”
chrasquicurcänanpag. 8੅Juanga manam chay achquinuysi 23੅Nipäcuptinmi Juanga cay nin: “Noga cayä jäpag

cayagchu cara, antis payga cara chay achquinuysi cayagpita pampachru gayachracuypanuy rimamugmi ‘Camacurcay
musyachimaglanchim. Munayniyog Diospa-mayin chrämunanpag’ ninganmi, Diospa
9੅Nätan lapan runacunata chay achquinuysi razoncagta unay willacugnin Isaiasga nogapitam chaynuy rimara” nin.
tantiachicugga nämi reguechicugpag cayara cay pachachru. 24੅Nätan chay cachrashacunachru fariseo castacunaga
10੅Payga nämi cayara runacunawan, nätan runacunata pay 25੅tapurärin cay nirmi: “Mana Cristo cayarga, mana Elías

rurarayaptinsi, chay runacunaga manam reguepäcushachu. cayarga, nätan Diospa chay willacugninta ‘Shuyacurcayangä’
11੅Payga aywamura Israel castancunamanmi. Jinarcurmi mana cayarga, chauraga ¿imanirtag bautizayanqui?”
paycunaga mana pasay chrasquiyta munapäcushachu. 12੅Nätan 26੅Nipäcuptinmi Juanga nin: “Nogaga bautizayä

payta chrasquicurcur yupachicugcunataga lapantas “Cananpita yaculawanmi. Payga nä cay runacunachrümi cayan. Paytaga
gamcunaga nä carcayanqui Diospa castanmi” niruram. 13੅Nätan manam reguepäcunquiragchu. 27੅Payga nä aywayämun
paycunaga Diospa castanman muyupäcusha manam runapita guepätam. Payga mas munayniyogmi cayan nogapitaga.
näcimuypachu, manam quiquin cayta munarchu. Manatan ni pi Paypagga sandaliata pasquipunalapagsi manacagnin runam
runas munaptinpishchu, antis Dios munaptinmi. cä” nirun.
14੅Nätan payga muyurura runamanmi. Jinarcurmi yachrara 28੅Chaynuypa Juanga nira Jordán mayu wacläcag chimpan

noganchicunacagchru. Nogacuna ricapäcurä shumagmi Tayta Betaniachru, runacunata bautizayarmi.


Diospa-mayin chay japalan Diosta, jinaman munayninwan
Bautizag Juan salvacugta reguechipäcamangan
ima-ayga ruragtas. Payga cara alisca cuyapälar yanapäcugmi,
jinaman razoncaglata rimagmi. 29੅Chaura warantin Bautizag Juanga ricapurun Jesustam
15੅Paypitam chay Bautizag Juanga gayacuypanuy rimara cay nir: payman aywayämugta. Jinarcurmi cay nin: “Rircäripäcuy,
“Guepäta aywamugga mas munayniyogmi cayan. Nätan payga paymi cayan juchacunapita wanug achrcashnuysi. Paytam
mas unaypitam cayara nogapitaga” nir. 16੅Chaura alisca cuyapäcug Dios cachrarayämun lapan runacunapa juchanpita
pay captinmi, Juan ningannuysi cananga nä lapanchis chaynuyla wanunanpag. 30੅Nogaga paypitam nipäcurag: Guepätam
chrasquiyanchi chay lapan yanapayninta. 17੅Chaypitaga Moisespis aywayämun juc runa, nogapita mas munayniyog. ‘Payga
isquirbiram. Chaura chay yanapämagninchiga, jinaman unaylapitam nä cayara’ nir. 31੅Manam nogas musyararagchu
razoncagta willamagninchiga casha Jesucristom. 18੅Manam pisi salvacug pay cangantaga. Nätan nogaga runacunata
ricapurachu imaysi Diostaga. Chay Tayta Dioswan cayag japalan bautizayarä Israel runacunata pay salvacug canganta
Dios-mayilanmi, paypitaga musyachimasha canchi. reguechinäpagmi nipäcaman”.
32੅Nircursi Juanga cay nirmi willaparäriman: “Noga
Bautizag Juan pi cangantas reguechicungan ricapurämi Santu Espíritu jana pachapita juc palömanuy
(Mt 3.11-12; Mr 1.7-8; Lc 3.15-17) uranparcamur payman chragta. 33੅Chaycamaga manam
19੅ChauraDiospa wayinchru mandagcunam Jerusalenpita musyararagchu salvacug pay canganta, runacunata
cachrarärimunag Israel casta sacerdöticunatawan yanapagnin bautizänäpag cachramag Diosga, nämi cay nimasha cara:

81
-8$1੄1੄2 82

‘Santu Espíritu uranparcamur pimansi chragta ricapungay 4੅Niptin Jesusga “Mama, imanirtag nogata niyämanqui?
¿
runam, Santu Espirituwan yanapapäcushunqui nogapa Manaran ürä chrämunragchu lapanwan reguechicunäpag”.
runäman muyuyta’ nir. 34੅Chaura nogaga ñawiwanmi ricarä 5੅Niruptin mamanga chay vïnu chragachracugcunatam

payta, nätan musyayä shumagmi pay Diospa-mayin canganta nirun: “Ima-aygatas rurapäcunquim pay nipäcushuptiquiga”
niräriman”. nirun.
6੅Chauraga chaychru cayara sogta botijacunam rumipita.
Quima olgocuna Jesuspa discïpulunman muyupäcungan Chaycunata Israel castäcuna charapäcug yacupagmi “Diospag
35੅Chaura mas warantinchrüsi chaychru yapaytan carcayarä, ali canäpag” nir, chagchucurcänanpag. Chay botijacuna cara
nätan Andreswan, jinaman Bautizag Juanwan. Andreswan pachrac litrunuy yacu yaycugcamam.
nogaga capäcurä Bautizag Juanpa discïpulunmi. 36੅Jinarcurmi 7੅Chaypitam Jesusga chay chragachracugcunata “Yacuta

Jesús chaypa puriyagta ricapurur Bautizag Juanga cay wiñapäcuy cay botijacunaman”.
nipäcaman: “Rircaripäcuy. Wacmi cayan juchanchipita wanug Niptinga wiñarärin juntatacama. 8੅Chaura Jesusga cay
achrcashnuysi wanunanpag Dios cachramungan”. ninmi: “Cananga jorgorcur, apapäcuy cay ɹestachru atendig
37੅Niptinga Andreswan nogaga aywacurcä Jesuspa runaman”.
guepantam. 38੅Chaypitam guepan aywayagta ricaparärimarga Niptinga ningannuylam rurarärin. 9੅Jinarcurmi atendig
muyurcamur cay nipäcaman: “¿Imatatag munarcayanqui?” runaga chay yacupita vïnuman muyushataga malirun. Payga
Niptinga “Yachrachig, ¿maychrümi yachrayanqui?” nipäcümi. manam musyarachu maypita jorgapäcamungantas. Musyaraga
39੅Chaura Jesusga “Shamuy ricag” nipäcaman. Jinarcurmi chragachracugcunalam yacu wiñapäcunganta. Chaura chay
aywarga ricapäcamurä maychru yachragtas. Chay junagga atendig runaga, casarayag olgota gayarcurmi cay nin: 10੅“Pi
quëdarärirä paywan, ishcay ürala chacananpag faltaptinmi. maysi alinnin vïnutam jorgamun naupataga. Nä alisca
40੅Chay aywag-mayï Andresga cara Simonpa wauguenmi. upyaräriptinran jorgamun jucläyacunataga. Nätan gamga
41੅Chaura Andresga pasaymi aywacun wauguen Simonman. alinnincagta chrurasha canqui mas guepapagtan” nin.
Chaypitam Simontaga willapacusha cay nir: ´੅¶6DOYDFXJWDP 11੅Chay Canä marcachrümi Jesús chayta rurara munayninwan.

cachramushag’ Dios ningantam tarirärimü” nir. Chaynuypam wamagta reguechicura pi cangantas. Nätan
42੅Chauraga chrarachimun Jesuscagmanmi. Jinarcurmi discïpuluncunaga paylaman mas yupachicuytam galacayarärirä.
ricapururga Jesús cay nirun: “Gamga cayanqui Jonaspa churin
Simonmi. Nätan cananpitaga Cefaspam gayapäcushunqui” Jesús Jerusalenchru pi cangantas reguechicungan
nirun. (‘Cefas’ ninanga ‘Pedro’ ninanmi.) (Mt 21.12-13; Mr 11.15-18; Lc 19.45-46)
12੅Chayta ruracurcur, Jesusga uranpara mamanwan,
Discïpulunpag Felipetawan Natanaelta Jesús gayangan wauguencunawan, nätan nogacuna discïpuluncunawan
43੅Chaypitam mas warantin Jesusga “Galilea ninganpa Capernaum marcatam. Chaychru capäcurä ishcay quima
aywashag” niyarmi, tincurun Felipewan. Chaypitam paytaga junaglam.
“Nogawan uryashun” nirun. 13੅Nä Pascua nipäcungä ɹestäcuna nachrgayämuptinmi Jesús
44੅Felipega cara Betsaida marcapitam. Nätan chay aywara Jerusalén marcata nogacuna discïpuluncunawan.
marcapitam capäcura Andreswan Pedrosi. 45੅Chaura Felipes 14੅Jinarcurmi Jesusga Diospa wayincag sawan ruyichru tarirun

aywacun Natanaelmantan. Chaypitam paytaga cay nisha: chay juc casta runacuna gotucarcänan cagchru chay golgue
“Moisespa isquirbishanchru, jinaman Diospa willacugnincuna trucagcunata, mësayogcama tayäcurcayagta, jinaman törucuna,
isquirbishanchru ningannuy runawanmi tincurärï. Payga uyshacuna, palömacuna ranticurcayag runacunata. 15੅Chaynuyta
canag Nazaret marcapita Josëpa churinmi”. ricarur Jesusga, juc asticunata rurarcurmi chaywan gargaramun
46੅Niptin Natanaelga cay ninshi: “ Nazaretpita washaman lapanta, uyshantintawan töruntinta. Nätan golgue
¡
yargamunmanchur chaynuy ali!” trucagcunapatam golguencunata wichircapur mësancunata ticpay
Niptin Felipega “Shamuy ricag” nisha. usharun. 16੅Palöma ranticugcunatam nätan cay nin: “Jucla
47੅Chaura Natanael nä yaycayämuptinmi Jesusga cay nin: caycunata jorgapäcuy caypita. Ama Tayta Diospa wayinta
“Wacmi icha cayanga razoncag Israel castaga. Payga manam muyuchipäcuychu ima-aygas ranticuna wayiman” nir.
casqui rimayta yachranchu”. 17੅Chaynuy ruraruptin discïpuluncunaga yarparärï
48੅Niptin Natanaelga “ Imanaypatag regueyämanqui?” nin. isquirbishanchru cay ningantam: “Wayiqui gamlapag canan
¿
Chaura Jesusga “Manaragsi Felipe gayashuptilaymi noga raygoga ima-aygatas rurashagmi” ningantam.
reguerag, yürasapa hïgos monti chraquinchru mana ricacayla 18੅Chaura Diospa wayinchru mandagcunaga alisca piñasham

cayaptiqui” nin. “¿Pi nishuptiquitag gargochracurunqui? Nä cayta rurayarga,


49੅Niptin Natanaelga cay nin: “Tayta yachrachig, gamga mä munayniquiwan ruray imalatas pi cangantas
cayanqui Diospa-mayinmi, jinaman cayanqui Israel runacuna musyapäcunaypag” nirärin.
shuyacurcayangä reymi”. 19੅Nipäcuptinga Jesús nira: “Juchruchipäcuy Diospa cay
50੅Niptin Jesusga “ Hïgos monti chraquinchrümi reguerag wayinta, nätan quima junagtaga sharcachishagmi”.
¿
niptilächu ‘Payga razonpa Diospa-mayinmi’ nir, 20੅Niptin chay Israel casta mandacunaga nipäcura: “Chruscu

yupachicayämanqui? Cay ningagpitaga mastam ima-aygatas chrunca sogtayog watatam cay wayiga sharcurayan. Gamga
ricanqui mas guepamanga”. 51੅Nircurmi cay nipäcaman: nätan ¿quima junagtam sharcarachiman ninquichu?” nir.
“Mayapäcamay shumag: Cananpita ricapäcunqui noga jana 21੅Nätan Jesús Diospa wayinpita rimanganga cara quiquinpa

pachapita shamusha runapita, angelnincuna jegapäcugtam, cuerpunpitam. 22੅Chaymi wanushapita nä Jesús


jinaman nogaman uranpapäcamugtam” nipäcaman. cawacaramuptinga discïpuluncunaga yarparärï chay
cuerpunpita rimanganta. Chayran tantiapäcusha cä paypita
Diospa-mayin canganta Jesús reguechicungan isquirbishanuyla, nätan rimangannuyla ruracanganta.

2
1੅Chaypitam nä quima junag cayaptin, juc runa casarara
Jesusga manam pi runamansi yupachicurachu
Canä nipäcungä marcachru. Chay marcaga cara
Galileachrümi. Chaychrümi cayara Jesuspa mamansi. 2੅Chaura 23੅ChayPascua ɹesta wichan Jesús Jerusalenchru cayaptin,
Jesuswanmi discïpuluncunas aywapäcurä chay casarag achcam runacuna ima-aygatas munayninwan ruragta
gayachipäcamaptin. 3੅Jinarcurmi vïnu pishiruptinga, ricapäcur “Cay runaga razonpa Diospitam” nipäcura. 24੅Nätan
mamanga Jesusta cay nin: “Vïnum nä mana canchu”. Jesusga manam yupachicurachu paycunaman, lapalanpa
83 -8$1੄2–4

shongoncunata musyar. 25੅Manam payga munan maygansi ninanpita. 21੅Nätan pi maysi Dios ningannuy cawagga
willanantaragchu runacunapita. Payga quiquinmi musyara ashuyapäcun chay achquinuysi shamushamanmi Diospa
runacunachru ima-aygacagtas. yanapayninwan ima rurarcayangantas musyapäcunanpag.

Jesusman Nicodemo aywangan Bautizag Juan Diospa-mayin Jesuspita yapay rimangan

3
1੅Chauraga cara fariseo nipäcungan casta runam. Payga 22੅Chaypitam Jesusga aywara nogacuna discïpuluncunawan
cara Israel castäcunapita, alisca alinninpag ricasha runam Jordán mayucama Judea nipäcungächru. Chaychru capäcurä
aliscannin yachrag runam, Nicodemo jutiyog. 2੅Paymi Jesuswan bautizarcayarmi. 23੅Chaypinga Juansi bautizayara
Jesusman pagaspa chrarur cay nin: “Yachrachig, mas janapam, Salemman nachrgana Enón mayuchrümi
musyarcayämi yachrachinaypag cayman Dios chaychru yacu achca captin. Chaymanmi runacuna
cachramushungayta, manam pisi ima-aygatas ruranmanchu aywapäcug bautizächicug. 24੅Chaypinga Juanta manaran
gam rurayangaynuyga. Caycunataga ruranman pisi Dios carcelman jitayapäcusharagchu cara.
yanapaptilanmi”. 25੅Chaura Juanpa ishcay quima discïpuluncunash, juc Israel
3੅Niptin Jesusga nirun: “Mayamay shumag: Pisi mana yapay casta runawan galayapäcusha tapunacuyta yacuwan
näcigga manam Dioswan cawangachu imaysi”. maylacular Diospag nä ali capäcunanpita. 26੅Jinarcurmi
4੅Niptin Nicodemoga nisha: “ Imanaypatag runaga nä paycunaga aywapäcusha Bautizag Juanman. Chrarärirga cay
¿
chacha cayar yapay näcimunga? Manam pisi mamanpa nipäcusha: “Yachrachig, cay Jordán mayupa waclacag
pachranman yaycunmanchu yapay näcimunanpag”. chimpachru capäcungay runam. ‘Payga munayniyog’
5੅Niptin Jesusga cay nin: “Mayamay shumag: Mana ningaymi cananga bautizayänag. Jinarcurmi lapan runacuna
yacupitawan Espiritupita näcigga, manam Diospa aywarcayan payman”.
munayninman yaycungachu imaysi. 6੅Pi maysi runapita 27੅Nipäcuptinmi Juanga cay nin: “Pi maysi imatas rurayanga

näcimugga runalam. Nätan Espiritupita näcimugga nä Diospa Dios munaptinmi. 28੅Gamcunaga shumagmi musyarcayanqui
castanmi. 7੅Ama cay ningagpita mayacasha nirag caychu. Pi cay ningäta: ‘Nogaga manam cä Cristochu, antis paypa
maysi näcipäcungaga yapayran. 8੅Tantiachishay caynuypa: naupanta chay aywamug willacuglanmi cayä’ nipäcungagta.
Maypitas chaypitas walyamuptin, wagariglatam mayanchi. 29੅Juc casamintuchrüga chay casarag warmiga gowanpam.

Nätan manam musyayanchichu maypita aywamungantas ni Nätan chay gowan rimaptinga lädunchru cayag ɹadorninga
mayta aywayangantas. Chaynuymi mana ricapunchichu aliscam cushicun. Chay ɹadornuy carmi cananga nogasi
imanuypa runata chay Espíritu Diospa runanman cushirayä alisca paypita mayacur. 30੅Cananga paytaran
muyuchingantas”. ricapäcunga mas alinninpag, nätan nogatam ricapäcamanga
9੅Niptin Nicodemoga cay ninmi: “ Imanaypatag chaura mas manacagpag”.
¿
chayga ruracan?” 31੅Nircurga “Jana pachapita aywamugga mas munayniyogmi
10੅Niptin Jesusga nin: “Gamga cayanqui Israelchrüga cay pachachru pi may runapitas. Caylapita aywamugga
aliscannin yachrachigtag. Nätan ¿manachu cay ningagta runalam, jinaman rimansi cay pachachru cagcunalapitam,
tantianqui? 11੅Mayamay shumag: Nogacunaga rimapäcü nätan jana pachapita aywamugga cayan pi may runapitas mas
musyapäcungätam, ñawicunawan ricapäcungätam, nätan munayniyogmi. 32੅Payga riman ricangantam, mayangantam,
gamcunaga manam chrasquicurcanquichu nipäcungagta. nätan manam pisi chrasquicunchu rimapayaptinsi. 33੅Nätan
12੅Chaura cay pachachru cagcunapita rimayaptïsi, ‘Mana maygansi pay ninganta chrasquicugga riman, razonpa Dios
razonchri’ nircayarga manam gamcunaga razonchri rimangantam. 34੅Chaura Dios cachramunganga riman Dios
nipäcunquichu jana pachachru cagcunapita rimapaptïsi. rimangantam, Santu Espíritu payta chaynuyla yanapaptin.
13੅Nätan manam pisi jegashachu jana pachaman, chaychru 35੅Tayta Diosga cuyanmi chay Dios-mayinta, nätan paypa

cagcunapita willapäcushunaypag, antis aywarayämü munayninmanmi chrurasha lapan ima-aygatas. 36੅Chay


chaypitaga, noga jana pachapita shamusha runalam. Dios-mayinta razonpa chrasquicugga nä galayurun Dioswan
14੅Moiseschu unay wac jäpag pampachru culebra rurashata imaycamas cawaytam. Nätan chay Diospa-mayinta mana
gueruman chrurayur shayachira, chaynuyran noga jana cäsucugga manam cangachu chay ali cawaychru, antis nämi
pachapita shamusha runasi gueruman chrurasha cashag. Diosga piñarayan chay runapag” ninmi.
15੅Chaynuypa pi maysi razonpa chrasquimagcuna, Dioswan

imaycamas ali cawapäcunanpag”. Samaria runacuna Jesusta chrasquicurcangan

4
1੅Jinarcurmi fariseocunaga musyarärira Juanpita, mas achcata
Lapan runatam Diosga cuyan Jesús bautizayanganta, jinaman mas achca runa
16੅Chaura Tayta Diosga alisca cuyacugla carmi, cuyasha cay gatirarcayanganta. 2੅Manam Jesusga bautizarachu, antis nogacuna
pachachru lapan runata. Chaymi cachramusha chay discïpuluncunalam bautizapäcurä. 3੅Nätan Jesús chayta
japalaylan Dios-mayinta lapan pi maysi “Payga razonpa musyarurga nogacunawanmi yargora chay Judeachru
Diospitam shamusha” nir, yupachicugcuna mana juchalanchru cayanganpita Galileaman cutinanpag. 4੅Chay cutir, pasapäcunä
wanupäcunanpag, antis Dioswan imaycamas cara Samaria marca ninganpam. 5੅Chaura aywarcayangächrümi
cawapäcunanpag. 17੅Diosga cay pachaman cachramusha chrarärï Sicar ningan marcaman, churin Josëta Jacob gongan
Dios-mayinta manam “Cay runacuna juchanpita cunchuchun” pampa tincugman. 6੅Chaychrümi cara Jacobpa yacu pözun
ninanpagchu, antis lapan runata pay salvananpagmi. 18੅“Payga rurasha. Chaura Jesús ushacasha aywayarga, pözu manyanmanmi
razonpa Diospitam” nir, pisi chrasquicugga, “Manam nä tayurun. Chayüra nämi nachrgayara chraupi junagman.
cunchunquichu” nisham cayan. Nätan pisi mana 7੅Chaura discïpuluncunaga aywapäcurä micuy rantig

chrasquicugga cunchunanpag nä nisham cayan, Diospa chay Samaria marcatam. 8੅Chaycamam juc warmiga chrarunag yacu
japalan-mayinta, mana chrasquicunganpita. 19੅Imaycamas wishicug. Chaytam Jesusga “Yaculay mama” nisha.
cunchunanpag nä nichicarärin juc achquinuysi Tayta Diospita 9੅Niptin chay Samaria warmiga “ Imanirtag Israel casta cayar,
¿
shamushata mana chrasquicurcarmi. Antis juchäcuyälar gamga yacuta manacayämanqui noga Samaria warmita? Manatag
cawacuylata munar ima-aygatas lutanlata cushisha Israel casta runawan Samaria runacunaga rimapanacunchichu”.
rurapäcunganpitam. 20੅Pi maysi lutanlata ruragga chregninmi 10੅Niptin Jesusga nisha: “Dios cuyapälar goshunayta

chay achquinuysi shamushata. Nätan manam ni tantiarga, nätan yacuta pi manacuyäshungaytas musyarga,
ashuyärimunpishchu paymanga chay lutan rurarcayanganta gam manacamaptiqui, noga gorugman cawachicug yacutam”.
-8$1੄4੄5 84

11੅Niptin warmiga ninag: “Tayta, manatag charanquichu mayacurcänanpag. 36੅Pi maysi cosëchachru mincayga
imatas yacuta jorgamunaypag, nätan yacuga cayan chrasquinmi pägunta, nätan palansi imaycamas cawag
ruyichrüragtag. Chauraga ¿maypitatag gamga gomanqui chay capäcunanpagmi, chay tarpucugsi cosechagwan cushisha
cawachicug yacutaga? 12੅¿Gamga cayanqui awillücuna cananpag. 37੅Chauraga alitam rimapäcun cay nir: ‘Tarpugga
Jacobpita mas munayniyogchu imatag? Paymi gopäcamasha jucmi, nätan cosechagga juctan’ nir. 38੅Gamcunata noga
cay pözutaga, quiquinsi churincunas uywancunas cachrayä cosechag, mana uryapäcungaymanmi. Chauraga juc
upyacunanta”. runacunam uryapäcura. Jinatam gamcunaga chay
13੅Niptin Jesusga cay ninag: “Cay yaculata upyagtaga pitas uryacurcanganta cananga cosecharcayanqui” nipäcaman.
maytas yapaymi yacunanga. 14੅Nätan noga gongä cawachicug 39੅Jinarcurmi manacagpag ricasha chay Samaria runacunaga

yacu upyagtaga, manam imaysi yacunangachu. Antis Jesusman yupachicurcasha achca, chay warmi “Lapan
cawachicug yacuta noga gongäga runachru canga, juc rurangätam niraman” niruptilan. 40੅Chaura Samaria runacuna
pucyupita chaynuyla yacu yargayämugnuymi imaycamas nä Jesuscagman chrarärimurga “Quëdashunnar tayta”
cawag cananpag”. nipäcura yapay yapay.
15੅Niptin warmiga ninag: “Tayta, gomay chay yacuta mana Nipäcuptin Jesusga quëdara ishcay junagmi chaychru.
imaysi yacunämänanpag, nätan yacu jorgog mana cay 41੅Jinarcurmi quiquin Jesús rimagta mayarärir runacunaga

pözuman imaysi aywamunäpag”. mas achca chrasquicarärin. 42੅Chauraga chay warmita cay
16੅Niptin Jesusga “Ayway, gowayta gayamuy, jinarcur nipäcuram: “Cananga payman yupachicurcayä manam
cutimuy”. willapacamangalaypachu, antis quiquïcuna nogacunas
17੅Niptin warmiga cay nisha: “Manam canchu gowä”. mayapäcusha carmi. Nätan musyarcayäsi shumagmi lapan
Chaura Jesusga ninag: ´੅¶0DQDPJRZlFDQFKX·QLUJD, alitam runa salvacug pay canganta” nipäcura.
nirunqui. 18੅Gampaga goway cara pichgam, nätan canan
cayächingaysi manam gowaychu. Chaynuy nirga razoncagtam Soldäducuna mandag Roma runa Jesusta chrasquicungan
niramanqui”. 43੅Chaypita nä ishcay junag Samariachru carcurga Jesusga
19੅Niptin warmiga ninag: “Tayta, gamga cayanqui Diospa yargora, nogacuna discïpuluncunawan Galileata
willacugninmi. 20੅Awillücunaga Diosta alawapäcug cay aywapäcunäpagmi. 44੅Jesusga quiquinmi runacunata cay nira:
gotuchrümi. Nätan gamcuna castaga ‘Jerusalenchrümi Diosta “Diospa willacugnincuna, manam maygansi alipa chrasquisha
alawachwan’ nipäcunquitan”. canchu quiquinpa marcanchrüga” nira.
21੅Niptin Jesusga cay ninag: “Mamala, razonchri nï cay 45੅Chay ningannuylam Galileaman chraräriptïga, Jesusta

rimayangäta: Nämi pasay ayparayämun mana cay gotumansi chrasquirärin alipa, Jerusalenchru Pascua ɹestaman aywar
u Jerusalenmansi aywalar Tayta Diosta alawapäcunaypag. ima rurangantas ricasha capäcur. 46੅Jinarcurmi cutiyarärï chay
22੅Samariapitacagga mana reguepäcungaytam alawarcayanqui, Galileachru, Canä ningan marcaman, yacuta vïnuman
nätan nogacunaga musyarcayämi pita alawarcayangätas. muyuchinganman.
Jinamanga salvacugsi aywayämun Israel casta runapitatan. Chaura Capernaumchrüga cara reycagchru soldäducuna
23੅Nämi chay junag chraramun. Nätan chay junagchrümi nä mandagmi Roma runa. Paypa churinmi gueshyasha.
cayanqui Tayta Diosta razonpa alawagcuna, lapan shongonpa 47੅Jinarcurmi Judeapita Canä marcaman Jesús chrämusha

alawapäcunan junagchrümi. Nätan Taytanchisi munayanga canganta nä mayarurga aywaramunag paywan tincug.
chaynuy alawapäcunantam. 24੅Diosga Espiritum, nätan payta Chaypitam Jesustaga “Aywaläshunnar wayïta tayta, olgo
alawagcunaga razonpa alawapäcunman lapan shongonpam”. churiläta cuticächinaypag. Nämar pasay wanunayan” nin.
25੅Niptin warmiga cay ninag: “Musyayämi ‘Salvacugtam 48੅Chaura Jesusga cay ninmi: “Ima-aygatas munaynïwan

cachramushag’ Dios ningan aywamunanpita. Chaypita nä mana ruraptïga, gamcuna juc castacunas manam ‘Diospitachr
chraramur lapalanta pay tantiachipäcamänanta”. payga aywarayämun’ nipäcunquichu”.
26੅Niptin Jesusga nisha: “Paymi noga cayä, gamwan canan 49੅Niptin chay gueshyapacug runaga cay ninmi: “Tayta,

rimayag”. aywaläshunnar pasay-pacha, manaragsi churilä


27੅Chay niyaptilanmi discïpuluncunaga chrarärimü micuy wanungancama”.
rantig aywapäcungäpita. Jinarcurmi mayacasha nirag 50੅Niptin Jesusga cay ninmi: “Cuticuy wayiquita. Churiquiga

ricacarärï Samaria warmiwan rimaptinga. Nätan manatan cawangam”.


maygäsi “¿Imatatag tapurayqui? u ¿imanirtag rimaray chay Niptin runaga Jesús ningalanman yupachicularmi, aywacun.
warmiwan?” nipäcurachüga. 51੅Nä Capernaum marcaman jegarpuyaptinshi, rantisha
28੅Chaura warmiga wacuyninta dëjarcurmi aywacun runancunaga yargarärimun taripacug: “Churiquiga nä alim
marcata. Jinarcurmi chaychrüga cay nimusha: cayan” nir. 52੅Chauraga tapurunshi: “¿Ima üranuypitam
29੅“Shapäcamuy. Ricapäcamuy, lapan rurangäta nimag runata. galayurun cuticayta?”
¡Paypishchri cayan ‘Salvacugtam cachramushag’ Dios Niptinga “Ganyan chraupi junag pasaruptilanmi acachaynin
ninganga!” amaynarun” nipäcunshi.
30੅Niruptin runacunaga aywaytam galacayärimun 53੅Chaura chay runaga tantiarun chayüranuy “Cawangam

Jesuscagman. churiquiga” Jesús ningantash. Chaura runaga lapan aylluntin


31੅Chaycama nogacunaga Jesustam nircayä: “Yachrachig, Jesusman yupachicuytam galayapäcusha. 54੅Caywanga nä
micucurcuynar”. ishcay cutim Jesusga reguechicura pi cangantas Judeapita
32੅Nipäcuptïga “Nogapagga cayan jucmi micunä gamcuna Galileata aywar.
mana musyapäcungaymi” nipäcaman.
33੅Chauraga “ Pilas aparapamura micuytachur?” nir Jesusta wanuchiy munapäcungan
¿

5
tapunacurcayaptïmi. 1੅Nä chaycunata ruracurcurmi, Jesusga nogacuna
34੅Jesusga cay nipäcaman: “Cachramagnï munanganta discïpuluncunawan jegara Jerusalén marcata, Israel
rurayaymi, nätan nimangancunata rurayaymi cayan castacunapa ɹestäcuna captin. 2੅Chay marcachrümi cara
nogapagga juc micuynuy. 35੅Gamcunaga tarpurcur ‘Chruscu ‘Uyshacuna rantina puncu’ nipäcunganman nachrganachru juc
quillataran chrämunga cosëcha wichan’ nircayanquim. Nätan gochrannuysi jatun pucyu pichga ramädayog. Chay jatun
noga nipäcug: Rircaripäcuy shumag, nä micuy pogoshanuymi pucyutam hebreo rimaychrüga Betesda nipäcug. 3੅Chaypa
cayan wac yurag jacusha aywayämugcuna Diospita puncuncunachrümi chranin gueshyagcuna capäcug,
85 -8$1੄5੄6

ñaushacuna, ratacuna, gueshyagtucushacuna. 4੅[Chay mayapäcunan junagchru, jinaman cäsucamagcuna Dioswan


gochranyamanga juc angelmi jana pachapita aywachrämug. cawapäcunan junagchru. 26੅Tayta Diosga quiquinmi
Jinarcurmi yacuta cuyuchig. Nätan chayman naupata munayninwan cawachin pitas maytas. Chaynuymi noga
jegarpugmi nä yacu cuyuyta usharuptinga cuticag ima-ayga Diospa-mayintas nimasha paynuysi runa cawachig canäpag.
gueshyapitas.] 5੅Chaychrümi canag juc runa nä quima chrunca 27੅Nätan nimashatan runacunapa juchanta taripänäpagsi noga

puwagniyog wata gueshyagtucusha. 6੅Pay chrachrarayagta jana pachapita shamusha runataga. 28੅¿Imanirtag mana
Jesús ricapururga, pasaymi tantiarun alisca unay nä cäsucarcämanquichu? Chrämungam lapan wanushacuna
gueshyayanganta. Chauraga tapurun gueshyagtam: shimïta mayapäcunan junag. 29੅Chaychrümi ali ruragcuna
“¿Cuticasha cayta munayanquichu?” cawacapäcamunga Dioswan imaycamas cawapäcunanpag,
7੅Niptinmi gueshyagga nin: “Tayta, manam pisi canchu yacu nätan lutan ruragcunas cawacapäcamunga imaycamas
cuyurimungan üra cay gochranyaman jitayamag. Nätan cunchuchisha capäcunanpag.
imaysi, aywayta nacayaptilämi naupäta juc jegarpuyan”. 30੅Nogaga manam imatas pasay rurächu quiquiläpitaga.
8੅Niptin Jesusga nirun: “Sharcuy. Cämayta apacurcur Nogaga juchacunata taripayä Tayta Dios nimaptinmi, nätan
aywacuy”. nishagsi razoncagtam. Nogaga manam rurä munangätachu,
9੅Niptin runaga chayüram cuticarun. Jinarcurmi cämanta antis cachramagnï munangantam. 31੅Noga quiquiläpita
apacurcur aywacun. rimaptïga, manam välinchu imapagsi. 32੅Nätan noga pi
Chay junag cara jamana junagmi. 10੅Jinarcurmi Israel cangätas razoncagta musyachishugniquicuna cayanmi.
castapa mandagnincunaga nirärinag chay cuticasha runata 33੅Gamcuna cachrapäcuraymi Bautizag Juanman tapug. Payga

“¡Imanarayanquim! Cananga jamana junagmi. ¡Manam nipäcushuray razoncagtam. 34੅Manam nogaga pisi
cämayta apanay junagchu!” reguechimänantaragchu munä. Rimarcuyäga Juanpitas,
11੅Nipäcuptin payga “Cuticächimagmi nogataga ‘Cämayta gamcuna salvacurcänaypagmi. 35੅Juanga cara juc achqui
apacurcur aywacuy’ nimasha”. rupayagnuymi. Gamcunaga payta mayacur nä cushicugpagmi
12੅Niptinga tapupäcunag: “ Pimi ‘Cämayta apacurcur carcayaray ishcay quima junaglaga. 36੅Nätan, noga pi
¿
aywacuy’ nirushunqui?” cangätas, Juanpitas mas shumag musyachicug cayanmi.
13੅Nipäcuptin nätan runaga mana musyashachu pi Chaura Tayta Dios nimangannuy rurayangäcunam, pay
cuticächingantas. Chay achca runapita Jesús nä aywasha cachramanganta musyarcayächishunqui. 37੅Jinamanga
captin. cachramagnï Tayta Diossi nogapitaga musyachipäcushuraymi.
14੅Chaypitam Jesusga chay cuticächingan runata tarirun Nätan gamcunaga manam imaysi paypataga shimintas
Diospa wayinchru, jinarcurmi cay nin: “Canan nä mayapäcuraypishchu ni paytaga ricapapäcuraypishchu.
cuticarayarga, ama masta juchäcuychu, mana imas mas 38੅Nätan rimangansi manatan shongoycunaman yaycunchu,

juyunnin pasashunaypag”. Tayta Dios cachramunganta mana chrasquicurcaptiquim.


15੅Niptin runaga aywarunag chay Israel castacunapa 39੅Gamcunaga Dios isquirbichingancunata aliscam

mandagnïcunamanmi “Jesusmi casha chay cutichimagga” nir yachracurcayanqui, ‘Dioswan imaycamas cawananchipag’ nir,
willapäcug. nätan chay isquirbishacunaga nogapitam
musyarcayächishunqui. 40੅Chaynuy niyaptinsi gamcunaga,
Jesús “Diospa-mayinmi cayä” ningan manam ni munapäcunquichu nogaman aywamuytaga
16੅Chaypinpitam Israel casta mandagcunaga Jesusta Dioswan imaycamas cawapäcunaypag.
ñawilanchru cachipäcura. Jinaman wanuchiylata munapäcura, 41੅Nogaga manam munächu runacunapita alawasha cayta.

jamana junagchru chay imacunatas ruraptin. 17੅Chaura 42੅Nätan musyayätan Diosta mana cuyapäcungaytas. 43੅Nogaga

Jesusga rimapayta galacuyun cay nirmi: “Dios-mayïga aywamurä Tayta Dios cachramaptinmi, jinatam mana
chaynuylam ruranancunata rurayan canancamas, nätan nogas chrasquipäcamanquichu, nätan quiquilanpita pisi
paynuymi rurayä”. aywamugtam ichaga chrasquicarärinquimanga. 44੅Gamcunaga
18੅Chay niruptin chay mandagcunaga masran munapäcuras jucniquis jucniquis alawasha caylatam munarcayanqui, nätan
wanuchiyta, manam jamana junagchru uryangalanpitachu, manam japalaylan Diospita alawasha caytaga
antis “Tayta Diospa-mayinmi cä” ninganpitawanmi. munapäcunquichu. Chaynuy jinayarga manam imaysi
19੅Chaura Jesusga cay nirunmi: “Mayapäcamay shumag: nogaman yupachicarcämanquichu.
Noga Diospa-mayinga manam pasay imatas rurächu 45੅Ama nipäcuychu nogapag ‘Paymi juchachämäshun Tayta

quiquiläpitaga, antis Dios-mayï rurayangantam nogas Diospa naupanchru’ nirga. Juchachapäcushunquiga Moisespa
rurayäga. 20੅Tayta Diosga cuyamarmi noga Dios-mayinta lapan isquirbishancunaman, chay yupachicurcayangaymi.
rurayanganta musyachiman, nätan mas aliscacunataran 46੅Razonpa Moisés ninganta chrasquicurcarga, nogatas

musyachimangas mayacasha nirag capäcunaypag. 21੅Tayta chrasquipäcamanquimanmi. Payga isquirbira nogapitam.


Diosga wanushacunata cawacächimunmi. Chaynuymi noga, 47੅Nätan pay isquirbingancunatas ‘Manam cayga Diospitachu’

Diospa-mayinsi munangätaga cawacächimü. 22੅Tayta Diosga nircayarga, ¿imanaypatag ‘Diospitam payga razonpa rimayan’
manam pitasi juchanta taripangachu, antis noga nipäcamanqui?”
Diospa-mayintam chruramasha juchacunata taripänäpag.
23੅Chaynuypa lapan runa, noga Diospa-mayintas Tayta Pichga waranga runata Jesús micachingan
Diostanuy alipa ricapäcamänanpag. Pisi nogata mana alipa (Mt 14.13-21; Mr 6.30-44; Lc 9.10-17)

6
ricamagga, cachramagnï Tayta Diostam mana alipa ricanchu. 1੅Chayta nircurga Jesús aywacura nogacuna,
24੅Mayapäcamay shumag: Pisi, noga ningäta mayacamagga, discïpuluncunawan Galilea gochrapa wacläcag chimpantam.
jinaman cachramagnïman yupachicugga, nä galayurun Chay quiquin gochralatam Tiberias gochra nipäcugsi. 2੅Achcam
imaycamas paywan cawaytam. Chauraga manam ‘Juchanpita runacuna Jesusta gatirapäcura, gueshyagcunata munayninwan
imaycamas cunchuchisha cachun’ nishagchu. Nätan chaynuy cuticächigta ricapäcur. 3੅Chaura Jesusga jegara juc gotumanmi
mana nishagchu wanushanuysi cayanganpita imaycamas nogacuna discïpuluncunawan. Jinarcurmi chaychru tayarcayarä.
cawagman nä muyuruptinmi. 4੅Nämi pasay nachrgayämura Pascua nipäcunagä, Israel
25੅Mayapäcamay shumag: Nämi chayman castacunapa ɹestäcuna.
nachrgararcayanqui. Nätan cananmi chay junag nä chraramun 5੅Jinarcurmi Jesusga achca runa aywamushata rircärirga

wanushacunanuysi cayagcuna, noga Diospa-mayin rimangäta Felipeta cay nin: “¿Maychrütag cananga rantishun tantata cay
-8$1੄6 86

lapan runacunapagga?” 6੅Chaynuy nira: “Mä ¡imaninagshi 29੅Chaura Jesusga cay ninmi: “Tayta Diosga munayan noga,

Felipe!” nirmi. Jesusga musyara shumagmi ima ruraytas. cachramushanta chrasquicarcämänaytam”.


7੅Chaura Felipega cay ninmi: “Ishcay pachrac junagchru juc 30੅Niptin chauraga nipäcura: “ Ricarcayaptï mas alinninta
¿
runa gänangansi manam aypanmanchu, cay lapan imatas rurarunquimanchu munayniquiwan
runacunapagga uchuc uchuclata micayärinanpagsi”. chrasquicurcänagpag? ¿Imatatag ruranqui? 31੅Unay
8੅Niptinga Simón Pedropa wauguen Andresga cay ninmi: awillunchicuna wac jäpag pampachru micapäcura ‘manä’
9੅“Juc walash caychru charayanmi cebädapita rurasha pichga ningantam isquirbishachru ningannuysi:
tantata, ishcay acapa pescäduntawan. Nätan ¿imatag chaylaga Chaura Moisesmi micapäcunanpag chay micuyta gora
caychica runapagga?” jana pachapita”.
10੅Niptin Jesusga cay nipäcamanmi: “Tayucurcay nipäcuy 32੅Nipäcuptin Jesús nira: “Mayapäcamay shumag: Manam

runacunata”. Chaura niräriptïga, alisca guewamanmi Moiseschu gora chay jana pachapita micuytaga, antis Tayta
tayarärin pichga waranganuy olgocuna. 11੅Chaura Jesusga Diosmi jana pachapita razoncag micuytaga gorcayäshunqui.
chay tantacunata charircur nä Tayta Diosta “Gracias” nircurga 33੅Tayta Dios gopäcushungay micuyga cayan jana pachapita

discïpuluncunatam goräriman. Jinatam nogacunaga aywamusham. Chayga lapan runatam cawachin”.


aypupäcurä lapan tayarcayagta. Chaynuylam rurara 34੅Niptinga cay nirärinmi: “Tayta, chaynuylar gopäcamay

pescäduwansi. Chaytas aypupäcurä lapantam imanuytas chay micuyta”.


munapäcunganpita. 12੅Chaura nä yamangancama 35੅Nipäcuptinmi Jesusga cay nin: “Nogam cayä chay

micaräriptinga, discïpuluncunatam Jesusga nipäcaman: cawachicug micuyga. Nogaman aywamugcagga pisi


“Shuntapäcamuy wac acapa puchushacunata mana pasay chrasquimagcagga canga yamangancama micushanuymi
usunanpag”. imaycamas. Nätan pisi chrasquimagcagga canga
13੅Nipäcamaptinga palarärirä chrunca ishcayniyog balay yamangancama yacu upyashanuymi imaycamas. 36੅Nätan
juntatam, chay pichga tantapa puchunta. 14੅Chaura ningagnuysi gamcunaga nä manam ‘Diospitachr’
runacunaga munayninwan chay ruragta ricarärirga “Cayga nipäcamanquichu ima rurayagta ricarcayämarsi. 37੅Pi maysi
cayan razonpa Diospa chay willacugninmi ‘Cay pachaman Tayta Dios gomanganga nogamanmi aywamun. Nätan
cachramushagmi’ Dios nimanganchim” nipäcura. nogaman aywamugcagtaga manam gargoshagchu washaman.
15੅Nätan paytaga “ Imanaypas aywachishun reyninchi 38੅Nogaga jana pachapita aywamurä manam shongö
¡
cananpagmi!” nipäcugta tantiarur Jesusga yargorcurmi munanganta ruragchu, antis cachramagnï munanganta
aywacun mas janaman chaychru japalan cananpag. ruragmi. 39੅Nätan cachramagnï Tayta Diosga munan chay
lapan runa gomanganta mana maygalantas ogranätam,
Runacuna Jesusta ashipäcungan jinamanga ushanan junagchru cawacächimunätam. 40੅Chay
(Mt 14.22-27; Mr 6.45-52) cachramagnïga munan pi maysi noga Diospa-mayin cayangäta
16੅Chaura pacha nä chacanayaptinga, discïpuluncuna tantiarur chrasquicarcämänatam, imaycamas ali
uranpapäcurä gochracagmanmi. 17੅Chaypitam nä chrarpururga cawapäcunanpag. Nätan nogam ushanan junagchrüga
yaycarärï büquiman nä chacasha. Jinarcurmi Capernaumman cawacächimushag”.
pasayta galayurcayarä, nätan Jesusga manaran 41੅Chaynuypa niruptinga Israel castäcunapa mandagnincuna

chrämuraragchu. 18੅Chaura galacuyun alisca walyaytam. pengapaytam galacayärin “Nogam cayä jana pachapita
Jinarcurmi yacu lagyayta galacayamun. 19੅Chaypitam nä juc aywamusha micuy” ninganpitaga. 42੅Chauraga cay
lïwa masta aywarayarga ricaparärï Jesusta nä büquicagman ninacurcaram: “Cay Jesusga Josëpa churintar. Caypataga
yacu jananpa ichriyämugta. Jinarcurmi nogacunaga mamantas taytantas regueyanchitag. Nätan ¿imanirtag ‘Jana
manchacarärï. 20੅Chaura payga “Nogam cayä. Ama pachapitam aywarayämü’ niyanga?”
manchapäcuychu” nirärimanmi. 21੅Chauraga cushisham 43੅Nircayaptinmi Jesusga nirun: “Ama nä lutanta

yaycarärichï büquiman. Jinarcurmi chrarärï ashcamayla chay rimapäcuychu. 44੅Manam pisi aywamuyta atipanmanchu
Capernaummanga. nogaman, cachramagnï Tayta Dios mana pushamuptinga.
22੅Warantinga chay gochrapa waclacag chimpanchru Nätan nogaman pushamungancunata ushanan junagchru
quëdamusha runacunaga tantiarärinag chay juclay cawacächimushagmi. 45੅Diospa unay willacugnincuna
puchurayag büquilawan shapäcamungantam. 23੅Chauraga isquirbipäcunganchru ‘Diosmi yachrachinga lapan runata’
Tiberias marcapita juc büquicunash chrarärin Jesús “Gracias” niyanmi. Chauraga lapan runas chay Tayta Diospita
nicuruptin tantata micapäcungan cercanman. 24੅Chaura mayacugga, jinaman yachracugga aywamun nogamanmi.
runacunaga paycunachru mana Jesussi ni discïpuluncunas 46੅Manam pisi ricapurachu Tayta Diosta. Ricapuräga Diospita

capäcungäta tantiarärirga chay büquicuna chragman noga aywamushalam. 47੅Mayacurcay shumag: Pisi nogata
yaycurcurmi aywacarcämunag Capernaumman Jesusta chrasquicamagga, nä galayurun Dioswan imaycamas
ashircayar. cawaytam. 48੅Nogam cayä chay imaycamas cawachicug
micuyga. 49੅Unay awillunchicuna chay jäpag pampachru
Micuynuy canganpita Jesús rimangan ‘manä’, micugcuna lapanmi wanupäcusha. 50੅Nätan nogaga
25੅Chaura warantinga nä caylä chimpaman chrarärimurga rimaparcayag jana pachapita aywamug micuypitam. Chayta
tincurärin Jesuswanmi. Chaypitam tapurärin cay nir: pisi micugga manam nä wanungachu. 51੅Nogam cayä chay
“Yachrachig, ¿imaytag chraramuray cayman?” jana pachapita aywamusha micuyga. Cay micuyta micugga
26੅Nipäcuptinmi Jesusga cay nin: “Razoncagtam nircayag: Dioswanmi imaycamas cawanga. Nätan chay micuy
Gamcunaga ashircayämanqui yamapäcungaycama gopäcunagga cayan cuerpümi. Cay cuerpütam goshag cay
micarärirmi. Nätan manam munaynïwan imanir rurangätas pachachru lapan runacuna raygo”.
tantiapäcusha carchu. 27੅Ama uryapäcuychu caylachru 52੅Chaura Jesús niruptin, Israel castäcunapa mandagcunaga

ushacag micuylapagga, antis uryapacuyga imaycamas galacayärin quiquincamam cay ninacuyta: “¿Imanaypatag cay
cawachicug mana ushacag micuycagpag. Chaytaga runaga gomäshun cuerpunta micunanchipagga?”
gopäcushay noga jana pachapita shamusha runam. 53੅Nipäcuptin Jesusga nin: “Mayapäcamay shumag: Noga

Chaypagmi nogata Dios cachrayäman”. jana pachapita aywamushapa cuerpüta mana micapäcurga,
28੅Niptinga tapurärin: “ Imatatag rurapäcüman, Tayta Dios nätan mana yawarnïta upyapäcurga wanushanuymi
¿
munanganta rurapäcunäpag?” nir. carcayanqui. 54੅Pisi cuerpüta micugga jinaman yawarnïta
87 -8$1੄6੄7

upyagga nä cawayan imaycamas Dioswanmi. Paycunatam 10੅Chaypita nä wauguencuna aywaräriptinga, Jesuspis jegara

noga cawacächimushag ushanan junagchru. 55੅Nogapa chay ɹestaman nogacuna discïpuluncunawanmi. Aywapäcurä
cuerpüga razoncag micuymi, nätan yawarnïsi razoncag pacaylapa yupaymi runacunapita. 11੅Nätan Israel castacunapa
upyaymi. 56੅Pi maysi cuerpüta micugga nätan yawarnïta mandagnïcunaga Jesusta ashipäcunag wanuchipäcunanpag
upyagga nogawanmi cayan, nätan nogas paywantan cayä. “¿Maychrürag cayan chay runa?” nir.
57੅Chay cachramagnï Tayta Diosga imaycamas cawacugmi. 12੅Jinarcurmi runacunaga wishwishyaylapa rimayta

Paynuymi nogas cayä, nätan pisi cuerpüta micugga galacayärin Jesuspita: Waquinga “Ali runam” nir.
noganuymi cawanga imaycamas. 58੅Nogam cayä jana Nätan waquinga “Casquipayan runacunatam, lutan runam”
pachapita aywamusha micuyga. Cay micuyga manam unay nir. 13੅Nätan manam pisi rimarachu achca runachrüga chay
awillunchicuna ‘manä’ ninganta micapäcungannuychu. mandagnïcunata manchacur.
Paycuna chayta micurayarsi wanupäcusha lapanmi. Nätan pisi
cay micuynuysi cayagman yupachicugga cawanga Dioswanmi Chay ɹestachru Jesús yachrachingan
imaycamas”. 59੅Caycunatam Jesús yachrachira Israel castäcuna 14੅Nä chay ɹesta lamitä cayaptinmi, Jesusga yaycurun
gotucapäcunä wayichru. Diospa wayin puncuman. Jinarcurmi galacuyun yachrachiyta.
15੅Chaura Israel castapa mandagnïcunaga mayacasha niragmi
Micuypita rimanganta Jesús tantiachingan capäcura cay nir: “Cayga ¿imanaypatag musyan ima-aygatas
60੅Chay yachrachinganta mayarärirga achcam Jesusta mana yachracusha cayarga?”
gatiragcuna cay nipäcura: “Cay nimanganchicunataga manam 16੅Nipäcuptin Jesusga nin: “Cay yachrayächingäga manam

chrasquichwanchu. Nätan shauyalaga manam pisi nogapachu, antis chay cachramagnïpam. 17੅Dios munanganta
chrasquinmanpishchu”. pisi ruray munagga tantiangam yachrayächingä Diospita
61੅Nipäcugta tantiarur Jesusga cay ninmi: cangantas u quiquïpa yarpaylapita rimayangätas. 18੅Pisi
“¿Piñäcarärichigchu chay rimangäwan? 62੅Chauraga quiquinpa yarpaylapita rimagga runacunapita alinninpag
¿imanuyrag piñäcarärinquiman, noga jana pachapita ricasha cananpagmi riman. Nätan cachramugnin alawasha
shamusha runata unay cangäman jegagta ricaparärimarga? cananta munagga pisi riman razoncagtam, manam payga
63੅Espiritum runataga cawachin. Cuerpuga manam quiquilanga casqui rimagchu. 19੅Gamcunapagmi Dios rimanganta Moisés
cawanchu. Nätan niyangäta chrasquicugga pisi razonpam isquirbira, nätan manam maygalaysi cäsucurcanquichu.
cawanga imaycamas. 64੅Nätan gamcunachru waquinniqui ¿Imanirtag wanuchiyta munarcayämanqui?”
carcayanquiran mana chrasquicamagcuna” ninmi. 20੅Niptin runacunaga “Lutan espiritum gamchrüga cayan.

Jesusga galayunanpita-pacham musyara pïcuna mana ¿Pitag wanuchiylata munayäshunqui?”.


chrasquipäcunantas, wanuchipäcunanpag pi reguechinantas. 21੅Nipäcuptinmi Jesús cay nin: “Jamana junagchru juclaylata
65੅Chaura Jesusga yapaytan cay nin: “Chaymi nipäcurag rurarungäpitam gamcunaga lapaysi nä mana alichu
manam pisi aywamunmanchu nogaman, Tayta Dios mana capäcunqui. 22੅Gamcunata Moisés nipäcushuray lapan olgota
pushapäcamushuptiquiga” nin. señalapäcunaypagmi, nätan manam Moiseschu galayachira
66੅Niruptin, Jesusta gatiragcunaga achcam aywacurcasha, chay rurachiytaga. Antis mas unaycag awillunchicunam.
manam nä puripäcurapishchu paywanga. Chaymi gamcunas señalarcayanqui jamana junag cayaptinsi.
67੅Chauraga chay chrunca ishcayniyog discïpuluncunatam 23੅Chauraga Moisés isquirbingancuna cäsusha cananpag, jina

tapuräriman: “¿Gamcunas aywacuytachu munarcayanqui?” jamana junagchrüsi señalarcayarga amam


68੅Nipäcamaptinmi Pedro nipäcungä Simonga cay nin: piñäcurcanquimanchu nogas runata shumag
“Munayniyog, ¿pimantag aywapäcushag? Gamga cuticarayächiptïga. 24੅Gamcuna ama nipäcamaychu lutanta
rimaparcayämanqui imaycamas Dioswan cawaypitam. Moisés isquirbinganta mana shumag tantialarga, antis jamana
69੅Nogacunaga nämi chrasquicurcasha capäcug. Nätan junag imapag cangantas shumag tantiapäcuy” nira.
musyarcayämi Diospita gam shamusha cangaytas”.
70੅Niptin Jesusga nipäcaman: “Nogam acrapäcurag gamcuna, “Caychur cayan salvacugta shuyayanchiga” nipäcungan
chrunca ishcayniyogta, nätan gamcunapita jucga cayan 25੅Jesús niruptinga chay Jerusalenchru juc ishcay
Asyagpam”. 71੅Chaynuypa Jesús rimara Simonpa churin Judas runacunam cay ninacarärin: “Cay runaga chay
Iscariotepitam. Paymi casha chay chrunca ishcayniyogpita wanuchipäcunanpag ashircayangannuytag cayan. 26੅Cayga
Jesusta wanuchipäcunanpag reguechig. caychru lapan runa ricaytag yachrayächin, nätan manatag pisi
imatas ninchu. ¡Marca mandagcunachur icha musyarärin!
Wauguencuna Jesusga manam Diospitachu nipäcungan
¿‘Salvacugtam cachramushag’ Dios nimanganchi pay

7
1੅Chaynuypa nircurga, Jesús purira Galilea nipäcungäpam. canganta? 27੅Noganchiga musyayanchim wac runa maypita
Judeamanga mana aywayta munarachu, Israel castachru cangantas, nätan ‘Salvacugtam cachramushag’ Dios
mandagcuna wanuchiyta munapäcuptinmi. 2੅Chaura nämi nimanganchi aywamunanpitaga manam musyanchichu
nachrgarayämura Israel castacunapa ɹestäcuna, chay tolduchru maypita shamunantas”.
yachrapäcunä junagcuna. 3੅Chaypitam wauguencunaga 28੅Chay nipäcugta mayarur Jesusga Diospa wayin puncuchru

manacagpag ricar Jesusta cay nirärin: “Yargonquimanmi yachrayächir gayacuypanuymi cay nin: “Chauraga
caypitaga. Aywanquimanmi Judeatas. Chaychrüsi discïpuluycuna reguercayämanquichrar, jinaman musyarcayanquichr maypita
rurangayta ricapäcunanpag. 4੅Pisi reguechicuy munagga manam aywamungätas. Nätan nogaga manam aywamurä
ruran imatas pacayninchrüchu. Nä caycunata rurayarga ruray quiquïlapitachu, antis aywarayämü cachramagnï razonpa
lapan runa ricarcayäshuptiqui”. 5੅Jesustaga manam ni captinmi. Paytaga manam reguepäcunquichu gamcunaga.
wauguencunalas “Cayga Diospitachr razonpa” nipäcurachu. 29੅Nogaga nätan regueyämi, paypita aywamusha car. Paymi
6੅Chaura Jesusga cay ninmi: “Manaran chay ruranä wichan cachrarayäman nogataga”.
aypamunragchu. Nätan gamcunapagga imayüras alilam. 30੅Chaura niruptinga pasay chariruytam munapäcura, nätan
7੅Juchasapa runacuna manam gamcunataga maygansi mana charipäcurachüga, wanuchipäcunanpag
chregnipäcushunquimanchu, nätan nogataga chregnipäcaman manarag üran aypamuptinmi. 31੅Chaypitam achca runacuna
lutan ruraynincunata musyachiptïmi. 8੅Gamcuna aywapäcuy Jesusta chrasquicarärin, jinaman cay nipäcura: “Salvacug
ɹestaman. Nogapagga manam üra aypamunragchu aywamursi manam cay runapita mastaga munayninwan
aywanäpag”. 9੅Nirga quëdacuyun Galileachrümi. ruranmanchu ima-aygatas”.
-8$1੄7੄8 88

32੅Chay runacuna Jesuspita rimagta mayarurmi, olgowan cayagta. 5੅Chaura Moisés isquirbinganchrüga niyan
fariseocunawan sacerdöticunapa mandagnincunaga chaynuy warmicunataga rumiwan chapinanchipagmi, nätan
cachrarärimunag, Diospa wayin ricag guardiacunata Jesusta gamga, ¿ima ninquitag?” 6੅Chaynuy nipäcura: “¿Pagta lutanta
charipäcunanpag. 33੅Chaura Jesusga cay ninmi: “Gamcunawan rimarachichwansi juchachänanchipag?” nirmi.
cashag manam alä unaychu. Nämi cuticushag Chaura Jesusga lipurpuyurmi pampachru isquirbiyta
cachramagnïman. 34੅Gamcuna ashipäcamanquim, nätan galacuyun dëdunwan. 7੅Nätan chaynuyla tapupäcuptinmi
manam taripäcamanquichu. Noga cayangämanga manam Jesusga nuquircur cay nin: “Gamcunapita maygaysi mana
chrapäcamunquichu”. juchaynagcag, galayapäcuy wac warmi gompayta”. 8੅Nircurga
35੅Niruptin Israel castacunapa mandagnïcunaga yapay lipurpuyurtan chay isquirbiyanganta ushapayara.
quiquincamam cay ninacurcara: “¿Maytash cay aywacunga 9੅Nätan chay nigta mayarärirga juchayog capäcunganta

mana tarinanchitaga? ¿Aywacunga Diosta mana regueg tantiacarärirga yargarärin jucpacamam, chachanninpita
runacunachru yachrachimugchur? 36੅¿Imaninantatag galayur lapan shulcacunas. Nä lapan yargaräriptin Jesusga
niramanchi: ‘Ashipäcamanquim, nätan manam ricacarun discïpuluncunalawanmi, jinamanmi chay warmi
taripäcamanquichu. Nätan cayangämansi manam shayachipäcungalanwan. 10੅Chaura Jesusga sharcurcurmi
chrapäcamunquichu’ nirga?” nipäcura. warmita cay nin: “Mamala, ¿maychrütag cayan ‘Juchäcusham’
nircayäshugniquicuna? ¿Manachu maygansi ‘Juchanpita
“Yacuta jirpuyaptin nogam cä yacunuy” Jesús ningan cunchuchisha cachun’ nishunqui?”
37੅Chaura ushanan junagchrüga chay ɹesta cara mas jatunmi 11੅Niptin warmiga nin: “Manatar tayta, maygansi”.

waquin junagcunapitaga. Chay junagmi shayuyur Jesusga Niptin Jesusga cay nin: “Manam nogasi ‘Juchanpita
gayacuypanuy cay nin: “Pisi juc yacunashanuy cayagga cunchuchisha cachun’ niyta munagchu. Gamsi aywacuy, nätan
aywamuy nogaman. 38੅Isquirbishachru ningannuysi nogata amam yapayga juchäcunquichu” nin.]
chay chrasquicamagchrüga juc mayu aywayagnuymi canga
chay cawachicug yacu”. 39੅Chaynuypa nira Jesusta Achquicuna rupayaptin juc achquinuy
chrasquicugcuna Santu Espirituta chrasquipäcunanpitam. canganpita Jesús rimangan
Chaypagga manaran Santu Espíritu aywasharagchu cara Jesús 12੅Chaypita Jesusga yapaytan chay ninacurcayag runacunata

jana pachaman mana cutisharag captin. rimaparatag cay nir: “Noga cä juc achquinuymi cay pachachru
40੅Chaynuypa nigta mayarärirga chay runacunachru ishcay runacunapag. Pi maysi cäsucamagga, manam nä
quima rimapäcura: “Cay runaga razonpa Diospa juchäcuyarchu cawanga juc yanauyagchru purignuysi, antis
willacugninmi” nirmi. chrasquinga cay achquiynuysi cayag ali cawachicugtam”.
41੅Nätan waquinmi “Cristom” nipäcura. Chaypita 13੅Niptin fariseocunaga cay nirärinmi: “Gamga quiquilaypita

waquincagmi nipäcura: “¿Galileapitachu salvacug rimacunqui imapitas ali cayta munarmi. Chaynuy niptiquiga
aywamunan cayan?” 42੅Isquirbishachrüga niyan Rey David rimayangayga manam razoncagchu”.
castapita nätan Belén marcapita aywamunantam. 43੅Chaura 14੅Nipäcuptinmi Jesusga cay nin: “Rimayangäga razoncagmi.

Jesuspa jananmi runacuna acagyachinacarärin. 44੅Nätan juc Nogapita quiquï rimayaptïsi. Nogaga musyayämi maypita
ishcay chaychru cayagcunaga chariruytam munapäcura aywamungätas, mayta aywayangätas. Nätan gamcunaga
wanuchipäcunanpag, nätan manam juclaylas charirachüga. manam musyapäcunquichu maypita aywamungätas ni mayta
45੅Chay guardiacuna aywag jinala chraräriptinga aywayangätas. 15੅Gamcunaga juchata taripapäcunqui
fariseocunawan sacerdöticunapa mandagnincunaga cay tantiaylaycunapitam. Nogaga manam pitas juchanta taripächu
nipäcusha: “¿Maytag chay runaga? ¿Imanirtag mana quiquïpa tantiaylapitaga. 16੅Nätan tariparga razoncagtam
charipäcamunquichu?” taripä juchanta pitas. Nogaga manam japalächu rurä, antis
46੅Nipäcuptin guardiacunaga nipäcunag: “Manam cay cachramagnï Tayta Dios munangannuymi. 17੅Moisés
runanuyga pisi rimarachu imaysi”. isquirbinganchru cay niyanmi: ‘Ishcay runacuna ricangantas u
47੅Nipäcuptin fariseocunaga nirärin: “Chaura gamcunas musyangantas chaynuylata rimacurcayaptinga razoncagmi’
‘Razonmi nirchri’, chrasquicarärinqui. 48੅Manam paytaga ninmi.
maygan mandagninchi chrurashacunas ni fariseocunas 18੅Chauraga nogam cayä jucga, quiquïpita rimag, nätan

chrasquipäcunchu. 49੅Nätan Moisés isquirbinganta, mana cachramag Taytämi cayan jucga, nogapita rimag”.
imatas tantiag gotaracunaga cayan ‘Lutan’ nisham Diospitas”. 19੅Niptinga cay nipäcuram: “ Maychrütag cayan taytayqui?”
¿
50੅Nipäcuptin paycuna casta Nicodemoga Jesusman chay Nipäcuptin Jesusga “Gamcunaga manam
pagaspa aywagga cay nisha: 51੅“¿Moisés isquirbingan musyapäcunquichu noga pi cangätas, manatan
nimanchi ‘Mana juchan rimacuglata pitas juchanpita musyapäcunquichu Tayta Diospitas. Nogata reguepäcamarga
cunchuchun’ ninanchipagchu?” Tayta Diostas reguepäcunquimanmi” nirun.
52੅Niptinga paytas cay nipäcusha: “ Gamsi cayanqui 20੅Chaycunata Jesús yachrachira Diospa wayin sawan
¿
Galileapitachu? Isquirbishacuna tantiayta yachracuy. ruyichru mandagcuna goturarcayag mayananpagmi Diospag
Chaychru tarinqui Diospa willacugnincuna mana imaysi golgue gotucurcänancagpa. Nätan mana pisi charirachu
Galileapita yargamungantam”. wanuchipäcunanpag, manarag üran aypamuptinmi.

Lutan warmita Jesusman pushapäcungan “Aywangäman manam gamcuna aywamuyta


53੅Ninacurcurga atipapäcunquichu” ningan
wayincunatacamam aywacurcara lapansi.

8
1੅[Nätan Jesusga aywasha Olivos ningan gotutam. 21੅Chaura Jesusga yapaytan chay runacunata cay nin:
2੅Chaypitam warantinga goyashla Diospa wayinman “Nogaga aywacümi, gamcuna ashipäcamanquim. Nätan
cutiyaramun. Chaura runacunaga lapanmi Jesusman wanupäcunqui chaynuy juchasapalam. Chaura noga
ashuyarärin. Jinarcurmi payga imaysi tayuyur aywangämanga manam chrämuyta atipapäcunquichu”.
yachrachingannuy yachrachiyta galacuyun. 3੅Chauraga Moisés 22੅Niptin chay castäcunaga cay nipäcuram: “ Maychrüsi
¿
isquirbinganta yachrachigcunawan fariseocunaga quiquinchur wanuchicurunga? ¿Chaychur niyan mana
chrarärichimun juc gowayog warmitam juc olgowan paycagman chrayta atipänanchita?”
punuyagta tarirärir. Jinarcurmi chraupiman shayayachir cay 23੅Nipäcuptinmi Jesusga cay nin: “Gamcunaga cayanqui

nirärin Jesusta: 4੅“Yachrachig, cay warmitam tarirärimun juc caylapitam. Nogaga cayä janapitam. Gamcunaga cayanqui cay
89 -8$1੄8੄9

pachapitam. Nogaga manam cä cay pachapitachu. 24੅Chaymi razoncagta rimayaptïga, ¿imanirtag ‘Payga Diospitam’ mana
nircayag juchalaycunachru wanupäcunaypita. Chauraga nipäcamanquichu? 47੅Diospacagga pisi cäsucunmi Dios
‘Nogam cayä’ ningäta, mana chrasquipäcurga wanupäcunqui rimanganta, nätan gamcunaga Diospa mana capäcurmi
chaynuy juchasapalam”. cäsucuyta mana munapäcunquichu”.
25੅Niruptinga tapupäcura: “ Pitag gam cayanqui?” 48੅Chaura chay castäcunaga Jesús niruptinga cay nirärinmi:
¿
Nipäcuptin Jesusga “Chaytaga galayunanpitam nä “Nogacunaga alitamau Samaria runanuysi pengapaypagmi,
nipäcurag: 26੅Maymaytachr gamcunata ninä cayan, jinaman jinaman Asyagpa munayninchrümi cayanqui” nircayag.
ima juchaycunatas nipäcunagran cayan. Nätan cachramagnïga 49੅Nipäcuptinmi Jesusga cay nin: “Nogaga manam Asyagpa

razoncaglata rimagmi. Nogaga paypita mayangätam rimapayä munayninchrüchu cä, antis nogaga Tayta Diostam alawayä.
cay pachachru runacunata. 27੅Nätan chay runacunaga manam Jinatam gamcunaga nätan ashlircayämanqui. 50੅Nogaga
tantiapäcurachu Tayta Diospita rimapaptin” ninmi. 28੅Chaymi manam munächu alawasha cayta. Alawasha canäta juc
Jesusga cay nin: “Noga jana pachapita shamusha runata munayaptinsi. Payga juchacuna taripagmi. 51੅Shumag
warcarärimar-ran tantiapäcunqui gamcunaga ‘Nogam cayä’ mayacurcay: Pisi rimayangäta cäsucamagga manam imaysi
ningätas, jinaman quiquïpa yarpayläpita mana ima-ayga wanungachu”.
rurangätas, jinaman Tayta Dios yachrachimangannuyla 52੅Niptin chay castäcunaga cay nirärinmi: “Cananga shumagmi

rimangätas. 29੅Cachramagnïga nogawanmi cayan. Manam musyarärï Asyagpa munayninchru cayangayta. Abrahamwan
japalätaga dëjamanchu, pay munangannuyla imaysi ruraptï”. Diospa unay willacugnincunaga lapanmi wanupäcusha. 53੅Nätan
30੅Jesús chaynuypa niruptinga achcam runacuna payta ‘Noga ningäta cäsucamagga manam imaysi wanupäcungachu’
chrasquicarärin salvacugnin cananpag. nircayämanquim. ¿Gamga cayanqui taytäcuna Abrahampitaga
mas alinnincagchu? Payga wanusham, nätan wanupäcushatan
Diosta chrasquishacunapita jinaman juchalanchru Diospa unay willacugcunas. ¿Gamga mayganmi cayä ninquitag?”.
cawagcunapita Jesús rimangan 54੅Nipäcuptin Jesusga cay ninmi: “Quiquï alawacuptïga,
31੅Chauraga chay chrasquicusha castäcunatam Jesusga cay chay alawacuyangäga manam välinchu. Nätan nogataga
nin: “Gamga noga ningäta cäsucur cawarga, capäcunqui alawäman. ‘Diosnïcunam’ nircayangay Dios-mayïmi nirunmi.
razonpa nogapa discïpulümi. 32੅Jinamanmi reguepäcunqui 55੅Nätan gamcunaga manam reguepäcunquichu payta. Nogam

razoncagta, nätan chay razoncagmi jucpa munayninpita icha regueyäga. ‘Manam payta reguëchu’ nirga cäman
cachrarichipäcushunqui”. gamcunanuysi casquim. Nätan nogaga regueyä razonpam,
33੅Niptinmi cay nirärin: “Nogacunaga capäcü Abrahampa jinaman cäsucüsi pay nimangantam. 56੅Taytaycuna Abraham
castan aywagmi, nätan manam imaysi capäcurächu pipa cushicuram unay, cayman aywamunä junagpita. Nätan
servigninsi. ¿Imanirtag nircayämanqui ‘Cachrarisham aywamugta ricaramar aliscam cushirura”.
capäcunqui’ nirga?” 57੅Niptin chay runacunaga cay nirärinmi: “Manaran pichga
34੅Nipäcuptin Jesusga cay ninmi: “Razoncagtam nircayag: chrunca watayogsi canquiragchu. Nätan ¿‘Abrahamta
Pisi juchäcuyar cawagga, chaynuy juchäcuyälarmi cawan. ricapurämi’ ninquichu?”
35੅Juc rantisha runaga manam chaynuylachu imaycamas chay 58੅Nipäcuptinmi Jesusga cay nin: “Mayapäcamay shumag:

rantigninpa maquinchru can. Nätan chay rantigpa churinmi Nogam cayä chay ‘Nogam cayä’ ninganga. Chauraga Abraham
ichaga cayan paywan imaycamas. 36੅Chauraga Diospa-mayin, manaragsi näcimungalanpitam noga Diosga cayä”.
chay jucpa munayninpita jorgarärishuptiquim ichaga razonpa 59੅Niptinga rumitam charirärin Jesusta gompapäcunanpag.

capäcunquiga juc cachrarishanuy. 37੅Musyayämi Abrahampa Payga nätan pacacurunmi. Chaypitam Diospa wayinpitaga
castan capäcungayta. Nätan wanuchimayta munarcayämanqui runacunapa chraupinpa yargorcur aywacun.
nogas nircayangagta mana chrasquiyta munapäcurmi.
38੅Nogaga rimayä Tayta Dioscagchru ricangäcunatam. Nätan Ñausha näcimusha runata Jesús cuticächingan

9
gamcunaga rurarcayanqui taytay rurachipäcushungaytam”. 1੅Chaypitam Jesusga aywayanganchru ricapurun
39੅Niptinmi “Taytäcunaga Abrahammi” nirärin. näcimunganpita-pacha ñausha runata. 2੅Paypitam
Chaura Jesusga cay ninmi: “Gamcuna razonpa Abrahampa discïpuluncunaga tapurärï cay nir: “Yachrachig, cay runa
castan aywag carga, rurapäcunquiman pay rurangannuymi. ñausha näcimunanpag ¿pipatag juchan? ¿Quiquin runapachu,
40੅Nätan gamcunaga wanuchiyta munarcayämanqui icha taytanpawan mamanpachu?”
‘Razonpacagta Dios nimanganta’ niruptïmi. Abrahamga 3੅Nipäcuptïmi Jesusga cay nipäcaman: “Cayga ñausha cayan

manam chaynuychu rurara. 41੅Gamcuna rurarcayanqui manam quiquinpa juchanpitachu ni taytancunapa


taytaycuna rurangannuylam”. juchancunapitapishchu, antis chaynuy cayan Tayta Dios
Niptinmi paycunaga cay nirärin: “Nogacunaga manam munayniyog canganta paychru reguechicunanpagmi.
capäcü churipäcuychu. Nogacunapaga juclay Dioslam 4੅Junagcuna cayangancama uryashagran cachramagnï

taytäcuna cayan”. ruranäpag nimangancunataga, nätan nämi aywayämun juc


42੅Chaura Jesusga cay ninmi: “Taytaycuna razonpa Dios pagasnuysi. Chaychrüga manam pisi uryayta atipanganchu.
captinga cuyapäcamanquimanmi. Nogaga Diospitam 5੅Cay pachachru cayangäcamaga cayä juc achquinuymi cay

aywarayamüsi, nätan caychrüsi cayä. Nogaga manam pachachru runacunapag”.


aywamusha cä quiquiläpitachu, antis Dios cachramasha 6੅Chay nircurmi Jesusga pampaman togarpuyur rurarun

captinmi. 43੅Gamcunaga niyangäta mana tantiayta uchuc isgueralata dëdunwan. Jinarcurmi chaywan lushirun
atipapäcunquichu imaysi, rimayangäta mana mayacuyta chay ñaushapa ñawinta. 7੅Chaypitam cay nin: “Ayway Siloé
munapäcurmi. 44੅Gamcunapaga taytaycuna cayan Asyagmi. ningan gochranyaman”. (‘Siloé’ ninanga ‘cachray’ ninanmi.)
Pay munangantam gamcunaga rurayta munarcayanqui. Chaura ñaushaga aywacunmi. Jinarcurmi maylacurcurga nä
Asyagga galayunanpita-pacham runa wanuchig, nätan payga ricapuyar aywacun.
manam imaysi razoncagpita rimanchu. Manatan imaysi 8੅Chauraga chay ñausha yachranganpa yachragcunaga,

razoncagtaga rimarapishchu. Nä rimarga casquitam riman, nätan ñausha canganta ricagcunaga cay nipäcuram:
casquilata rimag car. Jinamanga paymi chay casqui “¿Manachu cayga golgueta manacuyar tayag runa?”
rimagcunapa taytan. 45੅Nätan nogataga razoncagta rimaptïmi 9੅Nipäcuptinmi waquinga “Au, paymi” nipäcura. Waquinmi

mana chrasquicarcämanquichu. 46੅¿Maygaytag gamcunapita “Pay nirayanmi” nipäcura. Nätan payga “Chay quiquinmi
‘Caytam juchäcurayanqui’ nipäcamanquiman? Nätan cayä” nira.
-8$1੄9੄10 90

10੅Chauraga tapurärira: “ Imanaypatag cananga cäsucugnincunalata mayanganta. 32੅Manam imaysi


¿
ricapuyanqui?” mayaranchichu juc ñausha näcimushata pisi cuticächinganta.
11੅Nipäcuptin payga cay ninmi: “Jesús nipäcungan runam 33੅Nätan cay runa Diospita mana aywamusha carga, manam

isguerata rurarcur lushiraman ñawïta. Chaypitam ‘Siloé ima ruraytas atipanmanchu”.


ningan gochranyata maylacug ayway’ niraman”. 34੅Niptinmi cay nirärin: “ Näcimungaypita-pacha gam
¡
Nimaptinmi aywarä. Jinarcurmi maylacururga ricapurü. juchasapachu nogacuna yachrachipäcamayta munayanqui!”
12੅Niptinga tapurärin: “ Maychrütag cayan chay runa?” Nirmi chay Israel castäcuna gotucarcänan wayipita
¿
Nipäcuptin payga “Manam musyächu” niram. gargapäcusha, paycunapita juc wanushapagnuy ricasha
13੅Chaura runacunaga pusharärin chay ñausha cuticashatash cananpag.
fariseocunapa naupanman. 14੅Nätan Jesús chay ñaushata
isguerawan lushircur cuticächinan junag cara jamana Ñaushanuysi capäcunganta Jesús ningan
junagmi. 15੅Chauraga fariseocunash chay runataga 35੅Nätan Jesusga musyaruram chay cuticasha runata
tapurärintag imanuypa ricapungantas. Chaura payga cay chaynuy rurapäcunganta. Chaypitam tincurur chay runata
ninshi: “Ñawïtam isguerawan lushiraman chayta Jesusga cay nin: “¿Gamga jana pachapita shamusha runata
maylacururmi cananga ricapuyä”. chrasquicunquimanchu?”
16੅Niptinshi waquin fariseocunaga cay nipäcun: “Chay rurag 36੅Niptinmi runaga cay nin: “Tayta, pitag chay cayan?
¿
runaga manam canmanchu Diospitaga jamana junagta mana Niyämänar chrasquicunäpag”.
cäsuyarga”. 37੅Niptin Jesusga cay nin: “Nämi ricapusha canqui. Nogam

Nätan waquincunash nipäcun: “¿Imanaypatag mana pisi cayä gamwan rimayagmi”.


ruray atipänanta cayga ruranman juchasapa carga?” nirga, juc 38੅Chaura niptin runaga Jesuspa naupanmanmi

ishcay puntaman raquicarärinag. gongorpacuyur: “Salvamagnïmi cayanqui” nirmi


17੅Chaura chay ñausha cuticashatam yapay tapupäcusha cay chrasquicurun.
nir: “Nätan gamga ¿pimi ninquitag chay ñawiqui cuticächig 39੅Niptinmi Jesusga cay nin: “Cay pachaman noga shamurä

runata?” ñaushanuysi cayagcuna tantiacurcänanpagmi, nätan


Nipäcuptin payga “Nogapitaga Diospa willacugninmi” ricapuyagnuysi cayagcuna ñaushanuysi capäcunanpagmi”.
nisha. 40੅Nigta mayarärirmi juc ishcay paywan chaychru cayag
18੅Nätan Israel castacunapa mandagnincunaga “Yangam cay fariseocunaga cay nirärin: “Nogacunaga manam capäcü
runaga ‘Ñaushapitam cananga ricapuyä’ niyan” nipäcuram, ñaushanuychu”.
chay runapa taytanwan mamanta gayapäcungancamaga. 19੅Nä 41੅Nipäcuptinmi Jesusga cay nin: “Gamcuna razonpa chay

chraruptinga tapurärin cay nirmi: “¿‘Ñausham näcimusha ñaushanuysi chrasquicarcämarga mana juchaynagmi
wamraläga’ nipäcungaychu cay runaga cayan? ¿Imanuypatag capäcunquiman. Cananga nätan ricapuyarsi mana
cananga ricapuyan?” chrasquicarcämangaypitam chaynuy juchayogla capäcunqui”.

10
20੅Nir tapupäcuptinga cay nirärinmi: “Au. Musyarcayämi cay 1੅“Mayapäcamay shumag: Pi maysi uysha canchraman

runa wamräcuna cangantas, jinaman ñausha näcimungantas. mana puncupa yaycugga, maypas jucläpa yaycugga
21੅Nätan manam musyapäcüchu imanuypa ñawin capäcun suwawan imas lutan ruraglam. 2੅Nätan chay canchra
cuticangantas ni pi cuticächingantas. Nä chacha runam cayan. puncupa yaycugga cayan uyshacuna michigmi. 3੅Paytaga chay
Tapupäcuy quiquinta nipäcushunaypag”. 22੅Chaynuypa puncu cuidagsi quichranmi yaycunanpag, nätan uyshacunas
nipäcusha paycunata manchacurcarmi. Chaypagga nämi shiminta mayanmi. Chay michigga uyshacunatas jutinpa
Diospa wayinchru chay mandagcunaga rimanacarärinag camam gayan. Chaypitam jorgamun washaman. 4੅Nä lapanta
“Jesusga razonpa salvacugmi” nigcagta pitas chay Israel jorgarcamurga chay uyshancunapa naupantam aywan.
castäcuna gotucarcänan wayipita gargosha capäcunanpag. Jinatam uyshancuna gatirapäcun michigninpa shiminta
23੅Chaymi mamanwan taytanga “Payta tapupäcuy, nä chacha reguepäcur. 5੅Nätan mana reguengantaga manam
runam” nirärin. gatirapäcunchu, antismi jucpa shiminta mayarurga
24੅Chaura chay mandagnincunaga yapaymi gayarärin chay gueshpicurcan”. 6੅Jesús chaynuy tincuchiypam yachrachira.
ñausha cuticashata. Chaypitam cay nirärin: “Diospa Nätan paycunaga manam tantiapäcurachu ima niyta
naupanchrümi cayanchi. Nipäcamay razoncagta. Nogacunaga munayangantas.
shumagmi musyarcayä chay cuticächishugniqui runa 7੅Chaura Jesusga yapaymi cay nin: “Razoncagtam nircayag:

juchasapa cangantam”. Nogam cayä uysha canchraman yaycuna puncunuy


25੅Nipäcuptinmi payga cay nisha: “Manam noga musyächu runacunapag. 8੅‘Diospitam aywarayämü’ nigtucugcuna lapansi
juchasapa cangantas u mana cangantas. Musyayäga capäcun suwacunam jinaman lutan ruragcunam. Nätan
ñaushapita cuticächimangalantam”. uyshacunaga manam cäsupäcushachu. 9੅Nogaga nätan cayä
26੅Niptinga yapaymi tapurärin: “ Imanarushuraytag? chay canchra puncunuymi. Pi maysi nogapa yaycugga
¿
¿Imatam rurarushunqui ñawiqui ricapunanpag?” salvasham canga. Chaypitam yaycunga jinaman yargamunga.
27੅Nipäcuptinmi payga cay nin: “Nämi nipäcurag. Gamcuna Nätan micushanuymi canga. 10੅Suwaga aywamun
manatag mayaytas munapäcuraychu. ¿Imanirtag yapay apanalanpagmi, wanuchinalanpagmi, wichicächinalanpagmi.
mayayta munarcayanqui? ¿Gamcunas paypa discïpulun Nätan nogaga aywarayämü imaycamas ali
caytachu munarcayanqui?” cawapäcunaypagmi.
28੅Niptinga ashliytam galacayärin cay nir: “Gamchri 11੅Noga cayä ali michigmi. Ali michigga wanunmi

cayanqui chaypa discïpulunga. Nogacunaga capäcü Moisespa uyshancuna raygo. 12੅Nätan pi maysi gänanan raygola
discïpulunmi. 29੅Nogacuna musyarcayämi Moisesta Dios uryagga, micug aywamugta ricapururga uyshacunata
rimapanganta. Nätan chay cuticächishugniqui runataga dëjarcurmi aywacun. Chaynuy jinan mana uysha michig
manam musyapäcüchu maypita cangantas”. carmi, nätan mana paypa uyshan captinmi. Chaura atog
30੅Nipäcuptinmi runaga cay nin: “ Chay rimayniquicunaga charirga wichicächinmi. 13੅Chay runaga aywacun gänanan
¡
mayaräcuypagtag! ¿Gamcuna manachu tantiapäcunqui raygola uryarmi, nätan uyshacunatas manam cäsunchu.
maypita cangantas ñawïta cuticarayächimaptin? 14੅Nogam cayä alisca ali michigga. Regueyämi uyshäcunata,
31੅Noganchiga musyayanchim juchasapacunata Dios mana nätan nogatas reguepäcamanmi. 15੅Nogatachu Dios-mayï
mayanganta, nätan payta alawagcunalata, jinaman regueman. Nätan nogachu payta reguë chaynuymi. Jinaman
91 -8$1੄10੄11

wanushagsi chay uyshäcuna raygom. 16੅Cayäpaman masmi 41੅Runacuna achcam aywapäcura Jesús ricag. Jinarcurmi
uyshäcuna, cay canchrachru manacagcuna. Paycunatas rimapäcura cay nir: “Juanga manam rurashachu mana runa
aywachimushagmi, nätan cäsucapäcamangam paycunaga. ruray atipänantaga. Nätan cay runapita Juan rimanganmi icha
Chauraga canga juclay canchralachrümi lapan, jinamanmi cayanga lapansi razoncagla” nir. 42੅Chaychru achcam
canga juclay michigla. 17੅Dios-mayï nogata cuyaman ‘Caycuna runacuna “Payga Diospitam razonpa” nir chrasquicurcasha
raygo nogam wanushag’ niptïmi. Nätan nogaga gangalantam lapan shongonpa.
cawacämushag. 18੅Manam pisi wanuchimanchu nogataga,
antis quiquï munarmi nogaga paycuna raygo wanuyta munä. Lázaro wanungan

11
Nogapagga munaylachrümi cayan paycuna raygo wanuysi, 1੅Chauraga gueshyarunag Lázaro nipäcungan runam.
nätan cawacämuysi. Chaynuy ruranäpagmi Tayta Dios Payga yachrara Betania ichic marcalachrümi ishcay
nimasha”. paninwan. Paycunapa jutin cara Mariawan Martam. 2੅Chay
19੅Nigta mayarur chay castä mandagcunaga yapaymi ishcay gueshyag Lazaropa panin Mariam cara taytanchipa
puntaman raquicarärin. 20੅Achcam paycuna casta cay chraquinman perfümita jirpurcur chay agchanwan
nipäcura: “¿Imanirtag cäsucurcayanqui Asyagcunapa chaquichig.
munayninchru cayagta, jinaman löcusha cayaptin?” nir. 3੅Chauraga chay panincunam ishcay junag camiñu aywanata
21੅Nätan waquinmi cay nipäcura: “Manam pisi Asyagpa cachrarärimunag Jesusman “Tayta, cuyangaymi gueshyayan”
munayninchru cagga, caynuy rimaytas ni ñaushacuna nipäcunanpag.
cuticächiytas atipanmanchu” nir. 4੅Nipäcugta mayarur Jesusga cay ninmi: “Cay gueshyaga

charirun manam imaycamas wanusha cananpagchu. Antis


Diospa wayinchru mandagcuna Jesusta mana
chay gueshyaga charirun Dios munayniyog cananganta
chrasquipäcungan
musyapäcunanpagmi, jinaman Diospa-mayin munayniyog
22੅Chaura Jerusalenchrüga cayara Tayta Diosta yapay cangäta runacuna musyapäcunanpagmi”. 5੅Jesusga aliscam
‘Gampa cay wayiquiga cachun’ nipäcungan ɹestam. Nätan cuyara Martatas nanantas turin Lazarotas. 6੅Nätan Lázaro
caras tamya wichanmi. 23੅Chaura Jesusga puriyara Diospa gueshyayanganta musyayarsi chaychru cara ishcay junagran.
chay wayinchrümi Salomonpa ramädan ninganchru. 7੅Chaypitam discïpuluncunata cay nipäcaman: “Aywashun
24੅Chaypitam chay castä mandagcunaga muyurärin jinarcurmi yapay Judeata”.
cay nirärin: “¿Imaycamatag shuyag shuyagta 8੅Nipäcamaptinmi nogacunaga cay nirärï: “Yachrachig,

cachipäcamanqui? ‘Salvacugtam cachramushag’ Dios ningan quima chruscu junaglaragtag cayan wacchru mandagcuna
gam carga juclar willapäcamay shumag”. chapiypa wanuchiyta munapäcushungay. Nätan ¿yapaychu
25੅Nipäcuptinmi Jesusga cay nin: “Nämi nipäcurag, nätan wac aywayta munayanqui?”
‘Manam razonchri’ nir chrasquipäcamaraychu. Dios-mayï 9੅Nipäcuptïmi Jesusga cay nipäcaman: “Manam üraragchu

nimanganta rurangäcunachrümi musyacayan shumag noga pi wanuchipäcamänanpag. Chrunca ishcayniyog üratam


cangäsi. 26੅Nätan gamcunaga manam ‘Payga razonpa noganchiga juc junag ninchi. ¿Au? Chaura junagpa purirga
Diospitam’ nipäcamanquichu, mana nogapa runäcuna casta manam mitcanchichu achicyaptin. 10੅Nätan pagaspa purirga
capäcur, naupata uyshacunapita rimapangänuysi. 27੅Nogapa mitcanchi mana achicyaptinmi. Chaynuymi mana wanuchiyta
uyshäcunaga reguercayanmi shimïta. Nätan nogasi reguëtan atipapäcamangachu mana ürä chrämuptinga”. 11੅Nircurmi
paycunata, jinaman cäsucarcämanmi. 28੅Nogaga paycunata Jesusga cay nin: “Cuyanacunganchi Lazaroga nämi jamayan.
cawachishagmi imaycamas, nätan manatan imaysi Nätan aywayä sharcachigmi”.
wanupäcungapishchu ni pisi jorgapäcungapishchu maquïpitas. 12੅Nipäcamaptin discïpuluncunaga cay nipäcümi: “Tayta,
29੅Paycunata gomag Dios-mayïga pipita maypitas mas chaura jamayarga sharcungachri”. 13੅Nätan Jesusga Lázaro
munayniyogmi. Paypa maquinpitaga manam pisi quïtayta wanusham nipäcamänagmi. Chaytam nogacunaga tantiarärinä
atipanmanchu. 30੅Paywan nogaga capäcü Diosmi”. jamaypita rimayanganta.
31੅Niptin chay castä mandagcunaga yapaymi rumita 14੅Chaura Jesusga shumagmi musyarärichiman cay nir:

charirärin gompapäcunanpag. 32੅Chaura Jesusga cay ninmi: “Lazaroga wanusham. 15੅Cushirayämi chaychru mana
“Alicusa achcatam ima-ayga alicunatas rurasha cä gamcuna cangäpita. Chaynuy mana cangä gamcunapag mas alim,
ricarcayämaptiqui chay Dios-mayïpa munayninwan. Cananga ‘Payga razonpa Diospitam’ nir mas yupachicarcämänaypag.
¿maygan rurangäpitam chapipäcamanqui?” Chauraga aywashun ricag” nipäcaman.
33੅Niptinmi chay castä mandagcunaga cay nirärin: “Manam 16੅Nipäcamaptinmi mellïshu nipäcungä Tomasga:

nogacunaga chapipäcushay chay ali rurangaycunapitachu, “Noganchisi aywashun paywan parëju wanunanchi captinsi”
antis Diosta ashlingaypitam, nätan runala cayar nipäcaman.
Diostucungaypitam”.
34੅Nipäcuptinmi Jesusga cay nin: “Gamcunaga ‘dioscunam “Nogam cä cawachigsi, nätan wanushapita
carcayanqui’ niyanmi isquirbishachrüga. 35੅Chaura chay cawacächimugsi” Jesús ningan
cäsucugcunata ‘dioscunam’ niyaptinchu ¿chay 17੅Nä Betaniaman chrarur Jesusga Lazarota tarirun nä

isquirbishacunaga manacagman chrurasha canga? 36੅Chauraga chruscu junag enterracusha cayagtam. 18੅Chay marca cara
Tayta Dios munanganta ruranäpag acrarayämaptinga, jinaman manam alä caruchrüchu Jerusalenpita. Caraga lamitä lïwapita
cay pachaman cachrarayämaptinga ¿imanirtag gamcunaga mascascalam. 19੅Nätan achcam Diospa wayinchru uryagcuna
nätan ‘Diostam ashliyanqui’ nircayamanqui, Diospa-mayin aywarärimunag Martata Mariata “Amar wagaychu
cayaptïga? 37੅Tayta Dios nimangancunata mana rurayaptïga turiquipita” nipäcunanpag. 20੅Chaura Martaga nä wayinman
ama chrasquipäcamaychu. 38੅Nätan pay nimanganta ruraptïga, nachrgayagta Jesuspita musyarurga yargaramun taripacugmi,
mana nogata chrasquimarsi ‘Cayga razonpa Diospitam’ nätan Mariaga wayinchrümi quëdaramunag.
nipäcuy, rurayangäcunalatas. Tayta Dios nogachru canganta, 21੅Chaura Martaga Jesusta cay ninmi: “Tayta, caychru gam

nätan noga Tayta Dioswan cayangäta cananpita shumag captiquiga manachr wanunmanchu cara turilä. 22੅Nätan
musyapäcunaypag”. 39੅Niruptinga Jesús chariruytam yapay musyayämi Diosta canan manacuruptiqui mayashunaytas”.
munapäcura, nätan payga maquincunapitam gueshpirura. 23੅Niptinmi Jesusga cay nin: “Turiquiga cawacämungam”.
40੅Chaura Jesusga cutira nogacunawanmi Jordán mayuman 24੅Niptinmi Martaga cay nin: “Au. Musyayämi wanushacuna

inti yargamun läduman, naupata Juan bautizangancagman. cawacämunan junagchru cawacämunanta”.


-8$1੄11੄12 92

25੅Chaura niptinga cay nirunmi: “Nogam cayä wanushata 49੅Nätan nipäcuptinshi paycuna castapita Caifás

cawacächimugsi, nätan cawachigsi. Pi maysi chrasquicamagga nipäcunganga, chay wata Diospa wayinchru mas
wanursi cawacämungam. mandagnincagga cay nin: “Gamcunaga manam
26੅Nätan lapan cawayagcunasi chrasquimagga manam musyapäcunquichu. 50੅Manatan tantiapäcunquipishchu alitaga.
imaycamas wanushalachu capäcunga. ¿Cay niyangäta Nogapitaga cay lapan runacunapa janan juclay runalam
‘Razonmi’ ninquichu?” wanunman lapanchita ushamänanpitaga” nirun.
27੅Niptinmi cay nin: “Au tayta. Cananga shumagmi musyarü 51੅Nätan Caifás chaynuy nira manam quiquinpa

‘Salvacugtam cachramushag’ Dios ningan jinaman yarpaylanpitachu, antis nira chay wata Diospa wayinchru mas
Diospa-mayin gam cangayta”. mandagnincag carmi, Tayta Dios rimachiptin, Israel casta
28੅Nircur Martaga aywacun nanan María gayagmi. runacunapa janan Jesús wanunanpita. 52੅Manam cay
Jinarcurmi japalanta cay nin: “Yachrachigmi chrarayämun. runacunalapagchu, antis Diospa lapan castancuna maychru
Gamtam gayayäshunqui”. 29੅Niruptin Mariaga pasay-pacham chaychru cagtas juclaman gotunanpagmi. 53੅Chaura chay
aywaramunag. 30੅Chaypagga manam Jesusga yaycuraragchu junagpitam chay mandagcunaga rimanacusha capäcura
marcaman. Cayara Martawan tincungalanchrümi. 31੅Chaura Jesusta wanuchipäcunanpag.
María wayrala sharcurcur yargamugta ricarärirga chay 54੅Chaymi Jesusga nä mana purirachu chay mandagcuna

wayinchru cayag runacunaga gatirapäcamunag ricayga. Antis Judea ninganpitaga yargor, aywacura jäpag
“Mïchucagtachr aywayan wagag” nipäcurmi. pampaman Efraín ningan marcacagpam. Chaychrümi Jesús
32੅Chaura Jesús cayanganman María chraramurga, Jesuspa cara nogacuna discïpuluncunawan.
naupanmanmi gongorpacuyun cay nir: “Tayta, caychru gam 55੅Chauraga nämi pasay nachrgarayämura Pascua nipäcungä

captiquiga manachr wanunmanchu cara turilä” 33੅nir, ɹestäcunapag. Jinarcurmi chay marcacunapita runacunaga
wagacuptinga, jinaman paywan carcayag runacunatas achca aywapäcura Jerusalenta manaragsi ɹesta chrämuptilan
wagarcayagta ricapururga Jesusga aliscam laquicurun Dios ningannuy maylacurcänanpag. 56੅Chaura chay
jinamanmi cuyaparun. 34੅Chaypitam tapurun: “¿Maymantag runacunaga Jesustam ashipäcunag, nätan Diospa wayinchrüga
enterrarärinqui?” tapucurcänag jucta juctam: “¿Ima nipäcunquitag?
Niptinmi “Tayta, shamuy ricanaypag” nirärin. 35੅Nätan ¿Aywamungachur ɹestaman icha manachur?” nir. 57੅Nätan
Jesusga wagacunmi. fariseocunawan, sacerdöticunapa mandagnincunaga
36੅Chaura chay sacerdöticunapa mandagnincunaga “ Jay, rimanacarärinag maychrüsi Jesús cayagta pisi musyarga
¡
aliscachrau cuyara!” nipäcunmi. willacurcänanpagmi, chaypita charig aywapäcunanpagmi.
37੅Nätan waquincagmi runacunaga “Cay runa chay ñaushapa

ñawintas cuticayächirga manachrau imalatas rurayta Jesuspa chraquinman perfümita jirpungan


atiparachu Lázaro mana wanunanpag” nipäcuratan. (Mt 26.6-13; Mr 14.3-9)

12
1੅Chauraga sogta junagta nä Pascua ɹesta galayunan
Lazarota Jesús cawacächimungan
cayaptinmi, Jesusga aywara Betaniata chay
38੅Chaura Jesusga yapay alisca laquisham mïchucagman wanushapita cawacächimungan Lázaro yachranganta
ashuyurun. Chay mïchu canag juc machraymi juc jatun lagta nogacunawan. 2੅Chaychrümi yanupäcarärin cënata Jesusta
rumiwan wichrgasha. 39੅Chaura Jesusga “Rumita jorgapäcuy” garapäcunanpag. Chaura Marta garachracuyaptin Lazaroga,
ninmi. Jesuswanmi mësacagman iscatararcayara. 3੅Chaymanmi
Chaymi wanushapa panin Martaga cay nin: “Tayta, nächri Mariaga chrarachimun nardupita rurasha perfümita juc
asyarirayan, nämi wanunganga chruscu junag”. botëllawan alisca golgue chraninta. Jinarcurmi Jesuspa
40੅Niptin Jesusga cay ninmi: “ Manachu nogaman chraquinman jirpurcur, agchanwan chaquirachin. Chaypita
¿
yupachicurga Dios munayniyog canganta ricanquim nirag?” wayiga ima-ayga shumag asyarun.
nir. 4੅Chaura Simonpa churin Judas Iscariotega chay
41੅Chauraga jorgarärin rumitam. Chaypitam Jesusga jana wanuchipäcunanpag Jesusta reguechigga cay ninmi:
pachata rircärir cay nin: “Tayta, ‘Gracias’ nicug, gamta 5੅“ Imanirtag quima pachrac junag gänanachru mana
¿
manacungänuy rurangaypitam. 42੅Noga musyayämi chaynuyla ranticururanchichu cay perfümita mana imaynagcunata
mayamangayta. Nätan niyagsi caychru runacuna, 43੅gam yanapänanchipag?” 6੅Judasga chaynuy nira manam paycunata
cachramangayta musyarur yupachicarcämänanpagmi”. cuyaparchu antis suwa carmi, nätan golgue runcu
Nircurmi gayacuypanuy: “¡Lázaro, yargamuy chaypita!” nirun. charanganpita jorgochrag carmi.
44੅Chaura wanushaga yargaramun maquinpita, chraquincama 7੅Chaura Jesusga cay ninmi: “Jina rurachun. Caytaga

inchrasham. Nätan cäranmi juc sagpiwan wancusha. chrurarächira wanunä junagpagmi. 8੅Mana imaynagcunaga
Chaura Jesusga “Pasquipäcuy purinanpag” ninmi. gamcunawanmi imaysi cayanga. Nätan nogaga manam
chaynuylachu cashag gamcunawan”.
Jesusta wanuchipäcunanpag rimanacungan 9੅Chaura Israel castäcunaga achcam musyapäcusha Jesús
(Mt 26.1-5; Mr 14.1-2; Lc 22.1-2) Betaniachru cayanganta. Jinarcurmi chrarärimun chayman.
45੅Chauraga María ricag chay aywamusha sacerdöticunapa Manam aywapäcamusha Jesús raygolachu, antis chay
mandagnincunaga achcam chrasquicarärin Jesusta chay wanushapita cawacämusha Lázaro ricagnuymi. 10੅Chaura
Lázaro cawacächimugta ricarärir. 46੅Nätan waquinmi Diospa wayinchru mandagcunaga rimanacarärinag Lazarotas
aywapäcusha fariseocunaman Jesús chay ruranganta wanuchipäcunanpagmi. 11੅Paypa janan achca castäcuna chay
willapacug. 47੅Chaura fariseocunawan sacerdöticunapa waquin mandagcunapita raquicarcur Jesusta chrasquicurcaptin.
mandagnincunaga gotucarärinag quiquin mandagcamalam
rimanacurcänanpag. Chaychrümi cay ninacurcasha: Jesús Jerusalenman yaycungan
“¿Imatatag rurachwan chay runata? Aliscatag ima-aygatas (Mt 21.1-11; Mr 11.1-11; Lc 19.28-40)
rurayan mana pisi ruray atipänancunata. 48੅Jinata rircarashaga 12੅Alicusa achcam runacuna Jerusalenman aywapäcamusha

cay runanchicunaga lapanmi chrasquicaräringa. Jinatam cara chay Pascua ɹestapag. Jinarcurmi musyarärinag Jesús
Romachru mandagcunaga aywarcärimur Diospa wayintas chay marcaman warantin chränanta. 13੅Chauraga rämacunata
jinaman noganchi acrashan runancunatas imantawansi apacurcurmi yargarärimunag Jesús chrasquicug
pampanman rurarämäshun”. gayacuypanuy:
93 -8$1੄12੄13

“¡Salvapäcamay! Chauragar achquinuysi gamcunawan cayaptilan cawapäcuy


Alisca ali nisha cachun Munayniyog Diosninchi nipäcushungaynuy, mayänipita chay juchalaychru mana
cachramungan. quëdapäcunaypag. Pi maysi, yanauyagchru puriyagnuysi
¡Alisca ali nisha cachun Israelcunapa reynin!” nircayar. juchalanchrürag cawayagga manam musyanchu mayta
14੅Nätan Jesusga püllu ashnuta tarircurmi logacurun aywayangantas. 36੅Chauragar gamcunachru juc achquinuysi
isquirbishachru ningannuy. Chaychrüga cay niyanmi: cayaptilä chrasquicarcämay, cay achquinuysi cayagta, cay
15 “Ama manchacaychu Sión gotuchru yachragcuna. achqui cayagnuysi capäcunaypag”. Chaycunata nircurga,
¡Rircaripäcuy ashnuta logacurcur reyniqui Jesús aywacuram. Nätan manam ricapachicurachu chay
aywayämugta!” niyanmi. runacunawan.
16੅Caycuna ruracayanganta galayunalanchrüga manam pasay

tantiapäcurächu nogacunaga. Chaypita nä Jesús jana ¿Imanirtag waquin mandagcuna Jesusta mana
pachaman aywaruptinran yarparärï lapan caycuna paypita chrasquicurcarachu?
isquirbisha canganta. Jinaman chay isquirbishanuyla paywan 37੅Maymayta paycuna ricayaptin Jesús munayninwan

ruracanganta. rurayaptinsi manam chrasquiyta munapäcurachu. 38੅Diospa


17੅Nätan Lazarota mïchupita gayagta, jinaman cawacächigta unay willacugnin Isaiaspa isquirbishan ningannuy
ricag runacunam willapacarärinag ricapäcunganta. 18੅Chaymi ruracänanpagmi. Payga cay niram:
runacunaga yargarärimunag Jesusta chrasquicug, mana pi “Tayta, gamga musyachiraymi munayniyog cangayta.
runas ruray atipänanta ruranganta musyarärir. 19੅Chaura Nätan manam pisi chay willapacurcangäta
fariseocunaga quiquincamash cay ninacarärin: “Chägar chrasquicurcashachu”.
manatag Jesusta ima ruraytas atipanchichu. Rircaripäcuy 39੅Chaynuy mana chrasquicurcaptinmi Isaiasga isquirbisha

lapan runacunam aywacurcan guepanta” nir. cay nirsi:


40 “Paycunaga ñaushanuy caytam munapäcun,
Jesús cushicungan jinaman laquicungan nätan rumi shongom capäcun,
20੅Jinarcurmi Diosta alawapäcunanpag ɹestaman chaymi ñaushanuysi mana tantiapäcunchu.
Jerusalenta aywamusha juc casta runacunaga juc ishcay, Manatan nogamanga cutipäcamunchu
21੅ashuyarärin Felipeman. Payga cara Galileachru Betsaida ni cuticächinäpagsi”.
marcapitam. Jinarcurmi cay nirärin: “Tayta Felipe, tincuytam 41੅Isaías chaynuy nira Jesús munayniyog canganta

munarcayä Jesuswan niyäripamay”. musyarmi.


22੅Nipäcuptin Felipega aywarcur Andrestam nirun. 42੅Chaynuy isquirbishacuna niyaptinsi achcam marca

Jinarcurmi ishcaynin Jesusta willarärin. 23੅Chaura Jesusga mandagcunas chrasquicurcara Jesusta. Nätan Jesusta
cushisham cay nin: “Nämi chraramun noga jana pachapita chrasquicugcuna manam willapacurcarachu pitas
shamusha runa, Dios cayanganman cuticunä junag. fariseocunata manchacur, chay Israel castäcuna gotucarcänan
24੅Mayapäcamay shumag: Juc trïgu mana alpaman ishquirga, wayipita mana gargachicusha capäcunanpita, chaynuypa juc
gangalanmi cacun imaycamas, nätan alpaman ishquirurga wanushapagnuy ricasha capäcunanpita. 43੅Paycunaga
achcatam camacun palanapag. 25੅Pi maysi quiquin runacunapita alipa ricasha caytam munapäcug, nätan manam
munangannuyla cawagga manam cawangachu nogawan. Diospita alipa ricasha caytachu.
Nätan pi maysi cay pachachru wanunan captinsi cäsucamagga
nä cawayan nogawanmi imaycamas. 26੅Pi maysi nogapag Lapan runacunata Jesús “Chrasquicarcämay” ningan
cawayta munagga cäsucamächun, nätan cäsucamagga noga 44੅Chaura Jesusga gayacuypanuymi cay nin: “Pi maysi

cangächrümi canga. Jinamanga Dios-mayïpitas alinninpag ‘Payga razonpa Diospitam’ nir chrasquicamagga, manam
ricasham canga”. nogalatachu chrasquicaman, antis chrasquiyanmi
27੅Nircurmi Jesusga cay nin: “Cananga manam pasay cachramagnïtas. 45੅Nogata ricapamagga, ricapuyanmi
imananäsi musyacanchu. ¿Ima nishagtag ‘Tayta Dios, cachramagnïtas. 46੅Achquinuysi nogaga shamurä cay
salvamay canan pasamänanpita’ nishagchur? Manam. Antis pachaman, chrasquicamagcuna yanauyagchrünuysi mana
nogaga aywarayämü chaypagmi”. 28੅Nircurmi juchalanchru capäcunanpagmi.
“Reguechicuynar Dios-mayï, alisca munayniyog cangayta”. 47੅Nätan maygansi rimangäta mayayar mana cäsucamagta

Niptinga jana pachapitam mayarärï cay nimugta: “Nämi manam ‘Juchanpita cunchuchun’ nïchu. Nogaga manam
reguechicusha cä. Nätan yapaymi reguechicushag alisca aywamurä runacunata ‘Jina cunchuchun’ ninäpagchu, antis
munayniyog cangäta”. salvanäpagmi. 48੅Pisi ‘Nogata manam Diospitachu’ nimagga,
29੅Niptinga chaychru cayag runacuna mayarärirga “Räyum” jinaman willacuyangäta mana cäsucamagpagga cayan jucmi
nipäcunmi. Nätan waquinga “Juc angelmi rimaparun” ‘Jina cunchuchun’ ninanpag. Cay willayangämi ushanan
nipäcuntan. junagchrüga ‘Cunchuchun’ nipäcushunqui. 49੅Nogaga manam
30੅Chaura Jesusga cay ninmi: “Cay rimamugta mayarunchi rimä quiquiläpitachu. Cachramagnï Tayta Diosmi nogata
manam nogapagchu, antis gamcuna pi cangätas nimara imata ninäpagsi u imata yachrachinagpagsi. 50੅Nätan
musyapäcunaypagmi. 31੅Cananmi cay pachachru juchacuna musyayämi Tayta Dios mandanganta cäsucugcuna imaycama
taripacanga. Nätan cananmi cay pachachru munayniyog cawapäcunantas. Chaura rimaparcayag rimanäpag pay
Asyagsi washaman gargosha canga. 32੅Nätan nogata gueruman nimangalantam”.
nä warcarärimaptinga lapan runam nogaman aywamunga”.
33੅Chaynuypa nira, imanuypa wanunantas Atendinacurcänäpag Jesús yachrachipäcamangan

13
tantiachipäcunanpagmi. 1੅Pascua ɹesta manaragsi galariptilanmi Jesusga nä
34੅Niptin runacunaga nipäcunmi: “Nogacunaga chay musyara cay pachata dëjananpag, jinaman
isquirbishacunata leyiptin, mayacurcarä Cristo imaycamas Dios-mayincagta aywananpag nä üra ayparayämunganta.
cawacug cangantam. Nätan ¿imanirtag ‘Gamga jana pachapita Payga cay pachachru runancunata alisca cuyarmi wanura,
shamusha runaga sharcachisharan canga’ niyanqui? ¿Pitag nätan cuyaras wanungancamam.
cayan chay jana pachapita shamusha runaga?” 2੅Chauraga cënarcayarämi, nätan chaypagga nämi Simonpa
35੅Nipäcuptinmi Jesusga cay nin: “Ishcay quima junaglaga churin Judas Iscarioteta Asyagga tantiarachinag imanaypa
gamcunacagchru chay achquinuysi cayagga cashagran. Jesusta reguechinanpagsi. 3੅Jesusga musyaram Diospita
-8$1੄13੄14 94

shamungantas payman gangalanta cutinantas, jinaman lapan 27੅Chaura Judas tantata chrasquiruptilanmi Asyagga
ima-aygata munayninman Dios chrurangantas. 4੅Chaura munangan rurachiyta galacuyun.
Jesusga cënarcayaptïmi sharcurun iscatarayanganpita. Chaura Jesusga cay ninmi: “Ruranayta ruray wayrala”.
Jinarcurmi catatanuysi chay alisca shumag jatirayanganta 28੅Niptinga manam maygaläsi chay mësachru carcayagga

jorgorun. Jinarcurmi toällata cheglanman watacurun. tantiayta atipapäcurachu imanir chaynuypa niyangantas.
5੅Chauraga maylacurcänä gueshpi batyamanmi yacuta 29੅Chaura Judas golgue runcu charag captinga waquinnïga

wiñarun. Jinarcurmi chraquïcunata maylarcur chay toälla tantiarärï ɹestapag imatas rantimuy Jesús niyangantam u
watacunganwan chaquichiyta galacuyun. mana imaynagcunata imalatas gomunantam. 30੅Judas nä
6੅Nä Pedro nipäcungan Simonpa chraquinta maylananpag tantata chrasquirurga aywacunmi, nätan nä chacagmi cara.
chraruptinmi payga cay nin: “Tayta, ¿gamchu chraquïta
maylamanqui?” “Cuyanacur cawapäcunäpag” Jesús nipäcamangan
7੅Niptinmi Jesusga cay nin: “Cananga manam tantianquichu (Mt 26.31-35; Mr 14.27-31; Lc 22.31-34)
cay rurayangäta. Chaypitaran tantianqui”. 31੅Chaura nä Judas yargoruptin Jesusga cay nipäcamanmi:
8੅Niptinmi Pedroga nin: “Manam gamga imaysi chraquïtaga “Cananmi noga, jana pachapita shamusha runaga
maylamanquimanchu”. reguechicushag imapag aywamungätas, nätan Tayta Diossi
Niptinmi Jesusga “Mana maylapuptïga manam canqui reguechicuyan noga rurangäpam alisca ali canganta. 32੅Chaura
nogapachu” nin. Tayta Dios nogawan ali canganta reguechicurayaptinga, Tayta
9੅Niptin Pedro nipäcungan Simonga: “Chauraga tayta, ama Diossi quiquinmi reguechinga runacunata nogas alisca ali
maylamaychu chraquïlataga, maylamay maquïtawan umätas”. cangäta, nätan reguechinga pasay-pacham. 33੅Cuyay
10੅Niruptinmi Jesusga “Nä maylashataga manam nä wamräcuna manam alä unaychu cashag gamcunawan.
maylachwanchu yapayga. Lapansi nä maylasham cayan. Gamcuna ashipäcamanquim, nätan chay mandagniquicunata
Maylashäga chraquilaytam. Nätan gamcunaga carcayanqui nä ningänuy niyärishay canan gamcunatas: Noga aywayangäman
maylashanuymi mana juchaynag, mana lapay carsi. 11੅Chaura gamcunaga manam aywamuyta atipapäcunquichu.
manam lapaychu mana juchaynag capäcunqui” nirun, nätan 34੅Nätan juc mushogtas niyärishay cäsucurcänaypag:

wanuchipäcunanpag pi reguechinantas Jesusga nämi Cuyanacurcanquim jucniquis jucniquis noga gamcunata


musyara. cuyangänuy, gamcunas cuyanacurcayay jucniquis jucniquis.
12੅Chaypita nä chraquïcunata maylarcärimarga gangalantam 35੅Chaynuy cawapäcuptiquiga lapan runam tantiapäcunga

jaticurun chay catatanuysi jorgongan jacunta. Jinarcurmi discïpulü capäcungayta”.


yapay cutirun chay micuyangancagman. Chaypitam cay 36੅Niptinmi Pedro nipäcungä Simonga Jesusta tapurun:

nipäcaman: “¿Tantiarcayanquichu chraquiquicunata imanir “Tayta, ¿maytatag aywanqui?”.


maylangätasi? 13੅Gamcuna gayarcayämanqui ‘Yachrachigpam’, Niptinmi Jesusga “Noga aywangätaga manam cananga
nätan ‘Munayniyogpam’. Chaynuypa gayapäcamar, alitam gatirämayta atipanquichu. Mas guepätaran aywamunqui”.
nircayämanqui, nätan chaynuy captïmi. 14੅Chauraga noga 37੅Niptinmi Pedroga cay nin: “Tayta, imanirtag canan mana
¿
chay yachrachig, chay munayniyog, chraquiquicunata gatiragmanchu? Nogaga camaricusham cayä gampa janay
maylarayaptïga gamcunas maylapunacurcanquimanmi. wanunäpagsi”.
15੅Cayta rurayä gamcunas atendinacurcänaypagmi. 38੅Niptinmi Jesusga “ Gamchu nogapa janä wanunqui?
¿
16੅Mayapäcamay shumag: Maygan rantisha runasi manam mas Razonpacagtam niyag, manarag gallo wagangancama nämi
munayniyogchu rantigninpitaga. Manatan cachra rurag runas quima cuti nirayanqui mana reguemangayta” nin.
mas alinnintagchu cachragninpitas. Nätan noga munayniyogsi
cayta rurayaptïga gamcunaga masran rurapäcunquimansi. “Nogam cayä juc camiñunuysi
17੅Chaura caycunata nä musyarcayarga, jinaman rurapäcurga Diosman chrächig” nipäcamangan

14
capäcunqui cushisham. 1੅“Amar nä, ‘ Imanashagrag ayganashagrag?’
¿
18੅Cayta nircayag manam lapaypagchu. Noga musyayämi nipäcuychu. Diosman yupachicurcayarga, nogamansi
pïcunata acrangätas, nätan ruracangaran ‘Nogawan micugmi yupachicarcämay. 2੅Tayta Diospa jatun wayinchrüga achcam
muyunga contrapartinman’ nir isquirbishaga. cayan yachranapag wayicuna. Chaynuy mana captinga nächri
19੅Cayta nircayag manas ruracaptilanmi, nätan ruracaruptin nirärigman cara, antis cananga aywayä maychru
noga Dios cangäta shumagmi musyapäcunqui. 20੅Cayta capäcunaypagsi camariglam. 3੅Chaypitam nä aywarurga
shumag mayacurcay: Pisi cachrashäcunata chrasquicugga, maychru capäcunaypagsi nä camarircurga yapay cutimushag.
chrasquicayäman nogatam, nätan nogata chrasquicamagga Jinarcurmi noga quiquï chrasquicurcäshay gamcunas noga
chrasquicuyan cachramagnïtam”. cangächru capäcunaypag. 4੅Gamcunaga musyarcayanquim
may aywayangätas, jinaman musyarcayanquitan imanuypa
Judas reguechinanta Jesús willapäcamangan
chrämuytas”.
(Mt 26.20-25; Mr 14.17-21; Lc 22.21-23) 5੅Niptinmi Tomasga cay nin: “Munayniyog, manam
21੅Chaynuypa nircur Jesusga alisca laquisham willaräriman musyapäcüchu may aywayangaytas. ¿Imanaypatag
cay nir: “Razonpacagtam nircayag, gamcunapita jucmi chrapäcamüman chay aywayangayman?”
wanuchipäcamänanpag reguechimanga”. 6੅Niptinmi Jesusga cay nirun: “Nogam cayä juc camiñunuysi
22੅Chaura nipäcamaptinga rircanacuytam galacayärï chayman chrächigga, nogam cayä razoncagta rimagsi,
maygäpita rimayangantas mana musyarga. 23੅Chaypagga nogatan cayä chay cawachicugsi. Mana nogaman aywamugga,
Jesuspa cuyay discïpulunga cënayarä Jesuspa naupanchru manam pisi chrayta atipanchu Tayta Diosman. 7੅Nogata
iscatarayarmi. reguepäcamarga Taytätas reguepäcunquimanmi. Cananpitam
24੅Chaura Pedro nipäcungä Simonga sëñasyaraman nä reguercayanqui, nätan nämi ricapapäcuraysi”.
maygäcunapita rimayangantas tapunäpagmi. 8੅Niptinmi Felipega cay nin: “Munayniyog, regueyärichimay
25੅Chauraga Jesuspa pëchuncagman muyurcurmi Tayta Diosninchita. Chaylatam munarcayä manam mastaga
yachraylapa tapurü: “Tayta, ¿maygäcunatag cayä?” nir. imatas”.
26੅Niptïmi Jesusga niman: “Atgag jitagman tantata 9੅Niptinmi Jesusga nin: “Felipe, nä may unaychri cayä
¿
ogorcachir gongämi canga” nircamarga, uchuc tantalata gamcunawan, nätan manachu reguemanquirag? Pisi nogata
ogorcachirmi goyurun Simonpa churin Judas Iscarioteta. reguemagga, reguesha nämi Tayta Diostaga. Chauraga ¿imanirtag
95 -8$1੄14੄15

manacayamanqui: ‘Diosta regueyärichimay’ nirga? 10੅¿Manachu wayugcag palgaycunataga jorgonmi, nätan wayugcag
tantiapäcunqui Tayta Diospa-mayin cayangäta, nätan Dios-mayï palgaynincunatam pichapan masta wayunanpag. 3੅Gamcunaga
pay cayanganta? Rimangäcunata manam rimapapäcug quiquïpa willapäcungagta chrasquisha capäcurmi nä carcayanqui mana
yarpaynïpitachu, antis nogawan cayag Tayta Dios juchaynag. 4੅Nogawan chaynuyla cacurcayay, noga
nimangancunatam rimayäsi, rurayäsi. 11੅Chauraga Dioswan noga gamcunawan cayangänuy. Üvas plantapita tipicarurga manam
cayangäta, nätan Tayta Dios nogawan cayanganta razonmi chay räma quiquilanga atipanchu wayuyta. Chaynuymi
nipäcuy, nätan mana chaynuy nipäcamarsi razonpa chaynuymi gamcunas mana atipapäcunquichu Dios munangannuy
nipäcamay rurayangäcunalapas. 12੅Shumag mayapäcuy cayta: cawayta, mana nogawan capäcurga.
Nogaman yupachicamagga ruranga noga rurayangätam, nätan 5੅Nogaga cayä üvas wiñayagpa tullunnuymi, nätan

rurangas mastaran noga Dios-mayïcagman aywacuptïga. gamcunam carcayanqui rämacunanuy. Pi maysi nogachru
13੅Chauraga ima-aygatas nogata manacarcamaptiqui rurashagmi, chaynuyla cayagga, nätan nogas paychru chaynuyla captïga,
Tayta Diosta alisca alipag noga Diospa-mayin ricachinäpag. alisca alim cawan. Nätan nogapita raquirurga manam pasay
14੅Nogata imalata manacarcamaptiquis rurashagmi”. ima ali ruraytas atipapäcunquichu. 6੅Pi maysi nogawan mana
chaynuylacagga, washaman jitarisham canga. Jinarcurmi
“Santu Espirituta cachramushagmi” Jesús nipäcamangan räma chaquinuysi, palarcur rupachisha canga. 7੅Chaura
15੅“Chaura razonpa cuyapäcamarga ningäcunata cäsucurcay. chaynuyla nogawan capäcurga, jinaman yachrachingänuyla
16੅Nätan nogaga manacushag Tayta Diostam juc cawapäcurga, munangayta ima-aygatas manacurcangaytam
yanapagniquicunata cachramunanpag, gamcunawan imay chrasquipäcunqui. 8੅Tayta Diosga alisca cushisham cayan
aygaysi cananpag. 17੅Chay razoncag Espirituta, shongon gamcuna juc üvas planta alisca wayugnuysi noga ningänuy ali
munangalanta ruragcunaga manam chrasquipäcunchu, mana cawapäcuptiquiga. Chaynuy cawarga nä carcayanqui razonpa
ricarnin, jinaman mana reguermi. Nätan gamcunaga discïpulümi.
reguercayanquim gamcunawan captin. Chauraga payga 9੅Nogata Dios-mayï cuyamangannuymi nogas cuyarcayag

munangantam rurachipäcushunqui. gamcunata. Gamcunas chaynuy cawapäcuy, noga gamcunata


18੅Manam dëjapäcushaychu juc wacchacunatanuyga. cuyarcayangagnuy. 10੅Cay ningäcunata cäsucurcaptiquiga
Cutimushagmi gamcunawan canäpag. 19੅Cananpita mana alä nogaga cuyapäcushaymi. Nogatachu Dios-mayï cäsucuptï
unaytam runacuna nä mana ricapapäcamangachu, nätan cuyayäman chaynuymi. 11੅Chaynuypa noga rimaparcayag
gamcunaga ricapapäcamanquim. Noga cawaptïmi gamcunas nogata cushicarcächimänaypagmi, nätan gamcunas cushisha
cawapäcunqui. 20੅Chay junagga tantiapäcunquim Tayta capäcunaypagmi. 12੅Chaura cäsucarcämänaypag caymi cayan:
Dioswan noga cayangäta, gamcuna nogawan carcayangayta, Cuyanacur jucniquis jucniquis cawapäcunaymi, noga
nätan gamcunawan noga cayangätas. 21੅Pi maysi ningäcunata gamcunata cuyangänuysi.
chrasquicur cäsucugga cuyamanmi. Nätan cuyamagtaga Tayta 13੅Alicusa cuyacug canganta tantiachicun pisi,

Diossi cuyangam. Nogas cuyamagtaga cuyashagtan, jinaman amïguncunapa janan wanularmi. 14੅Niyangagcunata
reguechicushagmi chay cuyamagwan”. cäsucurcarga capäcunqui amïgücunam. 15੅Manam nä
22੅Niptinmi jucnincag Judasga cay nin: “Tayta, imanirtag cananpita ricapäcug juc rantisha runatanuychu. Rantisha
¿
nogacunalawan reguechicunqui, nätan waquin runacunataga runaga manam musyanchu rantignin ima rurayangantas,
mana?” nätan gamcunata nogaga ricapäcug amïgücunapagmi. Chaymi
23੅Niptinmi Jesusga nin: “Pi maysi cuyamagga ningätam Tayta Dios ima ruranancuna nimangantas nä musyarärichig.
cäsucaman. Chaura Dios-mayïga cuyangam. Jinarcurmi 16੅Manam nogataga gamcunachu acrapäcamaray, antis nogam

Dios-mayïwan noga aywapäcamushag paywan cawag. 24੅Pi gamcunata acrapäcurag maypas aywapäcunaypag. Jinaman
maysi mana cuyamagga, manam noga ningäta cäsucamanchu. chaynuyla Dios munangannuy ali cawapäcunaypag üvas
Nätan rimayangäta mayapäcungayga manam nogapachu, planta alisca wayugnuysi. Chaura noga ningänuy Tayta Diosta
cayan chayga cachramagnïpam. manacurga lapan manacurcangaytam chrasquipäcunqui.
25੅Gamcunawan cayälarmi rimaparcayag caycunata. 26੅Nätan 17੅Yapay cayta niyärishay: Jucniquis jucniquis cuyanacurmi

nogapa trucä chay yanapapäcushugniqui Santu Espirituga Tayta cawapäcunqui” nirärimanmi.


Dios chay cachramunanga tantiachipäcushunqui lapan mana
tantiay atipapäcungaytam. Jinamanmi yarpachipäcushunqui lapan “Nogatanuymi chregnipäcushunqui” Jesús nipäcamangan
rimapapäcungagta. 27੅Payga ali cawaytam yanapapäcushunqui. 18੅“Nätan Diosman mana yupachicug runacuna

Nätan nämi nirärig noganuy cawapäcunaypagsi. Cay gasila chregnipäcushuptiqui yarpachracurcay nogatas
cawayga manam cay pachachru cagnuylachu. Chauraga ama chregnipäcamanganta. 19੅Gamcuna paycunanuysi lutan
‘¿Imanashunrag?’ nipäcuysi ni manchacapäcuysi. capäcuptiquiga chay runacuna cuyapäcushunquimanmi.
28੅Nämi mayarärinqui aywayämi ningäta, nätan gamcunawan Nätan gamcunataga nogam acrapäcurag chay runacunachru
canäpag yapay cutimunätas. Gamcuna razonpa cuyapäcamarga cayagta. Chaymi chay lutan runacuna chregnircayäshunqui
cushicurcanquimanmi Tayta Dioscagta aywayaptïga. Nätan Tayta paycunanuy nä mana capäcuptiqui. 20੅Yarpachracurcay cay
Diosga nogapitaga mas munayniyogmi cayan. 29੅Cayta nircayag nipäcungagta: Maygan rantisha runasi manam mas
mana imas cayangancamalam nä imas captin razonpa rimangäta munayniyogchu rantigninpitaga. Nogatas
tantiapäcunaypag. 30੅Manam nä rimapapäcushaychu aläpa unayga. chregniparcayämarga, ashiparcayämarga, gamcunatas
Nämi nachrgayämun cay pachachru munayniyog Asyagga, nätan chaynuymi jinapäcushunqui. Nätan yachrachingäta
imata ruramarsi manam munangantaga taringachu. 31੅Chaynuymi cäsucarcayämagcunaga gamcuna yachrachipäcungaytas
ruracänan cayan Tayta Dios cuyangäta, cay pachachru runacuna cäsucurcangam. 21੅Lapan caycunata rurapäcushunqui nogapa
musyapäcunanpag, jinamanga pay nimangannuylam rurayäsi” capäcuptiquim chay cachramagnïta mana reguepäcur. 22੅Chay
nircurga, “Sharcapäcuy aywashun caypita” nipäcamanmi. runacuna mana juchaynagmi capäcunman cara, mana noga
musyachig aywamuptïga. Cananga nätan chay juchancunapita
Diospa wayin puertachru üvas dibujashata mana cuyapasham capäcunga. 23੅Pi maysi nogata
ricapur Jesús tantiachipäcamangan chregnimagga, Tayta Diostas chregniyanmi. 24੅Mana

15
1੅Chaypitam aywarcayaptïga cay nin: “Noga cayä juchaynagmi capäcunman mana munaynïwan paycunachru
razonpacag üvas wiñayagnuymi. Nätan wac üvas mana ima-aygatas rurasha captïga. Nätan cananga nämi
wiñayagta uryapagnuymi cayan Tayta Diosga. 2੅Payga mana ricapäcusha ima-aygatas. Chaynuy ricarcayarmi
-8$1੄15–17 96

chregnircayäman, jinaman Tayta Diostas chregnircayan. gueshpicunan üra chraramuptinga, naupataga nanaywan
25੅Chaynuy jinarcayäman isquirbishacunachru: ‘Mana cayan. Chaypita nä gueshpicururga gongarunmi chay
juchaynagtam chregnipäcamara’ ningan ruracänanpagmi. nanangantaga, wamran näciramuptin cushicurur.
26੅Nätan yanapapäcushugniqui chay razoncag Espirituga 22੅Chaynuymi gamcunas cananga laquirarcayanqui. Nätan

Tayta Dioscagpita cachramunäga runacunata tantiachingam yapayran ricapäcushay. Chauraga aliscam shongoycuna
nogapita. 27੅Jinamanga gamcunas rimapäcunquitan cushicunga, nätan chay cushicuyniquicunata manam pisi
galayunanpita-pacha nogawan capäcusha capäcur”. guechrupäcushunquichu. 23੅Chay ricapapacunay junagga

16
1੅“Caycunata nircayag, nä ima-aygas captin mana manam nä tapupäcamanquichu imatas. Nätan shumag
nogapita raquicapäcunaypagmi. 2੅Gamcunataga chay mayapäcamay: Noga ningänuy ima-aygatas Tayta Diosta
Israel castäcuna gotucarcänan wayipitas manacurcarga chrasquipäcunquim. 24੅Canancama gamcunaga
gargaripäcushunquim, jinaman chrämungatan maygansi manam noga ningänuy manacurcanquiragchu. Manacurcay,
wanurcärichishurniqui ‘Caynuypam Diosta servinchi’ chrasquipäcunquim alisca cushisha capäcunaypag.
nipäcunan junagsi. 3੅Chaynuy rurapäcunga mana Tayta 25੅Nätan canancama caycunata nirärig imawansi

Diostas ni nogatas reguepäcamasha carmi. 4੅Nätan nircayag, tincuchiypam. Nätan mana tincuchiypa rimanä junag
nä caycuna pasaptin yarpachracurcänaypagmi”. chrämungam. Chay junagga Tayta Diospita rimaptï shumagmi
tantiapäcunqui. 26੅Chay junag noga ningäta yarparcurmi
Santu Espíritu rurananpita Jesús nipäcamangan manacurcanqui payta. Nätan manam Tayta Diosta
Nircurmi Jesusga cay nipäcaman: “Galayunanpita-pacha manacushag gamcunapita nipäcugchu. 27੅Antis gamcunataga
mana cayta nipäcuragchu, gamcunawan quiquï carmi. 5੅Nätan quiquin Tayta Diosmi cuyarcayäshunqui. Nätan
cananga cachramagnïwan canäpagmi aywacü. cuyarcayäshunqui nogata cuyapäcamaptiquim, jinaman Tayta
Niyaptïsi manam maygalaysi: ‘¿Maytatag aywacunqui?’ nir, Diospita shamungäta chrasquicurcasha capäcuptiquim. 28੅Noga
tapupäcamanquichu. 6੅Antis cay ningäcunawanga aliscam yargamurä Tayta Dioscagpitam. Jinarcurmi aywamurä cay
laquicarärinqui. 7੅Nätan mayapäcamay shumag: Antis pachaman. Cananga nätan cay pachapita cuticü yapay Tayta
aywaptïga alim canga gamcunapag. Mana noga aywaptïga Dioscagtam”.
manam aywamungachu chay tantiayta yanapapäcushugniqui. 29੅Nipäcamaptin discïpuluncunaga cay nipäcümi: “Cananmi

Nätan aywacurga nogam cachramushag payta. 8੅Nä pay icha rimayanquiga shumag, mana imawansi tincuchilar.
aywaramurga Diosman mana yupachicug runacunata 30੅Cananga tantiarcayämi lapan ima-aygas musyangayta,

tantiachinga juchasapa capäcungantam, Dios ningannuy ali jinamanga manam pisi tapucushunaytaragchu munanqui.
cawaypitam, nätan juchancunapita taripasha capäcunantam. Chaymi ‘Payga razonpa Diospita aywamusham’ nirsi
9੅Juchasapa paycuna carcayan ‘Payga razonpa Diospitam’ nir, chrasquicurcarag”.
mana chrasquicarcämanganpitam. 10੅Nätan tantiapäcungam 31੅Nipäcuptïmi Jesusga cay nipäcaman: “Cananga

Dios munangannuy noga ali cawangäta. Chaymi nogaga ¿razonpachu yupachicarcayämanqui? 32੅Nämi nachrgayämun
aywayä Tayta Dioscagta. Nä manam nogataga ürä, nätan nagascalam nä carunga. Gamcuna jucpacama
ricapapäcamanquichu. 11੅Jinaman tantiapäcungam cay wichicapäcunay, jinaman japaläta dëjapäcamänay üra. Nätan
pachachru munayniyog Asyag juchanpita ‘Cunchuchisha manam japalächu cäga. Tayta Diosga nogawanmi cayan.
cachun’ Dios nä nirayangantas. 33੅Lapan caycunata nircayag nä ushanantam, cay pachachru
12੅Maymayragchri cayan nipäcunag, nätan cananga manam gamcuna nacatacurcanquiran, nätan valorchacurcay. Nogaga
tantiayta atipapäcunquimanchu. 13੅Nä razoncag Espíritu cay pachachru chay juchäcachigta nä yalisham cä. Chaylatam
aywaramurmi ichaga lapanta shumag tantiachipäcushunquiga. nircärig”.
Payga manam rimapapäcushunqui quiquinpa
Discïpuluncunapag Jesús manacungan
tantiaylanpitachu, antis rimanga Diospita mayangantam,

17
nätan musyachingatan mas guepaman ima-aygacuna 1੅Chaynuy nircärimarmi Jesusga jana pachata
cananpitas. 14੅Payga tantiachipäcushunqui nogata rircacurcur Tayta Diosta cay nin:
alawapäcamänaypagmi. Nätan nogapita musyangantam “Tayta Dios, nämi chraramun üra Dios-mayiqui cangäta
gamcunata musyachipäcushunqui. 15੅Chay Santu Espirituga runacunata musyachinaypag. Chaynuytan nogasi gampita
nogapita musyangantam gamcunata musyachipäcushunqui. musyachishag Dios-mayï cangayta. 2੅Gamga nogata
Chaynuy nircayag Tayta Diospacag ima-aygas nogapa chruramasha canqui lapan runacunachru munayniyog
captinmi”. canäpagmi, jinaman nogaman lapan runata aywachimungayta
16੅Nircurmi Jesusga cay nipäcaman: “Cananpita ishcay imaycamas cawachinäpagmi. 3੅Nätan chay imaycamas
quima junagtaga manam ricapapäcamanquichu, nätan ishcay cawagga canga, gam japalay razoncag Diosta
quima junagtaga yapaymi ricapapäcamanqui. Nogaga reguepäcushurniquim, nätan noga, Jesucristo cachramangayta
aywacushag Tayta Dioscagtam”. reguepäcurninmi. 4੅Nogaga cay pachachru gampita
17੅Chaura juc ishcay discïpuluncunaga tapunacuytam musyachisham cä, lapan nimangaycunata rurangäwan.
galacayärï cay nir: “¿Ima ninantatag niyämanchi: ‘Ishcay 5੅Chauraga Tayta Dios, manaragsi cay pachas camacaptilan

quima junagga manam ricapapäcamanquichu, chaypita ishcay cangänuynar canansi cashag gamcagchru cushisha.
quima junagtaga yapaymi ricapapäcamanqui, nätan aywashag 6੅Nogaga gamman mana yupachicug runacunapita acrarcur

Tayta Dioscagtam’ nirga? 18੅Manatag tantianchichu imapita nogaman aywachimungaycunata musyachisham cä, gam
rimayangantas. ¿Ima ninantatag niyämanchi?” imanuy cangaytas. Paycunaga gampam cara. Nätan nogatam
19੅Nir tapucuyta munarcayangätam Jesusga tantiarun. gomasha canqui, jinaman paycunaga cäsucurcasham ningayta.
Jinarcurmi cay nipäcaman: ´੅¶&DQDQSLWDLVKFD\TXLPDMXQDJWD 7੅Cananga musyapäcunmi lapan nimangaycuna gampita

manam ricapapäcamanquichu, chaypita ishcay quima shamusha canganta. 8੅Chaura nimangaytaga nisham cä, nätan
junagtaga ricapapäcamanqui’ ¿ningäpitachu paycuna chrasquicurcasham. Shumagmi tantiapäcusha
tapunacurcayanqui? 20੅Mayapäcamay shumag: Gamcuna razonpa gampita aywamusha cangätas, jinamanga
wagapäcunquim, jinaman alisca laquisham capäcunqui. chrasquicarcämasham. 9੅Chaymi noga manacuyag
Chaynuy capäcuptiqui Diosman mana yupachicug runacunaga paycunapita. Manam manacug chay lutan runacunapitachu,
cushipapäcushunquim. Nätan chay laquirarcayangaypitaga antis manacuyag chay gomangay runacunapagmi gampa
cushicurcanquim. 21੅Juc pachrayog warmichu nä captin. 10੅Ima-aygas nogapacagga gampam, gampacagsi
97 -8$1੄17੄18

nogapam, nätan nogata cay runacunaga alisca alipagmi nä 4੅Nätan Jesusga lapan ima-aygas pasananta musyarga

ricarcayächiman. 11੅Nogaga nä manam cashagchu cay aywarcurmi tapurun: “¿Pitatag ashircayanqui?”


pachachrüga. Nogaga aywayämü gam cayangaymanmi, nätan 5੅Niptinmi paycunaga “Nazaretpita Jesustam” nirärin.

cay runacunaga canga caychrüran. Lapan juchapita caruchru Chaura Jesusga “Nogam cayä” ninmi. Jesusta reguechig
cayag Dios-mayï, nimangaynuynar caycunata washay Judasga paycunawanmi cayänag.
ima-aygapitas munayniquiwan. Nogachu gamwan cayanchi 6੅Chauraga “Nogam cayä” niruptinga runacunaga

juc runanuyla chaynuy paycunas mana pasay raquicälar guepatarcurmi ancalarärin.


cawapäcunanpag. 12੅Cay pachachru paycunawan carga, 7੅Chaura Jesusga yapaymi cay nin: “ Pitatag
¿
nimangaynuymi ñawilächru cachirä cay gomangaycunata. ashircayanqui?”
Manam maygansi caycunapita ogracashachu. Ogracarayanga Niptin paycunaga “Nazaretpita Jesustam” nirärin.
nä ogracasha cayaglam, Salmoschru isquirbishanuy 8੅Chaura Jesusga cay ninmi: “Nämi nircayag, nogam cayä.

ruracänanpag. Nä ashircayämarga nogalata charipäcamay, nätan cay


13੅Cananga aywamushag gam cayangaymanmi. Nätan cay runacunaga aywacurcächun”.
pachachru cayälar niyag cayta, noga cushirayangänuy 9੅Chaynuy nira: “Tayta Dios gomangancunata manam

caycunas alisca cushicurcänanpagmi. 14੅Nogaga willasham cä ograshachu cä maygantas” nir, quiquin Jesús rimangannuy
nimangaytaga. Chaymi mana cäsucugcunaga chregnipapäcun, ruracänanpagmi.
mana paycunanuy capäcuptin. Nätan nogasi manam 10੅Chaura Pedro nipäcungä Simonga espäda charayanganta

paycunanuy lutanchu cä. 15੅Chaura manam manacug, chay jorgarcamurmi Malco jutiyog runapata derëchacag rinrinta
mana cäsucugcunapita jorgonaypagchu, antis manacuyag muturun. Payga canag Diospa wayinchru mandagcunapa mas
Asyagpita washanaypagmi. 16੅Chaura noga mana lutan mandagnincagpa rantisha runanmi.
captïmi, caycunas mana capäcunchu lutancamaga. 11੅Chaura Jesusga Pedrotam cay nin: “Chay espädata
17੅Gamlapag capäcunanpag raquiruy razoncagta gampita chruracunanman cutiyächiy. Nogaga Tayta Dios
rimapayangäwan. Gam nimangayga razoncagmi. 18੅Nogatachu nimangancunataga rurashagran alisca cunchunä cayaptinsi”
cachramaray cay pachachru runacunam, chaynuymi nogas nin.
caycunata cachrayä cay pachachru runacunaman. 19੅Nätan
nogaga cäsucurag lapanchru, paycunas noganuy Anás jutiyog mandagman Jesusta aywachipäcungan
cäsucurcäshunaypagmi. (Mt 26.57-58, 69-70; Mr 14.53-54, 66-68; Lc 22.54-57)
20੅Manam caycunalapagchu manacug, antis manacuyagmi 12੅Niptin chay soldäducunaga mandagnintinmi,
paycuna rimaptin mas guepaman chrasquicamagcunapagsi. sacerdöticuna cachramungan guardiacunawan Jesusta
21੅Paycunas lapan mana raquicälar capäcunanpag. Tayta, charirärin. Jinarcurmi watarärin maquinta. 13੅Chaypitam
gamchu nogawan cayanqui, nätan nogachu gamwan cayä, aywachicurcan chay mandag Anaspa naupanman. Payga cara
chaynuy paycunas noganchipita mana raquicälar Caifaspa suydrunmi. Chay wata cara Caifás chaychru
capäcunanpag, cay pachachru runacuna gam cachramangayta sacerdöticunapa mas mandagnincagmi. 14੅Nätan chay Caifasmi
chrasquicarcämänanpag. 22੅Gam nogata alipa cara “Cay Israel castacunapa jananchi wanuchun juc runa” nir
ricamangaynuymi nogas paycunata ricarä, nogawan gam mandagcunata nigsi.
mana raquicälar cawanganchinuy paycunas mana raquicälar 15੅Nätan Pedro nipäcungä Simonwanga noga Juanga,

capäcunanpag. 23੅Nogaga cayäshag paycunawanmi, nätan gatirapäcurä Jesustam. Chaura chay sacerdöticunapa mas
gammi canqui nogawan, mana pasay raquicapäcunanpag. mandagninpita reguesha carmi, nogaga yaycurü Jesuswanga
Chaynuypaga cay pachachru runacuna tantiapäcungam chay mas mandagcagpa wayin puncuman. 16੅Pedroga nätan
gampa cachramushay cangäta, jinaman nogata washa puncuchrümi quëdarun. Chaura chay mandagpita noga
cuyamangaynuy paycunatas alisca cuyayangayta. reguesha carga, chay puncuta quichrachrag warmiwanmi
24੅Tayta, chay gomangaycunata munä noga canächru rimarü Pedropita. Jinarcurmi yaycarachï Pedrotas.
paycunas capäcunantam, munayniyog canäpag nimasha 17੅Chaura chay warmiga Pedrotam cay nin: “ Manachu
¿
cangayta tantiapäcunanpag. Nätan gamga cuyayämanqui gamga canqui wac runapa discïpulun?”
mana cay pachas camacangalanpitam. Niptinmi Pedroga “Manam nogaläga cächu” nirun.
25੅Alila rurag Tayta, cay pachachru runacunaga manam 18੅Jinarcurmi alisca alalaptinga, chay rantisha runacunawan

reguepäcushunquichu. Nätan nogaga regueyagmi, jinaman cay guardiacunaga ninata ratarcärichir shayarcayara
runacunas musyarcayanmi cachramaptiqui aywamusha cangätas. shanapacurcayar. Chaychru paycunawanmi Pedrosi cayara
26੅Paycunata tantiarayächïmi gampita, imanuy cangaytas. Nätan shanapacuyar.
chaynuylam tantiayächishag, chay cuyamangaynuyla paycunas
cuyanacurcänanpag, jinaman nogasi paycunawan canäpag”. Mandag Anás Jesusta tapupangan
(Mt 26.59-66; Mr 14.55-64; Lc 22.66-71)
Wanuchipäcunanpag Jesusta charipäcungan 19੅Chaycama chay mandag Anasga tapupaytam galacuyun
(Mt 26.47-56; Mr 14.43-50; Lc 22.47-53)
Jesustaga “¿Pïcunam discïpuluycuna? Nätan ¿imatam

18
1੅Chaynuypa Jesús Tayta Diosta manacurcurga, yachrayächinqui?”
aywara nogacuna discïpulunwanmi Cedrón ragra 20੅Niptinmi Jesusga cay nin: “ Manachu musyapäcunqui?
¿
nipäcungä wacläcag chimpanta. Chaychrümi cara juc canchra Nogaga lapan runacunatas rimaparä runa ricaymi.
ima-aygas wiñag. Chaymanmi Jesuswan yaycarärï. Chaynuylam yachrachirä Israel castäcuna gotucarcänan
2੅Jesusta wanuchipäcunanpag reguechig Judassi regueram wayichrüsi, jinaman Diospa wayinchrüsi paycuna
chay aywapäcungäcagtaga. Chayman achca cutim Jesusga gotucapäcunanchrüga. Chauraga manam imatas nirächu
pushapäcamara nogacunata. 3੅Chaura Judasga chraramun pacayninchrüga. 21੅¿Imanirtag tapuyämanqui nogata?
chaymanmi achca soldäducunawan, jinaman Diospa wayinta Tapuyga chay mayamagcunata. Paycunaga musyarcayanmi
ricag guardiacuna pushasham. Chaycuna aywarärimunag imapita yachrachingätas”.
sacerdöticunapa mandagnincuna nätan fariseocuna 22੅Chaynuypa Jesús niruptinga, chaychru cayag Diospa

cachramuptinmi. Chaura chrarärimun tucuywan wayinta ricag guardiacunapitam jucga, Jesusta cäranchru
achquishacamam, jinaman alisca camapacusha lagyarun cay nir: “Amam chaynuypa ninquimanchu Diospa
armacunawancamam. wayinchru mandagcunapa mas mandagnincagtaga”.
-8$1੄18੄19 98

23੅Niptinmi Jesusga nirun: “Chaura lutanta rimayaptïga cara reypa contran, imatas lutanta rurapäcamunanpag
nimay lutan rimayangäta. Nätan rimayangä ali captinga runacuna sucsutagmi.
¿imanirtag lagyayämanqui?” 24੅Chaura Anasga chaynuy
19
1੅Chaura Pilatoga “Cay Jesusta astipäcuy

watashalatam Jesustaga “Aywachipäcuy Caifasman” nirun. rimacunanpag” nirunmi. 2੅Jinarcurmi soldäducunaga


Chay Caifasga cara Anasnuysi mas mandagnincagmi. Jesuspa umanman jatiräripun cashapita rurasha corönata.
Chaypitam jacuräripun yana puca color jacuta. 3੅Jinarcurmi
Pedro ishcay cuti “Jesustaga manam reguëchu” ningan payman ashuyärirga “Cushicuynar Israel castacunapa reynin”
(Mt 26.71-75; Mr 14.69-72; Lc 22.58-62) nir cäranchru lagyacurcan.
25੅Nätan Pedroga chay ninacagchrüran shayayara 4੅Chaura Pilatoga yapay yargorcurmi, runacunata chay nin:

shanapacuyar. Jinarcurmi cay nirärin yapay: “Gamga “¡Jay! Cananga cayman yargachimushag, cay runa mana
cayanqui wac runapa discïpulunmi ¿au?” imatas juchäcusha canganta musyapäcunaypag”. 5੅Nirga
Nipäcuptinmi Pedroga cay nin: “Manam nogaga calächu”. Jesusta yargarachin antay antaytam cashapita rurasha
26੅Chauraga chay mas mandagcagpa rantisha corönan jatishata. Jinaman chay yana puca color jacu
runacunapitam, jucga cay nin: “Nogaga ricapurag gamtaga jacushata. Chaura Pilatoga “Caymi cayan chay runa” ninmi.
chay ima-aygas wiñag canchrachrüga paywan cayagtam”. 6੅Nä Jesusta ricaparärirga, sacerdöticunapa

Chay nig runaga cara Pedro rinrinta mutungan olgopa mandagnincunawan Diospa wayinta ricag chay guardiacunaga
ayllunmi. mandagnincunaga gaparaytam galacayärin: “¡Cruzchru
27੅Niptin Pedroga yapaymi “Manam reguëchu” nirun. wanuchun! ¡Cruzchru wanuchun!”
Chaura chaylam gallo wagarun. Nipäcuptin Pilatoga nira: “Quiquiquicuna aywachicurcay
cruzchrüsi u imachrüsi wanuchicarcämuy. Nogaga manam
Mandag Pilatoman Jesusta aywachipäcungan tarïchu cay runapa juchantaga”.
(Mt 27.1-2, 11-31; Mr 15.1-20; Lc 23.1-5, 13-25) 7੅Niptinmi chay castäcunaga nirärin: “Nogacunapagga
28੅Chaura chay Caifaspa wayinpitaga Jesusta aywachicurcan cayanmi Moisés isquirbinganchru, ‘Diospa-mayinmi cayä’
mandag Pilato cacunan wayimanmi. Nämi warayämura, nätan nigtaga pitas wanuchipäcunäpag. Chauraga wanunmanmi”.
chay mandacunan wayimanga manam Israel castacunaga 8੅Chay nigta mayarur, Pilatoga masmi manchacarun.

yaycapäcurachu “Juchäcurushunmi” nir. Nätan chayman 9੅Chauraga yapaymi yaycurun Pilatoga chay wayiman.

yaycurga manam micapäcunmanchu cara Pascua micuy Jinarcurmi tapurun Jesusta: “¿Maypitatag cayanqui?”
cënata. 29੅Chaura Pilatoga chay runacunata tapunanpagmi Niptin Jesusga upälalam cara. 10੅Chaura Pilatoga cay ninmi:
yargaramun. Chaypitam cay nin: “¿Imatam alisca juyuta “¿Manachu imatas nimanqui? ¿Manachu musyanqui gamta
juchäcusha cay runa?” ‘Cachrariysi’ u ‘Cruzchru wanuchipäcamuy’ niysi
30੅Niptinmi cay nirärin: “Chay runa mana lutan rurag munaynïchru canganta?”
captinga, manachr gamman aywachipäcamümanchu”. 11੅Niptinmi Jesusga nin: “Gampaga manam ima munayniquis
31੅Nipäcuptinmi Pilatoga nin: “Aywachicurcay, canmanchu imata ruramänaypagsi, Tayta Dios chaynuy
quiquiquicuna juchanta taripapäcamuy Moisés munayniyog canayta mana munaptinga. Chaymi gampa
isquirbingannuy”. maquiquiman nogata chrächimagga cayan mas alisca
Niptinmi chay Israel castäcunaga cay nirärin: “Nogacunaga juchäcusha gampitaga”.
manam pitas wanuchiyta atipapäcüchu gam mana 12੅Chayürapita Pilatoga munara imanaypanuysi Jesús

nipäcamaptiquiga”. 32੅Chaynuypa nipäcura imanuypa cachrariruytam. Nätan chay castäcunaga gaparäcurcan cay
wanunanpitas Jesús rimangannuy ruracänanpagmi. nirmi: “Chayta cachrarirurga musyachipäcamanqui
33੅Chaura nipäcuptin Pilatoga cutiyurun chay cacunan munayniyogninchi Cesarpa amïgun mana cangaytam. Nätan
wayimanmi. Jinarcurmi Jesusta gayarcur tapurun: “¿Gamchu pisi ‘Reymi cayä’ nigga Romachru munayniyogninchitam
cayanqui cay Israel castacunapa reynin?” mana manchacunchu”.
34੅Niptinmi Jesusga nin: “ Chaynuy niyämanqui quiquiquipa 13੅Nigta mayarur Pilatoga Jesusta jorgarachimun
¿
yarpayniquipitachu, icha pisi Israel castäcuna nogapita washamanmi. Jinarcurmi tacuyun juchacunata
nipäcushuptiquichu?” taripäcunancagman, ‘Gabata’ nipäcunganman. ‘Gabataga’
35੅Niptinmi Pilatoga nin: “ Nogaga Israel castachu imatag ‘Rumipita rurasha patiu’ ninanmi hebreochrüga. 14੅Chauraga
¡
cayä! Cay castaycunam, Diospa wayinchru mandagcunam cara Pascua ɹesta ganyannintinmi nä chraupi junagnuy.
aywarayächimushunqui nogamanga. ¿Imatamar alisca juyuta Jinarcurmi Pilatoga chay castäcunata nin: “Caymi cayan
rurarayanqui?” reyniquicunaga”.
36੅Nir tapuptinmi Jesusga cay nin: “Noga reyga manam cä cay 15੅Niptin paycunaga gaparäcurcan cay nir: “ Chayta jitamuy!
¡
pachapitachu. Cay pachapita captïga runäcuna peliapäcunmanmi ¡ Chayta jitamuy! ¡Jucla niy cruzchru wanuchisha cananpag!”
cara mandagcunapa maquinman mana gopäcamänanpag. Nätan 1LSlFXSWLQ3LODWRJD´੅¶&UX]FKUXZDQXFKLSlFDPX\·¿nishag
noga reyga manam cä cay pachapitachu”. reyniquicunatachu?”
37੅Niptinmi Pilatoga “ Chaura gamga reychu cayanqui?” Niruptinmi sacerdöticunapa mandagnincunaga nirärin:
¿
Niptinmi Jesusga cay nin: “Reymi cayä, gam “Romachru munayniyoglam reynïcunaga. Manam jucga pisi
niyangaynuymi. Nogaga näciräsi, nätan aywamuräsi cay mas canchu”.
pachaman lapan razoncagta ninäpagmi. Pi maysi chay 16੅Chaura Pilatoga “Cä cayan. Nipäcamangaynuy cruzchru

razoncagta musyay munagga cäsucanmanmi”. wanuchun” nirura. Chaylam Jesustaga aywachicurcan.


38੅Niptinmi Pilatoga nin: “Manam canchu imas razoncagga”.

Nircur Pilatoga yapaymi yargorun chay Israel castacunaman. Jesusta cruzman clävapäcungan
Jinarcurmi cay nin: “Manam cay runapaga canchu ima juchansi (Mt 27.32-44; Mr 15.21-32; Lc 23.26-43)
wanuchiy ninanpagnuyga. 39੅Gamcunaga nätan cay Pascua 17੅Chaypitam Jesusga yargorun cruzninta umrucurcur,

ɹestachrüga imaysi munarcayanquim cachrarinäta juclaylataga ‘Uman tullu’ nipäcungan gotuman aywananpag. Chay ‘Uman
carcelpita. Chauraga ¿munarcayanqui cachrarinäta cay tullu’ ninanga hebreo rimaychrüga ‘Gólgota’ ninanmi.
reyniquicunatachu?” 18੅Chaychrümi cruzman clävarärin ishcay runacunatawan,
40੅Niptinmi yapay gaparäcurcan lapan: “ Ama chaytaga jucnintam wacläninman jucnintam cayläninman, nätan
¡
cachrariychu! ¡Cachrariyga Barrabasta!” nir. Chay Barrabasga Jesustam chraupiman.
99 -8$1੄19੄20

19੅Chaypitam Pilatoga cruzpa umancagman chrurarachira ima-aygas wiñag. Nätan chay chracrachrüga caratan juc mïchusi,
cay nir isquirbishata “NAZARETPITA JESUSMI CAYAN mushog rurashala. Chaymanga manaran pisi enterrasharagchu
ISRAEL CASTACUNAPA REYNIN” nishata. 20੅Chay cruzchru cara. 42੅Chaymanmi Jesusta chrurarärin wayrala, chay lädulan
isquirbishata achcam Israel casta runacuna leyipäcura marca captin, nätan Israel castacuna jamapäcunä junag nä galayunan
lädulan captin. Nätan isquirbisha cara quima rimaychrümi, captin.
hebreochru, griegochru, latinchru. 21੅Chaura sacerdöticunapa
mandagnincunaga Pilatotam cay nirärin: ´੅¶,VUDHOFDVWDFXQDSD Jesús cawacämungan
reynin’ nirga ama chruraychu, antis chrurayga ‘Israel (Mt 28.1-10; Mr 16.1-8; Lc 24.1-12)

20
castacunapa reyninmi cayä nigmi cay cayan’ nishata”. 1੅Chaura semäna galayunan junagshi goyash yanan
22੅Nipäcuptinmi Pilatoga “Isquirbingäga nä isquirbisham yananla Magdalapita Mariaga aywara Jesuspa
imanuysi” nin. mïchuncagta. Nä chrarurga, mïchu chapag jatun rumitaga
23੅Nä soldäducuna Jesusta cruzman chrurarärirga, jacuntam ricapurun jucläman ashushata. 2੅Chaura cutiramunag päripa
aypunacarärin juctacama chruscu soldäducuna. Jinaman pärirmi Pedro nipäcungä Simontawan nogata ashimag.
charirärintan ruyin jacuntas. Chayga cara mana tinquisham, Nogaga carä Jesuspa cuyayninmi. Chaura chraramurga cay
janapita galayur uracama awasha. nipäcamanmi: “Taytanchitaga mïchupita jorgapäcusham.
24੅Chaura soldäducunaga lapanmi “Ama lachishunchu, antis Nätan manam musyacanchu mayman chrurapäcungansi”.
mayganchis apacunanchipag chüsarushun” ninacarärin. 3੅Nirärimaptin Pedrowan nogaga aywacurcarä mïchucagtam.
25੅Jesús clävarayangancagchrüga cayaram mamansi 4੅Ishcaynïsi aywapäcurä päripa pärirmi. Nätan nogaga mas

nananwan, nätan Cleofaspa warmin Marias, jinamanmi cayara wayralam aywarä Pedropitaga. Jinarcurmi chrarü mas naupata.
Magdalapita Marias. 26੅Chaypita mamanta Jesús ricapururga, 5੅Chaura lipuyurga ricapurü chay wancupäcungan mushog

jinaman chaychru shayayagta noga cuyay discïpuluntas sagpitaga pachan wancushalatam, nätan manam yaycurächüga.
ricaparamarga, mamantam cay nin: “Mama, paymi canga 6੅Chaypita chraramunmi Simón Pedrosi guepätaga. Payga

wawayqui”. 27੅Nätan nogatam “Paymi canga mamayqui” yaycurun ruyicamam. Nätan ricarun paysi chay mushog sagpicuna
niraman. Chaypinpita-pacham wayïchru atendirä payta. cayaglatam. 7੅Jinamanmi ricarun Jesuspa uman wancusha
sagpitaga chay waquin mushog sagpicunapitaga juclächru
Jesús wanungan
doblarayagta. 8੅Chaypitaga nogas yaycurümi. Chaura chayta
(Mt 27.45-56; Mr 15.33-41; Lc 23.44-49)
ricarurga “Razonpam payga cawacämusha” nïmi. 9੅Chaycamaga
28੅Chayta nircurga, jinaman ima-aygas nä isquirbishacuna manaran tantiapäcuräragchu wanurcur cawamunanpag
ruracasha canganta Jesús musyarga, isquirbisha isquirbirayaptinsi.
ruracänanpagmi “Yacunayäman” nin. 29੅Chaura chaychrüga
cayara puchgorisha vïnum junta wiñasha alpapita rurasha Magdalapita Mariawan Jesús ricapachicungan
matichru. Jinarcurmi chaychru juc esponjata ogorcachirga (Mr 16.9-11)
Jesuspa shiminman chaccharcarärichin juc chaglawan. 30੅Jesús 10੅Chaypitaga cuticurcarä jäturarcayangä wayitam.
chay puchgorisha vïnuta upyarurga “Ruranäcagta nämi 11੅Nätan Mariaga wagayarshi cayara mïchucagpitaga
usharü rurayta” ninmi. Jinarcurmi lipurpular wanurun. washachru. Chaypitash wagaräcur mïchuta anayun.
31੅Chay junag cara Pascua ɹesta ganyannintinmi. Chaura Israel 12੅Jinarcurshi ricapurun ishcay angelcunata yullag

castäcunaga manam munapäcurachu jamana junagchru chay jacushatacama Jesusta chrurapäcungancagchru tayarcayagta.
runacunapa cuerpuncuna cruzlachru cananta. Chay jamana Jucagshi tayänag umancagpa, nätan jucninshi chraquincagpa.
junagga cara alisca välig junagmi. Chaymi Pilatota “Cruzchru 13੅Chaura angelcunaga cay ninshi: “Mamala, imanirtag
¿
cayag runacunapatanar chrancancunata paquipäcamuchun. wagayanqui?”
Chaypita ashuchipäcuchun” nirärinag. 32੅Chaura soldäducuna Nipäcuptinshi payga nin: “Munayniyog Jesusnïtam
chrarärimurga manyachru cayagpa ishcaynin chrancantam apapäcusha, nätan manam musyächu mayman
paquirärin. Chaynuymi rurarärin Jesuspa wacläninchru chrurapäcungantas”. 14੅Nir muyurcurshi ricapurun Jesustaga.
cayagpatas. 33੅Nätan Jesuscagman ashuyurga ricaparärin nä Nätan manash regueshachu pay canganta.
wanushatam. Chaymi mana paquipäcurachu chrancanta. 15੅Chaura Jesusga tapurunshi: “Mamala, imanirtag
¿
34੅Jinatam juc soldäduga Jesuspa wagtancagpa lanzawan tucsirun. wagayanqui? ¿Pitatag ashiyanqui?”
Jinarcurmi chayla yargaramun yawarwan yacu. Niptinshi payga “Cay chracra tapäcugchrau cayan” nirshi,
35੅Cayta willaparcayag noga quiquï ñawïwan ricasha carmi cay nirun: “Tayta, gam jorgosha carga, nimay mayman
razoncagta. Nätan musyayäsi shumagmi razoncagta chruramungaytas, noga apacunäpag”.
rimayangätas, gamcunas razonpa payta chrasquicurcänaypag. 16੅Niptinshi Jesusga “ María!” nin. Chaura Mariaga
¡
36੅Caycuna ruracara “Manam paquipäcungächu ni juclay muyurcurshi hebreo rimaychru “¡Rabuni!” nir, chraquinta
tullulantas” nir, Jesuspita isquirbisha captinmi. 37੅Cayantan margapacurun. (‘Rabuni’ ninanga ‘Yachrachig’ ninanmi.)
isquirbishacunachru “Rircarapäcungam tucsiyagta” nishas. 17੅Niptinshi Jesusga cay nin: “Cachrarimay. Nogaga manaran

jegäragchu Tayta Dios-mayïcagman. Antis nimuy runäcunata:


Jesusta enterrapäcungan
‘Dios-mayïcagta, nätan Diosniquicunacagta aywayangäta, jinaman
(Mt 27.57-61; Mr 15.42-47; Lc 23.50-56)
Diosnïman, QlWDQ'LRVQLTXLFXQDPDQD\ZD\DQJlWDV·੅µ.
38੅Chaypitam Arimatea marcapita Josëga manacurun Pilatota 18੅Niruptin Magdalapita Mariaga aywaramunag tayta Jesús

Jesús wanushata jucläman ashuchinanpag. Josëga cara Jesuspa ricapungantawan pay ningancunata willapapäcamänanpagmi.
discïpulunmi, Israel castäcuna manchaypam payga mana
reguechicurachu. Chaura Pilato “Äri” niruptinga aywarcamurmi Discïpuluncunawan Jesús ricapachicungan
apacura Jesusta. 39੅Chayman chraramuratan Jesusman chay (Mt 28.16-20; Mr 16.14-18; Lc 24.36-49)
pagaspa aywag Nicodemos, quima chrunca kïlunuy mirratawan 19੅Chaura chay semäna galayunan junagmi nä inti

áloes ningan tacusha shumag asyag jampicunata apacurcur. jegarpunayaptin discïpulucunaga goturarcayarä, chay
40੅Chaura Josëwan Nicodemoga Jesusta wancurärin, chay mushog mandagcunata manchacurga wayi puncucunata shumag
sagpi charapäcunganman chay alisca shumag asyag jampita wichrgapäcurcur. Jinarcurmi Jesusga yaycarcamur
wichiyurmi, imaysi chay Israel castäcuna rurachrapäcungannuy. chraupïcunaman shayuyur saludarärinman “Shumagla
41੅Jesusta cruzman chay clävapäcungancagchru juc canchram cara cawapäcuy” nir. 20੅Nircurmi Jesusga shumag ricarärichiman
-8$1੄20੄21 100

maquincunatawan wagtanta. Chaura ricaparärirga aliscam gochraman jegarpurun, Jesusman aywananpag. 8੅Nätan
cushicarärï. waquinnïcunaga chrarärï gochra manyanman büquiwanmi,
21੅Chaypitam yapay cay nipäcaman: “Gamcuna, ama junta pescäduyog ataräyata garashtarcayämur. Chaypitaga
manchapäcuychu. Nogatachu Tayta Dios cachrarayäman, gochra manyanman cara pachrac ichriychrünuylam. 9੅Nä
chaynuymi nogas cachrarcayag gamcunata”. 22੅Nircurmi gochra manyan pampaman yargaramurga tarirärï nina
pücarcamurga “Santu Espirituta chrasquipäcuy. 23੅Pisi rupayagtam, nätan ishcay acapa pescädu shanshachru
perdonapäcungayga, perdonasham capäcunga, nätan mana cayagtam, jinaman juc tantatam.
perdonapäcungayga mana perdonasham capäcunga” nipäcaman. 10੅Chaura Jesusga “Apapäcamuy ishcay quima pescäduta

chayrag charipäcamungayta” nipäcamanmi.


Tomaswan Jesús ricapachicungan 11੅Chaura Pedroga büquimanmi jegarun. Chaypitam junta
24੅Nätan Tomasga chay chrunca ishcayniyog pescäduyog ataräyata garashtaramun, pachrac pichga chrunca
discïpulu-mayïcunapita mellïshu nipäcungäga manam Jesús quimayog acray pescädutam. Antis chaychica cayaptinsi
chrämunanpag carachu. 25੅Chaypitam waquin manam ataräyaga tipishachu.
discïpulu-mayïcunaga “Jesustam ricaparärï” nirärin. 12੅Chaypitam Jesusga “Shapäcamuy micapäcunaypag”

Chaura nipäcuptin Tomasga “Manam razonchri nipäcaman. Nätan maygä discïpulus “¿Pimi cayanqui?”
nipäcugmanchu. Chay clävu yaycusha maqui mogonta mana niytaga manam atipapäcurächu, Munayniyog Jesús canganta
ricarga, nätan clävu yaycushaman dëdüta mana jatirga, nätan musyapäcurnï. 13੅Chaypitam ashuyamur Jesusga, tantata
wagtanta mana yatarga” nin. aptarcur aypuräriman, jinaman pescädutas chaynuy.
26੅Chaypitam nä puwag junag pasashachrüga yapaytag 14੅Caywanga nä quimapaypam Jesusga ricapachicusha

discïpulucunaga goturarcayarä wayichru. Tomás cayara nogacunawan, wanushapita cawacaramur.


nogacunawanmi. Chaura puncucunas wichrgarayaptinmi Jesusga
yaycaramun. Jinarcurmi chraupïcunaman shayuyur “Shumag Simón Pedrota Jesús rimapangan
cawapäcuy” nir, saludaräriman. 27੅Chaypitam Tomasta cay nin: 15੅Nä micaräriptïga Simón Pedrotam Jesusga tapurun: “Jonaspa
“Maquïman jatiyuy dëduyta, maquïcunata ricay. Nätan churin Simón, ¿paycunapita maschu cuyayämanqui?”
maquiquita chacchayämuy wagtäta yatayunaypag. Amam Niptinmi Pedroga cay nin: “Au tayta. Gam musyayanquim
‘Yangachr’ ninquimanchu, antis ‘Razonpachr’ ninquimanmi”. cuyayangagta”.
28੅Niptin Tomasga “ Munayniyoglä, jinaman Diosnilä!” nin. Niptinmi Jesusga “Achrcashtanuysi cuyangä runäcunata,
¡
29੅Chaura Jesusga cay ninmi: “Tomás, canan cananpita shumagpa michiy” nin.
¿
ricaramar-ragchu, ‘Razonpam cawacämusha’ niyämanqui? 16੅Chaypitaga yapaytan: “Jonaspa churin Simón,

Alipag ricasham, jinaman cushisham carcayan pisi mana ¿cuyayämanquichu?”


ricapamälar ‘Razonchri’ nigcunaga” nirun. Niptinmi Pedroga “Au tayta. Gam musyayanquim
cuyayangagta” nin.
¿Imapagtag cay libruta isquirbirä? Chaura Jesusga nirun: “Uyshanuysi cayag runäcunata
30੅Jesusga rurasha ima-aygacunatas achcatam pi cangantas michiy”. 17੅Chaura yapaytan Jesusga cay nin: “Jonaspa churin
reguechicunanpag nogacuna ricarcayaptï. Chay waquin Simón, ¿cuyayämanquichu?”
ima-aygas rurangancunataga manam isquirbishachu cä cay Nir cuyanganta quimapaypa tapuruptinga Pedroga alisca
libruchru. 31੅Nätan caycunataga isquirbirayä “Payga cayan laquisham cay nin: “Tayta, gam musyayanqui lapantam. Gam
razonpa ‘Salvacugtam cachramushag’ Dios ninganmi, jinaman musyayanquim cuyayangagta”.
Diospa-mayinmi” nir, Jesusta chrasquicurcänaypagmi, nätan Niptinmi Jesusga nin: “Chauraga uyshanuysi cayag
payta chrasquicurur imaycamas cawapäcunaypagmi. runäcunata shumagpa michiy. 18੅Mayamay shumag: Mözu
carga quiquiquim jacucug canqui. Jinarcurmi munangayta
Ganchris discïpuluncunawan Jesús ricapachicungan aywag canqui maytas. Nätan nä auquinyarurga ricralaytam

21
1੅Chaypitaga yapaytan Jesusga ricapachicuruntag chacchayunqui, jinatam juc jacapushunqui. Nätan
nogacunawan, Galilea gochra manyanchru. Chay aywachishunquis mana ayway munangaymanmi”.
gochrataga Tiberias nipäcugsi cämi, nätan caynuypam casha: 19੅Cayta nira Jesusga Pedro tantiananpagmi, chaynuypa
2੅Carcayarä Pedro nipäcunganwanmi, ‘Mellïshu’ nipäcunagä Pedro wanunganpa Tayta Diosta alipag ricapäcunanpagmi.
Tomaswanmi, Galileachru Canaán ningan marcapita Chaypitam Pedrotaga “Rashchrüman jaruy” nin.
Natanaelwanmi, jinaman wauguë Jacobowanmi. Nogacunapa 20੅Chaura muyurcamur Pedroga, guepan aywayagtam

taytäcunaga Zebedeom, jinaman carcayarämi ishcay mas ricaparaman, Jesuspa noga chay cuyaynintam, chay Pascua
discïpulu-mayïcunawansi. 3੅Chaura Pedroga “Pescacugmi cënachru Jesusman iscataragtam “¿Pitag cayan chay
aywayä” nipäcamanmi. reguechishugniqui?” nigtam. 21੅Pedro ricaparamarga Jesustam
Niptinga “Nogacunas gamwan aywashun” nirmi, aywacurcä cay nin: “Tayta, nätan paytaga ¿imatag pasanga?”
chay büquiman jegarcur. Chaypitam chay pagasga mana pasay 22੅Niptinmi Jesusga “Noga munaptïga cayächun

charipäcamushachu capäcü ni juclaylatas pescädutaga. cutimungäcamas. Nätan gamtaga ¿imanayäshunquitag? Gam


4੅Jinarcurmi Jesusga warag waragla ricacarun gochra manyanchru. ichaga gatiramay” nirun.
Nätan nogacunaga manam musyapäcurächu pay canganta. 23੅Chaynuy Jesús ningantaga, Jesusman yupachicugcunachrüga
5੅Chauraga cay nipäcamanmi: “Wamraläcuna, mayachinacurcasha jucnuypam nogapitaga “Manam wanungachu
¿ micunanchipag charirarcayämunquichu pescäduta?” payga” nirmi. Nätan Jesusga nira manam “Mana wanunäpitachu”
Nipäcamaptinga “Manam” nirärïmi. antis niraga “Noga munaptïga payga cayächun cutimungäcamas.
6੅Chaura Jesusga cay nipäcamanmi: “Ataräyaycunata Nätan ¿gamtaga imanayäshunquitag?” niypam.
jitayapäcamuy cay büquipa derëchancagman. Chaychrüga 24੅Noga quiquï Juanmi caycunapita willaparcayag.

charipäcamunquim”. Quiquïtan isquirbirä caycunatas. Jinaman musyapäcunmi


Nirärimaptinga jitayarärimümi. Jinarcurmi chay ataräya razoncagta rimag cangätas.
chutarcamuyta mana atipapäcüchu, achca pescäduyog captin. 25੅Nätan maymaychri cayan juccunas Jesús rurangancuna.
7੅Chaura nogaga Jesuspa chay cuyayninga, Pedrotam cay nï: Chaycuna lapan isquirbicaruptinga nogapa tantiaynïpita
“¡Payga cayan Munayniyogninchi Jesusmi!” Ningäta Simón manapishchri cay pachas aypanmanchu chruranapag.
Pedro mayarurga janan jacun jorgonganta jucla jaticurcurmi Chaynuy cachun.
JESUSPA CACHRAN RURAGCUNA
RURAPÄCUNGANPITA ISQUIRBISHA LIBRU
Naupataga shumag tantianaypag uchuclata niyushay juc libru masta Lucas imanir isquirbingantas:
Lucasga cara Jesusman yupachicug runam. Payga isquirbira ishcay librutam. Naupacag libruta isquirbira Jesuspitam, nätan
cay libruchrüga isquirbira Jesuspita yachrachig runacunata Santu Espíritu yanapaptin imanuy yachrachipäcungantas
musyachinanpagmi. Lucasga cara chay juc runacuna castam, manam Israel castachu. Payga aliscam musyara Jesuspita mana
ricapusha cayarsi. Payga Pablowanmi purira maypas chaypas Diospita yachrachig aywaptin. Lucas cara jampicug doctormi.
Chaynuy car payga aliscam yanapara Pablota chay lutan runacuna wanuchiyta munapäcuptin. Chaura Lucasga manam pasay
dëjarachu Pablota, antis payga Jesusman yupachicug-mayin captin aliscam cuyara. Nätan payga aliscam musyara
papelcunapita. Chaymi payga isquirbira ali shumagta Jesuspita.
Lucasga cay libruta isquirbira cuyanacuynin Teoɹlopagmi. Payga cara marca mandagmi. Nätan Lucasga cayta isquirbira chay
cuyanacuynin Teoɹlota “Jesuspita yachrachig runacunaga Santu Espíritu yanapaptin razoncagtam yachrachipäcura” nirmi.
Nätan “Chay juc casta runacunas capäcura Jesusman yupachicurmi, Jesusta cäsucuyarmi, jinaman Jesuspita
yachrachipäcunganga cayan ima-aygachrüsi ali cawayta yanapämänanchipagmi” nirmi. Lucasga cayta isquirbira Jesús
wanungan, jinaman cawacämungan 35 wata pasashachrüran, jinaman isquirbiras Roma carcelchru Pablo wichrgarayaptin,
manaragsi wanuchipäcungancamam.
Chaura Lucasga cay libru isquirbiyta galayura cay nirmi:

10੅Chay rircararcayaptinmi mayänipita ishcay olgocuna


Teoɹloman Lucas isquirbingan ricacarärin yurag jacushacama paycuna lädunchru. Jinarcurmi

1 cay nirärin: 11੅“Galilea runacuna, ¿imanirtag jana pachata


1੅Tayta Teóɹlo, naupacag libruchrüga gamman
isquirbimurä Jesuspitam, nätan isquirbimuräga cay rircararcayanqui? Gamcunacagpita wac aywayag quiquin
pachachru cayar jana pachata cuticungancama Jesusmi yapay cutimunga canan ricapapäcungaynuy” nirärin.
galayunanpita-pacha ima-aygatas ruranganpitam, jinaman
Jesuspa cachran rurag cananpag Matiasta chrurapäcungan
yachrachinganpitam. 2੅Chaura payga manaragsi jana pachata
cutilarmi, chay acrashan cachran ruragcunata Santu Espíritu 12੅Nächaynuy niräriptinga, Olivos ningan gotuchru
rimachiptin nirura imata rurapäcunanpagsi. 3੅Chaypita carcayanganpitaga Jesuspa cachran ruragcunaga cuticurcara
Jesusga wanunganpita cawacaramur, chay cachran Jerusalentam. Chay gotupitaga cara Jerusalenmanga juc
ruragcunawan ricapachicura chruscu chrunca junagran, waranga metrunuylam. 13੅Nä chrarärirga, gorpachacurcangan
wanushapita razonpa cawacämusha canganta tucuynaypa wayi altusmanmi jegarärin. Chaychrüga capäcura Pedrom,
tantiayächir, jinaman Tayta Diospa munayninchru cawaypita Juanmi, Jacobom, Andresmi, Felipem, Tomasmi,
rimapayar. Bartolomëmi, Mateom, Alfeopa churin Jacobom, ‘Celote’
4੅Chay junagcunam Jesusga micuyar chay runancunata cay ningan Simonmi, Jacobopa wauguen Judasmi. 14੅Paycunaga
nira: “Tayta Dios cachramunan Santu Espíritu juc shongola carmi gotucapäcug chaynuyla Tayta Dioswan
chraramuptinran gamcunaga cay Jerusalenpita rimapäcunanpag, Jesuspa wauguencunawan, maman
yargapäcunqui, chaura shuyacurcayay chay cachramunanta. Mariawan, juc mas warmicunawan.
Paypitaga nämi nipäcurag mas naupatas. 15੅Chay junagcunam pachrac ishcay chrunca Jesusman
5੅Musyapäcungaynuysi Bautizag Juanga runacunata bautizara yupachicugcuna goturarcayaptin Pedroga shayuyur cay nira:
yacuwanmi. Nätan gamcunaga cananpita manas alä unaytam 16੅“Wauguecuna, panicuna, Judas Iscariotewan pasananpitaga

Santu Espíritu munangannuy cawayta galayapäcunqui” nira. unaylam Santu Espirituga Rey Davidwan isquirbichira. Chay
isquirbingannuylam Judasga chay lutan runacunata pushara
Jesús jana pachaman cutingan Jesusta wanuchipäcunanpag reguechig, 17੅nogacunanuy
6੅Chaypitam Jesuswan goturarcayar chay cachran Jesuspa cachran ruragpag acrasha cayarsi. 18੅Chaura Judas
ruragcunaga Jesusta tapurärin cay nir: “Munayniyog, lutan rurayanganta tantiarur golgue cutichinganwanmi,
¿cananchu Roma runacunapa munayninpita jorgapäcamanqui sacerdöticunaga rantirärira Judas wanungan pampata.
gampa munayniquichru capäcunäpag?” Judasga wanusha caynuypam: Payga jurcacusham. Jinarcurmi
7੅Nipäcuptinmi Jesusga cay nira: “Gamcunataga manam uman turpuypa ishquisha pegan wichangancama. 19੅Nätan
chaypita musyapäcunay töcapäcushunquichu. Chaytaga Tayta chaytaga cay Jerusalenchru yachragcunaga lapanmi
Dioslam imay ruracuytas musyacun. 8੅Antis gamcunaga musyarcayan. Chaymi chay pampata jutipapäcura ‘Acéldama’
shuyacurcayay Santu Espíritu chrämuptin calpanchasha nir. Chayga ‘Yawar jichrasha pampa’ ninanmi. 20੅Chay
capäcunayta. Chaura gamcunaga mana mancharilarmi Judaspitaga Salmos libruchru Rey Davidga isquirbiratan cay
wanushapita noga cawamungäta willapacurcanqui cay nirsi:
Jerusalenchru, Judea ninganchru, Samaria ninganchru, ‘Wayin jitarisha cachun. Amam pisi yachrangachu chay
jinaman chaynuytan willapacurcanqui cay pachapa wayinchru,
tumancama”. nätan juc runam paypa trucan chrurasha canga’ nirsi.
9੅Chay nir rimayta usharuptilanmi, Jesustaga Tayta Dios 21੅Chaymi cananga acrashun Judaspa trucanta nogacunawan

pushacura jana pachata paycuna rircararcayaptin. Jinarcurmi cananpag. 22੅Chay runa cachun Bautizag Juanpita, Jesús jana
juc pucutay chaparuptin nä mana mastaga ricapapäcurachu. pachata aywangancama nogacunawan parëju purig casta,

101
+(&+26੄1੄2 102

jinaman cachun Jesús cawacämushata ricag-mayïcuna Chaura paymi lapan wamraycunata, warmitas, olgotas
razonpam chaynuy ruracara” ninanpag. Diospita rimachinga.
23੅Chauraga Pedro ningannuylam chaychru Nätan mözuycunatam ricapachishag ima-aygatas,
goturarcayagcunapita acrarärira ishcay runata. Jucpam jutin jinaman auquincunatam imatas sueñuyninchru
cara José Barsabás. Paytam Justo nipäcug. Nätan jucpam jutin ricachishag.
cara Matías. 24੅Jinarcurmi Tayta Diosta manacurcara cay nir: 18 Chay junagcuna cachramushag Santu Espirituta

“Munayniyog Diosnïcuna, gamga shumagmi musyayanqui servimagnïcunamanmi warmimansi, olgomansi.


lapan runacunapa imanuy shongon cangantas. Canangar Chaymi ningäta rimapäcunga.
reguechipäcamä cay ishcayninpita mayganta acrangaytas. 19 Jana pachachrümi ricacächimushag
25੅Chay acrangay runa cachun Judaspa trucan. Canan Judasga manchacuypagcunata,
cachray rurag mana cangachu juchanpitam, jinaman quiquin nätan cay pachachrümi canga
munarmi gampita raquicarun” nirmi. yawarla, nina rupayla, jinaman goshchrila.
26੅Nä manacurcurga maygan canantas musyapäcunanpagmi Chaynuy ruracanga chay ali willapa
chüsarärin. Jinarcurmi töcarura Matiasta. Chaura Diospita cangan tantiapäcunanpagmi.
Matiaswanga yapaytan capäcura Jesuspa cachran ruragcunaga 20 Intim yanauyagman muyunga,

chrunca ishcayniyog. nätan quillam muyunga yawarmannuy.


Chaycuna ruracanga Munayniyog Dios aywamunan
Santu Espíritu shamungan junag nachrgarayämuptinmi.

2
1੅Chaypitam Pascua ɹestapita pichga chrunca junag 21 Chaura pi maysi Munayniyog Diosta

pasashachrüga chraramura ‘Pentecostés ɹesta’ ningan. ‘Cuyapämaynar’ nigga salvasham canga” niram Diosga.
Chayga cara Israel castacunapa ɹestanmi. Nätan chay ɹesta 22੅“Chaura Israel casta runacuna, cay rimangäta shumag

galayunan junagmi Jesusman yupachicugcunaga juc mayapäcamay: Nazaret marcapita Jesusga cara Dios
wayilachru goturarcayara lapan. 2੅Chaypitam mayänipita cachramungan runam. Chaymi musyapäcungaynuysi payga
mayacaramun jana pachapita juc alisca walyay wagarignuy mana pi runas ruray atipänancunata ima-aygatas rurara
chay carcayangan wayiman. 3੅Chaura wayichru lapan cayag gamcunachru. 23੅Paytam gamcunaga charircur wanurärichiray
runacunam ricapapäcusha Santu Espirituta, achicyayar juc chay tucuy jucha rurag runacunawan cruzman clävachiypa.
ninanuy lapancunaman chragta. 4੅Chauraga lapan Nätan unaylapitam Tayta Diosga munara, jinaman musyara
goturarcayag runacunam ricacarärin Santu Espiritupa paywan chaynuy ruracänanpitaga. 24੅Nätan Tayta Diosga
munayninchru. Jinarcurmi galayarärin tucuy casta rimaycuna Jesusta cawacarachimura munayninwanmi mana chaynuy
rimayta mana yachrapäcunganta, Santu Espíritu rimachiptin. wanushala cananpag. 25੅Chay cawacächimunanpita Rey
5੅Chaura Jerusalenchru chay ɹestamanga lapan nacionpitam Davidga isquirbira cay nirmi:
aywapäcamusha cara Dios manchacug Israel castacuna. 6੅Chay ‘Munayniyog Diosga, nogawan chaynuylam cayan.
wagarigta mayarärirga achcam runacuna juntacarärimun chay Payga cayan derëcha läduchrümi
wayicagman. Chaura chay runacuna lapanpa mana pisi manchachimänanpag.
rimaynincunachru cama rimapäcugta mayarärirga manam 26 Chaymi alisca cushirayä,

tantiayta atipapäcurachu ima pasayangantas. 7੅Jinamanmi nätan alawayäsi cushicuypita


pasay manchacasha nirag capäcurga cay ninacurcara: jinaman cuerpüsi jamanga gamta shuyacuyälarmi.
“Lapansi cay rimarcayagcunaga Galilea ninganchru yachragmi 27 Gamga manam dëjamanquichu wanuptïsi wanushacuna

carcayan. 8੅¿Imanaypatag cananga nätan rimayninchichru cacunanchrüga.


cama lapanchitas rimapayämanchi? 9੅Caychrüga cayanchitag Amatan munanquichu Dioslapag cawag servigniquipa
Partiapita, Mediapita, Elampita, Mesopotamiapita, Judeapita, cuerpü ismunantas.
Capadociapita, Pontopita, Asiapita, 10੅Frigiapita, Panɹliapita, 28 Gamga musyarachimanquim imaycamas cawacugla

Egiptopita, Cirenepa wac lädun Libia ninganpita. Carcayantan canäta.


Romapita aywacamusha Israel castacunas, nätan juc casta Gam nogawan captiquiga alisca alisca cushisham
runacuna Israel castaman muyushacunas. 11੅Jinaman cashag’ niram.
carcayantan Cretapitas, Arabiapitas. Nätan cananga 29੅Chauraga Israel casta-mayïcuna, unay Reyninchi David

lapanchitan mayayanchi rimayninchichru cama Tayta Dios wanuruptin, payta enterraräriram, jinaman canancamam
noganchipag ima-aygata rurayangantas” ninacurcaram. noganchicagchru chay enterrapäcungan cayan. 30੅Davidga
12੅Chay runacuna lapansi manchacasha, jinaman mayacasha chaynuy rimara Diospa willacugnin runa carmi. Pay musyara
nirag capäcurga quiquincamam tapunacurcara: “¿Imatag cay shumagmi Dios razonpa cay ninganta: ‘Gampa castaypitam
runacunawan pasayan?” nir. jucta acrashag gamnuysi rey cananpag’. 31੅Chaypitas Davidga
13੅Nätan waquin runacunam asipapäcura isquirbira nä pasay ricayagnuytan. Chaymi Diospa acrashan
“Shincararcayanmau” nir. Jesús cawacämunanpita isquirbira: ‘Manam pay cangachu
enterrapäcungancagchru, manatan cuerpunsi ismungachu’
Jesuspita Pedro runacunata willapangan nin.
14੅Nipäcuptinmi Pedroga shayurun jinaman shayaräriratan 32੅Chaura Rey David isquirbingannuymi Jesusta Diosga

chay chrunca jucniyog Jesuspa cachran rurag-mayincunas. cawacächimura. Nätan chay cawacämushata lapämi
Chaypitam Pedroga gayacuypanuy cay nira: “Israel castäcuna, nogacunaga ricapäcurä. 33੅Chaura mandag cananpag Dios
jinaman cay Jerusalén marcachru lapay yachrayagcuna, chruraptinmi, jinaman Santu Espirituta ‘Gammi cachranqui’
cananga shumag mayacarcämay imata nipäcunagtas: Dios nisha captinmi, Jesusga Santu Espirituta cachraramun.
15੅Gamcunaga ‘Shincararcayanmi’ nircayämanquim. Chaytam canan gamcunaga mayarcayanqui.
Nogacunaga manam shincashachu capäcü. Chayragtag 34੅Chaura Jesús mandag cananpitaga Rey Davidga jana

nachrgayan goya jamaymansi. 16੅Antis cay ricarcayangayga pachata mana jegarayarsi isquirbira cay nirmi:
ruracayan Diospa unay willacugnin Joel isquirbingannuymi. ‘Tayta Diosmi nira Munayniyognïta:
17੅Paywan Tayta Diosga isquirbichira cay nirmi: “Gam tayucuy cay derëcha läduman mandag canaypag.
“Ushanan junagcunachrümi cachramushag 35 Gampa maquiquiman lapan chregnishugniquicunata

Santu Espirituta lapan runacunaman. chruramungäcama” niram’.


103 +(&+26੄2–4

36੅Chaura cayta shumag tantiapäcuy lapay Israel castacuna: ricapäcura. 10੅Jinarcurmi mayacasha nirag ricacarärira chay
Cruzchru chay wanuchipäcungay Jesustam. Diosga chrurarun sawan puncuchru golgue manacug canganta reguerärirga.
munayniyogpag jinaman salvacugpag”. 11੅Nätan chay cuticasha runaga manam cachracarachu
37੅Chaynuy nigta mayarärirga aliscam laquicarärin. Pedropitawan Juanpitaga. Chaura Salomonpa puncun
Jinarcurmi Pedrowan waquin shayarcayagta tapurärin cay nir: nipäcunganman aywaräriptin runacunaga mayacasha nirag
“¿Imatatag chauraga rurapäcushag?” carcayanganpitam wayrala gotucarärin paycunacagman.
38੅Nipäcuptinmi Pedroga nira: “Jucha rurarcayangaypita 12੅Chaura Pedroga cay nirunmi chay runacunata: “Israel

wanacurcur, Diosman cutipäcuy juchaycunapita casta-mayïcuna, ¿imanirtag mayacasha carcayanqui?


perdonapäcushunaypag, jinaman bautizacurcay Jesucristo ¿Imanirtag rircararcayämanqui ‘Paycunam cuyapälar
ningannuy. Chauraga Santu Espirituta Dios cachramungam munayninwan cuticarachin’ nir? 13੅Antis castanchi
gamcunaman pay munangannuy ali cawayta Abrahampa, Isaacpa, Jacobpa Diosninmi, servignin Jesús
yanapapäcushunaypag. 39੅Tayta Diosga Santu Espirituta alisca munayniyog canganta musyayächin. Paytam
cachramura gamcunamanmi, churiquicunamanmi, juc casta gamcunaga mandag Pilatoman aywachipäcuray, ‘Wanuchisha
runacunamanmi, jinaman Munayniyog Dios acrangan cachun’ nir. Jinarcurmi pay cachrariyta munaptinsi,
runacunamanmi”. gamcunaga mana munapäcuraychu. 14੅Antis gamcunaga
40੅Chaynuypam jinaman mascunawanmi Pedroga tantiachira Pilatota manacaräriray runa wanuchig Barrabasta
cay nir: “Ama cay lutan rurag runacunanuyga cawapäcuychu cachrarinanpagmi, Dioslapag cawag jinaman alila rurag
salvasha capäcunaypag” nir. Jesusta cachrariy nipäcunay trucaga. 15੅Chaynuypam
41੅Chaura Pedro ninganta chrasquicugcunaga gamcunaga wanuchisha capäcunqui cawachimagninchi
bautizächicaräriram. Chaynuypam Jesusman Jesusta, nätan Diosga cawacächimusham. Chayta nogacunaga
yupachicugcunamanga quima warangannuy yapacarärira ñawicunawanmi ricapäcurä. 16੅Nätan ricapäcungaynuysi,
chay junag. 42੅Chay runacuna cawapäcug Jesuspa cachran jinaman musyapäcungaynuysi cay rata runaga Jesusman
ruragcuna yachrachipäcungannuymi. Lapansi cawapäcug juc yupachicurmi shumag cuticarun, jinaman yupachicunanpagsi
shongola gotucarcayarmi, jinaman tantawan vïnuwan Jesús Jesustan yanaparun.
wanunganta yarpachracurcänanpag micapacurcayarmi, 17੅Israel-mayïcuna, gamcunas, jinaman mandagniquicunas

Dioswan chaynuyla rimarcayarmi. mana musyarmi Jesusta wanuchisha capäcunqui. 18੅Nätan


43੅Nätan Jesuspa cachran ruragcuna ima-aygatas runala Tayta Dios unay willacugnincunawan ‘Acrashäga
mana ruray atipänancunata Diospa munayninwan cunchungam’ nichingannuylam Jesuswanga ruracasha.
rurapäcuptinga lapan runacunam manchapacur mayacasha 19੅Chaura cananga chay jucha rurarcayangaypita

nirag capäcura. Chaynuy rurapäcura chay willapacurcayangan wanacurcur Diosman cutipäcuy perdonapäcushunaypag.
Diospita canganta runacuna tantiapäcunanpagmi. Quizämi alisca cushishatas Munayniyog Diosga
44੅Jesusman chay yupachicugcuna mana raquicälar cachipäcushunqui 20੅chay cachramunan Jesustaga
lapalanmi cawapäcug, jinaman ima-ayga charapäcungantas cachraramuptinga. 21੅Nätan cananga jana pachachrüran
“Cayga lapanchipam” nipäcugmi. 45੅Nätan imantas Jesusga canga, Dioslapag cawag willacugnincuna unay
capunganpitam ranticurcag. Jinarcurmi chay golguetaga lapan rimapäcungan lapan ruracangancama. Chaypitaran yapay cay
pishipacug cagcunata aypupäcug. 46੅Chaura lapan junagmi juc pachaman cutimunga. 22੅Chaura Moisespis taytaycunata cay
runanuyla gotucapäcug lapansi Diospa wayin puncuchru. niram Jesuspitaga: ‘Tayta Diosmi, gamcunapa castay
Chaynuytan gotucapäcug juclä wayicunachrüsi, jinaman mana aywagpita cachramunga nogatanuysi juc willacugnin runata
jitapänacularmi cushisha micapäcurcag lapan. 47੅Chaynuytan gamcunaman. Pay lapan nipäcushungaytam cäsucurcanqui.
Tayta Diostas alawapäcug, nätan runacunaga alipam 23੅Nätan pi maysi pay ninganta mana cäsucugga Diospa

ricapäcug Jesusman yupachicugcunata, jinaman Munayniyog runancunapita jorgosham canga cunchuchisha cananpag’
Diosga waran waranmi yapayag chay salvangancunata niram.
Jesusman yupachicug gotucagcunaman. 24੅Nätan Samuelpita galayurmi Diospa willacugnincunaga

rimapäcura cay junagcunachru pasayangancunapitaga.


Pedrowan Juan juc rata runata cuticächingan 25੅Chaura Diospa chay willacugnincuna rimapäcunganga cara

3
1੅Chay junagcunam jucpaychrüga, lastresnuy jegapäcura gamcunapagmi, jinaman gamcunapagtan caras taytaycuna
Pedrowan Juan Diospa wayinta. Chayüram Dioswan Abrahamwan rimanacur Dios cay ningansi: ‘Gampa castaypita
rimachrapäcug cara. 2੅Nätan juc runam näcinganpita-pacha aywamugwanmi nogaga yanapäshag cay pachachru lapan
cara rata. Paytam aylluncuna apapäcug lapan junag Diospa casta runacunata’ ningansi. 26੅Chaymi servignin Jesusta
wayinman yaycuna sawan puncuman, chay wayipa puncuman cawacarcachimursi naupataga gamcunamanrag cachramura
yaycug runacunata golgueta manacunanpag. Chay puncutaga yanapapäcushunaypag, chaynuypa jucha ruraypita
‘Shumag puncu’ nipäcugmi. 3੅Chauraga Pedrotawan Juanta wanacurcur Diosman lapay cutipäcunay raygo”.
Diospa wayinman yaycuyagta ricapururmi chay runaga
Mandagcuna Pedrowan Juanta
“Golguelaynar taytacuna” nir manacurun.
4੅Niptinmi Pedrowan Juanga runata rircarirärin. Chaypitam manchachiyta munapäcungan

4
Pedroga cay nin: “¡Rircäripäcamay shumag!” 1੅Chaynuypa Pedrowan Juan chay goturarcayag
5੅Niptin rata runaga rircarayara shuyag shuyagmi “Cananga runacunata rimaparcayaptinmi chrarärimun
goramangachr aygalatas” nir. sacerdöticuna, Diospa wayinta ricag guardiacunapa
6੅Chaura Pedroga cay nirunmi: “Manam golguësi, örüsi mandagnin, jinaman saduceocuna. 2੅Chaycunaga alisca
canchu nogapaga. Antis Nazaretpita Jesucristo nimasha piñasha chrarärimun Pedrowan Juan “Jesucristoga razonpam
captinmi cuticächishay. Chaura ¡sharcuy, puriy!” nirmi, cawacämusha, chaura cananga paynuymi noganchis
7੅derëcha maquinpita charircur sharcarachin. Chauraga cawacämushun” nir yachrachipäcuptinmi. 3੅Chaura
chayüram chay runapa chraquincuna wichuncuna cuticarura. Pedrotawan Juantaga aywachicurcan carcelmanmi.
8੅Chaura chayüram saltaypa shayucurun. Jinarcurmi puriyta Jinarcurmi nä pacha chacanaptinga wichrgarärira
galacuyun. Chaypitam Diospa wayin puncuman paycunawan warantincama. 4੅Nätan Jesuspita rimapäcunganta mayacug
yaycura saltaycachrayar, jinaman Diosta alawayar. 9੅Chauraga runacunaga Jesusta chrasquicurcasha achcam. Chay
lapan runacunam chay purigtas, jinaman Diosta alawagtas chrasquicushacuna capäcura pichga waranganuymi olgola.
+(&+26੄4੄5 104

5੅Chaura warantinga, gotucarärin chay Jerusalén marcachru ‘¿Imanirtag lapan casta runacuna lutanta rurananpag
mandagcunam, Israel castachru alinninpag ricasha chacha sucsutänacurcan,
runacunam, Moisés isquirbinganta yachrachigcunam. jinaman lutanta rurapäcunanpag rimanacurcan?
6੅Jinaman capäcuratan sacerdöticunapa mas mandagnincunas. 26 Cay pachachru marca mandagcunawan

Paycuna capäcura Anasmi, Caifasmi. Nätan Juanwan reycunam juc runanuyla gotucarcur rimanacurcayan
Alejandroga capäcura paycuna castam. 7੅Chaura Pedrotawan Munayniyog Diosninchipa,
Juantaga carcelpita pusharcachimurmi chraupincunaman jinaman salvacugninchipa contran’ nir.
shayarärichin. Jinarcurmi tapupäcura cay nir: “Gamcunaga, 27੅Chay ningaynuylam cay Jerusalén marcachru Rey

¿pi nirärishuptiquitag cay rata runata cutirärichinqui?” Herodesga, Romapita mandag Poncio Pilatowan, juc casta
8੅Nipäcuptinmi Pedroga Santu Espíritu rimachiptin cay runacunawan Israelpa mandagnincunawan gotucapäcusha,
nirun: “Cay marcachru mandagcuna, jinaman alinninpag gam acrangay mana juchaynag servigniqui Jesusta
ricasha Israel casta taytacuna, 9੅¿cay rata runata wanuchipäcunanpag. 28੅Chaynuy rurar paycunaga rurarärira
cuticächipäcungäpitachu juc juchäcushata yupaysi gam unaypita chaynuy ruracänanpag pinsiangaynuylam.
tapuparcayämanqui? 10੅Chaura nipäcushay caychru lapan 29੅Munayniyog Dios chay mandagcuna manchachiypa

Israel castanchicuna musyapäcunanpag: Cay runa cuticarayan nipäcamanganpita musyayanquim. Nätan nogacuna cay
Jesucristopa munayninwanmi. Paytam gamcunaga cruzchru servigniquicunata yanapapäcamay gampita mana
wanuchipäcuray, jinatam Tayta Diosga cawacächimusha. manchacular willapacurcänäpag. 30੅Chaynuytag
11੅Chay Jesustam gamcunaga mana chrasquicurcaraychu, wayi yanapapäcamay munayniquiwan gueshyagcunata
ruragcuna cuticächipäcunäpag, jinaman runala mana ruray atipänanta
‘Manam alichu cay rumiga’ nir wicapagnuysi. rurapäcushag mana juchaynag servigniqui Jesús
Chay wicapasha ruminuysi cayag Jesusmi, cananga cayan nipäcamangannuyla” nirärin.
chay mas alinnincag ruminuy”. 12੅Nircurmi “Manam pisi 31੅Chaura Tayta Diosta nä manacuyta usharäriptinga, chay

canchu cay pachachru runacunata salvananpag. Manatan goturarcayangan wayiga cuyurunmi. Jinarcurmi chayla Santu
Tayta Diosga pitas nishapishchu salvamänanchipagsi, antis Espiritupa munayninchru ricacarärin. Chaypitam Diospa
nirayanga Jesuslatam” nirun. willapanta rimapäcura mana manchacular.
13੅Chaura Pedrowan Juan mana mancharilar chay nir

rimapäcuptinga, Israel castacunapa mandagnincunaga Caynuymi cawapäcura Jesusman yupachicug gotucagcuna


mayacasha niragmi ricacarärin leyiytas ni isquirbiytas mana 32੅Chaura Jesusman chay yupachicugcunaga alisca chranin
yachrapäcunganta musyarärirga. Nätan regueräriratagmi carcayarsi, cawapäcura juc shongolam, jinaman munapäcugsi ali
Jesuswan purig capäcungantas. 14੅Chauraga Pedrotawan ruraytam lapansi. Chaymi mana maygansi “Cayga nogapam”
Juanta juchachayta munarsi manam ima niytas nigchu imantas, antis “Cayga lapanchipam” nipäcug. 33੅Nätan
atipapäcurachu, chaychru chay cuticasha runa paycunawan Jesuspa cachran ruragcunaga Dios yanapaptin mana pasay
shayaptin. mancharilarmi Munayniyog Jesús cawacämunganpita rimapäcug.
15੅Chauraga Pedrotawan Juantam “Caypita rätula Jinapäcuptin Tayta Diosga Jesusman lapan yupachicugcunata
yargapäcuy” nirärin quiquincamala chay runacuna aliscam yanapara ima-aygatas rurapäcunanpag. 34੅Manam
rimanacurcänanpag. 16੅Chauraga cay ninacurcaram: paycunachru pisi carachu imapitas nacatacug. Capunganpitam
“¿Imatatag chay olgocunawan rurashun? Paycunaga runala chracrancunatas, wayincunatas ranticurcurga, golgueta apapäcug
mana ruray atipänantam rurararcayan. Chaytaga cay Jesuspa cachran ruragcunata gopäcunanpag. 35੅Goräriptinga
Jerusalenchrüga lapanmi musyarcayan. Nätan ‘Chayga paycunam chay golgueta aypupäcug lapan chaychru cagcunata
yangam’ niytaga manam atipanchichu. 17੅Antis chay ushapanganpita imancunatas rantipäcunanpag.
runacunata nirushun manchachiypa mana masta cay 36੅Chaynuymi Josësi rurara. Payta Jesuspa cachran

marcachru pitas Jesuspita willapacurcänanpag”. ruragcuna jutiparärira “Bernabé” nirmi. ‘Bernabé’ ninanga
18੅Ninacarcärirmi Pedrotawan Juanta gayarcachir cay ‘Cushicachicug’ ninanmi. Payga cara Levïpa castanmi, Chipre
nirärin: “Cananpitaga ama pasay rimapäcuypishchu ni tishgopita. 37੅Chaura paysi juc chracran cayagta ranticurcurmi
yachrachipäcuypishchu Jesuspitaga”. golgueta gorura Jesuspa cachran ruragcunata.
19੅Niräriptinga Pedrowan Juanga cay nirärinmi:

“¿Gamcunapitaga Diosta cäsucuychu ali u runacunata Ananiaswan Saɹra casquicurcanganpita wanupäcungan


cäsucuychu? 20੅Nätan nogacunaga chaynuylam rimarcayäshag
5
1੅Chaynuytan Ananiaspis warmin Saɹrawan juc
ricapapäcungätaga mayapäcungätaga”. chracranta ranticarärira. 2੅Chaura Ananiasga warminwan
21੅Chaura chaynuypa niräriptinga chay mandagcunaga rimanacurcurmi puchuchicarärinag chay golgueta. Jinarcurmi
cachrarirärira mas manchachiypa nircärirmi. Nätan ima Jesuspa cachran ruragcunataga waquilanta gorun
ruraytas mana atipapäcurachu Jerusalenchru lapan “Caychicalachrümi ranticarärï chracrata. Cä golgue” nir.
yachragcuna chay pasanganpita Diosta alawapäcuptinmi. 3੅Niptinmi Pedroga cay nin: “Ananías, imanirtag Asyag
¿
22੅Jinaman chay cuticasha runas nämi aywayara chruscu munanganta rurarunqui? Gamga Santu Espiritutam
chrunca watapita masta. casquiparunqui ‘Chay waquilan golgueta caychicalachrümi
ranticurü’ nirga. 4੅Gampam cara chracraysi, jinaman
Diosman yupachicugcuna Diosta manacurcangan
ranticuruptiqui golguesi. ¿Imanirtag chaynuy rurayta
23੅Chaypita nä cachrariräriptinga, Pedrowan Juanga Jesusman pinsiaruray? Gamga casquipasha canqui Tayta Diostam,
yupachicug-mayincunamanmi aywacurcan. Chrarurga manam runacunalatachu”.
willapacarärin chay sacerdöticunapa mandagnincuna, Israel 5੅Niruptilanmi Ananiasga pampaman quitirun, jinaman

castachru alinninpag ricasha chacha runacuna manchachiypa wanurun. Chayta mayarärirga lapan runacunas aliscam
nipäcungantam. 24੅Willaparäriptinga Diosman yupachicugcunaga manchacurcara. 6੅Chauraga ishcay quima mözucunam
Tayta Diostam manacuyta lapalan galacayärin cay nir: Ananiaspa cuerpunta wancurcur apacurcan enterrag.
“Munayniyog Diosnïcuna, gammi camaray jana pachatas cay 7੅Chaypitam nä quima üranuy pasashachrüga Ananiaspa

pachatas jatun gochratas, jinaman chaycunachru lapan warmin chrarun, gowan wanusha canganta mana musyayar.
ima-aygatas. 25੅Gampa servigniqui Rey Davidga unaylam Santu 8੅Chraruptin Pedroga paytas tapurun cay nirmi: “ Caylachu
¿
Espíritu rimachiptin Jesuspa contran sharcapäcunanpita cay nira: cayan chay chracra ranticurcangay golgue?”
105 +(&+26੄5੄6

Niptinga Saɹras “Au. Chaynuylachrümi ranticurcarä” ninmi. mana magalarmi, chay mayacug runacunapita rumiwan
9੅Chaura Pedroga cay nirunmi: “¿Imanirtag gamcunaga chapisha cayta manchapäcur.
ninacaräriray Munayniyog Dios cachramungan Espirituta 27੅Chaura nä chrarärichimurga, lapan goturarcayagpa

casquipapäcunaypag? Nä wac yaycarcayämun goway enterrag naupanmanmi shayarärichin. Chauraga sacerdöticunapa mas
mözucuna, cananga gamtas enterrapäcushunquim”. mandagnincagmi cay nin: 28੅“Nogacunaga ‘Amam pitas
10੅Niruptinga chayüram, Saɹras wanurun Pedropa cananpitaga pasay yachrachipäcunquichu chay Jesuspita’
naupanchru. Nä mözucuna wayiman yaycarärirga nipäcuragmi. Nätan ¿imanirtag cay Jerusalén marcachru
wanushatam tarirärin. Chauraga paytas aywachicurcan gowan lapan runacunata Jesuspita musyarärichinqui? Chaypitaga
lädunman enterragmi. 11੅Chaynuy pasanganta musyarärirga juchachapäcamaytas munarcayanquitan ‘Jesustaga gamcunam
Tayta Diosta alicusam manchacurcara Jesusman lapan wanurärichinqui’ nirsi”.
yupachicug gotucagcunas, nätan lapan mayacugcunas. 29੅Niptinmi Jesuspa cachran rurag-mayincunawan Pedroga

cay nipäcura: “Naupataga Tayta Dios nipäcamangantaran


Achca runacuna Diosman yupachicurcangan rurapäcushag, chaypitaran runacuna nipäcamangantaga.
12੅Jinaman Jesuspa cachran ruragcunaga Diospa 30੅Awillunchicunapa Tayta Diosninmi cawacächimusha

munayninwan aliscam runala mana ruray atipänancunata Jesusta, cruzchru clävachiypa gamcuna wanuchipäcungayta.
ima-aygatas rurapäcug chay runacunachru. Nätan Jesusman 31੅Nätan paytam Tayta Diosga jana pachachru chrurarun

yupachicugcunaga lapalanmi juc runanuyla gotupäcug Diospa derëcha lädunman mandag cananpag, jinaman salvacug
wayinchru, Salomonpa ramädan nipäcunganchru. 13੅Jesusman cananpag. Paymi Israel castacunata juchanpita wanacurcur
yupachicugcunata chay marca runacuna alisca alipag Diosman cutigcunata perdonayan. 32੅Pay Jesuspita
ricarcayarsi manam paycunawan gotucayta munapäcugchu. nogacunaga ricapäcungätam, mayapäcungätam rimarcayä,
14੅Nätan Munayniyog Jesusman yupachicugcunaga alisca jinaman cäsucug runacunaman Dios cachramungan Santu
achcam olgos warmis yapacarcayara Diospa runancuna Espiritus chaypitaga musyayanmi”.
castaman. 15੅Chaypitas runacunaga gueshyagnincunata 33੅Chay nigta mayarärirga alisca piñasham wanuchiylata

cämantintam apapäcug cällicunaman, Pedro chaypa pasaptin munapäcura.


maygalanmansi “Pagta lantuynin chranman cuticasha 34੅Chaychru mandagcunawan cayaram Gamaliel jutiyog

cananpag” nir. runas. Payga cara Moisés isquirbinganpita alisca ali


16੅Chaynuytan Jerusalén muyurignin marcacunachru yachrachigmi, jinaman cara fariseo nipäcungan castam. Payta
yachragcunas apapäcamug gueshyagcunata, jinaman lutan lapan runacunam alinninpag ricapäcug. Paymi shayuyur “Cay
espiritupa munayninchru cunchurcayagcunata. Nätan runacuna washata yargayärichun” nirun, Jesuspa cachran
paycunaga lapantam cuticächipäcura. ruragcunapag.
35੅Nä yargaräriptin Gamalielga cay ninmi: “Israel
Jesuspa cachran ruragcunata illacächiylata casta-mayïcuna, ama cay runacunata imatas rurapäcuychu
munapäcungan mana shumag pinsialarga. Yarpachipäcushay ishcay runapita.
17੅Chayta ricarmi sacerdöticunapa mas mandagnincagga, 36੅Jucmi cara Teudas jutiyog. Paymi ‘Nogam Roma

saduceocunawan alisca chriquicuyta galacayärin. runacunapa maquinpita jorgapäcushay’ nira. Chaymi chruscu
18੅Chaura Jesuspa cachran ruragcunataga charircurmi pachrac runacuna paywan puripäcura. Chaypitam nä
carcelman wichrgarärin lapan runa ricarcayaptin. Teudasta wanurärichiptinga, chay gatiragnincuna limpu
19੅Chaypitam Munayniyog Dios cachramungan angelga wichicar illacayman aywarärira. 37੅Chaypa guepantam censa
carcelpa puncunta pagaspa quichrarun. Jinarcurmi paycunata canan junagcuna Galileapita Judas jutiyog runasi puriratag
cälliman jorgaramurga cay nirun: 20੅“Aywapäcuy Diospa chranin runacunawan. Payta wanurärichiptin, paypa
wayin puncuta. Chaychru shayuyur willapapäcamuy purig-mayincunas wichicar illacaymanmi aywarärira.
runacunata Dioswan mushog cawaypita” nirun. 38੅Chaymi noga nipäcug: Ama cay runacunata imatas
21੅Chauraga ángel ningannuylam warag waragla Diospa nipäcuychu, antis jina rurapächun. Cay runacunaga
wayinman yaycarärin. Jinarcurmi galayarärin runacuna quiquilancunapita rurapäcurga illacaymanmi aywapäcunga.
yachrachiyta. 39੅Nätan Dios ninganta rurapäcuptinga manam ima ruraytas

Nätan chaypagga sacerdöticunapa mas mandagninga chay atipapäcunquichu. Diospa contranta ichaga imatas
saduceocunawanmi gayarärichin alinninpag ricasha Israel rurarcayanquimanga” niram.
castacunatam alisca jatun gotucaypag. Jinarcurmi cachrarärin 40੅Niruptinmi chay mandagcunaga “Razonpas” nirärin.

guardiacunata Jesuspa cachran ruragcunata carcelpita Chaura gayarärichin Jesuspa chay cachran ruragcunatam.
aywachipäcamunanpag. 22੅Nä carcelman chrarärirga Jesuspa Jinarcurmi antay antangancama astircurga “Amam masta
cachran ruragcunataga manam taripäcushachu. Chaura Jesuspita rimapäcunquichu” nir cachrarirärin.
carcelpita cutirga willapacarärin cay nirmi: 23੅“Taytacuna, 41੅Nätan Jesuspa cachran ruragcunaga chay mandagcunapa

carcelta shumag wichrgashatam tarirärï. Nätan ricag naupanpita yargarärin alisca cushisham Jesuspa janan astisha
soldäducunatas puncuchru ali cuidarcayagtam. Nätan cárcel capäcunganpita. 42੅Paycunaga lapan junagsi chaynuylam
puncuta quichrarurga manam pitas ruyichrüga taripäcüchu” yachrachipäcugsi jinaman willapacurcagsi Jesuspitaga, Diospa
nirärinmi. wayinchru jinaman juc wayicunachrüsi.
24੅Chaynuypa willaräriptin sacerdöticunapa
Ganchris alinnin runacunata acrapäcungan
mandagnincunaga, jinaman Diospa wayin ricag

6
guardiacunapa mandagninga cay ninacurcaram: 1੅Chay junagcunam Jesusman yupachicugcuna nä achca

“¿Imanaruntag? ¿Imatag pasarun chaura chay capäcurga chriquinacuyta galacayärira. Chaura Griego
runacunawanga?” castacunam Israel castacunapag cay nir rimapäcusha:
25੅Ninacurcayaptilanmi chrarun juc runa cay nir: “¿Imanirmi nogacuna castachru cayag viüdäcunata mana
“Carcelman wichrgapäcungay runacunaga Diospa atendipäcunchu?”
wayinchrümi yachrarcayächin”. 2੅Nigta mayarärirga, chay chrunca ishcayniyog Jesuspa
26੅Niruptinga Diospa wayin ricag guardiacunapa cachran rurag runacunaga, Jesusman lapan
mandagninga runancunata pushacurcurmi aywacun Jesuspa yupachicugcunatam goturärichin. Nä gotucarärimuptinga cay
cachran ruragcunata aywachipäcamunanpag. Pushapäcamura nirärinmi: “Jesusman yupachicug-mayïcuna, nogacunaga
+(&+26੄6੄7 106

Jesuspita yachrachiyta dëjarcur manam micuyta yachrayaptinmi Abrahampa taytan wanurura. Chaypitaran
aypupäcümanchu. 3੅Antis gamcunapita acrapäcuy ganchris Diosga Abrahamta pushamura cay yachrayanganchicagman.
olgocunata. Paycuna capäcuchun Diospa naupanchru ali 5੅Nätan Diosga caychru manam Abrahamta gorachu quiquin

cawagcama, Santu Espíritu munangannuy cawagcama, cananpag ni juc chraqui jaruyuylatas. Chaypin Abrahampa
jinaman alisca yachragcama, paycuna micuyta churin manaragsi cayaptinmi. Diosga ‘Castay aywagtam cay
aypupäcunanpag. 4੅Nätan nogacunaga chaynuylam Diosta yachrayangaycagta goshag’ nira.
manacurcayäshag, jinaman Jesuspita willapatas 6੅Chaypitas Tayta Diosga cay niraran: ‘Castaycuna juclä caru

yachrarcayächishag”. nacionchrümi yachranga. Chaychrümi magasha, jinaman juc


5੅Nipäcuptinmi Jesusman lapan yupachicugcunaga “Au, alim rantisha runatanuysi chruscu pachrac watantin uryachisha
canga” nipäcura. capäcunga.
Chauraga acrarärin Estebantam. Payga cara Jesusman alisca 7੅Nätan nogaga cunchuchishagmi chay nacionchru

yupachicugmi, jinaman Santu Espíritu munangannuy runacunataga. Chaypitaran chay castaycunata


cawagmi. Chaypitam acrarärin Felipeta, Procorota, Nicanorta, yargachimushag caychru servipäcamänanpag’ niram.
Timonta, Parmenasta, Nicolasta. Nicolasga cara Antioquía 8੅Chaypitas Diosga conträtatam rurara Abrahamwan

marcapitam. Payga mana Israel casta cayarmi Israel castaman señalächicunanpag. Chaymi Abrahamga churin Isaac
muyusha cara. näciruptin, nä puwag junagniyog cayaptin señalarura.
6੅Chaypitam chay acrapäcungantaga Jesuspa cachran Chaynuymi Isaacsi churin Jacob näciramuptin señalaratag.
ruragcunaman pusharärichin. Chaychrümi paycunaga Chaynuytan Jacobsi chrunca ishcayniyog churincunata
umancunaman maquincunata chrurayärir Tayta Diosta señalaratag.
manacarärin chay acrashacunapa janan. 9੅Nätan Jacobpa churincunaga chriquicurmi wauguen Josëta
7੅Chaura Tayta Diospa willapanga maychru chaychrüsi ranticarärira Egipto nacionman aywayag runata. Nätan Diosga
masmi willapacayara. Nätan Jesuspa discïpuluncunamansi Josëta manam pasay dëjarachu. 10੅Paymi ima-ayga
alisca chraninmi muyurcayara chay Jerusalenchru, jinaman laquicuyninchrüsi yanapara. Paytan Faraón nipäcunganpa
achcam sacerdöticunas Jesús yachrachingannuy cawayta naupanmanchru alipag ricachicunanpagsi yanapara, jinaman
galayarärira. imata rurananpagsi alita tantiachira. Chaypitam Josëta Faraón
nipäcungan chrurarura chay Egiptochru mandayta
Estebanta yangacagpita juchachapäcungan yanapänanpag, jinaman wayinchru capuralnin cananpagsi.
8੅Nätan Estebanga Tayta Dios cuyapälar yanapaptinmi Santu 11੅Chaypitam José yachrangan Egipto nacionchrüga, jinaman

Espiritupa munayninwan ima-aygatas alisca rurayara chay Canaán nacionchrüga micuy wanay alisca carura. Chaypin
Jerusalenchru. 9੅Chaura Estebanpa contranmi sharcarärin aliscam runacuna cunchupäcura micuypita. Nätan
Cirenepita, Alejandriapita, Ciliciapita, Asiapita Israel casta castanchicunapas manam imas micapäcunanpag carachu.
runacuna. Paycuna gotupäcug juc wayichrümi. Chay wayipa 12੅Chaura Jacobga ‘Egiptochru trïgu taricayanshi’ nigta

jutin cara ‘Runapa munayninpita yargoshacunapa mayarurga, churincunata cachrarura wamagtam trïgu rantig.
gotucarcänan wayi’ nisham. 10੅Chaura Estebanta, Santu 13੅Chaypita yapay trïgu rantig cutiräriptinmi ichaga

Espíritu rimachiptinga chay runacunaga manam ima niytas wauguencunata Josëga cay nira: ‘¿Manachu
atipapäcurachu. 11੅Chaura chaycunaga juc ishcay runacunatam reguepäcamanqui? Nogaga ranticarcämangay Josëmi cayä’
golgueta gorärin yangacagta “Cay Estebanga Diospitas, nir, reguechicura. Chaynuypam Rey Faraonga reguerura
Moisespa isquirbishancunapitas lutantam rimara” Josëtaga pipa ayllun cangantas. 14੅Chaypitam Josëga
nipäcunanpag. Egiptoman gayachira taytan Jacobta lapan castancunatawan.
12੅Chaura chay pägasha runacunaga sucsutarärin alinninpag Chaura aywapäcura ganchris chrunca pichgayog runacunam.
ricasha chacha runacunatam, Moisés isquirbinganpita 15੅Chaynuypam Jacobga lapan castancunawan aywacurcara

yachrachigcunatam. Jinarcurmi lapan chaycunaga Estebanta Egiptota yachrag. Chaychrümi taytanchi Jacob wanurura,
charircur aywachicurcan chay marcachru mandagcunapa jinaman churincunasi. 16੅Chaura Jacobta enterrag
naupanman. 13੅Chaypitam Estebanta juchachapäcunanpag aywachipäcamura Siquem ninganmanmi Abraham rantingan
ashirärinag mas runacunata, casquicurcur cay nir machrayman. Chayta Abrahamga rantira Hamor jutiyog
rimapäcunanpag: “Cay runaga chaynuylam alisca lutanta runapa churincunapitam.
rimayan Diospa wayinpitas, nätan Moisespa 17੅Chaypitam Abrahamta Dios ningannuyla nä chruscu

isquirbishancunapitas”. 14੅Chaypitas cay Estebanga cay pachrac watacuna ushanayara. Chaypagga Jacobpa
niratan: “Nazaretpita Jesusga Diospa wayinta juchruchingam, castancunaga alisca achca achcamanmi mirararcayara
jinamanmi imanuy cawapäcunaypagsi Moisés isquirbinganta Egiptochrüga. 18੅Chaura José nä wanuruptinga juc reymi
pampanman rurayur jucnuypa cawachipäcushunqui” niram. yaycurura Egiptochru. Payga manam Josëta reguerachu.
15੅Chaynuy juchachapäcuptinga chay mandagcunaga 19੅Chay reyga quiquinpa yarpaylanpitam lutanta pinsiacurcur

Estebantam rircärirärin. Jinarcurmi ricaparärin Estebanpa castanchicunata alisca cunchuchira. Jinamanmi ‘Olgo
cärantaga angelpa cärantanuy. näcimug wamrancunata wicapapäcuchun wanunanpag’ nira.
20੅Chay junagcunam näcirura Moisés jutiyog wamra. Payga
Mandagcunapa naupanchru Esteban rimangan cara Diospitaga alisca cuyasham. Chauraga Moisesta

7
1੅Chaura sacerdöticunapa mas mandagninga Estebantam taytancuna wayinchru cachipäcura pacaylapa quima quillayog
cay nin: “¿Cay runacuna razoncagtachu nircayäshunqui?” cangancamam. 21੅Chaura nä mana masta cachiyta atiparga,
2੅Niruptin payga cay ninmi: “Taytäcuna, wauguëcuna, mayu quirunmanmi washachru chruraramura. Chaypitam
chaytaga casquitam nircayäman, antis shumag mayapäcamay: Egiptochru reypa warmi churinga taricurura. Chauraga
Alisca ali Diosga unay taytanchi Abrahamta ricäparura cachicura quiquinpa wawantanuymi. 22੅Chaynuypam
Mesopotamia ningan nacionchru yachrayaptilanmi, manaragsi Moisestaga Egipto runacuna lapan yachracurcänanta
Haranman aywamuptilanmi. 3੅Chaypin Diosga Abrahamta cay yachrachipäcura. Chauraga alisca ali rimay yachrag runam
niram: ‘Cay Caldea marcaypita, jinaman lapan aylluycunapita cara, jinaman alila ruragmi.
aywacuy. Nogam reguechishay maychru yachranaypagsi’. 23੅Chaypitam payga nä chruscu chrunca watayog cayar,
4੅Chaura Tayta Dios ningannuylam Abrahamga Caldea Israel castancunaman aywara ‘Yanapämushag’ nir.
marcanpita Haranman aywacura yachrag. Chay Haranchru 24੅Chaychrümi yanapag aywarga ricarura Israel castanchita juc
107 +(&+26੄7੄8

Egipto runa magayagta. Jinarcurmi washanganchrüga chay chay chruscu chrunca watantin wac jäpag pampachru
Egipto runataga wanupacurura. 25੅Chay washarnin Moisés capäcur.
pinsiara cay nirmi: ‘Israel castäcuna musyachun Egipto 43 Antis gamcunaga purichipäcuray Moloc jutiyog diostam

runacunapa munayninpita Diospa munayninwan noga wayintinta,


jorgonäta’ nirmi. Nätan castanchicunaga manam nätan Refán jutiyog diosniquicunapa goyllarnintam.
tantiapäcurachu. 26੅Chaypitam warantinsi Moisesga tariruratag Chaycunata quiquiquicunam rurapäcuray, Diosta
ishcay Israel castacama peliarcayagta. Chauraga Moisés yupaysi alawapäcunaypag.
amachayta munarga cay niram: ‘Runacuna, ¿imanirtag chay Chaymi gamcunaga wac caru Babilonia nación
castala carcayar peliarcayanqui? Ama chaynuypa wacläninman aywachisha capäcunqui’ nir.
ruranacurcaychu’. 44੅Chay jäpag pampachru unay castanchicuna capäcur
27੅Niptinga chay jucninta magag runaga Moisesta Diosninchipa wayin nipäcura garapita jatun toldu rurashatam.
cumarirura cay nirmi: ‘¿Pitag gamta chrurarushunqui Nätan Moisesmi chayta rurara ‘Cay ricayangaynuytam ruranqui’
mandagnïcuna, jinaman ɹyisnïcuna canaypag? 28੅Ganyan Dios ningannuylam. 45੅Chaura unay awillunchicunaga, chay jatun
Egipto runata wanuchingaynuychu ¿nogatas wanuchimayta toldu chrasquipäcunganta Josuëwanmi yaycachimura juc casta
munayanqui?’ 29੅Niruptin Moisesga gueshpicura Madián runacuna yachrarcayanganman. Chaynuypam Diosga chay
ninganmanmi. Chay Madianchru yachrara runacunata gargorura paycuna yachrapäcunanpag. Nätan
gorpachacushanuylam. Nätan chaychru cara ishcaymi chaychrüga capäcura Rey David cawangancamam. 46੅Nätan
churinsi. Davidtaga cuyapälar aliscam ima-aygachrüsi yanapara Tayta
30੅Chaura nä chruscu chrunca wata Moisés chay Madianchru Diosga. Chaymi chay Jacobpa Diosninta manacura: ‘Wayiquitanar
yachrayaptinmi, juc junag Sinaí ningan jirca cercan jäpag rurashag’ nir.
pampachru ricapurura garajanchray jachra rupayagchru 47੅Chaypita mas guepamanga Davidpa churin Salomonmi

Diospa juc angelninta. 31੅Chayta ricapur Moisesga mayacasha sharcachira Diospa wayintaga, 48੅jana pachachru cayag Dios
niragmi ricacarura. Jinarcurmi ‘Mä shumag ricayamushag’ nir runacuna rurangan wayichru mana yachrag cayaptinsi.
yaycuyar mayarura Munayniyog Dios cay nir rimamugta: Chaymi Diosga Isaiaswan isquirbichira runacuna rurangan
32੅‘Moisés, nogam cayä awilluycuna Abrahampa, Isaacpa, wayichru mana yachrag canganpita cay nir:
Jacobpa Diosnin’. Niruptinga manchacuypita chucchucyaytam 49 ‘Jana pachaga tayäcunä trönümi,

galacuyun. Jinaman manam rircäriyta pasay atiparachu. nätan cay pachaga chraquï jaruräcunanmi.
33੅Chaura Munayniyog Diosga cay niyanmi: ‘Jorgoy
¿Imanuy wayitatag sharcachipäcunqui noga yachranäpag
sandaliayta. Chay jarurayangay pampachrüga nogam cayä. u maylas cayanchu jamanäpagnuy?
34੅Nogaga ricayämi Israel casta runäcunata Egiptochru alisca 50 Lapan ima-aygas noga rurangalämi cayan’ niram.

cunchugta, jinaman wagapäcugtas. Chaymi aywarayämü Dios chaynuy rimanganpitam nogataga juchacharcayäman.
Egiptopita jorgamunäpag. Chauraga gamtam cachrashay 51੅Nätan gamcunaga rumi shongom carcayanqui. Manam

paycunata jorgamunaypag’ niram. Diospita mayacuytas ni tantiaytas munapäcunquichu.


35੅Chaura Moisesta Israel castanchicuna ‘ Pitag Gamcunaga Santu Espíritu munangannuy cawaytas manam
¿
chrurarushunqui mandagnïcuna jinaman ɹyisnïcuna munapäcunquichu chay unay castaycunanuysi.
canaypag?’ nir, mana chrasquipäcungantam chay quiquin 52੅Awilluycunaga Diospa willacugnincunata

Moisestam Diosga cachrarura Israelcunata jorgamunanpag, gaticachrapäcuram, jinaman wanuchipäcuram. Chaynuymi


jinaman mandagnin cananpag. Chay jorgamuptin ricapungan rurapäcura salvacug shamunanpita willacugcunatas. Chay
angelmi yanapara. 36੅Paymi jorgamura awillunchicunata Dios salvacug nä chraramuptinsi contranmi sharcaräriray,
munayninwan runala mana ruray atipänancunata rurayar. jinamanmi wanurärichiray. 53੅Gamcunataga angelmi
Chaynuy ima-aygatas rurara payga Egiptochrümi, chay jatun rimapapäcushuray Dios munangannuy cawapäcunaypagsi,
Puca Gochra ninganchrümi, jinaman jäpag pampachrümi nätan manam cäsucurcaraychu”.
chruscu chrunca watantin. 37੅Chaura Dios cachrangan 54੅Chaynuypa nigta mayarärirga Estebanpag aliscam

Moisesmi Israel castanchicunata cay nira: ‘Tayta Diosga piñäcarärin. Chay piñäcuylapitam quiruncunas wagaricun.
gamcunapa castaycunapitam cachramunga gamcunaman juc 55੅Nätan Estebanga Santu Espiritupa munayninchru cayarga

willacugnin runata nogata cachramangannuy’ nira. jana pachatam rircärirun. Jinarcurmi ricapurun Tayta
38੅Chay Moisestam Sinaí jircachru ángel rimapara. Chaytam Diostaga alisca chipchipyar cayagta, nätan Jesustam Diospa
Moisesga jäpag pampachru rimapara awillunchicunata Dios derëcha lädunchru shacuyur mandayagta. 56੅Chaura Estebanga
munangannuy ali cawapäcunanpag. 39੅Nätan gayachracuypanuymi cay nin: “Jana pachatam ricapuyä
awillunchicunaga manam munapäcurachu pay ningan rurayta, quichrarayagta. Ricapuyätan jana pachapita shamusha runatas
antis paycunaga Egiptoman cuticuylatam munapäcura. Diospa derëcha lädunchru mandayagta”.
40੅Chaymi Moisespa wauguen Aaronta cay nipäcura: 57੅Chay nigta mayarärirga alisca gaparayarmi rinrincunata

‘Dioscunata ruraparcämay naupäcunata aywananpag. chaparärin. Jinarcurmi paytaga lapan charicarärin.


Egiptopita jorgamagninchi Moisesga illacaruntag manam 58੅Chaypitam marcapita washaman yargarcärichir rumiwan

musyanchichu ima pasangantas’. 41੅Chaura niptinmi rurarärira chapirärira. Chay runacunaga chapipäcura Saulo jutiyog
örupita juc becërruta. Jinarcurmi uywacunata wanurcachir runapa naupanman jacuncunata chrurayärirmi. 59੅Nätan
rupachipäcura chay diosnincunapag. Chaypitam cushisha rumiwan chaynuy chapircayaptinmi, Estebanga manacurun:
ɹestata rurapäcura cay nir: ‘Cay ruranganchi diosninchiga “¡Munayniyog Jesús, chrasquimaynar!” nir.
maquinchiwan ruracunganchim’ nir. 60੅Chaypitam gongorpacuyur gayachracuypanuy cay nira:
42੅Chaura ‘Diosga munanganta rurapäcuy’ nirmi, “Munayniyog Jesús, cay runacunata amam cunchuchinquichu
castanchicunata dëjarura. Chaymi alawapäcura nogata caynuy rurapäcamanganpita”. Chaynuy nircularmi
goyllarcunatas. Chaynuy rurar paycunaga rurapäcura Diospa wanurura.
willacugnincuna unay isquirbingannuymi. Diosga
isquirbichira cay nirmi: Jesusman yupachicugcunata Saulo gaticachrangan

8
‘Israel castacuna, gamcunaga manam nogapag 1੅Chaychru Estebanta wanurcayächigta ricar “Wac
ofrendaycunata apapäcamaraychu runataga alitam rurarcayan” niram Sauloga. Chay
ni uywaycunata wanurcachirsi rupachipäcuraychu, junagmi galayarärira Jerusalenchru Jesusman yupachicug
+(&+26੄8੄9 108

gotucagcuna ashiyta wanuchipäcunanpag. Chaymi Jesusman 24੅Niptinmi Simonga cay nin: “Manacurcaynar nogapag,

yupachicugcunaga Judea ninganpa, jinaman Samaria Munayniyog Diosta chay nipäcamangay nogawan mana
ninganpa gueshpirärira. ruracänanpag” nira.
Chaura Jerusalenchrüga quëdarärira Jesuspa cachran 25੅Chaura Jesús Dios canganta, jinaman paypita masta

ruragcunalam. 2੅Nätan Estebantaga enterrapacurcara Diosta willapacarcärirga Pedrowan Juanga achca marcacunapam
manchacug ishcay quima olgocunalam alisca wagayar. 3੅Nätan Jesuspita ali willapata willapacurcayar cutipäcura Jerusalenta
chay Sauloga Jesusman yupachicugcunata ashira wayin chay Samaria marcapita.
wayinmi. Tarirurga warmitas olgotas aywachicug calpanta
camärirmi carcelman wichrgananpag. Etiopiapita runata Felipe bautizangan
26੅Chaypitam Munayniyog Dios cachramungan angelga
Saulopita gueshpigcuna Samariachru Felipeta cay nin: “Felipe, pasay-pacha ayway Egipto läduman,
ali willapata willapacurcangan nätan aywanquiga Jerusalenpita Gaza marcaman aywana
4੅Chauraga chay Jerusalenpita gueshpig, Jesusman camiñumanmi. Chay camiñuga cayan pasay jäpagmi”.
yupachicugcunaga, maypas aywapäcunganpam Jesuspita 27੅Niruptinga pasay-pacham Felipega chay jäpag camiñuman

willapacurcag. aywara. Jinarcurmi chay aywayarga ricapurun Etiopía


5੅Chaynuytan Felipesi Samaria marcaman gueshpirurga nacionpita juc runata. Chay runaga cara capasham, jinaman
willapacuratag: “Jesusga cara juc ‘Salvacugtam Etiopiachru Candace nipäcungan reinapa golguen charagmi.
cachramushag’ Dios ninganmi” nirmi. 6੅Chaura runacunaga juc Payga aywamusha cara Jerusalenta Diosta alawänanpagmi.
runanuylam Felipe rimanganta shumag mayacurcara Diospa 28੅Chaura chay runaga cutiyänag cärrunchru tacuyurmi

munayninwan runala mana ruray atipänan ruragta ricapäcur. Etiopiata, Diospa willacugnin Isaías isquirbingan libruta
7੅Chaura achca runacunapitam lutan espiritucuna leyiräcur. 29੅Chauraga Felipetam Santu Espirituga cay nin:
gapachracuyar yargapäcug, jinaman achcatam cuticächira “Felipe, ayway wayrala, jinaman ashuyuy wac cärruyogman”.
uncutucushacunatas, rata runacunatas. 8੅Chayta ricar aliscam 30੅Niptin ashuyur Felipega mayarun Isaías isquirbingan

cushicurcara chay marcachru runacunaga. leyiyagtam. Chauraga Felipega tapurun: “¿Tantiayanquichu


9੅Nätan Samaria marcachrümi cara juc runa Simón jutiyog. leyiyangayta?” nirmi.
Payga cara unaypita malruragmi. Jinamanmi runacunata 31੅Chaura chay runaga “ Imanaypatag tantiashag mana pisi
¿
engañag “Alisca munayniyogmi cayä” nir. 10੅Chay niptin tantiachimag cayaptinga?” nirunmi. Chaura Felipetaga
Samariachru runacunaga lapalanmi chachas wamras shumag “Jegamuy, jinaman cay lädüman tayucuy” nirunmi.
mayacurcag. Chaypitam nipäcug: “Cay runaga Diospa Chaypitam aywacurcan.
munayninwanmi ima-aygatas alisca rurayan” nir. 32੅Chay runa leyiyanganga cara cay nir isquirbisham:
11੅Chaura pay ninganta cäsucurcag, munayninwan “Juc uyshanuymi wanuchisha cara.
ima-aygatas ruragta ricapäcurmi. 12੅Nätan Jesucristopita, Nätan juc uyshachu rutupäcuptin upälala cacun,
jinaman Diospa munayninchru cawaypita Felipe rimagta chaynuymi payga mana rimacurachu imatas.
mayarärirga Jesusman yupachicuytam galacayärira. 33 Paytaga chay upälala cangan raygom munanganta

Jinamanmi bautizächicarärira olgocunas, warmicunas. rurarärira.


13੅Chaura chay Simonsi Jesusmanmi yupachicuratag. Chaynuy wanuchipäcunganpita
Jinarcurmi bautizächicurura. Chaypitam Felipeta latucurcura ¿maygan castanrag rimarcunga paypita?” nir
pasay. Nätan Diospa munayninwan ima-aygatas runala mana isquirbishatam.
ruray atipänancuna ruragta ricarga cara pasay mayacasha 34੅Chaura chay Etiopiapita runaga Felipetam tapurun cay

niragmi. nir: “Niyämaynar, ¿pipitatag isquirbira cayta Diospa


14੅Nätan Jerusalenchru Jesuspa cachran ruragcunaga willacugnin runa? ¿Isquirbira quiquinpitachu u pipitas juc
Samariachru achca runacuna Diospa willapanta runapitachu?”
chrasquicurcanganta mayarärirga cachrarärira Pedrotawan 35੅Niptin Felipega chay runa leyiyanganpita galayurmi

Juantam. 15੅Chayman Pedrowan Juan chrarärirga Jesusman willapara Jesuspita ali willapata.
yupachicugcunapagmi Diosta manacurcara: “Paycunamansi 36੅Chaypitam chay aywarcayanganchrüga chrarärin

Santu Espirituta cachramuy” nir. 16੅Paycunamanga manaran yacucagman. Chaura chay runaga Felipetam cay nin:
mayganmansi Santu Espíritu aywamusharagchu cara. Nätan 37੅“Caychru cayantag yacu. Imanirtag mana
¿
bautizacuytam icha bautizächicarärinagga Jesús ningannuyla. bautizacümanchu?”
17੅Chaura Pedrowan Juan paycunapa umancunaman 38੅Chaura Felipe “Au, bautizacunquimanmi” niruptinga,

maquincunata chrurayur manacaräriptinga, Santu Espiritum chay runaga cärruta shayachinanpagmi nirun. Jinarcurmi
aywaramun. cärrupita jegarpurcur yacucagman ishcaynin aywarärin.
18੅Chaura chay Simonga, chaynuypa Santu Espíritu Chaychrümi Felipega chay Etiopía runata bautizara.
chrasquipäcugta ricarurga Pedrotawan Juantam cay nirun: 39੅Chaura nä yacupita yargarärimuptinga, Munayniyog Dios
19੅“Golguetam gopäcushayqui nogamansi maquiquicunata cachramungan Santu Espiritum Felipeta mayänipita
chrurayärimuy gamcunanuysi munayniyog canäpag, pimansi illacarachin chay runacagpita. Chauraga chay Etiopía runaga
nogas maquïta chruraptï Santu Espirituta manam masta Felipeta ricapurachu. Jinaman cushisham
chrasquipäcunanpag”. aywacura marcanta. 40੅Nätan Felipega Azoto marcachrümi
20੅Niptinmi Pedroga cay nirun: “Gamtaga golguequi ricacarura. Chaypita yargorga marcan marcanmi aywara ali
aywayächishunqui cunchuymanmi. Gamga lutantam willapata Jesuspita willapacuyar Cesarea marcaman
pinsiayanqui Diospa cagcunata golguewan rantiyta munar. chrangancama.
21੅Gamga manam ali runachu canqui nogacuna

rurarcayangänuy ruranaypag. Gamga lutan rurag runam Jesusman yupachicuyta Saulo galayungan
cayanqui Diospa naupanchru. 22੅Cananga chay juchaycunapita
9
1੅Chaypita Sauloga chaynuylam Munayniyog Jesuspa

wanacuy, jinaman manacuy Diosta pagta chay lutan discïpuluncunata ashira wanuchinanpag. Chaymi
pinsiangaycunapita perdonarushunquimansi. 23੅Tantiaptïga sacerdöticunapa mas mandagnincagman aywara 2੅“Ordinta
gamga alisca chriqui runam cayanqui, nätan pachan gomay Damasco marcachru Israel castäcuna gotucarcänan
juchalaychrüran cayanquis”. wayichru Jesús yachrachingannuy cawagcunata tarir,
109 +(&+26੄9

olgocunatas warmicunatas cay Jerusalén carcelman 22੅Nipäcuptin Sauloga masmi Santu Espíritu yanapaptin

aywachimunäpag” nig. “Jesusga Dios cachramungan salvacugmi” nir willapacura.


3੅Chauraga Saulo ordinta apacurcur camiñupa aywayaptinmi Chaynuy niptin Israel casta runacunapagga manam ima
nä Damasco marcaman nachrgayaptinga, mayänita jana nipäcunansi yachracarachu.
pachapita alisca achicyaramura. Chauraga ricacarun alisca 23੅Chaypita achca junag pasashachrümi Israel castacunapa

achicyayag chraupinchrümi. 4੅Chaura Sauloga pampamanmi mandagnincunaga rimanacarärira: “Saulota wanuchishun” nir.
ishquirun. Chaypitam mayasha cay nigta: “Saulo, Saulo, 24੅Nätan chay rimanacurcanganta Sauloga musyaruram.

¿imanirtag nogata gaticachrayämanqui?” Chaura chay runacunaga pagas junagmi Damasco marcapa
5੅Niptinmi Sauloga cay nin: “Tayta, pitag cayanqui?” puncuncunachru shuyarapäcura, Saulo yargoptin
¿
Niptinga cay nirunmi: “Noga cayä Jesusmi. Nogatam gamga wanuchipäcunanpag. 25੅Nätan Jesuspa discïpulucunaga jatun
gaticachrayämanqui. 6੅Cananga sharcuy jinaman yaycuy canastaman Saulota wiñarcurmi marca muyug altu pergapa,
Damasco marcaman. Chaychrümi nishunqui juc runa imata wascawan warcaypa pagaspa yargarärichira
ruranaypagsi”. gueshpicunanpag.
7੅Niruptinga Saulowan aywag runacunaga mana pitas

ricapapäcurga aliscam manchacarärira. Saulo Jerusalenchru Jesuspita willapäcungan


8੅Chaura Sauloga pampapita sharcurcur rircäringanchrüga 26੅Chaypitam Jerusalenman nä chrarur Sauloga, Jesusman
manam ima ricapuytas atiparachu. Chauraga paywan yupachicugcunawan gotucayta munara. Nätan paycunaga
aywagcunam Saulotaga maquipita janchraypa pushapäcura lapanmi manchapäcura “¿Razonpachur Jesusman
Damasco marcaman. 9੅Chaychrümi cara quima junag mana yupachicugman muyurayan u yangachur niyan?” nir.
ricapuyta atipayar, manatan imatas micurapishchu ni 27੅Chaura Bernabëga pushacurcurmi Saulotaga chrarachin

upyarapishchu. Jesuspa cachran ruragcunaman. Chaychrümi Saulopita


10੅Nätan chay marcachrümi yachrara Jesuspa juc discïpulun willapara Damascoman aywayaptin camiñuchru Munayniyog
Ananías jutiyog. Paytam Munayniyog Jesusga ricäparun Jesusta ricapunganta, jinaman Saulota rimapanganta, nätan
jinarcurmi rimaparun: “Ananías” nir. willaparatan Damascochru yachragcunata mana mancharilar
Niptinmi payga “Munayniyog tayta, ¿imalapagmi Jesuspita willapangantas. 28੅Chaura Sauloga Jerusalenchru
gayayämanqui?” nirun. Jesusman yupachicugcunawanmi puripäcura. 29੅Jinaman
11੅Chaura Munayniyog Jesusga cay nirunmi: “Ayway mana mancharilarmi Jesuspita willapacura. Chaynuytan
‘Derëcha’ jutiyog cälliman Judas jutiyog runapa wayinta. griegopa rimag Israel castacunawansi alisca plëtupäcura.
Chaychrümi tarinqui Tarso marcapita Saulo jutiyog runata. Chaura chay runacunaga Saulota wanuchiytam munapäcura.
Payga canan üra nogatam manacayäman. 12੅Chay 30੅Chayta Jesusman yupachicugcuna tantiarärirga Saulota

manacayämarmi ricapurun Ananías jutiyog runa paycagman pusharärira Cesarea ningan marcamanmi. Chaypitam
yaycur maquinta umanman chrurayur ñawin cuticächigta”. cachrarärira Tarso marcaman.
13੅Niptin Ananiasga cay ninmi: “Munayniyog tayta, achca 31੅Chaura chay wichancunaga Judeapas Galileapas

runam willapapäcamara chay Saulopita Jerusalenchru Samariapas Jesusman yupachicug gotucagcuna cawapäcura
gamlapag cawag runacunata ima-aygatas lutan rurayanganta. shumaglam mana pisi gaticachraptin. Nätan waranpa
14੅Nätan cananga cayman aywarayämun ɹju sacerdöticunapa waranpam mas aliman muyurcayara, nätan cawapäcuras
mandagnin ordinta gosha captinmi, caychru gamman Munayniyog Diosta manchacurmi, jinaman Santu Espíritu
yupachicugcunata Jerusalén carcelman lapanta yanapaptin mas chraninmanmi muyurcayara Jesusman
aywachinanpag”. yupachicugcunaga.
15੅Niptinmi Munayniyog Jesusga cay nin:

“Ayway Saulocagta. Paytaga acrarayä juc casta runacunata, Pedro Eneasta cuticächingan
reycunata, nätan Israel castacunata nogapita 32੅NätanPedroga marcan marcan Jesusman yupachicugcuna
willapacamunanpagmi. 16੅Nätan quiquïmi tantiachishag ricapacuyta puriyarmi, yaycuratag Lida marcachru Diospa
nogapa janä ima-aygatas alisca cunchunanta”. raquishancunamansi ricapacug. 33੅Chaychrümi tarirura
17੅Chaura Ananiasga Judaspa wayinman chrarurga Saulopa uncutucuywan gueshyag Eneas jutiyog runata. Chay Eneasga
umanman maquinta chrurayurmi cay nin: “Jesusman nä puwag watam uncutucusha cara. 34੅Chaura Pedroga cay
yupachicug-mayï Saulo, cay marcaman aywamuna ninmi: “Eneas, cananmi Jesucristo cuticächishunqui. ¡Sharcuy!
camiñuchru rimapäshungay Munayniyog Jesusmi ¡Cämayta alichay!”
cachrayäman ñawiquita cuticächinäpag, jinaman Santu Niptin chayüram Eneasga sharcurun. 35੅Chayta ricarärirga
Espiritupa munayninchru cawanayta” ninagpag. lapanmi Lidachru yachragcunawan Sarón marcachru
18੅Niptinga chayüram Saulopa ñawinpitaga ishquirun yachragcunaga muyurärin Munayniyog Jesucristopa
pescädupa escämannuy. Jinarcurmi ricapuyta yapay runanman.
galayurun. Jinaman chaylam bautizächicurura. Nätan
micuruptinga yapaymi calpansi chraramura. Dorcas jutiyog warmita Pedro cawacächingan
36੅Chaypin caratan Jope marcachru Jesusman yupachicug
Saulo Damascochru Jesuspita willapacungan
juc warmis. Paypa jutin cara Tabitam. Griego rimaychrüga
19੅Chay Damasco marcachru Jesusman yupachicugcunawan ‘Tabita’ ninanga cara ‘Dorcas’ ninanmi. Payga cawag ali
Saulo cara ishcay quima junagran. 20੅Chaypitaga chaylam ruraycunalata rurayarmi, jinaman mana imaynag runacunata
Israel castacuna gotucarcänan wayicunachru Jesuspita yanapayarmi. 37੅Chaura Dorcasga gueshyaruram, jinamanmi
willapacuyta galacuyura cay nir: “Jesusga Diospa-mayinmi wanurura. Jinarcurmi cuerpunta maylarcurga altusman
cara” nir. chrurarärira. 38੅Jopepita Lidaman cercalam cara. Chaura Pedro
21੅Chay niptin runacunaga mayacasha niragmi ricacarärin. Lidachru cayanganta mayarärirmi Jesusman
Chaypitam tapunacurcara cay nir: “¿Manachu cay runaga wac yupachicugcunaga ishcay runata cachracarärira Pedroman
Jerusalenchru Jesusman yupachicugcunata gaticachrag? Cay “¡Pasay-pachanar aywaläshun Jopeta!” nipäcunanpag.
runaga ɹju aywarayämun Jesusman yupachicugcunata 39੅Chaynuy niräriptin chayüram Pedroga paycunawan

sacerdöticuna mandagpa naupanman chrarcachir carcelman aywara. Nä Jope marcaman chraruptinga, Pedrotaga
jitayunanpagmi”. yaycarärichin Dorcas chutarayangan wayimanmi. Chaychrümi
+(&+26੄9੄10 110

Pedrota viüdacunaga lapan muyurärin wagaräcur. Jinarcurmi 18੅Chaura chay wayichru yachragcunata gayarcurga

ricachipäcura Dorcas rurarcur gongan tünicacunata, jinaman tapurärin: “¿Caychrüchu gorpachacurayan Simón jutiyog,
jacuncunata. Pedro nipäcungan runa?” nirmi.
40੅Chaura Pedroga lapan runacunatam washaman 19੅Nätan Pedroga chay ricapunganman aliscam pinsiayara.

yargarachimun. Jinarcurmi gongorpacuyur Diosta manacurun. Chaylam Santu Espirituga payta rimaparun cay nir: “Quima
Chaypitam chay ayacagman rircärirga cay nirun: “Tabita, runam ashircayäshunqui. 20੅Sharcuy, yarpuy, jinaman
¡sharcuy!” paycunawan ayway mana mancharilar. Noga quiquïmi chay
Niptinmi wanushaga rircäriramun. Jinarcurmi Pedrota runacunata cachrarayämü” nir.
ricapururga tayurpurura. 21੅Chaura Pedroga yargorcurmi Cornelio cachramungan
41੅Chaura Pedroga maquinpita charircurmi yanaparun runacunata cay nin: “Ashircayangay runaga nogam cayä.
sharcuyta. Chaypitam chaychru lapan viüdacunata, jinaman ¿Imapagtag munarcayämanqui?”
Jesusman yupachicugcunata gayarun, Dorcas cawayagta 22੅Niptinga cay nirärinmi: “Tayta, aywarcayämü Roma

ricapäcunanpag. 42੅Dorcas cawacämunganpita musyarärira soldäducunapa mandagnin Cornelio cachracarcämaptinmi.


lapan runacunam chay Jope marcachru, jinaman achca Payga Dios manchacugmi, jinaman ali rurag runam. Paytaga
runacunam Munayniyog Jesusta chrasquicarärira. 43੅Nätan Israel castacuna ali runapagmi ricapäcun. Paytam ganyan
Pedroga chay marcachru cara achca junagcunaran. Chaychru Diospita shamusha ángel rimapasha wayinman gamta
gorpachacusha cara Simón jutiyog runapa wayinchrümi. Chay gayachishunaypag, jinaman gam rimangayta mayacur
gorpachag Simón cara garacunata curtig runam. cäsucunanpag”.
23੅Chaura Pedroga chay quiman runacunatam yaycarachin,
Juc casta runa cayarsi Cornelio Pedrota gayachingan jinaman gorpacharun. Warantinmi ichaga paycunawan

10
1੅Chaypinmi Cesarea marcachru cara Cornelio jutiyog aywacun. Pedrowan aywapäcuratan chay Jopepita, ishcay
runa. Payga cara pachrac Roma soldäducuna quima Jesusman yupachicugcunas.
mandagmi. Payga lapan soldäduntin capäcura Italiapitam. 24੅Chaura warantin Cesareaman chrapäcunanpagga
2੅Chay Cornelioga, juc casta runa cayarsi, cuyapäcugmi cara, Cornelioga shuyarayänag aylluncunawanmi, jinaman
jinaman Dios manchacugmi wayinchru lapan aylluntinsi. cuyanacungan runacunawanmi. 25੅Chaura Pedro Corneliopa
Payga mana imaynag runacunatam alisca yanapag, jinaman wayin puncuman chraruptinga, yargaramun Cornelioga
Dioswansi chaynuylam rimayag. 3੅Chaura juc tardim chrasquicugmi. Jinarcurmi naupanman gongorpacuyun
lastresnuy Cornelioga Diosta manacuyara. Jinarcurmi Diospa naupanchrünuy. 26੅Chaura Pedroga sharcarachin cay
ricapurun Diospita shamusha juc ángel paycagman nirmi: “¡Sharcuy! ¡Ama chaynuy ruramaychu! Nogas gamnuy
yaycuyagta. Jinarcurmi chay angelga “Cornelio” nirun. runalam cayä” nir.
4੅Niptin Cornelioga alisca manchacasham angelta rircärirga 27੅Chaura rimapa wayiman yaycurga tarirun achca runacuna

cay nin: “Munayniyog tayta, ¿imatatag munayanqui?” goturarcayagtam.


Niptinmi angelga cay nin: “Diosga mayasham 28੅Chaura Pedroga cay ninmi: “Gamcuna

manacuyniquita, nätan mana imaynagcuna yanapangaytas musyapäcungaynuysi nogacuna Israel castaga, manam juc
Diosga musyayanmi. 5੅Cananga cachray servigniquicunata casta runacunawan gotucapäcüchu ni wayinmansi
Jope marcaman, Pedro nipäcungan Simonta yaycapäcüchu. Nätan Diosga rimaparaman pi casta
pushapäcamunanpag. 6੅Payga gorpachacurayan garacunata runacunatas alipa ricanäpagmi, jinaman paycunawan carga
curtig Simón jutiyog runapa wayinchrümi. Chayga cayan manam juchäcunquichu nirmi. 29੅Chaymi cachramungay
jatun gochra manyanchrümi. Paymi nishunqui imata runacunawan pasay-pacha aywaramü mana anagyälar, nätan
ruranaypagsi” nin. cananga musyaytam munayä imapag gayachimangaytas”.
7੅Chaura ángel nä aywacuptinga Cornelioga gayarun ishcay 30੅Niptinmi Cornelioga cay nin: “Cananwanga nä chruscu

servignintam, jinaman Diosta manchacug cuyapäcug junagmi cayan. Chica lastresnuymi cay wayïchru malagayar
soldäduntam. Chay soldädu cara Cornelio yupachicunanmi. Diosta manacuyaptï naupächru ricacarun juc olgo, alisca shumag
8੅Chay quima runancunata ángel lapan ninganta willaparcurga chipchipyag jacusha. 31੅Chaypitam cay niman: ‘Cornelio, Diosmi
Jope marcatam cachrarun. mayasha manacungayta, nätan musyayanmi mana imaynagcunata
9੅Chaypitam warantinga chraupi junagnuy Jope marcaman chay yanapayangaytas. 32੅Jinaman cachray servigniquicunata Jope
quima runacuna nachrgarcayaptin, Pedroga jegarun wayi marcaman Pedro nipäcungan Simonta pushapäcamunanpag.
jananman Diosta manacunanpag. 10੅Chaychrümi alisca micanay Payga gorpachacurayan jatun gochra manyanchru Simonpa
charirun. Chaura micuyta camarircayangancamam Diosga Pedrota wayinchrümi. Chay Simonga garacunatam curtin. Chaura
ricaparachin jana pacha quichrarayagta. 11੅Jinamanmi ricapurun chraramurmi nishunqui ima ruranaytas’ nimanmi. 33੅Chaymi
juc jatun catanuy chruscun manyanpita watasha pay cachracamurä pasay-pacha gamman. Nätan alitam rurarunqui
cayanganman uranpayämugta. 12੅Chay catachru canag Israel aywaramur. Cananga caychru lapanchi goturayanchi Diospa
castacuna mana micapäcunan tucuy uywacunam, chruscun naupanchrümi. Chaura nogacunapag Dios nishungayta lapantam
chraquinpa purigcunam, raprayogcunam, culebracunam, jinaman mayacuyta munarcayä”.
pampachru logaypa purigcunam. 13੅Chaura Pedroga mayarun jana
Corneliopa wayinchru Pedro Jesuspita willapacungan
pachapita cay nimugtam: “Pedro, sharcuy, cay uywacunata
wanuchiy micunaypag”. 34੅Cornelio niptin Pedroga cay ninmi: “Mayacamag
14੅Niptinmi Pedroga cay nin: “Manam Munayniyog tayta. runacuna: Cananmi ichaga shumag tantiarü Israel castas, juc
Manam imaysi micurächu cay mana micuna ganra casta runacunas Diospa naupanchru chaynuyla capäcunganta.
uywacunataga”. 35੅Antis Diosga pi casta runacunapitas payta manchacugpitaga,
15੅Chay niptinga yapaymi Diosga cay nin: “Noga ‘Micuy’ jinaman alila ruragpitaga cushicunmi. 36੅Diosga naupalatam
ningagtaga amam lutanpag ricanquimanchu”. nogacuna Israel castata musyachipäcamasha Jesucristowan ali
16੅Chaynuy rimaramun quima cutim. Chaypitaran chay jatun willapata, chayta cäsucur shumagla cawapäcunäpag. Pay
cataga lapan uywantin jana pachata cutircurura. Jesusmi cananga cayan lapan runapas Munayniyog Diosnin.
17੅Chaura Pedro chay ricanganpita mayacasha nirag 37੅Nätan gamcunaga shumagmi musyarcayanqui Bautizag Juan

cayaptilanmi, Cornelio cachracungan runacunaga tapupacur bautizanganpitarag Galileapita galayamur Judea ninganchru
chrarärin chay wayi puncuman. chay ali willapa willapacanganta.
111 +(&+26੄10੄11

38੅Chaytaga willapacura Nazaret marcapita Jesusmi. Paytam nogata pushapäcamänanpag. 12੅Nätan nogataga Santu
Diosga Santu Espiritupa munayninman chrurasha munayniyog Espiritum nimasha mana anagyälar paycunawan aywanäpag.
cananpag. Chaymi payga alicunata rurayar purira, jinaman Aywapäcurätan caychru sogta cayag Jesusman
lutan espiritucunatas runacunapita gargoyar. Chaynuy rurara yupachicugcunawansi. Cesareaman nä chrarurga, yaycarärï
Dios paywan captinmi. 39੅Nogacunam capäcü Jesús lapan chay cachracamug runapa wayinmanmi. 13੅Chaychrümi chay
rurangancunata ricagcuna, Judeachrüsi Jerusalenchrüsi. runaga willaparäriman juc angelta wayinchru ricapunganta.
Ricapäcurätan runacuna Jesusta cruzchru clävaypa Jinaman naupanchru shacuyur cay ninganta: ‘Cachray
wanuchipäcungantas. 40੅Paytam Diosga cawacarachimura runaycunata Jope marcata Pedro nipäcungan Simonta
wanunganpita quima junagta. Nä cawarachimuptinga pushapäcamunanpag. 14੅Paymi ali willapata
nogacunalawanmi cara, 41੅manam lapan runacunawanchu. willapapäcushunqui. Chay willapata chrasquicurmi gamsi,
Nogacunatam Diosga acrapäcamasha unaypita-pacha Jesús jinaman wayiquichru cagcunas lapay salvacurcanqui’
cawacaramuptin paywan capäcunäpag. Nogacunam ninganta.
cawacaramuptinsi paywanga micapäcuräsi, jinaman 15੅Chauraga ali willapata willapayaptïmi chay runacunaman

upyapäcuräsi. 42੅Paymi cachrapäcamasha paypita aywaramun Santu Espíritu noganchiman aywamungannuy.


willapacurcänäpag, jinaman cachrapäcamashatan 16੅Chauraga yarparü Munayniyog Jesús cay ningantam:

wanushacunapas, cawayagcunapas pay ɹyisnin cananpag Dios ‘Bautizag Juanga yacuwanmi bautizara, Dios munangannuyla
chruranganta willapacurcänäpagsi. cawashag nigcunatam. Nätan gamcunaga Santu Espíritu
43੅Chay Jesuspitaga mas naupalapitam Diospa munangannuymi cawapäcunqui’ ningantam. 17੅Nätan
willacugnincunas lapan rimapäcura: ‘Payman noganchiman Diosga Santu Espirituta cachramura
yupachicugcunaga pi maysi juchancunapita perdonasham Munayniyog Jesusman yupachicusham. Nätan paycunamansi
FDQJD·੅µ. Santu Espirituta Diosga cachraramun Munayniyog Jesusman
44੅Chay nir Pedro mana rimaytas ushaptilanmi chay lapan yupachicurcaptinmi. Chaura nogaga ¿pitag cayä Diosta ‘Ama
mayacurcayag runacunaga mayänipita ricacarärin Santu chaynuy ruraychu’ ninäpag?”
Espiritupa munayninchru. 45੅Chauraga Santu Espíritu chay juc 18੅Chaura Pedro ninganta mayarärirga upäläcayäriram.

casta runacunata juc rimaychru rimachigta, jinaman Dios Jinarcurmi Diosta alawapäcura cay nir: “¡Chaura cananga juc
alawagta ricarärirga Jopepita Pedrowan aywamug Israel casta casta runacunas juchanpita wanacugcagga Dioswanmi
señalächicusha runacunaga mayacasham cay nipäcura: 46੅“Cay imaycamas cawapäcunga!” nir.
juc casta runacunamansi Diosga cachramunagtag Santu
Espiritutaga”. Antioquía marcachru ali willapata chrasquicurcangan
47੅Nipäcuptinmi Pedroga cay nin: “Diosga cay runacunaman 19੅Chauraga Estebanta wanurärichiptinga Jesusman
cachraramun Santu Espirituta noganchimannuymi. Chauraga yupachicugcunataga masmi ashipäcura wanuchipäcunanpag.
manam pisi paycunataga ‘Ama bautizächicurcaychu’ Chaymi waquinga gueshpirärira Feniciacama, Chiprecama,
ninmanchu”. jinaman Antioquía marcacama. Chay gueshpirga ali willapata
48੅Chaypitam Pedroga mandarun Jesús ningannuy willapacurcara Israel castacunalatam, nätan manam juc casta
bautizacurcänanpag. runacunataga. 20੅Chay gueshpigcuna waquinga capäcura
Nätan paycunaga Pedrota ishcay quima junaglas Chiprepitam, jinaman Cirenepitam. Paycunaga Antioquiaman
“Cayushunragnar” nipäcuram. chrarurga manam Israel castacunalatachu willapacurcara
Munayniyog Jesuspita, willapacuratan juc casta runacunatas.
Jerusalenchru Jesusman yupachicugcunata 21੅Nätan paycunataga Munayniyog Jesusmi yanapara chay
Pedro tantiachingan willapacurcaptin, jinaman achca runacunam juchancunapita

11
1੅Chauraga Judea ningan marcacunachru Jesusman wanacurcur Munayniyog Jesusman yupachicurcara.
yupachicugcunam, Jesuspa cachran ruragcunawan 22੅Chauraga chay juc casta runacuna Jesusta

mayarärira juc casta runacuna Diospa willapanta chrasquicurcanganta musyarärirga, Jerusalenchru Jesusman
chrasquicurcanganta. 2੅Chauraga Cesareapita cutir yupachicug gotucagcunaga Bernabëtam cachrarärin
Jerusalenman Pedro nä chrarcuruptinmi Moisés ningannuy Antioquiata. 23੅Nä chrarurga ricarura juc casta runacunata
señalächicushacunaga Pedrota nipäcura cay nir: 3੅“¿Imanirtag Dios cuyapälar alisca yanapayangantam. Chaura alisca
juc casta runacunapa wayinman yaycuray, jinarcur cushisham cay nira: “Gamcunaga lapan shongoypa Jesusman
paycunawan micuray?” yupachicurcayay, jinaman chaynuyla paywan cacurcayay”
4੅Nipäcuptinmi Pedroga cay nira: “Canan willapapäcushay nira.
lapan pasamangancunata. 5੅Juc tardim Jope marcachru 24੅Bernabëga cara ali runam, Santu Espiritupa munayninchru

gorpachacurayar, Diosta manacuyarä. Chay manacuyarmi cawagmi, nätan Jesusman alisca yupachicugmi. Chaynuy
ricapusha cä jana pachapita juc jatun catanuy chruscun captinmi Antioquiachru runacunaga Munayniyog Jesuspa
manyanpita watasha nogapa naupäman ishquiyämugta. runancunaman alisca achca yapacarärira.
6੅Chauraga naupäman chraramuptin ima cangantas shumag 25੅Chaypitam Bernabëga Tarso marcata aywara Saulo ashig.

anayunäpagmi cayänag chruscu chraquiyog uywacuna, sima Nä Saulowan tincururga Antioquiatam pusharamura.
uywacuna, pampachru logaypa purigcuna, pishgocuna. 26੅Chauraga chay Antioquiachru Jesusman yupachicug
7੅Chauraga chaylam mayarü Dios cay nimagta: ‘Pedro, gotucagcunawanga capäcura juc watam achca runacunata
sharcuy, cay uywacunata wanuchiy micunaypag’. yachrarcayächir. Chay marcachrümi Jesusman
8੅Nimaptinga cay nïmi: ‘Munayniyog tayta, manam yupachicugcunata runacunaga jutiparärira wamagta
micümanchu. Nogaga manam imaysi micurächu ganra mana “Cristiano” nir.
micuna uywacunataga’. 27੅Chay wichanmi Antioquiaman chrarärimura Jerusalenpita
9੅Chauraga yapaymi rimaparaman jana pachapita cay nir: ‘Noga Diospa willacugnin runacuna ishcay quima. 28੅Paycunapitam
“Micuy” ningagtaga amam gamga lutanpag ricanquimanchu’. Agabo jutiyog runaga Santu Espíritu rimachiptin shayuyur cay
10੅Chaynuy quima cuti nircamarga jana pachamanmi Diosga nira: “Canga alisca micuy wanaymi cay pachachru”.
cutichicun chay jatun catanuytaga lapan uywantinta. Chauraga chay ningannuylam carura micuy wanay, Claudio
11੅Chaylam quima olgocuna chay gorpachacungä wayiman jutiyog runa Romachru mandayaptin. 29੅Chauraga
chrarärimun. Paycunataga cachramusha Cesarea marcapitam Antioquiachru Jesusman yupachicugcunaga rimanacarärira
+(&+26੄11–13 112

capunganpita gotupäcunanpagmi, Judea ninganchru Nätan jipashga yaparcur yaparcurmi “Razonpa, Pedromar
Jesusman yupachicugcunaman apachipäcunanpag. cayan” nira.
30੅Chaypitam nä goturärirga aparärichira Bernabëwan, Chaura paycunaga “Almanchri cayan” nipäcuram.
jinaman Saulowan Judeachru Jesusman yupachicugcunapa 16੅Nätan chaycama Pedroga chaynuylam puertata

mandagnincunaman paycuna aypupäcunanpag. tocacuyara. Jinarcurmi puncuta quichrarärir Pedrota


ricaparärirga mayacasha nirag ricacarärin. 17੅Chaura upälala
Jacobota wanurcachir Pedrota carcelman jitayapäcungan capäcunanpagmi Pedroga maquinwan sëñasta rurarun.

12
1੅Nätan chay wichanmi Rey Herodesga Jesusman Jinarcurmi willaparun imanuypa carcelpita Munayniyog Dios
yupachicug gotucagcunapitaga juc ishcayta jorgamungantas. Chaypitam cay nira: “Chayta willapäcamuy
charirachira cunchuchinanpag. 2੅Jinamanmi Juanpa wauguen Santiagotawan Jesusman lapan yupachicugcunata”.
Jacobota espädawan tucsiypa wanurärichira. 3੅Chay Nircurga yargormi jucläpa aywacura.
wanuchinganpita Israel castacunapa mandagnincuna “Alitam 18੅Nä pacha wararamuptin soldäducunaga aliscam

rurarun” nipäcuptinmi, Herodesga Pedrotas charirachira. löcutacarärira Pedropita imatas mana musyapäcur. 19੅Chaura
Chay junagcunaga cara ɹestam. Chay ɹestachru micapäcug Rey Herodesga soldäducunawanmi ashichira. Mana tarirga
mana levaduraynag tantatam. 4੅Chaura Pedrota nä carcelman cuidag soldäducunatam Pedro imanaypa illacangantas
wichrgacurcurga, Herodesga chrurarun chrunca sogtayog tapupara, mana imatas musyapäcuptinga, chay soldäducunata
soldäducunatam, chruscucama raquinacurcur Pedro wanuchipäcamunanpagmi nirura. Jinarcurmi Rey Herodesga
wichrgarayanganta ricapäcunanpag. Chaynuy rurara “Cay Judeachru cayanganpitaga aywacura Cesareata yachrag.
Pascua ɹesta pasaruptinran Pedrota runacunapa naupanman
Rey Herodes curu micuyaptilan wanungan
jorgoshag, runacuna juchachapäcunanpag” nir pinsiarmi.
5੅Chaura Pedroga alisca cuidasham carcelchru wichrgarara. 20੅Chaypin Rey Herodesga alisca piñasham cara Tïro
Nätan Jesusman yupachicug gotucagcunaga chaynuylam marcachru, jinaman Sidón marcachru runacunapag. Chay
Diosta alisca manacurcayara Pedropa janan. runacuna cawapäcug cara Herodes micuy
ranticungalanwanmi. Chaymi paycunaga rimanacarärira
Pedrota carcelpita Diospa angelnin jorgongan Herodesman aywapäcamunanpag. Chaura nä Cesareaman
6੅Chaura Rey Herodes “Waram jorgoshag” ningan pagas chraramurga Blasto jutiyog runatam shumaglapa rimaparärira
Pedroga punurayara ishcay soldäducunapa chraupinchrümi Herodeswan rimananpag. Chay Blastoga cara Herodespa
ishcay cadenawan watasha ichog maquinpita juc soldäduman golguen charagmi. Chauraga Blastopash Herodesta
watasha jinaman derëcha maquinpita jucag soldäduman manacarärin cay nir: “Cananpita alinar cawashun yapay”.
watasha. Nätan waquin soldäducunam capäcura cárcel 21੅Chaynuy nipäcuptin Herodesga jitarura juc junagchru

puncuchru cuidarcayar. gotucapäcunanpagmi. Chaura ningan junag chraramuptin


7੅Chauraga Munayniyog Dios cachramungan angelmi Herodesga rey jacuränan jacunta jacucurcurmi tacuyun, juchacuna
mayänipita ricacarun Pedropa lädunchru. Jinarcurmi cárcel taripäcunancagman. Chaychrümi runacuna rimapayta galacuyun.
ruyisi alisca shumag achicyarun. Chaura angelga Pedropa 22੅Chay rimanganta mayarmi runacunaga gaparäcurcan: “Cay

wagtantam tupayurun ricchananpag. Chaypitam cay nin: rimayämugga Diosmi. Manam runachu” nir.
“Pedro, ¡wayrala sharcuy!” 23੅Chaylam Munayniyog Dios cachramungan angelga

Niptinga chaylam Pedropa maquinpita cadenaga Herodesta gueshyarachira “Diosta alawapäcuyga ama
cachracarun. 8੅Chaura angelga yapaymi cay nin: “Jacucuy, nogataga”, chay runacunata mana ninganpita. Chaylam
jinaman sandaliayta jaticuy”. curucuna micuyaptilan wanurura.
Chaypitam nä limpu jaticuruptinga angelga cay nintag: 24੅Chaura Munayniyog Diospa ali willapanga masmi

“Cananga catayta catacurcur guepäta shamuy”. maychru chaychrüsi willapacayara.


9੅Niptin Pedroga angelpa guepantam yargaramun. Nätan 25੅Nätan Bernabëwan Sauloga chay apachicuy

payga manash ni yangalas tantiarachu ángel rurayangantaga, apapäcamunganta Jerusalenchru Jesusman yupachicug
antis pinsiara cay nirshi: “Jorgayäman cay ángel gotucagcunata gorcärirga Antioquía marcatam cuticurcara
¿razonpachur u Dioschur chaynuypa ricapayächimansi?” Marcos nipäcungan Juan jutiyog mözuta pushacurcur.
nirshi.
10੅Chauraga pasarärimun ruyicag puncutam soldäducuna Saulowan Bernabëta Dios acrangan

13
shararcayaptin. Chaypitam chraupicag puncutas soldäducuna 1੅Chaypagga Antioquía marcachru Jesusman
shararcayaptin. Jinarcurmi cälliman yargona jatun ɹerru yupachicugcuna gotucagchru carapäcura juc ishcayga,
puertaman chrarärimuptinga quichracarun quiquilan. Diospa willacugnincunam, jinaman capäcuratan Jesuspita
Chauraga yargarärimun cällimanmi. Chaypitam nä juc yachrachigcunas. Paycuna capäcura Bernabëmi, ‘Yana’
cällicama pusharcurga, angelga illacarun. 11੅Chaura chaylam nipäcungan Simonmi, Cirene marcapita Luciom. Chaypitam
Pedroga shumag tantiarun. Jinarcurmi cay nin: “Cananmi cara Saulo, jinaman Manaén. Chay Manaenga cara
ichaga musyarü razonpa canganta. Munayniyog Diosmi Galileachru Rey Herodes cachicungan runam. 2੅Chaypitam juc
angelninwan jorgarachiman Herodespa maquinpita, jinaman junagchru Jesusman chay yupachicugcuna Tayta Diosta
Israel castäcuna lutanta rurapäcamänanpita”. alawarcayaptin, jinaman malagarcayaptin Santu Espíritu cay
12੅Chaura chay nir tantiachracurcurmi Pedroga aywacun nirun: “Bernabëtawan Saulota niyärilay. Paycunataga nogam
Mariapa wayinta. Mariaga cara Juanpa mamanmi. Nätan chay nä acrarayä Jesuspita willapacug aywapäcunanpag” nirun.
Juantam, Marcos nipäcug. Paypa wayinchrümi Jesusman 3੅Chaura malagarcärirga, jinaman Diosta manacarcärirga,

yupachicugcunaga achca goturapäcunag Diosta manacurcayar. Bernabëpa Saulopa umanman maquincunata chrurayärirmi
13੅Chay wayiman chrarur, Pedro sawanta töcacuruptinga Rode cananpitaga “Jesuspitam willapacurcanqui” nirärin,
jutiyog jipashmi yargaramun pi cangantas ricag. 14੅Chaura jinamanmi “Aywapäcuy” nirärin.
Pedropa shiminta mayarurga, alisca cushicuypitam puertata
mana quichralar chay goturarcayangan wayi ruyiman wayrala Chipre tishgochru Bernabëwan Pablo
yaycurcur cay nirun: “¡Pedrom washa puncuchru cayan!” yachrachiyta galayapäcungan
15੅Niptinga goturarcayag runacunaga “ Imanuypatag 4੅Chaypitam nä Santu Espíritu cachraruptinga Bernabëwan
¿
Pedroga canga? Fisyuychri perdirayan” nirärin. Sauloga jatun gochra manyanchru Seleucia ningan marcaman
113 +(&+26੄13

chrarärin. Chaypitam büquiman jegarcur, aywacurcan jutiyog runapa churinmi. Payga chruscu chrunca watam rey
Chipreta. 5੅Chaura nä Salamina ningan marcaman chrarärirga, cara. 22੅Chaypitam Saultaga rey cayaptin Dios jorgorura.
Dios ningantam willapacarärin Israel castacuna gotucarcänan Jinarcurmi trucanta acrarura Davidta. Paypitam Diosga cay
wayicunachru. Nätan Juan Marcosmi paycunawan cayara nira: ‘Isaïpa churin Davidtam tarirü shongöman yaycugta.
yanapänanpag. Payga lapan ningätam cäsucamanga’ nira.
6੅Chauraga chay tishgochrüga lapan marcacunatam purirärin 23੅Chay Davidpa castan shamugpitam Diosga cachramusha

Dios ninganta willapacurcayar Pafos ningan marcaman Jesusta, ima-aygapitas Israel castata jorgonanpag,
chrapäcungancama. Chaychrümi tincurärin Barjesús jutiyog awillunchicunata unay ningannuyla. 24੅Nätan manaragsi Jesús
Israel casta runawan. Payga cara malrurag runam. Jinamanmi reguechicungancamaga Bautizag Juanmi lapan runacunata
“Nogaga cayä Diospa willacugninmi” nir casquita rimag. rimapara: ‘Israel casta-mayïcuna, jucha rurayangaypita
7੅Chay runaga pasay purig cara Chipre tishgochru mandag wanacurcur, Diosman cutipäcuy, jinaman bautizacurcay’
Sergio Paulo jutiyog runawanmi. Sergio Pauloga cara alisca nirmi. 25੅Chaypita nä wanunan nachrgayämuptinsi Juanga
yarpaysapa runam. Paymi Diospita mayayta munar, rimara cay nirmi: ‘Gamcuna pinsiarcayangaynuysi nogaga
Bernabëtawan Saulota gayarachin Diospa ali willapanta manam cä salvacugchu. Nogapa guepätam icha aywayämunga
willapapäcunanpag. 8੅Chauraga Bernabëwan Saulo, Sergio salvacugga. Paypagga manam maygan alinnin runas cächu ni
Pauloman chraräriptinga, chay malrurag runaga manam sandalianta pasquipunaläpagsi’ niram.
munarachu Jesuspita chay mandag Sergio mayacunanta 26੅Abrahampa ayllun aywag castäcuna, jinaman Diosta

Jesusman mana yupachicunanpag. manchacug taytacuna, gamcunapagmi Diosga Jesusta


9੅Chauraga Pablo jutiyog Sauloga Santu Espiritupa cachramusha ima-aygapitas jorgapäcushunaypag. 27੅Nätan
munayninchru carmi, chay malruragta rircacurcur, 10੅cay Jesuspitaga wac Jerusalenchru yachragcunapa
nirun: “¡Runacunawan alipa ricachicug casqui, tucuy lutan mandagnincuna manam tantiapäcushachu imapag pay
rurag runa! ¡Asyagpa runan! Ali ruraycuna chregnig. aywamusha cangantas, jamana junagcunachru Diospa unay
¿Imaycamatag ‘Dios mandangancunataga ama cäsucurcaychu’ willacugnincuna isquirbingancunata chaynuyla leyircayarsi.
nir runacunata amachanqui? 11੅Canan üram Dios Chaynuypam paycunaga Diospa willacugnincuna
cunchuchishunqui. Cananga ñausham unaylarag canqui. isquirbinganchru ‘Jesustaga wanuchipäcungam’ ninganta
Chaura manam ricapunquichu achicyagta”. quiquincuna rurapäcusha. 28੅Paytaga mana juchaynag
Niruptinga chayüram chay malrurag Elimasga ricacarun cayaptinsi mandag Pilatota manacurcara wanuchinanpagmi.
pasay yanauyagchru. Nä mana aywayta atiparga, 29੅Chaura Diospa willacugnincuna Jesuspita

runacunatam jucta jucta “Janchralämaynar” nin. 12੅Chaura isquirbipäcungannuyla lapan nä ruracaruptinga, cruzpita
Sergio Pauloga Elimas ñaushata ricarurga, Jesusman Jesuspa cuerpunta jorgarcärimurmi enterrapäcura. 30੅Nätan
yupachicuytam galacuyun. Chaypitaga Munayniyog Jesuspita Diosga cawacächimusha chay wanushapitam. 31੅Galilea
yachrachipäcunganpitas mayacasha niragmi cara. ninganpita Jerusalenta paywan aywasha runacunatawan chay
13੅Chay Pafospita Pabloga purig-mayin runacunawanmi cawacaramur Jesusga ricapachicura achca junagran. Chay
awacurcan büquiman jegarcur Panɹliachru cayag Perge ricag runacunam cananga Jesuspita willapacurcayan lapan
ningan marcaman. Nätan Juan Marcosga paycunata runacunata.
dëjarcurmi, Jerusalenta cuticura. 14੅Nätan paycunaga Perge 32੅Chay unay awillunchicunata ‘Salvacugtam cachramushag’

marcapita aywacurga chrarärin Pisidiachru Antioquía Dios ninganpitam nogacunas willaparcayag ali willapata.
marcamanmi. Jinarcurmi jamana junagchrüga Israel 33੅Nätan noganchi castacuna aywag casta raygom Diosga

castacuna gotucarcänan wayiman yaycurcur tayarärin. Jesusta cawacächimusha, Salmoschru cay nir
15੅Chaura Moisés isquirbinganta, jinaman Diospa isquirbirayangannuy:
willacugnincuna isquirbinganta leyircurga, chay gotucarcänan ‘Gam cayanqui churïmi.
wayichru mandagcunaga cachrarärin juc runatam Pabloman Cananpitaga noganuymi imaycamas cawanqui’ nir
“Wauguecuna, imalatas rimapapäcamayta munarga mä isquirbishanuymi.
rimapayärimay” nichig. 34੅Chauraga chaynuy nirga nämi Dios nisha cara Jesusta
16੅Chaura niräriptin Pabloga sharcurcurmi, maquinwan cawacächimunanpita, jinaman mana cuerpun ismunanpita.
sëñasyarun cachracyapäcunanpag. Chaypitam cay nin: “Israel Chaymi isquirbishacunachrüsi cay niyan:
castäcuna, jinaman Diosta manchacug taytacuna, canan ‘Rey Davidta ningäcunataga razonpam rurashag’ niyanmi.
mayapäcamay shumag: 17੅Unay castanchi Israelcunata Tayta 35੅Yapaytan Jesusta Dios cawacächimunanpitaga

Diosmi acrara paypa runam capäcunanpag. Paycunata Egipto Salmoschrüsi cay niyan:
marcachru jucläpita aywacusha cayaptinsi, Tayta Diosmi ‘Tayta Dios, amam munanquichu Dioslapag cawag
achcaman mirananta munara, jinaman Diosga jorgaramura servigniquipa cuerpü ismunantas’ niyanmi.
munayninwanmi chay marcapita. 18੅Chaypitaga jäpag 36੅Chaura Davidga razonpam cay pachachru cawarnin

pampachrüsi chruscu chrunca watanuyran mana ali Israelcunapa reynin carga, Dios ningannuy rurara. Chaypitam
cawarcayaptinsi Diosga awantara. 19੅Chaypitaga Canaán wanuruptinga taytancunacagman enterraräriptin cuerpunsi
ninganchrüsi ganchris marcachru yachrag runacunata ismurura. 37੅Nätan Jesuspaga manam cuerpun ismushachu
guërrachru yalipäcunanpagmi chay castanchita Diosga Dios cawacächimusha captin.
yanapara chaychru yachrapäcunanpag. Chauraga chruscu 38੅Chaymi gamcuna castäcunaga, nä tantiapäcunquiman

pachrac pichga chrunca watanuymi Diosga chay unay runacunapa juchancunata Dios nä perdonayanganta, jinaman
castanchicunata yanapara. Jesuspita nä willapacayanganta. 39੅Chaura cananga lapan
20੅Chaypitaran Diosga chrurara ɹyiscunata chay runacunasi Jesusman yupachicugcuna carcayan ‘Nä mana
castanchicunata mandananpag. Chay ɹyiscuna mandapäcura juchaynagmi cayanqui’ nisham Diospita. Nätan Moisés
Diospa willacugnin Samuelcamam. 21੅Chaypitam isquirbinganta cäsucugcuna manam chaynuy nisha cayta
castanchicunaga Samuel mandanan wichanga Diosta atipapäcuraychu. 40੅Chaura mayapäcamay shumag: Ali
manacurcasha cay nir: ‘Juclä marcacunapatanuynar willapata chrasquicurcay gamcunatatag ichaga
reynïcunata chruraparcämä’. pasarärishunquiman Diospa willacugnin cay ningan:
Nipäcuptinmi Dios chrurapura Saúl jutiyog runata 41 ‘Gamcuna mana cäsucugcuna, manchacapäcuy,

reynincuna cananpag. Payga cara Benjaminpa castanmi, Cis jinaman illacapäcuy.


+(&+26੄13੄14 114

Noga Diosmi rurashag gamcuna cawarcayangay wichan Pablowan Bernabëga Munayniyog Jesusman yupachicurmi
juc rurayta, mana mancharilar yachrachipäcura unaylarag. Nätan Tayta
nätan manam chay rurayangäpita Diosga cuyapälarmi chay yachrarcayächingan razoncag
pi willapapäcushuptiquis “Razonpachr Diosga rurayan” willapa canganta musyachira, mana runala ruray
nipäcunquichu maygaysi’ nira”. atipänancunata ima-aygatas rurachiypa. 4੅Chay marcachru
42੅Chaura nä rimayta ushacurcur Israel castacuna yachragcunaga ishcay puntamanmi raquicarärira. Waquinmi
gotucarcänan wayipita yargarcayamuptinmi Israelman “Pablowan Bernabëga alim” nipäcura. Nätan waquinga “Israel
muyusha runacunaga Pablotawan paywan purig runacunata casta yachrachigcunam mas aliga” nipäcura. 5੅Chauraga Israel
cay nirärin: “Sábadu aywayämugchrüsar yapay castacunawan juc casta runacunam chay marcachru
yachrachipäcamay, cay yachrachipäcamangaycunapita” mandagnincunawan rimanacarärin Pablotawan Bernabëta
nirärin. ashlipäcunanpag, jinaman rumiwan chapipäcunanpag.
43੅Chauraga chay wayipita nä wichicaräriptinga, Pablotawan 6੅Chayta musyarärirga Pablowan Bernabëga gueshpicurcara

Bernabëtaga Israel castacuna achcam gatirapäcura. Jinaman Licaonia ninganchru Listra marcamanmi, jinaman Derbe
gatirapäcuram Israel castaman muyusha ali cawag runacunas, marcamanmi. Aywapäcuratan chaypa cayag lapan
nätan Pablowan Bernabëga chay runacunata cay nipäcuram: marcacunamansi. 7੅Chaycunapam puripäcura Jesuspita
“Canannuylar imaycamas cacurcayay, cuyamarlanchi willapacurcayar.
ima-aygachrüsi yanapämagninchi Diosninchita servircayar”.
44੅Chauraga chay jamana junag yapay chraramuptinga Listrachru Pablo wanuchiyta munapäcungan
nachrga lapalanmi gotucarärin Israel castacuna gotucarcänan 8੅Chaura Listra marcachrüga tayayänag juc rata runam mana
wayiman, Diospita yachrachipäcuptin mayacurcänanpag. pasay puriy atipag. Chay runataga maman gueshyacurura
45੅Chaura chay achca runacuna goturarcayagta ricaparärirga, ratatash. 9੅Chaura payga Pablo rimayangantam mayacuyara,
waquin Israel castacunaga aliscam piñäcarärin. nätan Pabloga chay runata rircärirga tantiarun Dios
Jinarcurmi Pablowan Bernabé ali willapata cuticächinanpag yupachicuyangantam. 10੅Chaura Pabloga
willapäcurcayaptin chaycunaga contran sharcarärin. gayacuypa niragmi cay nirun: “¡Sharcuy. Shumag shayuy!”
Jinamanmi waccuna “Yachrayächinganta ama cäsucurcaychu” Niptinmi runaga chayüra shayurun. Jinarcurmi puriyta
nipäcura. galayurun. 11੅Chaura runacunaga Pablo chay rata cuticächigta
46੅Chaynuy nipäcuptin Pablowan Bernabëga mana ricarärirga, gayacuypanuymi Licaonia rimayninchru:
mancharilarmi cay nirärin: “Gamcunamanmi naupata Tayta “¡Caycunaga diosmi runaman muyusha chrarärimun!”
Diosga cachrararcayäman pay nipäcamanganta nipäcura. Chay rimayta manam paycunaga tantiapäcurachu.
willapapäcunagpag. Chaura canan yachrarcayächingagta 12੅Chaura Bernabëpagmi nipäcura: “Payga mayorcag diosmi”

mana chrasquiyta munarcayarga Dioswan imaycamas nir, jinaman Diospita yachrachig captinmi Pablopag nipäcura:
cawaytam mana munapäcunquichu. Chaymi cananga ali “Payga dios Hermesmi” nir.
willapa willapacug aywacurcäshag juc casta runacunaman. 13੅Chay marca yaycunachrümi canag juc wayi Júpiter ningan
47੅Paycunaman aywapäcunäpagmi Diosga cachrarcayäman cay diospag rurasha. Chaura chay wayichru sacerdötim alisca
nir: shumag waytapasha törucunata gaticurcur chrarachin marca
‘Gam canqui juc achicyagnuymi puncuman. Chay törucunatam payga chaychru waquin
juc casta runacunapag. runacunawan wanurcachir rupachiyta munapäcura.
Gammi ali willapata willapacunqui 14੅Chauraga Pablowan Bernabëga paycunapag rupachiyta

salvacugpita cay pachapa tumancama’ nir”. munapäcunganta tantiarärirga jatirarcayangan jacuncunatam


48੅Chaura juc casta runacuna chay nigta mayarärirga, lachirärin piñasha. Jinarcurmi chay achca runacuna
aliscam cushicarärin, jinaman “Munayniyog Jesuspita cayagman yaycarärirga gayachracuypanuy cay nipäcura:
willapämanganchiga alisca alim” nipäcuram. 15੅“Taytacuna, imanirtag cayta rurarcayanqui? Nogacunaga
¿
Chaura chay juc casta runacunapitas, ali willapataga manam dioschu capäcü antis gamcunanuysi runalam. Nätan
chrasquicurcara Dioswan imaycamas cawapäcunanpag canan aywararcayämü chay lutan rurarcayangaypita
unaypita acrasha cagcunalam. wanacurcur imaycamas cawag Diospa runanman
49੅Chaynuypam Jesuspita willapaga limpu mayacasha chay muyupäcunaypag, ali willapa musyachigmi. Pay Diosmi wac
puripäcungancagpaga. 50੅Nätan waquin Israel castacunaga jana pachatas cay pachatas jatun gochratas lapan
alinninpag ricasha warmicunatawan marca mandag imantawansi camara. 16੅Nätan unay wichancuna Tayta Diosga
olgocunatam nirärin cay nir sucsutapäcunanpag: “Cay rircaylam rircarara pi may runatas shongon munanganta
runacunata gargoshun cay marcanchipita” nipäcunanpag. rurapäcuptin. 17੅Chaynuy cawarcayaptinsi Diosga chaynuylam
Chay nipäcungannuylam Pablotawan Bernabëtaga reguechicura, imas aygas yanapanganwan. Chaura paymi
gargarärira chay marcanpita. 51੅Chaura Pablowan Bernabëga tamyachimunsi usyachimunsi tarpucunganchi ali
chay marcapita yargarärin chraquincunaman alpa latucashata gueshpinanpag. Chaynuypam micuyta aypata gomanchi
tapsicarcärirmi. Chaynuy rurapäcura: “Gamcunapitachr cushisha cawananchipag”. 18੅Chaynuypa nircayaptinsi
cananga imanuysi cacurcanqui nipäcunan trucam”. runacunaga manam wiyaripäcurachu. Alisca sasataran chay
Jinarcurmi aywacurcara Iconio marcata. 52੅Nätan Jesusman runacuna törucunata wanurcachir rupachipäcunanpita
yupachicugcunaga Santu Espiritupa munayninchru alisca amachacurcara.
cushisham capäcura. 19੅Chauraga Antioquiapitam, jinaman Iconio marcapitam

Pablotawan Bernabëta chregnig Israel-mayincuna Listraman


Iconio marcachru Pablowan Bernabé yachrachipäcungan chrarärimun. Chaypitam chaychru yachrag runacunataga cay

14
1੅Chaypitam Iconio marcaman nä chrarärirga, Israel nirärin: “Caycunaga alisca lutantam rurarcayan. Wanuchishun”.
castacuna gotucarcänan wayiman yaycarärin. Nipäcuptin chay runacunaga “Äri” nirmi, Pablota rumiwan
Jinarcurmi Jesuspita yachrarärichiptin, Israel castacunawan chapirärira. Jinarcurmi “Nä wanushachr cayan” nir
juc casta runacunaga Jesusta chrasquicarärira achca. 2੅Nätan garashtapäcura marcapita washaman. 20੅Chaypitam Jesusman
Jesusta mana chrasquicug Israel castacunaga, juc casta yupachicugcuna muyuräriptinga Pabloga sharcaramun.
runacunatam yachrarärichin: “Jesusman yupachicugcunaga Jinarcurmi yaycurun marcaman yapay. Warantinmi ichaga
lutan runacunam” nipäcunanpag. 3੅Chay nircayaptinsi Listrapita aywacurcara Pablowan Bernabëga Derbe marcata.
115 +(&+26੄14੄15

21੅Chaura Derbe marcachru Jesuspita willapacaräriptinga, nipäcunganpita rimapäcunanpag. 7੅Chauraga chaychru


achca runacunam Jesuspa discïpulunman muyurärin. goturarcayagcuna alisca tapunacurcayaptinmi, Pedroga
Chaypitaga cutipäcamura Listrapam, Iconiopam, Pisidiachru shayuyur cay nin: “Jesusman yupachicug-mayïcuna,
Antioquía marcaman. 22੅Chay marcacunapa cutirga Jesusman gamcunaga shumagmi musyarcayanqui mas naupalapita Dios
yupachicugcunata cay nirmi valorchapäcura: “Jesuspita mana ali willapata willapacunäpag nimanganta. Nätan chay
raquicälar, jinaman Jesusman chaynuyla yupachicular willapacuptïmi juc casta runacuna Jesusta chrasquicurcara.
cawapäcuy” nipäcura. Chaypitas cay nipäcuraran: “Diospa 8੅Chaura ima pinsianganchis musyag Diosga, paycunata

munayninmanga yaycushun ima-ayga cunchuytas chrasquiyanganta musyachira noganchimannuysi Santu


awantar-ran” nirmi. Espiritunta paycunaman cachramunganpam. 9੅Nätan Diospa
23੅Chaypitas paycunaga marcan marcanmi chrurapäcura naupanchrüga Israel castas, juc castas chaynuylam canchi.
Jesusman yupachicug gotucagcunachru mandagcunata. Chaymi payman yupachicugcunata juchancunapitas
Jinarcurmi chay chrurapäcungan runacunapa janan perdonara. 10੅Chaura ¿imanirtag gamcunaga munarcayanqui
manacarcärirga malagayärirga, cay nipäcura: “Munayniyog Diosninchi lutan rurananta? ¿Imanirtag awillunchicuna,
Dios, gamnar cay yupachicushugniqui runaycunata yanapay” jinaman noganchicuna mana ruray atipanganchita ‘Ruray’
nir. nircayanqui Jesuspa chay juc casta discïpuluncunata? 11੅Nätan
noganchiga shumagmi musyayanchi Munayniyog Jesús
Pablowan Bernabé Antioquiaman cutipäcungan cuyapämarlanchi paycunatas noganchitas salvamanganchita”.
24੅Chaypitam Pisidia ninganpa pasarga chrarärin Panɹlia 12੅Chaura chaychru goturarcayag runacunaga lapansi

ninganman. 25੅Chaypitam Panɹliachru cayag Perge marcaman upälalam mayacurcara, Pablowan Bernabé
chrarärirga Jesuspita willapacurcara. Jinarcurmi chaypitaga willapapäcunganta. Nätan willapacurcaraga juc casta
uranpapäcura Atalia marcaman. 26੅Chay Atalia marcapitam runacunachru ima-aygatas Diospa munayninwan runala mana
büquiwan cuticurcara Siriachru Antioquía marcaman. Chay ruray atipänanta rurapäcungantam.
Antioquiapitam paycunaga yargapäcusha cara Jesuspita 13੅Chaura willapayta nä usharäriptinmi, Santiagosi cay nin:

willapäcug, Dios cuyapälar yanapänanpag paycunapita “Jesusman yupachicug-mayïcuna, mayapäcamay: 14੅Simón


manacarcäriptin. 27੅Nä Antioquía marcaman chrarärirga, Pedroga willaparamanchi juc casta runacunata
Jesusman lapan yupachicug gotucagcunatam goturärin. galayunanpita-pacha runancunapag Dios acrangantam. 15੅Cay
Chaychrümi paycunata Pablowan Bernabëga willaparärin willapämanganchiga ruracayan Diospa willacugnincuna
lapan ima-aygatas Diospa munayninwan rurapäcunganta, isquirbingannuymi. Chay isquirbishachrüga cay niyanmi:
jinaman juc casta runacuna Jesusman yupachicurcanganta. 16 ‘Chaypitaran cutimushag Davidpa castan aywagcunata
28੅Chaura chaychru, Pablowan Bernabëga capäcura unayran yapay yanapänäpag.
Jesusman yupachicugcunawan. Cananga mana cäsucarcämanganpita juc wayi
juchrushanuymi carcayan.
Jerusalenchru Jesusman yupachicugcunachru Chauraga juchrusha wayita sharcachignuymi
mandagcuna rimanacurcangan chay mana cäsucug runacunata muyuchishag

15
1੅Chay wichanmi Judea ninganpita Antioquía cäsucugman.
marcaman juc ishcay Israel casta runacuna chrarärin. 17 Chaynuy rurashag waquin runacunas Munayniyog Diosta

Jinarcurmi Jesusman yupachicug-mayinchicunata cay nir ashipäcunanpagmi,


yachrachipäcura: “Moisés isquirbinganchru ningannuy mana jinaman chay juc casta runacuna Diosta
señalacurcarga manam salvacurcanquichu” nir. alawapäcungancagchru waquin runacunas
2੅Chaynuy yachrachipäcuptinmi Pablowan Bernabëga Munayniyog Diosta ashipäcunanpagmi.
“Manam chaynuychu” nir, alisca tapunacuyta galacayärin 18 Chaynuypam Munayniyog Diosga unaylapita nä

chay runacunawan. musyachimasha canchi caycuna ruracänanpita’


Chaymi Antioquiachru Jesusman yupachicugcunaga niyanmi.
cachrarärin Jerusalenta Pablotawan Bernabëta, Jesusman juc 19੅Chaymi juc castacuna Diospa runanman muyushacunataga

ishcay yupachicugcunatawan. Chaychru Jesuspa cachran ama nichwanchu: ‘Moisés isquirbingannuyrag cawapäcuy’
ruragcunawan, jinaman Jesusman yupachicug nirga. 20੅Antis cartata apachishun mana juchäcurcänanpag cay
gotucagcunachru mandagcunawan chay nishata: ‘Chay diosnincunapag micuy garapäcungancunataga
yachrachipäcunganpita rimapäcunanpag. amam micapäcunquichu, nätan wanuypa wanusha uywapa
3੅Chaura Antioquiachru Jesusman yupachicug gotucagcuna aychantas amam micapäcunquichu, yawartas amam
nipäcungannuymi Pablowan Bernabëga aywapäcura. Chay micapäcunquichu, jinaman warmin warminsi olgon olgonsi
aywar pasapäcura Fenicia ninganpam, jinaman Samaria amam cawapäcunquichu’ nishata. 21੅Chaycunapitaga unay
ninganpam. Chay marcacunachrümi Jesusman unaypitam mayag marcacunachrüsi Israel castanchicunaga
yupachicugcunata willapacurcara, juc casta runacunas Jesusta lapan jamana junagmi chay gotucarcänan wayicunachrüga
chrasquicurcayanganta. Chayta mayar paycunaga aliscam Moisés isquirbingancunata leyircayan”.
cushicurcara.
4੅Chaura Pablowan Bernabé nä Jerusalenman chraräriptinga, Jesusman yupachicugcunachru mandagcuna
cartata apachipäcungan
chaychru Jesusman yupachicug gotucagcunam, Jesuspa cachran
ruragcunam, jinaman Jesusman yupachicugcunachru 22੅Niptinmi Jesuspa cachran ruragcunawan, Jesusman

mandagcunam chrasquirärin. Chaychrümi willapacurcara Dios yupachicugcunachru mandagcunaga, jinaman Jesusman


ima-ayga alitas paycunawan rurayanganta. 5੅Jinaman yupachicug gotucagcunaga, paycuna castapita acrarärin ishcay
willapacuratan Jesusman chay juc ishcay yupachicugcuna cay alinnin runacunata, Pablowan Bernabëwan Antioquía marcata
nipäcunganpitas: “Juc casta runacuna Jesusman yupachicugcunata aywapäcunanpag. Paycuna capäcura Barsabás nipäcungan
nishun señalächicurcänanpag, jinaman nishun Moisés Judasmi, jinaman Silas jutiyog runam. 23੅Chauraga paycunawanmi
isquirbingannuy rurapäcunanpag” nipäcungantas. Chay nigcuna cartata rurarcurga apachipäcura cay nir isquirbishata:
capäcura fariseo castapita Jesuspa runanman muyushacunam. —“Antioquía marcachru, Siria ninganchru, jinaman
6੅Nipäcuptinmi Jesuspa cachran ruragcunaga gotucarärin Cilicia ningan lapan marcacunachru juc casta
Jesusman yupachicugcunachru mandagcunawan chay Jesusman yupachicug-mayïcuna:
+(&+26੄15੄16 116

Cay Jerusalenpita Jesuspa cachran ruragcunam, Jesusman mana imatas rimarcayänanpag. Chaynuy rurara Timoteopa
yupachicugcunachru mandagcunawan, cay cartata taytan juc casta runa canganta lapan musyapäcuptinmi.
isquirbircayämü: 24੅¡Imanuylam carcayanqui! Nogacuna 4੅Nätan chay marcan marcan puripäcurga, Jerusalenchru

musyasham capäcü Jesusman yupachicug Israel castäcuna, Jesuspa cachran ruragcuna, jinaman Jesusman
gamcunacagman aywarcamur ‘Señalächicurcayrag’ nir yupachicugcunachru mandagcuna rimanacurcangantam
pantacächiy munarcayäshungayta. Paycunataga manam willapacurcag Jesusman yupachicugcuna chayta
cachrapäcamurächu ni ‘Yachrachipäcamuy’ nipäcuräpishchu. cäsucurcänanpag. 5੅Chayta mayacur Jesusman yupachicug
25੅Chaymi cananga lapäcuna caychru rimanacurcur juc ishcay gotucagcunaga muyupäcura Jesusman alisca
runacunata cachrarcayämü. Paycunaga aywarcayämun alisca yupachicugmanmi. Jinamanmi waranpa, waranpa Jesusman
cuyashäcuna Pablowan Bernabëwan parëjum. 26੅Paycunaga yupachicurcag mas achca runacuna.
wanupäcunan captinsi mana imatas mancharilarmi servipäcun
Munayniyog Jesucristota. 27੅Chauraga Judastawan Silastam Macedonia runa Pablota ricäpangan
cachrarcayämü, paycunam cay cartapita maslata 6੅Chaypitam Pablowan chay ishcay aywagcunaga chrarärin
tantiachipäcushunqui. 28੅Nätan Santu Espiritusi ni nogacunas Frigia ninganman. Chaypitam aywapäcura Galacia
manam munapäcüchu cay nircayangagpita mastarag ninganman. Chaychrümi Santu Espirituga paycunata nirura
rurapäcunayta. 29੅Caylata nircärishay: Chauragar ama Asia ninganchru Jesuspita mana rimapäcunanpag. 7੅Chaura nä
micapäcuychu chay diosnincunata micuy garapäcungantas, ni Misia chimpanman chrarärirga aywayta munapäcura Bitinia
yawartas, ni wanuypa wanug uywacunapa aychantas. Amatag ninganmanmi. Jinarcurmi Santu Espirituga “Ama
warmin warminsi olgon olgonsi cawapäcuychu. Caycunata aywapäcuychu” nirura. 8੅Chauraga Misiaman mana
mana rurarga alim capäcunqui. Chauraga alila cawapäcuy”.— yaycularmi uranpapäcura Troas marcaman. 9੅Diosga
30੅Chay nir isquirbisha cartata apacurcurmi Jerusalenchru chaychrümi pagaspa Pablota ricaparachin, Macedonia
cagcunata “Aywalä” nicurga, aywapäcura Antioquiata. Nä ninganpita juc runata. Payshi shacuyur “Aywalämuynar
chrarurga Jesusman lapan yupachicugcunata gayarcachirmi Macedonia ninganman yanapapäcamänaypag” nirun.
cartata gorärira. 31੅Chaura chay carta leyigta mayarärirga 10੅Chaura Pablota chaynuypa niruptinga, camachracuytam

aliscam cushicarärin chay cartachu ninganpita. 32੅Chaylam galacayärï Diosmi “Macedoniata aywapäcuy Jesuspita ali
Judaswan Silasga Diospa willacugnin capäcur, Jesusman willapata willapacurcänaypag niyämanchi” nir.
yupachicugcunata rimapapäcura shumag tantiapäcunanpag.
Chaura paycunaga calpanchasham quëdarärira. 33੅Chay Pablowan Silas Filipos marcachru capäcungan
marcachru unaylaran capäcura. Chaypitam Jesusman 11੅Chaura Troas marcapitaga juc büquiman yaycurcurmi
yupachicugcunaga “Diosninchi yanapapäcushunqui” nircur aywacurcarä Samotracia ningan tishgota. Chaypitam
cutirärichimura Jerusalenta chay cachrapäcamungan warantinga büquiwantag chrarärï Neápolis marcaman. 12੅Chay
runacunaman. Neapolispitaga aywapäcurä Filipos marcatam. Chay Filipos
34-35੅Nätan Pablowan Bernabëmi ichaga Antioquiachru marca cara Macedonia ninganchru mas alinnin marcam.
quëdarärirga, capäcura Munayniyog Jesuspita chaynuyla Jinaman Romapita runacunam chaychru yachrapäcug. Chay
yachrarcayächir, jinaman ali willapata mas achca marcachru capäcurä ishcay quima junagran.
runacunawan willapacurcayar. 13੅Chauraga jamana junagchrümi, chay marcapita yargorga

aywapäcurä mayu manyanta. Chay mayu manyanchrümi


Pablo jucläpa Bernabé jucläpa Jesusman
Israel castacunaga Diosta manacurcag. Chaura tacuyurmi
yupachicugcuna ricag aywapäcungan
chaychru gotucag warmicunata Jesuspita willapapäcurä.
36੅Chaura nä ishcay quima junag pasaruptinmi Pabloga 14੅Chay warmicunachrümi canag Tiatira marcapita Lidia

Bernabëta cay nin: “Acu, Munayniyog Jesuspita jutiyog warmi. Payga canag alisca välig yana puca color
willapacunganchi marcacunapa cutishun, Jesusman tëlacuna ranticugmi, jinaman canag Diosta manchacug
yupachicugcunata ricamushun imanuy carcayangantas”. warmim. Pablo rimanganta mayacuyaptinmi Munayniyog
37੅Niptinmi Bernabëga “Juan Marcostas pushashun” nira. Dios yanapaptin payga alisca shumag mayacura. 15੅Chaura
38੅Niptinmi Pabloga Juan Marcos aywananta mana munarga Lidiaga wayinchru cagcunawan bautizächicurcurga cay
cay nin: “Payga Panɹliachru dëjamanganchinuysi lamitä nirärimanmi: “Chaura Munayniyog Diosman razonpa
camiñupitas cutiramunmanchri ali willapa willapacuyta yupachicug cayaptïga, acu aywashun wayïta
dëjarcursi”. gorpachacurcänaypag” nir, yapay yapay nipäcamaptinga
39੅Chay niptinmi jucninsi jucninsi mana tantiachinacurga wayinmanmi aywapäcurä gorpachacug.
raquicarärin. Chaura Bernabëga Marcoswanmi aywacurcan 16੅Chaypitam juc junagchrüga Diosta manacug mayucagta

Chipre tishgota aywag büquiman jegarcur. 40੅Nätan Pabloga aywarcayar, juc rantisha jipashwan tincurärï. Chay jipashga
Silastam acrarura puripäcunanpag. Chaura Jesusman lutan espíritu yanapaptinmi musyapacur chranin golgueta
yupachicugcunaga “Munayniyog Diosninchi gänanag chay rantignin runapag. 17੅Chauraga Pablotawan
cachrarcayäshuptiquiga aywapäcuy” nircärirmi manacarärin nogacunatam gatirayta galacayäriman cay nir gaparayar: “Cay
Tayta Diosta paycunata yanapänanpag. Chauraga runacunaga jana pachachru Munayniyog Diospa
aywacurcara 41੅Siriapam, jinaman Ciliciapam, Jesusman servignincunam. Paycunaga willaparcayäshunqui Jesuspita ali
yupachicug gotucagcunata yachrarcayächir. willapatam salvacurcänaypag”.
18੅Chay niyar gatirapäcamara achca junagran. Chaynuyla
Timoteota Pablowan Silas pushapäcungan nipäcamaptinmi Pabloga, mana masta awantayta atipar

16
1੅Chaypita Derbe marcaman chrarurga aywacurcara jipashcagman muyurcur lutan espirituta cay nin: “Jesucristo
Listra marcatam. Chaychrümi yachrara juc discípulu ningannuy noga nishay: ¡Yargoy cay jipashpita!”.
Timoteo jutiyog. Chay mözupa maman canag Jesusman Niruptinga chayüram lutan espirituga yargorura chay
yupachicugmi, jinaman Israel castam. Nätan taytanmi canag jipashpita.
juc casta runa. 2੅Chay Timoteopag Listrachru Iconiochru 19੅Chaura chay jipashpa rantignin runacunaga paycunapag

Jesusman yupachicugcuna rimapäcunag: “Payga ali mözum” nä mana masta golgue gänananta tantiarärirga, charirärin
nirmi. 3੅Chaura Pabloga Timoteota pushayta munarga Pablotawan Silastam. Jinarcurmi pläzaman aywachicurcan,
señalarachiram, chaychru yachrag Israel casta-mayincuna chaychru marca mandagcunapa naupanman. 20੅Chaypitam
117 +(&+26੄16੄17

chay mandagcunapa naupanman nä chrarärichirga cay Nipäcuptinshi Pabloga “Au” nirun.


nirärin: “Cay Israel casta runacunam cay marcanchichru Chaura chay marca mandagcunaga washata jorgarcamurshi
runanchicunata lutanta rurapäcunanpag sucsutarcayan. yaparcur yaparcur “Mana musyarmi chay imatas rurasha
21੅Jinamanmi yachrarcayächin ‘Jucnuypa cawapäcuy’ nir. capäcug. Amar imas cachunchu. Aywacurcaynar cay
Noganchiga manam chaycuna ningantaga marcapita” nipäcura.
chrasquicuchwanchu ni rurachwanpishchu Roma nacionpita 40੅Nä carcelpita yargorga aywapäcamura Lidiapa wayintam.

cayarga”. Chaychrümi Jesusman yupachicugcunata “Amamar


22੅Chay niräriptin runacunaga Pablopawan Silaspag Jesuspitaga raquicapäcunquichu” nircurga aywacurcarä.
contranmi sharcarärin. Jinarcurmi chay marca
mandagcunaga, jacuncunata lachircapur vära gueruwan alisca Tesalónica marcaman Pablowan Silas chrapäcungan
wipyachipäcura. 23੅Chaypitam nä alisca wipyarcachirga
17
1੅Chaura Filipos marcapita yargorga, Pablowan Silasga
chaychru carcelman wichrgarärichira. Jinarcurmi chay cárcel aywapäcura Anfípolis marcatam. Chaypita yargormi
ricag runata “Caycunata shumagmi ricanqui mana aywapäcura Apolonia marcata. Chaypitam aywapäcura
gueshpipäcunanpag” nira. 24੅Chaynuy niräriptinga Pablotawan Tesalónica marcata. Chaychrüga canag Israel castacuna
Silastaga chay cárcel ricag runaga, mas ruyicagmanmi gotucarcänan juc wayim. 2੅Chauraga imaysi
wichrgarun. Nätan chraquincunatam cëpuwan charirärichira. aywachrangannuymi Pabloga aywacun chay wayita, chay
25੅Chaypitash chraupi pagasnuyga Pablowan Silasga Diosta marcachru cara quima semänaran. Chaymi chaychrüga quima
manacurcur cantarcayara himnucunata. Chay jinapäcugtash jamana junagrag paycunawan rimara. 3੅Rimaparaga
chay carcelchru waquin wichrgaragcunaga mayacurcara. isquirbishacunapitam cay nir: “Diospa cachran salvacug
26੅Chaylash mayänipita pacha cuyuyta alisca galacuyun, chay Jesusga cunchunanmi, jinaman wanunanmi cara. Chaypitam
carcelpa cimintunsi aliscash cuyuricun. Jinarcurshi carcelpa cawacämunan cara. Pay Jesuspitam nogaga willaparcayag.
puncuncunas lapalan quichracarun. Nätan cadenashacunapas Paymi cayan Diospa cachran salvacugta shuyacuyanganchi”
lapanpash cadenancuna cachracarun. 27੅Chaura chay cárcel nir.
ricag runa riccharamurga ricapurun lapan puncucuna 4੅Chaynuypa rimaruptin waquin Israel castacunaga

quichracashatash. Jinarcurshi manchacarur espädanta “Razonpam chayga” nirmi Jesusman yupachicuyta


jorgarcamurga nä tucsicunanpag cayara “Carcelchru galacayärira. Jinarcurmi Pablowan Silaswan shuntacapäcura.
cagcunaga lapanchri nä gueshpirun” nir pinsiar. 28੅Nätan Paycunamanga shuntacapäcuratan Dios manchacug juc casta
Pabloga gayacurun: “Ama imatas ruracuychu. Lapämi caychru runacunas alisca achca, jinaman alipag ricasha warmicunas
carcayä” nirshi. achcam. 5੅Nätan Jesusman mana yupachicuy munag Israel
29੅Niruptinga cárcel ricag runaga achquita manarcurshi, castacunaga chriquicurmi shuntarärin pläzacunalachru cacug
cárcel ruyiman pachrpachryayla yaycurun. Chaypitash guella, jinaman lutan runacunata. Chaycunawanmi achca
manchacaypita chucchucyayar gongorpacuyun Pablopa, runata shuntarcurga chay marcachru runacunata sucsutarärin.
jinaman Silaspa naupanman 30੅Jinarcurshi chay ruyipita Jinarcurmi Pablotawan Silasta ashir, Jasonpa wayinman
jorgarcamurga cay nin: “Taytacuna, juchasapa runam cä. yaycarärin runacunapa naupanman jorgapäcunanpag.
6੅Chaura mana taricarcärirga Jasontawan waquin Jesusman
¿Imatatag ruräman Tayta Dios salvamänanpag?”
31੅Niptinshi Pablowan Silasga cay nirärin: “Munayniyog yupachicugcunatam aywachicurcan calpanta camärir
Jesusman yupachicuy. Chauraga salvasham canqui gamsi, marcachru mandagcunapa naupanman cay nir gapararcayar:
jinaman wayiquichru lapan yachragcunas”. “Cay runacunaga mayag chayagchrüsi lapan runacunata
32੅Chauraga paytash, wayinchru lapan cagcunatawan pantacarcayächirmi purircayan. Jinarcurmi cananga cay
rimapapäcura Munayniyog Jesuspita. 33੅Chaura chay cárcel marcamansi chrarärimun, chaynuy runacunatam Jasonga
ricag runaga chayürash chraupi pagas cayaptinsi Pablopawan gorpachasha. 7੅Chaycunaga lapanmi Romachru Munayniyog
Silaspa däñashancunata maylarcur jampira. César ninganta mana cäsucurcanchu, ‘Jesusmi reyga’ nir”.
Nä jampiyta usharcularshi chay runaga bautizacurura lapan 8੅Chay nigta mayarärirga goturarcayag runacunawan marca

castancunawan. 34੅Jinarcurshi Pablotawan Silasta wayinman mandagcunaga alisca piñasham “Äyay äyar” rimacurcan.
pusharcurga micuyta garacurun. Chay runaga alisca 9੅Chaura Jasonpita, jinaman Jesusman yupachicugcunapita

cushishash cara lapan aylluncunawan Tayta Diosman golgueta chrasquirärirga marca mandagcunaga
yupachicurcanganpita. cachrariräriram.
35੅Chaura pacha nä wararuptinga chay marca

mandagcunaga chay cárcel ricagmanshi cachrarärin Berea marcachru Pablowan Silas yachrachipäcungan
guardiancunata cay nig: “Ganyan carcelman wichrganganchi 10੅Chaura Jesusman yupachicugcunaga chay pagaslam
runacunata cachrariruy” nig. Pablotawan Silasta chay marcapita yargarärichira Berea
36੅Niruptin chay cárcel ricag runaga Pablotam cay nin: marcata aywacurcänanpag. Nä Berea marcaman chrarärirga
“Marca mandagcunam willarärichiman gamcunata Israel castacuna gotucarcänan wayitam aywacurcan
cachraripäcunagpag. Chauragar yargorcur gasila pasay-pacha. 11੅Chay marcachru Israel castacunaga mas
aywacurcay”. alicamam capäcunag, Tesalonicachru Israel castacunapitaga.
37੅Niptinshi Pabloga chay guardiacunata cay nin: Chay Bereachru Pablo Jesuspita yachrachiptin alisca
“¿Paycunaga juchayog u mana juchayog capäcungätas mana shumagmi mayacurcara. Chaypitam Diospa
shumag musyalar, runa ricay astircärimarchu, jinaman isquirbishancunawan tincuchipäcura waran waran Pablo
carcelman wichrgarcärimarchu cananga pacaylapa yachrachingan razoncag u casqui cangantas
cachrarircayäman? Nogacunaga Roma runam capäcü. musyapäcunanpag. 12੅Chaura chaychru Israel casta
Chauraga manash yargapäcushagchu, antis quiquincuna runacunaga Jesusman yupachicuyta galayarärira achcam.
aywapäcamuchun jorgapäcamänanpag” nirärinshi. 38੅Chaura Chaynuytan yupachicuyta galayaräriratag juc casta
guardiacunaga Pablo ningantash chay marca mandagcunata runacunapitas alisca achca. Chaynuytan yupachicurcaratag
willarärin. Nätan Roma runa capäcunganta musyarärirga alipag ricasha warmicunas olgocunas, alisca achca.
aliscash manchacarärin. 39੅Chauraga carcelta aywarcamurshi 13੅Chaura Tesalónica marcachru Israel castacunaga, Berea

Pablotawan Silasta cay nirärin: “¿Gamcunaga razonpachu marcachru Jesuspita Pablo yachrayächinganta mayarärirga,
carcayanqui Roma runacuna?” aywarcamurmi Pablopa contran sharcapäcunanpag
+(&+26੄17੄18 118

runacunata sucsutarärin. 14੅Chauraga chayüram Jesusman 31੅Jinamansi Diosga nämi musyayan ima junagchru lapan
yupachicugcunaga Pablota yargarärichin jatun gochra runacunapa juchancunata taripänantas. Nätan juchancunata
manyanman pushapäcunanpag. Nätan Silaswan Timoteoga taripanga acrashan Jesuspam, nätan chay razoncag
quëdarärin Berea marcachrümi Jesusman cangantaga musyayanchi Jesucristota wanushapita
yupachicugcunawan. 15੅Chaura Pablotaga pushapäcura Atenas cawacächimunganpam” nira.
marcatam. Chaypitam chay pushag runacuna nä cuticunanpag 32੅Chaura wanushapita cawacämuypita rimagta mayarärirga,

cayaptin Pabloga cay nira: “Silaswan Timoteo cayman waquin runacunaga asipäcurcanmi. Nätan waquincunam
pasay-pacha aywapäcamuchun” nir. “Yapaychrüsi caypitaga mayacushunchri” nipäcura.
33੅Chauraga chay goturarcayag runacunapita yargorcurmi,
Atenas marcachru Pablo yachrachingan Pabloga aywacura. 34੅Nätan Jesusta juc ishcay
16੅Chaura Atenas marcachrümi Silastawan Timoteota chrasquicugcunaga Pablowanmi shuntacarärira. Paycuna
Pabloga shuyara. Chaychrümi imatas “Caymi diosnï” nir capäcura Dionisio jutiyog runawan Dámaris jutiyog warmim,
alawapäcugta ricarga alisca piñäcura. 17੅Chay shuyar Pabloga jinaman mas juc runacunam. Chay Dionisio cara
Israel castacuna gotucarcänan wayichrümi Israel Areopagochru yachrachig casta runam.
castacunawan, jinaman Diosta manchacug runacunawan
rimapäcura Jesuspita. Nätan chay marcapa pläzanman Pablo Corintochru yachrangan

18
aywarcursi chaychru lapan gotucag runacunawanmi Jesuspita 1੅Chaypitam Pabloga Atenaspita yargorcur Corinto
rimapäcura waran waran. 18੅Chaura chaychrümi tincurärin juc marcata aywarura. 2੅Nä Corintoman chrarurga,
ishcay alisca pinsiag runacunawan Epicúreos ninganwan, tincurura Ponto ninganpita Israel castan Aquilawanmi. Payga
jinaman Estoicos ningancunawan. Chaycunawan rimaptinmi chayran chrarayämura warmin Priscilawan Italiapita.
runacunaga cay nipäcug: “¿Imatatag cay runa yanga riman?” Paycunaga Italiapita yargarärimura Romachru munayniyog
nir. Jinaman waquinmi “Cay runaga mana reguenganchi Claudio “Cay Romapita lapan Israel castacuna
dioscunapitam willapacuyan” nipäcug. Chaynuy nipäcura yargapäcuchun” niptinmi. 3੅Chaura Pabloga paycunawanmi
Jesuspita ali willapata, jinaman wanurur cawacämuypita yachrapäcura. Chaypita ishcayninsi toldu ruraytam
rimaptinmi. yachrapäcura, chaymi tolducunata rurapäcug. (Chay toldu
19੅Chaura Pablotaga pusharärin Areópago jutiyog cara juc wayinuysi rurasham runa yachrananpag.) 4੅Jinaman
lömamanmi. Chaychru paycunaga gotucapäcug imas alisca lapan jamana junagmi Pabloga aywachrag Israel castacuna
väligpita rimapäcunanpagmi. Nä chrarärichirga cay nirärinmi: gotucarcänan wayita. Chaychrümi Israel castacunatas, juc
“Nogacunaga musyaytam munarcayä chay mushog casta runacunatas tucuynaypa tantiachira Jesuspita.
yachrayächingaypita. 20੅Gamga imaysi mana 5੅Nätan Silaswan Timoteo Macedoniapita nä chraräriptinmi

mayacurcangäpitam rimayanqui. Chaymi musyayta ichaga, Pabloga Jesuspita rimapaylata galayurura. Chaymi
munarcayä” nirärinmi. ichaga Israel castacunata mas shumag tantiachira Jesús
21੅Chay Atenaschru lapan yachragcunas, jinaman carupita salvacug canganpita. 6੅Nätan paycunaga “Yangam chaytaga
shamusha chaychru yachrag runacunas munapäcug imas nircayämanqui” nirmi, piñasha galayarärin Pablo ashliyta.
mushog yachrachiycunapita mayacuytam jinaman rimaytam. Chaura Pabloga jacuntam tapsirun cay nir: “Quiquiquicunapa
22੅Chaura Pabloga chay goturarcayagcunapa chraupinman juchaycunapitachr cananga Diospis cunchuchipäcushunqui.
shayuyurmi cay nirun: “Cay Atenas marcachru yachrag Nogaga nämi Jesuspita willapäcungagwan rurarü Dios
taytacuna, nogaga cay ima-ayga rurarcayangaytas ricar nimanganta. Cananpitam ichaga aywacü juc casta
tantiayä diosniquicunata, alisca manchacug capäcungaytam. runacunaman”.
23੅Chaura diosniquicuna alawapäcungaycagpa pasarmi 7੅Nirmi yargorun. Jinarcurmi aywacun Diosta manchacug

ricapurü juc altarchru ‘MANA REGUENGANCHI DIOSMI’ nir Ticio Justopa wayinta. Chay runa yachrara Israel castacuna
isquirbishata. Chaura chay mana regueyar alawarcayangay gotucarcänan wayipitaga lädulanchrümi. 8੅Nätan Crispo
Diospitam nogaga rimaparcayag. jutiyog runaga lapan aylluntinmi Jesusman yupachicuyta
24੅Paymi cay pachatas jinaman cay pachachru galacayärira Israel castacuna gotucarcänan wayichru mandag
ima-aygacagtas camara. Paymi alisca munayniyog jana cayarsi. Chaynuytan chay Corintochru yachragcunas
pachachrüsi cay pachachrüsi. Chaymi payga mana mayacarärirga Jesusman yupachicuyta galacayärira, jinaman
yachranchu runacuna rurapäcungan wayicunachrüga. bautizächicarärira.
25੅Chaura Dioslapam ima-aygas, chaymi runacuna paypag ima 9੅Chaypitam juc pagaschru Munayniyog Diosta, Pabloga

ruranantas mana munanchu, antis payga lapanchitam ricapurun cay nir rimapayagta: “Ama manchacuychu ni
cawachimanchi, jinaman paymi walyaytas, lapan ima-aygatas upälalas caypishchu, antis chaynuyla rimapayay runacunata.
gomanchi. 10੅Nogaga gamwanmi cayä. Manam pisi ima lutan
26੅Payga juc castalapitam mirachimasha canchi tucuy rurashuyniquitasi atipäshunquichu. Achcaran runäcuna cayan
castaman, cay pachachru mayag chayagchrüsi yachrananpag. cay marcachru nogaman yupachicarcämänanpag” nir.
Chaynuytan payga nirayan imaypita imaycama runa 11੅Chaura Pabloga yachrara Corintochru juc wata sogta

cawananpagsi, jinaman maypita maycama quillaran runacunata Diospa willapanta yachrayächir.


yachrapäcunanpagsi. 27੅Chaynuy rurara runacuna payta 12੅Nätan chaypinga Galión jutiyog runa, Acayachrümi mandag

ashipäcunanpagmi. Chaura ashirga tarishunmi. Payga manam cara. Jinarcurmi Israel castacunaga juc runanuyla gotucarcur
caruchrüchu noganchipitaga. 28੅Chauraga Diospitam Pablota charircur aywachicurcan chay Galionpa mandacunanman.
cawayanchis cuyuyanchis cayanchis. Cay 13੅Jinarcurmi Galionpa naupanchru cay nicurcan: “Cay runacunaga

marca-mayiquicunapita juc ishcay runacuna ‘Diospa castan Diosta servinanpag manam yachrachin Moisés
aywagmi canchi’ nipäcungannuysi. 29੅Chaura Diospa castan isquirbingannuychu, antis jucnuypam” nirärin.
cayarga amam pinsiachwanchu ‘Camacug Diosga cayan 14੅Chaura Pablo nä rimayta munayaptinmi Galionga Israel

örupita, golguepita, guerupita, u rumipita rurasha castacunata cay nirun: “Imatas juchäcusha captinga u runata
dioscunanuymi’ nirga. 30੅Nätan Diosga unaypitas mana musyar wanuchisha captinga atendipäcugmanmi. 15੅Nätan imas
juchäcurcanganta mana cuentalarmi, cananga ‘Lapan yachrachiycunapitaga, juticunapitaga u Moisés
runacunata maychru chaychru yachragtas jucha isquirbingancunapitaga quiquiquicama tantiachinacamuy.
rurarcayangaypita wanacurcur nogaman cuticarcämuy’ niyan. Nogaga manam munächu chaycunapita ɹyisniquicuna cayta”.
119 +(&+26੄18੄19

16੅Nirga washamanmi gargaramun. 17੅Chauraga chaychru 4੅Chaura Pabloga “Juanga bautizara juchancunapita

cayag runacunaga lapalanmi charicarärin Sóstenes jutiyog wanacurcur, Diosman cutipäcugtam. Chaypitas Juanga
runata. Chaypitam magacurcan Galionpa naupanchru. Chay runacunata cay niram: ‘Nogapa guepä aywamugman
Sostenesga canag Israel castacuna gotucarcänan wayichru yupachicurcay’. Chaynuy nira Jesuspitam” nirunmi.
mandagmi. Nätan Galiontaga manam imas gocurachu chay 5੅Chaynuy Pablo ninganta mayarärirga, bautizächicarärin

Sostenesta magarcayaptinsi. Jesús ningannuytan. 6੅Chaypita Pablo umancunaman


maquinta chrurayuptilanmi Santu Espiritupa munayninchru
Pablo Antioquiaman chrarcur yapay ricapacug cutingan ricacarärin. Chauraga Santu Espíritu rimachiptin galayarärin
18੅Chaypitas Corintochrüga Pablo yachrara unaylaran. tucuy casta rimaycuna rimaytam, jinaman mas guepanman
Chaypitam ichaga, Jesusman yupachicugcunata “Aywalä” imas pasananpita rimaytam. 7੅Chaychru Jesusman
nircur, aywacura Priscilawan Aquilawan Cencreata, Siria yupachicugcunaga lapanran capäcura chrunca
ninganpa aywapäcunanpag. Cencreaman chrarur Pabloga ishcayniyognuyla.
agchantam rutuchicurura Diosta “Gampagmi caycunata 8੅Chay Efesochru yachrar Pabloga quima quillantinmi Israel

rurashag” nirmi. Chaypitam ichaga büquiman jegarcur castacuna gotucarcänan wayichru yachrachira mana pitas
aywacurcara Siriata. 19੅Nä Efeso marcaman chrarärirga, Pablo manchacular “Diospa munayninchru cawapäcuy” niyar.
dëjarura chaychrümi Priscilatawan Aquilataga. Chaura 9੅Nätan waquinga manam chrasquicuyta munapäcurachu,

aywacura japalanmi Israel castacuna gotucarcänan wayita, antis chaycunaga chay goturarcayagcunapa naupachrümi
chaychru gotucag Israel castacunawan rimananpag. 20੅Nätan Jesús yachrachingannuy cawagcunapita lutanta rimapäcura.
paycunaga Pablota “Yachrashunragnar” nipäcuram. Chaymi Pabloga Jesusman yupachicugcunata aywachira
Nätan Pabloga manam munarachu, antis cay niram: Tirano jutiyog runa yachrachingan wayinman. Chaychrümi
21੅“Jerusalentaran aywanä cayan cay nachrgayämug ɹestachru lapan junag Jesuspita yachrachira. 10੅Chaynuyla yachrachira
canäpag. Chaypitachr cutimushag Dios munaptinga” nircurmi, ishcay watam. Chaynuypam Asia ninganpa yachragcunaga
aywacura Efesopita juc büquiman jegarcur. lapan mayarärira Munayniyogpa ali willapanta, Israel
22੅Chaypitam nä Cesareaman chrarurga, Pablo pasara castacunas, juc casta runacunas.
Jerusalenta Jesusman yupachicug gotucagcunata “Imanuylam 11੅Pabloga ima-aygatas runala mana ruray atipänanta rurara Dios

carcayanqui” nicug. Nircurga chaylam aywacura Antioquiata. yanapaptinmi. 12੅Chaura Pablopa cuerpunman tupag jaculanta u
23੅Chaypita nä Antioquiachru unayla cacurcurga, yapaytan pañuelulanta gueshyagman tupachipäcuptilanmi gueshyagcunas
aywaratag Galaciachru, Frigiachru lapan marcacunapa, lapan cuticapäcug, jinaman lutan espiritucunas runapita yargapäcug
discïpulucunata “Chaynuyla yupachicurcayay Jesusmanga” 13੅Chaypagga lutan espiritucunata runacunapita gargoyarmi

niyar. ishcay quima Israel castacunas puripäcug marcan marcan.


Chaycunam Jesuspa jutinta janchrarcur lutan espiritucunata
Efeso marcachru Apolos yachrachingan cay nirärin: “Pablo willapacuyangan Munayniyog Jesús
24੅Chaypitam Efesoman chrarura Israel casta runa Alejandría nipäcamasha captinmi yargoy cay runapita” nir.
marcapita Apolos jutiyog. Payga aliscam yachrara Diospa 14੅Chay ruragcuna capäcura Esceva jutiyog Israel casta

isquirbishacunata, jinaman yachrachig aygas mayacuylatam. runapa ganchris olgo churincunam. Escevaga cara
25੅Payga Munayniyog Jesuspita walcalatam mayacusha cara. sacerdöticunapa mas mandagninmi. 15੅Chauraga chaynuy
Nätan rimaparas runacunata alisca cushisham, jinaman nipäcuptinmi, lutan espirituga cay nirun: “Nogaga regueyämi
yachrachiras lapan musyangantam Munayniyog Jesuspitaga. Jesusta. Musyayätan Pablo pi cangantas. Nätan gamcunaga
Chaycamaga musyara payga Bautizag Juan yacuwan ¿pi nirärishuptiquitag ‘Yargoy’ nircayämanqui?”
runacunata bautizangalanpitam. 26੅Chaypitam Apolosga Israel 16੅Niruptilanmi lutan espiritupa munayninchru cayag

castacuna gotucarcänan wayichru Jesuspita yachrachiyta runaga, chay runacunata charircur lapalanta alisca magay
galayurun mana pitas manchacular. Chaypitam nä ushacun. Chaura chay wayipita garapachracamam jinaman
yachrachiyta usharuptinga, Priscilawan Aquilaga quiquilanta däñay ushashacamam gueshpirärin.
mas shumag tantiachipäcura Jesuspita. 17੅Chay pasangantaga Efesochru yachragcunaga lapanmi
27੅Chauraga Apolos nä Acayaman aywayta munaptinga, musyarärira Israel castacunas, jinaman juc castacunas. Chaura
Jesusman yupachicugcunaga yanapapäcura aywananpagmi. chay runacunaga aliscam manchacurcara. Nätan Munayniyog
Chaypitam juc cartata rurarcur apachipäcura Acayachru Jesustam ichaga alisca alipag ricapäcura.
Jesusman yupachicugcunapag, Apolos chraptin, alipa 18੅Chaura Jesusman nä yupachicuyta galayushacuna achcam

chrasquipäcunanpag. Nä Acayaman chrarurga Dios cuyapälar aywapäcamura ima-ayga lutan rurapäcungantas willapacug.
salvangan runacunata aliscam yanapara Jesusman chaynuyla 19੅Jinaman achcam malrurag runacunas chay malruracurcänan

yupachicurcänanpag. 28੅Nätan “Jesusga manam salvacugchu” libruncunata lapanpa naupanchru ruparärichin. Chay
nir chay Israel castacuna nircayaptinsi, payga mana rupachipäcungan librucuna casha pichga chrunca waranga
mancharilarmi Jesuspita rimapara lapanpa naupanchru junagchru juc runa gänanan guellaymi. 20੅Chaynuypam
isquirbishacunata leyircur leyircur “Paymi salvacugga” niyar. Munayniyog Diospa willapanga maychru chaychrüsi alisca
willapacayara.
Pablo Efeso marcachru yachrangan 21੅Nä chaynuy ruracaruptin Pabloga pinsiarura, Santu

19
1੅ChauraApolos Corinto marcachru cayaptilanmi, Espíritu yarpayta goptin Macedoniapa Acayapa aywalar,
Pabloga aywara jircanpa Efesota. Chaychrümi tarirun Jerusalencama aywaytam. Chaypitas Pabloga cay nirmi
Jesusman juc ishcay yupachicugcunata. 2੅Pabloga paycunata pinsiara: “Jerusalenman nä chrarurga, Roma marcataran
tapurun: “¿Jesusman yupachicuyta galayur aywashag” nirmi. 22੅Chauraga Macedoniaman cachrarura
chrasquipäcuraychu Santu Espirituta?” ishcay yanapagnincunatam, Timoteotawan Erastota. Nätan
Niptinmi paycuna nirärin: “Manam pasaysi mayapäcurächu payga quëdara Asia ninganchrümi unaylarag.
Santu Espiritupitaga”.
3੅Nipäcuptin Pabloga yapaytan tapurun: “Chaura pi Lutanta rurapäcunanpag Demetrio
¿
runacunata sucsutangan
ningannuytag bautizächicurcaray?”
Niptinga “Bautizag Juan ningannuymi bautizacurcarä” 23੅Chay wichancunam Jesús yachrachingannuy cawagcunata

nirärinmi. lutanta rurapäcunanpag sucsutänacuyta galacayärin.


+(&+26੄19੄20 120

24੅Chaynuy rurayta galayarachira Demetrio jutiyog runam. “Aywalärag” nircur. 2੅Chay Macedoniaman chrarurga, purira
Payga rurara golguepita diosa Diana cacunan wayin marcan marcanmi Jesusman yupachicugcunata Jesús
nirayagtam acapalata ranticunanpag. Chayta ranticur, aliscam ningannuy ali cawapäcunanpag rimapayar. Jinaypam
golgueta gänag Demetriosi, jinaman paynuy lapan ruragcunas. chrarura Grecia ningancama. 3੅Chay Greciachru yachrara
25੅Demetrioga chay rurag-mayincunata gayarcurmi cay nirun: quima quillaran. Chaypitam Siriata aywananpag büquiman
“Gamcunaga musyarcayanquim caycunata ruralar alisca jegananpag nä cayaptin, musyarärichin Israel castacuna
gänayanganchita. 26੅Nätan cananga ricarcayanquim, wanuchiy munapäcunganta. Chaymi Pabloga chraquilapa
mayarcayanquim Pablo cay niyar puriyanganta: ‘Chay Macedoniapa cutira. 4੅Chay aywaptin paywan aywapäcura cay
runacuna rurayanganga manam Dioschu’ niyanganta. runacunam; Sópater jutiyog runam (payga cara Berea
Chaynuypa yachrachin manam cay Efeso marcalachrüchu, marcapitam), Pirro jutiyog runapa churin. Chaypitam
antis nachrga lapan Asiachrümi. Nätan chay yachrachinganta aywapäcura Aristarcowan Segundo. Paycuna capäcura
achcam runacuna chrasquicurcayan. 27੅Chay nir Tesalonicapitam, nätan Gayom Derbe marcapita, jinaman
yachrayächiptin manam ranticushunchu. Chauraga cay Timoteom, Tïquicom, Tröɹmom Asia ninganpita. 5੅Chay
Asiachru yachragcunas, jinaman cay pachrachru mayag runacunaga naupacurcaram. Jinarcurmi shuyapäcamara Troas
chayagchru yachrayagcunas alisca alipagmi ricarcayan marcachru. 6੅Nätan nogacunaga Pablowan mana levaduraynag
mamanchi Diana cacunan wayitaga. Chaura chay wayiga nä tanta micuy ɹesta usharuptinga, aywapäcurä Filipospitaga
manachr alawashachru canga”. büquiwanmi. Chaypitaga pichga junagtam tincurärï chay
28੅Demetrio nigta mayarärirga chay runacunaga aliscam naupata aywag runacunawanga Troaschru. Chaychru
piñäcarärin. Chaypitam gaparapäcura cay nir: “Cay Efesochru capäcurä ganchris junagran.
yachragcuna, mamanchi Dianaga alisca munayniyogmi”.
29੅Nipäcuptinmi lapan runa chay marcachru yachragcuna Pablo Troaschru yachrachingan
sucsutänacarärin lutanta rurapäcunanpag. Chauraga charicarärin 7੅Jinarcurmi sábadu warantin gotucapäcurä Jesús
Gayotawan Aristarcotam. Paycuna capäcura Macedoniapitam, wanunganta tanta micuypa, vïnuta upyaypa yarpapäcunäpag.
jinaman Pablopa yanapagnincunam. Paycunata aywachicurcan Chaychrümi nä warantin aywacunan captin Pabloga
lapan runacuna gotucarcänan cagmanmi. 30੅Chaura Pabloga yachrachira Jesusman yupachicugcunata chraupi pagascama.
chaymanmi yaycuyta munara runacunata rimapänanpag. Nätan 8੅Nätan goturapäcurä juc wayipa quimacag altusninchrümi.

Jesusman yupachicugcunaga manam munapäcurachu yaycunanta. Chaychrüga achcam cara achquicuna. 9੅Chauraga Eutico
31੅Chaynuytan chay Asiachru ishcay quima mandagcunas jutiyog mözum tayayara ventänachru. Jinarcurmi Pablo mana
cachrarärira juc runata Pabloman “Ama yaycuychu” ninanpag. wayrala rimayta ushaptinga, mözutaga alisca pununarun.
Paycuna capäcura Pablopa cuyanacuynincunam. 32੅Nätan chay Chaura awill awillyar punuyanganchrümi ishquirun chay
goturarcayag runacunaga mana imatas musyarmi waquinga goturarcayangä altuspita pampaman. Chaura
gaparapäcura jucpita, nätan waquincunaga jucpita. Chay sharcachipäcamunanpagga wanusham cayänag. 10੅Chaura
runacunaga manam musyapäcurachu imata rurapäcunanpag Pabloga altuspita aywarcurmi wanusha mözucagman
gotucapäcungantas, nätan chay mana musyagcunaga capäcura chrarurga macalicurun. Jinarcurmi “Ama manchacapäcuychu.
mas achcam. 33੅Nätan chaychru goturarcayag Israel castacunaga ¡Cawayanmi!” nirun.
Alejandrotam cumayarärin lapanpa naupanman. Chaura 11੅Chaypita Pabloga yapay altusman jegarcurga, tantatam,

Alejandroga maquinwanmi sëñasyarun upälapäcunanpag. vïnutam aypuräriman Jesús wanunganta


34੅Chaura pay Israel casta canganta tantiarärirga, lapanmi mas yarpachracurcänäpag. Nä micucurcurga yapaymi yachrachira
gaparäcurcan ishcay üranuy cay nir: “¡Cay Efesochru mamanchi pacha waraycama. Chaypitaran aywacura. 12੅Nätan chay mözu
Dianaga alisca munayniyogmi!” nir. ishquigtaga wayinta aywachipäcura cawayagtam. Lapan
35੅Chaura chay marcachru secretariuga runacunata runacunam chaychru cagcunaga quëdarärin alisca
cachracyarcachirmi cay nin: “Cay Efesochru yachrag cushishacama.
runacuna, cay pachachru runacunaga musyanmi mamanchi
Dianapa wayinpitas, jinaman jana pachapita ishquimusha Troaspita Miletota Pablo aywangan
mamanchi Dianata cuidayanganchitas. 36੅Chaura chaynuy 13੅Chaypita nogacunaga naupacurcarä büquiwanmi
cayaptinga cachracyapäcuy. Ama imatas rurapäcuychu mana Asoncama. Nätan Pablom aywamura chraquilapa Asoncama.
shumag pinsialarga. 37੅Cay runacuna pushapäcamungayga Chay Asonchru shuyapäcunäpagmi rimanacurcasha capäcurä.
mamanchi Diana cacunan wayinpitaga manam imatas 14੅Nä Pablowan Asonchru tincurärirga, paywan aywacurcarä

suwacurcashachu ni lutantas rimapäcurapishchu mamanchi büquiman jegarcurmi Mitileneta. 15੅Chaypita aywarmi


Dianapitaga. 38੅Nätan Demetriowan chay uryag-mayincunaga warantinga, chrarärï Quío tishgo chimpanman. Chaypita
pitas imatas niyta munarga aywapäcuchun marcachru aywar warantinga chrarärï Samosmantan. Jinarcurmi
mandagcunaman. Chaychru nipäcamuchun imapita Trogilioman chrarurga jamapäcurcarä. Chaypita aywar
puringantas. Chaypagmi carcayan mandagcuna ali ruragtas u warantinga chrarärï Miletomanmi. 16੅Nätan büquiwan
lutan ruragtas taripänanpag. 39੅Nätan imatas jucta manacuyta aywapäcurä Pablo chaynuypa pinsiasha captinmi. Payga
munapäcuptiquiga lapan runa gotucarchri manacurcangayta Efesoman chrayta mana munarachu Asiachru mana quëdayta
‘Äri u manam’ nipäcungas. 40੅Canan cay jinarcayangaypitaga munarmi. Antis payga chrayta munara Jerusalenchru
mandagninchicunaga ɹju ricamäshun paycunapag imatas ‘Pentecostés’ ningan ɹestapagmi.
lutanta rurayanganchitachr. Nätan manam imasi canchu
‘Wacpitam u caypitam gotucapäcurä’ ninanchipagsi”. 41੅Nircur Efesopita gayachingancunata Pablo rimapangan
secretariuga “Aywacurcay” nirunmi. Chaynuypam 17੅Chauraga chay Miletochru cayarmi, Pablo gayachimura
wichicarärira chay gotucaypita. Efesopita Jesusman yupachicug gotucagcunachru
mandagcunata. 18੅Nä chrarärimuptinga cay niram: “Gamcuna
Pablo Macedoniapawan Greciapa aywangan
musyarcayanquim Asiaman chrämungäpita-pacha imanuy

20
1੅Chayrunacuna nä wichicaruptinga, Pabloga gayarun gamcunacagchru cawangätas. 19੅Chaynuylam lapan junagsi
Jesusman yupachicugcunatam imanuy gamcunawan yachrar, Munayniyog Diosta servirä mana
cawapäcunanpagsi rimapänanpag. Nä ali cawapäcunanpag olgotucular, nätan maymay wagarchri casha cä
rimaparcurga aywacura Macedoniapam lapalanta Israel-mayïcuna ima-aygatas lutan rurayta munapäcamaptin.
121 +(&+26੄20੄21

20੅Chaynuylam gamcunata yachrachipäcurag imatas ichognïcunachrümi. Chaynuypam aywapäcurä Siriata.


alicagtaga, Diospag ali cawapäcunaypag. Yachrachipäcuragmi Chauraga büquichru ima-aygatas apanganta, Tïro marcachru
lapan runa ricaysi, nätan wayiquicunachrüsi. 21੅Nogaga Israel jorgonan captinmi, chaymanrag yaycarärï. 4੅Chaura chay
castacunatas juc castacunatas nisham cä jucha rurayanganta Tïrochrüga tarirärï Jesusman yupachicugcunatam. Chaychru
wanacurcur Diosman cutipäcunanpag, jinaman Munayniyog paycunawan capäcurä ganchris junagran. Chaychrümi
Jesucristoman yupachicurcänanpag. Jesusman yupachicugcunaga Santu Espíritu musyachiptin
22੅Cananga aywayä Jerusalentam Santu Espíritu Pablota cay nipäcura: “Amar aywaychu Jerusalenta” nir.
aywachimaptin. Manam musyächu wacchru ima 5੅Chaura nä ganchris junag cacurcurga, yargarärï

pasamänantas. 23੅Nätan wac Jerusalenman chraruptï, aywacurcänäpagmi. Chaypitam Jesusman lapan


carcelman yaycunäpitam, jinaman alisca cunchunäpitam yupachicugcunawanga aywapäcurä warmintinwan, jinaman
ichaga Santu Espirituga musyayächiman mayag chayag wamrantinwancama marca manyancama. Chay gochra
marcaman chraptïsi. 24੅Nätan chaynuy nimangancuna manam manyanchrümi gongorpacuyur Tayta Diosta manacurcarä.
laquicachimanchu. Imanuysi cashag, wanursi cawarsi 6੅Chaypitam ichaga “Nä aywalä” nircurga jegarärï büquiman.

taytanchita servishag pay munangannuy jinaman Munayniyog Nätan paycunas cuticurcara wayincunatam.
Jesús nimanganta rurayta ushashag. Payga nogata nirayäman 7੅Tïropita yargorurga, aywacurcarä Tolemaida marcacamam.

Dios cuyacug canganta pitas maytas willapacunäpagmi. Chayman chrarurga aywapäcurä Jesusman yupachicugcuna
25੅Gamcunataga Diospa munayninchru imanuy saludagmi. Chaychrüga paycunawan capäcurä juc junagmi.
cawapäcunaypagsi shumagmi yachrachipäcurag, nätan 8੅Warantinmi ichaga yargarärï chraquilapa Cesareata

cananpita nä manam masta ricapapäcamanquichu. aywapäcunäpag. Nä Cesareaman chrarurga, aywapäcurä


26੅Chauraga shumag mayapäcamay: Cananpitaga nä Jesuspita willapacug Felipepa wayintam. Pay cara chay
gamcunapitachr imanuysi cacurcanqui, nogaga manam ganchris acrasha olgocuna castam. Nätan paypa wayinchrümi
juchayogchu cä. 27੅Nogaga yachrachipäcurag Dios gorpachacurcarä. 9੅Felipepa chruscum warmi churin cara.
ningancunataga lapantam. 28੅Chaura cananpitaga gamcunas Chay churincuna capäcura mana olgo reguegcamam, jinaman
cuidacurcay, jinaman Jesusman lapan yupachicugcunatas Diospa willacugnincunam.
cuidapäcuy. Gamcunataga paycuna cuidag, jinaman mandag 10੅Chaychru nä achca junag carcayaptïmi, chraramura

capäcunaypagmi Santu Espíritu chrurararcayäshunqui, nätan Judeapita juc runa Agabo jutiyog. Payga cara Diospa
paycuna raygom Munayniyog Jesuspis yawarninta jichrar willacugninmi. 11੅Chaypitam payga Pablopa cintüra
wanura. 29੅Nä aywacuptïga ɹjum gamcunaman aywamunga watacunanta charircur, watacurun ishcaynin chraquinta,
lutan yachrachig runacuna, uyshacunata micunanpag ishcaynin maquinta cay nir rimaräcur: “Santu Espirituga cay
atogcuna aymugnuysi. 30੅Chay casqui yachrachigcunaga nirayämanmi: ‘Jerusalenchru Israel castacunaga cay cintüra
gamcunalapitam yargapäcamunga. Chay yachrachigcunaga watacunapa runanta, cay watacuyangänuymi rurapäcunga,
razoncagta yachrachipäcunan trucam yachrachipäcunga nätan juclä caru nación runacunapa maquincunamanmi
lutanta, Jesuspa discïpuluncuna paycunanuysi lutanta rurayar MLWD\XVKDFDQJD·੅µ.
cawapäcunanpag. 31੅Chauraga mayag mayaglam capäcunqui, 12੅Chay nirärimaptinga Cesareachru Jesusman

nogaga quima watantinmi pagaspas junagpas gamcunata yupachicugcunawanmi Pablota nogacunaga cay nipäcurä:
wagaparcur wagaparcur lapaytas yachrachipäcurag. Chaura “Chauraga amanar aywaychu Jerusalentaga”.
chayta yarpapäcuy. 13੅Nätan Pabloga cay nirärimanmi: “ Imanirtag
¿
32੅Chaura Jesusman yupachicug-mayïcuna, cananga Tayta wagarcayanqui? ¿Imanirtag laquicarcayächimanqui? Nogaga
Dios cachipäcushunqui, jinaman cuyapämarlanchi yanapäcug Munayniyog Jesuspa jananga manam manchächu
Jesuspa ali willapan ningannuy cawapäcuy. Chaynuy Jerusalenchru watasha caytas ni wanuchipäcamänantas”.
cawapäcurga Dioslapag cawagcuna chrasquipäcunanta 14੅Nä mana imanaypas quëdachiyta atiparga “Munayniyog

gamcunas chrasquipäcunquim. 33੅Manam nogaga pipa Dios rurachun munangannuy gamwan” nirärïmi.
golguentas, öruntas ni jacuntas charirächu, ‘Cayga nogapag 15੅Chaypitam ichaga, nä imaläcunatas camaricarcärirga

cachun’ nirsi. 34੅Antismi gamcunaga shumag musyarcayanqui jegapäcurä Jerusalenta. 16੅Chay aywapäcuptï, chaychru
imatas rantinäpag maquïwan uryangätas, jinaman nogawan Jesuspa discïpuluncunaga ishcay quimanuymi nogacunawan
cagcunapag uryangätas. 35੅Chaynuypam ima-aygachrüsi aywapäcura. Jinarcurmi chraräriptïga pushapäcamara
yachrachipäcurag gamcunas noganuy uryapäcunaypag, Chiprepita Mnasón jutiyog discïpulupa wayinman chaychru
jinaman mana imaynag runacunatas yanapapäcunaypag. gorpachacurcänäpag.
Yarpapäcuy Munayniyog Jesús cay ninganta: ‘Alisca
cushisham cayan gogcunaga chrasquiyla Pablo Santiagowan tincug aywangan
FKUDVTXLJFXQDSLWDJD·੅µ. 17੅Chaura Jerusalenchrüga Jesusman yupachicugcunaga
36੅Chaynuypa nircurmi Pablo gongorpacuyur lapan chaychru chrasquicaräriman alisca cushisham. 18੅Warantinga Pablowan
cag runacunawan Diosta manacurcara. 37੅Chauraga lapanmi aywapäcurä Santiagowan tincupäcunäpagmi. Santiagoman
alisca wagacurcan. Jinarcurmi Pablota macalicurcur chrapäcunäpagga payga Jesusman yupachicugcunapa
muchapäcura. 38੅Alisca laquisham capäcura “Manam yapayga mandagnincunawanmi carcayänag. 19੅Chaychru Pabloga nä
ricapapäcamanquichu” niruptin. Chaypitam pay büquiman nä lapanta saludarcurga willapara juc casta runacunachru Dios
aywaptinga “Aywalärag” nipäcura lapalan. yanapaptin ima-aygatas lapan rurangancunatam. 20੅Chaynuy
willaparuptinga, Tayta Diostam alawapäcura.
Pablo Jerusalenta aywangan Chaypitam Pablota cay nipäcura: “Jesusman

21
1੅Chaura paycunata nä alisca laquisha “Aywalärag” yupachicug-mayï, gam musyayanquim waranganpa cay Israel
nircurga, jegarärï juc büquimanmi. Chaypitam castanchicuna, Jesusman yupachicurcanganta, nätan lapansi
aywacurcarä mana maychrüsi shayular Cos marcacama. Chay paycunaga munarcayan Moisés isquirbingannuy lapan
marcapita aywarmi warantinga chrarärï Rodas tishgoman. ruraytaran. 21੅Paycunatam willapapäcusha maychru chaychru
Chaypitas aywacurcarä Pátara marcamantan. 2੅Pätarachru yachrag Israel castanchicunatas cay nir yachrachingayta:
tarirärï juc büquitam Fenicia ninganman nä yargogpag ‘Ama Moisés isquirbingannuy rurapäcuychu’, jinaman ‘Ama
cayagta. Chayman jegarcurmi aywacurcarä. 3੅Chay Feniciata churiquicunatas señalapäcuychu’ ningayta. 22੅Chauraga
aywar ricapapäcurä Chipre ningan tishgotaga ¿gamga ima ruraytatag pinsiayanqui? Cananga ɹjum
+(&+26੄21੄22 122

runacunaga musyaräringa chrämungayta. 23੅Antis nogapitaga


caynuy ruraruy: Caychru cayan chruscum olgocuna. Pablo pi cangantas reguechicungan
Paycunaga Diostam ‘Agchäcunatam mana 37੅Nä soldäducuna chay cacurcänan wayiman
rutuchicurcäshagchu’ nisha capäcura. Chaymi cananga yaycachinanpag carcayaptinmi chay waranga soldäducunapa
rutuchicurcänanpag nä ayparayämun. 24੅Chauraga paycunata mandagninta Pabloga griego rimaychru cay nin: “¿Imalatas
pushacurcur ayway Diospa wayinta. Jinarcur paycunawan rimarcümanchu?”
parëju maylacarcämuy Dios ningannuy, jinaman pägamuy Niptinmi payga nira: “¡Gamga yachranaytag griego rimayta!
lapan gastuta paycunapitawan. Chaypita agchanta 38੅Chaura manachu gamga canqui chay Egiptopita runa, mas
¿
rutuchicurcächun. Chaynuy ruraruptiquiga, runacuna naupata runacuna lutanta rurapäcunanpag sucsutag, jinaman
tantiaräringa yanga rimay gampita cangantam, jinaman gamsi chay jäpag pampaman chruscu waranga runa wanuchigcunata
Moisés isquirbingannuy lapanchru ali cäsucuyangaytam. jorgog?”
25੅Nätan juc casta runacuna Jesusman yupachicugcunapagmi 39੅Niptinmi Pablo cay nira: “Nogaga cä Israel casta runam,

ichaga nä apachisha capäcü cartata caycunata mana wac Cilicia ningan Tarso marcachru näcisham. Chay marcaga
rurapäcunanpag: diosnincunata micuy garapäcunganta mana alisca alinnin marcam wac Ciliciachrüga. Chauragar
micapäcunanpag, yawarta mana micapäcunanpag, wanuypa rimapayushag cay runacunata”.
wanusha uywacunata mana micapäcunanpag, jinaman 40੅Niptinga “Äri” nirunmi.

warmin warmin, olgon olgon mana cawapäcunanpag. Chaura Chaura Pabloga grädachru shayuyurmi, maquinwan
paycunapitaga manam ima pinsiananchis canchu”. sëñasyarun runacuna upälapäcunanpag. Nä
cachracyaruptinga, Pablo rimapara hebreopam cay nir:
Diospa wayinchru Pablota charipäcungan
22
1੅“Taytacunawan wauguecuna, canan nipäcushay pi
26੅Chaura warantinga chay nipäcungannuylam Pabloga cangätas”.
chaychru cayag chruscu olgocunata pushacurcur aywara 2੅Chaura hebreopa rimamagta mayarärirga shumagmi

maylacug Dios ningannuy. Jinarcurmi yaycura Diospa cachracyarärin. Chaura Pabloga cay ninmi: 3੅“Nogaga cayä
wayinman. Chaychru sacerdöticunata imayman chay ganchris Israel castam, Cilicia ningan Tarso marcachru näcisham, cay
junag aypamunantas willag, chay aypamug junagchru Jerusalenchru wiñasham. Nogapaga yachrachimagnïsi cara
lapanpita juctacama uywacunata Diospag rupachipäcunanpag. Gamalielmi. Payga nogata yachrachimasha unay
27੅Chaura chay ganchris junag nä aypanayämuptinmi, Asia awillunchicunata imanuy cawapäcunanpagsi Dios
ninganpita aywamusha Israel casta runacuna Pablota ningannuymi, chaynuy nogas cawanäpag. Gamcunachu canan
ricaparärin Diospa wayinchru. Chauraga chaychru lapan ‘Quiquilaycunapitaga Dios ningannuymi ruranchi’
runatam sucsutarärin gotucapäcunanpag. Jinarcurmi Pablota nircayanqui. Chaynuymi nogas ‘Lapan shongöpa Dios
charircärirga gaparapäcura cay nir: 28੅“Israel casta olgocuna ningannuy rurayä’ nira. 4੅Chaura mas naupata nogaga Jesús
yanapapäcamay. Cay runam maypas chaypas puriyämun yachrachingannuy cawagcunata micanaypa yacunaypam
lapan runacunata lutanta yachrayächir. Cayga lutanta ashirä. Chaypitam charirurga aywachig cä carcelman
yachrayächin nacionninchipitam, Moisés isquirbinganpitam, warmitas olgotas. 5੅Chay jinar puringäta shumagmi
jinaman Diospa cay wayinpitam. Manam chaylapishchu; musyarcayan lapan sacerdöticunapa mandagnincunawan
canansi cay runaga Diospa wayin sawan ruyimanmi Israel castachru alinninpag ricasha chacha runacunas.
yaycarachinag Israel casta runacuna gotucarcänanman juc Paycunam nogataga gopäcamara ordintas Damascochru
casta runacunata. Chaynuy rurarga Diospa wayintam Jesusman yupachicugcunata ashimunäpag, jinaman cay
manacagpag ricayächin”. Jerusalenman chrarachimuptï cunchuchipäcungantas.
29੅Chaynuy nipäcura Efesopita Tróɹmo runawan Pablo chay 6੅Jinarcurmi nä Damasco marcaman chrayaptïga mayänipita

marcachru puripäcugta ricarärirmi. Chaymi chay runacunaga alicusa shumag achicyag jana pachapita muyuraman. Chayüra
pinsiarärira cay nir: “Pabloga chay Tröɹmotaga ɹjuchr Diospa cara chraupi junagnuymi. 7੅Chauraga chayüram pampaman
wayinman pushara” nirmi. ishquirü. Chaypitam mayarü cay nimagta: ‘Saulo, Saulo,
30੅Lapan runacuna chay marcachru nä sucsutänacarcärirga,
¿imanirtag ashiyämanqui lutanta ruramänaypag?’
chrarärimun wayrala Pablocagmanmi. Jinarcurmi Pablota 8੅Nimaptin nogaga taparü cay nirmi: ‘ Pitag cayanqui tayta?’
¿
charirärirga garashtapäcura Diospa wayinpita washaman. Niptïmi ‘Nogaga cayä Nazaretpita Jesusmi, nätan nogatam
Chaylam chay wayipa puncuncunata wichrgarärin. 31੅Nä gamga lutanta ruramänaypag ashiyämanqui’ niraman.
Pablota wanuchinanpag carcayaptinmi willarärira waranga 9੅Chaura nogawan cayag runacunaga, chay achicyagta

soldäducunapa mandagninta, Jerusalenchru lapan runacuna ricapurga manchacaräriram, nätan rimapämangantam ichaga
sucsutänacurcur, lutan rurarcayanganta. 32੅Chaura mana tantiapäcushachu. 10੅Chaura nogaga cay nirümi:
willaräriptinga chayüram waranga soldäducunapa ‘Munayniyog tayta, ¿imatatag rurashag?’
mandagninga, soldäduncunata jinaman pachrac soldädu Niptïmi payga ‘Sharcuy. Damasco aywanayta ayway.
mandagcunata goturcachirga aywara chay runacunacagman. Chaychrümi nimushunqui ima ruranaytas lapanta’ niraman.
Chay waranga soldäducuna mandagta soldäduncunatawan 11੅Chauraga chay alicusa achicyagga ñaushamanmi

ricaparärirga, manam nä Pablota magapäcurachu. muyuchimasha. Chaymi chay aywag-mayïcunaga


33੅Chauraga waranga soldäducunapa mandagninga janchraylapa pushapäcamara Damascocama.
ashuyurmi soldäduncunata “Cay runata charircur ishcay 12੅Chaychrümi canag Ananías jutiyog runa. Payga

cadenawan watapäcuy” nirun. Nä wataräriptinmi tapura pi Moiseswan Dios isquirbichinganta cäsucugmi canag.
cangantas, jinaman imapita magarcayangantas. 34੅Nätan Paypitaga Damascochru yachrag Israel castanchicuna
runacunaga gaparapäcura, waquinmi jucpita, waquinmi rimapäcunag alisca ali cangantam. 13੅Chaypitam Ananiasga
jucpita. Chaynuy jinapäcuptinmi, waranga soldäducuna aywamusha ricamagnï. Jinarcurmi chraramurga cay niraman:
mandagga mana tantiashachu imata nircayangantas. Chaura ‘Waugue Saulo, ñawiqui yapay ricapuchun’. Niramaptinga
soldäduncunataga “Cay runata cacunanchi wayiman chayüram yapay ricapurü.
pushapäcuy” nirunmi. 35੅Nä chay cacurcänan wayiman jegana 14੅Chaypitas cay niramantan: ‘Awillunchicunapita-pacha

grädaman chrarärirga, Pablotaga jegachipäcura wantuypam. Diosninchim gamtaga unaylapita nä acrasha cashunqui pay
36੅Chay chranin runacuna alisca piñasha “Wanuchipäcuy, munanganta ruranaypag, mana juchaynag Jesusta
wanuchipäcuy” nir gapararcayar gatirapäcuptin. ricapunaypag, jinaman shiminta mayanaypag. 15੅Chaymi
123 +(&+26੄22੄23

canan gamga rimanqui maychru chaychrüsi paypita. Chay gayachingancuna lapan nä gotucaräriptinga, Pablotam
Willapanqui lapan ricangaytam, jinaman mayangaytam. jorgarcamur shayarachin paycunapa naupanman.

23
16੅Chaura cananga wayrala sharcurcur bautizächicamuy, 1੅Chaura chay mandagcuna goturarcayagta rircärirmi,

chaypita taytanchi Jesusta manacuy juchaycunapita Pabloga cay nin: “Wauguecuna, Diosga musyanmi
perdonäshunaypag’ niraman”. canancama paypa naupanchru alita rurayar cawayangäta”.
2੅Chauraga sacerdöticunapa mas mandagnincag Ananiasga
Juc casta runacunaman Dios nirun Pablopa lädunchru carcayagcunata Pablota shimichru
cachranganpita Pablo willangan lagyapäcunanpagmi.
17੅“Nä cay Jerusalenman cutiyaramurga aywarä Diospa 3੅Chaura Pabloga cay nirunmi: “Gamtaga Diosmi

wayin sawan ruyimanmi Israel casta runacuna gotucarcänan cunchuchishunqui alitucug runa. Gam chaychru cayanqui
cagtam Dioswan rimag. Jinarcurmi chaychru manacuyarga Moiseswan Dios isquirbichingannuy ali u lutan cangätas
mayacasha nirag ricacarü. Chaylam Munayniyog Jesusta taripämänaypagmi. ¿Chaypag cayarchu cananga Moisés
ricapurü. 18੅Chaura payga cay nimanmi: ‘Wayrala yargoy cay isquirbinganta mana cäsucur magapäcamänanpag niyanqui?”
Jerusalenpita. Caychrüga manam cäsucurcäshunquichu 4੅Niptin chaychru carcayagcunaga “ Imanirtag chaynuy
¿
nogapita rimaptiqui’. jatun shimipaga niyanqui sacerdöticunapa mas
19੅Nimaptinmi nogaga cay nirä: ‘Munayniyog tayta, mandagnincagta? Payga Diospam” nirärinmi.
imanirmi mana mayapäcamangachu. Paycunaga shumagmi 5੅Nipäcuptinmi Pabloga nira: “Wauguecuna, manam

musyarcayan maychru chaychrüsi Israel castacuna musyarächu pay sacerdöticunapa mas mandagnin canganta.
gotucarcänan wayicunapita, gamman yupachicugcunata Razonpam isquirbishachrüsi ‘Amam lutanta rimanquichu
carcelman aywachingäta, jinaman magangäta. 20੅Nogaga marca mandagniquipita’ niyan”.
gampita rimag servigniqui Estebanta wanuchipäcuptinsi 6੅Nircurga chaychru saduceo nipäcunganwan fariseo

cayarä chaychrümi “Wactam ichaga alita rurarcayan’ niyar. nipäcungan carcayagta tantiarurmi lapan calpanpa cay nira:
Nogam charäpurä chay wanuchigcunapa jacuntas’. “Wauguecuna, noga cayä fariseom, fariseocunapa castanmi.
21੅Niptïga Munayniyog taytanchiga cay niramanmi: ‘Yargoy Nogata juchacharcayäman wanushacuna cawacapäcamungam
cay marcapita. Nogam cachrashay caruta juc casta ningäpitam”.
runacunaman’ nir”. 7੅Niruptinga chaychru carcayag fariseocunawan
22੅Chay willapangancamalaga shumagmi mayacarärin. saduceocunaga quiquincamam lutanpaypa ninacuyta
Chaypitam ichaga gaparayta galacayärin cay nir: “¡Chay galacayärin. Chaura chaychru gotucasha runacunaga ishcay
runaga amam cawanmanchu. Antis wanuchipäcuy!” puntamanmi raquicarärin. 8੅Chay saduceocunaga
23੅Chay nir gapararcayar jacuncunata shogtircur yachrachipäcug “Manam wanushacunaga
tacapäcuptinmi, jinaman alpata pucutay pucutar cawacapäcamungachu” nirmi, jinaman “Manam canchu
tacapäcuptinmi. 24੅Chay waranga soldäducuna mandagga angelcunas ni espiritusi” nirmi.
nirun soldäduncunata: “Cay Pablota yaycachipäcuy Nätan fariseocunaga “Wanushacunaga cawacapäcamunmi”,
cacunanchi wayinman” nir. Jinarcurmi chay wayi ruyichrüga jinaman “Angelsi espiritusi cayanmi” nipäcugtan.
mandarun Pablota astircur asticur “Ima rurangaypitam 9੅Chaura Pablo ninganpita alisca gaparänacuyta

chaynuy nircayäshunqui wac runacuna” nir tapupäcunanpag. galayacayäriptinga chay fariseo castapita Moisés
25੅Chaypita astipäcunanpag nä shumag watararcayächiptinmi, isquirbinganta mas musyagcunam sharcurcur cay nipäcura:
Pabloga pachrac soldäducunapa mandagninta cay nin: “Cay runaga manam rurashachu lutantaga imatas. Quizämi
“¿Roma nacionpita librëtayog runata manarag shumag ima Diospita shamusha espíritu u ángel payta rimaparayaptin
juchantas taripälar astipäcunay convieniyanchu?” contran sharcuyanchi”.
26੅Chay nigta mayarurga, pachrac soldäducunapa 10੅Chaynuy nircayaptinsi mas gaparänacuyta

mandagninga aywarcurmi willaramun chay waranga galacayäriptinga, waranga soldädücuna mandagga


soldäducuna mandagcagta cay nir: “Lutantatag ichaga manchacarunmi “Cay jinarcayarga Pablota imatas
rurarunquiman. Cay runaga Roma nacionpita librëtayog ruraräringachr” nir. Chaura soldäduncunatam nirun Pablota
runam canag”. runacunapita jorgorcur, chay cacurcänan wayiman
27੅Niptinga waranga soldäducunapa mandagninga jegachipäcunanpag.
Pablocagman ashuyurmi tapurun cay nir: “¿Razonpachu gam 11੅Chay pagasmi Pablota Munayniyog Taytanchiga cay nir

canqui Roma nacionpita librëtayog?” rimapasha: “Pablo, ama manchaychu. Cay Jerusalenchrüchu
Niptin Pabloga “Au” nirunmi. 28੅Chaura chay waranga nogapita willapacuray, chaynuyran Roma marcachrüsi
soldäducunapa mandagninga cay nirunmi: “Nogaga Roma willapacunqui nogapitaga” nir.
nacionpita librëtayog canäpag alisca chranintaran pägasha
cä”. Pablota wanuchipäcunanpag rimanacurcangan
Niptin Pabloga “Nätan nogaga cä Roma runam 12੅Chaypitam warantinga waquin Israel castacunaga
näcingäpita-pachas” nirunmi. rimanacarärin Pablota wanuchipäcunanpag cay nir: “Diospa
29੅Chaynuy niruptinga Pablota astinanpag camararcayag naupanchrümi cayanchi. Ama cananga imatas micushunsi ni
soldäducunaga aywacurcaram. Chay waranga soldäducuna upyashunsi Pablota wanuchinganchicama” nir.
mandagsi Roma nacionpita librëtayog canganta nä 13੅Chay rimanacug runacunaga capäcura chruscu chrunca

musyarurga cara manchacasham, chaychru cadenawan olgocunapita masmi. 14੅Chaynuypa rimanacurcurmi


watashata astipäcunanpag cachipäcunganpita. aywapäcura sacerdöticunapa mandagnincunaman, jinaman
Israel castachru alinninpag ricasha chacha runacunaman cay
Ganchris chrunca mandagcuna nir: “Diospa naupanchrümi nogacuna rimanacurarcayä
gotucaräriptin Pablo rimapangan Pablota wanuchipäcungäcama mana imatas micapäcunäpag.
30੅Warantinga chay waranga soldäducuna mandagga imapita 15੅Cananga gamcunanar mandag carcayarga nipäcuy waranga

Israel runacuna juchachapäcungantas mas shumag soldäducunapa mandagninta, wara gamcunapa naupayman
musyananpagmi soldäduncunata nirun cadenarayag Pablota Pablota ‘Juchaytash mas shumag taripapäcushunqui’ nilar
jorgapäcunanpag. Chaypitam gayarachin sacerdöticunapa aywachimunanpag. Nätan nogacunaga camapacushalam
mandagnincunatawan, chay ganchris chrunca mandagcunata. cacurcayäshag manas chrämuglata wanuchipäcunäpag” nir.
+(&+26੄23੄24 124

16੅Chay nipäcungantam Pablopa paninpa olgo wawanga Niptinmi Pabloga “Cilicia ninganpitam” nira.
mayasha. Chaymi Pablocagta aywarunag willag. Chaypita canganta musyarurga, cay ninmi: 35੅“Chay
17੅Chaura chaynuy willaruptin Pabloga gayarun pachrac juchachäshugniquicuna chraramuptinmi musyashun imata
soldäducunapa mandagnintam. Jinarcurmi cay nirun: “Cay juchäcusha cangaytas. Nircurga mana dëjaylapa Herodes
mözuta pushalay gampa mandagniquiman. Paywan rimaytam yachrangan wayichru Pablota ricapäcunanpagmi
munayan”. soldäducunata mandarun”.
18੅Niptin pachrac soldäducuna mandagga pusharun chay

waranga soldäducuna mandagmanmi. Chaychrümi cay nirun: Mandag Felixpa naupanchru Pablo rimangan

24
“Cay carcelchru cayag Pablom gayaraman. Jinarcurmi 1੅Chaypitaga pichga junag pasashachrümi
niraman gamwan rimananpag cay mözuta pushamunäpag”. sacerdöticunapa mas mandagnincag Ananiasga,
19੅Niptinga waranga soldäducuna mandagga ishcay quima alinninpag ricasha marcachru runacunawan,
janchracurcurmi aywachicun mözutaga wacläcascaman. jinaman juc abogadu Tértulo jutiyogta pushacurcur chrarärin
Chaypitam japalanta tapurun: “¿Ima niytatag Cesareaman. Chaypitam aywapäcura mandag Felixman
munayämanqui?” nir. Pablota juchachapäcunanpag. 2੅Chaura Pablota
20੅Niptinmi mözuga cay nin: “Israel castäcunam pusharachimuptinga, Tertuloga Felixtam cay nin: “Gam cay
rimanacarärin: ‘Pablopa juchanta mas shumag Judeachru mandag captiquimau cawarcayä shumagla, mana
taripapäcunanpag wara payta aywachimuy marcachru imapitas pelialar. Gam ali yachrag, ali tantiag captiquim lapan
mandagcunapa naupanman’ nipäcushunaypag. 21੅Chauraga ima-aygas cayan ali. Gracias chay lapanpita alisca alinninpag
ama imata nipäcushuptiquis Pablota aywachiychu. Chay ricasha tayta Félix. 3੅Gam chaynuy captiquim maychru
runacunaga pacarapäcunga chruscu chrunca olgocunapita chaychrüsi alisca cushisha cawarcayä. 4੅Nätan cananga mana
masmi payta wanuchipäcunanpag. Chaycuna timputa pasanäpag jucla willapayushay Pablopa juchanpita.
rimanacurarcayan payta wanuchingancama imatas mana Chaura ali cangaynuynar mayayärimay.
micapäcunanpagmi, upyapäcunanpagmi. Cananga 5੅Cay runaga juc gueshya yupaymi maychru chaychrüsi

shuyararcayan gam ‘Äri’ ninalaytam”. runacunata alita mana cawachinchu. Chay jinar cay runaga
22੅Chaura niptinga waranga soldäducuna mandagga cay Israel castatam raquicayächin, jinaman cay quiquin runam
nirunmi: “Aywacuy. Amam pitas cay willapämangayta cayan juc mandagnuy ‘Nazareno’ nipäcungan runacunachrüsi.
ninquichu”. 6੅Cay runaga Diospa wayintas manacagpag ricachiytam

munayänag. Chaypitam nogacunaga cay runata charirärirä.


Judeachru mandag Felixman Pablota pushachingan 7੅Chaymanmi nätan waranga soldäducuna mandag Lisiasga
23੅Chauraga chay waranga soldäducuna mandagga gayarun calpanta camärir yaycarcamur cay runata maquïcunapita
pachrac soldäducuna mandagtam ishcayta. Chraräriptinmi cay gueshpichisha. 8੅Chaypitam niräriman cay runa juchachagcuna
nirun: “Camäriy ishcay pachrac soldäducunata chraquiypa gamman aywapäcamunäpag. Quiquiquinar cananga shumag
aywapäcunanpag, ganchris chrunca soldäducunata caballu tapuyulay. Chaynuypam musyanqui imapita
logasha aywapäcunanpag, jinaman ishcay pachrac juchachapäcungätas”.
soldäducunatas lanzantawancama. Paycunam aywapäcunga 9੅Niptinga chaychru Ananiaswan Israelcuna cayagsi “Au.

pacha chacanganpita quima üranuy cayaptin Cesarea marcata. Chaynuypam cara” nipäcuram.
24੅Nätan Pablo logacunanpagsi caballuta camaripäcuchun, 10੅Chaura chay mandag Felixga Pablotam sëñasyarun

shumaglata mandag Felixman Pablota chrächipäcunaypag” rimananpag. Jinarcurmi Pabloga cay nin: “Musyayämi achca
nirun. 25੅Chay aywagcunawan apachinag juc cartatam cay nir wata cay Judeachru ali ɹyis cangayta. Mä rimamushag
isquirbishata: naupaychru imapita caychru cayangätas. 11੅Chayran
26 —“ Imanuylam cayanqui Judeachru alisca alinnin Jerusalenman Diosta alawänäpag chrämungä cayan chrunca
¡
mandag Félix! Noga Claudio Lisiasmi apayächimug ishcayniyog junagnuy, tapursi tapupacunquimanran shumag
cay cartata. musyanaypag. 12੅Manam cay runacuna taripäcamara Diospa
27੅Cay Pablotam Israel casta-mayin runacuna charircur nä wayinchru, jinaman Israel castacuna gotucarcänan
wanuchipäcunanpag carcayänag. Chaypitam Roma nacionpita wayichrüchu, u piwansi imatas jatun shimipa ninacuyagtachu.
librëtayog runa canganta musyarurga, aywarä Manatan taripäcamara Jerusalén marcachru runacunata
soldädücunawan gueshpichimunäpag. 28੅Chaypitam imapita lutanta rurachinäpag sucsutayagtapishchu. 13੅Nätan caychru
juchacharcayangantas musyayta munarga, pusharä chay juchacharcayämag runacunaga ‘Au, chaynuymi u caynuymi’
mandagcuna goturarcayagpa naupanman. 29੅Jinarcurmi niyta manam atipapäcungachu masta tapuptiquiga. 14੅Cananga
chaychrüga musyacarun Moisés isquirbingancunapita yanga cayta willapashayqui: Nogaga unay awillücunapa Diosnintam
juchachapäcungalan. Chauraga manam canchu ima juchansi serviyä Jesús yachrachingannuy. Chaynuy cawaptïmi ‘Chay
wanuchisha cananpagnuyga ni carcelchru casqui yachrachigcunanuymi cawayan cay runa’ nircayäman.
wichrgarächinapagnuysi. 30੅Chauraga Pablota Nätan nogaga cawayä Moisés isquirbingannuymi jinaman
wanuchipäcunanpag Israel castacuna rimanacurarcayanganta Diospa willacugnincuna isquirbingannuymi. 15੅Chaura nogasi
musyarurmi pasay-pacha pushachiyämü gamman. paycunanuysi shuyacuyäga, juc junag lapan wanusha
Chaynuytan Pablota juchachag runacunatas nirayä gamman runacunata ali ruragtas u lutan ruragtas Dios
aywapäcamunanpag, gampa naupaychru imatas cawacächimunantam. 16੅Chaymi juchachasha mana canäpag
nipäcunanpag. Chaylatam nircug”.— imanaypa ayganaypas Dios munangannuy ali cawayä Diospa
31੅Chaura cartata apacurcurmi soldäducunaga, mandagnincuna naupanchrüsi, jinaman runacunapa naupanchrüsi.
ningannuyla aywachicurcan Pablotaga pagaspa Antípatris 17੅Nä ishcay quima wata purircamurmi, aywarä wac

marcacama. 32੅Warantinga chay chraquiypa aywag soldäducunaga Jerusalenta, marca-mayïcunata apachicuyninta gonäpag,
cuticarcämusha chay cacurcänan wayimanmi. Logasha jinaman ‘Diospagmi cayga canga’ ningä ofrendacunata
aywagcunalam, aywapäcusha Pablowanga. 33੅Nä Cesareaman gonäpag. 18੅Chauraga chay Diospa wayinchru Dios ningannuy
chrarärirga, Felixtam gorärin chay carta apapäcunganta. Jinaman nä maylacusha cayaptïmi, chrarärimun ishcay quima Israel
Pablotas paypa naupanmanmi chrarärichin 34੅Chaura carta runacuna Asia ninganpita. Paycuna taripäcamara manam
apachinganta leyircurga, chay mandag Felixga, Pablotam tapurun achca runacunawan cayagtachu ni lutanta ruranäpag
cay nir: “¿Maypitatag cayanqui?” runacunata sucsutayagtapishchu. 19੅Imapitas
125 +(&+26੄24–26

juchachapäcamarga u imatas niyta munapäcamarga, juchäta taripapäcamanqui. Gam musyayangaynuysi Israel


paycunachr aywapäcamunman nipäcushunaypagga. 20੅Mä castacunata manam ima lutantas rurashachu cä. 11੅Nätan
chaura cay runacuna nipäcushunqui Jerusalén marcachru wanuchisha canäpagnuy paycunata ima lutantas rurasha captïga
mandagcuna gotucarcur ima juchäpita taripapäcamangantas. wanuchipäcamay. Manam nogaga ‘Ama wanuchipacamaychu’
21੅Fijus juchacharcayämanga paycuna chraupinchru gaparaypa niychu. Nätan imas manacagpita juchachapäcamaptinga, manam
cay nir rimangä imapitachr, nogaga rimarä cay nirmi: ‘Canan pisi paycunapa maquinmanga gomanmanchu, antis nogataga
nogata caychru juchacharcayämanqui wanushacuna Romachru quiquin munayniyog taripämächun ima juchä
cawacapäcamunanpitam. Nätan chayga canga razonpam cangantas. Payman cachramay”.
QLQJlSLWDP·੅µ. 12੅Niruptin Festoga chaychru cayag yanapagnincunawan
22੅Nigta mayarur Felixga, Pablo rimayanganpita shumag rimacurcurga Pablotaga cay nirunmi: “Gam munayanqui
tantiayurga jitarun juc junagpagmi “Lisias nä Romachru quiquin munayniyog juchay taripäshunaytam.
chraramuptinran mas shumag musyashag cay Chaura cananga cachrashay paymanmi” niram.
purircayangaypitaga” nir.
23੅Chaura Felixga pachrac soldäducuna mandagta nirura Rey Agripapa naupanman Pablota pushangan
Pablota mana washaman cachrarinanpagmi, antis 13੅Chaypitaga manas alä unaytam Rey Agripawan
wayilachrüga cachrarisha cananpagmi, cuyanacuynincuna aywapäcura Berenicega Cesareata, Festo ricag saludagnuy.
ricag aywamur yanapapäcunanpag. 14੅Chaychru paycuna nä achca junag cayaptinmi, Festo
24੅Chaypitam ishcay quima junag guepantaga, Felixga yapay willaparunag chay Rey Agripata Pablopita cay nir: “Félix
aywaratag Drusïla warmintin Pablocagta. Drusïlaga cara mandag cayarmi, cay carcelchru dëjasha juc runata. 15੅Nätan
Israelcuna castam. Nä chrarärirga, Pablotam gayarärichimun Jerusalenchru cayaptïmi, sacerdöticunapa
Jesusman yupachicuypita willapänanpag. 25੅Chaura Dios mandagnincunawan Israel castachru alinninpag ricasha
munangannuy alita rurayar cawanapita, nätan imatas lutanta chacha runacunaga manacaräriman ‘Pablota wanuchipäcuy’
ruranapita amacharcur cawanapita, jinaman lapan runacunata ninäpag. 16੅Nipäcamaptinmi noga nirä: Roma runacunachrüga
Dios juchanpita taripänan junagpita Pablo willaparuptinga, manam yachrapäcunchu ‘Wanuchisha cachun’ niyta pitas,
Felixga aliscam manchacarura. Chaypitam cay nirun: ‘Naupataga juchachagcunawan chay juchachasha runaran
“Cananga aywacuy. Imaylas timputa tarirchri gayachishay cäranacurcanman’, jinaman ‘Chay juchachasha runaran
yapay” nircur. 26੅Felixga yaparcur yaparcurmi Pablota razoncagtam u yangan nircayäman’ ninman.
gayachrächimug cara ‘Rimapäcuptï Pabloga capazchri 17੅Chaura paycuna cäranacurcänanpag nä chrarärimuptinga,

golgueta goshayqui cachrarimänaypag niramangas’ nir pasay-pacham warantinga juchacuna taripänan wayiman
pinsiar. 27੅Chaynuypam ishcay wata pasarura. Chauraga nämi pushachimurä Pablota. 18੅Jinarcurmi chay imas aygas juchachag
Felixsi yargorura chay mandag caypita. Paypa trucan runacunaga mana imatas nipäcunchu, ‘Aliscachr lutan ruranganta’
chruracarura mandag cananpag Porcio Festo jutiyog runam. nipäcunga nir pinsiangänuyga. 19੅Niräringa Diosta alawaypitam,
Mandag cayninpita yargocur Felixga aywacura Pablota mana jinaman wanusha Jesusga ‘Cawayanmi’ Pablo ningalanpitam.
cachrarilarmi, Israel castacunawan alipa ricachicuyta munar. 20੅Chauraga chay nipäcunganpita mana ima ruranäsi

yachracaptinmi, tapurä Pablota cay nir: ‘¿Jerusalén aywayta


Pablo Festopa naupanchru rimangan munayanquichu cay nipäcushungay juchaypita taripänagpag?’

25
1੅Chaura Festoga mandag cananpagmi nä Cesareaman 21੅Niptïmi payga manacaraman Romachru munayniyog

chraramura. Chaychru quima junag cacurcurmi, César juchanta taripänanpag. Chaymi nogaga nirayä
jegara Jerusalenta. 2੅Nä Jerusalenman chraruptinga, Romachru munayniyogman pushachingäcama
sacerdöticunapa mandagnincunawan Israel castachru wichrgarayänanpag”.
mandagcunam Festocagta aywarcur Pablopag “Aliscam 22੅Niptinmi Agripaga ninag Festota: “Nogas mayacuytam

juchäcusha” nipäcura. 3੅Jinarcurmi manacurcara: “Tayta munayä chay runa rimanganta”.


Festo, Pablotanar pushachimuy Jerusalenman, caychru Niptinmi Festoga “Wara pacham mayanqui” nira.
juchanta taripänaypag” nir. 23੅Chaura warantinga Rey Agripaga Berenicewan chrarärira

Nätan chay runacunaga camiñuchru Pablo wanuchisha alisca jacupäcushacamam Festocagman, soldäducunapa
cananpagmi nä shumag pinsiasha capäcunag. 4੅Chaura Festoga mandagnincunawan, jinaman chay marcachru mandagcunawan.
cay nirunmi “Nä ishcay quima junaglatam Cesareata cutishag. Chaura Festoga Pablotam pusharachimun. 24੅Jinarcurmi cay nin:
Pablo wacchru wichrgarayaptinga, 5੅antis gamcunapa “Munayniyog Agripa, jinaman lapay caychru nogawan
mandagniquicuna aywapäcamuchun Cesareaman, imatas goturarcayag taytacuna, caymi cayan chay runa. Paytaga
lutanta chay runa rurasha captinga juchachapäcunaypag”. ‘Wanuchisha cachun’ ninäta munarmi Israel castacuna alisca
6੅Nircur Festoga Jerusalenchru cara puwag u chrunca chranin aywamura nogaman wac Jerusalenchru cayaptïsi, jinaman
junagnuyran. Chaypitaran cuticura Cesareata. Chay chränan caychru cayaptïsi. 25੅Nätan nogapa tantiaynïpitaga manam imatas
warantinga taycuyura jucha taripänan wayichrümi. Chaymanmi lutanta rurashachu wanuchisha cananpagnuyga. Antis pay quiquin
pusharachimun Pablota. 7੅Nä Pablo Festocagman yaycuruptinga, Romachru munayniyog Cesarman cachranäpag
Jerusalenpita aywamusha chay Israel castacunaga ashuyarärinmi. manacaramaptinmi, cananga ‘Payman cachrashag’ niyä. 26੅Nätan
Chaychrümi juchachapäcura ima-aygapitas alisca lutancunapita. cananga Romachru munayniyognïman ima juchanpitas cay
Nätan paycunaga manam ricapäcushachu Pablo lutan rurangantas runapita mana isquirbinä captinmi, gamcunapa naupayman
“Wactam u caytam rurarun ricarcayaptï” ninanpagsi. pushayämü. Masga Rey Agripa, aywayächimü gam
8੅Nätan Pabloga cay nirunmi: “Nogaga manam ima juchatas tapulänaypagmi ima juchan cangantas munayniyognïman
rurashachu cä, Moisespa isquirbishancunapagsi ni Diospa isquirbinäpag. 27੅Manam ali niragchu juchachasha runata mana
wayinpagsi ni Romachru munayniyog Cesarpagsi”. ima juchan cangantas nilar cachrayga”.
9੅Niptin Festoga chay Israel castacunawan alipa ricachicuyta

munarga Pablota tapurun cay nir: “¿Jerusalén aywayta Rey Agripapa naupanchru Pablo rimangan

26
munayanquichu wacchru cay nircayäshungaycunapita 1੅Festo
niruptinga Rey Agripaga Pablotam cay nin:
cäranacurcänaypag?” “Imapita caychru cayangaytas rimacuy”.
10੅Niptinmi Pabloga cay nirun: “Nogaga cayä Romachru Niptin Pabloga maquintam alzarcun. Jinarcurmi rimayta
munayniyogpa jucha taripäcunanchrümi. Caychrümi nogataga galayurun cay nir: 2੅“Ima-ayga cushishachr cayä gampa
+(&+26੄26੄27 126

naupaychru rimanäpag tayta Agripa, Israel castäcuna naupata galayurä Jesuspita willapäcuyta Damascochru
ima-aygatas manacagpita lapan nipäcamanganta cagcunatam. Chaypitam Jerusalenchru cagcunata, jinaman
rimamunäpag. 3੅Nätan masga cushirayä gam cay Israel Judea ninganchru lapan yachragcunata. Chaypitaga
castäcunachru imanuy cawapäcungätas, jinaman imapita rimaparämi juc casta runacunatas juchancunapita wanacurcur
rimag capäcungätas musyaptiquim. Chauragar mayamay Diosman cutipäcunanpag, chaynuypa ali ruragman muyusha
rimamungäta mana piñäcular. capäcunganta reguechicurcänanpag. 21੅Chaynuy
4੅Israel castäcunaga lapanmi musyapäcun paycunacagchru, ningäcunapitam Diospa wayinchru Israel castäcunaga
wac marcächru, jinaman Jerusalenchru wamra canganpita charipäcamasha. Jinarcurmi wanuchiyta munapäcamara.
imanuy cawangätas. 5੅Paycunaga musyarcayanmi, nätan 22੅Nätan Tayta Diospa yanapayninwan canancamalaga mana

nipäcushunquimanmi munapäcuptiquiga mözu cangäpita mancharilarmi rimapayä pitas maytas acraytas acapatas Tayta
noga fariseo nipäcungan casta cangäta. Chay fariseocunaga Diospita. Manam imatas yachrachïchu juctaga. Yachrayächïga
lapalantam rurapäcü Moisés isquirbinganchru Dios Diospa willacugnincuna ningannuy, jinaman Moisés
munangannuy ruraycunataga. 6੅Nätan cananga juchäta isquirbingannuy imas pasananpitam. 23੅Chaura yachrayächïga
taripapäcamänanpag cayman aywararcayächiman chay isquirbishanuylam. Chay isquirbishachrüga niyan Diospa
‘Wanushacunaga cawacapäcamungam’ nir, awillücunata Dios Acrashan cunchuchisha cananpitam, jinaman
ninganman yupachicunganpitam. 7੅Noganchipa castanchi wanushacunapita pay naupata cawacämunanpitam. Chaytam
Jacobpa chrunca ishcayniyog churincuna aywag castas Dios Israel castacunatas juc casta runacunatas willanä cayan”.
ningannuymi chay wanushapita cawacämuyta shuyacurcayan. 24੅Chauraga chaynuypa Pablo imapitas chaychru canganta

Chaymi paycunaga Tayta Diosta pagas junagsi servircayan, rimaruptinga, Festoga calpantam cay nin: “¡Umawanchri
nätan paycunanuysi chayta shuyacuyar cawangäpitam Rey gueshyanqui, Pablo! ¡Alisca alisca yachracungaychri
Agripa, canan caychru cayä juchachasha Israel castäcunapita. muyurachishunqui löculan!”
8੅‘Wanushacunaga cawacapäcamungam’ Dios ninganpita 25੅Niptinmi Pabloga nirun: “Runacunapita ali runapag

gamcunaga shumagmi musyarcayanqui. Chaypitaga ‘Yangachr ricasha tayta Festo, manam löcushachu cä, antis rimayä
chayga’ niyta manam atipanchichu. ɹsyüwanmi razoncagta. 26੅Caychru cayag Rey Agripas,
9੅Chaynuymi carä nogasi mas naupataga. Chaymi shumagmi musyayan cay rimayangäcunapitaga. Chaymi noga
Nazaretchru yachrag Jesuspita rimagcunataga, ima-ayga lutan rimayä mana mancharilar paypa naupanchru. Noga musyayä
ruraytas alisca munarä. 10੅Nätan chay munangänuymi rurarä shumag shumagmi pay cay lapan rimamungäpita
Jerusalenchru. Chayta ruranäpag sacerdöticunapa musyanganta. Chay willaparcayangagga manam ruracasha
mandagnincunam ordinta gopäcamara. Chaymi nogaga mayagchrüsi jäpagchrüchu, antis runa ricaymi. 27੅Tayta
achcata Jesusman yupachicugcunataga jitayurä carcelman. Agripa, ¿Diospa chay willacugnincuna ningancunata ‘Razonmi
Nätan paycunata wanuchipäcuptinmi ‘Wactam ichaga alita chayga’ ninquichu? Au, noga musyayämi ‘Razonmi’ ningayta”.
rurayan’ nig cä. 11੅Maymay cutichr noga paycunata 28੅Niptinga Rey Agripaga cay nirunmi: “ Uchuclapitam
¡
cunchuchisha cä lutanta Jesuspita rimapäcungancama. yachrachingaywan muyurachimanquichu Jesusman
Chaynuymi jinag cä maychru chaychrüsi Israel yupachicug runaman!”
castanchicunapa gotucarcänan wayincunachru. Jinaman 29੅Niptin Pablo cay ninmi: “Chauraga uchucla yachrachinag

paycunata alisca piñasham ashimug cä juc casta runacuna faltaptinsi u achcala faltaptinsi pagtar Tayta Dios gamtas,
yachranganpas. jinaman caychru mayarcayämag runacunatas
12੅Jucpaychrüga chaynuy ruranäpagmi noga aywayarä muyuchipäcushunquiman Jesusman yupachicugman. Nätan
Damasco marcata, sacerdöticunapa mandagnincunapita manam munächu noganuysi cadenawan watasha
ordinta apacurcur. 13੅Chaypitam Rey Agripa, camiñuchrüga nä capäcunaytaga”.
chraupi junagnuy cayaptin, ricapurü jana pachapita, intipitas 30੅Chaynuypa Pablo niruptinga sharcarärinmi Rey Agripas

mas alisca achicyämugta. Chay achicyagga nogatam Festowan Berenices, jinaman lapan chaychru tayarcayagsi.
muyuraman aywag-mayïcunatawan. 14੅Chauraga lapämi 31੅Nä Pablocagpita yargarärirga quiquincamalam rimapäcura

ishquirärï pampaman. Chaypitam mayarü hebreopa cay cay nir: “Cay runaga manatag imatas rurashachu lutantaga
nimagta: ‘Saulo, Saulo, ¿imanirtag lutanta ruramänaypag wanuchisha cananpagnuyga ni carcelchru cananpagnuysi”
ashiyämanqui? Chaynuy ruramarga quiquiquim lutanta nipäcura.
ruracuyanqui’. 32੅Chaura Rey Agripaga Festotam cay nirun: “Cay runataga
15੅Nimaptinmi nirä: ‘ Pitag cayanqui tayta?’ cachrariruchwanchri cara mana pay quiquin Romachru
¿
Niptïmi cay niman: ‘Noga cayä Jesusmi. Nogatam gam Munayniyog Cesarman manacusha captinga” nira.
ashiyämanqui lutanta ruramänaypag. 16੅Chaura cananga
sharcuy. Gamwan ricapachicuyag nogapa servignï Pablota Romaman aywachipäcungan

27
canaypagmi, nätan canan ricapamangaytawan mas guepaman 1੅Chauraga Italiaman aywachipäcamänanpag nä
imatas ricachinagcunatam gamga willapacunqui. 17੅Nogaga rimanacarärirga, pachrac soldäducuna mandagtam
Israel castacunapa maquinpita, jinaman juc casta runacunapa Pablotawan waquin wichrgashacunata “Gam aywachiy” nirun.
maquinpita gueshpichishaymi lutanta mana Chay mandagpa jutin cara Juliom. Chay mandagpa lapan
rurapäcushunaypag. Nätan paycunamanmi cananga soldäduntinpa jutincuna cara ‘Augustopa’ nisham. 2੅Chauraga
cachrashay. 18੅Chaura gammi aywanqui juc ñaushapa ñawin jegarärï Adramitio marcapita chrämusha büqui nä
cuticächignuysi mana musyag runacunata nogapita yargonanpag cayagmanmi. Chay büqui aywanan cara Asia
musyachinaypag. Gammi juc yanauyagchrünuysi Asyagpa ninganchru lapan marcacunaman yaycuypam.
munayninchru nä mana masta cawapäcunanpag willanqui. Nogacunawanmi aywara Aristarcos. Payga cara
Gammi Dios munangannuy ali cawagman muyupäcunanpag Macedoniachru Tesalónica marcapitam.
willanqui. Gammi willanqui nogaman yupachicarcämaptilan 3੅Warantinga chrarärï Sidón ningan marcamanmi.

pitas juchancunata perdonayangäta. Gammi willanqui Chaychrümi Julioga Pablopag ali shongo carga, cachrarirura
Dioslapag cawagcuna chrasquinanta paycunas cuyanacuynincunata ricapacamunanpag, jinaman imalachrüsi
chrasquipäcunanta’. yanaparcärimunanpag. 4੅Nä Sidonpita yargorurga, Chipre
19੅Chaynuypa niramaptinga Rey Agripa, chay jana pachapita tishgota dëjarärï ichognïcunachrümi. Chaynuypa aywapäcurä
rimapämangannuymi cananga rurayä lapanta. 20੅Chaura chay gochrachru alisca walyay naupäcunapita walyamuptinmi
127 +(&+26੄27

Chipre tishgo washapapäcamänanpag. 5੅Chaynuypam pasarärï serviyäsi. 24੅Chay angelga cay niramanmi: ‘Pablo, ama
Cilicia ningantas, nätan Panɹlia ningantas mana shayular. manchacaychu. Gamga Romachru Cesarmanga chränayran
Chaura chrarärirä Liciachru Mira marcamanmi. 6੅Chay Mira cayan. Gam raygom cay büquichru gamwan cayag
marcachrümi soldäducunapa mandagninga tarirun Alejandría runacunata, Diosga manam wanunanta munangachu
marcapita chrämusha büquita Italiaman aywagta. Chauraga maygantas’ niraman. 25੅Chauraga taytacuna, valorchacurcay.
chaymanmi jegarärichiman Italiata aywapäcunäpag. 7੅Chay Nogaga Tayta Diosman yupachicuyämi. Nätan razonpam Dios
büquiwan aywapäcurä nä achca junagmi mana wayrala ruranga, chay ángel nimangannuy”. 26੅Chauraga aywachisha
aywayta pasay atipayar. Chauraga maymay cashun ɹju juc tishgomanmi.
nacatacuytaragchri chrarärï Gnido marca chimpanman. 27੅Nä chrunca chruscuyog junag Adriático nipäcungan jatun

Chauraga chaynuyla chay alisca walyay lutanman gochrachru wacman cayman aywachisha carcayaptïmi, chay
aywachipäcamaptinga, aywacurcä Creta tishgo muyuypam pagasga nä chraupi pagas cayaptin, büqui aywachig
Salmonpa chimpancama. 8੅Chauraga maymay runacunaga tantiarärin nä gochra manyanman
nacatacuytaragchri chrarärï chay Cretachru Buenos Puertos nachrgarcayanganta. 28੅Chauraga tantiapäcura yacutam
ninganman. Chay cara manam alä caruchrüchu Lasea ningan imanuy junduchru carcayangätas. Jinarcurmi nä carcayänä
marcapitaga. quima chrunca sogtayog metruchru. Nä maslata aywarcurga
9੅Cesareapita yargapäcamungä nä unaymi cara, nätan yapaytan tantiapäcura imanuychru carcayangätas. Chauraga
gochrapa wayrala aywapäcunäpagga manatan alichu caratag. nä carcayä nä ishcay chrunca ganchrisniyog metruchrümi.
Chauraga chay malagäna junag ɹesta pasaruptinga, Pablo cay 29੅Chauraga gagacunaman büqui tupananta mancharga,

niram chay büquichru aywagcunata: 10੅“Taytacuna, cay tamya jitarparärin chruscu anclacunatam büqui guepanpa.
wichanga Italia aywayga manapishchri alichu canga nogapa Jinacarcärirga, aliscam munapäcura nä pacha waramunanta.
tantiaynïpitaga. Jinachru aywashaga manacagmansi 30੅Nätan büqui aywachigcunaga pinsiarärinag chay büquipita

ruracarungas canchri büquisi. Büquichru apayanganchisi, pacaypa aywacuytam. Chauraga jitarparärinag gochraman
jinaman noganchis wanuruchwansi canchri”. chay ichic bötilatam “Cay büquipa naupanman anclata
11੅Niyaptinmi chay soldäducuna mandagga mana cäsurachu cachrarpapäcushag” nignuyla. 31੅Nätan chay jinarcayagta
Pablotaga. Antis cäsucuraga büquipa runantam, jinaman ricapururmi Pabloga willarun soldäducunapa mandagninta
büqui aywachigtam. 12੅Chaura chay carcayangäga manam soldäduncunatawan cay nir: “Paycuna aywacurcaptinga
alichu cara büqui shayänanpag tamya wichan captin. gamcunaga wanupäcunqui cay gochrachrümi.”
Chauraga lapäcuna yupaymi jucla chaypita yargoyta 32੅Niptinmi soldäducunaga ichic bötila watarayag wascataga

munapäcurä, “Feniceman pagta chraruchwansi, chaychru cuchurärin. Chauraga ichig bötilaga gochraman ishquircurmi
tamya wichan cananchipag” nir. Cretachru Fenice ningan aywacun.
marcaga, alim cara büqui shayunanpag wacpitas caypitas 33੅Nä pacha waranayämuptinga Pablo cay nin lapantam: “Nä

walyaypita washapagniyog. ishcay semänam gamcuna carcayanqui mana micur, mana


13੅Chaura ali nirag aywapäcunanpag guepäcunapita punur. 34੅Chaura cananga micapäcuy uchuclatas cay
walyarimuptinga pinsiarärin aywayaytam. Chauraga büquipa gochrapita yargapäcunaypag. Nätan manam maygaypasi
banderan nirayagcunatam sharcarärichin. Jinarcurmi büqui umaypita juclay agchalaysi cay gochrachrüga quëdangachu”.
aywachiyta galacayärin Creta tishgo lädulanpa. 14੅Chaypitam 35੅Nircur Pabloga tantata charircurmi, Tayta Diosta lapanpa

unaylanta tamyantin alisca juyu walyay walyaramun inti naupanchru “Gracias” nicurun. Jinarcurmi micuyta galayurun.
yargamunan lädupita. Chay walyaypa jutin cara ‘Euroclidón’ 36੅Chauraga lapan runacunam chaychru cayagga Pablo

ninganmi. 15੅Chauraga jucläman aywachiytam galacayäriman. micugta ricarärirga, micuyta galacayärin. 37੅Chay büquichru
Mana nä imanaypas munapäcungäman aywachiyta capäcurä lapäga ishcay pachrac, ganchris chrunca sogtayog
atipapäcurnïga tacayärïmi, chay walyay munanganman runam. 38੅Nä pachran juntangancama micarärirga, trïgutam
aywachipäcamänanpag. 16੅Chauraga Clauda jutiyog ichic garpapäcura gochraman büqui ancashyänanpag.
tishgola guepanman mana alä walyananman chrarärirga 39੅Nä pacha wararamuptinga, büqui aywachigcunaga manam

maymay sasataragchri büquiman chutarcarärimü musyapäcurachu mayman chrararcayangantas. Chaypitam


salvacunapag cayag chay ichic bötilatas. 17੅Chaura nä chay ricaparärin gochra manyan pampata büqui shayunanpag juc
ichic bötilata büqui manyanman jegarcarachimurga, callejonnuy gochra yaycushata. Chauraga ninacarärin büquita
wascacunata charircurmi yantata liyagnuysi chay jatun chayman imanaylapas ashuyärichinanpagmi. 40੅Chaypitam
büquita mana tablacuna cachracänanpag watarärin. Chaura chay anclacuna watashata cuchurärirga gochrachru dëjarärin.
chay büqui aywachigcunaga agoysha gotucashaman büqui Jinarcurmi büquita aywachig ichic guerulanta apshirärichin
jaticänanta manchapäcurga, chay banderanuysi cayagtam büquita aywachinanpag. Chaypitam naupachru banderanuysi
limpu chutarparärin walyay aywachinganman cayagcunataga sharcarärichin. Jinaräriptin büquiga nä masmi
aywachinanpag. 18੅Warantinga chaynuyla chay jatun ashuyara chay gochra manyan pampaman. 41੅Jinarcurmi büqui
gochrachru yacu lagyamuptin galayarärï apapäcungäta yaycurunag gochrata ishcayman raquignuysi cayag, achca
gochraman garpuytam büqui ancashyänanpag. 19੅Chaypita agoysha gotucashaman. Chaychrümi büquiga pasay shumag
mas warantinga gochraman jitarparärïtan büquipa chaychru jaticarun. Chay büquipa naupancagmi jaticarun agoyshaman
cayag imancunatas. 20੅Achca junagmi mana intitas ni mana pasay cuyugpag. Nätan büquipa guepancagmi, yacu
goyllarcunatas ricapapäcurächu alisca alisca tamyaptin. lagyayaptilan cachracayta galayurun tablacuna. 42੅Chaura
¡Manam nä cawayta pinsiapäcurächu ni yangalas! soldäducunaga Romachru carcelman aywarcayächingan
21੅Chauraga achca junagmi nä mana micapäcurächu. Chaymi runacunataga wanuchiytam munapäcura mana maygansi
Pabloga chraupiman shayuyur cay nin: “Taytacuna, Cretachru gueshpipäcunanpita. 43੅Nätan chay soldäducunapa
noga ningäta cäsucarcämaptiquiga alim canman cara. mandagninga Pablo cawananta munarga, manam munarachu
Manachr caynuy cunchuchwanchu cara. Nätan manachr wanuchipäcunanta, antis nirun pampaman
imacunatas gochraman jitarpuchwanchu cara. 22੅Antis yargapäcunanpagmi, jinaman nadiay yachragcuna naupata
cananga valorchacurcay büquilam manacagman ruracanga. nadiapäcunanpagmi, 44੅nätan waquincagcuna büquipa
Nätan noganchiga manam cay gochrachru mayganchis tablancunawan chay nadiagcunapa guepanta
wanushunchu. 23੅Chay nircayangagtaga canan pagasmi Diospa aywapäcunanpag. Chaynuypam lapalan yargarärimun gochra
angelnin willaraman. Nogaga Diospam cä, jinaman paytam manyan pampaman.
+(&+26੄28 128

Pablotaga chrurarura juc wayimanmi. Jinamanmi juc


Malta tishgochru Pablota culebra caningan soldäduta chrurarura payta ricananpag.

28
1੅Chaura gochrapita nä lapä yargarärimurga
Pablo Romachru rimangan
musyarärï chay tishgopa jutin Malta cangantam.
2੅Chaychru yachrag runacunaga alipam chrasquiräriman. 17੅Chaypitam chrapäcungä nä quima junag pasashachru,
Jinarcurmi tamyaptinga, jinaman alisca gasaptinga golputa Pablo gayachira chay Romachru alinninpag ricasha Israel
ratarcärichir “Ashuyapäcamuy shanapacunanchipag” castacuna runacunata. Nä gotucarärimuptinmi cay nira:
nipäcaman. “Israel castäcuna, manam nogaga ima lutantas rurashachu cä
3੅Chaura Pabloga chaqui yantata palarcurmi jitayuyara chay Israel castacunapagsi ni awillunchicuna imata rurananpag
golpuman. Jinarcurmi chay golpupita juc culebra nimanganchipagsi. Jinatam Jerusalenchru Israel
yargaramurga gueshpinganchru Pablopa maquinman castanchicunaga charirärimarga jitayaräriman Roma
chriquicarun. 4੅Chaura Pablopa maquinchru culebra runacunapa maquinman. 18੅Nä tapurcärimarga Roma
chriquirayagta ricaparärirga chaychru yachrag runacunaga runacunaga cachrariytam munapäcamara mana ima juchätas
cay ninacarärinmi: “Cay runaga ɹju runa wanuchigchri. wanuchisha canäpagnuy tariparcärimarga. 19੅Israel
Chaychri gochrachru wanunanpita gueshpirayämuptinsi castanchicunaga manam munapäcurachu
juchanpita Diosga wanuchiytarag munayan” nipäcura. 5੅Nätan cachraripäcamänanta. Chaymi manacururä caychru
Pabloga culebra maquinchru chriquirayagtaga tapsirun Munayniyog César ima juchäpitas taripämänanpag. Nätan
ninamanmi. Nätan paytaga manam chay venënu imanaras. chaynuy manacurä manam castanchicunata imapitas
6੅Nätan runacunaga lapansi capäcura shuyag shuyagmi: juchachänäpagchu. 20੅Chaymi canan gayachipäcurag
“Nächri jacarirunga u mayänipitachri wanurunga” nir. tincunanchipag, jinaman rimapapäcunagpag. Noga canan üra
Nätan mana nä imas pasaptinga “Wac runaga dioschri” cayä caychru cay cadenasha, noganchi Israel castacuna
nipäcuratan. cawacämuy shuyayanganchipita rimangäpitam” nir.
7੅Chay carcayangäpitaga manam alä caruchrüchu canag 21੅Chaura niruptin paycunaga nipäcunmi: “Manam

chay tishgochru mandag Publio jutiyog runapa chracran. nogacunaga Judeapita ima cartatas chrasquipäcurächu
Paymi quima junagnintin gorpacharäriman, jinaman gampitaga. Manatan wacpita chrämusha Israel castanchicunas
atendiräriman wayinchru. 8੅Chaychrümi Publiopa taytan willapäcamarachu gampita lutantaga. 22੅Nätan cananga
chrachrarayänag cämachru alisca acachayar corrïduswan mayacuytam munarcayä chay yachrayächingaypita.
mana ali. Chaura Pabloga ashuyurmi Tayta Diosta Nogacunaga musyarcayämi chay mushog yachrachingaypita
manacurcur, ishcan maquinta chrurayurun gueshyagpa maychru chaychrüsi contran rimapäcugta”.
jananman. Chaylam cuticarachin. 9੅Chaynuy cuticarachiptinga 23੅Chaura jitarärin juc junagchru gotucapäcunanpagmi. Nä

chay tishgochru gueshyagcunatam aywachipäcamura chay junag chraramuptinga, achca runacunam chrarärimun
Pabloman. Chaypitam paycunatas cuticächira. 10੅Chaychru Pablo cayangan wayiman. Chaychrümi Pabloga rimapara
chay runacuna aliscam atendipäcamara, jinamanmi yapay goyalapita tardicama Diospa munayninchru cawaypita.
büquiwan nä yargogpag carcayaptï goräriman ima-aygatas Jinamanmi Jesuspita tantiachira Moisés isquirbingancunawan,
aypata aywapäcunäpag. nätan Diospa willacugnincuna isquirbingancunawan.
24੅Chaychrümi waquincagcuna Pablo ninganta
Pablo Romaman chrangan chrasquicurcara. Nätan waquincagmi icha mana
11੅Chaypitam nä chaychru quima quilla cacurcurga, jegarärï chrasquicurcarachu. 25੅Chaura Pablo rimanganta mana
Alejandriapita aywamusha büquiman. Chay büquisi tamya chrasquicurga wichicaytam galacayärin. Chaura Pabloga cay
wichan captinmi chaychru shayusha canag. Chay nirunmi: “Alitam Santu Espirituga rimachira Diospa
büquichrümi ‘Mellïshu’ diosnincuna canag. Chaypa jutincuna willacugnin Isaiasta. Payga unay awillunchicunata cay niram:
canag ‘Castorwan Poluxmi’. 12੅Chauraga chrarärï Siracusa 26 ‘Gamcunaga wiyariyarsi manam tantiapäcunquichu.

ningan gochra manyanchru marcamanmi. Chaychru capäcurä Ricapuyarsi mana ricapugnuymi carcayanqui.
quima junagran. 13੅Chaypitas aywapäcurä gochra 27 Cay runacunaga rumi shongon capäcun.

manyalanpam Regio marcacama. Regiopita yargapäcungä Jinaman rinrincunawansi mayapäcun lutantam.


warantinmi alisca walyay chariräriman guepa lädupita. Ñawincuna cayan guemchishanuymi mana
Chaypita mas warantinran chrarärï Puteoli ningan gochra ricapapäcunanpag,
manyanchru marcaman. 14੅Chaychrümi tincurärï Jesusman nätan manam mayacurcanchu.
ishcay quima yupachicugcunawan. Paycuna nipäcamaptinmi Chaymi mana tantiapäcunchu
ganchris junagrag chaychru capäcurä. Chaypitam ichaga juchancunapita wanacurcaptin salvanätas’ niram.
yargarärï nä Roma marcata aywapäcunäpag. 15੅Nätan Roma 28-29੅Chaura cayta shumag musyapäcuy: Cananga Dios

marcachru yachrag Jesusman yupachicugcunaga nämi salvanga juc casta runacunatam. Paycunatam chay ali
musyarcayänag nogacuna chrapäcunäpita. Chaura paycunaga willapanta cäsucurcanga”.
taripacugmi aywarärimunag Apiopa Foron nipäcungancama, 30੅Chay Romachru Pablo yachrara ishcay wataran chay

nätan waquinmi Quima Taberna nipäcungancama. Paycunata arrendasha wayinchru. Chaychrümi lapan aywagcagta payga
ricapurur Pabloga Tayta Diostam “Gracias” nicurun, nätan chrasquira. 31੅Jinatam aymugcagtaga rimapara Diospa
aliscam valorchacurun. 16੅Nä Romaman chraräriptïga chay munayninchru cawaypita, jinaman yachrachiratan
pachrac soldädu mandag runaga chay aywachingan Munayniyog Jesucristopitas. Chaynuy yachrachiptin paytaga
runacunata chrarachin gobernadorpa maquinmanmi. Nätan manam pisi imatas nirachu. Chaylam.
ROMACHRU YACHRAGCUNAMAN PABLO CARTACUNGAN
Naupataga shumag tantianaypag uchuclata niyushay Pablo imanir cay carta isquirbingantas.
Roma marcachrüga achcam capäcura Jesusman yupachicug runacuna. Chay yupachicugcuna waquinmi capäcura Roma
runacuna casta, nätan waquinmi capäcura Israelcuna casta. Jinarcurmi nä gotucapäcurga chay Israel castacagcunaga chay
waquinta cay nipäcug: “Tayta Dios unay rimapanganta awillücunaga nogacunatam willapäcamara. Chaura gamcuna cay
Romapita cagcunaga nogacuna nipäcungagtam mayacurcanquis, jinaman cäsucurcanquis. Nätan Diospa runan cayta munarga
Dios ningannuyran señalächicurcanquis, jinaman Moisesta Dios lapan ningantaran cäsucurcanquis” nipäcugmi. Chaymi
Jesusman yupachicugcuna Pablota tapucurcara: “Mä razoncagta tantiayärichimay” nipäcuptinmi Pabloga cay cartata isquirbira
Romachru Jesusman lapan yupachicugcunapag.
Chaura Pabloga cay carta isquirbiyta galayura cay nirmi:

ricashacunatas, manacagpag ricashacunatas. 15੅Chaymi alisca


Pablo pi cangantas reguechicur saludangan munayä ali willapapita masla yachrachiyta gamcuna

1
1੅Noga Pablota Tayta Diosmi acramasha cachran rurag Romachru yachragcunatas.
canäpag. Jinarcurmi cachramasha Jesucristopita ali 16੅Nogaga manam pengacüchu Diospa ali willapan

willapata lapan runacunata yachrachinäpag. Chaymi Jesusta willapacuyta, Israel casta runacunatas, jinaman juc casta
servig car isquirbiyämü cay cartata gamcuna Romachru runacunatas “Razonmi chayga” nir, Jesusman
yachragcunapag. 2੅Cananga Jesucristopitam willapapäcushay: yupachicugcunata Munayniyog Dios salvanan captin. 17੅Chay
Paypita Tayta Diosga nämi musyachisha cara unay ali willapaga musyachimanchi mana juchaynagman Dios
willacugnincunawan razoncagta isquirbichinganpa. 3੅Nätan muyuchimanganchipitam. Nätan mana juchaynagman
chay isquirbishacunachrüga pay Jesucristopita nämi nisha muyunchi Jesusman yupachicurmi, payman yupachicuyälar
cara Rey Davidpa castanpita juc runanuy näcimunanta. cawanapag. Chaypitaga isquirbishacunachrüsi cay niyanmi:
4੅Nätan Jesucristo-mayin canganta Diosga musyachisha “Mana juchaynag runaga yupachicuyälar cawachun
Dioslapag cawachicug Espiritupa munayninwan wanushapita imaycamas” ninmi.
cawacächimunganpam.
5੅Chaura chay Jesús munaptinmi, Diosga cuyapämälar Jucha ruragcunata Diosga cunchuchingam
nogataga acramasha paypa cachran rurag canäpag, jinaman 18੅Nätan jana pachachru Tayta Diosga musyachimanchi,
lapan runata maychru chaychru cagcunatas paypita rimapaptï lutanla rurag runacunapag alisca piñarayangantam. Chay
runacuna Jesusta chrasquicurcänanpag, chaynuypa Diosta runacunaga lutantam rurarcayan Diospagsi, jinaman
cäsucurcänanpag. 6੅Gamcuna, Romachru yachrayagcunas, runacunapagsi. Chaynuy lutan cawapäcunganwan chaycunaga
Jesusta chrasquicusha capäcur carcayanqui Cristopa runanmi. mana munapäcunchu ali willapata juccuna
7੅Chaymi Diosga cuyarcayäshunqui, paypa raquisha runancuna chrasquicurcänantam. 19੅Nätan pi maysi Diospita shumagga
capäcuptiqui. Gamcunata Dios Taytanchi jinaman musyanchi pay camangancunata ricarmi, chaynuypam payga
Munayniyog Jesucristo cuyapälar ima-aygachrüsi reguechicun. 20੅Chauraga Diosta mana ricapurayarsi paypitaga
yanapapäcushunqui, gasilata cawachipäcushunqui. shumagmi musyayanchi imaypita imaycamas Munayniyog
Dios canganta, chay ima-aygas camangancunata ricar.
Pablo Jesuspita willapacug Romata ayway munangan Chauraga manam pisi “Diospitaga manam musyarächu”
8੅Cananga cayta niyärishay, nogaga Jesucristopam Tayta nipäcungachu.
Diosnïta “Gracias” nicuyä lapaycunapita, Jesusman 21੅Nätan Tayta Diospita musyarcayarmi runacunaga mana

yupachicular cawapäcungayta maychru chaychrüsi Diospagnuy ricapäcushachu ni “Gracias” nicurcashapishchu.


musyapäcuptin. 9੅Nätan Diosga chay-mayinpita willapäcuyar Antis paycunaga lutanta pinsiapäcungannuylam shongon
lapan shongöpa serviyangäta shumagmi musyayan, jinaman munangannuy lutanta rurapäcusha. 22੅“Alisca yachragcamam
gamcunapita chaynuyla manacuyangätas. 10੅Nätan capäcü” nipäcunmi, nätan gotaranuymi lutanlata rurarcayan.
manacuyätan gamcuna ricag aywamunäpagsi, pay 23੅Antis imaypita imaycamas Cawag Dioslata

munaptinga aywamushagchri. alawapäcunantam, wanug runa nirayagta rurarcur, pärig


11੅Gamcuna ricag aywamuyta munayä Santu Espíritu uywacuna nirayagta rurarcur, wäcacuna nirayagta rurarcur,
nimanganta maslata yachrarcärichinagpagmi, chaynuypa nätan culebra nirayagta rurarcur alawarcayan. 24੅Chaymi
Diospa naupanchru ali capäcunaypag. 12੅Chaynuypam Diosga runacunata dëjasha shongon munanganta ima-ayga
Jesusman yupachicuyälar cawayta yanapänacushun. juchatas rurapäcunanpag. Chauraga juchäcurcasha lutan
13੅Jesusman yupachicug-mayïcuna musyapäcuy cayta: pengaycunatam. 25੅Paycunaga Dios ninganta cäsucurcänan
Nogalapitaga achca cutim aywamuyta munarä gamcuna ricag. trucam quiquin munangan rurayta galayapäcusha, jinamanmi
Nätan aywamuyta munayä, chay juc casta runacunachu Camacug Diosta gongarcur pay camangancunalaman
yachrachiptï Jesuspita shumag musyapäcura chaynuy yupachicur ima-aygatas rurapäcusha chay dioscunapag. Antis
gamcunas Jesuspita yachrachiptï mas shumag quiquin ima-aygatas Camag Diosmi canman alawashaga
musyapäcunaypagmi, nätan ima-aygas jarcamaptinmi mana imaypita imaycamas. Chaynuy cachun.
aywamüragchu. 26੅Chaymi Diosga dëjasha chay runacunata shongoncuna
14੅Nogataga Dios nirayäman ali willapata lapan runata munangannuy ima pengaytas rurapäcunanpag. Chauraga
willapäcunäpagmi, yachragta mana yachragtas, alinninpag warmicamam punuyta galacayarärin juc olgowannuysi, mana

129
520$126੄1–3 130

chaynuy rurana cayaptin. 27੅Chaynuytan olgocunas olgocama alichu” nirsi, u “Cay ruraymi icha aliga” nirsi rurapäcun.
punuyta galacayarärin juc warmiwannuy, mana chaynuy 15੅Paycunaga aygas tantiaylam cawarcayan Moisés
rurana cayaptin. Chaynuy lutanta rurapäcurmi Diospita nä isquirbishan ningannuyla. Chaura paycunataga
cunchuchisha carcayan. 28੅Chaura chay runacuna chaynuy shongoncunam “Alim cäsucuray” ningas, u “Manam
manacagpag ricapäcuptinmi Tayta Diosga dëjasha chay lutan cäsucuraychu” ningas. 16੅Chaynuymi ruracanga Tayta Dios
pinsiapäcungannuy rurapäcunanpag. 29੅Chaymi cawarcayan runacunapa lapan juchanta Jesuswan taripänan junagga, chay
chay tucuy juchacunata rurarcayar: Quiquilanpag ali willapata noga willapacurcayangagnuymi.
imanaypanuysi imatas ashircayar, pengacuypag imatas lutanta
rurarcayar, alisca chregniparcayar, runata wanurcayächir, Israel castacunas Diosta mana cäsucurga
pitas magananpag ashiparcayar, casquiparcayar, runa-mayinta cunchuchisham capäcunga
lutan rurayta munarcayar, pipa washantas rimarcayar. 17੅Nätan gamcuna Israelpa castancunaga, Moisés
30੅Jinaman capäcun pipitas lutanta rimagcamam, isquirbinganta musyayarsi, pay isquirbingancunaman
runa-mayinta ashlipagcamam, Diosta chregnigcamam yupachicurcayarsi, jinaman Diospa runan cangaypita alitucug
alitucugcamam, mana cäsucugcamam, ima lutanta cayarsi lutancama capäcurmi mana cäsucurcanquichu.
rurapäcunanpagsi alisca lutanta pinsiagcamam, mamanta 18੅Gamcunaga musyarcayanquitan Dios munangannuy imanuy

taytanta chregnigcamam, 31੅jinaman capäcun, mana tantiag cawapäcunaypitas. Chaura Moisés isquirbingancunaga
gotaracamam, mana pitas cuyapagcamam, mana musyarcayächishunqui alita rurapäcunaypagmi. 19੅Gamcunaga
perdonagcamam. 32੅Lapanmi chay runacunaga musyarcayan, “Diospita mana musyagcunata tantiachigmi cayanchi”
chaynuy juchäcugcunata nina wayichru rupapäcunanpag nircayanquim. Nätan juchäcuyälar cawagcunata “Ama
Tayta Dios ninganta. Chaynuy niyaptinmi chay runacunaga juchäcuychu nigmi cayanchi” nircayanquim. 20੅Gamcunaga
chaynuyla juchäcurcayan, nätan chay runacunaga chay lutan Diospita mana pasay musyagcunata, jinaman mana aläpa
rurarcayagta ricapäcur “Paycunaga alitam rurarcayan” musyagcunata “Yachrachigmi cayanchi” nircayanquim.
nipäcunmi. Chaynuy nipäcur gamcunaga razoncagtam nircayanqui
Moisespa isquirbishacunapita alisca yachrag musyag capäcur.
Moisespa isquirbishan musyagtas u mana musyagtas 21੅Chaura runacuna yachrachig carcayarga, imanirtag
¿
lapantam Diosga juchancunata taripanga yachrachipäcungaynuyga mana cawapäcunquichu? Nätan

2
1੅Chaymi gamga pi casta carsi quiquiqui lutanta rurayarga “Ama suwacuychu” nir yachrarcayächirga ¿imanirtag
“Amam runa-mayiquita lutantam rurayanqui” quiquiquicunaga suwacurcayanqui? 22੅Jinaman “Ama
ninquimanchu. Chaynuy nirga quiquiquim lutanta mansibacuychu” nir yachrarcayächirga, ¿imanirtag
ruracuyanqui. Chaura gamsi paycunanuy lutanta rurayarga, mansibacurcayanqui? Gamcunaga “Runa nirayagta u uywa
amam chaynuy ninquimanchu. 2੅Nätan noganchiga nirayagta alawapäcunanpag rurashacunata chregnipäcümi”
musyayanchi ali willapapam chaynuy cawagcunata Tayta Dios nircayanquim, nätan ¿imanirtag chaycuna cayangan
cunchuchinanta. 3੅Chauraga gam, chay lutan ruragcunata wayicunaman yaycurga suwacurcayanqui? 23੅Gamcunaga
“Cunchuchisha cachun” nirga, nätan quiquiquis lutanta aliscam alitucurcayanqui Moisés isquirbishanpita
rurayarga, ¿gueshpinquichur Tayta Dios musyapäcungaypita, nätan ¿imanirtag mana
cunchuchishunaypita? 4੅¿Imanirtag mana tantiacunquichu cäsucurcanquichüga? Chaynuy mana cäsucurga Tayta Diostam
Tayta Dios alisca cuyayäshungayta, jinaman imanuycagtas lutanpag ricarcayächinqui chay juc casta runacunawan.
awantayäshungayta? Payga chay cuyapäcug carmi jucha 24੅Tayta Diosta lutanpag ricachir gamcunaga cawarcayanqui

rurangaypita wanacurcur payman cutinayta munar isquirbishachru ningannuymi. Chaychrüga cay niyanmi:
awantayäshunqui. “Gamcuna lutanta rurayar cawapäcuptiquim chay juc casta
5੅Nätan gam mana cäsucurga, jinaman jucha rurayangayta runacuna Tayta Diospita lutanta rimarcayan” niyanmi.
wanacurcur mana Diosman cutirga camacuyanqui juc 25੅Chaura gamcunapagga chay cuerpuychru

junagchru Dios juc ɹyisnuy chraramur razoncagpita señalächicurcangaysi väliyanga Moisés isquirbinganta lapanta
cunchuchishunaypagmi. 6੅Payga lapaytas, alitas u lutantas cäsucurcaptiquiran. Nätan lapan isquirbishata mana
rurapäcungaynuymi pägapäcushunqui. 7੅Chaura pisi cushisha cäsucurcarga carcayanqui mana señalächicushanuymi.
cawayta munagga, alipa ricasha cayta munagga, jinaman 26੅Chaura juc casta runa aychanchru mana señalächicusha

imaycamas cawayta munagga imanaypanuysi alita rurayar cayarsi chay isquirbisha ninganta lapanta cäsucurga alipag
cawachun. Chauraga Dioswanmi cawanga imaycamas. 8੅Nätan ricasham canga Diospita. 27੅Chaymi chay juc casta runacunaga
shongon munanganta rurayagcunataga, jinaman razoncag Moisés isquirbingancunata cäsucug capäcur, mana
willapata mana cäsucugcunataga, jinaman chaynuyla cuerpunchru señalächicusha cayarsi “Cunchuchisha cachun”
juchäcuyälar cawagcunataga Diosga “Cunchuchisha nipäcunga chay señalächicushacunata, chay isquirbishacunata
capäcuchun” ningam. 9੅Chaura canga alisca laquicuymi jucha musyayar mana cäsucurcanganpita. 28੅Chauraga manam pisi
ruragcunapagga Israel castäcunapagsi, jinaman juc janan aychanchru señalächicusha calarchu Israelpa castanga
castacunapagsi. 10੅Nätan Israel castäcunatas, jinaman juc casta capäcun. 29੅Antis pi maysi razoncag Israelpa castanga capäcun
runacunatas ali ruragcunataga Dios ninga: “Cushicurcay, ali Santu Espíritu munangannuy lapan shongonpa cawagcunam.
ruragmi carcayanqui, shumagla cawapäcuy” ningam. 11੅Tayta Chaura Santu Espíritu munangannuy cawagcunaga manam
Diospagga chay cuyaylam canchi pi maysi. runacunapita alipag ricashachu capäcunga, antis Diospitam.

3
12੅Chaura juc castacuna juchäcugga quiquincunapa 1੅Chauraga Israelpa castan cayga, jinaman

mandashancunawanmi juchancunapita taripasha capäcunga. ¿señalächicusha cayga väliyanchu icha manachu? 2੅Au,
Nätan Israel castäcuna juchäcugga Moisespa chay alisca aliscam väliyan noganchi Israel castacunapagga. Chay
isquirbishanwanmi juchanpita taripasha capäcunga. 13੅Diospa väliptinmi Diosga yupachicur gomaranchi isquirbishancunatas
naupanchrüga manam välinchu chay isquirbishacunata payta reguenanchipag, jinaman payta cäsucunanchipag.
mayaylaga, antis väliyanga mana juchaynag canapagga, chay 3੅Chauraga gamcuna waquinniqui chay isquirbishata mana

lapan isquirbishacunata cäsucuymi. 14੅Nätan juc casta cäsucurcaptiquisi Diosga rurangam “Rurashagmi”
runacunaga Moisespa isquirbishanta mana musyayarsi ningancunataga. 4੅Chaura Diosga “Rurashagmi”
tantiaylanpitam rurapäcun Moisespa isquirbishanchru ningancunataga ruranmi, nätan rimansi razoncagtam. Nätan
ningannuy. Chaura tantiaylanpitam “Caynuy rurayga manam runacunaga “Rurashagmi” nircursi manam rurapäcunchu
131 520$126੄3੄4

casquicama capäcur. Chaymi Diostaga pisi mana ningachu ricamanganchipitaga isquirbirayanmi Moisés
“Gamga manam ruraraychu” nirga. Chaymi isquirbishachrüsi isquirbinganchrüsi, jinaman Diospa unay willacugnincuna
Tayta Diostaga cay niyan: isquirbinganchrüsi. 22੅Tayta Diosga mana juchaynagpag
“Gamga ‘Rurashagmi’ ningaytaga rurayanquim ricayan cananga Jesucristoman yupachicugtam pita maytas.
jinaman razoncaglatam rimayanquis” niyan. Chaura pi maysi cayan yupachicugcagga mana juchaynagpag
5੅Chaura casqui carmi gamcuna Israel castacunaga cay ricasham. 23੅Nätan lapanchisi juchäcusham canchi. Chaymi
nircayanqui: “Lutan ruranganchipam Diosga alila rurag Salvacug Dios munangannuy cawayta mana atipashachu
canganta reguechicuyan” nir. Chaura chaynuypa canchi. 24੅Nätan Diosga alisca cuyapämarlanchim Jesucristo
reguechicuyarga lutantam rurayan Diosga, chay lutan juchanchicunapita alisca cunchur wanunganpa mana
ruranganchipita cunchuchimarninchiga. 6੅Gamcuna casqui juchaynagpag Dios ricamanchi, mana imatas cobralar. Chaura
rimagcunata cayta niyärishay: Chaynuy nipäcur gamcunaga Jesucristo wanunganpam Diosga nä mana piñaranchu
pasay lutantam rurarcayanqui. Chay nipäcungay razoncag noganchipag. 25੅Tayta Diosga Jesucristota cachramura
captinga, Diosga manam juchancunapita cunchuchinmanchu juchasapa runapa trucan yawarninta jichrar wanunanpagmi.
pitas. Antis Diosga cunchuchinga ningannuy rurag carmi lutan Chaymi cananga Jesusman yupachicugcagga pi maysi Diospita
ruragcunataga. 7੅Gamcunaga “Nogacuna cuyapasha carcayan. Nätan unay unaypitas Diosman
casquicurcayangäpam Diosga reguechicuyan razoncaglata yupachicug juchasapacunata, manam payga cunchuchiras ni
rimag canganta” nircayanquim. Jinaman “Manam chay perdonaras Cristo manarag wanusha captin. Nätan cananga
casquicurcangäpita cunchuchipäcamangachu payga” pay wanunganpam mana juchaynagpag Dios ricasha
nircayanquim. 8੅Chaynuy nipäcurga ¿lutanlata rurayarchu paycunatas. 26੅Chaynuy rurara Diosga paycunas noganchis,
cawapäcunqui, Dios alisca ali canganta reguechicunanpag? mas guepaman yupachicugcunas pay ima-aygas awantag,
Chaura lutan ruraytas “Alim” nircayarga pasay shumag jinaman alila rurag canganta musyachimänanchipagmi.
pantacasham gamcuna carcayanqui. Chaymi nogapagsi Chaymi Jesusman yupachicugcagtaga pitas mana
“Lutantam yachrayächin” nircayanqui. Nätan chaynuy juchaynagpag Diosga nä ricayan.
casquicurcangaypita Diosga aliscam cunchuchipäcushunqui. 27੅Chauraga manam pisi nä alitucunmanchu Moisés

isquirbingancunata cäsucurmi “Mana juchaynag cayä” nirga.


Lapanchis canchi juchasapam Antis mana juchaynagga cayan pisi Jesusman
9੅Chaura chay nipäcamangaynuy cayaptinga noganchi Israel yupachicugcagmi. 28੅Chaura Diosga Israel castacunatas mana
castacunaga waquin runacunapitaga ¿mas alinninchu juchaynagpag rican Jesusman yupachicurcanganpam, manam
cayanchi? Manam. Diosga ricamanchi Israel castatas u juc Moisés isquirbingancunata lapanta cäsucurcanganpachu.
castatas chaynuy juchasapalapagmi. 10੅Chaynuy 29੅Chaymi nircayag payga manam Israel castacunalapachu

canganchipitaga isquirbishacunachrüsi cay niyanmi: Diosnin, antis payga lapan casta runacunapam Diosnin.
“Manam ni juclaylas canchu mana juchaynagga. 30੅Musyapäcungaynuysi Diosga juclaylam. Payga Israel

Manatan canchu ali ruragsi, castatas u juc castatas Jesusman yupachicugcagtam mana
manam canchu ni juclaylas juchaynagpag ricayan. 31੅Chauraga Jesucristoman
11 Manatan pisi canchu Diospita tantiagsi, yupachicushaga Moisés isquirbingancunaga ¿manachu nä
ni Diosta ashigsi. välin? Au, väliyanmi. Chay isquirbishacunaga antis Israel
12 Chaura lapansi quiquin munangannuylam rurapäcun. castäcunataga yanapayämanchi Diosman razonpa
Chaymi lapansi muyurärin pasay mana aliman. yupachicunanchipagmi.
13 Shimincuna cayan juchäcachicugmi

wanusha runayog sepultüra quichrarayagnuysi. Abraham Diosman yupachicunganpita Pablo tantiachingan

4
Chaymi rimapäcun casquilata. 1੅Cananga tantiachipäcushay awillunchi Abrahamwan. Payga

Nätan chay rimangancuna cayan culebrapa “Mana juchaynagmi cayanqui” nisha cara Diospita, ¿imatas
venënunnuymi. alicunata ruranganpachu? Manam. Antis Dios “Goshaymi”
14 Chaycunapa shimincuna riman pipag maypagsi ningancunaman yupachicunganpitam. 2੅Sïchush Abraham ali
lutanlatam, rurangancunapita Diosga “Nä mana juchaynagmi cayanqui”
jinaman rimapäcun piñäcachicuglatam. ninman cara, chaura payga aliscachr olgotucunaman cara, Tayta
15 Nätan runa wanuchigsi aywapäcun wayralam. Diospa naupanchru mana ali cayarsi. 3੅Nätan Abraham Diosman
16 Chaypitaga mayta aywapäcursi runa-mayintam razonpa yupachicunganpita isquirbishachrümi cay niyan:
cunchuchipäcun, “Abrahamga Dios ‘Goshaymi’ ninganman yupachicunganpitam,
jinaman wanuchipäcun. mana juchaynagpag ricasha cara” niyanmi.
17 Manatan musyapäcunchu shumagla cawaypitas. 4੅Musyanganchiwan mä tantiachipäcushay: Uryapacug
18 Chaynuy capäcurmi Diosta mana manchacurcanchu” runataga manam pägunta gonchi “Cä regäluy” nirchu, antis
niyanmi. regueragtam gonchi chay uryanganpita.
19੅Nätan noganchi Israel castacunaga musyayanchim Diospa 5੅Nätan Diosmi ichaga lutanlanta rurag cayashas payman

chay isquirbishancuna noganchicunapag niyanganta. yupachicunganchipita-pacha, nä mana juchaynagpag


Chauragar pi casta carsi upälala cacushun, jinaman lapanchis ricayämanchi juc regäluta gognuysi mana imatas cobralar.
Diosta razonpa “Juchasapam cayä” nishun. 20੅Chaura 6੅Nätan lutanla ruragcunatas payman yupachicugta “Nä mana

imanaypanuy Moisés isquirbinganta cäsucuyaptiquis juchaynagmi cayanqui” nir yanapämänanchipitaga Rey


juchasapalapagran Diosga ricayäshunqui. Moisés Davidsi cay nirmi isquirbira:
isquirbingancunaga cayan juchasapa canganchita 7 “Cushisham carcayan

tantiacunanchipagmi, manam chayta cäsucunganchipa mana pi maysi juchanpita perdonashacunaga,


juchaynagpag Dios ricamänanchipagchu. jinaman ‘Juchanpita amarag cunchuchishagchu’
Diospita nishacunaga.
Jesusman yupachicugtam pitas Diosga 8 Cushisham cayan
mana juchaynagpag rican pisi Munayniyog Diospita
21੅Nätan chayta mana cäsucuyasham cananga mana ‘Nä mana juchaynagmi cayanqui’ nishaga” nirmi
juchaynagpag ricayämanchi Diosga. Chaynuy isquirbira.
520$126੄4੄5 132

9੅Chaura pïcunatag cushirarcayan, Israel casta


¿
señalächicushacunachu u juc casta mana Cananga Jesusman yupachicurmi
señalächicushacunachu? Manam maygansi. Dioswan nä amistasha cayanchi

5
Musyanganchinuysi Diosga mana juchaynagpag ricara 1੅Chauraga Jesusman yupachicunganchipam cayanchi
Abrahamtaga ninganman yupachicunganpitam. 10੅Nätan Diospita mana juchaynagpag ricasha. Chaymi cananga
¿imaypitatag mana juchaynagpag Dios ricara Abrahamtaga? Dioswan nä ali cawayanchi. 2੅Chaura Dios alisca ali car
¿Señalasha canganpitaragchu u mas naupalapitachu? cuyapämanganchipam cananga nä alipa cawayanchi paywan,
11੅Chaura mas guepataran Abrahamga aychanchru señalacura. jinaman chaynuy cawayanchi, mas guepaman imaycamas
Nätan señalacuraga “Nä mana juchaynagmi cayanqui” nisha paywan cawananchita shuyacurmi. 3੅Manam chaylapishchu,
cangan musyacänanpagmi. Chaura mana juchaynagpag antis ima-aygata cunchursi cushisham cayanchi. Nätan
Diosga ricara yupachicunganpam. Chaymi Abrahamga musyanganchinuysi chay imas cunchuycunaga
Diosman lapan yupachicugcunapa “Taytan” nisha cayan chay awantagmancamam muyuyächimanchi. 4੅Chay ali
juc casta mana señalächicushacunapas. Chaynuypam awantagcama carga reguechicuyanchi Dios munangannuy ali
paycunatas Diosga mana juchaynagpag ricayan. 12੅Nätan canganchitam. Nätan chaynuy ali cawarga shuyayanchi
Abrahamtan cayan chay señalächicushacunapa taytansi. wanushapita cawacaramur Dioswan tincunanchitam. 5੅Nätan
Nätan taytanga cayan Abrahamnuysi Diosman yupachicug chay cushisha shuyacuyanganchiga manam yangalachu canga.
cagcunalapam. Chaymi Diosga alisca alisca cuyamarninchi Santu Espirituta
cachramusha noganchita yanapämänanchipag.
Abrahamnuysi Diosman yupachicugmi mana 6੅Chaura salvacunanchipag mana ima ruraytas atipayasham,
juchaynagpag ricasha canga
Cristoga wanusha juchasapacuna raygo. 7੅Musyanganchinuysi
13੅Chaura Diosga Abrahamtas, jinaman castancunatas pisi runaga wanursi wanunman ali rurag runa raygom. Nätan
“Gamcunapagmi canga cay pacha” nira, Diosman Cristoga wanusha pasay lutanla rurag cayasham noganchi
yupachicurcanganpitam, jinaman mana juchaynagpag paycunata raygo. 8੅Chay cuyayämanganchita Tayta Diosga
nä ricarmi, nätan manam Moisés isquirbinganta cäsucunganpachu. musyachimanchi juchasapacunapa trucan “Cristo wanuchun”
14੅Sïchush Abraham, jinaman castancuna Moisés isquirbinganta ninganpam.
cäsucurcanganpa Dios “Goshaymi” ninganta chrasquipäcunman 9੅Chaura canan Cristo wanunganpa nä mana juchaynagpag

cara imaycamas cawapäcunanpag, chaynuy captinga Diosman ricasha cayashaga, paymi salvamäshun Dios piñasha
yupachicuyga, manachr imapagsi välinmanchu. 15੅Nätan noganchi cunchuchimänanchipitaga. 10੅Tayta Diosta chregniyasham,
Moisés isquirbinganta mana cäsucunganchipitaga Diosga alisca cananga Jesucristo wanunganpa amistarayanchi Dioswan.
piñasham cayan. Nätan Diospa chay isquirbishancuna mana Chaymi cananga musyayanchi nä salvasha cananchita.
cangancagchrüga manam canchu “Wac u cay isquirbishatam mana 11੅Manam chaylapishchu, antis Munayniyog Jesucristopam

cäsucushachu cä” niyga. Chaymi Abraham, jinaman castancuna Tayta Dioswansi nä cawayanchi cushisha. Chaura Cristo
cawapäcunan wichanga ima cäsucunansi carachu mana wanunganpam nä amistasha cayanchi Dioswanga.
isquirbisha captin. 16੅Chaura “Goshaymi” Dios ningantaga,
chrasquin pisi pay ninganman yupachicurmi Dios cuyapälar Adanpitawan Cristopita Pablo tantiachingan
yanapaptin. Chauraga yupachicurcanganpam Abrahampa castan 12੅Chaura juclay runalapam juchäcuyga galayucasha cay
aywagcunas, jinaman Moisés isquirbinganta cäsucugcunas Dios pachachru. Nätan chay juchäcuywantan runacunas wanuyta
“Goshaymi” ningantaga chrasquipäcunga. Nätan Abrahampa galayapäcusha. Chaymi cananga lapanchis canchi wanucugla,
castanga cayan Abrahamnuysi Diosman yupachicugcunam. lapanchis juchäcusha car. 13੅Cay pachachru runacunaga nämi
Chaymi “Abrahamga cayan Diosman yupachicugcunapa taytan” juchäcurcayara Diospa mandashanta Moisés isquirbinanpagga.
nisha. 17੅Nätan Abrahampitaga isquirbishachrüsi Diosga cay Chay isquirbishacuna mana cangancamaga manam pisi
niyanmi: “Gamta noga nirag achca casta runacunapa taytan “Wactam u caytam juchäcurayanqui” ninacurcarachu.
canaypagmi” nirsi. Abrahamga yupachicura wanushacunata Manatan chay juchanpita “Wacnuy u caynuy cunchuchisha
cawacächimug, jinaman ima-ayga cayagcunatas Camag cachun” ninacurcarapishchu. 14੅Nätan chaynuy cayaptinsi
Diosmanmi. Chaymi Diospa naupanchru cananga cayan Adanpita Moisescamaga lapanmi runacuna juchancunapita
taytanchipag ricasha. wanupäcusha mana Adannuy juchäcusha carcayarsi. Chaura
18੅Abrahamga razonpam yupachicura, “Churiqui cangam” Adanga musyachimanchi paynuysi lapanchis juchäcusha
Dios niptin. Chaynuypam payga cayan achca runapa taytan, canganchitam, nätan chay salvacug aymugga musyachimanchi
Dios ningannuysi. Diosga cay niram payta: “Wac goyllarcuna paynuysi alila rurag cananchitam.
chicam capäcunga churiquicuna aywag casta” niram. 15੅Nätan juchasapa Adanga manam imanuylas tincunchu Dios
19੅Chaura Abrahamga manam yupachicuyta dëjashachu Dios cachramungan salvacugmanga. Chaura Adán juchäcuruptinga
ninganman, nä pachrac watayognuy cayarsi, jinaman achca achca runacunam wanupäcusha. Nätan Dios cachramungan
chacwan Sara machörra cayaptinsi. 20੅Payga manam salvacug wanuruptinga mas achca achca runatam cuyapälar
“Yangachr” nirachu Dios chay ninganta. Antis masmi perdonayan. Chaura Diosga mana imatas cobralarmi
yupachicura, jinaman cushisham Tayta Diosta “Gamga alisca perdonayämanchi Jesucristo cuyapämarlanchi wanunganpa.
alim cayanqui” nira. 16੅Chaynuytan juclay runalapa juchansi mana imanuylas tincunchu
21੅Abrahamga “Razonpam Diosga ningannuyla ruranga” Dios cachramungan salvacugmanga. Chaura Adán chay juclaylata
niram. Chaynuy nira, Dios munayniyog canganta musyarmi. juchäcunganpitam maychica runas “Cunchuchisha cachun” nisha
22੅Chaymi paytaga Diosga nirura: “Mana juchaynagmi cara. Nätan Dios mana imatas cobralar cachramungan salvacug
cayanqui” nir. 23੅Nätan Diosga chay ninganta isquirbichira ruranganpam, cananga achca juchasapa runacuna mana
manam Abrahamlapagchu. 24੅Antis isquirbichira juchaynagpag ricasha carcayan. 17੅Chaura juc runapa juclay
noganchipagwanmi. Noganchitas Tayta Diosga mana juchalanpita alisca chranin runacuna wanurarcayaptinga,
juchaynagpag ricamanchi yupachicushalam, paymi Jesucristo wanunganpaga mas chranin runacunam cananga nä
wanushapita cawacächimusha Munayniyogninchi Jesustas. cawarcayan Dioswan imaycamas. Paycunaga carcayan Dios alisca
25੅Nätan Diosga “Jesusga wanuchisha cachun” nira cuyapälar mana juchaynagpag ricangan runacunam.
juchanchipitam, jinaman cawacächimuras mana 18੅Chaura shumag mayapäcamay: Adán juchäcunganpachu

juchaynagpag Dios ricamänanchipagmi. lapan runacuna carcayan cunchuchisha cananpag nä nisha.


133 520$126੄5–7

Chaynuymi Jesucristo wanunganpas nä lapan runacuna “Nä cawapäcunqui. 17੅Nätan nogaga Tayta Diosninchita “Gracias”
mana juchaynagmi cayanqui” nisha carcayan imaycamas nicümi gamcunapita. Unayga capäcuray jucha ruraglam.
cawapäcunanpag. 19੅Chaura Diosta Adán mana Cananga nämi cäsucurcasha capäcunqui, Diospita
cäsucunganpam cananga achca runacuna juchasapa carcayan. yachrachipäcushungayta lapan shongoypa chrasquicusha
Nätan Diosta Jesucristo cäsucunganpam achca runacuna mana capäcur. 18੅Chay juchala ruragpita jorgosha nä carcayarga
juchaynagpag ricasha carcayan. cananga nä carcayanqui mana juchäcular ali
20੅Nätan Adán juchäcunganpitaga may guepataragchri cawapäcunaypagmi.
Moisesga isquirbira. Chayta isquirbira pasay juchasapa 19੅Gamcunata yarpachipäcushay shumag tantiapäcunaypag:

canganchita tantiacunanchipagmi. Chaura chay isquirbishata Gamcunapa cuerpuycuna cara unayga lutanlata rurayar
ricashaga chay juchäcuyga alisca juyum casha. Chaynuytam cawapäcunalaypagmi, nätan cananga chay cuerpuycuna
Diosga alisca alisca cuyapämarlanchi yanapayämanchi. cachun Dioslapag jinaman alita rurayar cawapäcunalaypag.
21੅Chaura chay juchäcuywanga runacuna galayapäcusha 20੅Gamcuna unayga chay juchacayälar capäcur lutanlata

wanuytam, nätan Munayniyogninchi Jesucristopam Diosga rurayarmi cawapäcuray. 21੅Chaynuy capäcungaypita cananga
cuyapämarlanchi mana juchaynagpag ricamanchi. Chaymi pengacusham carcayanqui, nätan chaynuy juchäcuyälar
cananga paywan cawacushun imaycamas. cawarga pi maysi cunchuchisham canga. 22੅Gamcuna cananga
chay juchäcuyälar cawaypita nä jorgosha carcayarga Diospa
Mana juchäcurcänanpag Pablo tantiachingan servigninmi nä carcayanqui. Chaynuy capäcurga Dioslapagmi

6
1੅Chaura nä cawarcayanqui, jinaman Dioswanmi imaycamas
¿juchäcuyarchu cawayäshun Tayta Dios
cuyapämarlanchi yapay yapaysi perdonämänanchipag? cawapäcunqui. 23੅Chaura pi maysi juchäcuyälar cawagga
Manam. 2੅Noganchiga nä wanushanuymi cayanchi juchata cunchuchisham canga, nätan Diosga Munayniyogninchi
mana ruranapag. Chaymi juchäcuyarga mana cawachwanchu. Jesucristopam cuyapämarlanchi nä nirayämanchi paywan
3੅Jesuswan nä cawayta galayururga cayanchi Jesuswan parëju imaycamas cawananchipag.
wanushanuymi. 4੅Chauraga Jesuswan nä cawayta
Moisés isquirbingancunapita Pablo tantiachingan
galayurayarga Cristo wanungannuymi noganchis mana

7
juchata ruranäpag cayanchi wanushanuy. Nätan nä Jesuswan 1੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, Moisés
cawayta galayurushaga, munayninwan Dios Cristota isquirbinganpita musyagcunata cayta niyärishay:
wanushapita cawacächimungannuymi noganchitas Musyapäcungaynuysi chay isquirbishacunataga
munayninwan muyurachimanchi mushog runaman. cawayangancamam runacunaga cäsucurcayan. 2੅Juc casarasha
5੅Chaura Cristowan nä cawayarga Cristo wanungannuymi warmiga gowanta cäsucun gowan cawayangancamam. Nätan
jucha ruraypag wanurayanchi, nätan pay gowan wanuruptinga manam canchu pita cäsucunansi. 3੅Nätan
cawacämungannuytan cananga noganchis cayanchi nä gowan cawayaptilan juc olgowan carga mansibacuyanmi.
mushog runa. 6੅Noganchi musyayanchim juchanchicunapita Nätan gowan nä wanuruptin chay warmipagga manam nä
Cristo cruzchru wanunganta, jinaman mana chaynuyla canchu pita cäsucunansi. Chauraga manam canga ‘mansibadu’
juchäcuyar cawananchipag wanunganta. Chaymi nishachu juc gowan captinsi.
juchäcuyarga nä mana cawachwanchu. 7੅Chaura pisi jucha 4੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, chaynuymi gamcunas

ruraypag nä wanushanuycagga cayan nä “Mana juchaynagmi Cristo wanunganpa nä juc wanushanuy carcayanqui Moisés
cayanqui” nisham. isquirbinganta mana cäsucurcänaypag. Chaura cananga
8੅Chaura Cristo wanungannuy noganchis jucha ruraypag juc Cristopa runanmi nä carcayanqui, chay wanushapita
wanushanuy carga, razonpam noganchis cawashun paywan. cawacämushanuy, Diospag alita rurayar cawapäcunaypag.
9੅Musyayanchim wanushapita cawacaramur Cristo nä mana 5੅Naupata juchäcuylachru cawayar nä Moisés isquirbinganta

yapay wanunanta. 10੅Chaura Cristo wanurga, musyarurga masmi cuerpunchi munangan juchäcuyta
juchanchicunapita nä wanusha juc cutilam, nätan cananga galayusha canchi. Chaynuy juchäcurga ima-aygatas ruraranchi
cawayan Tayta Dioswanmi. 11੅Chaynuynar gamcunas jucha cunchuchisha cananchipagmi. 6੅Cananga nätan nä juc
ruraypag capäcuy juc wanushanuy, nätan Jesucristowan nä wanushanuymi cayanchi Moisespa isquirbishancunata mana
cawayta galayurarcayarga cawapäcuy Dios munangannuy. cäsucunanchipag. Chaymi chay isquirbishancunataga nä mana
cäsucunchichu, antis cananga Santu Espíritu munangannuy
¿Diospa munayninchru cawarchu cananga cawashun; nätan ama Moisés unay isquirbingannuyga.
mas juchäcushun? ¡Manam!
12੅Chaura amanar munapäcuychu chay wanug cuerpuycuna Moisés isquirbinganpita jinaman juchäcuypita
juchäcuyälar cawananta ni ama cäsupäcuypishchu ima Pablo tantiachingan
juchäcuyta munaptinsi. 13੅Ama chay cuerpucuna cachunchu 7੅Chaura cananga nipäcushay: Moisés isquirbingan imapag

imas juchäcuylapagga, antis capäcuy Dioslapag wanushapita cangantas. Moisés isquirbinganga cara juchasapa canganchita
cawacämushanuysi carcayarga. Jinaman cuerpuycuna cachun tantiacunanchipagmi. Nätan chay isquirbisha mana captinga
imatas alita rurapäcunalaypag. 14੅Chaynuy cawapäcurga manam nogas tantiacümanchu cara juchasapa cangäta ni chay
manam juchäcuyta munapäcunquichu. Gamcunaga nä manam isquirbishachru “Jucpacagmanga amam imanmansi
Moisés isquirbingannuy cawagchu capäcunqui, antis yarparanquichu” ningan juchäcuy cangantas. 8੅Nätan Moisés
gamcunaga nä cawarcayanqui cuyapäcug Dios munangannuy isquirbinganta musyarurga, nogaga masmi tucuy jucha
cawagmi. ruraylata munacurä. Nätan Moisés isquirbingancunata mana
15੅Capazmi pilaga tapucungas cay nir: “Cuyapäcug Diospa musyangäcamaga lutan ruraycuna jucha canganta manam
munayninchru cawar cananga ¿maschu juchäcushun, Moisés musyarächu. 9੅Nogaga unaylaran cawasha cä Moisés
isquirbingannuy cawayar juchäcunganchitaga?” nirsi. isquirbinganta mana shumag tantialar. Nätan chay
16੅Musyapäcungaynuysi juc rantisha runaga chay rantignin isquirbishata tantiarurga alicusam juchäcuyta galacuyurä
runata lapanchrümi ima-aygachrüsi cäsucun. Chaynuymi chay juchäcungäpita cunchuchisha canäpag nä nisha
gamcunas lutanta rurarga shongoycuna cayaptinsi. 10੅Chaura chay isquirbishacuna ningannuy rurarga
mandapäcushungaytam rurarcayanqui cunchuchisha “Alim cayä” ningämi pantacasha cacunä. Nätan chay
capäcunaypag. Nätan alita rurarga Dios isquirbishacunata shumag tantiarurga musyarü cunchuchisha
mandapäcushungaytam rurarcayanqui. Chauraga paywanmi canäpag Dios nirayangantam. 11੅Chaynuypam chay
520$126੄7੄8 134

isquirbishacunaga shumag musyarachiman cunchuchisha manam munansi ni atipapäcunsi Dios ningancuna


canäpag Dios nä nirayanganta. cäsucuytaga. 8੅Chaura pi maysi juchäcuyar cawagga, manam
12੅Chaynuy carga Moisés isquirbingancunaga cayan alisca imaysi Dios munangannuyga cawayta atipapäcunchu.
alinninmi Dios nimasha casha, jinaman Diospita raquicasha 9੅Nätan gamcunaga nä manam cawapäcunqui chay

canganchita musyachimagninchi car. 13੅Chauraga chaynuy ima-aygatas juchäcurcayarchu, antis Santu Espíritu
alisca ali cayarchu nogataga ¿“Nina wayinman aywachun” munangannuymi, nä gamcunawan Diospa Espiritun captin. Pi
niyäman? Manam. Antis chay isquirbishacunapam nogaga maysi Cristo cachramungan Santu Espíritu munangannuy
musyararü alisca juchasapa cayangätaga. Chauraga Moisés mana cawagga manam Cristopachu. 10੅Nätan Cristowan nä
isquirbinganpam chay lutan rurayga musyacarun alisca jucha razonpa cawapäcuptiquiga almaycunaga cawanga Tayta
cangan. Dioswanmi nä juchaycunata perdonasha capäcushuptiqui,
14੅Noganchiga musyayanchim Moisés chay isquirbingancuna chay juchala rurag cuerpuycuna wanunan cayaptinsi.
Diospita canganta. Nätan quiquï munangänuyla cawarga 11੅Musyanganchinuysi Jesustaga wanushapita

juchata rurayälarmi cawashag imaysi. 15੅Chaura nogaga chay cawacächimusha Santu Espiritum. Chay Espiritum
rurayangäcunata manam tantiayta atipächu pantacasharag gamcunawan cayan. Paymi gamcunatas wanupäcuptiqui
car. Nogaga ali ruray munangäcunata manam rurayta cawacächipäcamushunqui.
atipächu. Antis rurayäga lutan ruraycuna mana munangätam. 12੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, Diosga munayan ali
16੅Nätan chay mana munangäta rurarga tantiämi mana ali cawanatam manam juchäcuyälar cawanatachu. 13੅Chaura
rurayangäta. Chaynuy cangäta musyachimarmi chay gamcuna munapäcungaynuyla cawarga nina wayichrümi
isquirbishacunaga alisca ali. 17੅Chauraga manam quiquï cunchupäcunqui, nätan Santu Espíritu munangannuy
munarchu chay lutancunataga rurä, antis jucha ruraylata cawapäcurga Dioswanmi cawapäcunqui pay munangannuy
yachrasha carmi. 18੅Nogaga shumagmi tantiayä chay rurag capäcur. 14੅Chaura pi maysi Santu Espíritu
juchäcuyälar caway mana ali canganta. Chaura shongölaga munangannuy cawagcunaga capäcun Diospa castanmi.
aliscam munayan ali rurayta; nätan manam atipächüga. 15੅Chaura gamcunamanga manam aywamusha
19੅Chaura nogaga manam ali ruray munangätaga rurächu, manchariyaglata cawachicug Espirituchu, antis Diospa
antis rurayäga lutan mana ruray munangäcunatam. 20੅Nätan castanman muyuchicug Espiritum. Paymi noganchita cananga
chay mana munangäta rurarga, manam quiquï munarchu rurä, yanapayämanchi Diosta “Taytalä” ninanchipag. 16੅Nätan chay
antis chay lutantaga rurayä jucha ruraylata yachracasha Santu Espiritum musyachimanchi nä Diospa castan
carmi. canganchita. 17੅Chaura nä castan cayashaga, noganchipag,
21੅Chaura tantiacuptïga ali rurayta munayarsi, imanaylapas jinaman Cristopag ningancunataga lapantam ruranga.
rurayäran chay lutancunataga. 22੅Shongoläga aliscam munan Chauraga paynuy noganchis razonpa cunchurga, paynuymi
Diospa isquirbishancuna cäsucuyta. 23੅Nätan tantiayämi ali noganchis alisca alipa ricashas cashun.
ruray munayangäta chay lutan ruray jarcayangantas. Nätan
chay lutan ruray jarcayamagga cayächiman juc carcelchru Nacatacursi shuyacuyar cawapäcunanpag Pablo ningan
cayagtanuymi juchalachrürag. 24੅Chaynuy carga manam alichu 18੅Nätan nogapa tantiaynïpitaga canan ima-aygatas
cä nogaga. ¿Chaura pirag salvamanga chay juchäcular nacatacuyanganchicuna manam nacaychu, Jesuswan jana
cawaypita, jinaman chay nina wayiman aywanäpita? pachachru alisca cushisha cawananchita tincuyächishaga.
Chaycunapitaga salvamanga Munayniyogninchi Jesucristolam. 19੅Dios lapan ima-ayga camangancunas noganchinuymi alisca
25੅Chaymi Tayta Diosta “Gracias” nicü, Jesucristo wanunganpa munarcayan Dios juc junagchru “Castäcunam carcayanqui”
yanapämanganpita. nimänanchita. 20੅Nätan lapan ima-aygas Dios camangancunaga
Chaura Diospa isquirbingancuna cäsucuylata munayarsi nämi cunchurcayan, manam quiquincuna munapäcurchu,
nogaga rurayäran chay lutancunataga. antis runacuna juchäcuyar capäcuptinmi. Chaynuy
cunchurcayarsi chay junagtaga shuyacurcayanmi. 21੅Nätan
Santu Espíritu munangannuy cawashun chay ima-aygata cunchurcayagcunas Diospa runancunawan

8
1੅Chaura cananga Jesucristopa runanman muyushacuna parëjum alisca aliman muyupäcunga. 22੅Noganchiga
manam pisi nä “Nina wayiman aywachun” nishachu musyayanchim, juc warmi gueshyacunanpag alisca
capäcunga. 2੅Nä Jesucristopa runanman muyurushaga, chay cunchunganta. Chaynuymi Dios ima-ayga camangancunas
ali cawachimagninchi Santu Espiritum munayninwan canancama, alisca cunchurcayan. 23੅Nätan manam Dios
jorgayämanchi chay juchäcuyaglata cawachimagninchi camangancunalachu cunchupäcunsi, antis noganchis
Moisés isquirbinganpita, chaynuypa Diospita mana cunchuyanchim nä Santu Espíritu noganchiwan cayaptinsi,
raquicashala cananchipag. 3੅Diospa mandashanta Moisés jinaman “Diospa castan” nisha cayarsi, chaymi shuyarayanchi
isquirbingancunaga manam yanapämanchichu chay wanurursi cawacämunanchita. 24੅Noganchitaga Dios
juchäcuypita yargoyta. Manatan chay isquirbishacuna salvarayämanchi wanushapita cawacächimänanchipagmi,
cäsucuytas atiparanchichu jucha ruraylata yachracasha car. nätan pay mana salvamasha cashaga manachr chay
Chaymi Diosga cachramusha Dios-mayinta noganchinuysi cawacämunanchita shuyarachwanchu. 25੅Nätan cananga pi
runata noganchi juchasapacunapa trucanchi wanunanpag, cawacämugta mana ricarayarsi, chaynuylam shuyacuyanchi
chaynuypa mana juchaynag cananchipag. 4੅Chaynuy rurara, wanurur cawacämunanchita.
Moisés isquirbingancunata cäsucuyta atipänanchipagmi. 26੅Santu Espiritusi chaynuytan yanapayämanchi mana ali

Cananga manam nä cawanchi chay juchäcuyla yachracasha rurayta atipayashas. Noganchiga Diosta manam shumag
cuerpunchi munangannuychu, antis Santu Espíritu rimapayta yachranchichu. Chaymi Santu Espirituga Diosta
munangannuymi. tantiayächin ima niyta munanganchitas. Nätan chay
5੅Pi maysi juchäcuyälar cawayta yachracashaga chaynuy tantiayächingantaga manam runacunapa rimayninchru
juchäcuyälarmi cawan. Nätan Santu Espíritu munangannuyla rimayta atipanchichu. 27੅Nätan ima niyta munanganchitas
cawagga Santu Espíritu munangannuylam cawan imaysi. musyag Diosga tantiayanmi Santu Espíritu ima niyta
6੅Chay juchäcuyälar cawag runaga aywayan cunchuymanmi, munangantas. Payga manacun Dios munangannuymi chay
nätan Santu Espíritu munanganta ruragga aywayan runancunapag.
imaycamas cushisha cawaymanmi. 7੅Nätan pisi chay 28੅Jinaman musyayanchim Diosta cuyagcunata pay

juchäcuyälar cawag runaga Diostam chregnipan. Paycunaga ima-aygachrüsi yanapayanganta. Nätan payga chaynuy
135 520$126੄8੄9

yanapayan acrangan runancunatam. 29੅Chaura lapan castacunapitaga waquilan carcayan Diospa runancuna.
ima-aygatas musyag Diosga, chay runacuna payman 7੅Manatan Abrahampa lapan castan aywagchu Isaacpa

yupachicurcänanta musyaram. Chaymi paycunata acrarura churinpag ricashas capäcun. Antis Diosga Abrahamta cay
Dios-mayin Jesusnuy capäcunanpag, jinamanmi nirura Jesusta niram: “Castayga canga churiqui Isaacpa castan aywagmi”
paycunapa mandagnin cananpag. 30੅Nätan Diosga chay niram. 8੅Chaynuy carga manam Abrahampa lapan castan
unaypita acrangancunatam gayarura runan cananpag. aywagchu Diospa runanga canga, antis paypa runanga
Jinarcurmi paycunataga “Nä mana juchaynagmi cayanqui” carcayan “Abrahamta churiqui cangam” Dios ningan aywag
nirura. Nätan chay ningancunataga alisca alinninpagmi castalam. 9੅Tayta Diosga Abrahamta cay niram: “Watan
ricarura. canannuy cutimunäpagga Sara nä cayanga wawayogmi”
31੅Chaura cushicurcänaypag cayta niyärishay: Noganchita niram. 10੅Nätan manam chaylapishchu, antis Rebecapa
Dios chaynuy alipag ricayämashaga manam pisi ima lutan mellïshu wawansi cara awillunchi Isaacpa churinmi. 11੅Chaura
ruramayninchitas atipämäshunchu. 32੅Chaypagmi Tayta manaragsi chay mellïshucuna näcimuptilanmi, jinaman alitas
Diosga quiquinpa-mayintas mana cuyaparachu, antis payga u lutantas manaragsi rurapäcuptilanmi Diosga “Rurashagmi”
cachramura juchanchicunapita wanunanpagmi. Chaymi ningancuna ruracänanpag acrarura shulcacagta. Nätan
Dios-mayin Jesucristoga ima-aygachrüsi yanapayämanchi acraraga manam ima alitas rurasha captinchu, antis pay
Dioswan ali cawananchipag. 33੅Chaura ¿pirag “Juchäcusham” quiquin chaynuy rurayta munarmi. 12੅Chaymi Diosga cay
ninga Dios acrangan runacunata? Noganchitaga Diosmi nirura Rebecataga: “Mayorcagmi shulcanpa servignin canga”
“Mana juchaynagmi carcayanqui” nä nirayämanchi. 34੅Chaura nira. 13੅Chaypitaga isquirbishachrüsi cay niyanmi: “Nogaga
¿pirag noganchipag “Cunchuchisha cachun” ninga? Cristom Jacobtam acrarä, manam Esaütachu” nin.
noganchipa trucanchi wanurayan, jinamanmi 14੅Chaura chaynuy acrarga Diosga lutantachu rurarura?
¿
cawacarayämun. Nätan payga Diospa derëcha lädunchru Manam. 15੅Antis Diosga Moisesta ningannuymi rurara. Paytaga
carmi japalan mandag cayan, jinaman noganchipitas cay niram:
manacuyan. 35੅Chaymi Cristo cuyayämarninchiga mana “Nogaga pitas cuyapangäcagtam cuyapäshag.
dëjamäshunchu. Chaynuylam payga cuyayämanchi imata Nätan cuyapangäcagtam pitas laquipäshag” niram.
cunchuyashas, laquisha cashas, wanuchimänanchipag 16੅Chaura Diospa runanga canchi manam quiquinchi

ashiyämashas, micuypita cayashas, jacupita nacayashas, pi munarchu, ni alita ruranganchipitapishchu, antis Dios
lutan rurayta munayämashas, espädawan wanuyächimashas. cuyapämanganchipam. 17੅Noganchiga musyayanchim
36੅Chaynuy cunchunanchipitaga isquirbishachrüsi cay isquirbishachru, Rey Faraonta Dios cay ninganta: “Nogam rey
niyanmi: canaypag chrurarag, munayniyog cangäta gamchru
“Tayta Dios gampa janaymi imay aygaysi reguechicunäpag, chaynuypa nogapita pi maysi
wanuchiylata munarcayäman. musyapäcunanpag” ninmi. 18੅Chaura Diosga, pitas
Nätan pishtacunaman uyshata aywachignuymi munangantam cuyapan, nätan waquintam dëjarun chaynuy
wanuylaman aywarcayächiman” niyanmi. rumi shongola capäcungannuy capäcunanpag.
37੅Chaura chaynuy Cristo cuyamasham ima-aygachrüsi 19੅Chaura maygalayga cay nipäcamanquim: “ Imanir-rag
¿
yaliyar yargoyanchi. 38੅Chaura Munayniyogninchi Jesucristopa Diosga ‘Juchasapam’ niyan chaynuy capäcunanpag
Dios cuyayämarninchiga manam dëjamäshunchu, ni dëjarayarga?” Chaura Diospa contranga manam pisi
wanuyächimashas, ni cawayashas, jinaman lutan angelcuna, u sharcunmanchu. 20੅Nätan gamga ¿pitag cayanqui Diospa
reypa churincuna, u munayniyog runa lutan rurachiyta contran sharcunaypagga? Manam juc alpa manca chay
munayämashas. Nätan canan ima-ayga cayagsi u chayrag ruragninta “¿Imanirtag caynuyta ruraramanqui?” ninchu.
aywamugpag cayagsi, 39੅ni altuchru cayagsi ni pampa ruyichru 21੅Chay manca rurag runaga chay isgueralapitam ruran

cayagsi, ni ima-ayga Dios camangancunas. Manam Diosta shumag mancatas u manacag mancatas.
raquingachu noganchipita, Diosga aliscam cuyamanchi. 22੅Chay manca ruragnuymi Diosga cayan munayniyog. Chay

Chaymi Munayniyogninchi Jesucristota cachramura manacag manca rurashanuysi cayag runacunata cunchuchiyta
noganchipa trucanchi wanunanpag. munayarsi, antismi payga awantayanran. 23੅Chaynuytam
Diosga alisca ali canganta reguechicunanpag chay shumag
Israel castacunata Dios acranganpita Pablo tantiachingan mancanuysi cayag runacunata nä unaypita cuyapämasha

9 canchi paywan cananchipag. 24੅Chay cuyapangantam Diosga


1੅Chaura Cristoman yupachicug carmi, nogaga razoncagta

nircayag, chay razoncagta nipäcunagpag Santu Espiritum gayamasha canchi, Israelpa castanpitas, juc castacunapitas
yanapayäman. 2੅Nogaga aliscam laquicuyä, nätan shongösi runan cananchipag. 25੅Chay nircayangagnuymi Diospa
chaynuylam nanayan gamcuna Israel castäcunapita. 3੅Nogaga willacugnin Oseas isquirbira. Payga isquirbira cay nirmi:
Diospita lutanpag ricashas carümanmi, jinaman Cristopitas “Juc castacunatam runäcuna” nishag.
raquicarümanmi gam castäcuna chaynuypa salvasha Nätan “Mana cuyangäcunatam cuyashä” nishag.
capäcunay captinga. 4੅Noganchiga cayanchi Israelpa castan 26੅Jinaman

aywagmi, jinaman Tayta Diospis churinpagmi nä “Israel castatachu Diosga ‘Gamcunaga manam runächu
ricayämanchi. Payga munayninwan ima-aygatas aliscam canqui’ nira.
rurasha noganchichru, nätan noganchipa castanchitam Chay ningancagchrümi ‘Cawayag Diospa castancunam
“Nogapa runäcunam cayanqui” nira unaysi. carcayanqui’ nishas yapay capäcunga”.
Noganchicunapagmi Diosga Moiseswansi isquirbichira 27੅Nätan Israel castacunapitaga Diospa willacugnin Isaiassi

mandashancunatas. Noganchicunam Diospa wayinchru cay niram:


alicunatas rurananchi cayan, jinaman noganchitan “Israelpa castancuna gochra manyanchru
alawänanchis cayan, jinaman Dios “Rurashagmi” ningantas agoyshanuy chranin capäcursi
chrasquinanchi cayan. 5੅Noganchiga cayanchi Israelcunapa walcalam salvasha capäcunga.
ayllun aywagmi. Nätan noganchi castapitam salvacug Cristosi 28 Chaura Munayniyog Diosninchiga cagpitam

näcimura. Paymi cayan lapan ima-aygapas Diosnin. Chaura cunchuchinga chay lutan runacunata,
payga cachun ali nisha imaypita imaycamas. Chaynuy cachun. nätan cunchuchinga cananpita mana alä unaytam”.
6੅Nätan “Rurashagmi” ningancunata Diosga lapalantam 29੅Nätan cay ningäsi cayan Isaías isquirbingannuymi. Payga

rurara. Chay ningannuy rurasha captinmi Israel isquirbira cay nirmi:


520$126੄9–11 136

“Chay ima-aygas ruray atipag, Munayniyog Diosninchi ricapäcunanpitaga nämi Diospa willacugnin Isaías
noganchi castata walcalata mana puchuchisha captinga. isquirbishanchru cay niyan: “Munayniyog Tayta,
Noganchi casta cayachwan cara Sodomawan willapäcurcangäta manam pisi chrasquicurcanchu” nir.
Gomorrachru runacunanuy ushashachr” nirmi. 17੅Chaura ali willapata mayacurmi Diosmanga yupachicunchi.
30੅Nätan juc casta runacunaga Dios munangannuy cawaytas Nätan chay willapa mayanganchiga cayan Cristopitam.
mana yarparcayarmi Jesusman yupachicurcanganpa, “Nä 18੅Nätan chay willapata paycunaga mayapäcuram. Chaymi

mana juchaynagmi cayanqui” nisha carcayan. 31੅Nätan Israel isquirbishachrüsi cay niyan:
castacunaga Moisés isquirbinganta mana juchaynagpag “Chay willapacurcangantaga mayapäcusha
ricasha capäcunanpag imanuypanuy cäsucurcayarsi, limpum maychru chaychrüsi.
juchasapalaran carcayan. 32੅Chaura juchasapalarag carcayan Jinaman cay pachapa tumanchru yachracunas
Jesusman mana yupachicurmi, jinaman Moisés mayapäcusham chay willapacurcangantaga” niyanmi.
isquirbingannuy rurapäcurmi. Chaymi paycunaga Jesusman 19੅Nätan chay Israel castäcuna chay willapata manachu
¿
mana yupachicur rumiman mitcagnuysi ishquicarärin. tantiapäcura? Au, shumagmi tantiapäcura. Moisespis chay
33੅Chaypitaga isquirbishachrüsi cay niyanmi: tantiapäcunanpitaga cay nirmi isquirbira:
“Nogaga chrurayä Jerusalenman mitcana ruminuysi, “Nogaga juc casta runacunatam salvashag.
jinaman ishquina gagatanuysi cayag salvacugtam. Chaynuy salvaptïmi gamcuna Israel castacunaga alisca
Payman yupachicugga, manam pengacusha chriquicurcanqui,
capäcungachu” ninmi. jinaman piñäcurcanqui” niram.
20੅Chaynuytan Diospa willacugnin Isaiassi cay niyan:
Abrahampa aylluncuna salvacurcänanpag “Mana ashimag runacunam tariräriman.
Pablo tantiachingan Nätan mana tapucamag runacunawanmi reguechicurü”

10
1੅Nätan Jesusman yupachicug-mayïcuna, nogaga lapan ninmi.
shongöpam munayä, jinaman Diostas manacuyä Israel 21੅Nätan Israel castacunapita rimar, Diosga willacugnin

castäcuna salvasha capäcunanpag. 2੅Paycunaga aliscam Isaías isquirbinganchru cay niyanmi:


munarcayan Dios cäsucuyta. Nätan Dios munangannuy “Nogaga alisca unaymi maquïta chacchararä mana
Jesusman yupachicuytaga manam munapäcunchu. cäsucug,
3੅Paycunaga runacunata “Mana juchaynagmi cayanqui” Dios jinaman shongon munangalan rurag runacunata” ninmi.
niyanganta mana tantiapäcurmi, jinaman Jesusman mana
Juc casta runacunatam Diosga canan salvayan
yupachicurmi imatas ruracayan quiquincuna

11
munapäcungannuyla “Dios alipag ricamänanchipag” nir. 1੅Chaura chaynuy niyarga: ¿Tayta Diosga pasaychu
4੅Moisés isquirbingancunaga Cristocamam cara. Chaymi Israel casta runancunata wicaparun? Manam. Manam
cananga payman yupachicugcunaga pi maysi “Nä mana wicapashachu cäsucugcunataga. Nogasi cayä Israelpa
juchaynagmi cayanqui” nisha carcayan. castanmi, Abrahampa ayllun aywagmi, Benjaminpa
5੅Nätan Moisés isquirbinganta cäsucugcunapitaga “Mana churincuna castam. 2੅Tayta Diosga manam wicapashachu
juchaynagmi cayanqui” Dios ninganpitaga cay nirmi unaypitas chay acrangan runancunataga. Gamcunaga
isquirbirayan: “Pisi cay isquirbishacunata lapanta cäsucugga shumagmi musyarcayanqui Elías cawangan wichan
chay cäsucunganpam cawanga” ninmi. 6੅Nätan Jesusman runancunata Dios raquishalata cachinganpita. Chaypin Elías,
yupachicugcunata “Mana juchaynagmi cayanqui” Dios Israel castäcuna lutanta rurapäcunganpita Diosta cay niram:
ninganpitaga, cay nirmi isquirbirayan: “Jesús yachrachinganta 3੅“Munayniyog Tayta, gampa willacugniquicunata

tantianapagga ‘Jana pachataragchri jegashag’ amam wanurärichinmi, jinaman juchrurärichinmi altarniquicunatas.


ninquichu”. 7੅1LPDQDWDQ´੅¶(QWHUUDUD\DQJDQFDJWDUDJFKUL Cananga japalämi puchurayä. Nätan nogatas wanuchiytam
aywashag pushamunäpag’ ninquipischu” niyanmi. Chaytaga munarcayäman”. 4੅Niptinmi Tayta Diosga cay nira:
manam pisi rurayta atipangachu. 8੅Chaymi isquirbishachrüga “Puchuchicurayä ganchris waranga runatam, dios nipäcungan
antis cay niyan: “Chay rimangätaga gamcuna Baalpa naupanchru mana gongorpacugcunata” niram.
rimarcayanquim, jinaman gamcunaga shumagmi 5੅Chaynuymi canansi Diosga puchurayächin walcalataga chay

musyarcayanqui” niyan. Chaytam nogacunas willapacurcayä. Israel castäcunapita, paycunata Diosga cuyapälarmi
Nätan chay willapaga cayan aygas tantiacuylam. 9੅Chayga cay acracurayan. 6੅Chaura Diosga manam paycunata acrasha
niyanmi: “Jesusga Munayniyog Diosmi”. Jinaman lapan imatas ruranganpitachu, antis cuyapälarmi, nätan imapitas
shongonpa “Jesustaga Diosmi cawacächimusha” nigga ruranganpita carga manam chayga cuyapaychu canman.
salvasham canga. 10੅Chaura lapan shongonchipa yupachicurmi 7੅Nätan Israel castacunaga aliscam munapäcura Diospita

Diospitaga “Mana juchaynagmi” nisha cayanchi. Nätan chay alipag ricasha cayta, nätan Dios acracungan runacunam
ninganchipam salvashas cayanchi. 11੅Chaymi isquirbishachrüsi ichaga alipag ricasha capäcura. Nätan waquincagcunaga
cay niyan: “Pi maysi payman yupachicugcagga, manam chaynuy rumi shongolam capäcura. 8੅Chaypita
pengacushachu canga”. 12੅Chaymi Israel castapagsi, jinaman isquirbishachrüsi cay niyanmi:
juc castapagsi Jesusga Munayniyogninchi cayan. Payga alisca “Chaynuy capäcuptinmi Diosga chaynuyla capäcunanpag
alisca cuyapäcugmi cayan pipag maypagsi manacugcagpagga. dëjarun,
13੅Chauraga pi maysi chay Munayniyog Jesusta “Salvamay” ricapuyarsi mana ricapugnuy capäcuptin,
nigga salvasham canga. mayayarsi mana wiyarignuy capäcuptin,
14੅Chaura imanaypatag manacurcanqui mana payman nätan chaynuylam canancamas carcayan”.
¿
yupachicurcayarga? Nätan ¿imanaypatag yupachicurcanqui 9੅Rey Davidsi chaynuy capäcunganpita cay niyanmi:

paypita mana mayacurcayarga? Nätan ¿imanaypatag “Micapäcuynincunachrüsi ishquipäcun trampamannuymi,


mayacurcanqui, mana pisi chay willapata rimag cayaptinga? jinaman läsumannuymi, chaychru cunchuchisha
15੅Nätan chay willapacugcunataga nämi Diosga cachrarayan. capäcunanpag.
Chaymi isquirbishachrüsi cay niyan: “¡Maymay alichr Diospa 10 Chaura ñawincunas cachun ñaushashanuy mana

ali willapan apamugcunaga!” niyan. 16੅Chay ali willapata ricapapäcunanpag.


lapalan mayacurarcayarsi, manam waquinga “Razonchri” nir Jinaman washancunas cachun curcucashala imaycamas”
chrasquicurcarachu, casquipag ricapäcur. Chaynuy niyanmi.
137 520$126੄11੄12

casta runacuna unay wichan manam cäsucurcaraychu Tayta


Mas guepamanga Dios salvangam Israel castä runacunata Diosta, nätan Israel castacuna Diosta mana cäsucurcanganpam
11੅Chaura chaynuy cunchuchinan cayaptinga ¿pasaychu Diosga canan cuyaparcayäshunqui. 31੅Chaura Israel castäcuna
Diosga Israel castäcunataga dëjarun? Manam. Antis paycuna mana cäsucurcaptinmi Diosga cuyaparcayäshunqui. Nätan
mana cäsucurcanganpam, juc casta runacunata Diosga nä cäsucurga paycunas gamcunanuymi cuyapasha capäcunga.
salvayan, chaynuypa Israel castäcuna chriquicurcänanpag. 32੅Tayta Diosga, pi castatas mana cäsucurcayaptiquim
12੅Chaura Israelcuna mana cäsucurcanganpa cay pachachru juc cuyaparcayäshunqui.
casta runacuna salvasha carcayaptinga. Chaura ¡maymayrag 33 Chaura alisca alisca yachragmi musyagmi Diosninchiga,

runacunaga salvacurcanga Israelcuna Cristoman manam lapalantaga chaynuy yachranganta chaynuy


cutiräriptinga! musyanganta tantiayta atipanchichu.
13੅Nätan gamcuna juc casta runacunata niyärishay: Mana tantiay atipänam cayan Dios chaynuy rurayangan,
Gamcunamanmi Diosga cachrarayäman. Chaymi nogaga jinaman ruray munayangancunas.
manchapäcuypa rurayä chay ruranäcunata. 14੅Chay Israel 34 Chaura pitag musyan Munayniyog Dios imata
¿
castä chriquicurcayagcuna juc ishcaylas salvasha pinsiangantas?
capäcunanpag. 15੅Chaura Israel castacunata Dios ¿Pitag payta “Caynuypam wacnuypam ruranquiman”
wicapanganpa chranin runacuna Dioswan amistarcayaptinga, niman? Manam pisi.
chay Israel castacuna Diosman nä cutiräriptinga capäcunga 35 Manam pisi imalatas gorachu Diosta “Cutichimanquim”

wanushapita cawacämushanuymi. 16੅Musyanganchinuysi juc nirga.


mäsapita raquircur Dioslapag naupata jorgorushaga, chay 36 Antis lapan ima-aygas shamun Tayta Diospitam.

puchug mäsasi Dioslapagmi canga. Chaynuytam juc sapisi Nätan cayansi pay munaptinmi,
Dioslapag nisha carga canga rämancunas Diospag nisham. jinaman paypagmi.
17੅Abrahamga cayan olïvus montinuymi. Chay montipa Pay cachun alawasha imaypita imaycamas. Chaynuy
rämantachu muturuchwan chay mutushanuymi carcayan cachun.
Abrahampa waquin castancuna. Nätan chay mutushaman
injertagnuymi gamcunataga rurararcayäshunqui. Chaymi Caynuy cawapäcuy Cristopa runancuna
cananga carcayanqui “Diospa runan” nisha. 18੅Chaura
12
1੅Chauraga Jesusman yupachicug-mayïcuna, Tayta
injertashala cayarga amam “Israel castacunapitaga mas alim Dios cuyapararcayäshuptiquiga, chay cuerpuycuna
cayä” ninquimanchu. Chaynuy ninaypagga manam cachun Dioslapag juc ofrendanuysi. Chaynuy capäcuptiqui
unaypitachu Abrahampa castan canqui, antis mas guepataran Diosga cushicungam. Chaynuypam Diosta razonpa servinchi.
castanmanga muyurayanqui. 19੅Capazmi cananga cay 2੅Ama cawapäcuychu lutan runacuna canan wichan

niyanquis: “Paycunaga wicapasha carcayan mana välirmi cawarcayangannuyga. Antis pinsiapäcuy alita Dios
noga injertashanuy canäpag” niyanquis. 20੅Antis paycunaga munangannuy ali cawagman muyupäcunaypag. Chauraga
wicapasha carcayan Jesusman mana yupachicurcanganpitam. shumagmi tantiapäcunqui gamcunachru Dios ruray
Nätan gamcunaga Jesusman yupachicurcangalaypam munayangan alisca ali canganta, jinaman cushicachicug
injertashanuy carcayanqui. Chauraga ama alitucurcaychu, canganta.
antis manchapacurcay. 21੅Chaura Abrahampa castancunatas 3੅Nätan nogaga Dios nimasha captinmi Dios munangannuy

Dios mana perdonarayarga, manam gamcunatas cawapäcunaypag canan nipäcushay: Gamcunaga ama
perdonapäcushunquichu. 22੅Tayta Diosga cuyapanmi payman maygaysi pinsiapäcuychu “Alinninmi cayä” nirga, antis
yupachicugcunataga. Nätan payman mana Diosman yupachicug carcayarga quiquiquicunapita imanuy
yupachicugcunataga payga cunchuchinmi. Chaura chaynuyla capäcungaytas shumag tantiacurcay. 4੅Mä tantiachipäcushay
payman yupachicurcaptiquiga chaynuylam juc runapa cuerpunwan: Runapa cuerpunchrüga tucuymi
cuyapapäcushunqui. Nätan mana yupachicurcaptiquiga payga ima-aygansi cayan. Nätan lapansi jucta juctam rurapäcun.
cunchuchipäcushunquim. 23੅Nätan Israel castäcuna Diosman 5੅Chaynuymi cayanchi noganchisi Cristoman yupachicug

yupachicurcarga capäcunga yapay injertasham, Tayta Diosga gotucagcunachru. Tucuy casta cayarsi lapanchis Diospa
munayniyogmi gangalanta injertananpagsi. 24੅Nätan runanmi canchi. 6੅Chaura Tayta Diosga cuyapämarlanchim
gamcunataga juc casta runa carcayaptiquim tucuyta rurananchipag nä chrurarayämanchi. Waquintam
muyurarcayächishunqui runancunaman. Chaynuy carga Israel chrurayan paypa willacugnin cananpag, chaura payga
castacunataga mana sasächicularmi Diosga “Runäcunam” uryachun Diosman yupachicuyangannuy. 7੅Juctam nirayan
ningan. ima-aygachrüsi atendig cananpag chauraga atendichun;
25੅Chaura Jesusman yupachicug-mayïcuna, mana yachrachinanpag nishacagga yachrachichun; 8੅anyapänanpag
alitucurcänaypag Dios mana pitas musyachinganta niyärishay: nishacagga anyapayächun; imatas aypunanpag nishacagga
Chay Israel castäcuna waquinga mana yupachicurcanchu aypuchun mana michräcular; mandag cananpag nishacagga
Jesusman, gamcuna juc casta runacunapita Diospa acrashan mandachun mandananpag nisha cangannuy; cuyapänanpag
cagcuna Jesusman lapan yupachicurcangancamam. nishacagga cuyapächun. Chauraga lapaysi cushisha
26੅Chaypitaga Israel castäcuna Jesusman yupachicurcanga rurapäcuy.
lapalanmi salvasha capäcunanpag, isquirbishachru cay 9੅Nätan lapan shongoypa cuyapäcuy, lutan ruraycunata

ningannuysi: chregnipäcuy, jinaman alicagta rurapäcuy. 10੅Jucniquis


“Jerusalenpitam aywamunga juc salvacug. jucniquis cuyanacurcay juclay castala carcayarga, jinaman
Paymi Jacobpa castancunapa juchanta perdonanga. quiquiquicunapitas mas alinninpag ricanacur cawapäcuy
27 Chaynuymi paycunawan conträtata rurashag, jucniquis jucniquis. 11੅Imas ruraypag captin ama
nä juchancunata perdonar” niyanmi. guellanapäcuychu. Nätan munayniyog Diosninchipag imatas
28੅Canan paycunaga chay ali willapata mana mayayta rurarga rurapäcuy cushisha. 12੅Cushisha cawapäcuy
munapäcunganpam, gamcunata Dios salvarcayäshunqui. imaycamas Dioswan capäcunayta shuyararcayarga,
Nätan Tayta Diosga Israel castäcunata cuyayanrag, ima-aygata cunchuyarsi awantapäcuy, jinaman chaynuyla
awilluncunata acranganpam. 29੅Tayta Diosga imay aygaysi Diosta manacurcay. 13੅Diosman
cuyangancunataga jinaman acrangancunataga manam imaysi yupachicug-mayiquicunata imalansi mana capuptin
dëjangachu. Paycunaga imaysi runanmi cayan. 30੅Gamcuna juc yanapapäcuy. Wayiquiman chrämugcunata gorpachapäcuy.
520$126੄12–14 138

14੅Lutanta rurapäcushunaypag ashircayäshugniquicunata micucularga, shincacularga, cuerpunchi munangan ima-ayga


alipa ricapäcuy, nätan ama lutanpag ricapäcuychu. ganracunatas juchäcuyälarga, maganacuyälarga jinaman
15੅Cushicurcay, cushisha cayagcunawan. Nätan wagagcunawan chriquinacuyälarga, 14੅antis cawapäcuy Munayniyog
wagapäcuy. 16੅Lapaysi cawapäcuy juc runanuyla mana Jesucristonuy. Nätan ama cawapäcuychu naupatanuysi
alitucular, antis alita rurapäcuy chay manacagpag lutanlata rurarcayarga.
ricashacunanuy. Nätan quiquilaycunaga ama alisca
yachragpag ricacurcaychu. 17੅Amam pitas lutan Lutanpag mana ricanacular cawapäcuy

14
rurashugniquita cutichipäcunquichu rurapäcushungaynuyga. 1੅Chaura Diosman mana aläpa
Chaura rurapäcuy alita lapan runa alipag ricapäcushunaypag. yupachicug-mayiquicunata, ama lutanpag
18੅Chauraga imanaypanuysi alipa cawapäcuy lapan runawan. ricapäcuychu. Paycunaga manaran ima ali u ima lutan
19੅Cuyashäcuna, pi ima lutanta rurapäcushuptiquis, amam cangantas shumaglaga tantiapäcunragchu. 2੅Waquin runa
cutichipäcunquichu, antis chaytaga Diosmi cunchuchinga. cayanmi lapanta ima-aygatas micugcuna. Nätan waquincuna
Chaymi isquirbishachrüsi Diosga cay niyan: “Nogam mana aläpa Diosman yupachicugcunaga micapäcun
cunchuchishag chay cunchuchishugniquicunata”. 20੅Chaypitas verdüralatam. 3੅Chauraga chay lapan ima-aygatas micugcagga
cay niyanran: ama pengapapäcuychu verdürala micugcunata. Nätan
“Chay chregnishugniqui micanasha captin, garacuy, verdürala micugsi ama pengapapäcuychu lapan ima-ayga
jinaman yacunasha captin goyuy yacutas upyananpag. micugtas. Gamcunaga ishcayniquis Diospa runanmi
Chaynuy ruraptiquiga pengacuypita cäransi pucatangam” carcayanqui. 4੅Chaura gamga manam pisi canquichu, Diospa
ninmi. servigninta imatas niyänaypagga. Alita ruraptinsi u lutanta
21੅Chaura amam yalichicunquichu chay lutan ruraycunawan, ruraptinsi Dioschri nä imanäcuytas musyacun. Nätan Tayta
antis yaliy alicuna ruraypa chay lutancunata. Diosga munayniyogmi paycunata mas yupachicugmancama
muyuchinanpag.
Marca mandagcunata cäsucurcanquim Pablo ningan 5੅Nätan waquincunaga “Cay junagmi mas välin waquin

13
1੅Chaynuytag marca mandagpag chrurashacunatas junagcunapitaga” nipäcunmi. Nätan waquincunaga “Lapan
cäsucurcay. Pitas Diosmi chrurarayan mandag junagsi chaynuylam välin” nipäcunmi. Nätan runaga lapan
cananpag. Nätan canan chay cayagcunas carcayanga pay shongonpa ima junagchrüsi Diosta servichun. Chayga nä
chrurasha captinmi. 2੅Chauraga pisi chay mandagta mana gamcunapitam. 6੅Chaura pisi “Cay junagmi mas välig” nigga,
cäsucugga, Diostam mana cäsucunchu. Nätan chay mana chay junagchru Diosta alawächun. Nätan imata micugsi micun
cäsucuy munagcunataga Diosmi cunchuchinga. 3੅Chay marca Diosta “Gracias” nircurmi. Chaura micugsi mana micugsi
mandagcunaga manam capäcun ali ruragcunata Munayniyog Diostam “Gracias” nicurcan. 7੅Manam
manchachinanpagchu antis lutan ruragcunapagmi. Chauraga mayganchis cawanchi quiquinchi munarchu ni wanunchis
mandagcunata mana manchayar cawanaypag alita rurayar manam quiquinchi munarchu. 8੅Chaura cawanchis wanunchis
caway. Chaynuy cawarga canqui alipag ricasham. 4੅Paycunaga Tayta Dios munaptinmi. Chaymi cawarsi wanursi Munayniyog
Dios munangannuy rurapäcunanpagmi carcayan, gamcuna ali Diospa canchi. 9੅Chaura Cristoga wanuras cawacämuras chay
cawapäcunaypag. Nätan lutanta rurayar cawarga manchacuy, wanushacunapas cawayagcunapas Munayniyog Diosnin
paycunaga espädata chararcayan chay lutan ruragcunata cananpagmi.
cunchuchipäcunanpagmi. 5੅Chauraga ama cäsucurcaychu 10੅Chaura gamga, manam Jesusman yupachicug-mayiquipita

cunchuchishunayta manchacularga, antis cäsucurcayga Dios lutanta rimanquimanchu ni manatan manacagpagsi


chaynuy cäsucurcänayta munaptin. 6੅Chaymi gamcunaga ricanquimanchu. Lapanchis juc junagchrüga Diospa
pägarcayanqui chay ‘impuestu’ ningantas. Chay mandagcuna naupanmanmi chräshun pay juchanchita taripämänanchipag.
carcayan Dios munangannuy rurapäcunanpagmi. Nätan 11੅Chaypitaga isquirbishachrüsi cay niyanmi:

chaymi cayan paycunapaga ruranan. 7੅Chaura mandag “Noga Munayniyog Diosga cawayämi.
nipäcushungayta rurapäcuy lapanta, impuestupita Nogapa naupanchrüga lapan casta runam
manapäcushuptiqui pägapäcuy, impuestu päganay cagman, gongorpacurcanga
imas juccunapag päganay cagta chay päganay cagman, jinaman lapanmi ‘Payga Diosmi’ nipäcamanga” ninmi.
alinninpag ricanacagta ricapäcuy alinninpag, nätan 12੅Chaura lapanchisi imanuy cawanganchitas quiquinchim

manchapacunacagta, manchapacurcay. nishun Diostaga.


8੅Amam dëbipacurcayarga cawapäcunquichu, antis jucniquis 13੅Chauraga ama jucninchis jucninchis lutan ruragpag

jucniquis cawapäcuy cuyanacur. Chaynuy cawarga pisi ricanacushunchu, antis gamcunaga Diosman
runa-mayinta cuyananpag Dios isquirbichingancunatam nä yupachicug-mayiquicunata ama juc mitcachignuysi lutanta
cäsucurun. 9੅Chay isquirbichingancunaga cay niyanmi: “Amam rurachipäcuychu. 14੅Nogaga Munayniyog Jesusman
mansibacunquichu. Amam wanuchinquichu. Amam yupachicug car, musyayämi chay micuycuna mana
suwacunquichu. Amam jucpacagta imanaypanuysi juchäcachicug canganta. Nätan pisi “Chay micuyta micururga
munanquichu imantas” ninmi. Nätan waquin juchäcurushagchri” nigpagga cayan juchäcachicugmi.
isquirbishacunataga cäsucunchi cay juclaylata rurarmi. 15੅Chaura chay micungaycunapita Jesusman

Chayga cay ninmi: “Runa-mayiquita cuyay quiquiquita yupachicug-mayiqui piñäcuptinga, ama micuychu
cuyacungaynuy” ninmi. 10੅Pisi cuyacugga, manam ricayäshuptiquiga paypa naupanchru. Nätan ricayäshuptiqui
runa-mayinta ima lutantas ruranchu. Chaura cuyagga Dios micurga musyachicuyanqui mana cuyacug cangaytam. Chay
chay isquirbichingancunatam nä cäsucurun lapanta. micungay achäquitag Jesusman yupachicuyta dëjarunman
11੅Chauraga imay wichanchru cayanganchitas tantiacurcay. ichaga, paycuna raygosi Cristoga wanurayanmi. 16੅Chaura
Chay punucashanuy carcayangaypita ricchapäcurcay. Chay amanar chay ali rurayangayta lutanpag ricachiychu. 17੅Chaura
yupachicuyta galayunganchi junagpitaga, cananga nä pasaymi Diospa munayninchru cawag runaga manam canchi
nachrgarayämun Diosninchi cutimunan junagga. 12੅Chay jucha imacunatas micunganchipachu u upyanganchipachu. Antis
ruray wichancuna nämi ushayan. Nätan ali caway wichanmi alila rurag canganchipam, jinaman Santu Espiritupa
nä nachrgarayämun. Chauraga ama nä juchäcurcaychu, antis munayninwan shumagla, cushishala cawanganchipam. 18੅Pisi
alita rurayar cawapäcuy juc achquinuysi capäcunaypag. chaynuy Cristopa naupanchru ali cawagga Tayta Diospitas
13੅Chauraga cawashun alita rurayar. Ama cawashunchu jinaman runacunapitas cayan ali runapag ricasham.
139 520$126੄14–16

19੅Chaynuy niyä imanaypanuysi yanapänacur lapaycunas 15੅Nätan cay cartachru isquirbiyämü mana
shumagla cawapäcunaypagmi, jinaman Cristoman mas gongapäcunaypagmi, nä musyarcayaptiquis, nogataga
yupachicurcänaypagmi. 20੅Ama chay runacunachru Dios ali cuyapälarmi Tayta Diosga nimasha chaynuy nipäcunagpag.
rurayanganta manacagman muyuchipäcuychu chay imas 16੅Jinaman nirayämantan juc casta runacunata Diospa ali

micuyangaywan. Lapan micuysi nogapitaga cayan alilam. willapanta willanäpagsi, chaynuypa paycuna juc ali
Lutanga cayan imatas micunganchipa Jesusman yupachicuyta ofrendanuy capäcunanpag, jinaman Santu Espíritu yanapaptin
dëjapäcuptinmi. 21੅Chaynuy captinga antis pay ricayämashaga Dioslapag cawagcama capäcunanpag. 17੅Chaura nogaga
amam micuchwanchu diosnincunapag ofrendapäcungan Jesusman yupachicug car, Diosta chaynuy serviyar alisca
aychatas ni manatan upyachwanchu vïnutas ni cushisham cayä. 18੅Nogaga manam quiquiläpitaga imatas
rurachwanpishchu imatasi, pay lutanpag ricangancagtaga rimächu. Rimayäga nogawan Jesucristo imatas rurangantam.
mana juchäcunanpag. 22੅Chaura “Cayga alim u lutanmi” Chayta willapacungäpam, jinaman imatas rurangäpam juc
ningaysi cachun quiquilaypag. Nätan cushisham canga pisi casta runacuna Diosta cäsucurcayan. 19੅Jinaman Santu Espíritu
“Cay rurayangäwanga manam juchäcüchu” nigga. 23੅Nätan yanapämaptin ima-aygatas ruraypam. Chaynuymi imacunatas
pisi “Juchäcurushagchri” niyanganta micururga alisca rurasha cä. Chaynuypam nogaga Cristopita willapacug
juchäcurunmi, chay “Juchäcurushagchri” niyar micurur. cangäta musyachisha cä, maychru chaychrüsi, Jerusalenpita
Chaymi “Cayta micurga juchäcurushagchri” nirga ama galayur, Ilírico ningancama lapan runata. 20੅Chaynuypam
micuchwanchu imatas. imanaypanuysi ali willapata willapäcamusha cä maychrüsi

15
1੅Chaura noganchiga nä ali yupachicugcama cayarga Cristopita mana imaysi mayapäcungancunachru, chay juccuna
chay mana aläpa yupachicug-mayinchicunata yachrachipäcungalanta mana yapay yachrachinäpag.
imanaypa ayganaypas yanapayäshun mas 21੅Nogaga yachrachimurä isquirbishachru cay ningannuymi:

yupachicugmancama muyupäcunanpag. Nätan ama “Jesuspita mana imaysi mayacusha runacunam


quiquilanchimanga aläpa pinsiarayäshunchu. 2੅Lapanchisi mayacurcanga, jinaman mana imaysi paypita mayashacunam
noganchiga ima-aygatas rurachwan alicagtam tantiapäcunga” ningannuymi.
runa-mayinchiwan cushisha cawananchipag, jinaman 22੅Chaynuy rurarmi nogaga gamcuna ricag achca cuti

Dioslaman yupachicugcama capäcunanpag. 3੅Cristosi manam aywamuyta munayarsi mana aywamüragchu. 23੅Nätan canan
quiquilanman yaparayälarchu cawara. Antis payga cawara chay ruranäcunata nämi caypaga usharü. Chaymi cananga
isquirbishachru Dios ningannuylam. Diosga cay niram: alisca aywamuyta munangänuy aywamushag gamcunaman.
“Ashlishugniquicuna nogatam ashlipäcamasha” niyanmi. 24੅Chauraga Espäñata aywalarmi yaycamushag, chaychru
4੅Lapansi chay unaypita isquirbishacunaga yachrayächimanchi ishcay quima quilla cushisha cacurcushachr
chaynuyla Diosman yupachicuyänanchipagmi. Chauraga yanapapäcamanqui Espäñata pasanäpag. 25੅Cananga aywayä
isquirbishacuna nimanganchinuy shuyacuyäshun wanushapita Jerusalentaran apachicuycunata apacurcur. 26੅Chaytaga
cawacämunanchita. 5੅Nätan ima-aygatas awantay Macedoniachru, Acayachru Jesusman yupachicugcunam
yanapämagninchi, jinaman calpanchächimagninchi Tayta Dios yarpaylancunapita gotupäcusha, wac Jerusalenchru mana
yanapapäcushunqui lapaycunatas juc shongola Jesucristonuysi imaynag Jesusman yupachicug-mayinchicunata gonäpag.
cawapäcunaypag, 6੅chaynuypa juc runanuyla 27੅Chaynuy rurarärira cay nirmi: “Paycunatag Diospita

Munayniyogninchi Jesuspa Taytanta alawapäcunaypag. yanapasha cananchipagsi ali willapatas musyarayächimanchi.


7੅Chauraga Cristo alipa ricapäcushungaynuy jucniquis Chaura noganchis ofrendanchiwan yanapäshun” nirmi
jucniquis, alipag ricanacurcay Tayta Diosta runacuna shuntarärin Jerusalenchru cagcunapag. 28੅Chaura chay
alawapäcunanpag. apachicarcamanganta nä gorcurga, Espäñata aywagnuylam
8੅Cayta niyärishay: Jesusga shamura, Israel castacunata yaycamushag gamcuna ricag. 29੅Nogaga shumagmi musyayä
Diospa willapanta musyachinanpagmi jinaman paycunapa gamcunawan nä tincurusha alisca cushicunanchita, jinaman
awilluncunata “Rurashagmi” ningancuna ruracänanpagmi. Cristo ima-aygachrüsi yanapämänanchita.
9੅Jinaman shamura Dios cuyapäcug canganpita juc casta 30੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, Munayniyogninchi

runacuna Diosta alawapäcunanpagmi. Chaynuymi Jesucristo nimasha captinmi, jinaman cuyanacunanchipag


isquirbishachrüsi cay niyan: Santu Espíritu yanapämasham cayta manacayärishay: Noga
“Nogaga juc casta runacunatam razoncag Dios cangayta manacuyangänuynar gamcunas Diosta manacurcay mana imas
musyachishag jinamanmi alawashayqui” niyanmi. pasamänanpag. 31੅Manacurcay Judeachru Jesusta mana
10੅Nätan yapaytan isquirbishachrüga cay niyan: cäsucug runacunapita washamänanpag, jinaman chay
“Juc casta runacuna, Israel casta runacunawan apachicuy apayangäsi Jerusalenchru Diospa acrashancunapita
cushicurcay” niyan. alipa chrasquisha cananpag. 32੅Chaura Dios munaptinga
11੅Yapaysi isquirbishachrüga gamcunaman chrämuptï aliscam cushicushun, chaynuypa
“Tucuy casta runacuna lapay alawapäcuy jucninchis jucninchis jamapacugnuy yanapänacunanchipag.
Munayniyog Diosta” niyantan. 33੅Shumagla cawachicug Tayta Dios lapayta ima-aygachrüsi
12੅Chaypitaga Diospa willacugnin Isaías isquirbinganchrüsi yanapapäcushunqui gamcunata. Chaynuy cachun.
cay niyanmi:
“Isaïpa churincunapitam näcimunga Jesusman yupachicugcunata saludayärilay

16
lapan casta runacunapa mandagnin cananpag. 1੅Nätan
Jesusman yupachicug-mayinchi Febe jutiyog
Jinarcurmi chay runacunaga payman yupachicurcanga” warmim gamcunam aywayämun. Payga cara Cencrea
niyanmi. ninganchru Jesusman yupachicug gotucagcunata atendigmi.
13੅Nogaga Tayta Diosta manacuyä cushishata, jinaman 2੅Chaura Munayniyog Diospa runan cayaptinga alipa

shumagla cawayta yanapapäcushunaypagmi. Chaura Santu chrasquipäcuy. Nätan yanapäna captinga yanapapäculay
Espiritum yanapapäcushunqui chay wanushapita ima-aygachrüsi. Payga yanapasha achcatam runacunata,
cawacapäcamunayta chaynuyla shuyarayta. 14੅Jesusman jinaman yanapämashatan nogatas.
yupachicug-mayïcuna, noga shumagmi musyayä gamcuna ali 3੅Cananga saludayulay Jesucristopita willapäcug-mayï

shongo capäcungaytas, jinaman Diospa willapanta ali Priscilata, jinaman gowan Aquilata. 4੅Paycunaga wanuchiyta
yachracuyar carcayangaytas. Chaynuy capäcur gamcunaga munarcayämaptinsi manam dëjapäcamarachu. “Noganchitasi
carcayanqui alim jucniquis jucniquis piñapänacurcänaypag. jina wanurga ‘Wanuchimäshun’ nir”. Chaymi nogaga
520$126੄16 140

paycunata “Gracias” nicuyä. Nätan manam nogalapishchu, 17੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, amam Jesuspita

antis Diosman yupachicug juc runacunas chaynuymi nircayan. raquicächipäcushunaypag jucnuyta yachrachigcunata
5੅Chaynuytag saludayulay chay Aquilapa wayinchru cäsucurcanquichu, antis paycunapita ashucurcay. 18੅Chay
Jesusman yupachicug-mayinchicuna gotucagcunatas jinaman runacunaga manam yachrachipäcun Jesús ningannuychu,
saludayärilay cuyashä Epenetotas. Paymi puntata Jesusman antis quiquincuna munapäcungantam. Nätan mana aläpa
yupachicura wac Asia ninganchru. musyag runacunaga “Razonchri” nirmi chay ima-ayga shumag
6੅Saludayärilay Mariatas. Payga aliscam gamcunata rimapäcuptin chrasquipäcun. Chaynuypam pantacächipäcun.
ima-aygachrüsi yanapararcayäshunqui. 19੅Lapanmi runacuna mayapäcusha ali cäsucugcama gamcuna
7੅Chaynuytag saludayärilay Andronicotawan Juniastas capäcungayta. Chaymi nogaga alisca cushirayä. Chaura
paycunaga ayllücunam. Paycuna capäcura carcelchru chaynuy cäsucuyta yachracurarcayarga capäcuy alita
cag-mayïmi. Paycunaga Jesuspa cachran ruragcunapitas ruragcama. Nätan lutan rurapagga capäcuy lutan rurayta
capäcun alinninpag ricashacamam, jinaman nogapita mas mana yachragcama.
puntatam Jesusmansi yupachicurcasha. 20੅Chaura gasilata cawachicug Tayta Diosga, cananpita
8੅Saludayärilay Jesusman yupachicug cuyashä Ampliatotas, manas alä unaytam, gamcunachru chay Asyag ima ruray
9੅jinaman Urbanotas. Payga Cristopita willapacug-mayïmi, munayangantas manacagman muyuchinga. Nätan
nätan cuyashä Estaquistas. Munayniyogninchi Jesucristo cuyapälar ima-aygachrüsi
10੅Chaypita saludayärilay Apelestas. Payga Jesusman yanapapäcushunqui gamcunata.
yupachicug canganpita aliscam cunchusha, jinaman 21੅Yanapämagnï Timoteos aparcayächimushunquim salüduta

Aristobulotas wayinchru cagcunatawan. jinaman aparcayächimushunquitan ayllücuna Luciosi Jasonsi


11੅Saludayärilay ayllü, Herodiontas jinaman Narcisopa Sosipatersi.
wayinchru Munayniyog Jesusman yupachicugcunatas. 22੅Pablopa cartan isquirbimug, noga Terciosi Munayniyog
12੅Chaynuytag saludayärilay Trifenatawan Trifosa Diospa carmi salüduta apayächimü.
warmicunatas. Paycunaga Munayniyog Dios ningannuymi 23-24੅Chaynuytan salüduta apayächimun gorpachämag

alisca uryarcayan. Jinaman saludayärilay cuyanganchi Gayosi jinaman Jesusman yupachicug gotucagcunas. Nätan
Persidatas. Paysi aliscam uryasha Munayniyog Diospag. salüduta apayächimunmi cay marcachru tesorëru Erastos,
13੅Chaypita saludayärilay Munayniyog Dios acracungan jinaman Jesusman yupachicug-mayinchi Cuarto jutiyogsi.
Rufotas. Chaynuytag mamantas. Payga cara mamänuymi 25੅Chauraga Tayta Dios yanapapäcushunqui Jesucristopita

nogapag. noga yachrachipäcungagnuy cäsucuyar cawapäcunaypag.


14੅Saludayärilay Asincritota, Flegonteta, Hermesta, Tayta Diosga unay unaypitas aliscam munara chay juc casta
Patrobasta, Hermasta, nätan paycunawan cayag Jesusman runacuna ali willapata musyapäcunanta. Nätan chaynuy
yupachicug-mayinchicunatas. munayaptinsi manam musyapäcurachüga. 26੅Nätan cananga
15੅Saludayärilay Filologotawan, Juliatas. Chaypita Nereotas Diospa willacugnincuna isquirbipäcungannuymi, jinaman
panintas, jinaman Olimpastas, nätan paycunawan cayag imaypita imaycamas cawayag Dios munangannuymi nä
Jesusman lapan yupachicugcunatas. willapacayan Jesuspita maychru chaychrüsi chaynuypa
16੅Gamcunas saludänacurcay jucniquis jucniquis, Diosman yupachicur cäsucurcänanpag. 27੅Chaura japalaylan,
cushishacama. Caypitas Cristoman yupachicug gotucagcuna ima-aygas musyag Diosninchi Jesucristopa alawasha cachun
lapanmi aparcayächimushunqui salüduta. imaypita imaycamas. Chaynuy cachun.
CORINTOCHRU YACHRAGCUNAMAN PABLO NAUPACAGTA CARTACUNGAN
Shumag tantianaypag naupataga uchuclata niyushay Pablo imanir cay galayunan carta isquirbingantas
Corintoga cara juc jatun marcam. Nätan chay marcaga cara Grecia ningan nacionchrümi. Chaychru yachragcuna imatas
“Caymi diosnï” nirmi, alisca manchapacurcag. Paycunaga chay yanga dioscunapita yachrachigcunata alisca mayacuy
munagcamam capäcura. Paycunaga achcatam sharcachipäcusha cara capillacunatas chay yanga dioscuna lapansi capillanchru
cama capäcunag. Chaychrümi paycunaga lapan shuntacarcur upyapäcug, micapäcug. Jinarcurmi chay dioscunata atendig
chuchumïca warmicunawan punupäcug “Cay diosninchicuna munangannuymi rurayanchi” nir. Chaypitaga chay
yachrachignincunata mayacursi aliscam cushicurcag “Caytaga alitam yachrayächimanchi” nir.
Pabloga alisca unayran chay marcachrüga yachrachisha Jesuspita, jinarcurmi achca runacuna Jesusman yupachicurcasha.
Chaura Pablo aywacuptin juc ishcayga nä manam cawapäcura Pablo yachrachingannuychu, antis cushisham gotucapäcug chay
yanga dioscunacagchru. Chay jinapäcuptinmi Jesusman razonpa yupachicugcunaga “Ama chay yanga dioscunacagta
aywapäcuychu. Chayman aywarga lutantam rurarcayanqui” nipäcura.
Chay nipäcuptinmi “Ricäcuglam aywarä” nipäcug. Chaypitam chay marcamanga chrarura yachrachig Apolos jutiyog runas.
Payga aliscam musyara Tayta Diospitaga. Payga chay Corinto marcachru yachrara unayran. Jinarcurmi nä paysi aywacuptinga
Jesusman yupachicugcuna juc ishcayga raquicayta galacayärira cay nir: “Nogapagga Pablo yachrachinganmi ali cayan. Payga
alisca alisca musyag, yachrag runam cayan” nir. Nätan waquinga Apolos yachrachinganmi ali cayan, “Payga cayan Pablopitaga
mas alinninmi” nir. Chaynuypam chaychru Jesusman yupachicugcuna lapalanga mana gotucapäcugchu Diosta cushisha
alawapäcunanpag.
Chaypita caratan juc runa märastanwan punugsi. Caratan capogniyogcuna, chay mana imaynagcunata lutanpa ricagcunas.
Nätan waquinga capäcugtan chay gotucapäcur, Diosta alawapäcunan truca mana pisi yachrangan rimaylata äyay äyar
rimacugsi. Chaura chaynuy mana ali cawapäcuptinmi Jesusman yupachicugcunachru mandagcunaga cachracurcasha Pabloman
tapucug. Nä Pablocagman chrarärir willaparäriptinga aliscam laquicurura. Chaymi payga cay cartata isquirbirura imata
rurapäcunanpagsi.
Chaura Pablo cay carta isquirbiyta galayura cay nirmi:

Pablo pi cangantas reguechicur saludangan Jesuspa runan carcayarga juc runanuyla cawapäcuy

1
1੅Noga Pablota Diosmi acramasha Jesucristopa cachran 10੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, Munayniyogninchi Jesucristo

rurag canäpag. anyapapäcunagpag nimasha captinmi cayta niyärishay: Amanar


2 ੅Chaymi cay cartata isquirbircur aparcayächimü yanga imatas ninacurcayaychu. Amatag raquicashas
Sosteneswan parëju Corinto marcachru Jesusman cawapäcuychu. Antis ali capäcuy, lapaysi juc runanuyla
yupachicug gotucagcunaman. Gamcunaman isquirbiyämü pinsiarcayar, jinaman lapaysi alipa rimapänacurcayar. 11੅Chaynuy
Jesucristo wanunganpa Diosninchi paylapag nircayag Cloé jutiyog runapa aylluncuna plëtuyar
cawapäcunaypag acrasha capäcushuptiquim. Chaypitas cawarcayangayta willapapäcamasha captinmi. 12੅Paycuna
isquirbiyämü maychru chaychrüsi Munayniyog Jesusman willapararcayäman “Nogaga cä Pablopam”, “Nogaga cä
yupachicugcunanuy Dioslapag ali cawapäcunaypag nä Apolospam”, “Nogaga cä Pedropam”, “Nogaga cä Jesuspam” nir
nisha capäcushuptiquim. Pay Munayniyog Jesucristom jucniqui jucniquis raquicasha carcayangaytam.
paycunapas noganchipas Diosninchi cayan. 3੅Chauraga 13੅Chaura ama chaynuy raquicasha capäcuychu. Cristopa

Tayta Diosninchiwan Munayniyog Jesucristo cuyapälar runancunaga maychru chaychru cagsi juc castalam, nätan
ima-aygaychrüsi yanapapäcushunqui, jinaman gasilata “Pablopam cayä” nipäcunaypagsi manam cruzchrüsi
cawachipäcushunqui. wanushachu cä. Manatan noga mandaptïchu yacuchrüsi
bautizacurcaray. 14੅Chaymi nogaga Diosninchita “Gracias”
Tayta Diosta “Gracias” nicü yanapapäcushungaypitam nicü maygaycunatas mana bautizapäcungagpita. Antis
4੅Nogaga gamcunapita chaynuylam Tayta Diosta “Gracias” bautizarayäga Crispotawan Gayolatam. 15੅Chauraga manam
nicuyä, pay cuyapälar Munayniyog Jesucristowan maygaysi nipäcunquimanchu: “Nogaga Pablo mandamaptinmi
salvapäcushungaypita. 5੅Pay yanapapäcushuptiquim bautizächicurä” nirga. 16੅Chaypitas bautizaräga Estefanaspa
gamcunaga nä ali rimarcayanquis, jinaman Diospitas nä ali aylluncunalatam. Chaypitam icha mana yarpächu pita
yachragcama carcayanquis. 6੅Chaynuypaga Cristopa ali bautizangätas. 17੅Nätan Cristoga manam cachramara
willapan ningannuy cawarcayangaymi shumag musyacayan. bautizagchu, antis payga cachrarayäman ali willapata
7੅Chaura Munayniyogninchi Jesucristo cutimunanta willapacunäpagmi. Chay willapacur nogaga manam alisca
shuyacurcayangaycamaga, Diosga lapantam imatas nä rimay yachrag runanuysi rimayarchu willapapäcururag, antis
rurarcayächishunqui pay munangannuy ali cawapäcunaypag. manacag runa yupaylam. Chaynuy rimarä cruzchru Cristo
8੅Nätan Diosga ushanan junagcamas chaynuy ali cawaytam wanungan willapata mana manacagpag ricapäcunaypagmi.
yanapapäcushunqui. Chaura Munayniyogninchi Jesucristo
Gamcunaga caychru carcayanqui alinninpag ricashacunata
cutiramuptin manam imapitas juchachapäcushunquichu.
9੅Diosga rimangannuyla ruragmi. Paymi runanman pengacarcächinaypagmi
muyuchipäcushuray Munayniyogninchi Diospa-mayin 18੅Chay
imaycamas cunchuyman aywayag runacunaga Cristo
Jesucristowan capäcunaypag. cruzchru wanungan willapapag “Chayga manam välinchu

141
1&25,17,26੄1੄2 142

salvacunapag” nipäcunmi. Nätan noganchi cunchunanchipita gamcunawan cayar nogaga juc yachraycunapitaga mana
salvashacunapagmi chay ali willapaga icha cayanga alisca imatas yachracushanuymi carä. Nätan rimapapäcuragga
välig, Dios munayninwan imanuypa salvayämanganchitas Jesucristopitam, jinaman payta cruzman clävaypa
musyachimarninchi. 19੅“Chaura chay willapaga salvacunäpag wanuchipäcunganpitam chaylata yachragnuysi. 3੅Jinaman
manam välinchu” nig runacunapitaga, isquirbishachrüsi gamcunawan cayar nogaga carä manacag runa yupaymi.
Diosga cay niyanmi: Jinamansi Jesuspita willapapäcurag manchacuypita alisca
“Alisca yachrag runacuna yachrachipäcunganta chucchucyayarmi. 4੅Nätan maygaywan rimarsi u Jesuspita
manacagpagmi ricachishag, willapacursi manam tantiachipäcurag alisca rimayta yachrag
nätan alisca tantiag runacunapa tantiayninta carchu. Antis chay willapata “Razonmi” nir chrasquicurcaray,
manacagpagmi ricachishag” niyanmi. Munayniyog Santu Espíritu tantiayta yanapapäcushuptiquim.
20੅Chaura Dios chaynuy ruraptin, chay alisca yachrag runacunasi, 5੅Chaynuy yanapapäcushuray manam chay alisca yachrag

alisca ali yachrachig runacunasi, jinaman cay pachachru runacunalaman yupachicurcänaypagchu, antis Munayniyog
cagcunalapita alisca rimay yachrag runacunasi gotarapag ricasham Diosman yupachicurcänaypagmi.
carcayan. Chay runacuna yachrachipäcunganta mana imapagsi
väligman Dios muyurachiptin. 21੅Nätan Diosga alisca yachrag Nogaga yachrachipäcurag Santu Espíritu
carmi shumag musyara cay pachachru runacuna quiquincunalapa yachrachipäcamangantam
tantiaylancunawan payta mana reguey atipapäcunanta. Chaymi 6੅Nätan Dios ningannuyla nä cawarcayagcunataga nogacuna

Diosga runacunata canan maychru chaychrüsi salvayan chay yachrarcayächï Dios nipäcamangantam. Chay
willapanta chrasquicugcunataga. Chay salvacunapag cayag yachrarcayächingäga manam cay pachachru runacuna
willapatam waquin runacunaga “Manam välinchu” nircayan. yachrarcayächingannuylachu ni mandagcuna
22੅Chay nirmi Israel castacunaga chay willapa Diospita razonpa yachrarcayächingannuylapishchu. Paycuna
canganta musyapäcunäpag “Diospa munayninwan mä imalatas yachrarcayächinganga cayan illacayman aywaglam. 7੅Antis
rurayuy” nircayan imaysi, nätan juc casta runacunam, chay nogacunaga yachrarcayächï Dios mana pi runatas
manacag willapapa trucanga, antis “Jucpita imapitas musyachingan willapatam. Payga pitas mana musyachirachu
yachrachipäcamay mas yachragcama capäcunäpag” nircayan. canan wichan runacunata cushicachimänanchi raygom. Payga
23੅Nätan chaynuy nircayaptinsi nogacunaga willapacurcayä chaynuy rurananpag shumag pinsiarura cay pachata
cruzman clävapäcungan Cristopitam. Dios “Chaytam manaragsi camalarmi. 8੅Chay willapapitaga manam cay
willapacurcanqui” nipäcamasha captin. Chay willapatam Israel pachachru maygan mandagcunas musyapäcurachu. Sïchush
castacunaga “Yangachr chayga” nircayan. Nätan juc casta musyapäcunman cara, chauraga manam cruzman clävaypa
runacunam “Chayga manam imapagsi välinchu” nircayan. 24੅Nätan wanuchipäcunmanchu cara chay alisca alinninpag ricasha
Diospa acrashan runacunatam ichaga Israel castatas u juc castatas, Munayniyogta. 9੅Dios runancunata musyachinanpitaga
Cristo cruzchu wanungan willapaga musyayächimanchi Dios alisca isquirbishachrüsi cay niyanmi:
yachrag musyag canganta, jinaman munayniyog car “Pisi mana ricangantam,
salvayämanganchita. 25੅Chaura Diospa chay willapanpag: “Chay pisi mana mayangantam,
willapaga manam alichu” nircayanganga cayan alisca yachrag pisi mana pinsiangantam
runacuna yachrarcayächinganpitaga mas alisca alinnincagmi. Diosga shongolanchru cayächin
Nätan “Chay willapaga manam imapagsi välinchu” nircayangan Payta cuyag runancunata musyachinanpag” ninmi.
willapas cayan alisca alisca välignincagmi. 10੅Chay shongolanchru musyangantam Diosga canan Santu
26੅Chauraga Jesusman yupachicug-mayïcuna shumag Espirituwan musyarachimanchi noganchi runancunata. Santu
pinsiapäcuy: Gamcunataga Dios runanpag acrararcayäshunqui Espirituga lapantam imatas musyan. Payga musyayanmi Dios
walcalatam alisca yachragtas, walcalatam marcachru mandagtas, lapan ima-ayga pinsiangantas. 11੅Mä caynuypa
jinaman walcalatam alinnin runacunapa castantas. 27੅Antis Diosga tantiachipäcushay: Juc runaga manam musyanchu juc
gamcunata acrararcayäshunqui runacunapita mana imatas runa-mayin imata pinsiangantas, antis musyayanga chay
yachragpag ricashatam, alisca yachragcunata runapa almalanmi. Chaynuymi Dios imata pinsiangantas
pengacarcächinaypag. Payga acrarcayäshunqui manacagpag mana pisi musyanchu, antis musyayanga Santu Espiritulam.
ricashatam munayniyogcunata pengacarcächinaypag. 28੅Diosga 12੅Nätan noganchiga manam chrasquisha canchi Diosta mana

acrararcayäshunqui cay pachachru manacagpag ricashatam, regueg runacunachru cayag espiritutachu. Antis noganchiga
lutanpag ricashatam, imapagsi mana väligpag ricashatam, cay chrasquirayanchi Dios cachramungan Santu Espiritutam.
pachachru runacunalapita alinninpag ricashacunata, chay yachrag Paymi canan musyayächimanchi Dios cuyapämarlanchi
runacuna manacag capäcunganta musyachipäcunaypag. 29੅Chaura salvamanganchita. 13੅Chaytam nogacuna willapacurcayä Santu
manam maygaysi alawacurcanquimanchu “Alisca yachracusha Espíritu tantiachipäcamanganta. Chaura manam willapacurcä
carmi u alisca välig runa carmi Diosta regueyä” nirga. 30੅Nätan cay pachachru cagcunapitachu, antis nogacunaga rimarcayä
gamcunataga Dios quiquinmi juc runanuylata quiquin Santu Espíritu rimachipäcamaptinmi. Chaynuypam
cawarcayächishunqui Cristo Jesuswan. Nätan Cristo nogacunaga yachrarcayächï Dios munangannuy cawayag
yanapämasham cananga yachragcamas cayanchi, “Nä mana runacunata.
juchaynagmi cayanqui” nishas cayanchi, Dioslapag raquishas 14੅Chaura Santu Espíritu munangannuy mana cawag runaga

cayanchi, jinaman salvashas cayanchi. 31੅Chaynuy captinmi manam pasay tantianchu Santu Espíritu
isquirbishachrüsi cay niyan: “Maygaysi alawacuyta munarga rimayächimanganchita, antis chay runaga chay
alawacurcay Munayniyog Dios alisca yachragman rimayächimanganchita “Chayga manam imapagsi välinchu”
muyuchipäcushungaypita” ninmi. ninmi. Nätan chaynuy nin tantiayta mana pasay atiparmi,
chaura chaytaga tantianga Santu Espirituta munangannuy
Ali willapata chrasquicurcaray Dios tantiayta cawar-ran. 15੅Nätan Santu Espíritu munangannuy cawag
yanapapäcushuptiquim runam ichaga lapalanta imatas shumag tantiayan ima ali u

2
1੅ChauraJesusman yupachicug-mayïcuna: ima lutan cangantas. Chaynuy tantiaptinmi paycunataga
Gamcunacagman chraramur nogaga manam alisca rimay mana gocunchu chay mana tantiay atipag runacuna imata
yachrag runa yupaychu, u alisca alisca imapitas yachracusha mayacasha nirag rimarcayaptinsi. 16੅Chaynuy mana tantiay
runanuychu Diospa willapanta willapapäcurag. 2੅Antis atipag runapitaga isquirbishachrüsi cay niyanmi:
143 1&25,17,26੄2–4

“Manam pisi musyanchu Munayniyog Dios cimintashanuysi carcayagtam gamcunataga imawan chay
imata pinsiayangantas. wayita sharcachignuysi. Waquinga yachrarcayächishunqui,
Manatan paytaga pisi örutanuysi yurag golguetanuysi shumag rumitanuysi väligta.
‘Wacnuypam u caynuypam ruranquiman’ niytas Nätan waquinmi yachrarcayächishunqui guerunuyla, u
atipanchu” niyanmi. ogshanuyla, chaglanuyla väligta. 13੅Chaura imanuy
Nätan noganchim icha pinsiayanchiga Cristo yachrachipäcushungaysi Dios juchacunata taripänan junagmi
pinsiayangannuy. musyacasha canga. Chay junagga pi may
yachrachipäcushungaysi pasanga juc ninapanuymi.
Apoloswan nogasi carcayäga Diosta Chaychrümi Dios paycunata taripaptin, chay
jinaman gamcunata serviglam yachrachipäcushungay alisca välig u mana välig cangansi

3 shumag musyacanga. 14੅Chaura chay yachrachigcuna


1੅NätanJesusman yupachicug-mayïcuna, nogaga
gamcunata rimaparcayag manam Santu Espiritupa yachrachipäcushungay alisca ali cangan taripacaruptinga
munayninchru cawayag runacunatanuychu, antis paycunata chay ali uryapäcunganpita Diosga gonga
rimaparcayag quiquincuna munangannuyla cawayag premiutam. 15੅Nätan chay yachrachigcuna
runacunatanuymi, jinaman Cristopa naupanchru juc yachrachipäcushungay mana välig cangan taripacaruptinga,
wamranuylarag cayagcunatanuymi. 2੅Chaura iñasha chay uryapäcunganpita manam ima premiutas
wamrataga wanlla wiñananpag gonchi lechilatam. Chay chrasquipäcungachu, antis chay yachrachigcunaga wayi
iñashanuyla capäcuptiquim, nogaga chay lechinuysi cayag rupayagchru wanunanpita gueshpignuymi salvayla
yachrachiycunalata yachrachipäcurag. Chay iñashanuysi salvacurcanga.
capäcuptiquim nogaga mana yachrachipäcuragchu chay 16੅Nätan gamcunaga shumagmi musyarcayanqui Diospa

micuynuysi cayag yachrachiycunataga. Nätan canansi wayinnuy carcayangayta, jinaman Dios cachramungan Santu
gamcunaga carcayanqui iñasha wamranuylaran. 3੅Chaynuy Espirituwan carcayangaytas. 17੅Chaura Diospa wayinnuysi
carmi gamcunaga unaynuysi quiquiquicuna cayagcunata pantacächigtaga Diosga pitas cunchuchingam.
munapäcungaynuylarag cawarcayanqui. Chaymi Diosga gamcunata acrarcayäshunqui imaysi paylata
quiquiquicama chriquinacurcanqui, jinaman jatun shimipa servipäcunaypagmi. Chaymi noganchiga cayanchi Diospa
imatas ninacurcayanqui. Chaynuy cawar gamcunaga wayinnuy.
reguechicurcayanqui chay unaynuylarag cawarcayangaytam, 18੅Chaura ama pisi engañäcuchunchu “Nogaga alicusam

jinaman Diosman mana yupachicug runacunanuy yachrayä” nirga. Maygaysi cay pachachru cagcunalapita alisca
pinsiarcayangaytam. 4੅Chaynuy carmi waquinniquiga “Nogaga yachragga cachun mana imas yachragnuy, chaynuy jinarga
Pablopa discïpulunmi cayä” nircayanqui, nätan muyunga alisca yachrag runamanmi. 19੅Nätan cay pachalachru
waquinniquicunam “Nogaga Apolospa discïpulunmi cayä” cagcunapita yachracunganchitaga Diosninchiga rican mana
nircayanqui. Chaynuy nirga, Diosman mana yupachicug väligpagmi. Chay yachracunganchita mana väligpag
runacunanuymi carcayanqui. ricayanganpitaga isquirbishachrüsi cay niyanmi: “Diosga chay
5੅Chaynuy nipäcunaypagga: “Noga Pabloga manam maygan alisca yachrag runacunata pantacächin chay imapitas
alinninsi cächu”, jinaman Apolossi manatan maygan alinninsi yachracungälawanmi” ninmi. 20੅Chaypita yapaytan
canchu. Antis ishcaynïsi carcayäga Diosta servig runacunalam. isquirbishachrüga cay niyantag: “Munayniyog Diosga.
Chaymi nogacuna willapapäcungäpa gamcunaga Munayniyog shumagmi musyayan alisca yachrag runacuna chay
Jesustas chrasquicurarcayanqui. Jinaman nogacunaga jucnïsi ima-aygapitas yachrapäcungan mana imapagsi välinganta”
jucnïsi imatas rurapäcuräga Munayniyog Dios niyanmi. 21੅Chay niyaptinga amam maygaysi
nipäcamangannuylam. 6੅Chaura nogaga carä juc tarpugnuymi, olgotucurcanquimanchu warmitucurcanquimanchu “Nogaga
chay ali willapata gamcunata willapäcur. Nätan Apolosmi chay runapa discïpulunmi cayä” nirga. Antis paycunaga
cara chay tarpushata wilagagnuy. Nätan Diosmi juc plantata carcayan gamcunata ali yachrachipäcushunaypagmi. 22੅Chaura
wiñachignuysi gamcunataga yanaparcayäshunqui Pablosi Apolossi Pedrosi, cay pachasi cawaysi wanuysi canan
canancamas, payman yupachicuyälar cawayta. 7੅Chaura wichancagsi, mas guepacunamancagsi carcayan
tarpugnuycagsi u tarpushata wilagapagnuycagsi carcayäga gamcunapagmi. 23੅Nätan gamcunam carcayanqui Cristopa,
Diospa serviglanmi. Nätan nogacunapitas mas alinninga cayan jinaman Cristom cayan Diospa.
Diosmi, plantata wiñachignuysi paypita tantiayta
Diosta servig runacunata ama manacagpag ricapäcuychu
yanapapäcushurniqui. 8੅Chaura tarpugnuy carsi u yacu

4
jirpupagnuy carsi carcayäga Diospa serviglanmi, payga 1੅Chaura lapan runas shumag musyapäcuchun Cristopa

chaynuy rurapäcungäpitaga jucnïtas jucnïtas serviglan capäcungäta. Jinaman Dios nipäcamasha captin
pägapäcamangam. 9੅Chaura ishcaynïcunas carcayäga Diospa pay mana pi runatas musyachingancunata canan
uryaglanmi. Nätan gamcunam carcayanqui Dios musyarcayächingäta. 2੅Chaura pisi imatas rurananpag
uryayächingan chracranuy, jinaman Dios sharcayächingan nishacunaga reguechicunman yupachicuna runa cangantam.
wayinuy. 3੅Nätan nogataga manam imas gocamanchu “Alitam” u
10੅Chaura nogaga Dios cuyapälar cachramaptinmi “Lutantam rurayan” nipäcamaptiquis, jinaman marcachru
gamcunacagmanga aywamurä. Chaymi wayipa cimintun mandagcuna alita u lutanta rurangäpita taripapäcamaptinsi.
ruragnuy uryarä. Chaura chay uryar nogaga yachrachipäcurag Manam ni quiquïsi pinsiächu “Alitachur u lutantachur rurayä”
juc wayita cimintagnuymi Jesuslaman yupachicur nirsi. 4੅Nogataga manam shongö imapitas juchachämanchu.
cawapäcunaypag. Nätan waquincunam icha carcayanga chay Nätan nogaga chaynuy cayarsi manam ricacü mana
cimintasha jananman tapyagnuy. Chaura tapyanuyga cayan juchaynagpagchu, antis nogatasi Munayniyog Diosmi alita u
chay yachrarcayächishungaymi. Nätan paycuna shumag lutanta rurangäpitas taripämanga. 5੅Chaura naupa naupataga
tantiarcur razoncag willapata yachrachipäcushuptiquiga ama pitas, alita u lutanta ruranganpitas taripapäcuychu, antis
gamcunaga capäcunqui imaycamas chaynuyla cananpag shuyapäcuy Munayniyog Jesús cutimunanta. Paymi
tapyasha wayinuysi Dios munangannuy cawaglam imay yanauyagchru achquita ratachignuysi shumag taripanga
aygaysi. 11੅Nätan manam pisi nä cimintasha cayagta pacashanuysi cayag ruraycunata, jinaman runacuna ima
jitarircurga juctarag cimintanmanchu. Nogaga chay wayita rurayta munapäcungantas. Chaura pay nä tariparuptinga
cimintagnuysi yachrachipäcurag Jesucristopitam. 12੅Chaura nä Diosga jucpacamam runancunata cay ninga: “Gamga alisca
1&25,17,26੄4੄5 144

alitam rurasha canqui” ninga. Juctam “Gamsi alitam rurasha musyashag chay runacuna Diospa munayninwan imata
canqui” ninga. Nätan juctam “Gamsi alitam camaylaga rurarcayangantas u quiquincunapa yarpaylanpita äsharcur
rurasha canqui” ninga. yanga imata rimarcayangantas. 20੅Chaura runacunaga Diospa
6੅Nätan Jesusman yupachicug-mayïcuna, chaynuy nircayag munayninchru cawayanganta manam reguechicurcan alisca
ali cawapäcunaypagmi. Gamcunam rimarcayächimanqui imatas rimapäcunganpachu, antis reguechicurcan Dios
Apolospitawan nogapitas. Chaura nä chaynuy munayninwan yanapaptin ali cawapäcunganpam. 21੅Chaura
tantiararcayächiptïga “Paypa discïpulunmi cayä” nir, amam gamcunaga ¿imanuy aywamunätatag munarcayanqui? Nä
alawacurcanquimanchu ni waquintas manatan manacagpag chraramur juchaycunapita jucmapasha capäcunaypag
ricapäcunquimanchu. 7੅Chaura gamga ¿imanirtag alisca alipag nipäcunagtachu, u ¿juchaycunapita nä wanacushata tarir
ricacuyanqui? ¿Imatatag Dios mana goshungayta charayanqui alipa, jinaman shumagpa ricapäcunagtachu?
quiquiqui nacatacungaypa? Nätan Dios gorayäshuptiqui
imatas charayarga ¿imanirtag alisca alawacuyanqui quiquiqui Gamcunachru juchäcuyälar cawagcunataga jucmapapäcuy

5
nacatacungaypa ima-aygayog carnuysi? 1੅Nogataga razonpam willapararcayäman juc runa
8੅Gamcunaga “Alisca yachragcamam cayanchi” gamcunachru märastanwan juc warminwannuy
nircayanquim, “Diosga alisca aliscam munayninwan cawayanganta. Chaynuy cawayga alisca juyu lutanmi.
yanapayämanchi” nircayanquim. Nätan gamcunaga imatas Chaynuyga Diosman mana yupachicug runacunas manam
rurarcayanqui cay pachata mandayag reycunanuymi. cawapäcunchu. 2੅Nätan gamcunaga chaynuycunawan
Chaynuy yachragpag ricacurmi nogacunataga manacagpag cawayarsi laquicurcänay trucaga alisca alinninpagmi
ricarcayämanqui. Razonpa cay pachachru nä ricacurcayanqui. Antis chaynuy juchäcug runataga nämi
mandarcayaptiquiga alichr canman. Chaura nogacunas chay gargarärinquiman gamcunawan mana gotucänanpag.
mandayta yanapacurcagmanchri. 9੅Nätan tantiaynïpitaga, 3੅Nätan nogaga gamcunapita caruchru cayarsi

nogacuna Jesuspa cachran ruragcunata Diosga gamcunamanga chaynuylam pinsiarayä. Chaymi nogaga
chrurarcayäman guërrachru vencichicusha runacunanuysi gamcunacagchru cayagnuysi chay juchäcusha runata
chay desɹlagpa guepalanta aywapäcunäpagmi. Chay gargosha, jinaman jucmapasha cananpag nä nirayä. 4੅Chaura
guepalata desɹlar nogacuna carcayä wanuchisha cananpag cananga gotucapäcuy Munayniyog Jesucristo
nisha runacunanuymi. Chaymi pi may runacunas, jinaman nipäcushungaynuy. Chay gotucapäcuptiqui gamcunawan
angelcunas nogacunawan imas pasananta ricäcurcänanpag cayagnuymi nogas cayäshag. Chaychru Munayniyog Jesucristo
shuyararcayan. 10੅Nogacunataga Cristopa janan pi maysi yanapapäcushuptiqui gamcunapita gargorcur, 5੅chay runata
ricarcayäman pasay gotarapagmi. Nätan gamcunaga Asyagpa maquinman jitayapäcuy, chaychru wanungancama
Cristowan capäcungaypita ricacurcayanqui alisca cunchuyächir imatas rurananpag, nätan Munayniyog Jesús
yachragpagmi. Nogacunataga ricarcayäman mana imas ruray cutiramuptin chay runa salvasha cananpag.
atipag runacunapagmi. Nätan gamcunaga ricacurcayanqui 6੅Chaura gamcunaga “Alicamam cayanchi” nir yanga

imatas ruray atipag runacunapagmi. Nogacunataga alawacur lutantam rurarcayanqui. Gamcunaga shumagmi
ricarcayäman manacag runacunapagmi, nätan gamcunaga musyarcayanqui runacuna cay nipäcunganta: “Levaduraga
ricacurcayanqui alisca alinnin runacunapagmi. 11੅Nogacunaga uchuclam mäsata jacachimun” nipäcunganta. Chaynuymi
canancamam micuypitas yacupitas jacupitas cunchurcayä. chay juchäcushata mana gargapäcurga lapaycunas juchäcuyta
Canancamam runacunapita magashas carcayä, chay marcan galayapäcunqui. 7੅Chaura gamcunapita gargapäcuy chay mäsa
marcan ali willapa willapacuyta puripäcuptï manam jacachig levaduranuysi unaypita juchäcuyag runata. Chayta
wayïlacunas canchu chaychru yachrapäcunäpagsi. 12੅Jinaman gargorurga capäcunqui mana levaduraynag mushog
ushacapäcungäcamam maquïcunawansi uryarcayä. Runacuna mäsanuymi ali cawagcama. Chaynuy cananchipagmi Pascua
ashlipäcamaptinsi alipam rimaparcayä. Chaynuyla conträcuna ɹestachru wanug achrcashnuysi cayag Cristoga wanuchisha
rimarcayaptinsi canancamalaga awantarcayäran. 13੅Ima-ayga cara. 8੅Chaura noganchi raygo Cristo wanurayaptinga ama
lutanta nircacayämaptinsi nogacunaga shumagpam cawashunchu lutan ruraylaman pinsiarga u lutancunalata
rimapapäcü. Cay pachachru runacuna nogacunata rurayarga. Antis cawashun razoncaglata rimayar, jinaman
ricarcayäman mana pasay imapagsi väligpagmi, jinaman Dios ningannuy alila cawayar.
pasay manacagpagmi. 9੅Chay jucnincag carta isquirbimungächru nämi nipäcurag

chay warmin warmin olgon olgon purigcunawan mana


Gamcunas noganuy cawapäcuy
gotucapäcunaypag. Chaytam gamcunaga lutanta
14੅Chaynuy isquirbiyämü manam pengacachipäcunagpagchu tantiararcayanqui. 10੅Antis gamcunaga Diosman mana
antis cuyay churïnuysi capäcuptiquim anyaparcayag mana yupachicug runacunawanga gotucapäcunquimanmi, warmin
alawacurcänaypag. 15੅Cristopita yachrachishugniquicuna warmin, olgon olgon cawarcayaptinsi, charayar mastarag
chrunca waranga captinsi, manam paycunaga taytaycunachu, imata munararcayaptinsi suwacurcayaptinsi u imatas “Caymi
antis nogam cayä taytaycunanuyga. Nogaga gamcunapag juc diosnï” nir alawarcayaptinsi. Chaycunawan mana
taytanuy cayä, ali willapata willapapäcuptï Jesucristota gotucapäcunay captinga, antis cay pachapitaga
chrasquicusha capäcuptiquim. 16੅Chauraga noga cawayangä yargocurcanquimanchri. 11੅Antis mana
yupay gamcunas ali cawapäcuy. 17੅Chaynuy cawayta gotucapäcunquimanchüga “Jesusman yupachicug-mayiquim
yanapapäcushunaypagmi cachrarayämü Timoteota. Payga ali nogas cayä” niyar, chay warmin warmin, olgon olgon
willapata willapaptï Munayniyog Diosman yupachicuyta cawagcunawanmi, charayar mastarag imatas
galayusha carmi nogapag cayan alisca cuyay churïnuy, munagcunawanmi, u “Imatas caymi diosnï” nir chayta
jinaman alisca yupachicunä runa. Paymi alawagcunawanmi, pipagsi lutanta rimarcayagcunawanmi,
yarpachipäcushunqui Cristopa naupanchru imanuy shincalar cawagcunawanmi, suwacugcunawanmi. Chauraga
cawangätas, jinaman maychru chaychrüsi Jesusman “Jesusman yupachicugmi nogas cayä” nig, chay lutan
yupachicug gotucagcunata yachrayächingänuy cawayangätas. runacunawanga amam ni parëjus micapäcunquimanchu.
18੅Nätan gamcunapita juc ishcayga alisca alinninpag ricacurmi 12੅Nätan Diosga manam nogataga nimasha Diosman mana

“Pabloga nä manam ricamagninchi aywamungachu” nircayan. yupachicug runacunata juchancunapita taripänäpagchu, antis
19੅Nätan Munayniyog Dios munaptinga cananpita manas alä paycunataga Dios quiquinmi juchancunapita taripanga.
unaytam aywamushag ricapäcugniqui. Chaychrümi 13੅Nätan Jesusman yupachicug castachru runacunataga,
145 1&25,17,26੄5–7

gamcunam juchancunata taripapäcunqui. Chaynuy ishcaynintam chaycunataga illacächinga. Jinaman cuerpupita


rurapäcunay cayaptinga, jucla chay märastanwan cayag rimarmi icha lutanta rimarcayanquiga. Chaura cuerpuga
runata gamcunapita gargapäcuy. manam warmin warmin u olgon olgon cacunapagchu, antis
cuerpunchiga cayan Munayniyog Diosninchipam. Nätan
Amam gayachinacurcanquimanchu paymi cuerpunchita wanuruptin cawacächimunga imaycama
Diosta mana regueg ɹyiscunamanga cawacunanchipagsi. 14੅Chaura Dioschu Munayniyog Jesusta

6
1੅Chaura gamcuna Jesusman yupachicugcunachru imas wanushapita cawacächimura. Chaynuymi Diosga
caruptin lutantam rurarcayanqui Jesusman munayninwan noganchitas cawacächimäshun. 15੅Nätan
yupachicug-mayiquita, Diosta mana regueg ɹyisman gamcunaga shumagmi musyarcayanqui cuerpuycuna Cristopa
gayachipäcur. Chaynuy rurapäcunay trucaga antis aywapäcuy cayanganta. Chaura cuerpuycuna Cristopa cayaptinga manam
Jesusman yupachicugcunachru mandagcunaman chaychru ni pinsiaylas pinsiapäcunquimanchu chay piwan maywansi
paycuna yanapäcushuptiqui imapitas ushacapäcunaypag. cacug warmicunawan punuytaga. 16੅Chaypitas gamcunaga
2੅Nätan gamcunaga shumagmi musyarcayanqui Diosman mana shumagmi musyarcayanqui chay piwan maywansi cacug
yupachicug runacunata juchancunapita taripapäcunaytas. warmiwan ishcaychacug runa, chay warmiwan nä juc
Chaura Diosman mana yupachicug runacunapa juchancunata runanuyla carcayangantas. Chaynuy cananpitaga
taripapäcunay cayaptinga, ¿imanirtag gamcunaga chay ichicla isquirbishachrüsi cay niyanmi: “Ishcaynin capäcunga juc
imas ninacurcangaypita jucla mana ushacapäcunquichu? runanuylam” ninmi. 17੅Chaynuymi pisi Munayniyog Dioswan
3੅Jinaman gamcunaga shumagmi musyarcayanqui cayagcunas, paywanga capäcun nä juc runanuyla. 18੅Chaymi
angelcunatas juchancunapita taripänanchitas. Chaynuy nä ama chay warmin warmin u olgon olgonga cawapäcuychu.
rurananchi cayaptinga cay pachachru imas ninacurcangaypita Chay juchäcuypita mana wanacurga Dioslapag cayag
ushacaytam nä jucla yachracurcanquiman. 4੅Chaura cuerpuycunawanmi juchäcurcayanqui. Chaypitacag waquin
gamcunaga imapitas cay pachachru cagcunapita juchacunataga juchäcursi juchäcunchi manam
acagyachinacurur Diosta mana regueg ɹyiscunata cuerpunchiwanchu. 19੅Gamcunaga shumagmi musyarcayanqui
manacagpag ricarcayarsi, payman imatas ushacapäcunaypag Dios cachramungan Santu Espiritupa wayinnuy chay
gayachinacurga lutantam rurarcayanqui. 5੅Chaynuy nircayag cuerpuycuna cayanganta, jinaman Santu Espíritu
pengacurcänaypagmi. ¿Manachu gamcuna Jesusman gamcunawan yachrayanganta. Chaura cuerpuycunaga manam
yupachicunachru can ni juclaylas alisca yachrag runa, chay gamcunapachu, antis Diospam. 20੅Gamcunaga Jesucristo
imas ninacurcangaypita maygaycuna juchayog capäcungaytas yawarninta jichrar wanunganpam, nä Diospa runan
taripapäcushunaypag? 6੅Chaynuy mana rurarmi gamcunaga carcayanqui. Chauraga cuerpuycunawan alita rurapäcungaypa
imapitas nä acagyachinacururga, Jesusman Diosta alisca alipag ricachipäcuy.
yupachicug-mayiquita Diosman mana yupachicug
Casaracuypita cartachru tapucarcämangaypita nipäcushay
ɹyiscunaman gayarcayächinqui.

7
7੅Chaura quiquiquicama imapitas chay jatun shimipa 1੅Nätan cananga cartachru tapucarcämangaytam

ninacurcayarga manaran Dios ningannuychu cawapäcunqui. nipäcushay: Nogapitaga alim canman olgo runa juc
Antis mana juchäcusha cayarsi ali cawayta munarga jina warmiwan mana casaracuptinsi. 2੅Nätan mana casarasha
cunchupäcuy, jinaman suwapapäcushuptiquis ima ruray capäcur gamcunaga purircayanqui warmin warminmi, olgon
munarcayangaypitas amachacurcay. 8੅Gamcunaga chaynuy olgonmi. Chaynuy cawayaypitaga antis olgocunas capäcuchun
rurapäcunay trucam yangacagpitam Jesusman warmiyogcama, jinaman warmicunas capäcuchun
yupachicug-mayiquicunata cunchurcayächinquis, jinaman gowayogcama. 3੅Nätan warmiyog olgoga warminwan
suwaparcayanquis. ruranancunataga ruranmanmi. Chaynuymi gowayog warmis
9੅Gamcunaga shumagmi musyarcayanqui chaynuy ruragcuna gowanwan ruranancunataga ruranman. 4੅Chaura gowayog
Diospa munayninman mana yaycapäcunanta. Chaura ama warmipa cuerpunga nä manam quiquinpachu, antis
engañäcurcaychu. Dios mandayangancagmanga manam gowanpam. Chaynuytan warmiyog olgopa cuerpunsi nä mana
yaycapäcungachu, chay warmin warmin, olgon olgon quiquinpachu antis warminpam. 5੅Chauraga warmiquiwansi u
cawayagcunaga, “Imatas caymi diosnï” nir alawagcunaga, gowaywansi “Manam munächu” mana ninacularmi
mansibacugcunaga, warmicamas juc gowanwannuy ruranaycunacagtaga rurapäcunqui. Nätan imapitas Diosta
cawagcunaga, jinaman olgocamas juc warminwannuy manacurcänay raygo ishcayniqui rimanacusha carmi ichaga
cawagcunaga. 10੅Chaynuytan mana yaycapäcungachu, “Manam munächu” nirsi ninacurcanquiga, nätan chaynuyga
suwacunas, imatas charayar mastarag ashigcunas rimanacurcanqui manam alä unaypagchu. Chaypitaga
shincagcunas pipagsi lutanta rimagcunas jinaman yapaymi rurapäcunayta rurapäcunqui. Mana amachacuyta
runa-mayinta engañagcunas. 11੅Chaynuymi Diosta mana atipapäcuptiquiga juc olgowansi u warmiwansi Asyagga
reguepäcungaycamaga waquinniquicuna capäcuray. Nätan juchäcarärichishunquimanmi. 6੅Chay lapanta nircayag manam
cananga carcayanqui ima-ayga juchaycunapitas perdonasham, chaynuy rurapäcunaypag Dios nimasha captinchu, antis
Dioslapag cawapäcunaypag raquisham, jinaman Diospitas nä quiquïpa tantiayläpitam 7੅Chaura nogapagga alim canman
carcayanqui “Mana juchaynagmi cayanqui” nisham. Nätan lapan olgocuna noganuy japalan capäcuptinsi, nätan Diosga
chaynuy carcayanqui Munayniyog Jesucristo gamcuna raygo lapanchitas tucuytam camarayämanchi, waquintam
wanunganpam, jinaman Dios cachramungan Santu Espíritu camarayan warmiyog cananpag, nätan waquintam japalan
yanapapäcushungaypam. cacunanpag.
8੅Chaymi japalanrag cayagcunata, jinaman japatucusha
Amam juchäcurcanquimanchu warmicunata cay nishag: Alitam paycuna rurapäcunman
12੅Nätan gamcunaga Diospa runan cayarga “Ima-aygatas noganuysi japalan cacurcarga. 9੅Nätan mana amachacuyta
rurämanmi” nircayanquim, nätan manam lapanchu ali atipar warmiyograg u gowayograg cayta munagcunaga
ruranäpag. Au, nogas munarga ruräman lapantam casarapäcuchun. Paycunapagga alim canga casaracurcaptin
ima-aygatas, nätan lapantaga mana rurächu viciuta mana warmita munayälar u olgota munayälar japalan
charinäpagmi. 13੅Chaypitas gamcunaga “Micuyga carcayanganpitaga.
pachrapagmi, nätan pachram micuypag” nircayanquitan. Au, 10੅Nätan gowayog u warmiyog cagcunataga manam

chayga razonmi. Nätan Diosga juc junag cutimur quiquiläpitachu nipäcug, antis Munayniyog Dios nimasha
1&25,17,26੄7੄8 146

captinmi cay nircayag: Gowayog warmiga ama gowanpita cacurcaptinsi. 27੅Chaura nä casarasha cayarga ama
raquicächunchu. 11੅Jina cayta gowanpita raquicarga cacuchun raquicaychu warmiquipita, jinaman japalayrag cayar ama
japalan, juc olgowan mana casarälar u gowayog cayta ashiychu warmita. 28੅Nätan juc mözu casaracursi manam
munarga chay gowanwan amistächun, jinaman casarasha juchatachu ruran. Chaynuytan juc jipash casaracursi, manam
olgosi ama wicapächunchu warminta. juchatachu ruran. Nätan pisi canan alisca juyu cunchuy
12੅Nätan Jesusman mana yupachicug ishcaychashacunataga wichanchru casaracugga, laquisham cawapäcunga. Chaynuy
warmitas olgotas nipäcushay, manam Munayniyog Dios cawapäcunayta mana munarmi nogaga japalayrag
nimasha captinchu, antis quiquïlapitam: Waquinniquipa cayagcunata japalay cacurcay nircayag. 29੅Chaura Jesusman
warmiquicuna cayan Jesusman mana yupachicugmi, jinar yupachicug-mayïcuna, chay niyangäta mas shumag
payga gampita mana raquicayta munanmanchu, chaura tantiachipäcushay: Cananga nä ushanan junagmanmi
gamga amam chay warmiquipita raquicanquichu. nachrgarayanchi. Chaymi Jesús cutimunanta mana gongalar
13੅Chaynuytan warmicunapas cayan gowancuna Jesusman casarasha cagcuna cawapäcunman japalanrag cayagcunanuysi
mana yupachicug, jinar payga “Gamwanmi ima-ayga captinsi Dioslata servircayar. 30੅Wagagcunas cawapäcunman mana
cawashag” nir mana raquicayta munanmanchu. Chauraga wagagnuymi. Cushisha cayagcunas cawapäcunman mana
amam chay warmiga chay gowanpita raquicangachu. 14੅Nätan cushiragnuymi, imata rantigcunas cawapäcunman mana
Jesusman mana yupachicug olgoga, warmin Jesusman imatas charagnuymi. 31੅Cay pachachru ima-aygayog cagcunas
yupachicunganpam Diospag nä raquisha cayan. Chaynuymi cawapäcunman mana chay imancunamansi yupachicularmi.
Jesusman mana yupachicug warmisi, gowan Jesusman Cay yachrayanganchi pachaga wara raswalan ushacayman
yupachicunganpam Diospag nä raquisha cayan. Mana aywarunga.
chaynuy captinga wamraycunas capäcunman juchasapapag 32੅Chaura nogaga manam munächu cay pachachru

ricashalaran Diospitas, antis cananga maygaysi Jesusman cagcunalaman pinsiarapäcunayta, antis munayäga japalanrag
yupachicurcangaypam wamraycunas nä Diospag raquisha cayag mözucuna Munayniyog Diosninchita servipäcunantam,
carcayan. 15੅Nätan Jesusman mana yupachicug warmis u jinaman pay munangannuy cawapäcunantam. 33੅Nätan nä
olgos, Jesusman yupachicug gowanpita u warminpita casarasha cagcunaga mas rurapäcun cay pachachru
raquicaylata munagga, jina raquicächun. Chaura Diosninchiga cagcunalatam warminta cushishata cachinanpag.
runanman muyuchipäcushuray manam cunchuyar 34੅Chaynuytan japalanrag cayag jipashcunas Diospag imatas

cawapäcunapagchu, antis shumagla cawapäcunaypagmi. ruranancunalaman yarparayan. Chaynuy car paycuna


16੅Chaura gamga Jesusman yupachicug warmi quizämi cawapäcun Dioslata serviyarmi cuerpunwansi, almanwansi.
salvarunquimansi gowayta, u gamsi, Jesusman yupachicug Nätan gowayog warmiga cay pachachru cagcunalatam mas
olgo quizämi salvarunquimansi warmiquita. Chaymi gamcuna rurapäcun gowanta cushishata cachinanpag. 35੅Lapan
Jesusman yupachicugcunaga ama raquicapäcunquimanchu. chaycunata nircayag Diosninchi munangannuy ali
17੅Chaura gamcuna Jesusman yupachicugcunaga imata cawapäcunayta munarmi, manam cananga nä “Manash
rurapäcunaypagsi Dios nipäcushungaynuymi, jinaman casaracushunchu” nipäcunaypagchu. Chaura japalaycuna carsi
imanuysi capäcunaypag Munayniyog Dios u casaracursi Munayniyog Diosninchita ichaga servipäcuyga
camapäcushungaynuymi cawapäcunquiman, casarashas u pay munangannuy. Pay servipäcunaytaga manam imas
japalaycunas. Chaynuymi nogaga yachrachï maychru jarcapäcushunquimanchu.
chaychrüsi Jesusman yupachicug gotucagcunataga. 18੅Chaura 36੅Nätan pi mözusi warmiyog cayta munanman, jinaman

Israel casta señalashata maygaytas Diosga paypa runan casaracunanpag rimaynin jipash nä casaracunan timputa
canaypag gayarushunquiman, chauraga chaynuy señalashala pasayanman, chaura payga shumag tantiayur casaracuchun.
cacuy. Nätan maygaytas mana señalashata Diosga paypa Casaracurga manam juchäcungachu. 37੅Nätan pi mözusi
runan canaypag gayarushunquiman, chauraga gamsi chaynuy shumag tantiarcur “Nogaga mana casaracursi alim cashag”
mana señalashala cacuy. 19੅Chaura manam välinchu señalasha ninman. Chaura mana munarga ama casaracuchunchu. Mana
caysi u mana señalasha caysi. Antis väliyanga Dios casaracursi alitam rurayan. 38੅Chaura pisi casaracurga alitam
mandamanganchicunata cäsucuymi. 20੅Chaura señalashatas u rurayan. Nätan “Manam casaräshagchu” nir mana
mana señalashatas Diosga paypa runan capäcunaypag casaracugga, mas alitaran rurayansi.
gayapäcushungaynuy pachalan cacurcay. 21੅Chaura pitas 39੅Nätan gowayog warmiga, gowan cawayangancamaga

rantisha cayaglata gayarushuptiquiga, chaynuy rantishala gowalanpam. Nä gowan wanuruptinmi ichaga piwansi
cacuy. Nätan rantishala mana canaypag timpu munanganwan casaracunmanga. Nätan casaracursi
ayparamuptinga mana rantisha runa canaypag imas casaracungaga Jesusman yupachicug runawanmi. 40੅Jinaman
ruranaycunatam ruranquiman. 22੅Chaura pi rantisha runas nogapa tantiaynïpitaga chay japatucusha warmiga mas
Munayniyog Dios gayaptin paypa runanman muyurga, cushishaga canga nipäcungagnuysi japalan cacurmi. Chaynuy
muyurun Diosla servig runamanmi. Chaynuytan mana nircayag Santu Espiritupa munayninchru carmi.
rantisha runasi Munayniyog Dios gayaptin paypa runanman
nä muyururga, muyurun paylata servig runaman. 23੅Nätan Micuypita cartachru tapucarcämangaypita nipäcushay

8
Diosga gamcunata, Jesús alisca cunchur wanunganpam 1੅Cananga nipäcushay “Caymi diosnï” nir chay

Asyagpa maquinpita jorgorarcayäshunqui paylata diosnincunata aycha garapapäcunganta micunapagsi u


servipäcunaypag. Chauraga ama runacunalata servicugmanga mana micunapagsi tapucarcämangaypitam. Naupataga cayta
muyupäcuychu. 24੅Chaura Jesusman yupachicug-mayïcuna, niyärishay: Gamcunaga “Lapanchis yachragcamam cayanchi”
imanuytan Diosga gayapäcushuray runan capäcunaypag, nircayanquim. Chay yachrag runaga yachranganpita alawacur
chaynuy pachalam cacurcay. manam pitas yanapanchu. Nätan cuyacug runaga
25੅Nätan cananga nipäcushay japalanran cayag jipashpitam, runa-mayintam yanapan. Chaynuy cuyacug caymi aliga. 2੅Pisi
jinaman japalanrag cayag mözupitam. Cay nipäcunagtaga “Alisca yachragmi cayä” nigga, manam imatas musyanragchu
manam Munayniyog Dioschu nimasha, antis nipäcushay chay razonpa yachrag runacunanuyga. 3੅Nätan razonpa
quiquïpa tantiaylapitam Munayniyog Diosninchi cuyapämälar yachrag runaga Diostam razonpa cuyan, jinaman paytam
yupachicuna runaman muyuchimasha captin. 26੅Chaura canan cäsucunsi, nätan chaynuy runam Diospa runanga.
alisca juyu cunchuy wichanchru cawayashaga nogapitaga 4੅Chaura cananmi icha nipäcushayga chay diosnincunata

alim canman mözucagcuna jipashcagcuna japalan aycha garapäcunganpita. Gamcunaga shumagmi


147 1&25,17,26੄8੄9

musyaracayanqui chay “diosnïcuna” nipäcungan mana pogoruptinga micuntag. Chaynuymi uywa michig runas chay
munayniyog canganta. Au. Chaycunaga manam dioschu. Antis uywacunata michin lechinta upunanpag.
razoncag Diosga juclaylam. 5੅Waquin runacunaga “Cieluchrüsi 8੅Quizämi gamcunaga “Quiquinpa yarpaylanpitam

jinaman cay pachachrüsi achcam alisca munayniyog dioscuna niyämanchi” nircayanquis, antis Moisés isquirbinganchrüsi
cayan” nipäcunmi. Nätan chaynuy nircayaptinsi, 6੅noganchiga chaynuy ruranapagga niyanmi. 9੅Chaura Moisés
shumagmi musyayanchi razoncag Dios juclayla canganta. isquirbinganchrüga cay ninmi: “Trïgu ishcucänanpag jarug
Paymi cayan noganchipa Taytanchi. Pay munaptinmi lapan törucunata amam shiminman chay ‘bosal’ ninganta
ima-aygas camacara. Nätan pay munarmi noganchitas chrurapunquichu” ninmi. Diosga chaynuy isquirbichira
camamaranchi. Jinaman juclaylatan cayan Moiseswan manam chay uryag törucuna raygolachu.
Munayniyogninchis. Payga cayan Jesucristom. Payga Dios 10੅Antismi isquirbichira noganchi raygos, Diosga Moiseswan

nisha captinmi camara lapan ima-aygatas, jinaman isquirbichira noganchi ali pägacugcama cananchipagmi.
noganchitas camamaranchi paylapag cananchipag. Chauraga chracra ticragsi, jinaman trïguta ishcucänanpag
7੅Nätan Dios juclayla canganpitaga waquinlaycunaga nä jaruchigsi uryayanga pägunta chrasquinanman yupachicurmi.
shumagmi musyarcayanqui. Chayta mana musyarmi 11੅Chaura nogacunaga gamcunacagman chraramur Dios

waquinniquicunaga chay dioscunata munayniyogpagrag nipäcamanganta yachrachipäcur capäcurä juc tarpug


ricarcayanqui. Chaymi chay dioscunata micuy runanuymi. Chaura chaynuy carcayaptïga micapäcunäpag,
garapäcunganta micururga, “Cananga juchäcurüchri” nir upyapäcunäpag, pägapäcamaptiqui alim canman. 12੅Nätan
laquirarcayanqui. 8੅Nätan Diosga mas alipag ricamanchi chay waquincunatas pägarcayarga, nogacunataga masran
manam micuycunata micunganchipachu. Chaura chay pägapäcamanquimansi. Chaynuy pägapäcamänay cayaptinsi
micuycunata micungaypachu manam alipag ricashas canqui, nogacunaga manam imatas nipäcuragchu, jinaman ima-ayga
ni mana micungaypachu lutanpag ricashas canqui. cunchuytas awantarcayäga, Cristopa ali willapanpita mana
9੅Chaura chay micuycuna micuysi u mana micuysi cayan lutanta pinsiapäcunaypagmi.
gamcunapitam. Nätan micugta ricaparärishurniquita ichaga 13੅Gamcunaga musyarcayanquim Diospa wayinchru uryag

Jesusman mana aläpa yupachicugcuna juchaman sacerdöticunas, jinaman altarchru uryagcunas, Diospag
ishquirärinmanga. 10੅Mä caynuypa tantiachipäcushay: Gamga apapäcungan ofrendacunapita cawapäcunganta. 14੅Canansi
chay diosnincuna mana dios canganta musyayar, chay chaynuy ruranapagmi Munayniyog Jesusga cay nirayan:
diosnincunata alawapäcungancagchru chay aychata “Pitas chay ali willapa willapacugtaga, chay willapa
micuyanquiman mësacagman tacuyur. Nätan chaychru chrasquicug runacunam pägapäcunga” nirayanmi.
micuyagta ricapurushunquiman maygansi Jesusman mana 15੅Nätan Jesucristo chaynuy nirayaptinsi nogaga “Manam

aläpa yupachicug runa. Chaura paysi “Micushag” nirmi pägapäcamay” nipäcuragchu. Jinaman canansi isquirbimü
micurunga. Chaypitaga “Chay micungäwanga cananmi icha manam pägapäcamänayta munarchu, antis micuypitas jina
juchäcurü” nirmi pasay laquishala cacunga. 11੅Chaynuypaga wanucushag. Chay mana cobrapäcungagpita nogaga aliscam
gam micuyagta ricapushungay achäquim Jesusman cushirayä. 16੅Nätan nogaga chay ali willapa willapäcungagpita
yupachicug-mayiquiga Jesuspita raquicarunga payman mana manam olgotucüchu. Chayta willapacunäpagga Diosmi
aläpa yupachicug car. Nätan paypa janansi Cristoga nirayäman. Nätan payga nogata imanämangarag chay ali
wanurayanmi. 12੅Chaura Jesusman mana aläpa yupachicugta, willapata mana willapacuptïga. 17੅Chaura chay willapata
maygantas micungay achäqui Jesuspita raquicarachirga cushisha willapacuptïga Diosga päguta gomangam. Nätan
gamga Cristopitaga nä juchayogpag ricasham cayanqui. anagyayarsi jinam willapacushag Dios willapäcunäpag
13੅Chaura chay micuyta micungä achäqui wauguëta juchaman nirayämaptinga. 18੅Chaura nogapagga imatas mana cobralar
ishquirachirga, antis amam chay micuytaga nä pasay chay ali willapa willapapäcungagpita cushirayangämi cayan
micümanchu Jesusman yupachicug-mayïta mana juc pägunuy. Chaymi nogaga mana cobrapäcuragchu,
juchäcachinäpag. cobrapäcunagpag Jesucristo nirayaptinsi. 19੅Nätan nogaga
mana rantisha runa cayarsi, gamcuna Jesusman
Yachrachipäcungagpita manam cobrapäcuragchu yupachicugcunata servirga cayä juc rantisha runanuymi.

9
1੅Chaura nogaga cä Jesuspa cachran ruragmi, munarga Chaynuy cashag niyä mas achca runata Jesuspa runanman
imatas rurämanmi. Nogaga Munayniyogninchi Jesustas muyuyta yanapänäpagmi. 20੅Chaymi nogaga Israel
ricapurämi. Nätan gamcunas Munayniyog Jesucristo castacunawan carga Moisés isquirbingancunatas manyalapita
nimangancunata rurangäpam paypa runanman cäsucuyä paycunas Jesusman yupachicurcänanpag. Chauraga
muyurarcayanqui. 2੅Waquin runacuna “Pabloga manam paycunata yanapänä raygom Moisés isquirbingannuy cawayä,
Jesuspa cachran ruragchu” nircayämaptinsi, gamcunapagmi pay isquirbingannuy nä mana cawanä cayaptinsi. 21੅Nätan juc
icha cayäga Jesuspa cachran rurag. Chaynuy cangä casta runacunawan carga paycunanuymi cawayä Diospa chay
musyacayan ali willapata willapaptï gamcuna Munayniyog isquirbingannuyrag cawayarsi, jinaman Jesucristo
Jesuspa runanman muyupäcungaypam. yachrachingannuy paycunas Jesusman yupachicurcänan
3੅Chaymi nogaga “Payga manam Jesuspa cachran ruragchu, raygo. 22੅Jinaman Jesusman mana aläpa yupachicug
chaymi mana yanapapäcugchu” nimagcunata cay nishag: runacunawan carsi nogaga paycunanuymi cä, paycunas
4੅Jesuspa cachran rurag cayaptïga chaura nogacunatas Jesusman mas yupachicurcänan raygo. Chaura nogaga
gopäcamanquimanmi micapäcunäpag upyapäcunäpag. imanuysi runacuna cangannuymi cawayä paycunata Jesuspita
5੅Chaynuy cayarga, Jesuspa waquin cachran ruragcunanuysi, willapänäpag, chaynuypa maygalansi salvasha cananpag.
Munayniyog Jesuspa wauguencunanuysi u Pedronuysi, 23੅Chaynuy rurayä ali willapata willapacunä raygom, jinaman

Jesusman yupachicug warmiwan mayganwansi nogas Jesusta chrasquicurur runacuna cushiraptin, nogas cushiranä
casarämanmi, maytas illar paywan parëju puripäcuptï raygom.
yanapapäcamänaypag. 6੅¿Icha nogawan Bernabëlachu jina 24੅Gamcunaga shumagmi musyarcayanqui estadiuchru chay

capäcushag gamcunapita mana pägashaga? Chay mana lapan cörrigcunapita juclayla yalinanta. Nätan chay yaliglam
pägapäcamaptiquim nogacunaga micapäcunäpagsi premiutaga chrasquin. Chaura gamcunas chay carrërachru
upyapäcunapagsi uryarcayä. 7੅Musyanganchinuysi antismi gänag runanuy imapitas amachacuyar cawapäcuy Dios
soldäducunas nacionninta servirga pägunta chrasquipäcun. “Goshaymi” nipäcushungayta chrasquipäcunaypag. 25੅Pi maysi
Chaynuymi üvas tarpug runas chay üvas tarpungan nä chay carrërachru yaliyta munagcunaga, lapanpitam chay
1&25,17,26੄9੄10 148

ima-aygas lutan ruraycunapita amachacurcan. Chaynuy gamcunanuymi lapan runacunas chay lutan rurachiy munasha
rurapäcun chay yalirur laurelpita rurasha rätu uyug corönata carcayan. Chaura gamcunaga Diosman yupachicurcay.
chrasquipäcunalanpagmi. Nätan noganchiga lapan ima lutan Yupachicurcayaptiqui payga manam munangachu
ruraypitas amachacur cawashun imaycamas chaynuyla cacug awantapäcunaypita mas juyunaypa imawansi chay
premiuta chrasquinanchi raygom. 26੅Chay premiuta juchäcachiy munasha capäcunayta. Antismi payga chay lutan
chrasquinä raygom nogasi ima lutanpitas amachacuyar rurachiy munasha capäcuptiqui tantiachipäcushunqui, chay
cawayä, jinaman alita rurayarsi cawayä. Manam juchäcuy munarcayangaypita imanuypa
waquincunanuysi cawä shongö munanganta rurayarchu u amachacurcänaypagsi.
premiuta chrasquinätas u mana chrasquinätas mana 14੅Chaura cuyashä Jesusman yupachicugcuna, chay

musyarchu. 27੅Antis nogaga imanaypa ayganaypas cuerpütam runacuna imatas “Caymi diosnïcuna” nipäcungantaga ama
amachayä chay lutan rurayta munaptin. Chaura lutan ruranä pasay alawapäcuychu. 15੅Nogaga rimaparcayag tantiagcama
trucaga cuerpü mana munayaptinsi alicaglatam imanaypa runatam. Chauraga cay nipäcunag ali u lutan cangantas
ayganaypas rurayä. Chaynuy rurayar cawayä gamcunata ali shumag tantiapäcuy. 16੅Noganchiga vïnuta upyanapag Tayta
rurayta yachrarcärichir Diospita manacagpag ricasha mana Diostam manacunchi “Yanapämay” nir. Chaura Cristo
canäpagmi, jinaman carrërachru perdignuysi premiuta mana noganchi raygo yawarninta jichrar wanunganta yarpanapag
chrasquignuy mana canäpagmi. vïnuta upyarga musyayanchi Cristowan nä juc runanuyla
cayanganchitam. Chaynuytan tantata micunanchipag partirsi
Diosga juchalata rurayar cawashaga cunchuchimäshunmi musyayanchi Cristowan nä juc runanuyla cayanganchita.

10
1੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, manam munächu Chaynuy cayanchi alisca juyupa noganchi raygo pay cunchur
unay awillunchicunapita gongapäcunayta. Paycunata wanunganpam. 17੅Chaura noganchiga achca cayarsi,
lapantas juc pucutaymi chay jäpagcunapa aywapäcuptin micuyanchi lapanchis chay juclay tantalapitam. Chay juclay
naupapara, jinaman washara tucuy imapitas. Paycuna tantalata micur noganchiga musyayanchi juc cuerpunuysi
lapanmi pasapäcura jatun puca gochra nipäcunganpas. 2੅Chay juclay runanuyla lapanchis cayanganchitam. 18੅Mä,
pucutaywan pushapasha capäcur, jinaman chay jatun puca tantiachipäcushay Israel castäcunawan; paycunaga Diospag
gochra ninganpa pasapäcur, paycunaga lapanmi Moisespa apapäcungan uywacunata wanurcachir chay altarchru nä
maquinman chruracarärira “Gampitachr cawapäcushagsi u shumag cancacaruptin micapäcur musyarcayächin, Dioswan
wanupäcushagsi” nir. Chaynuy chruracapäcunganta juc runanuyla capäcungantam. 19੅Chaynuy nirga caytam
noganchiga bautismu ninchim. 3੅Jinaman paycunaga musyachiyta munarcayag; chay runacuna diosnincunapag
lapalanmi micapäcura jana pachapita ishquimug chay uywa apapäcunganta mogorcur pishtapäcungan aychapitaga
micuytas. 4੅Chaynuytan upyapäcura lapalan Dios chay gongan manam mas alinnincagchu, nätan chay diosnincunas manatan
yacutas. Nätan chay gagaga cara Cristom. Payga manam munayniyogchu. 20੅Antis Diosman mana yupachicug runacuna
dëjarachu chay castanchicunata. 5੅Nätan paycunaga Dios chay diosnincunapag uywa apapäcunganta mogopäcurga
chaynuy yanapayaptinsi, Diosta cäsucurcänan trucaga alawapäcun Asyagpa lutan espirituncunatam, nätan manam
nachrga lapanmi lutancunalata rurapäcug. Chaymi razoncag Diostachu. Chaynuy captinmi nogaga mana
paycunapag Dios piñäcuruptin chay jäpag pampachru munächu chay aycha micapäcunayta. Jina cayta micurga
puriyälar wanupäcusha. musyarcayächinqui Asyagwan juc runanuyla carcayangaytam.
6੅Paycuna chaynuy wanuypa usharärira Diosta mana 21੅Gamcunaga manam Munayniyog Jesús wanunganta

cäsucurcanganpitam. Chaymi cananga noganchis chaynuy yarpapäcunaypag vïnuta upyarcurga, mas unaynintaga
rurapäcunganta nä musyayarga. Nä mana lutanta Asyagpa vïnunta upyapäcunquimanchu. Manatan Munayniyog
rurachwanchu, paycunatanuysi Dios mana Jesuspa mësanpita tantata micurcursi, mas unaynintaga
cunchuchimänanchipag. 7੅Chaymi awillunchicunanuyga Asyagpa mësanpitas micapäcunquimanchu. 22੅Chaynuy
runacuna “Caymi diosga” nipäcungantas nä mana rurashaga manam Munayniyog Diosninchiga
alawachwanchu. Paycuna chaynuy rurapäcunganpitaga awantämäshunchu. Nätan noganchiga paypa naupanchrüga
isquirbishachrüsi cay niyanmi: “Dios acrangan runancunaga manam imapagsi aypanchichu.
tacuyurmi micuyta upyayta galacayärin. Jinarcurmi
Imatas alilata rurapäcuy waquin runacuna
sharcurcurga chay ‘diosnincunapag’ tushuyta galacayärin”
lutanta mana pinsiapäcunanpag
niyanmi. 8੅Jinaman amam awillunchicunanuyga warmin
warminsi u olgon olgonsi cawachwanchu. Paycunaga chaynuy 23੅Gamcunaga “Munanganchitam imatas rurachwan”
rurapäcunganpitam juc junaglachru chay juchancunapita nircayanquim, nätan manam lapanchu alila rurapäcunaypag.
wanurärira ishcay chrunca quimayog waranga runacuna. Au. Munanganchitaga imatas rurachwanmi, nätan ruranäpag
9੅Nätan amatan awillunchicunanuyga Munayniyog alicagcunalata rurarmi waranpa, waranpa mas ali
Diosninchitas piñäcachichwanchu. Paycunaga chaynuy cawagmanga muyushun. 24੅Chaura amam pisi quiquin ali
rurapäcunganpitam alisca chranin wanurärira culebracuna cawanalanpagga imatas ruranmanchu, antis pisi imatas
caniptin. 10੅Jinaman awillunchicunanuyga amatan ruranmanga runa-mayinsi ali cawananpagmi. 25੅Chaura aycha
Diosninchipagsi lutanta rimachwanchu. Paycuna chaynuy ranticurcänancagpita aycha rantishataga micapäcuy. Nätan
rimapäcuptinmi Diosga juc angelninta cachraramura micurga ama tapupäcuychu “¿Cay aychaga diosnincunapag
paycunata wanuchinanpag. 11੅Awillunchicunata Diosninchiga mogopäcunganchu cayan icha manachu?” nirga. Chaura
chaynuy rurara, payta mana cäsucug runacunata cunchuchig diosnincunapag mogopäcungan aychata micururga
canganta musyananchipagmi. Jinaman payga chaycunata “Juchäcurüchri cananga” nirmi carcayanqui. 26੅Antis upälala
isquirbichiras, lutan rurag runacunata Diosninchi cunchuchig micucurcay cay pachasi, jinaman cay pachachru lapan
canganta, noganchi cay pacha ushanan wichanchru ima-ayga cayagcunas cayan Munayniyog Diosninchipam.
cawagcuna musyananchipagmi. 12੅Chaura maygaycunas 27੅Chaura pisi Diosman mana yupachicug runa “Wayïta

quizämi “Nogaga manam paycunanuy chay lutancunata shamuy micapacunanchipag” nishunquiman. Chaura “Äri” nir
rurarächu ni manatan rurashäpishchu” niyanquis. Chaynuy aywarga, imatas garapäcushungaytam lapanta micapäcunqui.
niyarta paycunanuy ichaga chay lutancunata Chay micur ama tapupapäcuychu chay aychapita,
rurarunquimanga. 13੅Nätan gamcunata Asyag chay lutan shongoycuna “Lutantam rurarunqui” mana niyäshunaypag.
rurachiyta munarcayäshungayga manam wamagchu, antis 28੅Nätan chaychru maygansi “Cay aychaga diosnincunapag
149 1&25,17,26੄10੄11

mogopäcunganmi cayan” nirushunquiman, chauraga amam Nogacunas, jinaman Diosman yupachicug gotucagcunas
micunquichu. Chay nishungay runaga micugta ricashurniqui manam chay runacuna nircayangannuy cawayta
“Cay runaga juchäcuyanmi” nirmi pinsianga. Chaura chaynuy yachrapäcüchu.
mana pinsiananpag ama micuychu. 29੅Chaynuy nircayag:
Waquincuna shongolanchru “Payga juchäcurayanmi” Chay ningänuy mana cënarga juchäcurcayanquim
nipäcuptinmi, manam gamcuna chaynuy pinsiapäcuptiquichu. 17੅Nätan cananga cayta isquirbiyämü manam
Nätan cananga ɹjum waquinniquiga cay nipäcunqui: alawapäcunagpagchu, antis yachrachipäcungagta gongayur
“Waquincuna chaynuy pinsiapäcungan raygochu nogaga, chay lutan rurarcayangaypita nipäcunagpagmi. Gamcunaga
micuycuna micuypitaga amachacushag” nipäcunquis. 30੅U imapagsi gotucapäcur, gotucarcayanqui lutanta
Diosta “Graciaslä” nircur micuyaptïga, ¿imanirtag rurapäcunaypagshi, manash alicagta rurapäcunaypagchu.
“Juchäcurayanmi nisha cashag” nipäcunquis? 18੅Chaynuy rurapäcungaypita willapapäcamaptin “Razonchri
31੅Chaura cananga micapäcursi upyapäcursi u imata chayga” niyämi. Naupataga cayta niyärishay: Gamcunaga
rurapäcursi, rurapäcunqui gamcuna ali rurapäcungaypita Dios Diosta alawapäcunaypag gotucarshi, Diospa willapanta
alisca cushicunanpagmi. 32੅Nätan gamcunaga amam pasay yachrachipäcushuptiqui shimi shimi plëturcayanqui. Chayshi
juchaman ishquichipäcunquichu pitas, ni Israel casta nä raquicasha carcayanqui. 19੅Nätan chay raquicasha
runacunatas, ni juc casta runacunatas, ni Diospa runam capäcungaywanga gamcunaga reguechicurcayanqui
gotucagcunatas. 33੅Chay nircayangaynuymi nogasi mana pitas waquinniqui Diospa runan capäcungaytam, nätan
juchaman ishquichïchu, antis alita rurayarmi cawayä. Nätan waquinniqui mana capäcungaytam. 20੅Chay raquicasha cayar
imatas rurayä manam quiquï ali cawacunaläpagchu, antis gamcunaga Jesús ningannuy cënapäcunaypag gotucar manam
imatas rurayäga waquin runacuna ali cawapäcunanpagmi. Munayniyog Jesús wanunganta yarpapäcunaychu
Chaynuy rurayä salvacurcänan raygom. micapäcunqui, antis pachraycuna juntananman pinsialarmi.

11
1੅Chauraga noga rurayangänuy, jinaman Chaynuy rurarcayanqui yachrachipäcungagta mana
cawayangänuy gamcunas cawapäcuy. Nätan nogaga cäsucurmi. 21੅Chaura gamcunaga Munayniyog Jesús
rurayäsi, jinaman cawayäsi Cristo cawangannuymi. wanunganta yarpapäcunaypag nä cënay üra ayparamuptinga
waquinniqui cënayogcagshi naupa naupata micacarärinqui.
Olgosi warmisi mandagnincunata cäsucurcanmanmi Waquinniquish micanasha tayarcayanqui, nätan
2੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, nogaga gamcunapita waquinniquish shincayta galacayärinqui. 22੅¿Gamcunapaga
aliscam cushirayä imaysi yarpapäcamangaypita, jinaman manachu wayiquicuna can chaychru micucurcänaypag,
yachrachipäcungagnuyla imatas rurarcayangaypita. 3੅Nätan upyacurcänaypag? ¿Imanirtag gamcunaga Diosman
nogaga munayä cayta shumag musyapäcunaytam: Lapan yupachicug gotucagcunata manacagpag ricarcayanqui,
olgocunapas mandagninga cayan Cristom, jinaman warmipasi jinaman mana imansi captin micuyta mana apamugcunata
mandagninga cayan gowanmi. Nätan Cristopas mandagninga pengacarcayächinqui? ¿Chaynuy rurapäcungaypita
cayan Diostam. 4੅Chaymi juc olgoga umanta shucucuyurga ni yachrachipäcungagnuymi rurarcayanqui nipäcushaychu?
Dioswansi rimanmanchu, ni Diospa willapantas ¡Manam! Chaynuy rurarcayangayga cayan lutanmi.
yachrachinmanchu. Nätan umanta shucucuyur chaycunata 23੅Nogaga chay cëna micuypita gamcunataga

rurarga mandagnin Cristotam mana cäsucunchu. 5੅Nätan juc yachrachipäcurag Munayniyog Jesús ningannuylam. Payga
warmim ichaga Dioswan rimananpagsi u Diospa willapanta wanuchisha cananpag charipäcunan pagasmi tantata
yachrachinanpagsi umanta shucucunmanga. Nätan mana charircur, 24੅Diosta “Gracias” nicura. Chaypitam tantata
shucucurga reguechicuyan gowanta mana cäsucug cangantam, partircurga cay nira: “Charipäcuy, jinaman micapäcuy. Cay
jinaman chaynuy mana rurarga cayan agchan rutuchicusha partingä tantaga cayan cuerpünuymi, gamcuna raygom
warmi munangan olgowan cacugnuymi. 6੅Chaura juc warmi cananga wanuchisha cashag. Nätan cay rurayangänuymi
umanta mana shucucurga antis rutuchicuruchun chay imaysi rurapäcunqui gamcuna raygo wanungäta
agchanta. Nätan agchan rutupäcunanta u garay garar yarpapäcunaypag” nira. 25੅Chaynuytan nä cënacurcurga
rutupäcunanta mana munarga shucucuchun. 7੅Chaura olgoga vïnuyog cöpata charircursi cay niratag: “Cay cöpachru cayag
mana umanta shucucungachu Diosnuysi cananpag camasha vïnuga cayan yawarnïnuymi. Chaura gamcuna raygo wanur
carmi, jinaman Dios alisca ali canganta pita maytas yawarnïta jichrangämi, Dioswan cay mushog conträta
musyachig carmi. Nätan warmiga umanta shucucunga rurapäcungayta välichinga. Chaymi cay vïnuta upyarga imaysi
gowanta alinninpag ricanganta musyachinanpagmi. 8੅Chaura yarpapäcunqui gamcuna raygo wanungäta” niratag. 26੅Chaymi
olgotaga Dios camara manam warmipitachu, antis warmin gamcunaga imaysi cay tantata micurga, jinaman cay vïnuta
cayanga olgopita camashaga. 9੅Jinaman olgotaga Dios camara upyarga chaynuyla willapacurcanqui gamcuna raygo
manam warmipa maquinchru cananpagchu, antis warmitam wanunganta, Munayniyog Jesús yapay cay pachaman
Diosga camara olgopa maquinchru cananpag. 10੅Chaymi cutimungancama.
warmiga umanta shucucunman gowan cäsucug canganta 27੅Chaura pisi quiquinpa pachran juntanan raygola chay

reguechicunanpag. Chaynuy ruragta ricapäcushurniqui Dios tantata micugga, jinaman chay vïnutas upyagga lutantam
ningannuymi payga rurayan nipäcungam. 11੅Nätan rurayan, nätan Munayniyog Cristo alisca juyupa
Munayniyog Diosninchipa naupanchrüga olgosi warmisi cunchunganta, jinaman yawarninta jichrar wanunganta
manam japalanga cawayta atipanchu. 12੅Chaura Diosga manacagpag ricarga juchäcuyanmi. 28੅Chaymi lapaysi shumag
warmita camara olgopitam. Chaynuytan olgosi näcimun musyapäcunquiman imanir chay tantata micurcayangaytas,
warmipita. Chaynuy carga olgotasi, jinaman warmitasi Diosmi jinaman imanir chay vïnuta upyarcayangaytas. 29੅Chaura pisi
caman. 13੅Chaura quiquiquicuna shumag tantiapäcuy ¿alichu u quiquinpa pachran juntanan raygola chay tantata micugga,
lutanchu cayan juc warmi umanta mana shucucular Dioswan jinaman chay cöpachru cayag vïnutas upyagga Diospita alisca
rimangan? 14੅Nätan noganchiga shumagmi musyayanchi juc cunchuchisham canga. Antis chaytaga micuchwansi
olgo agchanta wiñachicuptin pengacuypag canganta. 15੅Nätan upyachwansi Munayniyog Jesús noganchi raygo wanunganta
juc warmi ata agchayog carga alipag ricasham cayan. Paytaga yarpananchipagmi. 30੅Chaynuy mana rurapäcunganpita Dios
chay agchanta gosha Diosmi umanta chapananpag chay cunchuchiptinmi gamcuna castapita waquinga nä achca
sagpinuysi. 16੅Nätan lapan cay nipäcungagpita maygansi gueshyarcayansi, nä achca wanunarcayansi, jinaman nä achca
“Manam chaynuychu” nigcunaga, shumag musyachun cayta: wanurarcayansi. 31੅Nätan imanir micunganchitas
1&25,17,26੄11੄12 150

upyanganchitas shumag tantiacuyur chay tantata micushaga, cuerpunuyla cananchipag. Nätan lapanchiwansi chay japalan
jinaman cöpachru cayag vïnuta upyashaga, Diosninchiga Espiritulam cayan.
manam cunchuchimäshunchu. 32੅Chaura chay lutan 14੅Chaura juc cuerpupaga achcam cayan ima-aygansi manam

rurarcayangayta ricarmi Munayniyog Diosninchiga canan juclaylachu. Nätan lapansi tucuytam imatas rurapäcun.
cunchurcayächishunqui. Nätan chaynuy 15੅Chaymi chraquiga mana cay ninmanchu: “Nogaga maqui

cunchurcayächishunqui juc junagchru Diosta mana mana carmi, cuerpuchru mana cächu, ni imatas ruräpishchu”
reguegcunawan parëju nina wayiman mana aywachisha ninmanchu. Nätan chaynuy niyarsi cuerpuchrümi cayanga.
capäcunaypagmi. 16੅Manatan rinrisi “Nogaga ñawi mana carmi cuerpuchru
33੅Chauraga Jesusman yupachicug-mayïcuna, Munayniyog mana cächu, ni imatas ruräpishchu” ninmanchu. Nätan
Jesús wanunganta yarpapäcunay cënapag gotucapäcurga, chaynuy niyarsi cuerpuchrümi cayanga. 17੅Jinaman
shuyänacurcay jucniquis jucniquis lapay parëju cuerpuchru lapan cayagsi ñawila cayta munapäcuptinga
micapäcunaypag. 34੅Nätan maygaysi micanasha mana ¿imanuyparag imatas mayachwan? Chaynuytag cuerpuchru
capäcunaypagga wayiquichrümi micapäcunquiman. lapan cayagsi rinrila cayta munapäcuptinga, ¿imanuyparag
Chaynuypaga manam Diospita cunchuchishachu capäcunqui. imatas shinshichwan shumag u lutan asyangantas? 18੅Antis
Nätan juccunapitas niyta munarcayangagtaga aywamurmi Diosga munangannuymi cuerpunchiman chay lapan imatas
nipäcushay. chrurarayan töcanganta lapansi mana chriquinacular
rurapäcunanpag. 19੅Nätan cuerpunchichru lapan cayagsi
Chay uryarcayangaymanga Santu Espiritum chraquila u ñawila capäcuptinga, nä manachr cuerpuga
chrurararcayäshunqui canmanchu. 20੅Chaura cuerpunchichru tucuy ima-aygas

12
1੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, cananga shumag cayagchu tucuyta imatas rurapäcun, chaynuymi noganchisi
musyapäcunaypag nipäcushay chay tucuy uryayman tucuyta imatas rurayanchi. Nätan achca cayarsi juc castalam
Santu Espíritu chruramanganchipitam. 2੅Gamcunaga cayanchi. 21੅Chaura ñawinuysi cagga “Manam imapagsi
shumagmi musyarcayanqui, Jesuspa runanman manaragsi munagchu” ninmanchu chay maquinuysi cagta. Manatan
muyupäcungaycama, chay mana rimag dioscunata umanuy cagsi “Manam munagchu imapagsi” ninmanchu
alawapäcungaypag Asyag aywachipäcushungayta. 3੅Chaymi chraquinuycagtas. 22੅Antis cuerpuchrüchu manacagpag
cananga Santu Espirituwan car rimayangantas, u Asyagwan ricashacunaga cayan alisca väligcama, chaynuymi
car rimayangantas shumag musyapäcunaypag cayta noganchichrüsi manacagpag ricashacunaga cayan alisca
nipäcushay: Asyagwan cayag runaga imaysi riman lutantam väligcama. 23੅Chaynuytan cuerpuchru mana alilapag
Jesuspita. Nätan Santu Espirituwan cayag runam icha imaysi ricanganchitas chapayanchi shumag, mana pasay
riman: “Jesusga Munayniyog Diosmi” nir. ricacänanpag. Jinaman cuerpuchru mana ricanäpag
4੅Chaura Santu Espirituga juclaylam, nätan payga jucta jucta cagcunatas chapayanchi shumag jacucunawan. 24੅Nätan
ruranapagmi lapanchitas chrurarayämanchi. 5੅Jinaman cuerpuchru alipag ricanganchicunataga manam chaynuychu
Munayniyog Jesucristosi juclaylam, nätan paylatam chay chapanchi. Diosninchiga cuerpunchiman chay manacagta
tucuynaypa uryarsi serviyanchi. 6੅Jinamansi juclaylatan cayan nirag chrurarayan noganchi alisca alipag ricananchipagmi,
Diossi. Nätan paymi quiquin munangannuy chay tucuyta jinaman shumagpa ricananchipagmi. 25੅Diosninchiga
rurayächimanchi lapanchitas. 7੅Chaura juclay Espiritulam cuerpunchichru cayagcunata chaynuy rurarayan jucninsi
tucuy uryayman chrurarayämanchi. Nätan pay jucninsi yanapänacurcänanpagmi, manam raquicasha
yanapämasham uryayanchis, jinaman Jesusman capäcunanpagchu. 26੅Chaymi cuerpunchichru cayag maygansi
yupachicug-mayinchicunatas chay uryar yanapayanchi. nanaptinga waquincagsi lapalan mana alichu capäcun. Nätan
8੅Chaura payga munangannuymi waquinta chrurarayan, ima cuerpunchichru cayagta maygantas alisca alipag ricashaga,
ali u ima lutan cangantas shumag tantiananpag. Waquintam waquincagsi chay alipag ricashawan parëjum cushicurcan.
chrurarayan shumag yachracurcur yachrachipäcunanpag. 27੅Chaynuymi gamcunas carcayanqui Cristopa cuerpunnuy.
9੅Chay quiquin Espiritulam waquinta chrurarayan lapan Chaymi jucniquis jucniquis chay cuerpu castala cayarga
shongonpa Diosman yupachicug capäcunanpag, waquintam yanapänacur cawapäcunquiman. 28੅Nätan Diosga naupata
chrurarayan gueshyagcunata cuticächipäcunanpag. chrurarayan Jesusman yupachicug gotucagcunachru
10੅Waquintam chrurarayan runala mana ruray atipänanta waquintam cachran rurag capäcunanpag. Chay guepantam
imatas rurapäcunanpag. Waquintam chrurarayan Diospita waquinta chrurarayan willacugnincuna capäcunanpag. Jina
willacug capäcunanpag. Waquintam chrurarayan Santu guepantam waquinta chrurarayan Diospita yachrachig
Espíritu rimayächingantas u Asyag rimayächingantas shumag capäcunanpag. Chaypitam waquinta chrurarayan Diospa
tantiapäcunanpag. Waquintam chrurarayan mana yachrangan munayninwan runala mana ruray atipänanta ima-aygatas
rimaycunachru rimapäcunanpag, nätan waquintam rurapäcunanpag, waquintam gueshyagcunata
chrurarayan chay mana yachrangan rimaychru ima cuticächipäcunanpag, waquintam runa-mayinta imawansi
niyangantas willacurcänanpag. 11੅Chaura chay lapan yanapag capäcunanpag, waquintam Jesusman yupachicug
uryaycunachrüsi chay juclay Santu Espiritulam gotucagcunachru mandapäcunanpag, jinaman waquintam
yanapayämanchi. Nätan payga quiquin munangannuymi chay mana yachrapäcungan tucuy rimaycunachru rimapäcunanpag.
uryaycunaman chrurarayämanchi. 29੅Chaura manam lapalanchu capäcun Jesuspa cachran ruragsi.

Manam lapalanchu capäcun Diospa willacugnincunas. Manam


Tucuy uryayman chrurarayämanchi lapalanchu capäcun Diospita yachrachigsi. Manatan
yanapänacur cawanapagmi lapalanchu runala mana ruray atipänantas rurapäcun.
12੅Musyanganchinuysi juc runapaga juclaylam cuerpun, 30੅Jinamansi manam lapalanchu gueshyagcunatas

jinaman chaychrüga tucuymi cayan iman aygansi. Nätan cuticächipäcun. Manatan lapalanchu chay mana
tucuy carcayarsi juclay cuerpulam carcayanga. Chaynuymi yachrapäcungan tucuy rimaycunachrüsi rimapäcun. Manatan
noganchiga tucuy casta runa carsi lapanchis cayanchi juc lapalanchu chay juc rimaychu ima niyanganta tantiachigsi
cuerpunuyla Cristopa runan car. 13੅Chaymi noganchiga Israel capäcun. 31੅Nätan gamcunaga imata rurapäcunaypagsi Dios
casta carsi juc casta carsi, rantisha runa carsi u mana rantisha chrurapäcushungaypita mas juctas rurayta munarga Diosta
runa carsi, Santu Espíritu yanapämasham muyurayanchi manacurcay, chaynuypa waquinniquita mas ali
lapanchis Dios munangannuy cawagman, jinaman paypa yanapapäcunaypag. Nätan cananga musyapäcunaypag
151 1&25,17,26੄12–14

nipäcushay Dios chay ruranaypag chrurapäcushungaypitas rimayächiptinsi. 3੅Nätan Diospa willacugnincunaga Dios
mas välignincag ruraypitam. ningantam willapacuyan runacunata, Diosta mas
cäsucurcänanpag, Diosta mana guellanälar servipäcunanpag,
Runa-mayinchita cuyayar cawaymi mas aliga jinaman Dios ningannuy cushisha cawapäcunanpag. 4੅Chaura

13
1੅Chaura noga rimäman cay pachachru tucuy pisi mana yachrangan rimaychru rimag runaga rimayan
rimaycunata, jinaman rimämantag jana pachachru Diospa naupanchru quiquilan ali cananpagmi. Nätan Diospa
angelcuna rimangantas, nätan chaynuy cayarsi runa-mayïta willacugnincunam icha rimarcayanga Jesusman yupachicug
mana cuyaptïga chay rimangäcuna cayan juc platillu lapan gotucagcunas Dios munangannuy mas ali
wagarignuylam. 2੅Chaynuytag cäman Diospa willacugninsi, cawapäcunanpag 5੅Nogapitaga alim canman lapaycuna chay
musyamantag Dios mana pita musyachingancunatas, mana yachrapäcungay rimaychru rimapäcuptiquis. Nätan
yachrämantag lapan yachraycunatas, jinaman Diosman chaypitas masga munayä Diospita willacug capäcunaytam,
yupachicugla car jircacunatas rimarilar jucläman Diospa willacugnin cayga mas alim chay juc rimaychru
ashuyächïman, nätan chaynuy cayarsi runa-mayïta mana rimayaypitaga. Nätan chay juc rimaychru rimaysi ali cayanga
cuyarga manam imapagsi välïchu. 3੅Chaynuytag aypüman pisi chay yachranganchi rimaychru tantiachimagninchi
lapan ima-aygätas mana imaynagcunata, jina rupaypas captinran. Chaymi icha Jesusman yupachicug gotucagcunas
wanurüman runacuna raygo, nätan runa-mayïta mana Diospag ali cawapäcunanpag yanapasha capäcungaga.
cuyalar, chaycunata ruraptïsi, chay rurangäcuna manam 6੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, shumag tantiapäcunaypag

imapagsi välinchu. mä cayta nipäcushay: Chayman chraramur noga


4੅Antis runa-mayinchita razonpa cuyarga ima-ayga captinsi rimapapäcugman Dios musyachimanganta, mana
awantanchim, cuyapäcugmi canchi. Manam cëlacunchichu ni yachrapäcungay rimaychru. Chaura pasay mana
chriquicunchichu. Manam “Waquincunapitaga nogaga mas tantiapäcunquimanchu. Chaynuy captinga chay rimangä
alinninmi cayä” nirchu ricacunchis, ni manatan imapitas manam imapagsi välinchu. Antis väliyanga chay
alawacunchichu. 5੅Razonpa cuyarga manam camanchu canchi. yachrapäcungay rimaychru Dios musyachimanganta
Manam quiquilanchipagchu imatas ashinchi. Manam willapapäcungagmi, razoncag willapapita mas
pasay-pacha imapitas piñäcuyanchichu. Manam ima musyapäcunaypag nipäcungagmi. Diospa willacugnin car
ninacunganchipitas piñashalachu canchi. 6੅Razonpa cuyarga paypita rimapapäcungagmi, razoncag willapapita
manam ima lutan rurapäcunganpitas cushicunchichu, antis yachrachipäcungagmi. 7੅Gamcuna quënata, arpata lutanta
cushicunchiga razoncag willapa ningannuy cawapäcuptinmi. camärir töcapäcuptin manam musyapäcunquichu imata
7੅Razonpa cuyarga lapantam ima-aygatas cunchunchi. töcarcayangantas. Chaynuymi mana yachrapäcungay
Paycuna imata nimashas “Razonchri” nirmi yupachicunchi, rimaychru rimapapäcushuptiquiga mana tantiapäcunquichu
“Alitam ruranga” nirmi yupachicunchi, nätan lapantam imata nircayäshungaytas. 8੅Chaynuytan soldäducunas
ima-aygatas awantanchi. guërraman aywanapagcagta chay trompëta töcag jucnuyta
8੅Chaura razonpa cuyacug carga chaynuy cuyacuglam töcaruptinga, manam guërrapag camacurcangachu.
cashun imaycamas. Nätan juc junagchrüga Diospa 9੅Chaynuymi cayan gamcunawansi, mana yachrapäcungay

willacugnincuna willapayämanganchiga, tucuy rimaychru rimaychru rimapapäcushuptiquiga manam tantiapäcunquichu


rimaycunaga, jinaman ima-aygapitas yachracuyaycunaga imata nircayäshungaytas. Chaynuypaga löcu niragsi yangalam
illacaymanmi aywarunga. 9੅Cananga Diospa willacugnincunas imatas nircayäshunqui. 10੅Cay pachachrüga alisca chraninmi
rimapayämanchi Diospita mana shumag musyayarmi, cayan rimaycuna, nätan pisi tantiayanga chay yachrangan
noganchis manam Diospitaga shumagchu musyanchi. 10੅Nätan rimaychru rimapasha car-ran. 11੅Nätan pisi mana rimangä
Diospita shumag musyananchi junag chraramuptinmi ichaga, rimaychu rimapämaptinga, chayta mana tantiar paypag cayä
chay mana aläpa musyanganchicunataga shumag shumag juclä nacionpita runanuymi, nätan nogapagsi paysi cayan
musyashun. 11੅Nogaga wamra car, rimaräsi, pinsiaräsi juclä nacionpita runanuymi. 12੅Chaura gamcunaga Santu
tantiaräsi wamranuylam. Nä chachayarurmi ichaga Espíritu chay uryayman chrurapäcushungaypitas mas juc
chachaynuy ali rimayäsi, ali pinsiayäsi ali tantiayäsi. uryayta munarga, manacurcanquiman chay juc uryaytaga,
12੅Chaynuymi noganchis cananga Diosninchipita musyayanchi Jesusman yupachicug gotucagcunata yanapapäcunaypagmi.
janan jananla. Cananga juc lutan espëjuchru raspi raspila 13੅Chaymi pisi chay mana yachrapäcungay rimaychru

ricapucugnuymi regueyanchi payta. Nätan juc junagmi ichaga rimagga, Diosta manacunman, imata rimangätas
imanuycagtas pasay shumag ricapushunga. Cananga manam “Tantiachimay” nir, chaynuypa chay mayacug runacunata
shumagragchu reguenchi Diosninchita. Juc junagmi icha tantiachinanpag. 14੅Nätan mana yachrangä rimaychru Dioswan
regueshunga noganchita pay regueyämanganchinuy. 13੅Chaura rimaptïga almalämi Diosta rimapayan, nätan nogaga manam
imaysi mana ushacagga cayan quimalam. Chaycunaga cayan musyächu imata almä rimapayangantas. 15੅Chaura chaynuy
caycunam: Imaycamas Diosman yupachicular cawaymi, cayaptinga ruräman caynuymi; Diosta jinam almaläga mana
imaycamas Dioswan cawaymi, imaycamas Diostawan yachrangä rimaychru rimapanman, nätan Dioswan
runa-mayinchicunata cuyayar cawaymi. Nätan chay rimämanmi waquincuna yachrapäcungan rimaychrüsi.
quimapitas mas alinnincagga cayan, Diostawan Diospag almä cantanmanmi mana yachrangä rimaychru,
runa-mayinchicunata cuyayar cawaymi. nätan Diospag cantämanmi waquincuna yachrapäcungan
rimaychrüsi. 16੅Nätan mana yachrangay rimaychru almay
Mana yachrapäcungay rimaypitas tantiachipäcushay Diosta alawaptinga, jinaman “Gracias” nicuptinga, gamwan

14
1੅Chaura gamcunaga imanaypa ayganaypas cayag runacuna Diosta “Gracias” nicuyta manam pasay
runa-mayiquita razonpa cuyagmi capäcunquiman, atipapäcungachu ima niyangaytas mana tantiar. 17੅Diosta chay
jinaman Santu Espíritu chay uryaman “Gracias” nicungay alisca ali cayaptinsi. Chay mana
chrurapäcushungaypitas mas juc uryayta munarga yachrangay rimaychru rimangaywan Jesusman
munapäcunquiman Diospa willacugnin caytam, maychru yupachicug-mayiquitaga manam imanuylas yanapanquichu
chaychrüsi paypita willapacurcänaypag. 2੅Chaura pisi mana Dios munangannuy cawapäcunanpag. 18੅Nätan nogaga
yachrangan rimaychru rimagga rimapayan Diostam, manam gamcunapitas masmi chay mana yachrangä rimaychru rimayä.
runa-mayintachu. Chaymi chay rimaychru rimaptinga mana Chaynuy rimangäpitaga Diosta “Gracias” nicümi. 19੅Chaymi
pisi tantianchu imata niyangantas Santu Espíritu Jesusman yupachicug gotucagcunachru car nogaga Diospita
1&25,17,26੄14੄15 152

rimapä ishcay quimalata chay yachrapäcungan rimaychru, 34੅Nätan Diosta alawapäcunaypag gotucapäcuptiqui,

mana pisi yachrangan rimaychru chrunca waranga warmicunaga upälala capäcuchun. Paycunaga ama
palabrawan Diospita rimapanä trucaga. Chaynuy rurä imata tapucurcächunchu. Antis gowancunata cäsucurcächun Dios
rimarcayangätas musyapäcunan raygom. isquirbichingancunachru niyangannuy. 35੅Nätan imapitas
20੅Chaura Jesusman yupachicug-mayïcuna, ama nä musyayta munarga gowancunata tapupäcuchun wayinchru.
pinsiapäcuychu wamranuylaga, ni amatag ima lutantas Chay goturarcayangaycagchru warmicuna imapitas
rurapäcuychu. Antis pinsiapäcuy alilata chacha tapucurcaptin manam alichu. 36੅Lapan chaycunata nircayag
runacunanuysi. 21੅Nätan chay juc rimaychru rimanapitaga Diospa willapanta musyapäcuptiquim. Nätan caytas
Dios isquirbichinganchrüsi cay niyanmi: nipäcushay musyapäcunaypag: Manam gamcunacagchrüchu
“Cay runacunata rimapäshag mana yachrapäcungan chay ali willapa willapacayta galayucasha ni manatan
rimaychrümi, gamcunalapishchu chay willapapitaga musyapäcunquis.
jinaman rimapächishagmi juclä nación runacunawansi. 37੅Chauraga maygaysi “Diospa willacugnincagga, u Santu

Nätan chaynuypa rimapayaptïsi Espiritupa munayninwanmi rurayä imatas” nigga, pasay


manam cäsucarcämangachu” ninmi. shumagmi tantiapäcunqui cay isquirbiyämungä Munayniyog
22੅Chaura chay mana yachranganchi rimaychru rimayga ali, Dios mandangan canganta. 38੅Nätan maygaysi “Manam chayga
Jesusman mana yupachicuy munag runacunalapagmi, chayta Dios mandanganchu” nigga, jina nichun. Antis chaynuy
mayar “Paycunata Diosmi rimayächin” nipäcunanpag. Nätan nigtaga ricapäcuy Diosman mana yupachicugpag.
chaynuy niyarsi manam Diostaga cäsucurcangachu. Antis 39੅Chaura Jesusman yupachicug-mayïcuna, imanaypa

Jesusman nä yupachicugcunapagga ali, Diospa ayganaypas Diospa willacugnin caytam munapäcunquiga.


willacugnincuna Diospita willacurcanganmi, chayta mayar Nätan ama amachapäcuychu chay mana yachrangan
Dios rimayächinganta tantiar cäsucurcänanpag. 23੅Chaynuytag rimaychru rimayagcunataga. 40੅Nätan chay gotucapäcur
gamcuna goturarcayangaycagman chrarärimunman chay ima-aygatas rurapäcuy alita, ɹsyog runanuy, jinaman shumag
mana imatas yachrag runacunawan Jesusman mana chruranacuypa, mana lapay äyay äyapäcunaypag.
yupachicuy munag runacuna. Chaychru lapaycunata chay
mana yachrapäcungay rimaychru rimagta ricapäcushurniqui Nogaga yachrachipäcurag Cristo razonpa
“Cay runacunaga lapansi cayan löcucamalam” cawacämunganpitam
nipäcushunquim. 24੅Nätan yachrapäcungay rimaychru Dios
15
1੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, cananga
nipäcushungayta lapaysi willacurcaptiquiga, chay mana yarpachipäcushay chay ali willapa
imatas yachrag runacunawan, Jesusman mana yupachicuy willapapäcungagpitam. Gamcunaga chay ali willapatam
munag runacunas shumagmi tantiacunga juchasapa chrasquicurcaray, jinaman chay chrasquicurcangay
capäcunganta, jinaman lapaytas chaynuy rimagta mayar willapapag “Cayga cayan razoncagmi” nirmi imaysi
tantiacunga gamcunawan Dios cayangantam. 25੅Chaura imas carcayanqui. 2੅Nätan chay chrasquicurcangay willapa
jucha ruranganta shongolanchru musyapäcunganta ningannuyla cawarmi salvashas carcayanqui. Chaynuy mana
niräriptiquiga, gongorpaypa ratarcurmi Tayta Diosta cawarga yangalapagmi chay willapataga
alawapäcunga. Jinamanmi willapacurcanga gamcunawan Dios chrasquicurarcayanqui.
razonpa cayanganta. 3੅Naupataga yachrachipäcurag noga quiquïta
26੅Chaura Jesusman yupachicug-mayïcuna, chay lapanta yachrachinäpag Dios nimangantam, nätan
nircayag nä gotucapäcur caynuy rurapäcunaypagmi; chay yachrachipäcuragga Cristo juchanchipita wanungantam
gotucapäcur waquinniquim cantapäcunquiman, isquirbishachru ningannuysi, 4੅enterrasha cangantam, chaypita
waquinniquim yachrachipäcunquiman, waquinniquim Dios quima junagta cawacämungantam isquirbishachru
musyachipäcushungayta willapacurcanquiman, waquinniquim ningannuysi. 5੅Chaypita willapapäcuragmi nä cawacaramur
mana yachrapäcungay rimaychru rimapäcunquiman, Pedrowan ricapachicungantas, jinaman chay chrunca
waquinniquim chay juc rimaychru imata ningantas ishcayniyog discïpuluncunawan ricapachicungantas.
tantiachipäcunquiman. Nätan chay lapantas rurapäcuyga 6੅Chaypitas payga ricapachicushatan pichga pachracpita

Jesusman yupachicug-mayiquita yanapapäcunaypag. mascasca Jesusman yupachicug-mayinchicunawansi. Chay


27੅Chaymi maygaysi mana yachrapäcungay rimaychu rimarga ricapugcuna nachrga lapan yupayran cawarcayan, nätan
rimapäcunquiman ishcayla u quimala. Nätan rimapäcunquiga wanurarcayanga juc ishcaylam. 7੅Chaypitas ricapachicusham
muyuypam, jinaman rimapäcunaypag töcapäcushuptiquiran. Santiagowansi, jinaman lapanwanmi yapay chay cachran
Nätan chay rimapäcuptin jucmi imata nircayangantas ruragcunawansi.
tantiachipäcushunqui chay rimapäcungay rimaychu. 28੅Nätan 8੅Nätan mas ushanantaga nogawansi ricapachicuram. Chay

tantiachipäcushunaypag mana pisi captinga, manam lapan ushananta ricapur nogaga cayä ñuñupiti wamranuymi. 9੅Chaymi
runa mayay rimapäcunmanchu, antis rimapäcungaga nogaga Jesuspa cachran ruragcunaman tincuchicurga cayä pasay
shongolanchru quiquincunalapagmi, jinaman Dioslawanmi. manacag, jinaman manam alilachu cä “Payga Jesuspa cachran
29੅Chaynuytan Diospa willacugnincunas ishcayla u quimala ruragmi cayan” nisha canäpagsi. Chaynuypag ricacü Diosman
rimapäcunga, nätan waquinniquicunaga shumagmi yupachicug gotucagcunata cunchuchisha capäcunanpag
mayacurcanqui alita u lutanta rimarcayangantas. 30੅Nätan chay juc gaticachrasha carmi. 10੅Nätan Diosga cuyapälarmi Jesuspa cachran
rimayangan üra maygantas tayayagpita Dios rimananpag rurag canäpag acramasha. Chaura cuyapälar acramasha manam
niruptinga. Chauraga rimayta galayuchun, nätan chay yangalapagchu, antis nogaga Jesuspa chay cachran ruragcunapitas
rimayagcagga upäläcuyuchun. 31੅Chaynuypam lapaysi muyuypa masmi uryayä. Chaynuyga uryayä Dios yanapämaptinmi manam
jucpacama Diospa willacugnincunaga willapacurcanqui, noga alisca välig carchu. 11੅Chaura “Paycunam mas uryapäcura, u
lapaycunas yachracurcänaypag, jinaman calpanchasha nogam masga uryarä” nir, rimayga manam alisca välinchu. Antis
capäcunaypag. 32੅Chaura Diospa willacugnincunaga rimayta väliyanga paycunas, jinaman nogas Jesuspita willapacurcangämi.
munarcayarsi amachacurcanqui rimayta galayapäcunaypag Chay willapatam gamcunaga chrasquicurcayanquis.
töcapäcushungaycamam. 33੅Chaura Tayta Diosga manam
munanchu juclachru lapaycuna äyay äyar rimapäcunayta, antis Diosman yupachicurga razonpam cawacapäcamunga
payga munan lapaysi jucpacama rimapäcunaytam, mayag 12੅Nätan nogacunaga yachrachipäcurag: “Wanushapitam
chayagchru Diosman yupachicugcuna gotucagcunanuysi. Cristoga cawacämusha” nirmi. Chaynuy yachrarcayächiptïsi
153 1&25,17,26੄15

waquinniquiga “Wanushacunaga manam mancharilar ali willapata willapacurä. Chaura wanushacunas


cawacapäcamungachu” nircayanquim. 13੅Chaura wanushacuna mana cawacapäcamunan cayaptinga manam imapagsi
mana cawacapäcamunan cayaptinga, Cristosi manachr välinchu chaynuy rurangä, antis aliga canman:
cawacämushachu. 14੅Nätan Cristo mana cawacarayämuptinga “Micucular upyacular cawacushun, wara wanucunanchi
yangachr nogacunaga “Cristoga wanushapitam cayaptinga” nir, waquinniquicuna nircayangaynuysi
cawacarayämun” nircayagsi, jinaman “Yangachr gamcunas cawaychri.
Diosga wanushapita cawacächimäshunmi” nirsi 33੅Nätan ama chaynuy rimag runacunata cäsupapäcuychu.

yupachicurcayanqui. 15੅Chaura mana cawacämunanchi Runacuna cay nipäcunmi: “Lutanlata rimag runacunawan
cayaptinga, nogacunas carcayä Dios acrararcayämaptinsi shuntacagga, pisi muyun lutanla cawag runamanmi”
casquilata yachrachigchri “Diosga Cristota wanushapitam nipäcunmi. 34੅Chaura lutan pinsiarcayangaypita shumag
cawacächimusha” nipäcur, jinaman “Wanushacunaga pinsiagman muyupäcuy. Nätan ama mastaga juchäcurcaychu.
cawacapäcamungam” nir yachrachipäcur. 16੅Chaura Gamcunapita waquinniqui chay lutanta rimar
wanushacuna mana cawacapäcamunan cayaptinga Cristosi reguechicurcayanqui Diosta mana reguepäcungaytam.
manam cawacämushachu. 17੅Nätan Cristo mana cawacämusha Chaynuy nircayag pengacurcänaypagmi.
captinga, gamcuna payman yupachicurcayangaysi manam
imapagsi välinchu. Chaynuy carga gangalan juchasapalaran Imaycamas cawacugmi cashun
carcayanqui. 18੅Chaura chaynuy captinga Cristoman 35੅Quizämi pilaga cay ningas: “¿Imanuypata wanushacuna
yupachicugcuna nä wanurarcayagsi capäcunga imaycamas cawacapäcamun? ¿Imanuyrag cuerpuncuna canga
cunchuchisham. 19੅Chaura Cristoman yupachicuy Dioswan cawacarärimuptin?” ningas. 36੅¡Gotara! Tantiachishay
imaycamas cawanäpag mana väliyaptinga, noganchi chay murucuywan. Tarpurusha muru chicchircamurga ismuymanmi
yupachicugcunaga cayanchi lapan runacunapitas mas aywan, chay murupita yargamusha planta cawananpag.
gotarannincagchri yangala yupachicur. 37੅Nätan chay muru chicchiramur nä yargamurga manam can
20੅Antis Cristoga razonpam cawacämusha. Payga lapan chay tarpungay murunuylachu, antis yargaramurga cayan
wanushacunapitas naupata cawacämusha, lapan jucnuymi, trïgu carsi u juc muru carsi. 38੅Chaura chay muru
wanushacunas cawacapäcamunanpagmi. 21੅Chaura Adán chicchiramur wiñarurga Dios munangannuymi yapay
jutiyog runa juchäcunganpachu lapanchis cayanchi wanugla, camacun trïgu carsi u juc murucuna carsi juc mushog muru
chaynuymi cananga Cristo cawacämunganpas lapan capäcunanpag. Chaynuymi Diosga wanushacuna
wanushacunas cawacapäcamunga. 22੅Chaura Adanpa castan cawacarärimuptinga quiquin munangannuymi gonga lapantas
carmi lapanchis Diospita pasay raquicasha caranchi. Nätan juc mushog cuerputa. 39੅Nätan murucunachu cayan tucuy,
Cristopa runanman muyushacunaga Dioswanmi imaycamas chaynuymi cuerpucunas cayan tucuy. Jucnuymi cayan runapa
cawapäcunga. 23੅Nätan cawacapäcamungaga manam lapansi cuerpunsi, jucnuymi cayan uywacunapa cuerpunsi, jucnuymi
juclachrüchu, antis caynuypam; naupataga Cristom nä cayan pishgocunapa cuerpunsi, jinaman jucnuymi cayan
cawacarayämun, jina guepantam paypa runancuna pescäducunapa cuerpunsi. 40੅Cayantan cuerpucuna jana
cawacapäcamunga Cristo cay pachaman yapay cutimuptin. pachalachru cananpag camashas. Chayga alisca alinninmi
24੅Chaypitaran chrämunga cay pacha ushanan junag. Chay cayan, jinaman alisca shumag cayninchrüsi pasay jucnuymi.
junagga chrämunga, Cristo chay lapalan munayniyogcunata, Waquinmi cuerpucuna cayan cay pachalachru cananpag
lapalan mandagcunata vencircur Tayta Diospa munayninman camasha. Chaysi alisca alim cayan, jinaman alisca shumag
ima-aygatas chruraruptinran, jinaman Dios lapan ima-aygatas cayninchrüsi pasay jucnuytan. 41੅Chaynuytan intisi shumag
mandayta galayuruptinran. 25੅Chaura cananga Cristo cayninchrüga jucnuy, quillasi shumag cayninchrüga jucnuy,
mandanga, paypa contran cayagcunata vencircur naupaman jinaman goyllarcunas shumag cayninchrüga jucnuymi. Nätan
lagashtarcachir imatas munanganta rurananpag, Dios maychica cayarsi goyllarcunaga manam chaynuylachu, antis
chrurangancamaran. 26੅Nätan Cristoga nä mas ushananmanga shumag cayninchru lapansi tucuymi capäcun.
yalingam chay wanuytas. Chauraga manam nä pisi 42੅Chaynuymi wanushapita cawacämugcunawansi canga:

wanungachu. 27੅Cristotaga lapan ima-aygatas mandananpag Wanuruptin enterrarusha runapa cuerpunga ismunmi. Nätan
Diosmi chrurarayan. Chaymi paypa contran cagcunataga wanushapita cawacämugcunapa cuerpunga canga mana wanugmi
yalicur Diosga Cristopa naupanman lagashtächinga Cristo jinaman mana ismugmi. 43੅Wanuruptin cay cuerpunchita
munanganta imatas rurananpag. Nätan “Lapan ima-aygatas enterrapäcunga lutan asyayagtam. Jinaman mana imapagsi
munayniquimanmi chrurayä” nirga manam nisha quiquin väligtam, nätan cawacaramushaga cuerpunchi canga alisca
Diossi paypa munayninchru cananpagchu. Antis Diosga cayan alinninmi, jinaman mana imas mayagmi. 44੅Nätan cay pachalachru
lapan ima-aygatas Cristopa munayninman chruragmi. cananpag camarayag cuerpunchita enterraräriptinga,
28੅Chaura lapan ima-aygatas Cristopa munayninman Dios nä cawacämushun jana pachachru cananpag camarirayag
chruraruptinga, Cristosi Tayta Diospa munayninmanmi cuerpunchiwanmi. Cay cuerpunchiga cay pachalachru canapagmi
chruranga chay lapan ima-aygatas. Chauraga Tayta Diosmi välin, nätan cawacaramusha chay mushog cuerpunchiga välinga
mandayta galayunga chay lapan ima-aygatas. jana pachachru imaycamas cananchipagmi. 45੅Chaynuy
29੅Chaura wanushacuna mana cawacapäcamunan cananpitaga isquirbishachrüsi cay niyanmi: “Chay Adán jutiyog
cayaptinga, yangam waquincunaga “Wanushacunawan runata Diosga camara alpapitam”. Chaura paynuymi noganchis
tincushunmi” nir bautizächicurcayanqui. 30੅Chaura nä cayanchi. Nätan guepacag Adán nipäcungan Cristoga
wanurur mana cawacämunanchi cayaptinga yangam aywarayämun jana pachapitam paynuy noganchis jana pachachru
nogacunas “Dioswanmi imaycamas cawashun” nir, imayüra cananchipag. 46੅Chaura naupacag Adanga camasha cara alpapitam.
aygayüras ali willapata willapacurcayä, wanurachiylata Nätan chaypitaran aywamura Cristoga jana pachapita. Cananga
munarcayämaptinsi. 31੅Nätan Jesusman yupachicug-mayïcuna lapanchis cayanchi alpapita rurasha cuerpunchiwanmi. Nätan mas
nogataga razonpam lapan junagsi wanurachiylata guepamanran chrasquishun jana pachachru imaycamas
munarcayäman. Chaynuy jinarcayämaptinsi nogaga lapan cacunanchipag camarirayag cuerpunchitaga. 47੅Chaura Adantaga
junagsi chaynuylam cushirayä Munayniyog Jesucristoman Dios camara alpapita cay pachachru cananpagmi, nätan Cristoga
alisca yupachicurcayangaypita. 32੅Chaynuymi nogaga Efeso aywamura jana pachapitam. 48੅Chaura alpapita rurasha Adanpa
marcachrüsi, chay runa micug lutan uywacunanuysi cayag cuerpunnuylam cay pachachru runacunapa cuerpuncunaga cayan.
runacuna wanurachiylata munarcayämaptin mana Nätan jana pachachru canapag camarirayag cuerpuncunaga cayan
1&25,17,26੄15੄16 154

wanushapita cawacämusha Cristopa cuerpunnuymi. 49੅Chaura 6੅Chraramuptïga quizämi cashun unaylaragsi u quizämi cashag

cananga Adanpa cuerpun yupaymi cuerpunchicuna cayan. Nätan chaychru tamya wichan pasangancamaragsi. Chaypitachr
juc junagga wanushapita cawacämusha Cristopa cuerpun yupaymi yanapapäcamanqui aywanäcagta aywanäpag. 7੅Nätan cananga
cuerpunchicuna canga. 50੅Chaura Jesusman yupachicug-mayïcuna, manam aywamuyta munächu ricapäcugniqui rätulapagga, antis
cayta shumag mayacurcay: Cay alpalapita rurasha aywamuyta munayä unaylarag gamcunawan cananchipagmi.
cuerpunchiwanga manam imanacursi yaycuyta atipäshunchu Chaura Munayniyog Diosninchi munaptinga chaynuychri canga.
Dioswan imaycamas cawananchipagga. Cay cuerpunchiga cayan 8੅Nätan cay Efeso marcachrüga cashag ‘Pentecostés’ ninganchi

wanucuglam. Chaymi Dioswan imaycamas manam cawayta ɹestacamaran. 9੅Caychrüga aliscam runacuna Jesuspita mayacuyta
atipäshunchu. munarcayan. Chauraga ali willapataran willapäcushag mas achca
51੅Chaymi cananga nipäcushay Dios mana pitas musyachinganta. runacuna Jesusman yupachicurcänanpag, chranin runacuna conträ
Chayga caymi cayan: Waquinninchiga cawayäshunran Diosninchi sharcurcayaptinsi.
chay mushog cuerputa gomänanchipag cutimunan junagcama. 10੅Chayman Timoteo chraramuptinga ricayärilay alipa
52੅Chaura mayänipitam juc trompëta wagarimunga. Chay gamcunawan cushisha cananpag. Payga noga yupaymi
trompëtaga musyachimäshun cay pacha ushacänan junagtam. rurayan Munayniyog Dios ninganta. 11੅Chauraga payta ama
Chaura chay trompëtata töcaruptilanmi juc ñawi rircarinanpag maygaysi ricapäcuychu manacag runapagga, antis
guemchirpugnuylachru Jesusman yupachicug wanushacuna ofrendaycunawan yanapayärilay ricamagnï aywamunanpag.
cawapäcamunga juc mushog cuerpuyogcama. Chay cuerpuga Caychrüga payta shuyararcayä Jesusman
canga mana imaysi wanugmi. Chay guepantam chay junag yupachicug-mayinchicunawanmi.
chrämungancama cawayagcunas mayänipita juc mushog 12੅Nogaga Apolostas achca cutim “Aywalaynar” nirä,

cuerpuyogman muyupäcunga. Chay cuerpuga manam imaysi Jesusman yupachicug-mayinchicunawan parëju


wanungachu. 53੅Nätan cay wanug, jinaman ismug cuerpunchiga ricapäcugniqui aywamunanpag. Nätan payga raquicasha
muyuchisharan canga imaycamas chaynuyla cacugman, jinaman capäcuptiquim mana aywamuyta munarachu. Chaura payga
imaycamas cawacugman. 54੅Chaura cay wanug jinaman ismug mas guepamanragchri aywamunga.
cuerpunchi nä imaycamas chaynuyla cacugman, jinaman
imaycamas cawacugman muyuruptinga, isquirbishachru cay Cay carta rurayta ushanäpag caylata niyärishay
niyanganran ruracasha canga. Chaychrüga cay niyanmi: 13੅Nätan ima juchamansi mana ishquipäcunaypag mayag
“Diosga pasaypam yalirun wanuytaga. mayagla capäcuy. Chaynuyla Jesusman yupachicurcayar
55 Wanuy, cananga manam pitas wanuchinquichu. cawapäcuy. Diospa runancunanuy cawapäcuy, jinaman
Cananga manam pisi pampata uchrcungachu runata imanaypa ayganaypas Dioslata servipäcuy. 14੅Chaura
enterrapäcunanpag” niyanmi. ima-aygata rurapäcursi rurapäcuy cuyanacur.
56੅Chaura runaga wanuyta galayurura juchäcururmi. Chaymi 15੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, gamcunaga shumagmi

Moisés isquirbingancunas “Chay jucha rurangaypitaga musyarcayanqui chay Acaya ninganchru Estéfanas, jinaman
wanuchisharan canqui” niyan. 57੅Nätan cananga chaynuy paypa castancuna puntata ali willapata chrasquicurcanganta.
niyaptinsi, imaycamas nä cawayanchi Munayniyogninchi Paycunaga chaypinpita-pacham Jesusman
Jesucristo yanapämasham, jinaman noganchipa trucanchi yupachicug-mayinchicunata tucuynaypa serviyälar
wanunganpam. Chaura Jesús chaynuy ruranganpitaga cawarcayan. 16੅Chauraga gamcunas paycunanuysi cagcunataga
Diosninchita “Gracias” nicushun. cäsucurcanquimanmi. Nätan paycunanuysi
58੅Chauraga cuyashä Jesusman yupachicug-mayïcuna, yanapäcugcunataga, jinaman alisca uryagcunataga, lapantam
Munayniyog Jesusman chaynuyla yupachicurcay. Nätan cäsucurcanquiman. 17੅Jinaman nogaga aliscam cushirayä
waranpa waranpas mas rurarcayay pay nipäcushungayta. Estefanasta, Fortunatota, Acaicota nogata ricapäcamänanpag
Musyapäcungaynuysi payga imatas paypag alisca cayman cachrapäcamungaypita. Paycunaga aliscam
ruranganchipitaga lapanpitam premiuta gomäshun. yanaparcayäman, gamcunas aywarärimurga ɹjun
yanapapäcamanquiman. 18੅Paycunaga gamcunata
Ofrendata shuntapäcuy valorchächipäcushungaynuymi nogatas valorcharäriman.

16
1੅Nätan Jerusalenchru Jesusman yupachicugcunata Chaynuy runacunata gamcunaga alisca alipam
yanapapäcunaypag chay ofrenda goturcayangaytaga ricapäcunquiman.
gotupäcunqui Galacia ninganpa Jesusman yupachicug 19੅Asia ninganchru Jesusman yupachicugcunam salüduta

gotucagcunachru imanaypa gotupäcunanpagsi aparcayächimushunqui. Chaynuytan Aquilawan Priscilas,


yachrachingänuymi. 2੅Chaura lapaysi gamcunaga lapan domingum jinaman paypa wayinchru Munayniyog Jesusman yupachicug
imanuysi gänapäcungaypita aygatas raquipäcunqui ofrendata gotucagcunas salüduta aparcayächimushunqui. 20੅Salüduta
gotupäcunaypag. Jinarcurmi chaytaga shumag chrurapäcunqui aparcayächimushunqui Jesusman yupachicugcuna lapalanmi.
chrurashala cayänanpag, noga chraramuptïrag mana chay Gamcunas wamayasha runa tincugnuy lapaycuna jucniquis
golgueta goturcayänaypag. 3੅Nä gamcunacagman chraramurga jucniquis cushisha saludänacurcay.
gamcuna acrapäcungay runacunatam cachrashag Jerusalenta 21੅Noga Pabloga quiquïmi maquïwan cay salüduta

cartantinta, wacchru Jesusman yupachicug-mayinchicunapag, isquirbiyämü gamcunapag.


chay gotupäcungay golgueta apapäcunanpag. 4੅Jinacayta nogasi 22੅Nätan pisi Munayniyogninchi Jesucristota mana cuyagga

aywanärag ima captinga, aywashagmi paycunawan. cachun lutan runapag ricasha. Payga nämi aywayämun.
23੅Chauraga Munayniyogninchi Jesucristo gamcunata
Imatas ruranäcunata cananga musyachipäcushay cuyapälar yanapapäcushunqui ima-aygachrüsi.
5੅Nätan
gamcunaman aywamunäpagga naupataga aywashag 24੅Nätan paypa runan capäcuptiquim nogaga lapaytas

Macedoniaparan. Chaypitaran chayman chrämushag. cuyarcayag, jinaman chaynuysi nircayag. Chaynuy cachun.
CORINTOCHRU YACHRAGCUNAMAN PABLO GUEPACAGTA CARTACUNGAN
Naupataga Pablo imanir cay guepacag carta isquirbingantas shumag tantianaypag uchuclata niyushay.
Pabloga cay cartata isquirbira Corintochru Jesusman yupachicug gotucagcunapag “Raswalam aywamushag imanuy
carcayangaytas ricapacug” nirmi, jinarcurmi payga chay raswantilanga mana aywashachu. Nätan payga mana aywarachu
“Carta apachingänuyrag wanacurcur ali cawayta galayapäcuchun” nir pinsiarmi. Chaycama payga juc runacunata
yachrayächirmi cara. Nätan payga manam cara dëjadu runachu, antis payga mana quiquin aywayta atiparsi cartacuyagmi u
yanapagnincunatam cachracuyag chay yachrachingan runacunaman. Chaymi mana aywarga Corintomansi cachrara Titota
imanuy carcayangantas ricag.
Chaypita cutiramur Titoga willapara chay carta apachingannuy lutan rurarcayanganpita amachacur ali cawarcayangantam,
nätan juc ishcay Israel runacuna Pablopita lutanta rimarcayangantam, jinaman Diospita jucnuyta yachrarcayächigtam.
Paycunaga rimapäcura: “Pablotaga manam cachramusha Dioschu yachrachimänanchipag, antis payga quiquinpa
yarpaylanpitam yachrayächin capogniyog cayta munar” nirshi.
Chaura Tito chaynuy willaparuptinmi Pabloga cay cartata isquirbira cay nir: “Chay carta apachimungänuy rurapäcungaypita
nogaga aliscam cushirayä. Chaura cananga manas alä unaytam tincunanchipag aywamushag. Nä chraramurga nogapita lutanta
rimarcayagcunata aliscam anyapäshag. Chaycunaga manam Jesusman yupachicugchu, chaymi lutanta yachrarcayächin, nätan
mana cäsucarcämaptinga Dios nimangannuymi, Jesusman chaychru yupachicugcunapita gargoshag gamcunata atendinäpag”
nirmi.
Chaura Pabloga cay carta isquirbiyta galayura cay nirmi:

nogacunapa janä Diosta manacurcayay, gamcuna nogapag


Pablo pi cangantas reguechicur saludangan manacurcaptiquiga alisca chranin runacunam Diosta

1
1੅Noga Pabloga Dios acramasha captinmi Jesucristopita “Graciaslä Tayta” nicurcanga, cuyapäcug Dios
willapacug cayä. Chaymi noga isquirbiyämü Corinto manacurcangaynuy imapitas salvapäcamaptin.
marcachru Diosman yupachicug gotucagcunapag, jinaman
Ricapäcugniqui aywamushagmi ningäpita yangam
‘Acaya’ ninganchru Dioslata servipäcunanpag raquisha lapan
casquipag ricarcayämanqui
runacunapag. Nogaga Timoteowan ishcaynïmi
aparcayächimug cay cartata. 2੅Chauraga Munayniyog 12੅Canan ichaga imanuy cawangätas niyärishay:

Jesucristopas, jinaman noganchipas Dios Taytanchi Gamcunachru cayanmi juc ishcay runacuna casqui rimagpag
ima-aygachrüsi yapapäcushunqui, gasilata ricapäcamag. Nätan nogataga alila rurag captïmi shongöga
cawachipäcushunqui. “Lutantam rurayanqui” mana nimanchu. Chaymi cushirayä
nogaga maychru chaychru carsi, jinaman gamcunacagchru
Cunchuycuna awantayta Diosmi yanapämanchi cayarsi cawarä razoncaglata rimayarmi, nätan Dioslapag
3੅Munayniyogninchi Jesucristopa Dios Taytanga alisca alim. cawayarmi. Chaynuy cawarä Dios cuyapämälar
Chaymi payga cuyapämanchi, jinaman laquisha cayashas yanapämaptinmi, manam noga ali cawayta yachrag carchu.
valorchämanchi. 4੅Chaymi payga Cristopa janan imata 13੅Nätan nogaga imaysi isquirbimurga isquirbimurä aygas

cunchupäcuptïsi chaynuyla valorcharcayäman, nogacunas tantiacuylatam leyipäcur shumag tantiapäcunaypag. Chaura


laquisha cayagcunata paynuy valorchapäcunäpag. 5੅Nätan waquilanta tantiasha capäcuptiquiga canan cay carta
Cristochu ima-aygatas chaynuyla cunchura. Chaynuymi isquirbiyämungäwanga imaylaga shumagmi tantiapäcunqui.
nogacuna ima-aygatas cunchurcayä Diospita chaynuyla 14੅Imaysi alita rurar cawangäta gamcunaga musyarcayanquim.

valorchasha capäcunäpag. 6੅Chaura imatas cunchurga Chaura Munayniyog Jesucristo cutimunan junagga alisca
nogacuna cunchurcayä gamcuna cunchupäcuptiqui Dios cushisham capäcunqui nogapita. Chaynuytan nogas alisca
valorchacug canganta tantiachipäcunagpagmi. Nogacunata cushicushag gamcunapita.
ima-ayga cunchuy awantaytas Dios yanaparcayäman gamcuna 15੅Nätan nogaga “Nämi ɹju tantiarärin” nirmi ishcay cuti

cunchupäcuptiqui yanapapäcunagpagmi. 7੅Nätan nogacunaga gamcunaman yaycamuyta munarä imalachrüsi masla


musyarcayämi nogacunanuy ima-aygatas cunchupäcuptiqui yanaparärinagpag. 16੅Naupataga munarä Macedoniata
gamcunatas Dios valorchapäcushunayta. aywayälarmi, chaypitaga cutimursi yapaytan yaycamuyta
8੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, Asia ninganchru Diosman munarä, nä ishcay cuti yanaparuptiquiga “Fijum
mana yupachicug runacuna alisca yanapapäcamanga Judeata aywanäpag” nir pinsiar.
cunchuchipäcamanganpitaga musyapäcunaytam munarcayä. 17੅Chauraga chaynuy rurayta munar, manachu shumag
¿
Chaychrüga alisca juyunaypam cunchuchipäcamasha, nä pinsiasha cä? Manam. Antis nogaga chaynuy rurayta munarä
manam awantayta atipapäcurächu. Chaura cawaytaga manam shumag pinsiarcurmi, Diosta mana regueg runacunatanuysi
pasay pinsiapäcurächu. 9੅Antis “Cananga ɹjuchr yanga rimagpag mana ricapäcamänaypag.
wanuchimäshun” nipäcurämi. Chaynuy nirga nä manam 18੅Chaynuy rurangäta Diosga shumagmi musyayan.

quiquïcunamanga yupachicurächu, antis wanushacunata 19੅Chauraga Silvanowan Timoteowan Diospa-mayin

cawacächimug Diosmanmi yupachicurcarä. 10੅Chaura Diosga Jesucristopita gamcunata yachrachipäcungagsi razoncagmi


wanupäcunäpitam salvapäcamara. Paymi canansi cayan. Manam casquipapäcuragchu Jesucristoga razoncagta
salvarcayäman, jinaman mas guepamansi salvapäcamangam rimagmi. 20੅Chaura Diosga ningannuy rurag carmi
chay wanuchipäcamänanpitaga. 11੅Chaura gamcunaga ‘Salvacugtam cachramushag’ ningannuyla Jesucristota

155
2&25,17,26੄1–3 156

cachramura. Chaymi nogacunaga “Au, Cristom salvacugga” chay inciensu rupar alisca shumag asyagnuysi cayag ali
nir, Diosta alisca alipag ricapäcü. 21੅Pay quiquin Diosmi willapatam willapäcurcayä salvasha runacunata, jinaman
gamcunatas jinaman nogacunatas waranpa waranpa mana salvacuy munag runacunatas. 16੅Chaura chay mana
yanapayämanchi Jesusman mas yupachicunanchipag, nätan salvacuy munag runacunapagga chay willapaga cayan lutanmi
paytan nogataga acramashas Jesucristopita willapäcug wanusha runa asyarishanuysi, imaycamas cunchupäcunanta
canäpagsi. 22੅Paymi Santu Espirituta cachramusha pay musyachiptin. Nätan salvasha runacunapagmi ichaga chay
munangannuy cawayta yanapämänanchipag. Dios willapaga cayan inciensu asyagnuysi shumag, Dioswan
munangannuy cawarga, 23੅reguechicushun paypa runan imaycamas cawananpita musyachiptin. Chaymi chay ali
canganchitam. willapataga pisi willapacüman Dios willapacunanpag nisha
Chaura Diospa naupanchru razoncagtam isquirbiyämü. cagcunala. 17੅Chaypitas nogacunaga chaynuylam razoncag
Payga shumagmi musyayan mana casquiparcayangagta. Nätan willapata willapacurcayä. Chaypag Dios acrapäcamasha
nogaga chayman mana yaycamurächu piñapaptï laquisha captin. Manam quiquilanpita yachrachigcunanuysi,
capäcunaypitam. 24੅Chaura gamcunaga Diosman nä alim willapacurcä golgueta gopäcamänay raygochu, antis
yupachicurcayanqui. Chaymi juc mandagnuysi mana “Wacnuy willapacurcayä razoncagtam Cristopa runan capäcur, jinaman
u caynuy ruray” nipäcugchu, antis nogacunaga yanapaytam Diospa naupanchru capäcur.
munarcayag cushisha cawapäcunaypag.
Credencialta mana charapäcüchu
2
1੅Chaypitas mana yaycamurächu “Lutan

rurarcayanganpita tantiachiptï laquishachr capäcunga” Jesús nipäcamasha captinmi


nirmi. 2੅Nätan gamcunata laquicarärichiptïga chaura
3
1੅Chaynuy nircayag manam alisca alinninpag ricacurchu,
¿maygayrag nogataga cushicachipäcamanquiman cara, mana antis Dios cachrapäcamasha captinmi. Chaymi
gamcuna carga? 3੅Chaymi antis naupataga isquirbimurä gamcunaman chrapäcamunäpag, mana munapäcüchu pisi
gamcuna lutan rurarcayangaypita wanacurcur alita credencialtarag gopäcamänanta, chay waquincunam ichaga
rurapäcunay raygo. Nä ricapäcugniqui aywamur piñapaptï credencialwanrag puripäcun. Manatan munapäcüchu
mana laquisha capäcunaypag, antis cushisha capäcunaypag. gamcuna credencialta gopäcamänaytas juc runacunaman
4੅Nätan chay cartata isquirbimurä gamcunaman alisca aywapäcunapagsi. 2੅Antis gamcuna Dios munangannuy canan
laquisham, jinaman wagayarmi. Chaynuy isquirbimurä ali cawarcayangaymi cayan credencialnïcunaga, chay ali
manam laquicurcänaypagchu, antis alisca cuyapäcungagta cawarcayangaytam nogacuna willapäcurcayä pitas maytas.
musyapäcunaypagmi. Nätan chayta mayarmi pisi Diospa cachran rurag capäcungäta
5੅Nätan chay laquicachimag runaga manam nogalatachu musyarcayan. 3੅Chauraga yachrachipäcungagnuysi Dios
laquicachimasha, antis gamcunatawanmi. Nätan manam munangannuy cawarcayangaypam nogacunapita Cristoga
paypita masta rimayta munächu. 6੅Gamcunapita achcam chay musyayächin paypa cachran rurag capäcungäta. Chay
runata jucmapapäcunaypag ninacurarcayanqui, nätan credencialnïcunaga manam tintawan isquirbishachu, antis
cananga ama jucmapapäcuychu juchanpita nä chay credencialga cayan yachrachipäcungagnuy Santu
wanacurayaptinga. Espíritu yanapapäcushuptiqui ali cawarcayangaymi. Chaura
7੅Antis cananga perdonapäcuy mana laquishala cananpag, Santu Espíritu tantiachimanchi manam chay läja rumichru
jinaman yanapapäcuy ali rurag cananpag. 8੅Chaynuytag Diospa isquirbishannuylachu, antis payga quiquinmi
cuyapäcuy yapay. Chauraga reguechicurcanqui razonpa chaynuyla yanapämanchi Dios munangannuy ali cawayta.
cuyacug capäcungaytam. 9੅Nätan chaynuy 4੅Chaynuy nircayag Diospa naupanchrümi Cristo

jucmapapäcunaypag mas naupalatam isquirbimurä yanapapäcamaptin. 5੅Chaynuy nipäcug manam alisca


chaynuypa lapan yachrachingäta cäsucug u mana cäsucug yachracusha carchu u quiquïcunapa yarpayläcunapitachu,
capäcungaytas musyanäpag. 10੅Chaura cananga perdonapäcuy antis ali willapa willapacuyta Dios quiquin
chay runata. Nogaga nämi payta perdonarayä. Nätan nogaga yanapapäcamaptinmi gamcunaga ali cawagman
perdonarayä chay lutan rimamanganpita gamcuna paywan juc muyurarcayanqui. 6੅Diosmi nogacunataga nirarcayäman pitas
shongola yapay cawapäcunay raygom. Chay perdonangäta maytas chay mushog conträtapita willapacurcänäpag. Chay
Jesucristosi shumagmi musyayan. 11੅Chaypitas nogaga chay mushog conträtapita nirga nircayag Santu Espiritupa
runata perdonarayä Asyag munanganta mana munayninchru cawaypitam. Chaura manam nipäcug chay
ruramänanpagmi, nätan noganchiga shumagmi musyayanchi unaypita isquirbisha cayag conträtapitachu.
Asyag ima lutan ruray munayämanganchitas. Musyanganchinuysi Moiseswan Dios isquirbichinganga
musyachimanchi Diosta mana cäsucugcuna imaysi paywan
Mushog conträtapita willarcayaptïga ¿imanirtag mana cawapäcunanpitam. Nätan Santu Espirituga
“Casquipayämanchim” nircayämanqui? yanapämanchi Dios cäsucuytam paywan imaycamas
12੅Chaypitam Troas marcaman Jesucristopita willapacug cawananchipag.
chränäpagga, Munayniyog Diosga runacunata nä camarirunag 7੅Nätan Moiseswan rumichru Dios isquirbichingancuna chay

yachrachingäta mayacurcänanpag. 13੅Chay runacuna mas mana cäsucug runacunapag “Paycunaga cunchuchisham
yachrachinäta munarcayaptinsi gamcuna yarparaylawanmi canga” nir isquirbisha cayaptinsi runacunaga shumagmi
mana alichu carä. Chaymi Titota mana tarirga tantiapäcura chay isquirbishacuna Diospita canganta. Chaymi
“Macedoniataran aywayä” nircur, aywarä Macedonia Israel castacunaga mana atipapäcurachu Moisespa cäran
ninganta. rircariyta alisca chipchipyaptin, mas guepaman
14੅Chaychrümi Titowan tincurärï. Jinarcurmi chay lutan chipchipyaynin illacänan cayaptinsi. 8੅Chaura chay mushog
rurapäcungaypita nä wanacurarcayangayta willaparaman conträtapita willapacurcayaptïga Diosga mas shumagmi
gamcunapita. Chaymi nogaga Diosta “Gracias” nicü. Paymi tantiachinga Santu Espíritu runacunata tantiachinanpag
Jesusman yupachicugcunataga ima-ayga captinsi aywarayämuptinga. 9੅Chaura chay mana cäsucugcuna Dioswan
yanapämanchi ali cawayta. Chaura paymi nogacunataga mana cawapäcunanpag isquirbisha cayagta yachrachiysi ali
mayman chayman chrapäcuptïsi Jesuspita willapäcuyta cayaptinga, cananga mas alinninmi cayan chay ali willapata
yanaparcayäman. Chaynuypam inciensu rupar asyagta yachrachïga pitas maytas Diosman yupachicugcunata mana
mayagnuysi runacunaga Jesuspita willapata mayacurcayan. juchaynagpag Dios ricananpag. 10੅Chaura cäran
15੅Chaymi Diosga nogacunapita alisca cushirayan. Nogacunaga chipchipyayaptin Dios mandangancunata Moisés
157 2&25,17,26੄3–5

yachrachingancunapitaga, mas alim cayan ali willapata carcayaptïsi. Chaura chay yachrarcayächingä willapaga
yachrarcayächingäga. 11੅Nätan cäran chipchipyayaptin Moisés manam nogacunapachu antis Diospam. 8੅Chaymi nogacunaga
yachrachingancunaga shumag cayarsi, cara manam alä Dios yanapapäcamaptin ima-aygata cunchursi pasay
unaypagchu. Chaura chaypitas mas shumagmi cayan Diospa laquishaga capäcüchu, ima-ayga pasapäcamaptinsi manam
willapanga imaypita imaycamas chaynuyla cananpag Dios “¿Cananga imanashunrag?” nipäcüchu.
nisha captin. 9੅Wanuchipäcamänanpag ashircayämaptinsi washasham
12੅Chaura chay willapa chaynuy canganta musyarmi carcayä, runacunapita alisca juyunaypa magasha cayarsi
nogacunaga yachrarcayächï pita maytas mana manchacular. cawarcayäran. 10੅Jesustas wanurarcayächiptinga nogacuna
13੅Nätan nogacunaga manam Moisés cäranta chapacuyur musyayarcayämi Jesuspita willapacurcaptï wanuchiy
yachrachingannuychu yachrachipäcü, chay ali willapata. munasha capäcunäta. Chay cunchuyar cawapäcungäta ricar
Payga cäranta juc sagpiwan chapacuyur yachrachira, Israel runacuna tantiapäcungam Jesús yanaparcayämanganta.
castäcuna chay cäranpa chipchipyayagnin waranpa waranpa 11੅Nätan nogacunataga maychru chaychrüsi Jesuspa janan

illacayagta mana ricapapäcunanpagmi. 14੅Chaura chay wanurachiylatam munarcayäman, jinarcurmi Jesusga


sagpiwan chapasha yachrachiptinmi runacunaga mana chaypita washarcur cawarcayächiman pay
tantiapäcurachu imay chay chipchipyay illacangantas. Chay yanaparcayämanganta tantiapäcunanpag. 12੅Chaura
sagpiwan cäran chapacushanuymi canansi carcayan chay wanurachiylata munarcayämaptinsi ali willapata
unaycag conträtata leyigcunaga, chaymi mana willapapäcungagpam gamcunaga nä imaycamas
tantiapäcunchu. Nätan chay chapashanuysi cayga illacan cawarcayanqui Dioswan.
Cristoman yupachicusham. 15੅Chaynuylam Moisés 13੅Isquirbishachrüchu “Gamman yupachicularmi gampita

isquirbinganta leyigcunaga canancamas mana willapacurä” niyan. Chay isquirbishachru ningannuymi


tantiapäcunragchu sagpiwan cäran chapacushanuysi capäcur. nogacunas Dioslaman yupachicurcayä, jinaman ali willapantas
16੅Nätan pisi juchancunapita wanacurcur Munayniyog chaynuyla willapacurcayä. 14੅Chaynuy cawarcayä
Jesusman yupachicugga cayan chay cäranpita sagpi wanushacunacagpita Munayniyog Jesusta cawacächimug Dios
jorgognuysi ali tantiagmi. 17੅Chaura Santu Espirituga nogacunatas cawacächipäcamänanta musyarmi. Chaynuypam
Munayniyog Diosmi. Nätan pisi Santu Espíritu munangannuy gamcunatas, jinaman nogacunatas aywachicamäshun paywan
cawagga nämi Moisés isquirbingannuy cawaypitaga cawacunanchipag. 15੅Chaypitas nogacunaga chaynuylam
yargorayan. 18੅Chaymi canan noganchiga lapanchis cäranchi ima-aygatas cunchurcayä Diosninchita gamcuna mas shumag
garishanuy carga nä cayanchi juc espëjunuy. Chaura reguepäcunay raygo, jinaman Dios cuyapälar pitas
noganchita rircärimarninchim runacuna tantiapäcunga Dios juchancunapita perdonayanganta runacuna musyapäcunan
alisca alisca munayniyog canganta. Chaura Diosga chay raygom. Chayta musyar mas achca runacunam Diosta alisca
munayninwanmi muyuyächimanchi Jesusnuysi ali cawagman alipag ricar “Graciaslä Tayta” nipäcunanpag. 16੅Chaymi
Munayniyog Santu Espíritu yanapämaptinchi. nogacunaga chaynuyla yachrarcayächï cuerpücuna chay
cunchuycunawan nä auquinyayaptinsi. Chaynuy
Ali cawarcayaptïmi gamcuna auquinyarcayaptïsi waranpa waranpam Tayta Diosga mas
lutan ruragpag ricarcayämanqui valorcharcayäman. 17੅Nätan cay caway pachachrüga

4
1੅Nätan Diosmi nogacunataga cuyapapäcamälar paypita ima-aygata cunchursi manam unaychu cunchunchi. Nätan
willapäcug capäcunäpag acrapäcamasha. Chaymi chaynuy cunchupäcunganpitaga Diosga alisca alinninpagmi
ima-ayga captinsi mana dëjapäcüchu paypita willapacuyta. ricapäcamanga imaypita imaycamas wac jana pachachru.
2੅Jinamansi nogacunaga manam chay imatas pacaylapa 18੅Chaypitas nogacunaga chaynuylam yarpararcayä jana

pengacuypag lutan ruraycunataga rurapäcüchu. Manatan pitas pachachru cawapäcunaman, manam cay pachachru chay
casquipapäcüchu ni Jesuspita lutantas yachrachipäcüpishchu, ima-aygas cunchupäcungämanchu. Cay pachachrüga
antis nogacunaga razoncaglatam Diospita yachrarcayächï. ima-aygata ricapuyanganchisi, jinaman ima-aygata
Nätan chaynuy yachrachipäcungäta Diosga shumagmi cunchupäcuptïsi rätu ushacaglam. Nätan jana pachachru
musyayan. 3੅Chaura Jesuspita willapacurcayangätaga mana mana ricapuyanganchicunam ichaga imaypita imaycamas
shumagga tantiapäcunchu chay mana cäsucuyagcunalam. chaynuyla cayanga.
4੅Nätan willaparcayangäta “Razonchri” mana nigcunataga
Diosga gopäcamanga imaycamas cawacug cuerputam
Asyagmi juc ñaushamannuy muyurachin. Chaynuy rurarun

5
juc achicyayagnuysi cayag ali willapata mana 1੅Noganchi musyayanchim cay pachachru cuerpunchi juc
tantiapäcunanpagmi. Chaymi chay alisca shumag willapata toldunuysi ushacagla almanchipag canganta, jinaman
mana mayacuyta munapäcunchu, ni tantiapäcunchu Cristo musyayanchitan cay toldunuyla cayag cuerpunchi
salvacug cangantas. Nätan Cristoga Diospitam imanuycagtas wanuruptinga juc wayita gognuysi Diosninchi juc mushog
shumag tantiachimanchi. 5੅Chaypitas nogacunaga manam cuerpu mana wanuy yachragta gomänanchitas. Chay mushog
yachrachipäcug nogacunata cäsucarcämänay raygochu, antis cuerputaga Dios gomäshun manam runacuna rurangantachu.
nogacunaga yachrarcayächig Munayniyog Jesucristopitam 2੅Chaymi nogacunaga alisca munarcayä nä mushog cuerpuyog

payta cäsucurcänayta munar. Nätan nogacunaga carcayä cayta. 3੅Chay mushog cuerpuga almanchipag cayan juc
paypa serviglanmi, Jesús nipäcamangannuy gamcunata jacunuymi mana garapachranuy cananpag. 4੅Chaypitas
yanapapäcunäpag. 6੅Chaura chay galayunanchru yanauyagla nogacunaga munarcayä cawayälarmi cay wanucug
cayaptin “Achquiyächun” nig Diosmi Jesuspitaga cuerpücuna, chay mushog cuerpuman nä muyunanta.
musyachimanchi. Nätan achquinuysi cayag Jesusmi Dios Nogacuna manam munapäcüchu almäcuna juc garapachranuy
alisca ali, jinaman munayniyog canganta musyachimanchi. cananta, antis nä munarcayä chay mushog cuerpuyog caytam,
Chaura Dios chaynuy cangantaga musyayanchi Jesucristo juc mushog jacuta jacucuy munagnuysi. Chaynuypa cay
musyachimasham. wanucug cuerpücuna imaycamas cawacug mushog
cuerpuman muyunanpag. 5੅Nätan Diosga runanman
Tantiapäcunquimanmi Dios muyuchimaranchi chay mushog cuerputa gomänanchipagmi,
yanapapäcamaptin willapacurcayangäta jinaman paytan cachramura Santu Espiritutas chay mushog
7੅Nätan chay alisca shumag willapata willapacurcänäpag cuerpu gomänanchi cayagta musyachimänanchipag. 6੅Chaymi
Diosmi nirarcayäman juc alpa mancanuy manacag “Diosga razonpam ruranga” nir, chaynuyla yupachicuyar
2&25,17,26੄5੄6 158

cawayanchi. Nätan nogacunaga musyarcayämi cay pachachru cawapäcuychu. Juchäcuyälar cawarga manacagpagmi Cristo
cawarcayangäcama cay aycha cuerpuwan cayar Munayniyog wanunganta ricarcayanqui. 2੅Chay amistashacunapita
Jesuspita caruchrünuyrag carcayangäta. 7੅Antis cawarcayä isquirbishachrüsi Diosga cay ninmi:
payman yupachicuyarmi canan mana ricapurcayarsi. 8੅Nätan “Chay yanapänag junag chraramuptinmi manacuyniquita
razonpam paylaman yupachicurcayä. Chaura munarcayä cay mayarur yanaparug,
wanug cuerpupita yargorcur nä Munayniyog Jesuscagman jinaman salvacunay junag chraramuptinmi cachraramü
aywacuytam. 9੅Chaymi nogacunaga imanaypanuysi Diosninchi juc salvacugta yanapäshunaypag” ninmi.
munangannuy alita rurayar cawarcayä. Chaynuy cawaytam Chaymi nogas nircayag: Cananga nämi Dios
nogacuna munapäcü cay wanug cuerpuwanrag cayarsi u jana yanaparcayäshunqui jinaman willapanta cäsucurcangaypam
pachata aywacursi. 10੅Noganchiga lapanchis juc ɹyisnuysi nä salvararcayäshunqui.
cayag Cristopa naupanman aywachisharan cashun, chaychru
pay juchanchita taripämänanchipag. Chaychrümi lapanchita Ima-ayga cunchuytas awantapäcungäpam
nimäshun cay wanucug cuerpuwan cayar payta ali Diosta servig capäcungäta reguechicurcayä
servinganchipitas u mana ali servinganchitas. Chaura Dios 3੅Nogacunaga cawapäcungäwan manam pitas lutanta

munangannuy cawagcunaga alipa ricasham capäcunga, nätan rurachipäcüchu. Chaynuy cawapäcü Diospita yachrarcayächingäta
chaynuy mana cawagcunaga lutanpag ricasham capäcunga. pisi manacagpag mana ricananpagmi. 4੅Antis nogacunaga Diospa
ali servignin capäcungäta reguechircurcayä ima-ayga cunchuytas
Runacuna Dioswan amistapäcunanpagmi awantapäcungäpam. Diosta servir nogacunaga carcayämi
nogaga yachrayächï laquishas, imapita nacatacurcayarsi. 5੅Nogacunaga awantarcayämi
11੅Chaymi nogacunaga Munayniyog Jesusta manchacur alita astircayämaptinsi, carcelman wichrgararcayämaptinsi, achca
rurayar cawarcayä. Chaynuy cawarcayangäta Diosga shumagmi runacuna piñasha wanuchiyta munarcayämaptinsi. Jinaman
musyayan. Nätan nogacunapita gamcunas shumag awantarcayämi alisca uryar mana punurcayarsi mana
musyapäcunaytam munarcayä. 12੅Chaynuy nircayag manam micurcayarsi. 6੅Chaypitas Diosta servipäcungäta reguechicurcayä
alinninpag ricapäcamänayta munarchu, antis nircayag mana juchäcular ali cawapäcungäpam, ima-aygatas
nogacunapita alicagta chay conträ rimagcunapa naupanchru awantapäcungäpam, runa-mayïcunata cuyapäcungäpam. Chaynuy
rimapäcunaypagmi. Chaycunaga lutan carcayarmi alitucur, cawayarcayä Santu Espíritu yanapapäcamaptinmi. Nätan lapan
olgotucusha nogacunapa conträ lutanta imatas yanga rimarcayan. shongöcunapa pitas maytas cuyapäcurmi nogacunaga musyarcayä
13੅Chaura gamcunapita waquinniquicunaga nogacunata Dios munangannuy rurarcayangäta. Chaymi conträcuna
ricarcayämanqui ɹsyun perdisha runapagmi Dios munangannuy sharcugpagsi mana piñäcurcächu. 7੅Nogacunaga yachrarcayächï
cawapäcungäpita. Nätan waquinniqui ali ɹsyogpag Cristopita razoncag willapatam, nätan Dios munayninwan
ricarcayämangayga alim cayan, chaymi ali cawarcayä yanapapäcamaptinmi canancamas chay willapata willapacurcayä.
yanapapäcunag raygo. 14੅Chaypitas nogacunaga Cristo chaynuyla Nätan nogacunapag chay razoncag willapaga cayan juc
cuyayämanganchita musyarmi willapacurcayä paypita. Chaymi armanuymi. Chaywanmi nogacunaga conträcuna rimagcunatas
willapacurcayä Cristo cuyamarninchi lapan juchasapapa trucan jinaman lutan ruragpag ricapäcamagcunatas upälarcayächï. 8੅Chay
alisca cunchur wanunganta. Cananga chaymi Diosga willapawanmi nogacunaga tantiachipäcü alipag
juchanchicunapita wanushapagnuy ricamarninchi ricapäcamagcunatas, jinaman chregnipäcamagcunatas,
juchanchicunapita perdonayämanchi. 15੅Chaura Cristoga wanusha nogacunapita alita rimagcunatas, lutanta rimagcunatas, casquipag
lapanchipa trucanchim pi may cawayagcunas nä mana shongon ricapäcamagcunatas. Nätan nogacunaga Dios nipäcamangannuymi
munangannuy cawapäcunanpag, antis pay munangannuy razoncaglata pi maytas nipäcü. 9੅Waquin runacuna shumag
cawapäcunanpagmi. reguercayämarsi “Paycunaga manam Cristopa cachran ruragchu”
16੅Chaymi nogacunaga Diospa runanpitaga nä mana pipitas nipäcamanmi. Nätan waquincunam ichaga shumag tantiarcayan
lutanta pinsiapäcüchu. Lutantaga pinsiapäcun Diosman mana Cristopa cachran rurag capäcungäta. Chaynuyla wanuchiy
yupachicug runacunalam. Unayga chaynuymi nogacunas munasha carcayarsi Dios yanapäcamaptinmi cawarcayärag,
pinsiapäcurä Cristopita. Cananga nä manam chaynuychu juyunaypa magarcayämarsi manam wanuchipäcamanragchüga.
pinsiapäcü paypita. 17੅Chaura pi maysi Jesucristoman 10੅Jinaman laquisha carcayarsi Diosman yupachicurga chaynuylam

yupachicugga muyun nä mushog runamanmi. Manam nä cushirarcayä, nätan cay pachachru mana imäcuna cayaptinsi,
cawan unay cawangannuychu lutanlata rurayar, antis muyun achca runacunatam yanaparcayä Diospa runanman
ali rurag runamanmi. 18੅Chaynuy ali cawagman Diosmi muyupäcunanpag, jinaman musyarcayächïtan runancunata Dios
muyuchimasha canchi. Payga noganchipa trucanchi gonanta paycunas chrasquipäcunanta, cay pachachru mana
wanunanpagmi Cristota cachramusha. Nätan paymi imäcuna cayaptinsi Dios “Goshaymi” ninganga cayanmi
nogacunataga cachrarcayäman runacunata “Quiquiquicamas, nogacunapagsi.
jinaman Dioswansi amistarcur ali cawapäcuy”
nipäcunagpagsi. 19੅Chaura Cristo juchasapacunapa trucan Nä imanuy cangätas lapanta nirarcayaptïga cuyapäcamay
wanunganpam cay pachachru runacunaga Dioswan nä 11੅Corintochru
yachrag Jesusman yupachicug-mayïcuna,
amistarcayan. Chaymi Dioswanga nä amistashacunataga nä nogacunaga razoncaglatam rimapäcungäpitas, jinaman
mana cunchuchingachu pitas. Chay lapanpita cawapäcungäpitas nircayag. 12੅Nogacunaga unaynuylam alisca
willapacurcänäpagmi Diosga cachrararcayäman. 20੅Chaymi cuyarcayag. Nätan gamcunaga nä manam unaynuychu
paypa willapanta gamcunata willapäcur Cristo quiquin cuyapäcamanqui. 13੅Chaymi cananga churïcunata yupaysi
ningannuy cay nircayag: Amanar nä masta juchäcurcaychu, nircayag: “Gamcunas cuyapäcamaynar nogacuna
jinaman “Juchaycunapita Diosta perdonämay” nipäcuy. cuyapäcungagnuy” nir.
Chauragar Dioswan amistapäcuy. 21੅Cristoga manam pasay
juchäcushachu, jinatam Diosga noganchi juchasapacunapa Chay casqui yachrachigcunawan ama gotucapäcuychu
trucanchi wanunanpag nisha. Chaura chaynuy wanunganpam 14੅Ama gotucapäcuychu Diosman mana yupachicug chay

Diosga mana juchaynagpag ricayämanchi. casqui yachrachigcunawan, ni amatag paycunanuyga

6
1੅Chaypitas nogacunaga Diospa yanapagnincuna cawapäcunquipishchu. Musyanganchinuysi manam pasay
capäcurmi anyaparcayag chaynuyla, nä perdonasha tantianacurcanchu ali rurag runawan lutalanta rurag runaga.
capäcungayta musyar. Chaura amanar juchäcuyälar Chaura ¿imalatarag alita rurapäcunman Dios munangannuy
159 2&25,17,26੄6–8

cawag runawan, mana ali cawag runa? 15੅Chaynuytan pasay lutanta mana rurapäcunanpag. Nätan washapäcamangaypitas
mana tantianacurcanchu Cristowan Asyagsi. Chaynuymi mana jucla musyanätam munarärinqui, lutan ruragcunatas
pasay tantianacurcanchu Diosman yupachicug runawan jucmaparärinqui, “Diosga cunchurachimäshunmi” nir
Diosman mana yupachicug runasi. 16੅Manatan pasay manchapacarärinqui. Noga aywamunätas munarärinqui, Dios
tantianacunchu Diosta servig runawan “Caymi diosnï” nir cäsucurcayangaytas jucla musyanäta munarärinqui, jinaman
imatas servig runasi, nätan noganchiga cayanchi cawayag chay juchäcugcunatas piñapänäta munarärinqui. Chaynuy
Diospa wayinnuymi. Quiquin Diosmi chaynuy canganchipita rurar nä ali rurag capäcungaytam reguechicarärinqui. 12੅Nätan
cay nira: chay cartata apachimurä manam chay juchäcusha runapagchu
“Yachrashag, jinaman purishag paycunawanmi. ni manatan apachimurä chay sinticusha runata
Paycunapa Diosninmi cashag, yanapapäcunaypagpishchu, antis apachimuräga Diospa
nätan paycunam canga runäcuna” niram. naupanchru gamcuna cäsucarcämangaytas u mana
17੅Chaypitas Munayniyog Diosga cay niratan: cäsucarcämangaytas musyanäpagmi. 13੅Chaymi cananga
“Chay lutan rurag runacunanuy cawayta dëjapäcuy, cäsucarcämangayta musyarur cushirarcayä. Nätan masga
jinaman ama masta chaynuy cawapäcuychu. cushirarcayä Tito cushiragta ricarmi, jinaman pay chayman
Chauraga chaycunanuy mana cawapäcuptiquiga chraramuptin manchapacuypa cäsucurcangaypitam. 14੅Nogaga
castäcuna capäcunaypagmi chrasquipäcushay” niram. Titota “Aywaptiquiga ɹjum chrasquipäcushunqui paycunaga”
18੅Chay nircursi ima-aygas ruray atipag Diosga cay niraran: nirämi gamcunapag. Ningannuylam chrasquipäcusha canqui,
“Juc ali taytanuymi gamcunapag cashag. nogacunaga Titota razoncaglatam nipäcurä. Chaura Titota
Nätan gamcunam nogapag capäcunqui wamräcuna” chrasquipäcungaywanga musyacarun gamcunapita alita
niram. rimapäcungä razoncag canganmi. 15੅Titoga canan masmi

7
1੅Cuyashäcuna, chaura chaynuy Dios nirayämashaga ama cuyarcayäshunqui manchapacuypa chrasquipäcungaypita,
ima-ayga lutantas rurashunchu cuerpunchiwanga, ni jinaman cäsucurcangaypita. 16੅Nogaga canan aliscam
amatag chrasquicushunpishchu chay casqui yachrachigcuna cushirayä chay ali rurag capäcungayta musyarur.
rimangantas, antis waranpa waranpa Diosta manchacuyar
cawashun paylapag cawagman muyunganchicama. Macedoniachru yachragcunanuy gamcunas
jucla ofrenda gotuyta ushapapäcuy
Nogaga cäsucarcämänaypagmi isquirbimurä
8
1੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, Macedoniachru
2੅Chauragar yupachicarcämay, jinaman cuyapäcamay Jesusman yupachicug gotucagcunaga shumagmi
nogacunaga manam pitas ima lutantas rurapäcurächu. tantiapäcusha Dios alisca cuyacug canganta. Chaymi canan
Manatan juchaman pitas ishquichipäcurächu ni pitas paycunaga Diosnuysi alisca cuyapäcug carcayan. Paycunapita
casquipapäcuräpishchu. 3੅Chaynuy nirga manam nipäcug cananga willapayärishay: 2੅Paycunaga imata alisca
lapaycunatachu antis waquinlaycunatam. Nätan nogaga nä cunchurcayarsi cushisham carcayan, jinaman mana imaynag
naupalatam nipäcurag alisca cuyapäcungagta, jinaman carcayarsi alisca ali shongo carmi ofrendata goturärin alisca
chaynuylam cuyarcayäshay wanupäcungäcamas. 4੅Nogaga chraninta. 3੅Nogaga ricangätam willapapäcug, paycunaga
gamcunapag “Paycuna alicamam, jinaman cuyarcayämanmi” capunganpitam mana anagyälar ofrendata goturärin, nätan
niyämi. Nätan achca runacunatam “Paycunaga alicamam” goturäringa quiquincunapag camalas taripäcungantam.
nirsi willapacuyä. Cananga imata cunchursi valorchasham, 4੅Paycunaga alisca achca cutin manacaräriman “Nogacunas

jinaman alisca cushisham cayä gamcunapita. waquincuna yupaynar yanapayärishag cay ofrendäcunawan
5੅Chaynuytan Macedoniaman chrarursi nogacunaga mana Jerusalenchru Diosman yupachicug-mayinchicunata” nir.
jamapäcurächu, antis aliscam ima-aygatas cunchupäcurä 5੅Paycunaga pinsiapäcungäpitas mastaran gotupäcusha.

yachrachingäpita runacuna conträcuna sharcapäcuptin. Chaynuy shuntarärira Diosta cäsucurcarmi, jinaman


Jinaman laquisham capäcurä paycuna “¿Imanapäcungarag?” nogacunatas cäsucarcämarmi: “Chaynuy rurananchitan Diosga
nir gamcunapita. 6੅Nätan laquishacunata cushicachig Diosmi munayan” nir. 6੅Chaymi Titota nä nirarcayä caynuypa: “Nä
cushicarärichiman cayman Tito chraramur paycunachru ofrenda shuntayta galayurayarga, jucla ayway
willapapäcamanganwan. 7੅Nätan manam pay ofrenda shuntayta ushapänaypag” nir. 7੅Nätan gamcunaga
chrämungalanpitachu cushirarcayä, antis cushicurcätan Jesusman waquin yupachicugcunata yalircayanquim
gamcunapita Tito alisca cushirayanganpitas. Payga Jesusman yupachicurcar, Jesuspa willapanta willapacurcar,
willaparäriman gamcuna wamayarcayämangaypitam, yachragcama capäcur, Jesusman yupachicug-mayiquicunata
gamcunachru imas pasayagcunapita laquirarcayangaypitam, yanapayta munapäcur, jinaman nogacunata cuyapäcamar.
jinaman nogapita “¿Imanuyrag cayan?” nir Chauraga chaynuy capäcungaynuynar ofrendata gotupäcuy
laquirarcayangaypitam. Chaycunata mayarga masran Jerusalenchru Jesusman yupachicug-mayinchicunata
cushicurüsi. yanapapäcunaypag.
8੅Nätan chay apachimungä cartata leyircur 8੅Chaynuy nirga manam mandapäcugchu, antis

laquirapäcungaypitaga, cananga nä manam laquirächu, nä Macedoniachru chaynuy rurapäcunganta musyar gamcunas


cushirapäcungayta musyar. 9੅Cananga aliscam cushirayä. “Chaynuy rurapäcunaypagmi” nircayag, razonpa cuyacug
Nätan cushicüga manam “Laquicarachïmi” nirchu, antis capäcungayta musyapäcunanpag. 9੅Gamcunaga nämi
cushirayäga chay laquicur Diosman perdonapäcushunaypag musyarcayanqui Munayniyog Jesucristo alisca cuyacug
cutipäcungaypitam. Chaura Diosman laquisha canganta. Musyanganchinuysi paypam lapan ima-aygas
cutirarcayaptiquiga alipagmi isquirbimurä. Chaynuypaga chaynuy cayarsi payga cuyamarninchim chay lapanta
manam ima lutantas rurashachu capäcug. 10੅Chaynuy carga imancunatas dëjarcur aywamura Dios munangannuy cuyacug
Diosmi gamcunataga laquicarärichishuray. Chaymi cananga cayta yanapämänanchipag, jinaman Diospita ima-aygachrüsi
wanacurcangaypa nä ali cawarcayanqui. Chaypitaga antis yanapasha cananchipag. 10੅Nätan cayta ichaga
cushicurcanquimanmi. Nätan waquinga juchäcurcanganpita yarparcärichishay, gamcunaga alisca cushishacama nä ganyan
laquirayarsi Diosta manam “Perdonämay” nipäcunchu. watalam gotuyta galayapäcuray. 11੅Chaypin
Chaycunaga Dioswan manam imaysi cawapäcungachu. rurapäcungaynuynar canansi shuntayta ushapapäcuy
11੅Nätan gamcunaga Dios munangannuy rurarmi ali imanuysi charapäcungaypita achcatas u walcalatas. 12੅Tayta
carcayanqui, chaymi chay waquincunata jucla niräriray Diosga charanganchipita lapan shongonchipa cushisha
2&25,17,26੄8–10 160

goshaga “Alitam rurarunqui” nimäshunmi. Nätan payga mana olgocunata paycuna nä chrararärimur “Gopäcushagmi”
capamashaga manam “Gonquiran” nimanchichu. nipäcungay ofrenda gotuyta yanapapäcushunaypag. Chauraga
13੅Chaura “Jesusman yupachicug-mayinchicunata yanapay” ali shongo capäcungaynuy gopäcuy michra runapag ricasha
nirga manam nipäcug, mana imaynagman muyupäcunayta mana capäcunaypag.
munarchu, antis nircayagga lapaycunas micusha capäcunayta
munarmi. 14੅Gamcunapaga canan aypam carcayäpushunqui, Diosga yanapangam runa-mayin yanapagcagtaga
chauragar yanapapäcuy Jesusman 6੅Shumag tantiapäcunaypag cayta niyärishay: “Walcala
yupachicug-mayinchicunata. Capazmi imaylaga gamcunas tarpug runaga walcalatam cosechan, nätan achcata tarpug
mana imaynagsi ricacarärinquiman. Chauraga paycunas runaga achcatam cosechan”. 7੅Chaynuymi ofrenda
yanapäcushunqui imansi capunganpitam. Chaynuypaga gotupäcungaywansi ruracanga. Chaymi anagyayarga u pisi juc
lapaycunapas cangam imalas micapäcunaypag. 15੅Chaynuy nishuptiquiragga ama gopäcunquimanchu, antis imanuy
yanapänacur cawanapitaga isquirbishachrüsi cay niyanmi: gopäcunaytas shumag pinsiayur cushisha gopäcuy. Chaynuy
“Alisca achcata palagcunas manam puchupäcurcarachu, ni lapan shongonpa cushisha gogtam Diosga cuyan. 8੅Tayta
walcalata palagcunas manatan pishipäcurcarachu” ninmi. Diosga ima-aygas ruray atipagmi. Payga cuyapälar alisca
aliscam ima-aygachrüsi yanapapäcushunqui. Chauraga
Titowan cachrayämü mas runacunatam gamcunachru manam ushapacushaga capäcunquichu. Antis chaynuylam
ofrendata shuntapäcunanpag imaycunas cayanga runa-mayiquita yanapapäcunaypag.
16੅Nätan nogaga Diostam “Gracias” nicü nogatanuy Titotas Chaynuy rurar gamcunaga alita ruragcamam imaysi
gamcunaman aywamunanpag chay yarpayta gonganpita. capäcunqui. 9੅Chay runa-mayin yanapag runapitaga
17੅Payga “Chay ofrendata shuntamuy” niptï, “Äri” nirmi isquirbishachrüsi cay niyanmi:
aywayämun. Nätan payga manam “Aywamun noga” “Mana imaynagcunatam aypuchracurun,
niptilächu, antis quiquinsi aliscam aywamuyta munara chaymi Diosga imaysi chaynuyla paytaga ali rurayta
imanuycagtas ricapäcushunaypag. 18੅Paywanmi cachrayämü yanapanga” ninmi.
alisca alipag ricasha juc wauguenchita, paypita lapanmi 10੅Chaura Tayta Diosmi muruta camachimun tarpunapag,

Jesusman yupachicug gotucagcunaga alita rimapäcun chay ali paytan micuytas camachimun micunapagsi. Chaura cushisha
willapata willapacunganpita. 19੅Nätan chay wauguenchitaga achcata gopäcuptiquiga, payga mas achcatam gopäcushunqui.
Jesusman yupachicugcunam acrararcayan nogacunawan Chaura gamcunaga imaysi runa-mayiquicunata yanapayarmi
parëju chay gotupäcungayta Jerusalenta apapäcunäpag. cawapäcunqui. 11੅Chaynuy rurapäcungaypita Diosga masmi
Chaynuy rurarcayä Munayniyog Jesús alipag ricasha ima-aygatas gopäcushunqui. Chauraga cushisham
cananpagmi, jinaman alisca yanapay munayanganchita yanapapäcunqui runa-mayiquicunata. Nätan
musyapäcunanpagmi. 20੅Chaura paycunaga acrarärin chay apachicarcämangay ofrendata chrasquirärirga Tayta Diosta
alisca achca ofrenda shuntashapa janan mana pisi “Gracias” nicurcanga achca runacunam.
nogacunapag “Aptapacarärinchri” nir, lutanta 12੅Chay shuntapäcungayta aparga manam apapäcushag

rimapäcunanpagmi. 21੅Chaymi nogacunaga imanaypanuysi ali Jerusalenchru Jesusman yupachicugcuna micapäcunan


rurayta munapäcü Diosninchipa naupanchrüsi, jinaman raygolachu, antis achca runacuna Diosninchita “Gracias
runacunapa naupanchrüsi. Tayta” nicurcänanpagwanmi. 13੅Chaynuytan paycunaga
22੅Paycunatawan parëju cachrayämütan mas juc Diostas alawapäcunga, jinaman tantiapäcungam Jesús
wauguenchitas. Payga nä achca cutim nogacunacagchru yachrachingannuy cawarcayangaytas. Chaynuytan ali
reguechicurayan alila rurag canganta. Payga gamcunacagman shongocama capäcur paycunatas, jinaman juc runacunatas
chrämurga jucla shuntaruytam munayan “Paycunaga juclam yanaparcayangaypita mas juc runacunas Diosta
goturäringa” nir yupachicur. 23੅Chaura Titopag “¿Pimi cay alawapäcunga. 14੅Chaura paycunaga chaynuy ali cuyacug,
runa?” nipäcuptinga, “Payga Pablopa uryag-mayinmi, jinaman jinaman yanapäcug capäcungaypita cuyapäcushunquim.
noganchita yanapämagninchim cayan” nipäcuy. Nätan chay Nätan cushisham Tayta Diosta manacurcanga pay
ishcay wauguecunapitaga cay nipäcunquim: “Paycunaga yanapapäcushunaypagsi. 15੅Tayta Diosta “Gracias” nicushun,
carcayan ofrendata shuntapäcunanpag Jesusman yupachicug mana imatas cobralar Jesusta chaynuy yanapämänanchipag
gotucagcuna acrapäcunganmi, jinaman ali cawapäcunganwan cachramunganpita. ¡Chaypitaga ima rimaychrürag “Gracias”
Cristota alinninpag ricachigmi” nipäcunquim. 24੅Chauragar nicuchwansi aliga!
paycuna chrämuptin razonpa alisca cuyacug capäcungayta
reguechicurcay, Jesusman yupachicug gotucagcuna Nogapa conträ rimagcunata jucmapapäcuy

10
musyapäcunanpag, jinaman reguechicurcay “Paycunaga ali 1੅Noga Pabloga Cristonuysi manshu, jinaman
shongocamam” nipäcungä razoncag cangan musyacänanpag. amachacug runa carmi cayta nipäcushay: Amanar

9
1੅Nätan Jesusman yupachicug-mayinchicuna chay conträ rimag runacunata chrasquipapäcuychu.
yanapapäcunaypitaga yanga niragmi isquirbiyämü. Chaycunaga nogapita yangacagtam rimarcayan cay nir:
2੅Gamcunaga mas naupalatam alisca cushisha nä shuntayta “Pabloga noganchiwan carga fuertiypa rimarcuylatas
galayapäcuray. Nogaga cay Macedonia ninganpa manchayanmi, nätan carupita isquirbimurmi ichaga
yachragcunata rimapayä cay nirmi: “Acaya ninganpa yachrag manchacuypag rimayanga” nircayanmi. 2੅Chaura
Jesusman yupachicugcunaga nä ganyan watalatam shuntayta jucmapapäcuynar chay runacunata gamcunam chraramur
galayapäcura” nir. Chayta mayarmi paycunaga “Noganchis juyunaypa mana piñapänäpag. Chaycunaga ricarcayäman
yanapäshun” nir shuntarärin. 3੅Chaymi cananga cachrayämü Diosman mana yupachicug runanuysi shongö munangannuyla
chay wauguenchicunata gamcunapita chay alita rimayangä lutanta ruragpagmi. Chaymi aywaramur paycunataga
casquipag mana ricasha cananpag, antis nä camarishalata piñapäshagrag. 3੅Nätan nogas waquin runanuysi runalam
carcayächinaypag. 4੅Capazmi juc ishcay Macedoniachru cayäga, nätan runala cayarsi Diosman mana yupachicug
yachragcunawan aywarärimushagsi. Chay aywamurtag ichaga runacunanuychu manam äsharcur imatas lutanta rimä. 4੅Antis
tarirärigmanga ofrenda mana gotuglata. Chaynuyta tarirga nogacunaga Diospa munayninwanmi, jinaman Jesuspa
gamcunapita ali rimapäcungäpita pengacushachr capäcushag, willapanwanmi Jesuspa contran rimag runacunata
nätan gamcunaga mas pengacusharan capäcunquis. 5੅Mana upälarcayächï mana masta chaynuy rimapäcunanpag.
chaynuy cananpagmi, naupata cachrayämü chay quima Chauraga Diosman mana yupachicug runacunanuychu manam
161 2&25,17,26੄10੄11

äsharcur imatas lutanta rimapäcü. 5੅Nogacunaga Chaynuy olgotucuypitaga isquirbishachrüsi: “Olgotucugcagga


willapacurcayä chay willapata runacuna Jesuspita shumag olgotucuchun Munayniyog Dios rurachinganpita” niyanmi.
tantiachipäcunanpagmi. Chaura runacunaga shumagmi 18੅Chaura pisi quiquilanpita alawacug, jinaman quiquinpa

tantiarcayan chay casqui yachrachigcuna olgosha tantiaylapita alipag ricacug runataga manam pitas
yachrachipäcungan lutan canganta. Chaymi Jesuspita chrasquicurcanquimanchu, antis Munayniyog Dios alipag
tantiarärirga mayag chayagchrüsi payta nä cäsucurcayan. ricangan runatam ichaga chrasquicurcanquimanga.
6੅Chaura nä ali cäsucugman muyuräriptiquiga, jinaman

Jesuspita willapacug cangäta shumag tantiaräriptiquiga, Chay conträ rimagcunata ichaga


juclam chay mana cäsucug runacunata jucmapasha pantacarärichishunquimanga

11
capäcunanpag nishag. 1੅Gamcunaga nä yachracasham carcayanqui chay

gotaranuysi rimagcunata mayacuypagga. Chaura


Nä gamcunaman chraramurga Jesuspa cachran rurag
nogatas uchuclata mayacayärimay. Nätan “Quizämi payga
cangäta reguechicushagmi
gotaram” nircayämanquis. Chaynuy nipäcamarsi cay ningäta
7੅Nätan gamcunaga shumagmi tantiapäcunquiman mayacayärimay. 2੅Cristoga munan paylapag capäcunaytam.
gamcunacagchru chay juc ishcay runacuna “Nogacunaga Nogas munä paylapag capäcunaytam. Nogam ali willapata
Cristopa cachran ruragmi capäcü” niyar runacunata willapapäcurag Cristopa runanman muyupäcunaypagsi.
pantacarcayächig lutan capäcunganta. Chaura chaycuna Chauraga olgo mana regueg jipashchu cuyan chay
razonpa Cristopa canchran rurag capäcurga shumagmi casaracunan mözulata, chaynuymi nogas munä Cristolata
tantiapäcunman nogas Cristopa cachran rurag cayangäta. cuyapäcunayta. 3੅Chaymi nogaga alisca laquirayä
8੅Nätan nogaga cay rurayangäta ruranäpag Cristo gamcunapita, Evatachu Asyag sacrilapa engañarura Diosta
nimanganpita masla rimayursi manam yangacagtachu rimä. mana cäsucunanpag. Chaynuy gamcunatas sacrilapa
Paymi nirayäman chaynuy ruranäpag, chauraga manam engañapäcushunaypita, jinaman lutanta tantiayärir Dioslapag
pengacusha purishagchu. Payga nirayäman: “Noga yanapaptï nä mana cawapäcunaypita. 4੅Nätan chaynuy niyä
waranpa waranpa mas alila ruragman muyupäcunaypagmi, gamcunaman juc ishcay runacuna chrämusha captinmi.
manam chay waquincunanuysi pantacachipäcunagpagchu”. Chaycunatam gamcunaga isï mayacurcayanqui Jesuspita
9੅Nätan chaynuy ruranäpag Cristo nimanganpitaga manam nä jucnuyta rimaparcayäshuptiquis. Nätan waquinniquicunaga
masta nipäcushaychu. Capazmi gamcunaga Diospita chrasquipäcungay Santu Espirituta dëjarcurmi nä
“Manchacachimayninchitam munayan” nipäcunquimansi. chrasquirärinqui juc lutan espirituta. Chaynuytan gamcunaga
10੅Chaynuy nircayag carta isquirbimungäpita waquinniquicuna chay casqui yachrachipäcushungaytas chrasquicarärinqui chay
nogapa conträ yanga cay nipäcuptiquim: “Pabloga ali willapa chrasquicurcangayta dëjarcur. Nogacunaga manam
cartanchrüga razón razonmi niyan alisca manchacuypag, chaynuychu yachrachipäcurag Jesuspitas, ali willapapitas, ni
nätan noganchiwan carga manacag runalam cayan, jinaman Santu Espiritupitas. 5੅Chaura nogaga manam manacag runachu
manam alilachu rimansi” nipäcuptiquim. 11੅Nätan cayta cä, antis manacagga carcayan “Diospa cachran ruragmi
ichaga musyapäcuchun chay conträ rimag runacuna. capäcü” nir yanga alisca olgotucugcunam. 6੅Nogaga rimayta
Gamcunacagman chrämurga cashag, jinaman rimashag chay mana alila yachrayälarsi “Alisca yachrag runam cä”. Chaynuy
cartächru cangänuymi. cangäta gamcunacagchru reguechicurä imacunas
rurangäwanmi.
Nogaga manam waquincunanuychu juc uryacunganman 7੅Chaura gamcunaga lutantam pinsiarcayanqui mana
yaycurcur olgotucü cobralar Diospa ali willapanta yachrachipäcungagpita.
12੅Chaura nogaga manam chay olgosha rimagcunawanga Nogaga mana cobralar yachrachipäcurag Cristopita alisca
chay alitucugcunawanga rimashagchu “Mayganchim Jesuspita musyagman muyupäcunaypagmi. Chaymi maquïwan uryarä
willapacug razonpa cayanchi” nirsi. Manatan paycunanuymi ima pishipämagtas rantinäpag, 8੅jinaman gamcunata
cayä nicushagpishchu. Chaycunaga alipag ricasha yachrachipäcuptï juclächru Jesusman yupachicug
capäcunanpag ima-aygata rurarcayarsi gotaracama gotucagcunam pägapäcamara mana imaynag carcayarsi.
capäcungantam reguechicurcayan. 13੅Manam nogaga imaysi Chauraga manam nogapag “Lutantam yachramaranchi,
uryarächu Dios “Caycunapam uryanqui” nimanganpita chaymi mana cobramaranchichu” nipäcunquimanchu. 9੅Nätan
jucläman yargorcurga. Pay munaptinmi nogaga gamcunacagchru cayar imaläsi ushapämaptin manam pitas
gamcunacagmansi chrämurä. Chaura nogaga manam chay manacurächu, antismi imalätas rantinäpag Macedonia
runacuna nipäcungannuysi yangacagtachu rimapapäcug, antis ninganpita aymug Jesusman yupachicugcuna gopäcamara.
razoncagtam. 14੅Chaymi gamcunacagman chraramursi mana Chaymi gamcunata mana manacurcaragchu, ni
yargapäcurächu “Caychrümi uryapäcunqui” Dios nipäcamasha cobrapäcuragpishchu chay olgotucugcunanuy mana cangäta
captin. Manam chay runacunachu naupata chrapäcamura musyacänaypag. 10੅Cay niyangäga razoncagmi cayan Cristopa
gamcunaman, “Pabloga jananchimanmi yaycayämun” razoncag willapan yupaysi. Nogaga aliscam cushirayä mana
nipäcunanpagsi, antis nogacunam naupata chrapäcamurä cobrapäcungagpita chay Acaya ninganchru Jesusman
gamcunacagman Cristopita willapapäcunagpag. 15੅Chaypitas yupachicugcuna “Chaypitaga ama cushiraychu” nipäcuptiquis
manam nogacunaga “Dios caypam uryapäcunqui” nogaga cushirayäshagmi. 11੅Chaynuy niptï gamcuna “Quizämi
nipäcamanganpitas yargapäcüchu. Manatan juc uryanganman Pabloga manam cuyamanchichu” nipäcunquis. Manam.
yaycuyursi olgotucurcächu. Chaypitaga Diosman Diosga shumagmi musyayan razonpa cuyarcayangagta.
yupachicurcangay masmi tantiapäcunqui gamcunata 12੅Nätan nogaga chaynuylam cushirayäshag mana

servipäcunagpag Dios acramasha canganta, jinaman cobrapäcungagpita, chay yanga olgotucug runacuna nogaman
tantiapäcunquitan Dios nimangancagchru uryayangätas. tincuchicuyta mana atipapäcunanpag, jinaman “Pablonuymi
16੅Nätan nogacunaga gamcuna yachrarcayangaypita mas uryayanchi” niyta mana atipapäcunanpag.
waclämansi aywapäcushagmi ali willapa willapacug. Chay 13੅Chaynuypam “Cristopa cachran ruragmi capäcü” nir

aywar manam yaycushag juc uryacunganmanchu, manam yanga rimarcayanganta tantiapäcunga, jinaman chaynuypam
nogaga juc uryacunganpita “Nogam uryarä” nir yanga casquinwan runacunata pantacarcayächingan shumag
olgotucuyta yachrächu. 17੅Jinaman nogaga olgotucursi, musyacanga. 14੅Chaynuy rurarcayangan manam nogataga
olgotucushag gamcunacagchru Dios uryachimanganpitam. mayacasha niragtachu cachiman, antis Asyaglam runata
2&25,17,26੄11੄12 162

pantacächinanpagga ticran Diospa angelnin nirayagman. carcayan?” nir. 29੅Chaymi nogaga pisi gueshyayanganta
15੅Chaymi chay runacunaga Asyagpa servignin capäcur, chay mayarga alisca laquirä. Chaynuytan pitas juchaman
quiquin Asyagnuysi ticrarcayan, Cristopa cachran rurag ishquichipäcuptinsi alisca piñäcü.
runacunamannuy. Chaynuy cayarmi chaycunaga “Alita 30੅Nätan nogaga imapitas alawacuyta munarga alawacushag

rurayar cawapäcuy” nircayan runacunata. Chaynuypa gueshyayangäpitam, jinaman manacagpag


runacunata pantacächipäcunganpitam juc junag Diosga ricapäcamanganpitam. 31੅Chay lapan ima-ayga
chaycunata cunchuchinga. pasamanganpita, mana casquicular nircayangagta shumagmi
musyayan imaypita imaycamas alipag ricasha Munayniyog
Conträ rimagcunata mayacurcayarga nogatas Jesucristopa Dios Taytanga. 32੅Paymi Damasco marcachru
mayacarcämay cayaptïsi, chay Rey Aretasta servig gobernador
16੅Yapay niyärishay: Ama maygaysi nogapag pinsiapäcuychu soldäduncunata marcapa puncuncunaman chrurarayaptinsi
“Pabloga gotaram” nirga, nätan waquinniquicuna gotarapag gueshpinäpag yanapämara 33੅chay marca muyug pergapa
ricapäcamarsi mayacarcämay chay gotaracunanuy quiquïpita ventänanpam bäjachipäcamara wascawan juc jatun balayman
nogasi rimayunäta. 17੅Nätan cananga chay gotaracunanuy wiñarcärimar. Chayga willapacuysi pengacuymi. Nätan
quiquïpita alita rimayushag, quiquïpita rimanäpag chaynuypam Diosga yanapämara gueshpinäpag.
Munayniyog Jesús mana nirayämaptinsi. 18੅Chaura Diosman
mana yupachicug runacunachu imata rurapäcunganpitas Nogaga Diospa munayninwanmi cawayäsi
alisca alawacurcayan, chaynuymi nogas cananga quiquïpita jinaman yachrayächïsi
nipäcushay. 19੅¡Gamcunaga chay gotaracunata mayacurga
12
1੅Chaura chay casqui yachrachigcunanuysi ali ricasha
alisca yachragcamatag cacurcänay! 20੅Chay yachragcama cananpag “Diosmi ricaparachiman” nir
carchrar gamcunaga chaycuna imatas rurarcayäshuptiqui, rimayangancuna manam imapagsi välinchu. Nätan mana
golguequicunata guechrurcayäshuptiqui, casquiparcur imatas väliyaptinsi nogas willapayärishay Munayniyog Dios
manacurcayäshuptiqui, olgotucur manacagpag ricapächimanganpita, jinaman mana musyangäcunata
ricarcayäshuptiqui, jinaman cäraycunachru pengacurcänaypag yachrachimanganpita. 2੅Nogaga regueyämi juc runata. Paytam
imatas nircayäshuptiqui awantarcayanqui. juc cuti Cristo mayänipita aywachisha jana pachata. Chay
aywachingan nämi cayan chrunca chruscuyog wata. Nätan
Nogaga razoncagpitam olgotucü manam chay chay pushar aywachira ¿cuerpuntintachur u almalantachur?
runacunanuysi manacagpitachu Chaytam icha mana musyächüga. Chaytaga musyayan
21੅Nogapitaga chaynuy cawayga alisca pengacuypagmi. Dioslam. 3੅Nätan cuerpuntinta u almalanta pushasha canganta
Chaymi noga “Pabloga paycunanuymi canman” nipäcuptiquis, mana shumag musyarsi, pasay shumagmi musyayäga jana
chaycunanuy mana cangäpita alisca cushicü. Chay pachachru cayar imacunatas ricapunganta. 4੅Chay jana
runacunaga imatas rurapäcunganpita aliscam, alawacurcan pachachru cayarmi payga mayasha mana pi runatas
chaynuyga gotaralam jinapäcun. Gotaracunala jinag Diosninchi musyachinganta. Jinarcurmi Diosga nirura
cayaptinsi nogas willapayärishay quiquïpita. 22੅Chay chaychru ricanganta, mayanganta pi runatas mana
runacunaga alawacurcayan “Hebreom capäcü” nirmi. Nogas willapacunanpag. 5੅Paypitam icha olgotucushagga, chay
Hebreom cayä. 23੅“Israel nación castam capäcü” nipäcunmi, nircayangag razoncag captin. Nätan quiquïpitaga alawacushag
nogas cayä Israel nacionpitam, “Abrahampa castan aywagmi manacagpag ricapäcamangaypitam. 6੅Nätan jana pachata
capäcü” nipäcunmi, nogas cayä Abrahampa castanmi. pusharcamar Dios ricapachimanganpita olgotucuptïsi alim
“Cristopa servigninmi capäcü” nipäcunmi, nogaga masran canman razoncag cayaptinga. Yangapita ruraptïmi ichaga
Cristotaga serviyäsi. Chaynuy nirga nogas gotaranuymi nä lutan canmanga. Chaura razoncagta niyaptïsi ama chaypa
rimayä. Nogaga paycunapita masmi uryayä Jesuspita ali jananga alipag ricapäcamaychu. Antis alipag ricarga
willapata willapacur. Nogataga Cristopita willapacuptï achca ricapäcamay alila cawangäpita, jinaman razoncagta rimag
cutim carcelmansi wichrgapäcamara, nätan paycunataga cangäpita.
manam. Achca cutim Jesusman yupachicungäpitas 7੅Chaymi jana pachata pusharcamar chay alisca shumagcuna

magapäcamara, nätan paycunataga manam pisi magashachu. ricachimanganpita mana alawacunäpag, Diosga Asyagta nisha
Achca cutim nachrga wanuchipäcamashas Cristo servingäpita, gueshyachimänanpag. Chay gueshyawan cuerpü nanayan juc
nätan paycunataga manam pisi imanansi. 24੅Jinaman Israel casha tucsishanuymi alisca. 8੅Chay gueshyapita
castäcunapa mandagninpitas chrasquirä pichga cutim quima cuticächimänanpag quima cutin Munayniyog Jesusta
chrunca isgon astiyta, 25੅quima cutim Roma soldädu manacurä. 9੅Chay manacuptïmi payga cay nimasha: “Manam
mandagcunas wipyapäcamasha gueruwan, nätan juc cutim cuticächishaychu, antis gamtaga noga Munayniyog Diosmi
rumiwansi chapipäcamasha “Wanuchishun” nir, quima cutim cuyapälar yanapäshay, jina gueshyagtas yanapayangagta
büqui talpuptin nachrga wanushas cä. Chay aywayarmi musyapäcunanpag” nimasha.
jucpaychrüga juc junagwan juc pagas wanpusha cä jatun Chaymi nogaga gueshyag cangäpita cushisha nircayag
gochra chraupinchru. 26੅Maychica cutichr chraquipas aywasha Munayniyog Jesús cuyapämälar yanapämaptin chaynuyla
cä ali willapa willapacug, chaynuy aywar achca cutim willapäcuyangäta. 10੅Chaymi nogaga alisca cushicü
salvacusha cä: mayucunata pasarsi, suwacunawan tincursi, gueshyangäpita manacagpag ricapäcamanganpita, Cristopa
Israel casta-mayïcunawan tincursi, juc casta runacunapa janan ashlipäcamanganpita, ima-aygapitas nacatacungäpita,
marcaman chrarsi, jatun marcacunachru conträ wanuchipäcamänanpag gaticachrapäcamanganpita.
sharcapäcuptinsi. Jinaman achca cutim salvacusha cä jäpag Chaycunata cunchü Cristota cuyarmi. Chaura chaynuy
pampacunapa aywarsi, jatun gochrapa büquiwan aywarsi, manacag cayaptïmi Cristoga yanapayäman pay nimanganta
jinaman Diosman yupachicugtucugcunapitas. 27੅Chaynuytan ruranäpag.
uticasha cayarsi alisca uryarä imalätas rantinäpag. Chay uryar
maymay cutichr warashas cä mana punular. Chaynuytan Chay gotaracunanuysi rimayä mana washapäcamaptiquim
cunchurä micuypitas, yacupitas. Maymay cutichr malagasha 11੅Chaura mana munayaptïsi gamcunam quiquïpita
cä rurayangäta ushanä raygos, cunchurämi ucaytas mana jacü rimarcayächimanqui. Sïchush gamcuna noga Pablopita “Payga
captin. 28੅Nätan chaynuy cunchuyarsi mas pinsiarayäga Diospa cachran ruragmi” nir, chay conträ rimagcunata
Jesusman yupachicug gotucagcunamanmi “¿Imanuyrag nipäcunquiman cara, chauraga manam quiquïpita
163 2&25,17,26੄12੄13

rimämanchu cara juc gotaranuysi. Nätan gamcunaga mana chraramur wagaytas munächu unaypita chay juchäcuyälar
washapäcamanquichu manacagpag ricapäcamarmi. cawagcunapita. Paycunaga manam canancama chay ganra
Gamcunataga chay casqui yachrachigcunata “Paycuna alisca juchäcurcayanganpita, warmin warmin, olgon olgon
alinnincagmi” nircayanquim. Nogaga chaycunapita mas cawayaypita, jinaman juc juchäcuycunapitas wanacurcur
alinninran cayäsi. Nätan chaynuy cayä Dios yanapämaptinmi. Diosman cutipäcunragchu.
12੅Chaymi nogaga gamcunawan cayar achca cuti Diospa

munayninwan runala mana ruray atipänancunata rurarä. Conträ rimarcayangaypita mana wanacurcaptiquiga
Chaynuypam nogaga reguechicurä Cristopa cachran rurag jucmapasha capäcunaypagmi nirärishay
cangäta. 13੅Chaura chay conträ rimarcayaptinga
13
1੅Yapay aywamuptï cananwanga nä quima cutim

washapäcamanquimanmi cara. Nogaga Jesusman yupachicug aywamushag ricapäcugniqui. Nä chraramuptïga


gotucagcunata alipam ricayä maychru chaychru cagcunatas, isquirbishachru ningannuysi ishcay u quima
chaynuylam ricarcayag gamcunatas. Quizämi gamcunaga testïgucunawanmi imacagsi taripacanga. 2੅Nätan wamagta
mana cobrapäcungagpita lutanta pinsiarcayanqui. Nogaga aywamungäpita guepanta yapay chayman chraramurmi nä
chay yachrachipäcungagpita mana cobrapäcuragchu nipäcurag chay ima-aygapitas ushacapäcunaypag. Chaynuymi
pägapäcamänaypag golgue ashiyta mana nipäcurag naupacag cartata isquirbimursi, jinaman chaynuymi
nacatacurcänaypagmi. nircayag cay cartata isquirbimursi. Chaymi canansi caruchru
14੅Cananga yapay nä camacushalam cayä ricapäcugniqui cayälar yapay nircayag. Nätan gamcunacagman chrämurga
aywamunäpag. Chaura cananwanga nä quima cutim chayman naupalapita juchäcuyagcunatas, jinaman waquin
aywamushag. Nätan yachrachipäcungagpitaga manam yapaysi juchäcuyagcunatas mayänilapitam jucmapasha capäcunanpag
cobrapäcushaychu, nogaga manam golguequicunata nirushag. 3੅Chaynuy rurangäpam tantiapäcunqui Cristo
munarchu aywamushag, antis gamcuna raygom. Chaura nimangannuyla rurayangäta. Cristoga manam juchäcug runata
musyanganchinuysi, churicagcunachu manam taytanta imanaytas mana atipagchu, antis payga munayniyogmi
atendinanpag golguëta gotupäcun, antis taytacunam juchäcuyagcunata cunchuchinanpag. 4੅Chay runacuna
churincunata atendinanpag golguetaga camachimun. Chaymi nircayangannuysi razonpas Cristoga manacag runa niragmi
nogaga pägapäcamänayta mana munächu, antis nogam cara cruzman clävapäcuptin. Nätan payga canan cawayan
imachrüsi yanapapäcugmanga. 15੅Chaura juc ali taytanuymi munayninwan Dios cawacächimusha captinmi. Paynuymi
nogaga imätas gastashag, jinaman uticashas purishag nogacunas manacagpag ricasha carcayarsi paywan
gamcunata yanapapäcunag raygoga. Nogaga gamcunata carcayangäta reguechicurcäshag Munayniyog Dios gamcunata
cuyarmi chaynuy rurashag. Nätan gamcunaga cuyangä masmi servipäcunäpag nipäcamanganta.
mana cuyapäcamanquichu. 5੅Chauraga shumag tantiacurcay Cristoman razonpa

yupachicurcangaytas u mana yupachicurcangaytas. ¿Nätan


Gamcunataga lutantam nircayäshunqui nogapita
gamcunaga shumagchu musyarcayanqui Cristowan
16੅Chaypitas gamcunachru chay conträ rimagcuna cay carcayangayta? Quizä shumag tantiacurcaptiquiga manas
nircayanmi: “Au, chay Pabloga yachrachipäcushungaypita capäcunquichu Cristopa runanga. 6੅Nätan noga rimangäta
manam golgueta cobrapäcushuraychu. Nätan payga jinaman rurangäta shumag tantiapäcurga pasay shumagmi
casquiparcärishurniqui sacrilapam ofrendata tantiapäcunqui Cristopa cachran rurag razonpa cangäta.
gotuchipäcushuray chaypita waquinta jorgocunanpag” 7੅Jinaman nogacunaga mana piñapapäcuyniquita munarmi

nircayanmi. 17੅Nätan gamcunaga shumagmi musyarcayanqui Diosta manacurcayä mana ima lutantas rurapäcunaypag.
mana cobrapäcungagta. Jinaman chay aymug wauguecunatas Nätan manacurcayäga manam nogacuna razonpa Diospa
manam golgueta gopäcuraychu nogapag. 18੅Nogam Titota cachran rurag capäcungäta tantiapäcunaypagchu, antis alita
cachramurä ricapäcushugniqui aywamunanpag, jinaman rurayar cawapäcunaypagmi. Chaura quizämi chay conträ
payta yanapänanpag cachramurätan juc wauguenchitas. rimagcunaga “Pabloga manam Jesucristopa cachran
Chaura Titoga manam ni juc golguetas sacrilapaga ruragchu” nipäcungas, chay wanacaräriptiqui mana
gotuchipäcushuraychu. Musyapäcungaynuysi nogas, jinaman piñapapäcuptïga. 8੅Chaynuy nircayaptinsi chay lutan
Titosi manam ima lutantas rurapäcuragchu antis alilatam rurarcayangaypita wanacaräriptiquiga manam
rurapäcurä. piñapapäcushaychu. Nogacunaga manam imatas rurapäcüchu
ali willapa ninganpita jucnuytaga, antis yanapapäcushay
Isquirbimurä juchaycunapita wanacurur ali Diospa willapanta shumag yachracurcänaypagmi, jinaman
cawapäcunaypagmi cäsucurcänaypagmi. 9੅Chaura Jesusman razonpa
19੅Chaura lutantam gamcunaga pinsiarcayanqui: “Pabloga ali yupachicurcaptiquiga, jinaman cäsucurcaptiquiga nogaga
runapag ricananchipagmi isquirbirayämun” nirga, antis aliscam cushicushag. Nätan gamcunata mana piñaparga
nogaga cay cartata isquirbimurä gamcunata cuyarmi, jinaman manam reguechicushäpishchu Jesuspa cachran rurag cangäta.
waranpa waranpa alila cawagman muyupäcunaypagmi. Tayta Chaura chayta ricarga quizämi chay conträ rimagcunaga
Diosga shumagmi musyayan razoncag rimayangäta, nätan “Pablopaga manam geniun canchu” nipäcungas, jina
chaynuyga riman Cristopa runancunalam. 20੅Nätan nogaga nipäcuchun nogaga Diosta manacuyä ali rurag runaman
ricapäcugniqui aymur manam munächu canannuysi lutan muyuyta yanapapäcushunaypagmi. 10੅Chaymi caruchru
rurarcayagta taripäcuyniquita. Chaynuy cawarcayaptiquila cayälar isquirbiyämü chay lutancuna rurarcayangayta
chraramurga juyupam piñaparärishay. Nogaga musyämi dëjapäcunaypag. Chauraga chraramur manam juyupachu
gamcuna, plëturcayangayta, chriquinacurcayangayta, alisca piñapapäcushay, chaypag Cristo acrarayämaptinsi. Nätan
piñasha imatas ninacurcayangayta, raquicasha carcayangayta, Cristo nogata acrarayäman alita rurayar cawayta
washa rimarcayangayta, pipagsi “Lutanmi” nir yanapapäcunagpagmi, manam chay waquincunanuysi
rimarcayangayta, alitucur cawarcayangayta, jinaman pantacächipäcunapagchu.
ima-ayga lutantas rurayar cawarcayangayta. 21੅Chaypitas
gamcunaman chraramurga manam munächu gamcunapita Cay carta rurayta ushanäpag caylata niyärishay
pengacusha cayta. “Nogaga gamcunapita ali cawagcamam 11 ੅CanangaJesusman yupachicug-mayïcuna, isquirbiyta
capäcun” nirmi rimarä. Chaura chay lutan cawarcayagta ushanäpag caylatam niyta munarcayag: Cushisha
tarirärirniquiga pengacushachr cashag. Manatan chayman cawapäcuy, lutancuna rurayta dëjarcur alilata rurapäcuy,
2&25,17,26੄13 164

jucniqui jucniquis yanapänacurcay, lapaycunas juc yupachicugcunam salüduta apachicarcayämushunqui.


runanuyla alita pinsiapäcuy, jinaman gasila cawapäcuy. 14 ੅Nogaga manacuyä Munayniyog Jesucristo cuyapälar
Chaynuy rurapäcuptiquiga cuyacug Diosmi, gasila yanapapäcushunaypagmi, Dios cuyapäcushungaynuy
cawachicug Diosmi ima-aygachrüsi yanapapäcushunqui. jucniquis jucniquis cuyanacurcänaypagmi, jinaman Santu
12 ੅Jinaman jucniquis jucniquis saludänacurcay Espíritu juc runanuyla cawayta yanapapäcushunaypagmi.
cushishacama. 13੅Caychru Jesusman lapan Chaynuy cachun.
GALACIACHRU YACHRAGCUNAMAN PABLO CARTACUNGAN
Naupataga shumag tantianaypag uchuclata niyushay Pablo imanir cay carta isquirbingantas.
Pabloga Jesuspita yachrachiyta purirmi chrarura Galacia ninganmansi. Chaychrüsi runacunaga achcam Jesuspita
yachrachiptin “Razonchri chayga” nir, chrasquicarärira. Jinarcurmi Pablo nä Antioquiaman cutiramuptinga chrapäcusha
Judeapita Israel castacuna jucnuyta yachrarcayächir, jinaman Pablopita lutanta rimarcayar. Paycuna waquilantaga alitam
yachrachipäcug Diospita, nätan masga yachrachipäcug “Señalächicurcayrag, jinaman Moisés isquirbinganta lapantarag
cäsucurcay” nirmi. Chayta chrasquicurmi, Galaciachru Jesusman yupachicugcunaga “Razonchri chayga” nir cäsucuyta
galayarärinag. Chayta mayarur Pabloga aliscam laquicusha, chaymi cay cartata isquirbira paycunapag.
Chaura Pabloga cay carta isquirbiyta galayura cay nirmi:

Dios-mayin Jesucristota reguenäpagsi, jinaman ali willapata


Pablo pi cangantas reguechicur saludangan juc casta runacunata willapacunäpagsi. Chaura nogaga

1 manam pi runatas tapucurächu. 17੅Ni manatan jegarächu


1੅Noga Pabloga cä Jesucristopa, jinaman Tayta Diospa
cachran ruragmi. Tayta Diosmi Jesucristotaga Jerusalentas Jesuspa cachran ruragcunaman tapucugsi
wanushapitas cawacächimura. Manam nogaga cä runacunapa nogapita mas naupacag carcayaptinsi, antis aywacurä
cachran ruragchu. 2੅Noga Pablom, isquirbiyämü cay cartata. Arabiatam. Chaypitaran cutimurä Damascoman. 18੅Chaypita
Nätan caychru cayag Jesusman nä quima wata pasashachrüran jegarä Jerusalenta Pedrowan
yupachicug-mayinchicunawanmi chaychru Jesusman rimag. Paywan capäcurä chrunca pichgayog junaglam.
yupachicug gotucagcunataga cayta nipäcug: 3੅Munayniyog 19੅Chaychru manam tincurächu Jesuspa waquin cachran

Jesucristo, jinaman Dios Taytanchi cuyapälar ima-aygachrüsi ruragcunawan. Tincuräga Jesuspa wauguen Santiagolawanmi.
yanapapäcushunqui, jinaman gasilata cawachipäcushunqui. 20੅Cayta isquirbiyämü Diospa naupanchrümi jinaman
4੅Jesucristoga wanura juchanchicunapita, jinaman cay lutan razoncagtam, manam casquitachu. 21੅Chaypitaga aywacurä
cawaypita jorgamänanchipagmi, chaynuy wanura Tayta Siriapam jinaman Cilicia ninganpam. 22੅Chaymi nogataga
Diosninchi munangannuy cawanapagmi. 5੅Chauraga alawasha Judeachru Jesusman yupachicug gotucagcunaga mana
cachun Tayta Diosga imaypita imaycamas. Chaynuy cachun. reguepäcamarachu. 23੅Antis nogapitaga mayaylam mayacurcag
cay nipäcugta: “Wanuchimänanchipag naupata
Jucnuy willapataga ama chrasquicurcaychu gaticachrämagninchim cananga Jesusman yupachicunapag
6੅Noga cayä mayacasham, jinaman laquisham gamcuna willapacuyan, payga usharuylatam munamaranchi” nipäcugta.
manas alä unayta Diospita raquicarcayangaypita. Payga 24੅Chaura alawapäcura Diostam cushicuypita nogapa janä.

2
cuyapälarmi gamcunata acrapäcushuray Cristopa razoncag 1੅Chaypitaga chrunca chruscuyog wata pasashachrüran

willapan ningannuy cawapäcunaypag. 7੅Jesucristopa chay yapay jegarä Jerusalenta Bernabëwan. Nätan Titos
razoncag willapantam waquincunaga lutanman nogawanmi aywara. 2੅Nätan jegaräga Dios “Ayway”
muyurcayächin, chaymi pantacarcayächishunqui. 8੅Nätan nimaptinmi, ima-ayga rurangäsi, jinaman canan rurayangäsi
yachrachipäcungagpita, nogacunas u jana pachapita juc mana manacagpag ricasha cananpag. Jesusman
angelsi jucnuy willapata willapäcushurniquiga pi carsi cachun yupachicugcunachru mandagcunalawan rimarä imanuypa juc
nina wayichru cunchuchisha. 9੅Unaysi nipäcuragmi, canansi casta runacunata ali willapata willapacuyangätas
yapay niyärishay: Yachrachipäcungagpita pisi jucläsi musyachinäpagmi.
willapata yachrachipäcushugniqui cachun nina wayichru 3੅Chaychrüga manam nogawan cayag Titotas, Israel casta

cunchuchisha nipäcuragmi. 10੅Nätan nogaga manam munä mana cayaptinsi “Señalächicuyrag” nipäcurachu. 4੅Nätan
runapita alipag ricasha caytachu, antis Diospita alipag ricasha chaychru chay mandagcunawan rimararcayaptïmi pacaypa
caytam. Nätan runacunapita alipag ricasha cayta munarga yaycarärimunag, Jesusman yupachicugtucugcuna juc ishcay,
manam Cristopa servigninragchu cä. Jesuspa munayninchru imaynuy cawarcayangätas
mayacarcärir, “Unay cawapäcungannuyla cawapäcuy”
Ali willapata willapacuyä Dios nimangannuylam nipäcamänanpag. 5੅Chay nipäcamaptin manam pasay
11੅ChauraJesusman yupachicug-mayïcuna cayta niyärishay chrasquicurcarächu gamcuna chay razoncag ali willapa
musyapäcunaypag: Chay ali willapa musyachipäcungagtaga ningannuy cawapäcunaypag.
manam quiquïpa yarpayläpitachu rimarä. 12੅Chay ali willapata 6੅Nätan Jesusman yupachicugcunachru chay mandagcunaga

manam pi runas yachrachimarachu ni “Willapacamuy” rimangäpitaga “Au, chaynuymi” nipäcamaram. Manam imas
nimarapishchu, antis Jesucristo quiquinmi nogataga mushogtaga nipäcamarachu. Nätan nogataga paycuna imanuy
yachrachimasha. 13੅Gamcunaga nämi mayacurcaray Israel yachrapäcungansi imanuy capäcungansi manam imas
castäcuna yachrachipäcungannuyla cawangätas. Chaypinga gocamanchu Diospagga pi maysi chaynuylam canchi. 7੅Antis
Diosman yupachicug gotucagcunatam gaticachrag cä, nätan imas nipäcamänan trucaga tantiarärin juc casta runacunaman
tarirurmi wanuchiypa ushag cä. 14੅Chay Israel castäcuna ali willapata rimanäpag Dios cachramasha cangantam. Nätan
yachrachingannuyla cawar lapan yachrachig-mayïcunapitas Pedropitas tantiarärin Israel castata willapacunanpag Dios
mas cäsucugninmi carä, jinaman manchapacuypam cäsucug nisha cangantam. 8੅Chaura Diosninchi quiquinmi cachrara
cä unay awillücuna yachrachipäcungantas. 15੅Nätan Tayta Pedrotaga Israel castacunaman, nätan nogatas quiquin Diosmi
Diosga quiquin munarmi cuyapämälar acramasha mamäpa cachrarayäman juc castacunaman. 9੅Chaura Jesusman
pachranpita-pacha. 16੅Chaypitaga cuyapälartan gayamasha yupachicugcunachru chay mandagcunaga Santiagos Pedros

165
*$/$7$6੄2੄3 166

Juansi Dios nimasha canganta tantiarärirga goräriman Diosga gamcunaman Santu Espirituta cachramura, jinaman
maquintam nogatawan Bernabëta. “Lapanchichrau uryashun” chay Espíritu gamcunachru ima-ayga alitas rurara manam
nir, nogacuna juc casta runacunaman aywapäcunäpag, nätan Moisés isquirbinganta cäsucurcangaypachu, antis ali willapata
paycuna Israel castacunaman aywapäcunanpag. mayacur Jesusman yupachicurcangaypam.
10੅Nätan juclaylatam paycunaga nipäcamara. Chayga cara 6੅Nätan Abrahamsi Diosman yupachicunganpam “Nä mana

mana imaynagcunata yanapapäcunäpagmi. Nätan nogaga juchaynagmi cayanqui” nisha cara. 7੅Musyapäcunaypag cayta
paycunata yanapayä yarpaylapam. niyärishay: Pi maysi Jesusman yupachicugcagmi “Abrahampa
castan” nishaga capäcun. 8੅Diosga unaylam Abrahamta
Nogaga Pedrota Antioquiachru piñaparämi musyachira juc casta runacunas Diosman yupachicuptin mana
11੅Nätan Antioquía marcaman Pedro chraramuptin juchaynagpag Dios ricananta. Abrahamta Diosga cay niram:
cäranchrümi nirurä, juc ishcay rurayangancunapita. 12੅Payga “Gamnuysi yupachicamagcagtam juc casta carcayaptinsi
naupata micunag juc casta runacuna Jesusman yanapäshag” niram. Chay ningantaga musyachimanchi
yupachicug-mayinchicunawanmi, nätan Santiago cachrangan isquirbishachrümi. 9੅Chaura cananga Abrahamnuysi Diosman
Israel castäcuna chraräriptinga raquicarunagmi chay juc casta yupachicurcanganpam runacunaga Diospita yanapasha
runacunawan mana micunanpag. Chaynuy jinanag carcayan.
“Señalächicuyrag” nigcunata manchacurmi. 10੅Nätan pi maysi Moisés isquirbingancunalamanrag
13੅Chaura Israel castacunapita Jesusman yupachicugcunas yupachicugga carcayan Diospita lutanpag ricasham.
chayta ricarärirga Pedronuymi rurayta galayarärinag, Chaypitaga isquirbishachrüsi cay niyanmi: “Moisés
chaytam Bernabësi yachrapacurunag ishcay shongo cayta. isquirbingancunata mana lapalanta cäsucugga canga Diospita
14੅Chaura razoncag willapa ningannuy mana cawapäcuptinmi lutanpag ricasham” niyanmi.
Pedrotaga lapanpa naupanchru nirä: “Gamga Israel casta 11੅Chaura Moisés isquirbinganta cäsucugcunaga lapansi

cayar, ¿imanirmi juc casta runacunanuy cawayanqui? Chaura carcayan juchasapapag ricashalaran Diospitaga.
chay juc casta runacuna Jesusman Isquirbishachrüga cay niyanmi: “Pisi mana juchaynagcunaga
yupachicug-mayinchicunanuy cawayarga, amam paycunata cawanga yupachicuyälarmi” ninmi. 12੅Nätan Moisés
Israel castacunanuy cawapäcuy” ninquimanchu. isquirbingannuy cawarga manam yupachicunchichu. Chaymi
15੅Gamsi nogasi cayanchi Israelpa castan aywagmi isquirbishachrüga cay niyan: “Pisi chay isquirbishacunata
näcinganchipita-pacha, nätan manam juc castacunanuysi cäsucugga cawachun chaynuy cäsucuyälar” ninmi.
juchasapapag ricashachu. 16੅Noganchiga musyayanchim 13੅Nätan Cristoga noganchita jorgarayämanchi Moisespa

Moisespa isquirbisham cäsucugcunata juchasapalapagrag Dios isquirbishanta mana lapan cäsucuyta atipasham. Chaynuy
ricayanganta, antis “Nä mana juchaynagmi cayanqui” nishaga carga Diospita lutanpag ricasham caranchi. Jinarcurmi payga
carcayan Jesusman yupachicugmi. Noganchis Jesucristoman ali cayarsi lutan runa yupay wanura noganchipa trucanchi.
yupachicunganchipam “Nä mana juchaynagmi cayanqui” Chaypitaga isquirbishachrüsi cay niyanmi: “Cruzchru
nisha cayanchi, nätan manam Moisés isquirbinganta clävashaga wanun pisi lutan runalam” ninmi. 14੅Chaynuy
cäsucunganchipitachu. Chaura Moisés isquirbinganta wanunganpam cananga juc casta runacunas Abrahamnuysi
cäsucugcunaga pisi cayan juchasapalapag ricasharan. 17੅Nätan Diospita yanapasha carcayan, jinaman Jesusman
noganchiga juchasapa carmi Cristota ashiranchi, mana yupachicurcanganpam Tayta Diosga “Cachramushagmi”
juchaynagpag ricasha cananchipag. Nätan chaynuy nisha ningannuyla Santu Espirituta paycunamansi cachrarayämun.
cayarsi juchäcuyanchiran. ¿Chaura Cristochu
juchäcayächimanchi? Manam. Jesusman yupachicugcuna Abrahamwan
18੅Chaura lutan ruray dëjangäta yapay rurarga juchasapam tantiachipäcushay
cayä. 19੅Moisés isquirbingancuna cäsucuypagga nä 15੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, musyapäcungaynuysi juc

wanushanuymi cayä Dios munangannuy cawayta munar. runa, runa-mayinwan conträtata rurar, nä ɹrmaräriptinga
20੅Jesucristo cruzchru clävasha wanungannuymi nogas manam pisi “Cayga manam välinchu” niytas ni yapaytas
juchäcuypagga wanushanuy cayä. Chaura Cristowan cawarmi atipanchu. 16੅Chaynuymi Diossi Abrahamwan conträta rurar
quiquï munangätaga mana imatas rurächu. Chaymi cananga cay nira: “Castaypitam aywamunga salvacug”. Chaynuy nirga
Diospa-mayin Jesucristoman yupachicular cay pachachru manam achcapagchu nira, antis juclaylapagmi. Chaytaga nira
cawayä, payga alisca cuyamarmi noga raygo wanusha. Cristopitam. 17੅Mä shumag tantiachipäcushay: Diosga chay
21੅Chaura Dios cuyapämälar chaynuy rurangantaga nogaga conträtachru “Castaypitam shamunga juc salvacug” niram.
manam manacagpagchu ricä. Nätan Moisés isquirbinganta Jinaman chruscu pachrac quima chrunca wata
cäsucunganchipa Dios mana juchaynagpag ricamashaga, pasashachrüran Diosga Moiseswan isquirbichira
chaura Cristoga yangam wanusha. mandashancunata. Nätan chay isquirbinganga manam
manacagmanchu chrurasha chay salvacugpita rimanganta.
Jesusman yupachicug-mayïcuna piñapayärishay 18੅Chaura Diosga Abrahampa castancunata “Goshaymi”

3
1੅ ninganta manam gora Moisés isquirbinganta
¡Galacia ninganchru yachrag gotara runacuna! ¿Pimi
yachrarärichishunqui casquiyta, razoncag ali willapata cäsucurcanganpachu. Antis Diosga “Goshaymi” ningannuyla
mana cäsucurcänaypag? Nogaga Diosninchipita rimapar gorura yupachicurcanganpam mana imata rurarcayaptinsi.
gamcunata nämi shumag musyachipäcurag gamcuna raygo 19੅Chauraga imapagtag välin Moisés isquirbingancunaga?
¿
Jesucristo cruzchru wanunganta. 2੅Chaura musyanäpag caylata Chayga isquirbicara runacuna juchasapa canganta
tapuyärishay: ¿Gamcunaman Santu Espíritu shamura Moisés tantiacurcänanpagmi, jinaman caras chay salvacug
isquirbinganta cäsucungaypachu icha ali willapata mayacur chrämungancamalam. Nätan Moisesga angelcuna ningantam
Jesusman yupachicurcangaypachu? 3੅Gamcunaga pasay isquirbira. Chaytam Moisesga runacunata rimapara. 20੅Nätan
gotaram carcayanqui. ¡Cananga Santu Espíritu munangannuy Diosga quiquinmi rimara Abrahamwanga. 21੅Chaynuy carga
cawayta galarirayarchu, gangalanta cutirärinqui imatas Moisespa isquirbishancunaga ¿contranchu cayan Dios
rurayar runacuna nipäcushungaynuy cawapäcunaypag! “Goshaymi” ningancunapagga? Manam. Moisés isquirbinganta
4੅ Gamcunaga yangalachu Jesusman yupachicurcangaypita cäsucur imaycamas Dioswan cawananchi captinga, chayta
¿
ima-aygatas cunchupäcuray? Chaura chay ima-aygatas cäsucularmi “Nä mana juchaynagmi cayanqui” nisha cachwan
cunchupäcungayga ama yangalaga cachunchu. 5੅Chaura cara. 22੅Chaymi isquirbishachrüsi cay niyan: “Lapan runacunas
167 *$/$7$6੄3–5

carcelchrünuymi carcayan juchäcuyälar cawapäcur”. Chaynuy raygom. 18੅¡Alisca alim runapita lapan shongonpa cuyasha
cayarsi Jesusman yupachicurga, Dios “Goshaymi” cayga! Nätan gamcunaga chaynuylam cuyarcayämanquiman
ningancunata chrasquipäcungam niyanmi. gamcunawan captïsi u caruchru captïsi. 19੅Cuyay
23੅Nätan Jesusman yupachicuna wichan mana wamraläcuna, yapaymi mana alichu cä gamcunapita. Juc
chrämungancamaga Moisés isquirbinganta cäsucur caranchi warmi gueshyacunanpag nanaywan alisca nacagnuysi cayä.
juc carcelchrünuymi. Chaynuyga caranchi Jesús Nätan chaynuylam cayäshag Cristoman razonpa
chrämungancamam. 24੅Chaura Moisés isquirbinganga yupachicurcangaycama. 20੅Canan cayämanga gamcunawan
aywachimaranchi Cristomanmi, nä payman yupachicurusha mas shumag tantiachipäcunagpag. Nogaga gamcunapita
“Nä mana juchaynagmi cayanqui” Dios nimänanchipag. manam ima ruranäsi musyacanchu.
25੅Chaura canan nä Cristoman yupachicuyarga, manam 21੅Chaura Moisés isquirbingannuy cawayta yapay

cawashun Moisés isquirbinganta lapanta cäsucuyarchu. galarirayagcuna mä cayta niyärimay: ¿Gamcunaga manachu
26੅Antis Jesucristoman yupachicurmi cayanchi Diospa mayacurcaray Moisés isquirbinganchru cay niyanganta?
runancunaga. 27੅Chaura cananga pisi Cristowan cawarga nä 22੅Chayga cay niyanmi: Abrahampa ishcaymi churin cara.

cayan mushog runam. 28੅Chaymi cananga Jesucristoman Jucmi cara servignin rantisha warmichru, nätan jucagmi
yupachicugga juc castala cayanchi, Israel castas juc casta quiquinpa warminchru. 23੅Chay rantisha warmichru
runacunas, rantisha runas u mana rantisha runas ni olgos ni Abrahampa churinga cara quiquin munaptinmi, nätan
warmis. 29੅Chaura Cristopa runan nä cayarga pi maysi quiquinpa warminchrüga churin cara Dios “Churiqui cangam”
carcayanqui Abrahampa castan aywagmi, jinaman Diosga nisha captinmi.
“Yanapäshaymi”, nipäcushungaynuymi yanapapäshunqui. 24੅Cay ishcay warmicunapita rimarga tantiarcayächig ishcay

4
1੅Mä caynuypa tantiachipäcushay: Juc runapa churin conträtapitam. Agar warmiwanga tantianchi Sinaí ningan
tacsala cayangancama juc rantisha runanuylaran cayan, gotuchru Dios conträta rurangantam. Chaymi Moisés
taytanpa ima-aygansi paypag canan cayaptinsi. 2੅Jinaman isquirbingannuy cawagcunaga carcayan ‘Agarpa wawan’
chay walashga cayan cuidagninpa maquilanchrüran taytan nisha. 25੅Agarga cayan ‘Sinaí gotu’ nisham. Chay gotuga cayan
“Chay watacamam cuidanqui” ningan aypamungancama. Arabiachrümi, jinamansi Agarga cayan. Canan cayag
3੅Chay walashnuylaran noganchis naupataga caranchi, Israel ‘Jerusalén Marca’ nishatan. Chaymi chaychru yachragcunaga
castanchicuna ningalanta cäsucur. 4੅Nätan salvacug shamunan Moisés ningannuyla cawarcayan, Agarpa wawannuy capäcur.
wichan ayparamuptinga, chay Salvacugtaga juc warmin 26੅Nätan jana pachachru cayag Jerusalén marcaga cayan ‘Sara’

gueshyacurura. Diosga chay Dios-mayinta cachramura Moisés nisham. Chaymi noganchiga cayanchi ‘Sarapa wawan’ nisha.
isquirbingancunata cäsucunanpagmi. 5੅Payga aywamusha chay 27੅Chaypitaga isquirbishachru cay niyanmi:

lapan cäsucuyta mana atipasham chaypita jorgamänanchipag, “Cushicuy, gam mana wachray yachrag warmi.
chaynuypa Diospa castan cananchipag. 6੅Chaura Diosga nä Cushicuypita gapariy mana wachray nanayta musyag
castanpag ricapäcushurniquim cachramura gamcunaman warmi.
Santu Espirituta. Chay Santu Espiritum cananga “Taytalä” Chay wicapasha warmipaga mas achcam wawan canga
nircayächishunqui. 7੅Chaura cananga manam Moisés chay gowayog warmipitaga” niyanmi.
isquirbingannuychu cawapäcunqui. Antis Diospa castan 28੅Chaymi Jesusman yupachicug-mayïcuna, noganchiga

cayarga paywanmi cawapäcunqui, gamcuna raygo Dios cayanchi Diospa runan Isaacnuymi, Dios munangannuyla
chaynuy rurarayaptinga. cawag car. 29੅Nätan Abraham munangannuyla näcimug
Ismaelchu chregnipara Santu Espíritu munangannuy
Unay cawapäcungaynuyga ama yapay cawapäcuychu näcimusha Isaacta. Chaynuymi canansi chregnipämanchi
8੅Nätan unayga gamcuna Tayta Diosta mana ‘Agarpa wawan’ nishacunaga chay ‘Sarapa wawan’
reguepäcungaycamaga imamansi yupachicurcaray “Caymi nishacunata. 30੅Chaypitaga isquirbishachrüsi cay niyanmi:
diosnï” nirmi. 9੅Nätan gamcuna Tayta Diosta nä “Gargariy wawantinta chay rantisha Agar warmita. Chaypa
reguerarcayarga, jinaman Tayta Diospitas nä reguesha wawanga manam Abrahampa imantas raquinacungachu
carcayarga ¿imanirtag unay cawapäcungaynuy yapay Sarapa wawanwanga”. 31੅Chauraga Jesusman
cawarcayanqui, chaynuy caway salvacunapag mana yupachicug-mayïcuna, noganchiga manam canchi rantisha
väliyaptinga? 10੅Gamcunaga yapaymi jamana junagcunachru ‘Agarpa wawan’ nishachu, antis ‘Sarapa wawan’ nisham.
jamashun, llullu quilla ɹestacunata rurashun, chay jatun
Cawapäcuy Santu Espíritu munangannuy
ɹestacunata rurashun, jinaman “Watachru imata ruranäpag”
niyangantas “Rurashun” nircayanqui. 11੅Chaynuy
5
1੅Chaura Moisés isquirbingannuyla cawaypita Cristo nä
rurapäcuptiqui aliscam laquicuyä “Yangachr alisca jorgorarcayäshuptiquiga chaynuy alila cawarcayay. Ama
paycunachru uryarä” nir. yapay chay unay cawapäcungaynuyga cawapäcuychu.
12੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, noganuynar cawapäcuy. 2੅Shumag mayapäcamay, cayta niyärishay: Yapay chay

Nogaga Israel casta cayarsi cawarä gamcunanuymi. Nätan señalächicuyman cutiräriptiquiga, gamcuna raygo Cristo
gamcunaga manam ima lutantas rurapäcamaraychu. ima-aygatas rurangan manam imapagsi välinchu. 3੅Yapay
13੅Gamcuna musyarcayangaynuysi, nogaga wamagta chrämur niyärishay: Pi maysi señalächicugcagga imanaypanuysi Moisés
gueshyayarmi ali willapata willapapäcurag. 14੅Nätan lapan isquirbinganta cäsucuchun. 4੅“Gamcunaga Moisés
gamcunaga gueshyayangäta musyarcayarsi manam isquirbinganta cäsunganchipam, Dios mana juchaynagpag
manacagpagchu ricapäcamaray ni manatan ricamäshun” nircayanquim. Chaynuy nirga cuyacug Cristopita
gargaripäcamaraypishchu. Antis chrasquipäcamaray Diospa nämi raquicarärinqui, jinaman Tayta Dios yanapapäcushunaytas
angelnintanuymi, jinaman quiquin Jesucristotanuymi. manam munapäcunquichu. 5੅Nätan noganchiga Santu Espíritu
15੅ Chaynuy cuyacug carcayangaypita cananga yanapämasham jinaman Jesusman yupachicurmi shuyarayanchi
¿
imanarärinquitag? Gamcunaga “Ñawiquita goramay” niptïsi “Nä mana juchaynagmi cayanqui” nisha cananchita. 6੅Chaura
jorgonala captinga gorärimanquimanchri cara. 16੅¿Cananga Jesucristowan nä cayashaga manam välinchu señalächicushasi u
chay razoncagta nirurga contrapartiquicunamanchu muyurü? mana señalächicushasi. Antis väliyanga Jesusman yupachicuymi
17੅Chay lutanta yachrarcayächishugniquicunaga yangalam jinaman cuyanacur cawaymi.
cuyagtucurcayäshunqui. Paycunaga chaynuy jinarcayäshunqui 7੅Gamcunaga nä alim cawarcayaray pitag “Chay razoncag
¿
nogapita nä raquircärishurniqui paycunata cuyapäcunay willapa ningannuyga ama cawapäcuychu” nirärishunqui?
*$/$7$6੄5੄6 168

8੅Chay jucnuyta yachrachishugniquicunaga manam munangannuy cawayarga pay munangannuyla cawayäshun.


gayapäcushugniqui Diospa cachramushanchu capäcun. 26੅Nätanama cashunchu warmitucugga u olgotucugga, ni
9੅Musyanganchinuysi ichic levaduralam mäsataga jucninchis jucninchis sentichinacurcayarga, u
jacarichimun. Chaynuymi chay ichicla chriquinacuyarga.
yachrachipäcushungaysi lapayta pantacararcayächishunqui.
10੅Nogaga taytanchiman yupachicuyämi, gamcuna chay lutan Diosman yupachicurcayarga yanapänacur cawapäcuy

6
rurarcayangaypita tantiacurcur Diosman cutipäcunayta. Nätan 1੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, pisi juchaman
chay pantacarcayächishugniquicunaga pi carsi “Cunchuchisha ishquipäcuruptinga, gamcuna Santu Espíritu
cachun” nisham canga. 11੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, munangannuy cawayagcuna rimapapäcuy shumagpa
sïchush noga yachrayächïman señalächicuypita, chauraga Jesusman cutinanpag. Chaynuyga rurapäcunqui “Capazchri
manam chregnipasha cämanchu Israel castäcunapita. Chaynuy nogas ishquirüman” nirmi. Quizämi gamsi ishquirunquiman
yachrachirga cruzchru wanug Cristota manacagpagchri ima juchamansi. 2੅Nätan gamcunaga ima-ayga captinsi
ricachïman. 12੅Nätan chay “Señalächicuyrag” nigcunaga, antis jucniquis jucniquis yanapänacurcay. Chaynuy rurarga Cristo
juclam cuchuchicarärinman tänanpita, mana masta nimanganchitam nä cäsucurcayanqui. 3੅Nätan pisi mana imas
nircayäshunaypag. cayar “Nogalam aliga cayä” nir alawacugga, quiquinmi
13੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, gamcunataga, Diosninchi lutanta ruracuyan. 4੅Antis naupataga quiquiquicuna imanuy
jorgorarcayäshunqui Moisés isquirbingannuy cawaypitam. cawarcayangaytas shumag tantiacurcay. Chaura ali carga
Nätan chaynuyga jorgorarcayäshunqui manam quiquiquicuna shongolaychrümi “Alim cayä” ninquiman, nätan amam
munapäcungaynuyla cawapäcunaypagchu, antis cuyanacur jucchrüga. 5੅Noganchiga jucninchis jucninchis, rurashun
yanapänacur jucniquis jucniquis cawapäcunaypagmi. 14੅Nätan Diosninchi rurananchipag nimanganchita. 6੅Nätan pisi
Moisés isquirbingancunataga lapalanta cäsucunchi juclaylata Diospita yachracugga, chay yachrachignin runata imawansi
rurarmi. Chayga “Runa-mayiquita cuyay quiquiquita capunganwanmi yanapanman.
cuyacungaynuy” niyanmi. 15੅Nätan quiquiquicama algonuysi 7੅Chauraga ama lutanta ruracurcaychu. Diospitaga manam

jagchrinacurga, micanacurga quiquiquicamam pisi puclacunchu. Imanuymi ruraray chaynuymi Diosga


ushanacarärinqui. rurashunqui. 8੅Nätan naupatanuysi juchäcuyälar cawagga
cunchuchisham canga. Chaynuytan pisi Santu Espíritu
Santu Espíritu munangannuy ruray
munangannuy cawagsi Dioswan imaycamas cawanga.
16੅Chauraga cawapäcuy Santu Espíritu munangannuy, nätan 9੅Chauraga chaynuy alita rurayar cawayäshun. Mana

ama cawapäcuychu quiquiquicuna munapäcungaynuy guellanälar rurashaga, Diosninchi cutimur ali ruragpagmi
lutancunata rurayarga. 17੅Chay lutan ruray munayga ricamäshun. 10੅Chauragar cawayanganchicamaga alipa
contranmi cayan Santu Espiritupagga, nätan Santu Espiritus ricayäshun runa-mayinchicunata, nätan masga Jesusman
contranmi cayan chay lutan ruray munaypagsi. Chaynuy yupachicug-mayinchicunata.
carga contram capäcun. Chaymi munanganchita mana rurayta
atipanchichu chay Santu Espíritu lutan munanganchita mana Pablo cushicun Cristowan cawarmi
rurachiptin. 18੅Nätan Santu Espíritu munangannuy 11੅Shumag rircäripäcuy, noga quiquïmi isquirbiyämü cay

cawapäcurga nä manam Moisés isquirbinganta cäsucurchu cartata jatun letrawan.


cawapäcunqui. 12੅Chay “Señalächicur-ran aliga cashun”
19੅Nätan naupatanuysi juchäcuyälar cawagga aygas nircayäshugniquiga, imanaypa ayganaypas munarcayan
regueypam capäcun. Chaycunaga cawapäcun caynuymi: señalächicurcänaytam. Chaynuy rurarcayan cruzchru
warmin warminmi, u olgon olgonmi, ima-ayga ganra juchatas wanusha Cristopa janan mana chregnipasha capäcunan
mana yamaypam rurapäcun. 20੅Imancunatas Diostanuymi raygom. 13੅Nätan chay señalächicushacunaga Moisés
ricapäcun, pitas maltam rurapäcun, jinaman cawapäcun, isquirbingan cäsucuyta mana atiparcayarmi, gamcunata
chregninacurcayarmi, ashlinacurcayarmi, cëlanacurcayarmi, “Señalächicurcayrag” nircayäshunqui, “Rurarachiymiga” nir,
imapitas piñäcurcayarmi, maganacurcayarmi, olgotucurcänan raygom. 14੅Chaypitaga manam nogaga
sentichinacurcayarmi, Jesuspita lutan yachrarcayächirmi. olgotucüchu. Antis cushicüga cruzchru wanusha
21੅Chaypitas cawapäcun chriquicuyarmi, shincacularmi, mana Munayniyogninchi Jesucristopitam. Pay chaynuy
yamaypa micuyarmi, jinaman ima-ayga lutancunatas masta wanunganpam runacuna lutan ruranganta nä mana rurächu,
rurarcayarmi. Naupata nipäcungagnuy yapay niyärishay: ni rurayümanrag nïpishchu. 15੅Chaymi Cristopa runan
Chaynuy cawagcunaga manam Diospa munayninchru imaysi cashaga señalasha caysi, u mana señalasha caysi mana
cawapäcungachu. välinchu. Antis välinga Diospa runan caymi. 16੅Chay
22੅Nätan Santu Espirituga yanapan pitas maytas cuyacug nircayangagnuy cawagga pisi Diospita shumagla cawachisha,
caytam, cushisha caytam, piwan maywansi gasila cawaytam, jinaman yanapasha cachun. Chaynuy cawagcunam razonpa
ima-ayga captinsi awantacug caytam, jinaman ali shongo Israel castaga carcayan.
caytam, cuyapäcug caytam, ningannuyla imatas ruraytam, 17੅Cananpitaga manam munächu pi piñäcachimänantas.
23੅jinaman capäcun manshucamam, amachacugcamam. Nogapa cuerpüga cayan siray siraylam Taytanchi Jesucristopa
Chaynuy cawaytaga manam pipa mandashansi “Ama janan magapäcamangan.
chaynuyga cawaychu” ninchu. 24੅Nätan Jesucristopa 18੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, Munayniyogninchi

runancunaga chay ima-aygatas lutan ruraycunapagga nä Jesucristo cuyapälar ima-aygachrüsi yanapäshunqui. Chaynuy
wanushanuymi capäcun. 25੅Chaura nä Santu Espíritu cachun.
EFESOCHRU YACHRAGCUNAMAN PABLO CARTACUNGAN
Naupata shumag tantianaypag uchuclata niyushay Pablo imanir cay carta isquirbingantas.
Leyiy Hechos librutas capítulu 19. Jinaman capítulu 20.13-38 cama. Chaura Pabloga quima watam yachrara Efeso
marcachru. Chaychru quima watantin Diospita yachrachiptin achcam runacuna Jesusman yupachicuyta galayarärira. Chaypita
mas guepamanga juc runam chrarunag Diospita yachrachig. Paysi alitam yachrachira. Chaura Pabloga aliscam cuyara
Efesochru runacunataga. Chaypita mas guepaman Romachru mandagcuna carcelman wichrgaräriptinsi, Pabloga Jesusman chay
yupachicug-mayincunataga manam gongarachu, antis chaynuylam cuyayara paycunataga. Chaymi cay cartatas isquirbira.
Payga isquirbira cay nirmi: “Jesusga aliscam cuyayämanchi. Chaura alita rurayar cawashun, gamcunaga yalipäcunquim
Asyagtaga Jesús yanaparcayäshuptiquiga” nirmi.
Chaura Pabloga cay carta isquirbiyta galayura cay nirmi:

musyarurga, 16੅yarpaylapam chaynuyla “Gracias” nicuyä Tayta


Pablo pi cangantas reguechicur saludangan Diosta nä paywan rimarga. 17੅Nogaga manacuyä chay

1
1੅Noga Pabloga Dios munaptinmi Jesucristopa cachran Munayniyog Jesucristopa Diosnintam, chay alisca ali
rurag cä. Chaymi isquirbiyämü cay cartata Efesochru Taytantam, Santu Espirituwan Cristopita
Diospa raquishancuna Jesucristota chaynuyla tantiachipäcushunaypag, chaynuypa paypita mas shumag
cäsucugcunapag. 2੅Dios Taytanchi, jinaman Munayniyog musyapäcunaypag. 18੅Chaynuy shumag
Jesucristo cuyapälar ima-aygachrüsi yanapapäcushunqui, tantiarcärichishurniquiga musyachipäcushunquim,
jinaman gasilata cawachipäcushunqui. wanushapita cawacapäcamunaypag acrapäcushungaytas.
Jinaman musyachipäcushunquitan acrashan runancunata chay
Caycunatam Diosga noganchipag rurasha alisca alicunata gongantas. 19੅Chaynuytan payman
3੅Munayniyogninchi Jesucristopa Dios Taytan cachun alisca yupachicugcunachru alisca munayniyog cangantas
ali nisha. Payga Cristowan canganchipam caycunata rurasha musyachipäcushunqui. Payga alisca munayniyog carmi
yanapänanchipag, chaynuypa pay munangannuy ali munayninchru imatas cayächin. 20੅Chay munayninwanmi
cawananchipag. 4੅Chaura naupata Diosga acramasha canchi Diosga, Cristota wanushacunapita cawacächimusha, jinaman
Cristopam manaragsi cay pachata camalar, paypa naupanchru derëchanman tayachisha jana pachachru. 21੅Chay tayachir
paylapag raquisha, jinaman mana juchaynag cananchipag. payga chrurasha lapan munayniyogcunapitas, lapan
5੅Chaypitas payga cuyacug carmi nä unaylapita pinsiarura mandagcunapitas, munayninchru runacunata cachigcunapitas,
castanpag ricasha cananchipag Jesucristopa. Chaynuy jinaman lapan ima-ayga jutiyogcunapitas mas munayniyog
cananchita quiquinmi munara. 6੅Chay alisca alisca cananpagmi. Chaynuy munayniyoglam canga canansi mas
cuyapämanganchipitam chaynuyla alawayanchi Tayta Diosta, guepamansi. 22੅Chaypitas Diosga lapan ima-aygatas chrurasha
nätan payga cuyamarlanchim rurasha noganchipag chay Cristopa maquinmanmi, jinamanmi payta chrurasha lapan
tucuy ima-aygatas alisca cuyashan Jesús ruranganpa. yupachicugcunapa mandagnin cananpag. 23੅Jesusman
7੅Chaypitas payga alisca alisca cuyapämarlanchim jucpa yupachicug gotucagcunaga carcayan ‘Cristopa cuerpun’
munayninpita jorgamasha canchi, jinaman juchanchipitas nisham, nätan Cristom cayan ‘uman’ nisha. Chaura payman
perdonämanchi Cristo yawarninta jichrar wanunganpa. yupachicugcunaga chay ima-aygatas munayninchru cachigpa
8੅Chaynuytan lapalan tucuy yachracuytas, jinaman alisca ali maquinchrümi carcayan, ima-aygatas pay munangannuy
tantiaytas yanapämasha canchi. 9੅Mana pitas rurapäcunanpag.
musyachingantam, cananga musyayächimanchi imata
Diosga salvamasha canchi cuyapämarlanchim
ruranantas unaypita pinsiangannuyla. 10੅Nätan “Chay

2
rurashagmi” ninganta ruranan wichancunaga, Diosga 1੅Gamcuna juc casta runacunaga naupata capäcuray juc
lapantam ima-aygatas gotunga Cristopa munayninman wanushanuymi ima-aygas juchäcuywan. 2੅Chaypin
mandananpag, jana pachacunachru cayagcunatas jinaman cay cawapäcuray Diosta mana reguegcuna rurapäcunganta
pachachru cayagcunatas. rurayarmi. Jinamanmi rurapäcuray cay pachachru
11੅Diosga Cristopam nogacunata acrapäcamasha paypag munayniyog Asyag munanganta. Chayga Diosta mana
capäcunapag unay pinsiangannuyla, payga ima-aygatas ruran cäsucugcunatam cananga imatas rurayächin. 3੅Lapanchis
quiquin munangannuylam. 12੅Chaynuy rurara Diosga, nogacuna chaynuymi cawaranchi naupataga quiquinchi
Israel casta naupata Cristoman yupachicugcuna, chay alisca ali munanganchinuyla, jinaman pinsianganchinuyla. Chaynuy
canganpita alawapäcunapagmi. 13੅Nätan gamcuna juc castacunas jucha rurag canganchipitam alisca cunchuchisha cananchi
Cristopita mayacurcaraymi razoncag willapata, chay salvacugpita cara Diospita waquincunanuysi. 4੅Nätan Diosga alisca cuyacug
willapata. Chauraga Cristota chrasquicurcangaypam carcayanqui carmi noganchita alisca cuyapämasha canchi. 5੅Chaymi payga
unanchasha “Cachramushagmi” nipäcushungay Santu juc wanushanuysi juchäcuywan cayasha, Cristotawan parëju
Espirituwan. 14੅Chay Santu Espíritu ali cawayta cawayächimanchi. (Chaura gamcunatas Diosga cuyapälarmi
yanapapäcushungaypam paypa runan capäcungayta cunchupäcunaypita salvararcayäshunqui.) 6੅Chaypitas Diosga
reguercayächishunqui cay pachapita jorgosha capäcungaycama Cristotawan parëjum cawacachimasha canchi, jinamanga
chay alisca ali canganpita Dios alawasha cananpag. paywantan tayachimashas canchi munayninchru cananchipag.
15੅Chaymi munayniyog Jesusman nä yupachicurcayangayta, 7੅Payga alisca cuyapämarlanchim ima-aygas noganchipag

jinaman Diospa lapan acrashancunata cuyarcayangayta ruranganwan yanapayämanchi. Chaycunapitaga

169
()(6,26੄2–4 170

Jesucristopam mas guepaman mas shumag musyachimäshun. 3੅Diosga nogatam musyachimasha mana pisi musyanganta.
8੅Gamcunataga Dios salvararcayäshunqui cuyapälarmi Chaypitaga nämi cay janascachru uchuclata nirarcayag.
yupachicurcangaypa. Nätan salvasha carcayanqui manam 4੅Chayta leyipäcurga shumagmi tantiapäcunqui mana pisi

imatas rurasha capäcurchu, antis Dios quiquin munaptinmi. musyanganta Cristopita imanuy musyayangätas. 5੅Chayta
9੅Chaynuypa salvararcayäshunqui mana maygaysi Diosga manam unay wichan runacunata musyachishachu.
alitucurcänaypagmi, nätan manam imalatas alita Nätan cananga musyayächin Diospa Espiritunmi Dioslapag
rurapäcungaypitachu. 10੅Noganchitaga Diosmi ruramasha cawag cachran ruragcunatawan willacugnincunata. 6੅Nätan
canchi, nätan camarayämanchiga Cristopam ali ruraycunata Dios mana pitas musyachinganga cayan caymi: Israelcuna
rurananchipag. Chaynuy rurananchipag Diosga unaylapitam chrasquipäcungannuy chay juc castacunas
nä pinsiashata cachira. chrasquipäcunanmi, juc cuerpunuysi chay castala
capäcunanmi, jinaman Dios nimanganchinuysi Jesucristopa
Cristom Dioswan amistächimasha canchi runan lapanchi cananchim. Chaynuy cayanchi ali willapata
11੅Chauraga yarpachracurcay juc casta runacuna unay chrasquicurmi.
imanuy capäcungaytas. Israel castäcunaga, cuerpunchru 7੅Nätan nogatam cuyapämälar Tayta Diosga acramasha,

runawan señalächicushacunaga gayanacurcan “Señalasham munayninwan yanapämaptin chayta willapäcunäpag.


canchi” nirmi, nätan gamcunataga gayapäcushuray “Mana 8੅Nogataga lapan acrashancunapita mas manacagnin runatam

señalashacuna” nirtan. 12੅Chaypin wichan gamcunaga Diosga acramasha, gamcuna juc castacunapag Cristo ima-ayga
capäcuray Cristopita raquicasham, Israel casta runacunapita rurangantas musyachipäcunagpag. 9੅Jinaman ima-aygatas
gargosham, manam gamcunapagchu cara Israelcunawan Dios lapanta camagga acramasha, mana pitas musyachilar unay
rimanacur “Goshay” ningansi. Cay pachachru gamcuna pinsianganta imanuypa rurayangantas lapan runata
cawapäcuray Diospita mana imatas shuyarmi, jinaman mana tantiachinäpagmi. 10੅Chaynuy rurara Diosga mayag chayag
Diosniynagmi. 13੅Nätan cananga Jesucristopam, jinaman pachachrüsi munayniyog Asyagta, jinaman chay Asyagpa
yawarninta jichrar wanunganpam chay raquicasha lutan espirituncunata Dios ima-aygas alisca yachrag canganta
carcayangaypita Diosman ashuyachisha carcayanqui. Jesusman yupachicug gotucagcuna musyachipäcunanpagmi.
14੅Chaymi cananga shumagla cawayanchi. Paymi Israel 11੅Chaynuy rurasha Diosga unay unaypita pinsiangantam,

castacunapitas gamcuna castapitas juclay castalaman Munayniyogninchi Jesucristo ruranganpa. 12੅Chay unaypita
muyuchimasha canchi, chay tapyanuysi raquimagninchita pinsiangan caymi cayan: Jesucristoman yupachicur payman
juchrurcachir. 15੅Chay tapyanuyga caycunam cara: mana mancharilar ashuyunanchim. 13੅Chaymi gamcunata
chregninacuymi, nätan Moisés isquirbinganchru Israel nipäcug cushisha capäcunaypag. Chauraga cunchuyaptïga
castacuna rurananpag waquin isquirbishacunam. valorchacurcay, antis chay cunchuyangäga gamcunapag
Chaycunatam Cristoga quiquin wanunganwan manacagman cachun alisca cushicurcänaypag.
muyuchisha. Chaynuypam ishcay castapita juc mushog casta
runalaman muyuchimasha canchi, shumagla cawananchipag. Tayta Diosta Pablo manacungan
16੅Chay cruzchru wanunganpam Cristoga chay ishcay 14੅Chaymi nogaga gongorpacü Tayta Diospa naupanman.
castacunata Dioswan amistächisha juclay castala 15੅Paypa jutintam janchrarcun lapan casta runacunas, jana

capäcunanpag. Chaynuypam chay chregninacuytaga pachachrüsi, cay pachachrüsi. 16੅Payta nogaga manacuyä
illacächisha. 17੅Chaura Cristo aywaramurga willapacura chay alisca ali captinmi. Payga munayniyogmi paypa
gasila cawachicug willapatam, gamcuna caruchru castancagcunata Espiritunwan calpanchapäcushunaypag.
cayagcunapagsi, jinaman cercanchru cayagcunapagsi. 17੅Manacuyätan yupachicurcaptiqui Cristo munayninchru
18੅Chauraga Cristopam nogacuna Israel castasi, nätan gamcuna cachipäcushunaypagsi, jinaman chay cuyanacurcangay juc
juc castasi Taytanchiwan ali cawayanchi, jinaman jachra alisca shumag sapichacushanuy, u juc wayi ali
shuyayanchis juclay Espiritula yanapämasham. cimintashanuy cananpagsi. 18੅Chauraga lapaysi Diospa
19੅Chaynuypam gamcunaga nä carcayanqui mana juclä nación raquishancuna shumagmi tantiapäcunqui, alisca alisca
runacunanuy, runapa marcanchru mana jätucushanuy, antis cuyacug Cristo canganta. 19੅Jinaman musyapäcunquitan Cristo
carcayanqui Dios raquingan runacunanuymi, Diospa alisca alisca cuyarcayäshungaytas. Chaytaga manam
runancuna castam. 20੅Gamcunaga carcayanqui juc jatun wayi lapalantaga tantiayta atipapäcunquichu. Chaynuy manacü
ruracayagnuymi. Chay wayi ruracayagpa cimintunnuymi Dios munangannuyla razonpa cawagcama capäcunaypagmi.
cayan gamcunapag Jesuspa cachran ruragcuna, jinaman 20੅Chaura Tayta Diosga alicusa munayniyogmi noganchichru

Diospa willacugnincuna yachrachipäcungan. Nätan Jesucristo ima-aygatas rurananpag. Chaymi payga manacunganchipitas
yachrachinganmi cayan gamcunapag chay wayi sharcuyagpa u tantianganchipitas masta ruranga. 21੅Pay alawasha cachun
esquinanman alinnin rumi chrurashanuy. 21੅Jesucristo Jesucristopa chay yupachicug gotucagcunapita imay
ninganta cäsucugcunaga waranpa waranpam chay wayi imaycamas. Chaynuy cachun.
sharcuyagnuysi nä ali cawarcayan. Chauraga mirarcayansi,
jinaman aliman muyurcayansi Diospa wayinnuysi paylapag Diosga gayarayämanchi yanapänacur cawananchipagmi
lapan capäcunanpagmi. 22੅Chaynuymi gamcunas nä Cristowan
4
1੅Nogasi Dios munangannuy cawangäpitam carcelchru

cawapäcungaypitaga lapaysi waranpa waranpa nä aliman cayä. Chaymi nipäcushay cayta: Gamcunatas Diosga
muyurcayanqui Diospa wayinmannuy pay yachrananpag. acrapäcushuray pay munangannuy cawapäcunaypagmi.
Nätan payga yachrayan gamcunachru Santu Espiritunpam. 2੅Chauraga capäcuy mana alitucugcama, manshucama,

jucniquis jucniquis cuyanacur awantänacugcama,


Gamcuna juc casta runacunata willapapäcushay 3੅imanuypanuysi juc shongola capäcuy, jinaman gasila

3
1੅Chaynuy cananpagmi nogaga Diosta manacuyä. cawapäcuy Santu Espíritu yanaparcayäshuptiquiga.
Chaypitam noga Pabloga carcelchrüsi cayä, jinaman 4੅Noganchiga cayanchi juclay casta runalam, juclay

Jesucristopa cangäpitam chaypita gamcuna juc casta Espiritulapa munayninchrümi. Nätan Diosga acrapäcushuray
runacuna raygom. wanushapita cawacämuylata shuyarapäcunaypagmi.
2੅Gamcunaga nämi ɹju musyarcayanqui manacag runa 5੅Juclaylam cayan munayniyogninchis, juclaylamanmi

cayaptïsi cuyapälar Dios acramanganta. Nogataga Dios yupachicuyanchis, jinaman juclaylatan cayan lapanchipa
acramasha gamcunata ali willapata willapäcunagpagmi. Taytanchis, juclaylata cäsucurmi bautizacunchis. 6੅Nätan
171 ()(6,26੄4੄5

juclaylam cayan Diossi. Paylam cayan lapanchita alicagta yachracurcänanpag, jinaman yanapasha
mandamagninchisi, jinaman lapanchiwantan rurayan imatas, capäcunanpag. 30੅Dios cachramungan Santu Espiritutatag
nätan lapanchiwantan cayansi. laquicarärichinquiman. Paymi gamcunataga ali cawayta
7੅Nätan noganchitaga lapanchitas cuyapälarmi quiquin yanaparcayäshunqui Diospa runan capäcungayta
munangannuyla Cristoga nä chrurayämanchi jucta jucta reguechicurcänaypag. Payga yanapapäcushunqui cay
rurananchipag. 8੅Caypitaga isquirbishachrüsi cay ninmi: “Jana pachapita salvasha capäcungay junagcamam. 31੅Ama
pachaman jegara carcelchrünuysi cachicugta vencircurmi, gamcunachru cachunchu masga chay ima-aygapitas piñashala
jinarcurmi runacunata gora juc juc ruraycunata” ninmi. cawaycuna, imalapitas piñäcuycuna, piñäcurur lutan
9੅ Imaninantatag niyan “Jegaram” nirga? Chaytaga niyan cay rurayaycuna, gaparänacuycuna, pipagsi lutan rimayaycuna,
¿
pachaman aywamusha captinmi. 10੅Chay quiquin jinaman pipagsi tucuy lutan pinsiayaycuna. 32੅Antis capäcuy
aywamuglam jegarayan jana pachamansi ima-aygatas jucniquis jucniquis alicama, cuyapänacugcama,
munayninchru cachinanpag. 11੅Chaura payga waquintam perdonänacugcama, Cristopa gamcunatas Dios
chrurarayan cachran rurag cananpag, waquintam Dios perdonapäcushungaynuy.
ninganta willapacug cananpag, waquintam Jesuspita ali
willapata willapacur purinanpag, waquintam Diosman Dios munangaynuy cawapäcuy

5
yupachicugcunata juc michignuysi ricananpag, waquintam 1੅Chauraga Diospa castan carcayarga, imanaypa
yachrachig cananpag. 12੅Chaynuy chay runancunata ayganaypas Dios cawayangannuy cawapäcuy. 2੅Jinaman
chrurarayan payman yupachicugcunata yachrachinanpagmi. cawapäcuy cuyanacur Cristo cuyamanganchinuy. Payga
Chaynuypa Jesusman yupachicug gotucagcuna ali cuyamarninchim “Noga wanushag paycunapa trucan” nira.
yachragcama capäcunanpag, jinaman yachracurcangannuy Nätan chay wanungan cayan Diospag juc ofrendanuymi,
cawapäcunanpag. 13੅Chaura chaynuypagga lapanchis jinaman juc uywata wanurcachir rupachiptin shumag
muyushun Jesuslaman yupachicugmancamam, Diospa-mayin asyayagnuymi.
imanuy cangantas mas shumag musyagmancamam, alila 3੅Nätan gamcunata Dios paylapag raquirarcayäshuptiquiga

cawagmancamam. Chaynuy cawarga muyushun Cristo amam ni rimaylas rimapäcunquimanchu: “Noganchicunachru


cawangannuy cawagmanmi. cayanmi warmin warmin, olgon olgon cawayagcuna,
14੅Chauraga ama nä cashunchu juc wamranuyga ima-ayga ima-aygayog cayarsi mastarag ashiyagcuna, jinaman
yachrachipäcungantas “Razonchri” niyagga. Juc walyaychu ima-aygas ganra juchäcugcuna” nirsi. 4੅Amatan
imatas waclaman, caylaman aywachin. Chaynuymi chay rimapäcunquichu ima ganra rimaycunatas, ima lutancunatas,
casqui yachrachigcuna tucuynaypa yachrarcayächin alita ni lutan burlacunatas. Chaynuy rimaycunaga manam alichu,
nirag runacunata pantacächipäcunanpag. 15੅Antis cawashun antis shimiquicunaga cachun alicagta rimagcama. 5੅Nämi
cuyanacur razoncagta rimayar. Chaynuypaga lapanchrümi gamcunaga musyarcayanqui pisi, warmin warmin, olgon
waranpa waranpa muyushun mandagninchi Cristomannuy. olgon cawagcuna, u imatas tucuy juchäcugcuna, u
16੅Juc cuerpuchu shumag mogo mogo tincusha cayan ima-aygayog cayarsi mastarag ashiyagcuna, Cristopa ni
yanapänacurcänanpag, chaynuymi Cristoga cuerpunnuysi Diospa munayninchru mana capäcunanta. (Chay mastarag
cayagcunata shumag tincurayächimanchi chay munayagcunapagga chay munayangancunam diosnin.) 6੅Ama
rurananchicuna ruraypa yanapänacunanchipag, chaynuypa piwansi engañächicurcaychu “Cayga razonmi” nir chay casqui
waranpa waranpa mas cuyanacur cawananchipag. rimagcunawan. Chay lutanta rurapäcunganpitam Diosga nä
aywamun alisca juyupa cunchuchinanpag chay mana
Unay cawapäcungaynuyga ama cawapäcuychu
cäsucugcunaman. 7੅Chaymi gamcunaga ama pasay
17੅Canan cayta nipäcushay, munayniyog nimasha captinmi, rurapäcunquichu paycuna rurangantaga.
ama nä cawapäcuychu Diosta mana regueg runacunanuyga. 8੅Gamcunaga unay cawapäcuray yanauyagchrünuymi

Chaycunaga cawapäcun manacaglata pinsiayarmi. juchalachru. Nätan cananga munayniyogwan capäcungaypam


18੅Paycunaga tantiapäcunsi lutanlatam, nätan rumi shongo cawarcayanqui achicyagchrünuysi alita rurarcayar. Chauraga
carmi mana musyapäcunchu Dios munangannuy cawaypitas. cawapäcuy chay achicyagnuysi cayagwan. 9੅Nätan
19੅Chaypitam paycunaga alitas “Lutanmi” nigman, jinaman achicyagnuysi alita rurayar cawagga cuyapäcugmi, ali
lutantas “Alim” nigman muyurärirga, ima-ayga lutan ruraytas ruragmi, jinaman razoncagta rimagmi. 10੅Chauraga
galacayärin mana yamaypa. munayniyog imanuy cawapäcunaytas munanganta shumag
20੅Nätan gamcunata manam yachrachipäcushuray tantiarcur rurapäcuy. 11੅Amam yanauyagchrünuysi
Cristopitaga chaynuy cawapäcunaypagchu. 21੅Razonpa paypita juchalachru cayagcunanuyga manacagta rurapäcunquichu.
mayasha capäcurga, jinaman paypita yachrachisha capäcurga, Antis chay juchäcuyagcunata “Chay rurayangayga lutan
yachracurarcayanqui Jesús yachrachingantanuy razoncagtam. ruraymi” nipäcuy. 12੅Paycuna pacaylachru rurapäcunganpitaga
22੅Chauraga unay cawapäcungaynuy cawaytaga dëjapäcuy. pengacuypagmi cayan rimarcuysi. 13੅Nätan lapan ima-aygas
Chaypinga cawapäcuray shongoycuna munangalanta lutan rurapäcunganta nishaga, chay achquinuysi ali
rurarcayarmi. 23੅Antis gamcunaga mushogta pinsiagmancama cawagcunata ricarmi tantiacurcanga imanuy
muyupäcuy. 24੅Chaynuypaga capäcunqui ali cawagcamam. cawarcayangantas. Chay lutan rurarcayanganta chay
Diosga runata camara munangannuy alita rurayar, jinaman achquinuysi cayag shumag tantiachiptin. 14੅Chaymi
mana juchäcuyar cawapäcunanpagmi, razoncag willapa isquirbishachru ningannuysi:
ningannuysi. 25੅Chaura ama nä mastaga casquicurcaychu. “Gam punuyagnuysi cayag,
Antis lapaysi nipäcuy runa-mayiquita razoncagta. Noganchiga ¡Ricchapäcuy!
mushog casta runam canchi. 26੅Nätan piñäcurcarsi ama Jinaman wanushanuysi juchalachru cayagcunapita
juchäcurcaychu. Amam inti jegarpungancama piñashalaga sharcamuy.
capäcunquichu. 27੅Chaynuyla capäcurga, Asyagtam Nätan Cristom shumag tantiachishunqui” nipäcug.
cunsindircayanqui. 28੅Suwacug runaga ama nä 15੅Chauraga shumag tantiacurcay imanuy cawarcayangaytas.

suwacuchunchu, antis uryayta galayuchun imalatas alicagta, Ama cawapäcuychu gotaracunanuyga, antis cawapäcuy
chay imapitas nacatacugcunata imalawansi yanapänanpag. musyag yachrag runacunanuy. 16੅Timpu cayangancama
29੅Ama shimiquicunapita yargamuchunchu lutan rimaycuna, imanuypanuysi alicagta rurarcayay. Cay wichancuna manam
antis yargamuchunga ali rimaycunala, chay mayacugcuna nä alichu cawapäcun runacuna. 17੅Chauraga ama capäcuychu
()(6,26੄5੄6 172

gotaracamaga, antis tantiapäcuy munayniyogniquicuna ima 8੅Gamcunaga lapaysi nämi musyarcayanqui rantisha u mana
rurapäcunayta munayangantas. 18੅Amam shincapäcunquichu. rantisha carsi chay alita rurapäcungaypita Munayniyog
Shincarga lutantam imatas rurarcayanqui, antis capäcuy Santu Diospita chrasquipäcunayta. 9੅Chaynuymi gamcunas,
Espíritu munangannuy cawagcama runa. 19੅Jucniquis jucniquis runacunawan servichicugcuna, taytanchita manchacurga alipa
rimapänacurcay Salmoscunawan, himnucunawan, Diospacag ricapäcuy chay runaycunata mana “Wactam u caytam
cantacunawan. Lapan shongoycunapa cantapapäcuy, rurarushay” nirga. Gamcunaga musyarcayanquim paycunapas
alawapäcuy munayniyogta. 20੅Tayta Diosta chaynuyla jinaman gamcunapas jana pachachru munayniyogniquicuna
“Gracias” nicurcayay lapan ima-aygapitas, Munayniyogninchi cayanganta. Payga manam “Wacga alim u cayga lutanmi”
Jesucristo nipäcushungaynuy. ninchu pitas. Paypagga lapanchis cayanchi chaynuylam.

Warmicuna gowaycunawan caynuy cawapäcuy Camaricurcay Asyagta peleachru yalipäcunaypag


21੅Cristota manchacurga jucniquis jucniquis cäsunacurcay. 10੅Cananga nätan Jesusman yupachicug-mayïcuna,
22੅Gowayog warmicuna gowayta cäsucurcay jana pachachru munayniyogpa alisca munayninwan valorchacurcay.
munayniyogta cäsucurcangaynuy. 23੅Gowanga cayan 11੅Guërrapagchu soldädu camachracun chaynuy gamcunas

warmipaga pushapagninmi. Chaynuymi Cristosi cayan camaricurcay Dios gopäcushungay lapan armacunawan Asyag
payman yupachicug gotucagcunapa pushapagnin, jinaman engañapäcushuptiqui shayapacurcänaypag. 12੅Noganchiga
salvagnin. Chay cuerpunnuysi cayag payman manam pelianchi runacunawanchu, antis pelianchi mana
yupachicugcunapa. 24੅Chauraga Jesusman yupachicug ricapunganchi lutan espirituncunawanmi. Chaycunaga cayan
gotucagcunachu paylata cäsucur cawapäcun, chaynuy munayniyog Asyagmi, jinaman chay Asyagta manday
gowayog warmicunas gowanta cäsucuchun lapanchru. yanapagnincunam, jinaman chay Asyagpa cachran
25੅Warmiyog olgocuna, warmiquita cuyapäcuy, Cristo payman ruragcunam. Chaycunam cay pachachru runacunata imatas
yupachicug gotucagcunata cuyangannuy. Chay cuyarmi lutanta rurarcayächin. 13੅Chaymi gamcunaga juc soldädu
paycuna raygo Cristoga wanuras, 26੅paylapag capäcunanpag, guërrapag jacucugnuysi Dios nipäcushungaynuy
jinaman yacuwan maylashanuysi yachrachinganwan mana cawapäcunqui washapäcushunaypag, chay lutan junag
juchaynag capäcunanpag. 27੅Noviapa cärantachu chrämuptin, Asyagta nä yalircur, chaynuy alila capäcunaypag.
casaränanpag ima-ayga shumagman muyuchipäcun, chaynuy 14੅Chauraga cawapäcuy razoncagta razonpa rimayar, juc

ima-ayga shumag mana juchaynagman payman soldädu cintüranta shumag watacushanuysi, nätan alita
yupachicugcunata ruramänanchipagmi Cristoga wanura. rurayar ɹerru chilïcu jaticushanuysi. 15੅Nätan shumagla
28੅Chaynuymi warmiyog olgosi cuyanman warminta quiquinpa cawachicug willapata rimapäcunaypag camacushala carmi
cuerpuntanuy. Pisi warminta cuyagga quiquintam cuyacuyan. capäcunqui nä juc soldädu zapatunta shumag jaticushanuy.
29੅Manam pisi quiquinpa cuerpuntaga chregninchu, antismi 16੅Chaynuytag Diosmansi yupachicurcay. Yupachicurga

cuerpun ali cananpagga micun, cuidacun. Chaynuymi Cristosi gamcuna capäcunqui juc soldädu escüdunwan
rurayan payman yupachicug gotucagcunawan, 30੅noganchi washacuyagnuymi. Chauraga Asyag ima rurachiyta
chay cuerpunnuysi cayagwan. 31੅Chaymi olgoga mamanpita, munapäcushuptiquis manam rurapäcunquichu. 17੅Nätan
taytanpita raquicanga, warminwan tuma cawacurcänanpag. “Cristom salvarayäman” nipäcuy, chauraga capäcunqui juc
Chauraga ishcaynin capäcunga juc runanuylam. 32੅Chaynuy soldädu cascucushanuymi, jinaman Dios
alisca ali cawaypitaga nircayag, Cristowan payman isquirbichingancunaman yupachicurcay, chaycunam cayan
yupachicugcuna cawarcayanganpitam. 33੅Chaura gamcunaga Santu Espiritupagga juc soldädupa espädannuy
lapaysi cuyapäcuy warmiquicunata, quiquiquicuna peliapäcunaypag. 18੅Nätan Santu Espíritu
cuyacurcangaynuy, jinaman warmisi alinninpag ricachun yanaparcayäshuptiquiga imaysi chaynuyla Dioswan
gowanta. rimarcayay. Jinaman chaynuyla manacurcayay Diospa lapan

6
1੅Churicagcuna, Munayniyog Diosta cäsucurcangaynuy raquishancunapag.
taytayta, mamayta cäsucurcay. Chaynuy cäsucuyga ali 19 ੅Manacurcay nogapagsi, mana musyapäcungan ali

ruraymi. 2੅Chay galayunancag mandamanganchichrüga willapata mana mancharilar ali willapäcunäpag.


“Taytayta mamayta alipam ricanqui” niyanmi. 3੅“Chaynuy 20 ੅Nogataga chaypagmi Dios cachrarayäman. Nätan

alipa ricaptiquiga ima-aygachrüsi yanapäshaymi, jinaman chaypitam canan carcelchrüsi cayä. Chauraga
alisca unaymi cawanqui cay pachachrüsi” niram Diosga. manacurcay Diosta, mana mancharilar paypita ali
4੅Nätan gamcuna taytacagga, mamacagga, ama rimanäpag.
wamraycunata ashipapäcuychu piñäcunanpag, antis
cachipäcuyga shumag tantiarcur rurapäcunanpag u Nä ushanäpag caylata niyärishay
rimapäcunanpag yachrarcayächir, jinaman Munayniyog 21੅Cuyay wauguenchi Tïquicom imanuy cayangätas ima

Diosninchi yupaysi shumagpa anyaparcayar. rurayangätas musyachipäcushunqui. Payga cayan


5੅Cay pachachru rantisha runacuna, rantishugniquicunata Munayniyog Dioslata servigmi. 22੅Chaypagmi payta
cäsucurcay manchapäcuypa, jinaman cushisha rurapäcuy cachramurä gamcunaman, imanuy carcayangätas
Cristopagnuy. 6੅Ruranaycunata rurapäcunqui manam musyachipäcushunaypag jinaman cushicurcunaypag.
rircararcayäshuptiquiragchu paycuna alipag 23੅Dios Taytanchiwan Munayniyog Jesucristo lapaycunata

ricapäcushunaypag, antis Cristota servig carcayarga cushisha gasilata cawachipäcushunqui, cuyanacuyagta,


lapan shongoypa rurapäcuy Dios munangannuy. 7੅Chay imas yupachicuyagta. 24੅Jinaman Munayniyog Jesucristo
ruranaycunata rurapäcuy cushisha Munayniyog Diospag ima-aygachrüsi yanapächun chaynuyla cuyayagcunata pitas
rurapäcungaynuy, nätan ama runacunapagnuylaga. maytas.
FILIPOSCHRU YACHRAGCUNAMAN PABLO CARTACUNGAN
Naupataga shumag tantianaypag uchuclata niyushay Pablo imanir cay carta isquirbingantas. Naupata leyiy Hechos libruchru
capítulu 16.11-40 cama.
Pablota soldäducuna nä Romachru mandagman chrarärichiptinga cachipäcura juclä wayichrümi, manam carcelchrüchu.
Chaytam Filiposchru Jesusman yupachicugcunaga mayapäcusha jinarcurmi shuntapäcusha golgueta. Chaypitam cachracarärira
Epafroditota chay golgueta apananpag. Nä chrarur Epafroditoga unaylaran cara Pablowan, jinarcurmi gueshyasha juyupa.
Chaypitaga nä wanunayagtam Diosga cuticächisha. Nä cuticaruptin Pabloga “Cutiy cachramushugniqui runacunaman,
paycunaga ɹjus wanushachur cansi” nirga laquishachr carcayan. Niptinmi Epafroditoga “Äri” nir cutira. Chaypinmi cay cartata
rurarcur Pabloga apachira Filiposchru Jesusman yupachicugcunapag. Epafrodito cutiptin cachraram Timoteotas
aywapäcunanpag.
Chaura Pabloga cay carta isquirbiyta galayura cay nirmi:

nogata pasamangancunawanga mas chranin runacunam chay


Pablo pi cangantas reguechicur saludangan ali willapata mayacarärin. 13੅Chaura nä shumagmi

1
1੅Noga Pabloga Timoteowan Jesucristotam servipäcü. Chaymi musyarcayan cay Romachru reypa wayin cuidagcunas,
nogaga cay cartata apayächimü Filipos marcachru Diospa jinaman juc runacunas Cristopa janan cay carcelchru
lapan raquishancuna Jesucristowan cawarcayagcunapag. Jinaman cadenawan watasha cayangäta. 14੅Nätan Jesusman
apayächimütan mandagniquicunapagsi, nätan gamcunachru yupachicug-mayinchicunaga cay carcelchru cayangäta
runacunata atendipäcunanpag chay acrasha runacunapagsi. musyarcayarsi nachrga lapanmi mana mancharilar
2੅Dios Taytanchiwan Munayniyog Jesucristo alisca cuyapälar willapacurcayan alisca chay ali willapata, Munayniyog
ima-aygachrüsi yanapapäcushunqui, jinaman gasilata Diosninchi yanapämagta ricapäcur. 15੅Chayta ricarmi
cawachipäcushunqui. waquinga “Pablonuysi alipa ricasha cananchipag noganchis
willapacushun” nir, nogata chriquicamar willapacurcayan.
Nogaga chaynuylam Diosta “Gracias” niyä gamcunapita Nätan waquinga Cristopita willapacurcayan Dios serviyta
3੅Gamcunapita yarpachracurga imay aygaysi Diosnïtaga munapäcurmi mana lutanta pinsialar. 16੅Paycunaga chaynuy
chaynuylam “Gracias” nicuyä. 4੅Nätan imaysi Dioswan rimarga willapacurcayan cuyapäcamarmi. Nätan shumagmi
chaynuy cushishalam manacuyä gamcunapagsi. 5੅Nogaga chaynuy musyarcayan Jesucristopita willapaga “Razoncagmi cayan”
manacuyä Jesusman yupachicurcangay junagpita-pacham ningäpita cay carcelchru wichrgarayangantas. 17੅Nätan chay
canancamas, chay ali willapa willapacuyta yanapapäcamaptiqui. waquin willapacugcunaga Cristopita willapacurcayan
6੅Nogaga chaynuy manacuyä Dios yanaparcayäshungayta shumag chriquicarcämarmi, manam cuyapäcamarchu. Antis
musyarmi. Payga chay ali rurayta galayararcayächishurniquiga paycunaga willapacurcayan “Noganchi willapacushaga Pablo
waranpa waranpam muyuchipäcushunqui alila ruragman masmi laquicunga” nir pinsiapäcurmi. 18੅Chaynuy
Jesucristo cutimunan junagcama. pinsiapäcungan nogataga manam imas gocamanchu,
7੅Nogaga aliscam cushirayä Dios chaynuy chriquicamarsi u cuyapäcamarsi Cristopita
yanapapäcushungaypita, jinaman lapaytam cuyarcayagsi. Dios willapacurcächunga. Paypita willapacurcaptin nogaga aliscam
cuyapämälar “Ali willapatam willapacunqui” nimanganta cushirayä, jinaman chaynuylam cushirayäshagsi.
willapäcunäpag yanapapäcamangaypita, carcelchru willapacuptïsi 19੅Chaura nogapita Diosta manacurcayaptiquiga, Jesucristo

yanapapäcamangaypita, chay mandagpa naupanchru ali willapata cachramungan Santu Espíritu yanapayämaptinga ɹjum cay
välichiptïsi u “Cay ali willapaga razoncagmi” nir runacunata carcelpitaga cachraripäcamanga. 20੅Nätan nogasi yupachicuyä
musyachiptïsi yanapapäcamangaypita. 8੅Diosga shumagmi Diosmanmi, cay Romachru mandagpa naupanchu mana
musyayan gamcunata alisca wamayarcayangagta, jinaman mancharilar shumag rimayta canansi yanapämänanpag,
Jesucristonuy gamcunata alisca cuyarcayangagtas. 9੅Nätan chaynuypa lutanta mana rimanäpag. Chaura cachrarimaptinsi
gamcunapag Diosta manacuyä jucniquis jucniquis mas u wanusha canäpag chay mandag nimaptinsi nogaga munayä
cuyanacurcänaypagmi, Diospita mas shumag musyagman Jesucristo alisca alipag ricasha canantam. 21੅Nätan cachrarirga
muyupäcunaypagmi, jinaman ima ali u ima lutan cangantas mas cachraripäcamanga cawanätarag servinätarag Cristo
shumag tantiagman muyupäcunaypagmi. munaptinmi, nätan wanurärichimaptinga alisca alim canga
10੅Chauraga shumag tantiarcurmi rurapäcunqui alita. Cristowan imaycamas cacunäpag. 22੅Nätan nogapitaga cay
Chaynuy alita rurayar cawapäcuptiquiga Cristo cutimur pachachru cawaysi alim cayan, pay nimanganta mastarag
manam piñapapäcushunquichu. 11੅Chauraga alita rurarcayar ruranäpag. Chauraga manam shumaglaga musyächu
cawapäcuy. Nätan chaynuy alita rurayarga cawanchi maygantachr acrämansi. 23੅Cay ishcayninpita manam maygan
Jesucristo yanapämasham. Chaura nogaga chaynuy manacuyä acraytas atipächu juclaga. Wanucuytas munämi Cristowan
gamcuna ali cawapäcungaypa Dios alisca alipag ricasha, jana pachachru cacunä raygoga. Nätan paywan cacuyga mas
jinaman alawasha cananpagmi. alim cayan cay pachachru cawaypitaga. 24੅Nätan cay
pachachru cawaytaga munayä gamcunata yanapapäcunag
Cananga willapapäcushay caychru imas raygom. 25੅Nogaga shumagmi tantiayä cachraripäcamänanta,
pasayangancunapitam chaymi cawaytarag pinsiayä. Chaura yargaramurga
12੅Jesusman
yupachicug-mayïcuna, caytas aywamushag ricapäcugniquiran. Chay yachrachingä razoncag
musyapäcunaytam nogaga munayä. Caychru chay ima-aygas willapata mas shumag tantiachipäcunagpag, chaynuypa

173
),/,3(16(6੄1੄2 174

cushisha cawapäcunaypag. 26੅Chaura gamcunacagman Chaura Tayta Diosga aliscam cushicunga, chay
chrämuptïga, “Alisca alim Jesucristoga” nirmi cushicurcanqui, nipäcuptin.
yapay ricapapäcamar. 12੅Chaura cuyashäcuna, gamcunacagchru captï Diosta alim

cäsucurcaray. Nätan gamcunapita canan caruchru cayaptïga


Ali willapa ningannuy cawapäcuy chay runacunata masran cäsucurcanquimansi. Nätan nä salvasha carcayarga,
upälächipäcunaypag jinaman nä ali carcayarga paylata mas cäsucuyar, jinaman
27੅Nogaga chaura caylata niyärishay: Ima-ayga captinsi mas manchapacuyar cawapäcuy. 13੅Gamcunaga chaynuy
cawayta cawapäcuyga Jesucristopa chay razoncag willapan cawapäcunqui quiquin Dios pinsiachipäcushuptiquim,
ningannuy. Chayman aywamursi u caruchru carsi jinaman rurachipäcushuptiquim. Chaymi pay munangannuy
gamcunapita mayayta munayä jucniquis jucniquis alita rurayar cawarcayanqui.
yanapänacur ali cawarcayangaypitam, jinaman imaynaypa 14੅Chauraga ima-aygata rurarsi rurapäcuy washaycunata

ayganaypas juc runanuyla lapaysi chay chrasquicurcangay mana rimanacular, jinaman lutanpa mana ninacular. 15੅Mana
willapa ningannuyla cawarcayangaypitam. 28੅Nätan ama pisi “Wactam u caytam lutanta rurarunqui” nir
manchapäcuychu chay contraycuna rimarcayag runacunata. piñapapäcushunaypag. Nätan chay lutanlata pinsiayag,
Paycunaga chay contraycuna rimapäcunganwan jinaman lutanlata rurayag runacunawan carcayarga
reguechicurcayan cunchuyman aywarcayangantam, nätan cawapäcuy mana imatas juchäcular. Chaynuy cawarga
gamcunaga ali cawar reguechicurcayanqui salvasha capäcunqui goyllarcuna pagaspa alisca achicyagnuymi,
capäcunaytam. Nätan salvapäcushunquiga Diosmi. 29੅Chaura jinaman capäcunqui Diospa castanpag ricasham. 16੅Chaynuy
Tayta Diosga Jesucristopita mayararcayächishunqui manam cawar gamcunaga musyachipäcunqui, imaycamas Dioswan
payman yupachicurcänay raygolachu, antis paypa janan cawananchipita musyachimagninchi ali willapa ningannuy
imatas cunchupäcunaypagwanmi. 30੅Chauraga nämi nogas, cawarcayangaytam. Chaura chaynuy cawapäcuptiquiga
jinaman gamcunas cunchuyanchi paypa janan. Gamcunaga Jesucristo cutimunan junagga aliscam cushicushag, chay
shumagmi musyarcayanqui imanuy chay marcachru ima-aygata nacatacursi gamcunachru mana yangalapag
cunchungätas, jinaman caychru imanuy cunchuyangätas. uryangäta ricarur. 17੅Nä wanuchipäcamänanpag pasay
ayparayämuptinsi Diosman yupachicur chay ima-aygatas
Jesusman yupachicug-mayïcuna Jesucristonuy cawapäcuy rurarcayangaypitaga cushisham cayä. Nätan gamcunas

2
1੅Chaura Jesusman yupachicug-mayïcuna, chay chaynuymi chay ima-aygatas alita rurarcayarga
nircayangagnuy cawayta nä Cristo yanaparcayäshungayta cushicurcanquiman. 18੅Chauraga cushicurcay gamcunas
musyarcayarga, nätan pay cuyarcayäshungayta musyarärir noganuy.
cushisha cawayta nä galayurarcayarga, Santu Espíritu
Timoteotawan Epafroditotam cachramuyta munayä
gamcunawan cayanganta nä musyarcayarga, cuyanacur,
jinaman cuyapänacur cawapäcunayta nä lapaysi 19੅Pinsiayangänuy Munayniyog Jesús yanaparamaptinga
musyarcayarga, 2੅alisca alisca cushicunäpagnar lapaysi juc cananpita manas alä unaytam cachramuyta munayä
runanuyla pinsiarcayar cawapäcuy, jinaman lapaysi Timoteota. Nä pay cutiramur gamcuna imanuy
cuyanacurcayar. Nätan ima rurayta munarsi lapay rurapäcuy, carcayangaypitas willaparamaptin cushisha canäpag.
jinaman imata rurapäcunaypag pinsiarsi chaylaman lapay 20੅Manam pisi canchu Timoteonuyga. Payga noga yupaymi

pinsiapäcuy. 3੅Nätan amam imatas rurapäcunquichu chay yarpararcayäshunqui “¿Imanuyrag carcayan?” nir. Jinaman
waquincuna imatas ruraptin chriquicularga u “Rurayämi Diosninchi munangannuy chaynuyla cawapäcunaypag
nogas” nir, alawacunay raygolaga. Antis imatas yanapaytas lapan shongonpam munarcayäshunqui. 21੅Caychru
rurapäcunquimanga mas alinninpag chay waquincunas Jesusman yupachicugcunaga imas ruraynincunalamanmi
ricasha cananpagmi. 4੅Amam maygaysi imatas ruranquichu yarparäcurcan lapansi, quiquilancuna ali capäcunan raygo.
quiquiqui ali canay raygolaga, antis imata rurarsi rurayga Nätan rurananchipag Jesucristo nimanganchitaga manam
chay waquincunas ali capäcunanpag. 5੅Gamcunas maygalansi yarpapäcunchu rurayta. 22੅Nätan Timoteopitaga
rurapäcunquimanga Jesucristonuymi, payga caynuymi rurara. nämi musyarcayanqui Diosta imanuy serviyangantas. Juc
6 Payga manaragsi cay pachaman shamungancama cara churichu taytan uryaptin yanapan, chaynuymi payga imaysi
Tayta Dios quiquinmi. yanapayäman ali willapa willapacuyta. 23੅Chaymi nogaga chay
Chaynuy cayarsi manam payga “Nogaga Diosmi cayä” mandag cachrarimänantas u mana cachraripämänantas nä
nirachu cayta aywamunanpag. musyacurcurga pay cachramuyta munayä gamcunas
7 Antis payga quiquin Dios cayarmi, musyapäcunaypag. 24੅Nätan nogaga yupachicuyämi
noganchinuysi näcira. Munayniyog Dios cay carcelpita jorgamänanta. Chauraga
Chaymi payga juc rantisha runanuy noganchipag rurara quiquïsi pasay-pacham aywaramushag gamcuna ricapacug.
ima-aygatas, jinamansi cara razonpa runam. 25੅Nätan Jesusman yupachicug-mayinchi Epafroditotaga mas
8 Jinarcurmi payga manacagpag ricacur naupatam cachramuyta munayä. Musyapäcungaynuysi paymi
Diosta cäsucuyar cawara wanungancamas. nogataga yanapayäman Jesús nimangan ruraytas, jinaman
Diosta cäsucurmi payga paywanga parëjum ima-ayga cunchuytas awantarcayäsi.
chay cruzmansi clävachicura. Paytam gamcunaga nä mana maygaysi aywamuyta
9 Chaynuy cäsucunganpitam Tayta Diosga Jesusta nirura: atipapäcurga cachracarcamuray ima-aygachrüsi
“Gamga alisca alinninmi cayanqui. atendimänanpag. 26੅Payga lapaycunatam
Chaymi cananga canqui wamayarcayäshunqui, jinaman chay gueshyayangantas
lapan mandagcunapa mandagnin”. musyapäcungaypitaga alisca laquisham cayan. 27੅Razonpam
10 Chaura cananga janapachru cayagcunas, cay pachachru payga gueshyasha, jinaman nachrga nachrgam wanushas.
cayagcunas, Chaynuy mana ali cayagtam Tayta Diosga cuyapälar
jinaman wanushacunas cawacämur, cuticarachin. Nätan manam paylatachu cuyapasha, antis
lapalanmi mandag Jesuspa naupanchru gongorpacurcanga. nogatas cuyapämasham chay laquirayangäpita mana mas
11 Jinamanmi lapalan cay nipäcunga: “Jesucristoga lapan laquisha canäpag. 28੅Chaymi cananga payta cachrayämü yapay
mandagcunapitas mas mandagnincagmi cayan” payta ricapur alisca cushicurcänaypag, jinaman nogas nä
nipäcunga. mana masta laquirayänäpag. 29੅Nä Epafrodito chraramuptinga
175 ),/,3(16(6੄2–4

cushisha chrasquicurcay Jesusman yupachicug-mayiquicuna nogaga chay naupa rurangäcunata gongayurmi imanaypa
cayaptinga. Nätan paynuysi Diosta servigcunataga alisca ayganaypas rurayä Cristo nimangancunata alila ruragman
cuyapäcuy. 30੅Nätan payga nachrga nachrga wanusha shumag muyunäpag. 14੅Nätan nogaga chaynuy rurayä alila
Jesucristo ninganta rurayarmi, jinaman gamcuna ruragman nä muyuruptï jana pachachru Dios premiuta
cachracarärimuptiqui payga “Jina wanursi wanushag” nirmi gomänanpagmi. Chaypagmi Tayta Diosga runanmansi
aywamura nogata atendimänanpag. muyuchimara Jesucristo ruranganpa. 15੅Chaura Dios
nimanganchinuy nä ali cäsucugcama cayarga, chaynuylatam
Señalächicuyrag nigcunata ichaga lapanchis pinsiachwan. Nätan maygaysi lutanta
pantacarärishunquimanga pinsiapäcuptiquiga Diosga shumagmi tantiachipäcushunqui,

3 chaynuy alilata lapanchis pinsiananchipag. 16੅Chaymi


1੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, cananga cushisha

cawapäcuy nä Munayniyog Jesucristopa runan ima-ayga captinsi Dios ninganta nä yachracurayarga pay
carcayarga. Nogaga manam yamacächu chaylata yaparcur ningannuyla cawapäcunquiman.
yaparcur isquirbimursi, nätan yarparcur yarparcurga 17੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, noga cawangänuy

isquirbiyämü mana engañächicurcänaypagmi. 2੅Chauraga gamcunas Diosta cäsucuyar cawapäcuy, jinaman cawapäcuy
cuidacurcay chay algonuysi cayag runacunapita. Cuidacurcay nogacunanuysi cawayagcunata rircärir. 18੅Chaynuy nircayag,
chay casqui yachrachigcunapita. Chaycunaga yachrarcayächin gamcunacagpa Cristo cruzchru wanunganpita achca runacuna
lutantam cay nir: “Diospa runan cayta munarga contra rimapäcuptinmi. Chaycunata mana cäsupäcunaypag
señalächicurcanquiran” nir. 3੅Chaura chay nir achca cutim nä nircayag. Nätan canansi chaynuy isquirbiyämü
yachrachigcunataga ama cäsupäcuychu, antis Santu Espíritu wagaräcurmi. 19੅Chay runacunaga chaynuy nipäcur
yanapämasha Diosta serviyagcunam cayanchi, chay razoncag aywarcayan imaycamas cunchuymanmi. Chaycunapaga
señalashaga. Chaura noganchiga cushirayanchi Jesucristoman pachralanmi Diosninsi, jinaman lutan rurapäcunganpitam
yupachicunganchipam, nätan manam chay señalächicusha mana pengacular alitucurcayan. Nätan imamansi cay
canganchipachu. 4੅Chay señalächicuypa Diospa runanman pachachru cagcunalamanmi yarpararcayan. 20੅Nätan
muyuna captinga, nogasi chay señalasha cangämanchri noganchiga yarparayanchi jana pacha marcanchichru
yupachicüman cara “Diospa runanmi cayä” nir. Nätan pisi yachrananchimanmi. Chay jana pachapitam aywamunga
quizämi pinsiayan cay nirsi: “Nogaga Diospa runan cayä salvamagninchi Munayniyog Jesucristo shuyayanganchis.
señalacusha carmi” nirsi. Chaynuy captinga wamra 21੅Pay cutimurga wanucug cuerpunchita muyuchinga

cangäpitachr Diosga nogata ricamanman cara runanpag. quiquinpa cuerpunmannuysi alisca aliman imaycamas
5੅Nogataga señalapäcamashas puwag junagniyoglatam. Nätan cawacug cananchipag. Payga chaynuyman muyuchimäshun
cayäsi Israelpa castanmi, jinaman Benjaminpa ayllun alisca munayniyog carmi. Nätan chaynuy munayniyog carmi
aywagmi. Nätan nogapaga mamäsi, taytäsi cara hebreo rimag payga cay pachachru cagcunapas lapanpa mandagninsi canga.

4
castam, jinaman Moisés isquirbingancunatas cäsucurä 1੅Chauraga Jesusman yupachicug-mayïcuna, gamcunataga

lapantam chay fariseocuna casta car. 6੅Chay fariseo casta aliscam nogaga cuyarcayagsi, jinaman wamayarcayagsi.
carmi nogaga, imanaypanuysi chay isquirbishacuna Nogaga aliscam gamcunapita cushirayäsi jinaman
cäsucurcänalanta munag cä. Chaymi Jesusman chay gamcunapitaga cayäsi juc premiuta chrasquishanuymi. Chaura
yupachicug gotucagcunataga ashig cä cunchuchisha cuyashäcuna, canannuysi Munayniyog Jesusman
capäcunanpag “Lutantam rurarcayan” nir pinsiar. Chaura yupachicuyälar cawapäcuy.
nogaga chay isquirbishacunata lapalantam cäsucug cä.
Chaymi mana pisi piñapapäcamagchu. Cawapäcuy jucniquis jucniquis
7੅Nätan Diospa naupanchrüga chay ima-aygatas lapanta yanapänacur jinaman cushisha
cäsucungäcuna manam imapagsi välinagchu, nä 2੅Cananga Evodiawan Sintiqueta niyushag: Ima rurayta

Jesucristoman yupachicuruptïga. 8੅Manam chaylapishchu, munapäcursi, amanar cawapäcuychu jucniqui jucta, jucniqui
antis Munayniyognï Jesucristota reguengäpitaga pi casta caysi jucta pinsiarcayarga, antis Jesucristoman yupachicug
u ima-ayga ruraysi nogapagga nä manam välinchu. Chaura carcayarga ishcayniquis pinsiapäcuy juc warminuyla. 3੅Nätan
payta reguengäpitaga chay alisca väligpag ricangäcuna paycuna amistapäcunanpag gamnar yanapayulay Sícigo,
imäcunas nä manam välinchu juc basüranuysi. Chaymi gampa cayanqui nogapa uryag-mayïmi. Chay warmicunaga
cananga chay waquin isquirbishacuna ningannuy rurangäman Jesuspita ali willapata willapacuptï aliscam yanapapäcamara
nä mana yupachicüchu, Jesucristo munangannuy cawar. ima-ayga captinsi, paycuna yanapapacamara Clementewan,
9੅Chaura Jesucristoga mana juchaynagpag ricayäman manam jinaman waquin yanapämagnïcunawan parëjum. Paycunapa
Moisés isquirbinganta cäsucungäpachu, antis cananga “Nä jutincunaga nämi isquirbirayan, chay imaycamas
mana juchaynagmi cayanqui” nisha cayä Tayta Diospita, cawagcunapa jutincuna isquirbisha libruchru.
Jesucristoman yupachicur cawangäpitam. 10੅Chaymi nogaga 4੅Chaura nä Munayniyog Diospa runan carcayarga cushisha

Jesucristota mas shumag regueyta munayä. Nätan munayätan cawapäcuy imaysi. Yapaysi niyärishay cushisha cawapäcuy.
chay wanushapita cawacächimug munayninpita mas shumag 5੅Jinaman ali shongo capäcungayta shumag reguechicurcay

musyaytas, jinaman munayämi pay cunchungannuy piwan maywansi. ¡Munayniyog Jesucristo cutimunan nämi
cunchuytas, nätan pay wanungannuy wanuytas. 11੅Nogaga nachrgayämun! 6੅Chaynuytag ima-ayga pasapäcushuptiquis
paynuy cunchuyta munayä “Chay cawacämuy junag pagta chaynuyla willapacurcayay Diosta, jinaman chaynuyla
nogatas Jesucristotanuy Dios cawacarachimanmansi” nirmi. “Graciaslä Tayta” nicurcaysi. 7੅Chaynuy manacurcaptiquiga
Diosga gasilatam cawachipäcushunqui mana tantiayta
Cawapäcuy noganuy atiparcayaptiquis. Chaura chaynuy cawachipäcushuptiquiga
12੅Nätan chay nircayangagnuyga manaran nogasi Cristota munapäcunquis, pinsiapäcunquis Jesucristo ningancuna
regueragchu shumaglaga. Manaran alila ruragmansi ruraylatam.
shumaglaga muyuragpishchu, antis imanaypa ayganaypas 8੅Chaura Jesusman yupachicug-mayïcuna, anyapayta

chaynuylam rurayä chay nimangancunataga alila ruragman ushanäpag cayta niyärishay: Gamcuna imaysi pinsiapäcuy
Cristo muyuchimangancama. 13੅Jesusman razoncaglata rimagcama capäcunayman, alipag ricasha
yupachicug-mayïcuna, chay nircayangagnuysi nogaga capäcunayman, alita ruragcama capäcunayman, mana
manaran shumaglaga muyuragchu alila ruragman. Antis juchäcular cawapäcunayman, ali shongocama capäcunayman,
),/,3(16(6੄4 176

imatas ali rurapäcungaypita alisca alinninpag ricasha marcachru yachragcunalam ofrendaycunawan


capäcunayman, jinaman ima captinsi ali cawag yanapapäcamaray. 16੅Chaypitas gamcunaga Tesalónica
capäcungaypita alawasha capäcunayman. 9੅Chauraga marcachru ali willapata willapäcuyaptïsi yapay yapaymi chay
cawapäcuy chay yachrachipäcungagnuy. Nogaga nämi ofrendaycunawan yanapapäcamaray imäsi ushagta
nipäcurag imanuy cawapäcunaypagsi. Chaytaga shumagmi rantinäpag. 17੅Manam yarpachipäcug masta
mayacurcaray, nätan ricapäcamaraymi imanuy cawangätas. apachicarcämänayta munarchu, antis yarparcayachigga
Chaura chaynuy cawapäcuy. Chaynuy cawapäcuptiquiga, Diospa naupanchru chay ali ruraycunata masta
gasila cawachicug Diosga gamcunawanmi imaysi canga. rurapäcunaypagmi. 18੅Nätan nogaga chay
apachipäcamangayta lapantam chrasquirayä, chaura cananga
Cananga apachicarcamangaypitam “Gracias” nipäcushay cayäpaman aypa aypam imäsi. Jinaman Epafroditowan
10੅Nogaga alisca cushisham canansi yarparcärimangaypitaga apachipäcamungaywanga mas achcaran cayäpamansi. Chay
Munayniyog Jesucristota “Gracias Tayta” nicuyä. Chaynuy ofrenda apachipäcamangayga cayan inciensuta rupachisha
nircayag manam gongapäcamasha captiquichu, antis alisca shumag asyagnuymi. Chaynuy rurapäcungaypita Diosga
yanapayta munarcayämarsi mana apachicamaraychüga mana aliscam cushirayan. 19੅Chaymi Tayta Diosninchiga lapan
pisi cayman aywamug captinmi. Chauraga gracias chay ima-aygas ushapapäcushungayta camachimunga, chay lapan
yanapapäcamangaypita. 11੅Chaynuy niyä manam imäsi ima-aygas paypa cayäpuptinga. Chaynuy ruranga
ushapämasha captinchu. Nogaga yachracarayämi imas Jesucristoman nä yupachicug capäcuptiquim. 20੅Chaura Dios
capamangälawan cushisha cawayta. 12੅Nogaga musyayämi Taytanchitaga alisca alipag ricashun, imaypita imaycamas.
mana imäsi captin imanuypa cawaytas. Musyayätan achca Chaynuy cachun.
imäsi captin imanuy cawaytas. Nogaga yachracarayämi
maychru ima-ayga pasamaptin, pachrä junta car u micanasha Nä ushanäpag caylata niyärishay
car cushisha cawaytas, jinaman yachracarayätan aypa aypa 21੅Chaura maygaysi cay cartata leyigcuna, chaychru
capamaptin u mana captin cushisha cawaytas. 13੅Nogaga Jesusman lapan yupachicugcunata saludayulay nogapita,
ima-ayga captinsi yachracarayä cushisha cawayta Jesucristo jinaman caychru yanaparcayämag Jesusman yupachicugcunas
yanapämaptinmi. salüduta aparcayächimushunquim. 22੅Chaypitaga cay
14੅Nätan gamcunaga alitam rurarcayanqui caychru marcachru Diospa raquishan runacunas salüduta
cunchuyagta chaynuy yanapapäcamarga. 15੅Manam aparcayächimushunquim. Nätan masga salüduta
chaylapishchu, gamcuna shumagmi musyarcayanqui chay aparcayächimushunqui mandag Cesarpa wayinchru Jesusman
Macedonia ninganchru ali willapata wamagta willapacurcur yupachicug uryagcunam. 23੅Munayniyogninchi Jesucristo
nä yargamuptï Jesusman yupachicug gotucagcunapita mana cuyapälar ima-aygachrüsi yanapapäcushunqui lapaytas.
maygansi ofrenda gopäcamanganta, antis gamcuna Filipos Chaynuy cachun.
COLOSASCHRU YACHRAGCUNAMAN PABLO CARTACUNGAN
Naupataga shumag tantianaypag uchuclata niyushay Pablo imanir cay carta isquirbingantas.
Roma marcachru Pablo cadenasha cayänan wichan, Colosas marcachrüga Jesuspita yachrayächira Epafras jutiyog runam.
Payga cara chay Colosas marcapitam. Chaychrüga yachrapäcura achcam griego nacionpita runacunas jinaman achcam Israel
castacunas. Chaura Jesuspita yachrachigta mayacarärirga achcam chay marcachrüga Diosman yupachicuyta galacayärira.
Galayunalantaga Diospita yachracurcänanpag alisca cushisham gotucapäcug. Chaypitam mas guepamanga juc ishcay Israel
castacunaga jucläsi yachrachiyta galayarärira. Chaura chay Greciapita cagcunas jucläsitatan yachrachiyta galacayärintag.
Paycunaga lapansi yachrachipäcug unay awilluncuna imanmansi yupachicurcanganpitam. Chaymi Epafrasga aywara Pabloman
tapucug. Jinarcurmi imapita yachrachipäcungantas willaparuptinga isquirbira cay cartata Colosaschru Jesusman
yupachicugcunapag.
Chaura chay juc ishcay Israel castacunaga yachrachipäcura jucläsitam cay nir: “Unay awillunchicunata Diosga nira
mandashancunata cäsucunanchipagmi. Chaycunaga cayan lapan olgocuna señalächicurcänanpagmi, malagänanchipagmi, wac
junag, u cay junag jamananchipagmi, ganchris junagchru jamananchipagmi. Chaycunataga lapantam cäsucuchwan Dios
quiquin nirayämashaga” nirmi. Chaymi Pabloga chay yachrachigcunapag isquirbira cay nishata: “Jesusman yupachicug
Epafrasga razoncagtam yachrachira”.
Nätan “Gamcunaga ¿imanirtag ‘Wactarag u caytarag rurapäcuy’ nir, yachrarcayächinqui? Diosga Israel castacunata nira chay
lapanta rurapäcunanpag manaragsi Jesús aywamungancamam. Nätan Jesús nä aywamusha cayaptinga Diospa unay
mandashancunataga nä manam rurashunchu. Chaura Diosga runanman muyuyächimanchi cananga Jesusman yupachicushalam.
Chaura Jesusman yupachicugcagta Tayta Diosga ‘Jesús munangannuy alilata rurayar cawapäcuy, jinaman Jesuspitala
yachrachipäcuy’ nirarcayäshunquim” niram.
Nätan juc casta runacunaga yachrachipäcura awilluncunanuy cawapäcunanpag cay nirtan: “Diosga alisca alisca alim, nätan
noganchiga lutancama carmi, mana regueyta atipanchichu paytaga. Nätan Asyagmi cay pachachrüga ima-aygatas camara,
chaymi cay pachachrüga ima-aygacagsi cayan lutanla ni imas canchu aliga” nirtan.
Chaymi Pabloga paycunapag isquirbira cay nishata: “Jesusmi Tayta Dioswan parëju camara cay pachatas, Asyagtas, chay
lutan espiritucunatas, jinaman lapan ima-ayga cayagcunatas. Chaypita nä lapan imatas camarcur mas guepamanga quiquinmi
shamura cay pachaman Asyagpa munayninpita jorgamänanchipag. Payga pasay shumagmi vencisha Asyagcunataga. Jinarcurmi
cananga nä quiquinpa munayninchru cayächimanchi. Chaura Tayta Diosga alicusa alim, Jesús chaynuy ruranganpa runanman
muyuchimanganchipita” nira.
Chaura Pabloga cay carta isquirbiyta galayura cay nirmi:

9੅Chaymi nogacunaga mayapäcungä junagpita-pacha,


Pablo pi cangantas reguechicur saludangan gamcunapag chaynuyla manacurcayä Tayta Diosta,

1
1੅Noga Pabloga Dios munaptinmi Cristopa cachran rurag ima-aygapitas alisca yachragman muyuchipäcushunaypag,
cä. 2੅Chaymi gamcuna Colosas marcachru Cristoman nätan ali u lutan cangantas shumag tantiagman
yupachicug-mayïcuna isquirbiyämü gamcuna Diospa muyuchipäcushunaypag, jinaman ima rurapäcunayta Dios
raquishan, jinaman chaynuyla pay ningannuy cawagcunapag munayangantas shumag tantiapäcunaypag. 10੅Manacurcayämi
waugue Timoteowan. Dios Taytanchi cuyapälar Munayniyog Diospa runannuy alipa ricachicuyar
ima-aygachrüsi yanapapäcushunqui, jinaman gasilata cawapäcunaypagsi, nätan ima-aygachrüsi pay munangannuy
cawachipäcushunqui. alilata rurapäcunaypagsi, jinaman waranpa waranpa Diospita
shumag musyagman muyupäcunaypagsi. 11੅Jinamansi
Diospita musyagcama capäcunaypag manacuyämi manacurcayätan Dios munayninwan alisca
3੅Munayniyog Cristonchipa Dios Taytantam gamcunapag valorchapäcushunaypagsi. Chauraga ima-aygata
manacur chaynuyla “Gracias” nircayä. 4੅Chaynuy nircayä cunchupäcursi mana cuyupacugmi, jinaman awantacugmi
Cristoman yupachicurcangayta, jinaman Diospa lapan capäcunqui. 12੅Chaynuytag cushisha “Gracias” nicurcay Tayta
raquishancunata cuyarcayangayta mayarärirmi. 5੅Nätan Diosninchitas runanman nä muyurarcayächishuptiquiga.
chaynuy rurarcayanquiga, jana pachachru ali cawapäcunayta Chaymi cananga pay munangannuy cawar alisca alipag
musyarmi. Chaypitaga musyarcayanqui razoncag ali willapata ricasha carcayanqui. 13੅Chaynuy cayanchi Tayta Dios Asyagpa
mayacurcangaypam. 6੅Chay ali willapam gamcunamansi munayninpita jorgamanganchipam, jinaman cuyashan
chrämusha cay pachachru waquin runacunamannuysi. Chay Cristopa munayninman chruramanganchipam. 14੅Paymi jucpa
willapa ningannuymi cananga nä cawarcayanqui, nätan chay munayninpita jorgamasha canchi, jinaman yawarninta jichrar
willapapitaga mas shumagmi nä musyarcayanquis. Chauraga wanunganpam juchanchipitas perdonarayämanchi.
mayacurcangaypita-pacham musyacarcayanqui Dios
Cristom wanunganpa Dioswan amistächimanchi
cuyapälar yanaparcayäshungayta. 7੅Cay razoncag
willapapitaga uryag-mayïcuna cuyashä Epafras jutiyogsi 15੅Diosga
mana ricapuy atipänam, nätan Jesusmi ichaga
yachrachipäcushuraymi. Payga gamcunata imanuy Dios cangantas musyachimanchi. Jesusga cayara
yanaparcayäshunqui Diospa ali servignin carmi. 8੅Paymi mana imas camacaptilanmi, nätan cananga ima-aygatas
willapapäcamara Diospa Espiritun yanapapäcushuptiqui munayninchrümi cayächin. 16੅Diosga Cristopam ima-aygatas
cuyacugcama carcayangaypita. camara, jana pachachru munayniyog ángel cayagcunatas, cay

177
&2/26(16(6੄1–3 178

pachachru munayniyog Asyag cayagcunatas ricapunatas mana yupachicugman muyupäcuy, jinaman chay
ricapunatas reycunatas mandagcunatas. Lapan ima-aygatas yachrachipäcungaynuy cawagman muyupäcuy, juc jachra
camara Jesuspam, jinaman Jesuspag cananpagmi. 17੅Cristoga waranpa waranpa shumag sapichacugnuysi. Chaynuytag
cayara mana imas camacaptilanmi, jinaman Diosmi payta Diostas “Alisca gracias” nicurcay.
chrurasha munayninchru lapan ima-aygatas camangancunata
cachinanpag. 18੅Paymi Diosman yupachicug gotucagcunapa Casqui yachrachigcunatag pantacarärichishunquiman
mandagninsi cayan. Paytan cawachin Diosman yupachicug 8੅Chauraga cuidacurcay, pisi casqui yachrachinganwantag, yanga
runacunatas. Paymi wanushacunapitas naupata cawacämura, rimaycunawantag, runacunapa mandashancunawantag,
ima-aygatas munayninchru cachinanpag. 19੅Chaura Diosga runacunapa imas lutan ruraynincunawantag pantacarärinquiman.
quiquin munarmi Jesusta chrurasha paynuy cananpag. Chaycunaga manam Cristopitachu aywamun.
20੅Nätan cruzchru yawarninta jichrar wanunganpam, payga 9੅Cristoga runa cayarsi Diospa-mayinmi cara. Chaymi payga

lapan raquicasha cayagcunata Dioswan amistächisha ali cayan Dios quiquin. 10੅Chaymi Cristoga cayan lapan
cawapäcunanpag, jana pachachru cayagcunatas, cay munayniyog angelcunapas, munayniyog Asyagcunapas mas
pachachru cayagcunatas. mandagnin. Nätan gamcunataga Cristowan capäcungaypam
21੅Chaynuymi Colosas marcachru Jesusman alisca alipag Diosga ricarcayäshunqui. 11੅Chaura gamcunataga
yupachicugcunatas amistararcayächishunqui. Unayga Tayta Cristom muyurarcayächishunqui Diospa runanman jucha
Diospita capäcuray raquicasham, jinaman lutan ruraylaman ruraylapita jorgapäcushungaypa, manam Israel
pinsiapäcurmi capäcuray paypa contrapartin. 22੅Cananga castacunatanuysi aychaycunachru señalacuypachu. 12੅Chaura
quiquin Cristo cunchur wanunganpam, Diospa naupanchru nä nä Cristowan cawayta galayusha carcayarga gamcunaga
carcayanqui, Dioslapag cawag runa, mana juchaynag, pipitas carcayanqui Cristowan parëju enterrashanuymi
mana juchachasha. 23੅Nätan chaynuy capäcunaypagga juchäcuypagga, jinaman carcayanquis Jesuswan parëju
chaynuyla yupachicuyar imaysi capäcuy. Amam ali willapata cawacämushanuytan. Chaynuyga carcayanqui Jesusta
mayacurcur shuyararcayangaypitaga maymansi cawacächimug Munayniyog Diosman yupachicusha
cuyupäcunquichu. Cay willapa musyachisham cayan mayag capäcurmi.
chayagchrüsi cay pachachru. Chay willapatam noga Pablosi 13੅Gamcuna unayga capäcuray juc wanushanuymi

willapacuyä. Diospagga. Nätan chaynuyga capäcuray juchala rurag


capäcurmi, jinaman mana señalächicusha capäcurmi. Nätan
Pacashanuysi cayag Cristopitam cananga nä Diosga chaynuytam cananga nä Cristotawan parëjuta
musyarcayanqui cawarcayächishunqui, lapan juchaycunata perdonarcur.
24੅Cananga cushicümi gamcuna raygo cunchuyangäpita. 14੅Chaura Cristoga cruzchru wanur noganchipa contranchi

Diosman yupachicug gotucagcunaga Cristopa cuerpun nisham isquirbisha cayagcunatam manacagman chrurasha.
carcayan, nätan paycuna raygom Cristoga cunchura. Chaymi 15੅Chaynuypam Cristoga yalisha chay juchachämagninchi

nogas cunchuyä gamcuna raygo. 25੅Jinaman Dios nimasha munayniyog Asyagtas, jinaman chay Asyagpa lutan
captinmi nogaga Diosman yupachicug gotucagcunapa espirituncunatas. Jinarcurmi chay yalinganta musyachisha
servignin cayä. Chaynuytan juc casta carcayaptiquis, payga pitas maytas.
nirayäman Cristopita ali willapata musyachipäcunagpagsi. 16੅Chaura Diospita nä alipag ricasha carcayarga, ama chay
26੅Nätan chay willapatam Diosga unay unaypitas runacunata micapäcungaypita, upyapäcungaypita, ɹestata rurapäcuptin mana
mana musyachilar cachira. Chaytam cananga raquisha cäsupäcungaypita, llullu quillachru, u jamana junagchru imas
runancunata nä musyarachin. 27੅Chay raquishancunatam rurapäcungaypita, lutan rimagcunata cäsupäcuychu. 17੅Chay
cananga unaypita mana pisi musyangan alisca ali willapata nircayangancuna ruray unayga väliram Cristo aywamunanpita
musyarachin juc casta carcayaptinsi. Chaura pisi manam tantiachimagninchi car, nätan cananga Cristo nä aywamusha
musyarachu Cristo gamcunawan cananta. Chaymi gamcunaga captinmi chaycunaga nä mana välinchu. 18੅Chauraga
shuyarapäcunquiman mana mancharilar jana pachachru Dios pantacarärichishunquiman chay Diosta servigtucugcunatag,
chrasquipäcushunayta, jinaman Diospa acrashannuysi ali angelcunata alawagcunatag, “Diosmi cayta ricarachiman”
ruragman muyusha capäcunayta. 28੅Paypitam nogacunaga nigcunatag, yanga yachraytucug olgotucugcunatag. Paycuna
willaparcayag, shumag tantiarcur piñaparcayag, jinaman chaynuy rurapäcun quiquin yarpaylanpitam. 19੅Chaymi paycunaga
shumag yachrarcayächigsi. Chaynuypa Cristowan cayag lapan mandag Cristota mana cäsucurcanchu. Nätan Cristoga
runacunata, Diospa naupanman nä alila ruragman muyushata cuerpunnuysi cayag payman yupachicugcunataga Dios
chrächipäcunäpag. 29੅Chaynuyman muyupäcunanpagmi Cristo munangannuymi yanapayämanchi, waranpa waranpa
valorchämaptin imanuypanuysi alisca uryayä. wiñachignuysi ali yachragman muyunanchipag, jinaman mogo

2
1੅Nogaga musyapäcunaytam munayä gamcuna raygo alisca mogo tincuchishanuysi juc runanuylata cawananchipag.
peliangäta. Chaynuymi rurayä Laodicea marcachru 20੅Chaura gamcunaga Cristowan nä capäcurga wanushanuymi

cayagcunapagsi, jinaman lapan mana reguercayämagcunapagsi. carcayanqui chay runacunapa mandashancuna cäsucuypagga.
2੅Nogaga chaynuy peliayä gamcuna cuyanacurcänaypagmi, Chauraga “Wacta u cayta ruray” nipäcushuptiquis ama
valorchasha capäcunaypagmi, Dios mana pitas musyachingan rurapäcuychu chaycunataga. 21੅Chay runacunaga cay nipäcunmi:
willapapita alisca musyagmancama muyupäcunaypagmi. Nätan “Ama tupaychu chaycunata, ama micuychu caycunata, ni ama
Dios mana pitas musyachinganga cayan Cristom. 3੅Payga yataypischu waccunata” nipäcunmi. 22੅Chay mandashacunaga
pacashatanuymi cayächin alisca ali yachraytas musyaytas, chaura ushacaymanmi aywarunga, runacunala yachrachingan car.
paywan carga shumagmi tantiapäcunqui chay razoncag 23੅Razonpas chay ruraycunaga ali niragmi cayan “Wacta rurashun,

willapapita. Chayga mana imawansi tincuchiy atipänam. 4੅Cayta u cayta rurashun” jinaman “Cuerpunchita amachäshun”
nircayag ima-aygatas nircayäshuptilay “Razonchri” nir casquita nipäcungan. Nätan chaycunaga manam illacächinchu runachru
mana chrasquicurcänaypagmi. 5੅Nogaga gamcunapita caruchru chay lutan ruray munayaycunataga.
cayarsi gamcunawan cayagnuymi cayä, nätan aliscam cushirayä
ali cawarcayangayta, jinaman chaynuyla Cristoman Caynuy cawapäcuy cay pachachru

3
yupachicurcangayta mayarur. 1੅GamcunagaCristowan carmi nä cawacämushanuy
6੅Chauraga Munayniyog Cristota chrasquicurarcayarga cawarcayanqui mushog cawaychru. Chauraga Dios
chaynuyla paywanga cawapäcuy. 7੅Waranpa waranpa mas ningannuy cawapäcuy, nätan Cristoga Diospa derëchanchru
179 &2/26(16(6੄3੄4

tayarmi mandagcunapa mas mandagnin cayan. 2੅Cay shongoypa, Munayniyog Diospagnuy, ama runacunapagnuylaga.
pachachru runacunanuyla cawaytaga ama munapäcuychu, 24੅Musyapäcungaynuysi chaynuy rurapäcuptiquiga Munayniyog

antis cawapäcuyga Dios munangannuy. 3੅Gamcunaga Dios “Goshaymi” ninganta chrasquipäcunquim. Gamcunaga
wanushanuymi carcayanqui lutan ruraycunapag, nätan Diospa Munayniyog Jesucristotam servircayanqui. 25੅Nätan lutan
naupanchru Cristowan cawarcayangaytaga manam ruragcunataga Diosga cunchuchingam. Chaynuy ruragtaga pitas
tantiapäcunchu cay pachachru runacuna. 4੅Noganchitaga Diosga mana cuyapälarmi manyalapita cunchuchinga.

4
Cristom cawayächimanchi nä runa ricay, nätan pay cay 1੅Gamcunas runawan servichicugcuna, runaycunata alipa

pachaman cutiramuptinga, paywan cayanganchita, jinaman ricapäcuy, jinaman gopäcunaycagta gopäcuy.


alila ruragman muyusha cayanganchita lapan runacunam Gamcunapas munayniyogniquicuna jana pachachrümi cayan,
ricapamäshun. imanuy rurapäcungaypitas taripapäcushunaypag.
5੅Chauraga gamcunachru cay lutan munaycunata 2੅Chauraga chaynuyla manacurcayay Diosninchita, jinaman

illacächipäcuy: warmin warmin olgon olgon cawayta, imas mayag mayagla capäcuy, imayürasi “Gracias” nicurcayar.
lutan ganra rurayta, lutan cawayta, lutan munayta. Jinaman 3੅Nätan nogacunapagsi manacurcay imanuylapas Cristopita

imatas charayar masta munagcunaga, Diosman yupachicunan mana unay musyapäcunganta willapacurcänäpag. Chaynuy
trucam chay chararcayangalanman yupachicurcayan. willapacungäpitam canansi cay carcelchru cayä. 4੅Chaynuytag
6੅Chaynuy rurapäcunganpita Diosga alisca juyupam manacurcay aygas tantiacuylata rimapäcunäpag. 5੅Chaynuytag
cunchuchinga chay mana cäsucugcunata. 7੅Unayga gamcunas shumag tantiarcur imatas rurapäcuy imatas rimapäcuy Diosta
chay lutancunata rurayarmi cawapäcuray. 8੅Nätan ama mana chrasquicusha runacunawan carcayarga, nätan imayüra
caycunas cachunchu gamcunachru: Piñashala cayay, aygayüras timpuycunata mana usuchilar ali cawapäcuy,
piñäcurur imatas lutanta rurayay, pipagsi lutanta pinsiay, jinaman yanapapäcuy. 6੅Nätan rimarga rimapäcuy shumagta,
pipagsi lutanta rimayay, jinaman ganra rimayaycunas. 9੅Ni aygas mayacuylata, jinaman tapucurcäshuptiquis
amatag casquipänacurcaypishchu jucniquis jucniquis, nä lutan yachrapäcunquimanmi imanuypa niytas.
ruraypita yargorarcayarga. 10੅Antis gamcunaga mushog runa
carmi waranpa waranpa camapäcushungay Diospita Cay carta rurayta ushanäpag caylata niyärishay
yachracur, pay yupayman nä muyurcayanqui. 11੅Chaymi 7੅Nätan imanuy cayangätas, jinaman ima rurayangätas,
cananga manacagman muyurun griego caysi Israel casta caysi, cuyashä Tïquicom musyachipäcushunqui. Payga chaynuy
señalächicusha caysi mana señalächicusha caysi, ‘Bárbaro’ alilam Diosta servin, nätan payga cayan Munayniyog Diospita
ningan manacagpag ricasha runa caysi, ‘Escista’ ningan lutan willapacug-mayïmi. 8੅Chaymi gamcunaman cachrayämü,
runa caysi, rantisha runa caysi mana rantisha runa caysi, antis imanuy capäcungätas musyachipäcushunaypag, jinaman
imapitas masga väliyan Munayniyog Cristo lapan yupachicug calpanchächipäcushunaypag. 9੅Paywanmi cachrayämü
runancunawan cayanganmi. Onesimotas. Paysi cuyashämi, jinaman Dios ningannuyla
12੅Chauragar nä Diospa acrashan, paypa raquishan, jinaman cawagmi. Payga marca-mayiquicunam. Paycunam caychru
cuyashan carcayarga, caynuy capäcuy; cuyapäcugcama, ali ima rurarcayangätas musyachipäcushunqui.
shongocama, mana alitucugcama, manshucama, jinaman 10੅Chaynuytan cay carcelchru cayag mayï Aristarcosi

awantacugcama. 13੅Jucniquis jucniquis awantänacurcay, aparcayächimushunqui salüduta, jinaman Bernabëpa prïmun


perdonänacurcay, imata ninacurursi Cristo Marcossi. Paypitaga nämi ichiclata musyararcayächig,
perdonapäcushungaynuy perdonapäcuy. 14੅Lapan gamcunaman nä chrämuptin alipa chrasquipäcuy.
chaycunapitas masga cuyanacurcay. Chaynuypam lapanchis 11੅Chaynuytan salüduta aparcayächimushunqui Jesús

juc runanuyla ali cawanchi. nipäcungan Justosi. Paycunalam Israel castapitaga


15੅Cristo nä ali cawarcayächishuptiquiga, chaynuyla yanapapäcaman Diospa munayninman yaycuypita
cawapäcuy. Payga acrapäcushuray juc runanuyla willapacuptï. Paycunalam nogataga cushicachiman.
cawapäcunaypagmi, jinaman “Imapitas gracias” 12੅Chaynuytan aparcayächimushunqui salüduta Epafrassi.

nicurcänaypagmi. 16੅Chaynuytag Cristopa willapan ningannuy Paysi cayan marca-mayiquicunam, jinaman Cristopa
cawapäcuy, jinaman yachrachinacurcay, piñapänacurcay uryagninmi. Payga imaysi chaynuylam Diosta alisca
jucniquis jucniquis shumag tantiarcur. Jinaman Munayniyog manacuyan gamcunapag, mana ima juchamansi ishquilar ali
Diosta, cushisha cantapapäcuy Salmoscunawan capäcunaypag, jinaman ima-aygachrüsi Diosninchi
himnucunawan jinaman paypa waquin cantacuna cayagwansi. munangannuyla rurapäcunaypag. 13੅Nogaga shumagmi
17੅Chaynuytag lapan ima-aygata rurarsi, jinaman rimarsi, musyayä Epafras gamcunapita imayüra aygayüras
rurapäcuy Munayniyog Jesús nipäcushungaynuy, jinaman “¿Imanuyrag carcayan?” nir yarpararcayäshungayta.
Tayta Diosta “Gracias” nicurcayar. Chaynuylam payga yarparayan Laodicea marcachru
cayagcunatas, jinaman Hierápolis marcachru cayagcunatas.
Jesusman yupachicugcuna caynuy cawapäcuy 14੅Chaynuytan cuyashä jampicug Lucassi, jinaman Demassi
18੅Gowayog warmicuna, gowaycunata cäsucurcay, Diosga aparcayächimushunqui salüduta. 15੅Chaynuytag nogapitas
chaynuy cäsucurcänaytam munan. saludayulay Laodiceachru Jesusman
19੅Chaynuytag warmiyog olgocunas warmiquicunata yupachicug-mayinchicunata, Ninfata, jinaman wayinchru
cuyapäcuy. Ama lutanpa ricapäcuychu. Diosman yupachicug gotucagcunata.
20੅Churicagcunas, taytaycunata mamaycunata 16੅Cay apayächimungä cartata leyircurga apachipäcuy

ima-aygachrüsi lapanchru cäsucurcay. Chaynuy Laodiceachru cayagcunamansi leyipäcunanpag. Nätan


rurapäcunayta aliscam munan Munayniyog Diosga. Laodiceaman apachingä cartata gamcunaman
21੅Taytacagcuna, mamacagcuna, ama wamraycunata yanga apachipäcamuptin, gamcunas leyipäcuy.
ashipapäcuychu piñäcunanpag. Chaynuypaga lutanmanmi 17੅Nätan Arquipota cay niyäriy: “Munayniyog Dios

muyurärichinqui. servigninpag chrurarayäshuptiquiga, pay ningancunata mana


22੅Chaynuytag rantisha runacunas, rantishungay runata gongalar ruray” niyärilay.
lapanchru cäsucurcay. Amam rircararcayäshuptilayga imatas 18੅Noga Pablom cay ushanantaga maquïwan isquirbiyämü

alisca ruragtucurcanquichu, alipag ricachicurcänay raygolaga, chay tapucurcayäshungaypita. Amanar gongapäcamaychu cay
antis rurapäcuyga imatas lapan shongoypa Munayniyog Diosta carcelchru cayangäta. Diosninchi cuyapälar ima-aygachrüsi
manchacur. 23੅Nätan imatas rurarga rurapäcuy cushisha lapan yanapapäcushunqui. Chaynuy cachun.
TESALONICACHRU YACHRAGCUNAMAN PABLO
NAUPACAGTA CARTACUNGAN
Naupataga shumag tantianaypag uchuclata niyushay Pablo imanir cay carta isquirbingantas. Leyiy Hechos libruchru capítulu
17.
Tesalónica marcachru Pablo yachrarachiptin Israel castacunaga wanuchiytam munapäcura. Chaymi payga Jesuspita juc quilla
yachrarcachilar gueshpicura jucläpa. Chaura quëdarärira yanapagnincunalam.
Chaypita quima quillanuytaran Pablo chrarura Corintoman. Chay guepalantam chrarärira Jesuspita yachrachiyta
yanapagnincunas Tesalonicapita. Paycunaga willaparärin cay nirmi: “Tesalonicachru runacunaga alim yupachicurcayan
Jesusman, jinaman aliscam cunchurcayansi. Gamtachu Jesuspita willapacuptiqui runacuna cunchurcayächishunqui, chaynuymi
cananga Jesusman yupachicugcunatas cunchurcayächin. Chaypitaga puriyanmi casqui willapacugcunas. Chayta mayarärirmi
waquinga nä mana yarpapäcunchu Dios munangannuy ali cawayta. Waquinga nä muyurärin guellamanmi nätan waquinmi
‘Jesusga manam cutimungachu’ nircayan”.
Nipäcuptinmi Pabloga alisca laquicurura. Chaymi cay cartata isquirbira payga “Dios munangannuy ali cawapäcuy, nätan
Jesusga razonpam cutimunga” nishata.
Chaura Pabloga cay carta isquirbiyta galayura cay nirmi:

wanushapita cawacächimusha. Pay Jesusmi salvayämanchi


Pablo pi cangantas reguechicur saludangan juchasapacunata cunchuchinan junagchru Dios mana

1
1੅Noga Pablom Silvanowan, jinaman Timoteowan salüduta cunchuchimänanchipag.
aparcayächimug Tesalónica marcachru Jesusman
Musyarcayanquim chaychru cayar alilata
yupachicug-mayïcunaman. Gamcunata Dios Taytanchi,
rurayar cawapäcungäta
jinaman Munayniyog Jesucristo cuyapälar ima-aygachrüsi

2
yanapapäcushunqui ali cawapäcunaypag. 1੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, gamcuna shumagmi

musyarcayanqui, mana yangalapag gamcunaman


Gamcuna Jesusman yupachicugcunapitaga aywapäcamungäta. 2੅Chaypitas shumagmi musyarcayanqui
aliscam cushirarcayä Filipos marcachru ashlisha, magasha capäcungätas. Chaynuy
2੅Lapaypitas gamcunapitaga chaynuylam Dios Taytanchita runacuna jinarcayämaptinsi Dios yanapapäcamaptinmi
“Gracias” nicurcayä. Chaynuylam Dioswan rimarga, gamcunapagsi nogacunaga mana mancharilar, Diospa ali willapanta
manacurcayä. 3੅Dios Taytanchita manacurga imayüra aygayürasi willapapäcurag salvacurcänaypag. 3੅Nätan Jesuspita chay
gamcuna caynuy capäcungaypita yarparcayämi. Gamcunaga Tayta willapapäcur manam pantacasha runa yupaysi lutantachu
Diospa willapanta musyarcayächinquim, jinaman runacunata willapapäcurag. Manatan willapapäcuragsi
cuyarmi imanaypa ayganaypas yanaparcayanqui. Nätan pantacächipäcuyniquita munarchu, u engañapäcuyniquita
chaynuylam shuyacurcayanqui Jesús cutimunantas. 4੅Diospa munarpishchu, antis willapapäcurag razoncagtam.
cuyashan Jesusman yupachicug-mayïcuna, nogacuna shumagmi 4੅Nogacunataga Dios quiquinmi yupachicarcämar

musyarcayä Diospa acrashan capäcungayta. 5੅Nogacuna Jesuspita nirarcayäman Jesuspita ali willapata willapacurcänäpag.
ali willapata willapapäcuptï manam mayacurcaray imas runapa Chaura pay nipäcamangantam nogacunaga willapacurcayä.
rimashantanuylachu, antis mayacurcaray Diospa willapantam Nätan willapacurcayä manam runapita alipag ricasha cayta
“Cayga razonpa Diospa willapanmi” nir chrasquipäcuray Santu munarchu, antis Dios munanganta rurarmi. Chaynuy
Espíritu yanapapäcushuptiqui. Nätan gamcunaga shumagmi rurapäcungäta Diosga shumagmi musyayan. 5੅Gamcuna
ricapäcamaray chay willapa willapacurcayangänuy musyarcayangaynuysi nogacuna chraramur manam imapitas
cawapäcungätas. alawapäcuragchu. Manatan rimapapäcuragsi golgueta
6੅Chaura chaymi gamcunaga nogacunanuy jinaman gopäcamänay raygopishchu. Chaynuy mana rurapäcungäta
Munayniyogninchi Jesusnuy nä cawarcayanqui. Nätan chaynuy Dios quiquinsi shumagmi musyayan. 6੅Manatan ni juc cutilas
cawapäcungaypita runacuna alisca cunchurcayächishuptiquis, runacunapita alisca alinnin runapag ricasha caytas
Santu Espíritu yanapäcushuptiquim gamcunaga cushisha munapäcurächu, ni gamcunapitas, ni juc runacunapitas.
cawarcayanqui. 7੅Chaura chay ali cawapäcungayta ricarmi Cristopa cachran rurag capäcungäpita chaynuy ricapäcamänay
Macedoniachrüsi Acayachrüsi Jesusman lapan yupachicugcuna cayaptinsi. Nogacunaga manam munapäcurächu chaynuy
gamcunanuy ali cawarcayan. 8੅Chaura chaynuy ali ricapäcamänayta. 7੅Antismi gamcunata ricapäcurag shumagpa,
cawapäcungaytam Macedoniachrüsi Acayachrüsi, jinaman mas juc warmi wawanta cuyar imapita cuidagnuysi. 8੅Nogacunaga
muyuragnin marcacunapas limpu mayachinacurcasha. aliscam gamcunataga cuyarcayag. Nogacunaga manam
Gamcunapita galayurmi Diospa willapanga musyacarura. Chaynuy Jesuspita willapaylatachu munapäcurag, antis ima-ayga
shumag musyapäcuptinmi nogacunaga nä mana imatas nipäcüchu captinsi, jinaman wanursi wanupäcüman cara gamcuna
gamcunapitaga. 9੅Lapan runacunam musyarcayan Jesuspita raygoga. Chaura gamcunataga aliscam cuyarcayag.
willapäcuptï alipa chrasquicurcangayta. Chaynuytan musyarcayan 9੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, gamcunaga shumagmi

imata gamcuna “Caymi diosnï” nir, servircayangayta dëjarcur, musyarcayanqui uticasha uryapäcungäta. Diospa ali
cawayag jinaman razoncag Diosta servircayangaytas. 10੅Jinaman willapanta gamcunata willapapäcur nogacunaga pagas
musyarcayantan Diospa-mayin Jesucristo jana pachapita cay junagmi micapäcunäpag upyapäcunäpag uryapäcurä mana
pachaman cutimunanta shuyacurcayangaytas. Paytaga Diosmi maygaytas “Waclay u caylay” nir, manacurcänagpag.

180
181 17(6$/21,&(16(6੄2–4

10੅Gamcunas jinaman Diossi shumagmi musyayan gamcunapita raquicashala cayta mana munarmi Timoteota
gamcunawan yachrar, alita rurayar cawapäcungäta. Chaura cachracamurä, gamcuna Jesusman yupachicurcayangaytas u
gamcuna Diosman yupachicugcunapagga manam canchu mana yupachicurcayangaytas musyanäpag. “Capazchri
imapita juchachapäcamänaypagsi. Asyagga chay juyu cunchuywanga Jesuspita nä
11੅Nätan musyarcayangaynuysi juc taytachu ali raquicarachinsi” nir pinsiar, jinaman cachramurä chay
cawapäcunanpag churincunata anyapan valorchapan, yachrachipäcungag mana yangalapag cananta munarmi.
chaynuymi nogacunaga rurapäcurä lapaywansi. 12੅Chaypin
nipäcurag Dios munangannuy cawapäcunaypagmi. Nätan Gamcunapita Timoteo willaparamaptinga
chaynuy cawapäcunaypagmi Diosga acrarcayäshunqui. alisca cushisham carcayä
Chaura chaynuy cawarga Dioswanmi imaycamas capäcunqui, 6੅Nätan Timoteoga cutiramun ricapäcushungaypita alisca

jinaman alisca alipa ricasham capäcunquis. cushisham, jinarcurmi willaparäriman Jesusman


yupachicuyälar cawarcayangayta, chaynuyla cuyacugcama
Ali willapannuy cawayagta pisi cunchuchimashaga carcayangayta. Willaparärimantan chaynuyla
Diosga cunchuchingam yarpararcayämangaytas, jinaman aywapäcamunäta alisca
13੅Chaypitas nogacunaga chaynuylam Tayta Diosta “Gracias munarcayangaytas. Nätan nogacunas aliscam aywamuyta
Tayta” nicurcayä, Diospa ali willapanta willapapäcuptï munarcayä gamcunacagtaga. 7੅Chaura Jesusman
“Cayga razonpa Diospa ali willapanmi” nir, gamcuna yupachicug-mayïcuna, caychru nogacuna chay ima-aygata,
chrasquicurcangaypita. Nätan chay willapataga gamcunaga laquisha cunchurcayarsi Jesusman ali yupachicurcayangayta
manam runacunapa willapantanuylachu chrasquicurcaray, willaparärimaptinga aliscam cushicarärï. 8੅Chaymi canan
antis “Cayga razonpas Diospam” nirmi. Chaymi gamcunaga nogacunaga chay ali yupachicurcayangayta musyarurga
chay willapa ningannuy nä cawarcayanquis. cushisha cawarcayä. Chaura gamcunapita
14੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, mas naupata gamcunaga willapapäcamanganwanga wanunayagpita
chay ali willapa ningannuy cawayta galayarärir, cutircämushanuymi valorchasha carcayä.
marca-mayiquicunapita gaticachrasham capäcurayqui 9੅Chaynuy gamcuna cushicarcächimangaypitaga alisca

cunchuchisha capäcunaypag, wac Judea ninganchru Jesusman aliscam Tayta Diosta “Gracias” nicurcayä. 10੅Chaura cananga
yupachicug gotucagcunanuysi. Paycunas gaticachrasha capäcura gamcuna ricag aywapäcamunäpag pagas junagmi Taytanchita
Israel castancunapitam. 15੅Chay Israel castacunam Munayniyog manacurcayä, chayman chraramur chay mana
Jesustas, jinaman Diospa unay willacugnincunatas wanuchipäcura. yachrachipäcungagta nä yachrarärichiptï Jesusman mas ali
Paycunam nogacunatas ashircayäman cunchuchipäcamänanpag. yupachicuyälar cawapäcunaypag.
Chaycunaga pipas maypas contralanmi sharcapäcun, chaymi chay 11੅Nogacunaga chaynuylam Tayta Diostas, jinaman Munayniyog

ali willapa willapacurcänäta mana munapäcunchu. Chaynuy Jesustas manacurcayä ricagniqui aywapäcamunäpag. 12੅Chauraga
rurapäcunganpita Diosga aliscam chaycunapag piñarayan. gamcunata Munayniyogninchi Jesucristo yanapapäcushunqui
16੅Chaynuytan juc casta runacuna chay salvacurcänanpag ali jucniquis jucniquis mas cuyanacur cawayayta, jinaman
willapa musyachipäcunätas mana munapäcunchu. Chaynuy runa-mayiquicunata cuyayar cawayayta. Chaura nogacuna
jinarga alisca aliscam juchäcurcayan. Chaynuy cuyapäcungagnuymi gamcunas cuyacugcama capäcunqui.
rurapäcunganpitaga Diosninchi aliscam cunchuchinga. 13੅Chaynuylam Dioswan rimarga manacurcayä alita rurayar

cawayta yanapapäcushunaypagsi. Chaynuypa Munayniyog Jesús


Achca cutim gamcunacagta aywamuyta munapäcurä cutimuptin, paylapag cawag lapan acrashancunawan Diospa
17੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, chay contranchi sharcug naupanchru mana pipitas juchachasha capäcunaypag.
runacuna gargapäcamasha captinmi gamcunapita raquicasha
carcayä. Nätan chaynuy raquicasha cayanchi manam alä Yachrachipäcungagnuy mana juchäcular cawapäcuy

4
unaypagchu. Nätan chaynuy carcayarsi gamcunataga, chaynuylam 1੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, cananga alisca
yarpararcayag, jinaman nogacunaga aliscam aywamuytas anyapapäcushay Munayniyog Jesucristo nipäcamasha
munarcayä. 18੅Chaura pasay aywamuylata munarcayarsi Asyag captinmi: Chaura gamcunata nämi yachrachipäcurag Dios
jarcapäcamaptinmi, mana aywapäcamüragchu, jinaman quiquïlasi munangannuy cawapäcunaypag. Nätan gamcunaga nämi
yaparcur yaparcurmi nä aywamugpag cayarä, nätan chaychru chaynuy cawarcayanqui. Chaura imanaypa ayganaypas Dios
chay Asyag captinmi mana aywamüragchu. 19੅Nätan aywamuyta munangannuy mas alita rurarcayar cawapäcuy. 2੅Gamcuna
munarcayä yanapapäcunagpagmi. Nogacunaga shumagmi shumagmi musyarcayanqui Munayniyog Jesús nipäcamasha
musyarcayä Munayniyog Jesús cay pachaman cutimuptin paypa captin imacunata yachrachipäcungagtas.
naupanchru cushisha capäcunayta. Chayta ricar nogacunaga 3੅Chaura Diosninchiga munayan mana juchäcular

aliscam cushicurcäshag, jinaman olgotucurcäshag. 20੅Au, razonpam cawapäcunaytam. Payga manam munanchu nä gowayog u
gamcunapitaga nä olgotucurcayäsi, jinaman cushirarcayäsi. warmiyog cayar mansibacurcänayta. 4੅Antis gowayog u
warmiyogcagga cawapäcuy alinninpag ricanacurcayar,
Timoteota cachramurä yanapapäcushunaypagmi jinaman mana chay juchaman ishquilar. 5੅Chaura amam

3
1੅Chaura aywapäcamuyta mana pasay atiparga pinsiarärï cuerpuycuna munangannuyga imayüra aygayüras
cay Atenas marcachru ishcaynïcuna quëdaytam. 2੅Chaymi warmiquiwan u gowaywan punucuylataga munapäcunquichu
Timoteolata gamcuna ricag cachrapäcamurä chay Diospita mana imas musyag runacunanuyga. Paycunaga
cunchuychru Jesusman yupachicuyälar cawayta Diosta mana reguepäcurmi chaynuy cawapäcun. 6੅Chauraga
yanapapäcushunaypag. Payga cayan Jesusman amam pasay, Jesusman yupachicug-mayiquipa warminwansi
yupachicug-mayinchim, jinaman Diospa servigninmi. Chaymi u gowanwansi chay juchaman ishquinquichu. Jinacayta
paysi Cristopita willapacuyan. 3੅Chaura nä chraramurga mansibacururga engañayanqui Jesusman
maygaysi Jesusman yupachicuyta mana dëjapäcunaypagmi yupachicug-mayiquitam. Chaynuy ruragtaga Munayniyog
payga yanapapäcushunqui, jinaman valorchapäcushunqui. Dios aliscam cunchuchinga naupata nipäcungagnuysi.
Nätan gamcunaga shumagmi musyarcayanqui Jesuspa runan 7੅Chaura Diosninchiga manam acramasha canchi chay juchata

canganchipita chaynuy cunchunanchitaga. 4੅Chaynuy rurayar cawananchipagchu, antis payga acrarayämanchi


cunchunanchipitaga gamcunawan cayar nämi nipäcurag. munangannuysi mana juchäcular cawananchipagmi. 8੅Nätan
Nätan nipäcungagnuylam nä ruracayansi. 5੅Chaura maygaysi cay yachrarcayächingagcunata mana
17(6$/21,&(16(6੄4੄5 182

cäsucarcämagga, manam nogacunatachu mana ruragchu u Diosta manacagpag ricagchu. 6੅Chaura noganchiga
cäsucarcämanqui, antis noganchiman Santu Espirituta ama cawashunchu chay runacunanuysi lutanlata rurayarga, antis
cachramug Diostam mana cäsucurcanquichu. cawashun alita rurayar, jinaman aywamunanta shuyacuyar.
7੅Chay runacunaga lutanlata rurapäcur, jinaman Jesús
Waranpa waranpa mas cuyacugman muyupäcuy cutimunanta mana shuyapäcur carcayan juc punuyag runanuymi,
9੅Nätan jucniquis jucniquis nä cuyanacurmi cawarcayanqui. jinaman shincasha runanuymi. 8੅Nätan noganchi Jesuspa
Chaymi chaypitaga mana imatas nipäcushaychu. Chaynuy runancuna ichaga cawayäshun, chay lutan ruraycunapita
cawaytaga Dios quiquinmi nä yanaparcayäshunqui. 10੅Chaymi amachacuyar, Diosman chaynuyla yupachicuyar, Diosta
gamcunaga Macedonia ninganchru Jesusman chaynuyla cuyayar, jinaman “Diosga razonpam salvarayäman
yupachicug-mayinchicunatas cuyarcayanqui. Chauragar chay imaycamas cunchuypita” niyar. 9੅Chauraga Munayniyog
waranpa waranpa mas cuyacugman muyupäcuy. Jesús wanunganpa Dios salvamanganchiman chaynuyla
11੅Jinaman cawapäcuy gasila piwan maywansi. Nätan yupachicuyäshun. Diosga manam nina wayichru
quiquiquicunapa rurayniquicunata rurapäcuy, nä cunchuchimänanchipagchu acramaranchi. 10੅Chay mana
nipäcungagnuysi maquiquicunawan imaycunatas rurapäcuy cunchuchimänanchipagmi Jesucristoga noganchipa trucanchi
mana jucpacagta shuyararcayänaypag. 12੅Chaynuy wanura. Chaura pay cutimurga cawayagta u wanushata
cawapäcuptiquiga Jesusman mana yupachicugcuna alisca tarimarninchis pushacamäshun jana pachatam paywan
alipagmi ricapäcushunqui, jinaman manam jucpacagta imaycamas cacunanchipag. 11੅Chauraga canan rurarcayangaynuy
shuyarapäcunquichu. jucniquis jucniquis yanapänacurcayay, jinaman
valorchänacurcayay Diosman chaynuyla yupachicurcänaypag.
Caynuymi ruracanga munayniyog Jesús cutimuptin
13੅Jesusman Jesusman yupachicug carcayarga caynuy cawapäcuy
yupachicug-mayïcuna, cananga shumag
tantiachipäcushay Jesusman yupachicug-mayinchi 12੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, chaypitas alipa
wanushacuna cawacapäcamunanpita. Chay wanushacuna ricapäcuy chay yachrachipäcushugniquicunata, paycunaga
cawacapäcamunanta mana musyarmi Diosman mana “Caynuypa u wacnuypa cawapäcuy” nir,
yupachicug runacunaga chay wanushancunapita alisca yachrarcayächishunqui juchaman mana ishquipäcunaypagmi.
wagarcayan. 14੅Noganchiga shumagmi musyayanchi Jesús 13੅Chaynuy yanapapäcushungaypita paycunataga alisca

wanushapita cawacämunganta. Paytanuymi Diosga Jesusman cuyapäcuy, jinaman alipa ricapäcuy. Nätan jucniquis jucniquis
yupachicuyälar wanushacunataga cawacächimunga, gasila cawapäcuy. 14੅Jesusman yupachicug-mayïcuna,
jinarcurmi Jesús cutimuptin Jesuswan parëju gamcunachru Diospag mana uryay munagcunata
aywapäcamunga. piñapapäcuy, Jesusman nä mana yupachicuy munayagcunata
15੅Nogacunaga chaynuy nircayag Munayniyog Jesús valorchapäcuy, mana aläpa yupachicuyagcunatas
ningannuylam. Chaura Jesús cutimuptin naupataga yanapapäcuy. Chaura gamcunaga awantacugcamam
wanushacunaran cawacapäcamunga, nätan noganchi capäcunqui chay lapan runacunawan. 15੅Nätan pisi maygantas
cawayagcagga manam naupa naupatachu jegashun Jesuswan lutanta ruraruptin, amam cunsindipäcunquichu chay lutan
tincunanchipag. 16੅Chaura chayga caynuypam ruracanga: rurag runata chay jucnincagsi chaynuy cutichinanta. Antis
Naupataga arcángel jutiyog mandag angelmi rimaringa. imanaypanuysi alipa cawapäcuy quiquiquicamas, jinaman
Chaylam Munayniyog Jesusga jana pachapita aywamunga. waquin runacunawansi. 16੅Chaynuytag cawapäcuy imaysi
Chaypitam payga mandanga trompëtata töcananpag. Chaura cushishala. 17੅Nätan Dioswansi chaynuyla imay aygaysi
Diospa trompëtan wagariruptilanmi Jesusman yupachicug rimapäcuy. 18੅Ima-ayga captinsi Diosta chaynuyla “Gracias”
wanushacunaga cawacapäcamunga. 17੅Chaypitam noganchi nicurcayay. Noganchi Jesuspa runancuna chaynuy alita
Jesusman yupachicug cawayagcunaga paycunaman rurayar cawananchitam Diosga munan. 19੅Nätan Santu Espíritu
shuntacäshun. Jinarcurmi paycunawan parëju pucutayman gamcunachru imatas rurayagta ama amachapäcuychu, juc
jegachisha cashun chaychru Munayniyog Jesuswan nina rupayagta upichignuysi.
tincunanchipag. Chaura paywanmi imay imaycamas 20੅Jinaman Diospa willacugnincuna rimapapäcushuptiquis

cacushun. 18੅Chauragar Jesusman yupachicug-mayïcuna, cay amam mana väligpag ricapäcunquichu chay rimanganta.
nipäcungagta yarpachinacurcayay jucniquis jucniquis mana 21੅Antis shumag tantiapäcuy paycuna Dios ninganta

yanga wagarcayänaypag. rimayangantas u mana ninganta rimayangantas. Chaura


shumag tantiarcur alicagta chrasquicurcay. 22੅Nätan Dios
Jesús cutimunanta nä shumag musyarcayarga mana ninganta rimaptinga ama imatas chrasquicurcaychu.
yanapänacurcayay
Cay carta rurayta ushanäpag caylata niyärishay
5
1੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, nätan cay cartachru
manam isquirbimüchu Munayniyog Jesús imay wichan u 23੅Chauraga gasila cawachicug Diosninchi lapaycunatas
imacuna ruracaruptinrag cutimunanpitas. 2੅Pay paylapag cawayta yanapapäcushunqui, jinaman waranpa
cutimunanpitaga nä shumagmi gamcunaga musyarcayanqui. waranpa alila ruragman muyuchipäcushunqui.
Payga cutimunga mayänipitam mana shuyacuyanganchi Chaynuypagga yanapapäcushunqui alilata pinsiayar
üram, pagaspa juc suwa wayiman yaycugnuysi. 3੅Chaura cawaytam, alila rurayta munayar cawaytam, cuerpuwansi
Jesusga cutimunga runacuna “Cananmi icha gasila alita rurayar cawaytam Munayniyog Jesús cutimunan
cawashunga, manam pisi ima lutantas ruramäshunchu” junagcama. 24੅Chaynuy ali cawananchipagmi Diosga
nircayangan wichanmi. Chaylam Diosga mayänipita chaynuy acramasha canchi. Payga rimangannuyla ruragmi, chauraga
niyag runacunata alisca cunchuchinga. Juc pachrayog ali cawayta yanapämäshunmi. 25੅Jesusman
warmitachu mayänipita wachray nanay charin, chaynuymi yupachicug-mayïcuna, Diosta chaynuyla manacurcayay
cunchuypitaga mana maygansi gueshpiyta atipangachu. nogacunapag. 26੅Jesusman lapan
4੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, gamcunaga shumagmi yupachicug-mayinchicunawan saludänacurcay cushishacama.
musyarcayanqui Jesús cutimunanpitaga. Chaura gamcunamanga 27੅Jesús nimasha captinmi caylata niyärishay: Cay cartata

manam cutimunga mayänipitachu juc suwanuysi. 5੅Gamcunaga chrasquirärir Jesusman lapan yupachicug-mayinchicunata
lapaysi Diospa runan carmi nä alita rurayar cawarcayanqui. leyipapäcuy. 28੅Munayniyogninchi Jesucristo cuyapälar
Chaura noganchiga manam canchi waquincunanuysi lutalanta ima-aygachrüsi yanapapäcushunqui. Chaynuy cachun.
TESALONICACHRU YACHRAGCUNAMAN PABLO
GUEPACAGTA CARTACUNGAN
Naupataga shumag tantianaypag uchuclata niyushay Pablo imanir cay carta isquirbingantas.
Tesalónica marcachru Pablo yachrarachiptin Israel castacuna wanuchiytam munapäcura. Chaymi payga juc quilla
yachrarcayächilar gueshpicura jucläpa. Chaypitaga unaylataran chrarura Corintoman. Chaylam chrarärira Jesuspita
yachrachiyta yanapagnincunas cay nir: “Tesalonicachru runacunaga alim yupachicurcayan Jesusman. Nätan chrarärimun
Diospita jucläsita yachrachigcunam. ‘Jesusga nä manam mastaga cutimungachu. Payga nämi cutimusha shongonchichru
cananpag’ nirmi” yachrarcayächin.
Nipäcuptinmi Pabloga alisca laquicurura, chaymi isquirbira cay cartata. Payga cay niram: “Jesús cutirpamunanpagga
faltayanran, nätan cutimungaga razonpam. Chay cutimunanta quiquinmi rimara” nirmi.
Chaura Pabloga cay carta isquirbiyta galayura cay nirmi:

chaypagmi acrararcayäshunqui. Manacurcayätan ima ali ruray


Pablo pi cangantas reguechicur saludangan munarcayangaytas munayninwan yanapapäcushunaypagsi,

1
1੅NogaPablom, cay cartata isquirbircur Silvanowan, jinaman payman yupachicug capäcur ima uryarcayangaychru
jinaman Timoteowan aparcayächimug Tesalonicachru yanapapäcushunaypagsi. 12੅Chaynuy yanapapäcushuptiqui
Jesusman yupachicug gotucagcunaman. 2੅Gamcunata Dios gamcunaga Munayniyog Jesusta alisca alipagmi ricapäcunqui.
Taytanchiwan Munayniyog Jesucristo cuyapälar Nätan paysi chaynuypagmi ricapäcushunqui. Chaynuy
ima-aygachrüsi yanapapäcushunqui, jinaman gasilata ruracänanpagmi cuyapäcug Diossi, jinaman Munayniyog
cachipäcushunqui. Jesucristosi unaypita pinsiashalata cachipäcura.

Gamcunapitaga Diosta “Gracias” nicurcayä ima-aygachrüsi Munayniyog Jesús cutimunanpitatag


yanapapäcushuptiquim pantacarärichishunquiman

2
3੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, nogacuna chaynuylam 1੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, cananga nipäcushay

imay aygaysi Diosta “Gracias” nircurcayäshag gamcuna Munayniyogninchi Jesucristo cutimunanpitam, jinaman
waranpa waranpa Diosman mas yupachicurcangaypitaga, paywan imaycamas cacunanchipag gotucänanchipitam.
jinaman waranpa waranpa lapaysi mas cuyacugman 2੅Chauraga amanar pisi Munayniyogninchi Jesucristo

muyurcayangaypitaga. Nätan gamcunapita chaynuy “Gracias cutimunan junagpitaga manchacachipäcushunquis ni


Tayta” nicurcayangäga alim cayan. 4੅Nogacunaga maychru pantacächipäcushunquis “Chay junagmi nä chraramun” nirga.
chaychrüsi Jesusman yupachicug gotucagcunataga alisca Chauraga amam chrasquicurcanquichu “Santu Espiritum
cushisham gamcunapita willapacurcayä, chay lutan musyarachiman” nipäcushuptiquis, u “Pablom cartata
runacunapita gaticachrasha cayarsi, ima-ayga cunchuyta aparachimunag” nipäcushuptiquis, amam
awantarcayarsi Diosman chaynuyla yupachicurcayangaypita. chrasquicurcanquichu. Runacunaga yangam imatas
5੅Chaura chay ima-ayga cunchuytas chaynuy nipäcushunqui engañapäcushunaypag.
awantapäcungaypita alisca alipagmi Diosga ricarcayäshunqui. 3੅Antis Munayniyogninchi Jesucristo aywamunanpagga

Chaynuy carcayarga yaycapäcunquim Diospa munayninchru caycunaran ruracanga; naupataga chranin runacunaran
cawaymanga. 6੅Nätan Diosga shumagmi musyayan Diospa contran sharcapäcunga, jina guepantam ricacämunga
ima-aygatas. Chaymi payga alisca cunchuchinga, chay juc runa. Chayga alisca aliscam juchäcunga. Chaynuy
cunchurcayächishugniqui lutan runacunataga. 7੅Nätan juchäcunganpita alisca cunchuchisham canga. 4੅Chay runaga
gamcunatawan nogacunatam icha Diosninchiga Diospa contranmi canga. Chaymi mana munangachu pasay pi
jamachimäshun cay cunchuycunapita. Nätan runas Diosta alawänanta, ni manatan munangachu runacuna
jamachimäshunga Munayniyogninchi Jesucristo chay imacunata alawapäcunantas. Chay runaga alisca olgosham
munayniyog angelcunawan jana pachapita cutimunan Jerusalenchru cayag Diospa wayin ruyimansi yaycunga.
junagmi. 8੅Nätan Munayniyog Jesucristo jana pachapita nä Jinarcurmi chaychru tacuyur “Nogam Dios cayä” ninga.
cutiramurga alisca juyupam cunchuchinga Diosman mana 5੅Yarpachracurcay, chaypitaga achca cutim nä nipäcurag

yupachicug runacunataga, jinaman ali willapa mana cäsucuy gamcunawan cayar. 6੅Chaura gamcunaga nä shumagmi
munagcunataga. 9੅Chaycunaga nina wayichrümi imay musyarcayanqui chay runa reguechicunanta ima
imaycamas cunchuchisha capäcunga. Chauraga capäcunga jarcarayangantas. Nätan chayga reguechicunga Dios
Munayniyog Jesucristopa naupanpita jitarisham. Chauraga pinsiarayächingan junag ayparamuptinran. 7੅Nätan cananga
manam yaycapäcungachu chay alisca shumag Asyag runacunata tantiachiptinmi chay runacunaga “Diospa
mandayangancagmansi. 10੅Chaycunaga chaynuy rurasha willapanga manam välinchu” nircayan. Chaynuy rurayaptinsi
capäcunga Jesús cutiramuptinmi. Chay junagmi chay jarcarayagga jarcaranga Dios pinsiarayächingan junag
raquishancunaga Munayniyog Jesusta “Gamga alisca alisca aypamungancamaran. 8੅Nätan chay jarcarayagta Dios
alim cayanqui” nipäcunga. Chaynuytan ali willapata mayacur aywachicuptinmi ichaga chay contran cayag runaga pasay
payman yupachicugcunas, jinaman gamcunas “Gamga alisca shumag reguechicurunga. Chaura Jesús alisca achicyayar
alim cayanqui” nir, mayacasha nirag rircarapäcunqui. aywamugta ricapururga chay runaga manam imanaytas
11੅Chaymi nogacunaga gamcunapag Diosninchita chaynuyla atipangachu. Chaylam Jesusga nirunga chay runa
manacurcayä pay munangannuy cawapäcunaypag, payga cunchuchisha cananpag.

183
27(6$/21,&(16(6੄2੄3 184

9੅Nätan chay runaga Jesús manas cutimungancamaga manacurcayä Dios cuyarcayäshungayta Munayniyog Jesús
Asyagpa munayninwan, aliscam ruranga ima-aygatas. Chayta chaynuyla yarpachipapäcushunaypagsi, jinaman ima-ayga
ricar runacunaga “¡Payga razonpa Diosmi!” nipäcungam. cunchuy awantayta yanapapäcushunaypagsi.
10੅Chaynuypam Diosta mana cäsucuy munag runacunataga

pasay engañarunga. Nätan chaynuyga engañächicurcayanga Mana uryay munag runapita raquicapäcuy
salvacurcänanpag razoncag willapata mana väligpag 6 ੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, Munayniyogninchi
ricagcunam. 11੅Chaymi Diossi “Jina engañächicurcächun” Jesucristo nipäcamasha captinmi cayta mandapäcushay:
ninga. 12੅Chaura chay runacunata Diosga imay imaycamas Nogacuna musyarcayämi gamcunacagchru Jesusman
cunchuchinga razoncag willapata cäsucurcänan truca imatas yupachicug-mayinchicuna guella car mana imatas ruray
lutanlata cushisha rurapäcunganpitam. munarcayanganta. Chaynuy carga manam
13੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, jinaman Munayniyog yachrachipäcungagnuychu cawapäcun. Chaura ama
Jesuspa cuyashancuna, gamcunapitaga chaynuylam paycunawanga gotucapäcuychu guella canganpita
Diosninchita “Gracias” nicurcayäshag, cay pachata manaragsi tantiarärir pengacurcänanpag. 7੅Gamcuna shumagmi
camalar salvasha capäcunaypag pay acrapäcushungaypita, musyarcayanqui, nogacuna cawapäcungänuy
paylapag cawapäcunaypag Santu Espíritu cawapäcunayta. Nogacunaga chaychru yachrar aliscam
raquipäcushungaypita, jinaman ali willapata lapan shongoypa uryapäcurä manam chay runacunanuysi mana imatas
chrasquicurcangaypita. 14੅Chaynuy salvasha capäcunaypagmi ruralarchu capäcura. 8੅Nogacunaga manam pitas micuyta
Diosga gamcunata acrapäcushuray. Chaymi Jesuspita manacurcarächu antis golguëcunawanmi rantipäcurä
willapapäcuptïsi chrasquicurcaray. Chaura Diosga gamcunata micapäcunäpag. Nogacunaga uryapäcurä pagas junagmi
ricapäcushunqui alisca alipagmi Munayniyog Jesusta alisca uticasha, mana maygaycunatas manacurcänagpag.
ricangannuysi. 9 ੅Yachrachipäcungagpita pägapäcamänay cayaptinsi
15੅Chauragar Jesusman yupachicug-mayïcuna, ima-ayga nogacunaga manam cobrapäcuragchu, antis chaynuy
captinsi chaynuyla Jesusman yupachicurcay, jinaman uryapäcurä gamcunas nogacunanuy uryapäcunapagmi.
razoncag willapa yachrachipäcungagta, rimapapäcungagta, 10 ੅Gamcunawan cayar nogacunaga nämi cay nipäcurag:

cartacamur nipäcungagta lapanta cäsucurcay. 16੅Noganchitaga “Pisi mana uryay munag runaga, ama micuchunpishchu”
quiquin Dios Taytanchim, jinaman Munayniyogninchi nipäcuragmi. 11੅Chaura nogacuna shumagmi musyarcayä
Jesucristom cuyayämanchi. Chay cuyayämagninchim gamcunacagchru waquinniqui mana imatas ruray
noganchitaga nä nimasha canchi imaycamas cushisha munarcayangayta, jinaman chay guella car jucpacaglata
cawananchita, jinaman cuyapälarmi yanapayämanchi shuyag shuyag carcayangaytas.
“Goshaymi” nimanganchicuna cushisha shuyaytas. Paytam 12੅Chaura cananga chay guellacunatam cay nishag:

nogacunaga manacurcayä. 17੅Manacurcayätan Munayniyog “Nogacunanuysi Munayniyog Jesucristopa runan


Jesús valorchapäcushunaypagsi, jinaman alila rurayta, alila cayarcayarga cawapäcuy ali uryarcayar jucpacaglata, mana
rimayta yanapapäcunaypagsi. shuyararcayänaypag” nir.
13੅Chauragar Jesusman yupachicug-mayïcuna, ama gamcuna
Diosta manacurcay ali willapata runacuna yamacapäcuychu alicuna rurayta.
chrasquicurcänanpag 14੅Nätan pisi cay cartachru nircayangagta mana

3
1੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, caytas niyärishay: cäsucurcaptinga, mas janascachru nipäcungagnuysi ama
Gamcunas Dios Taytanchita chaynuyla manacurcay paycunawanga gotupäcuychu, antis lapaycuna raquicapäcuy
nogacunapag, maychru chaychrüsi Munayniyog Jesuspita guella canganta nircur pengacurcänanpag. 15੅Nätan ama
willapacurcänäpag. Chay willapata mayarcur gamcunanuysi chregnipapäcuychüga, antis rimapapäcuy tantiapäcunanpag
lapan shongoncunapa cushisha chrasquicurcänanpag. paysi Jesuspa runan cayaptinga.
2੅Chaypitas manacurcay chay mana cäsucug lutan rurag 16੅Chauraga gasilata cawachicug Munayniyog Jesucristo

runacunapa maquinpita jorgapäcamänanpagsi. Manam lapan gasilata cawachipäcushunqui imay aygaysi, jinaman ima-ayga
runachu Munayniyog Jesuspita willapacusha chrasquicurcan. captinsi. Chaura Munayniyogninchi Jesucristo lapaywansi
3੅Nätan razonpam Munayniyog Jesusga rimangannuy ruran. cayächun.
Chaura payga yanapapäcushunquim Dioslaman yupachicuyar
cawayta, jinaman washapäcushunquim Asyag mana Cay carta rurayta ushanäpag caylata niyärishay
juchacächipäcushunaypagsi. 4੅Nogacunaga shumagmi 17੅Cay carta ushanantaga saludapäcuyniquita munar
musyarcayä gamcuna Munayniyog Jesusman quiquïmi isquirbirayämü. Chaynuymi lapan cartachrüsi rurä,
yupachicurcayangayta. Gamcunaga nämi paytaga noga isquirbimungäta musyapäcunaypag. 18੅Chauraga lapaytas
cäsurcucayanquis. Chauraga chaynuyla cäsucurcayay mas Munayniyogninchi Jesucristo cuyapälar ima-aygachrüsi
naupata mandapäcungagcunatas, jinaman cay cartachru yanapapäcushunqui. Chauraga cawapäcuy isquirbimungänuy.
canan nircayangagtas. 5੅Chaypitas nogacunaga chaynuylam Chaynuy cachun.
TIMOTEOMAN PABLO NAUPACAGTA CARTACUNGAN
Naupataga shumag tantianaypag uchuclata niyushay Pablo imanir cay galayunan carta Timoteopag isquirbingantas.
Timoteoga aliscam purisha Pablowan Diospita willapacuptin. Timoteopaga taytan cara griego rimag castam, nätan mamanmi
cara Israel casta. Payga Israel casta cayarsi Jesusman yupachicug warmim cara. Chaymi payga wawan Timoteotas
yachrarachira Jesuspita. Chaura Timoteoga purira Pablowanmi, jinarcurmi chrarärira Efeso marcaman. Chaychrüga Pablo
yachrachira alisca unaymi. Chaypita yargoyta munar Pabloga Timoteotam nirura chay Efesochru quëdananpag, jinaman
yachrachinanpag, chaynuypa runacuna Diosman yupachicugcama capäcunanpag. Chaura Pabloga aywacura “Raswalam
cutimushag” nirmi. Jinarcurmi chay ningannuyla mana cutiyta atiparga cay cartata isquirbira Timoteopag.
Chaura Pabloga cay carta isquirbiyta galayura cay nirmi:

runa-mayinta suwaypa aywarcachir ranticugcunapagmi,


Pablo pi cangantas reguechicur saludangan casquicunapagmi, yangacagpita “Nogaga musyayä

1
1੅Noga Pablom cartacayämug Timoteo. Nogaga cä razoncagtam” nir, Diosninchipa jutinta janchrarcur
Jesucristopa cachran ruragmi Salvacug Diosninchi casquicugcunapagmi, jinaman razoncag willapapa contran
nimasha captin. Nätan Jesucristoga rurangam chay sharcugcunapagmi. 11੅Nätan alisca ali Diosninchipa, chay
nimanganchicunataga. 2੅Timoteo, nogapag gam cayanqui juc alisca ali willapanta chaynuy lutan cawagcunata
churïnuymi Jesuspita rimapaptï payta chrasquicusha car. willapapäcunäpag nogatam nirayäman.
Gamta cuyapäcug Dios Taytanchi, jinaman Munayniyog
Diosga cuyapälarmi runancunata yanapänäpag acramasha
Jesucristo cuyapälar ima-aygachrüsi yanapäshunqui jinaman
gasilata cawachishunqui. 12੅Chayminogaga Munayniyog Jesucristota “Gracias” nicü,
pay nimangannuy ali rurayta yanapämanganpita. Payga
Lutan yachrachigcunataga amachanquim yupachicamarmi nogata acramasha runancunata yachrachig
3੅Macedonia ninganta aywanäpag yargoyar, “Quëdacuynar canäpag. 13੅Nogaga mas naupata carä paypita lutancuna
cay Efeso marcachru” niptï, “Äri” niraymi. Nätan quëdarayga rimagmi, payman yupachicugcunata cunchuchisha
chaychru juc ishcay lutan yachrachigcunata “Ama chay capäcunanpag ashigmi, jinaman alisca piñasham ima-aygatas
lutancunata yachrachiychu” ninaypagmi. 4੅Jinaman niragtan rurarä paypa contran. Chaynuy rurarä mana payman
chay lutan yachrachigcunata cay ninaypagsi: “Ama yupachicungäcamam, nätan manam tantiarächu chay
capäcuychu chay unay cuentucunalapita rimacuglaga, rurayangäcuna lutan canganta. Chaynuy lutantam
jinaman pipa ayllun aywag canganchipitas chay mana Munayniyog Jesusga cuyapämasha. 14੅Jinarcurmi payga alisca
ushayniyog cuentucunalapita rimacuglaga” ninaypagsi. Chay alisca cuyapämälar, ima-aygachrüsi yanapämasha. Chaymi
cuentucunalapita pinsiag runaga plëtuyälarmi cawan piwan canan paymanga yupachicuyäsi, jinaman paytaga cuyayäsi
maywansi, jinaman Dios ningancunatas manam rurayta lapan shongöpa.
atipapäcunchu pay munangannuyga. 15੅Chaura razoncagmi cayan Jesusman
5੅Cananga chay runacunata niy cuyacug capäcunanpag. yupachicug-mayinchicuna cay nircayangan: “Jesucristoga cay
Nätan razonpa cuyacug canganta reguechicurcächun alita pachaman shamura lutan ruragcunata salvananpagmi”
pinsiapäcunganpa, alita rurayar cawapäcunganpa, jinaman nircayangan. Chaura nogaga chay lutan ruragcunapitas mas
Diosman yupachicular cawapäcunganpa. 6੅Chaura chay lutanninran caräsi. 16੅Chaynuy lutantam Jesucristoga
runacunapita waquinga chaynuy mana rurapäcurmi chay cuyapämasha. Nätan nogataga cuyaparayäman payga chay
cuentucunawan muyurärin imacunapitas mana välicunapita lutan ruragcunata alisca alisca awantag canganta pi may
plëtucuglaman. 7੅Paycunaga Moisespa isquirbishanpita runacunas musyapäcunanpagmi. Nä tantiarärir paycunas
yachrachiyta munarcayanmi. Nätan chay yachrachipäcungan payman yupachicurcänan raygo, chaynuypa Dioswan
cuentucunalapitas manatan musyapäcunchüga imanir imaycamas paycunas cawapäcunanpag. 17੅Chaymi nogaga
rimarcayangantas, ni manatan “Wacga u cayga caynuymi” imaypita imaycamas reyla cacugta, chay mana wanuy
nircayarsi, musyapäcunchu imanir nircayangantas. yachragta, mana ricapuy atipäna Japalan Diosta, alisca
8੅Noganchiga musyayanchim Moisés isquirbingancuna ali alinninpag ricä, jinaman paylatam imaypita imaycamas
canganta. Nätan aliga cayan chay isquirbisha nimanganchinuy alawashagsi. Chaynuy cachun.
cawasham. 9੅Musyanganchinuysi Diosga Moiseswan 18੅Timoteo, gam cayanqui churïnuymi. Chaymi gamta niyag

isquirbircachir gomaranchi manam ali rurag runacunapag ima-ayga captinsi Dios munangannuy cawanaypag. Gamtaga
contran isquirbishatachu. Antis Diosga chayta isquirbichira unaylam Diosga chay willacug runancunawan willachishuray
chay mandashancunata mana cäsucugcunapagmi, Tayta chay casqui yachrachigcunata amachänaypag. 19੅Nätan gamga
Diosta mana cäsucur imatas ruragcunapagmi, Diosta yachrachinqui chay razoncag willapalatam, shongoypita
manacagpag ricagcunapagmi, ima-aygatas mana juchachasha cawanaypag. Chaynuy mana cawarmi
juchäcugcunapagmi, Diosta mana manchagcunapagmi, waquinga lutan rurayanganta shongon willayaptinsi mana
Diospagcagcunata manacagpag ricagcunapagmi, taytanta cäsucur, Jesusman ali yupachicurcayanganpita mana
mamanta wanuchigcunapagmi, runa-mayinta yupachicugman muyurärin. 20੅Chaynuy rurarärira
wanuchigcunapagmi, 10੅olgon olgon, warmin warmin Himeneowan Alejandrom. Paycunata gargorurä Asyag
cawagcunapagmi, olgocama u warmicama juc cunchuchinanpagmi mana masta Diospita lutanta
warminwannuysi u olgonwannuysi punugcunapagmi, rimapäcunanpag.

185
17,027(2੄2੄3 186

alim nogapitas. 2੅Chaura Jesusman yupachicugcunapa


Gotucapäcur olgocunas warmicunas mandagnin cayta munagga caynuy cawag runam canga: Mana
caynuymi rurapäcunqui piñapänapagnuy ali cawagmi, juclay warmiyoglam, shumag

2
1੅Cananga Jesusman yupachicugcunata niyushag imata tantiarcur alita ruragmi, ima captinsi ali tantiag runam, piwan
rurapäcunanpagsi: Naupataga quiquiquicunapitam Diosta maymansi ali runapag ricachicugmi, wayinchru gorpachagmi,
chaynuyla manacurcanqui, jinaman Diosninchiwan jinaman ali yachrachigmi. 3੅Ama cachunchu shincacular
chaynuylam rimapäcunqui. Chaypitam manacurcanqui lapan cawagga, yanga imalapitas magapacuyagga, jinaman
runacunapag, jinamanmi Diosta “Gracias” nicurcanqui. imanaypa ayganaypas golgue gänaylata munagga, antis
2੅Chaypitaga manacurcanqui nacioncunachru cachunga shacya runa, piwansi gasila cawag runa, ima-aygata
mandagcunapagmi, jinamanmi marcacunachru lapan charayarsi mana mastarag munayag runa. 4੅Jinaman cachun
mandagcunapagsi, alila jinaman shumagla cawananchipag. wayinchru alipa manday yachrag runa. Chaynuy carga
Chauraga cawashun Diosta manchacuyar, gasilam jinaman wamrancunata yachrachinga cäsugcama caytam, jinaman
ima-aygatas Dios munangannuy rurayarmi. 3੅Chay lapan manchapacugcama caytam. 5੅Nätan quiquinpa wayinchrüsi
runapita Diosta manacuyga ali ruraymi, Salvacug Diosninchisi mandayta mana ali yachrarga, Diosman yupachicug
chaynuy manacunanchitam munan. 4੅Nätan chaynuy gotucagcunataga manam mandayta atipangachu. 6੅Chaura
manacunanchita payga munan chay manacunganchipa lapan chay mandagga amam cangachu Jesusman chayrag
runacuna salvacurcänanta munarmi, jinaman razoncag yupachicuyta galayurayagga. Payga quizämi chay mandag
willapapita musyapäcunanta munarmi. 5੅Chay willapaga canganpita olgotucurunmansi. Chauraga Asyagtanuymi paytas
musyachimanchi pitas maytas juclayla Dios cangantam, olgotucuruptinga Dios nirunga cunchuchisha cananpag.
jinaman Dioswan alipa cawachimagninchis juclayla 7੅Chaypitas chay mandagga cawanman Diosman mana

cangantam. Payga cayan Jesucristom. Payga cayan yupachicugcunapitas “Paymi ichaga ali cawag runa”
noganchinuy runam. 6੅Payga quiquinmi juchanchipita nipäcunanpagmi. Mana chay niyangänuy cawarga Asyag
cunchunanchita alisca cunchur wanura, chaynuypa lapan runa juchäcachinanpag ima-aygatas camaringanmanmi
salvasha cananta munar. Pay trucanchi wanunganpitam ishquirunga. Chauraga canga runacunapita lutan ruragpag
cananga willapacayan maychru chaychrüsi, nätan noganchis ricasham.
willapacuyanchi chay willapacuna wichan captinmi. 7੅Nätan
Jesusman yupachicug gotucagcunachru
chayta willapacunäpag nogatam Diosga acramasha. Chaura
atendigsi capäcuchun caynuy
nogaga cayä paypa cachran ruragmi. Nätan payga nirayäman,
juc casta runacunata payman yupachicurcänanpag ali 8੅Chaynuytag Jesusman yupachicug gotucagcunachru

willapata yachrachinäpagmi. Chayta niyä razoncagtam. atendinanpag acrasha olgocunas capäcuchun caynuy: Piwan
Manam casquicüchu. maywansi ali runapag ricachicugcama, rimangannuy
8੅Chaymi nogaga nircayag maychrüsi chaychrüsi Jesusman ruragcama, mana shincacular cawagcama, jinaman imanaypa
lapan yupachicugcuna Dioswan rimapäcunaypag. Nätan mana ayganaypas golgue gänaylata mana munayagcama. 9੅Antis
juchäcusha carga runa-mayiquicunapag maquiquita cawapäcuchun Diospita razoncag willapa
wichanman chacchacurcurmi manacurcanqui. Nätan mayapäcungannuyla, jinaman cawapäcuchun
piñarayarga u piwansi jatun shimipa imatas ninacurayarga, u shongoncunapita mana juchachasha. 10੅Nätan paycunas
“Manacungäta mayamanganchur icha manachur” niyarga, naupataga capäcuchun ali u mana ali cawag capäcungansi
amam Dioswan chaynuy manacurcanquimanchu. taripasharag. Chaypitam ichaga mana imatas chay
9੅Chaynuytag gamcuna Jesusman yupachicug warmicunas, lutancunata rurag capäcuptinga, acrasha capäcunman
ali warminuymi jacucurcanquiman tincupäshugniqui jacuta, Jesusman yupachicugcunachru atendipäcunanpag.
nätan ama nacatacurcaychu agchaycunatas tucuynaypa 11੅Chaynuytag warmicunas capäcuchun ali warmipag

nagchacuylataga ni amatag nacatacurcaychu örucunawansi u ricachicugcama, shumag tantiarcur ali ruragcama, imatas
perlacunawansi shumagyächicuylataga, ni amatag alisca rimangannuy ruragcama. Nätan amam capäcungachu
chranin golgue välig jacutas jacucurcaychu. 10੅Antis imanaypa yangapita pitas juchachayagcamaga, antis capäcuchunga
ayganaypas ali ruraycunata rurapäcuy. Chaynuypam ima-aygachrüsi yupachicunacama. 12੅Chaura chay atendig
gamcunaga reguechicurcanqui ali warmi capäcungayta, olgocunas capäcunga juclay warmiyoglam, wayinchru
jinaman Dioslata servig capäcungayta. 11੅Gamcunaga Diospita ima-aygantas, jinaman wamrancunatas ali manday
yachrachigcunata mana imatas rimalarmi mayacurcanquiman, yachragcamam. 13੅Chay acrasha runacuna ruranancunata ali
nä shumag mayarur cäsucurcänaypag. 12੅Nogaga manam rurarga alisca ali runapagmi ricachicurcan, jinaman mana
munächu Jesusman yupachicug olgocunata juc warmi mancharilarmi Jesucristopitas rimapäcun.
yachrachinantas ni mandanantas, antis gamcunaga upälalam
cacurcanquiman paycuna yachrachipäcushuptiquiga. 13੅Tayta Gamsi jinaman Jesusman yupachicug gotucagcunas Dios
Diosga naupata camara Adantam; chaypitaran Evataga. munangannuy cawapäcuy
14੅Nätan Adanga musyayarmi juchaman ishquirura. Evam 14੅Cananpita manas alä unaytam ricagniqui shamuyta

ichaga Asyag engañaptin juchäcurura. Chaura ishcayninsi munayä. 15੅Nätan cay cartata rurarcur apayächimug, imalas
juchäcaräriraga Diosta mana cäsucurmi. 15੅Pay mana caruptin, mana chrämuptï, Diosman yupachicug
cäsucunganpitam warmicunaga lapansi alisca nanaywan gotucagcunachru imanuy cawanaytas musyanaypagmi.
gueshyacurcayan. Chaynuy carcayarsi warmicunas Noganchiga cayanchi imaypita imaycamas cawayag Diospam,
salvacurcangaga Jesusman yupachicug carmi, cuyacug carmi, razoncag willapa yachrachigmi, jinaman lutan
Dioslapag cawarmi, jinaman shumag tantiarcur imatas rurag, yachrachigcunata amachagmi. 16੅Chaura Diosga ali willapatam
rimag carmi. musyarayächimanchi chay willapa ningannuy cawananchipag.
Chaytaga manam pitas musyachishachu cara. Chay
Jesusman yupachicug gotucagcunapa mandagnincuna willapatam cananga nishayqui:
capäcuchun caynuy cawag Payga Dios cayarmi näcimura noganchinuysi runa

3
1੅Nätan Jesusman yupachicug-mayinchicuna alitam noganchiwan cananpag.
rimapäcun cay nir: “Pisi Jesusman yupachicugcunachru Payga alita rurayar cawara Santu Espíritu
mandag cayta munar alitam pinsiayan” nir. Chayga razonpas yanapaptinmi.
187 17,027(2੄3–5

Paytaga angelcunas ricapapäcusham. yupachicug gotucagcunata, Diosninchipa isquirbishancunata


Paypita willapacurcaptin lapan casta runacunam leyipayay, yachrayächiy, jinaman imalas captinga anyapayay.
mayacurcasha. 14੅Chay niyangagcunataga ruranquim. Chaycunata

Cay pachachru maychru chaychru yachragcunas ruranaypagmi Dios nishuray. Chaynuy ruranaypagmi payga
paymanga yupachicurcasham. musyachishuray willacugnincunawansi, jinaman Jesusman
Paytaga jana pachachrüsi canan ricarcayan alisca yupachicug gotucagcunachru mandagcuna umayman
alinninpagmi. maquincunata chrurapäcunganpas. 15੅Chaura chay
ningagcunata ruray, jinaman chay ningagnuy caway
Cananga nishayqui mas guepaman runacuna imanaypanuysi, waranpa waranpa mas ali cawayangayta
yachrachipäcunanpitam lapan runacuna ricapäcunanpag. 16੅Chaura cawanqui alita

4
1੅Nätan
Santu Espirituga shumagmi musyarayächimanchi rurayarmi, jinaman razoncag willapatas chaynuyla
cay ushanan junagcunachru juc ishcay runacuna razoncag yachrayächirmi. Ningagnuy rurarga salvacunquim quiquiquis,
willapata dëjapäcunanpita. Chaura paycunaga ali willapata jinaman salvanquitan mayacurcäshugniquicunatas.
dëjarcurmi, Asyagpa lutan espirituncuna
Jesusman yupachicug runacunata yanapänaypag nishay
yachrarcayächingannuy cawayta galayapäcunga. Nätan
chaycunaga yachrachipäcunga Asyag mandangantam. 2੅Chay
5
1੅Jesusman yupachicug chacha olgocunata amam
runacuna yachrachipäcunga alita niragmi casqui piñapanquichu, antis juc taytaytanuysi shumagpa
yachrachiycunalata. Chaycunataga nä manam shongoncunas tantiachiy, jinaman mözucagcunatas piñapay shumagpa juc
“Wactam u caytam lutanta rurayanqui” ninchu. 3੅Chay lutan wauguequitanuy. 2੅Nätan chaynuytag chacha warmicunatas
casquita yachrachigcunaga manam munapäcungachu piñapay juc mamaytanuy, jinaman jipashcunatas juc
runacuna casaracurcänantas, ni Dios camanganpita waquin paniquitanuy. Paycunata yanapanqui mana ima juchamansi
micuycuna micapäcunantas. Nätan Diosga lapan ishquilarmi.
micuycunatas camara, Jesusman yupachicugcuna, jinaman 3੅Chaypita viüdacunatas alipam ricanqui, jinaman

chay razoncag willapata musyagcuna “Gracias Tayta” nircur yanapanquim. Nätan yanapanquiga mana pasay aylluynag
micapäcunanpagmi. 4੅Dios camanganga lapan ima-aygas viüdacunatam. 4੅Nätan juc viüdapa wawancunas u
alilam “Gracias Tayta” nir micugcunapagga. Chaura manam willcancunas carga, paycunam naupataga yachracurcanga
imatas “Cayga manam micunachu” nichwanchu. 5੅Dios chay viüda atendiyta. Paycunata cachipäcura acapa
ningannuysi lapan ima-aygas cayan alilam micunäpag, capäcuptin atendishatam, chaynuy canan paycunas
jinaman payta “Gracias” nicushaga ima-aygas alimanmi cutichipäcuchun. Chaynuy ruray alim, Diospa naupanchru.
muyun micunapag. 5੅Chaura juc viüda mana pasay aylluynagcagga cachun

yanapasha. Dioslaman lapan shongonpa yupachicurga,


Timoteo yachrachiy razoncagta jinaman imanaypanuysi jinaman pagas junagsi chaynuyla Diosta manacug carga.
caway Dios munangannuy 6੅Nätan juc viüda shongon munanganta ima-ayga juchatas
6੅Chay niyangagcunata yachrachiy Jesusman ruragga Diospita raquicasham cayan. Chaura paycunataga
yupachicug-mayinchicunata. Chaura gamga canqui chay manam yanapapäcunquichu. 7੅Chauraga Jesusman yupachicug
razoncag willapapita ali yachragmi, jinaman razoncag willapa gotucagcunata niy, chay viüdata wawancuna u willcancuna
ningannuy ali cawagmi. Chaynuy carga canqui Jesucristopa atendipäcunanpag. Chaynuy rurapäcuptin manam pisi
ali servigninmi. 7੅Nätan gamga ama timputa pasaychu chay piñapangachu. 8੅Nätan pisi Jesusman yupachicug-mayin
yanga mana välig unay cuentucunapita tapunacuychru, antis viüdata mana yanapagga, jinaman quiquinpa
imanaypa ayganaypas chaycunapita amachacur Dios aylluncunachrüsi viüdata mana yanapagga, nä manam cawan
munangannuy caway. 8੅Jesusman yupachicug-mayinchicuna chay razoncag willapa ningannuychu. Antis chaynuy cawar
razoncagtam rimapäcun cay nir: “Pisi puclananpag cuerpunta paycunaga Jesusman mana yupachicug runacunapitas mas
camarirga, camaricuyan cawayangancama ali cananpagmi. lutantam rurarcayan.
Nätan pisi Dios munangannuy cawananpag ima-ayga 9੅Chauraga Jesusman yupachicug gotucagcunapita atendisha

lutanpitas amachacugga camaricuyan Dioswan imaycamas capäcunanpag chay viüdacuna capäcunga caynuycagmi: Sogta
cawananpagmi” nir. Chauraga chay nipäcungannuy chrunca watayogpita wichanmanmi, nätan gowan
amachacur cawarga alim cay pachachru cawashun, jinaman cawayangancama paylapag cawag warmim. 10੅Chay
Dioswantan imaycamas cawashunsi. 9੅Chay niyangagcuna viüdacunaga capäcunga pi maypitas ali ruragpag
runacuna ningalan cayarsi cayan alim “Razonmi chayga” nir ricashacunam, wawancunata ali yachrachishacunam, maypita
chrasquicunapag. 10੅Chay imaycamas cawanapag camaricurmi chaypita chrämug runacunatas wayinman cushisha
noganchiga imanaypanuysi Dios nimanganchita uryayanchi gorpachashacunam. Chay gorpachar Jesuspita
ima-aygata cunchuyarsi. Chaynuy rurayanchi noganchiga willapacugcunapa chraquincunata maylashacunam,
Imaycamas Cawayag Dios, alisca alita cawachimänanchita ima-aygatas cunchuyag wamracunata yanapashacunam,
musyarmi. Paymi pitas maytas salvan payman lapan jinaman mas juc ali ruraycunatas rurashacunam.
shongonpa yupachicugcagtaga. 11੅Chauraga chay 11੅Nätan manarag sogta chrunca watayogcunaga manam pi

niyangagcunatam ninqui rurapäcunanpag, jinaman chaytam viüdas atendisha capäcungachu. Capazchri paycunaga
yachrachinquis. gowayog cayta munarga casaracurcangaragsi. 12੅Chaura
Cristota “Cananpitaga mana yapay casarälarmi servicushay”
Gamga alim cawanqui Jesusman yupachicugcunas gamnuy nircur casaracururga juchäcurungam, mana chay
ali cawapäcunanpag rimangannuy rurar. 13੅Nätan manam chaylapishchu,
12੅Jesusman yupachicug-mayinchicunawanta ichaga paycunaga wayin wayin purir muyupäcun guellamanmi,
manacagpag ricachicurunquiman mözularag cangaypita. Antis washa rimagmanmi, runa ima ruracuyagmansi u
gamga cawanqui alilata rimayarmi, alita rurayarmi, rimacuyagmansi chrarur yanga mëticuyagmanmi, jinaman
runa-mayinchita cuyayarmi, Dioslaman yupachicularmi, lutancunata rimayagmanmi. 14੅Chaymi jipashrag
jinaman mana ima juchamansi ishquilarmi. Chaynuy cawagta viüdacunataga munä casaracurcänanta, jinaman wawayog
ricapäcushurniqui paycunas gamnuy cawapäcunanpag. capäcunanta. Chaynuypa wayinchru cagta imancunatas
13੅Nätan gamga chayman chrämungäcama Jesusman ruracurcänanpag, jinaman chregnipagnincunapita imalapitas
17,027(2੄5੄6 188

mana lutan rimasha capäcunanpag. 15੅Chaynuy niyag waquin cawananchipag yachrachimanganchipita jucnuyta yachrachig
viüdacuna Jesús cäsucuyta dëjarcur Asyag munangannuy runaga 4੅cayan olgotucuglam. Manam chay ali willapapitaga
cawagman nä muyuräriptinmi. imatas musyanchu. Chay runaga chaynuyla rimayta munayan
16੅Chauraga Jesusman yupachicug warmipa aylluncunachru imapitas mana väligcunapitam. Chaymi chaycunata cäsucug
viüdancuna captin, paymi atendinga, manam Jesusman runacunaga muyupäcun chriquiman, jatun shimipa imatas
yupachicug gotucagcunachu. Antis paycunaga yanapapäcunga niyagman, ashlicugman, pipita maypitas lutanta
mana pasay aylluyog viüdacunalatam. rimacuglaman. 5੅Chay lutan yachrachigcunaga chaynuy
plëtucular cawapäcun umancuna lutan pinsiacuglaman
Jesusman yupachicug gotucagcunapa mandagnincunata muyusha captinmi. Chaymi ali willapataga mana
caynuypam yanapanqui tantiapäcunchu. Nätan paycunaga “Dios munangannuymi
17੅Jesusman yupachicug gotucagcunaga, chay ali uryag cawayä, jinaman yachrachiy” nigtucurcayan, golgueta
mandagnincunata alisca alisca alipag ricapäcuchun, jinaman gänanan raygolam.
pägapäcuchun. Nätan chaynuyga rurapäcunga Diospita
chaynuyla rimagcunatam, jinaman yachrachigcunatam. Dios munangannuy jinaman cushisha caway imas
18੅Chaynuy rurapäcunanpagmi isquirbishachrüsi cay niyan: capushungalaywan
“Amam trïgu ishcucänanpag jarug törucunata chay ‘bosal’ 6੅Razonpas Diosninchi munangannuy cawayga alisca alim
ninganta shiminman chrurapunquichu” niyan. Chaypitas cay cayan capamanganchiwan cushisha cashaga. 7੅Cay
niyantan: “Uryag runasi uryanganpita pägasha cachun” pachamanga manam imatas apamushachu canchi, manatan ni
niyantan. aywacursi imatas apashunpishchu. 8੅Chaura micunanchipag
19੅Nätan Jesusman yupachicug gotucagcunachru micuy cayaptinga, jinaman jacucunanchipag jacu cayaptinga,
mandagcunata maygantas, imapitas juchachapäcuptinga cashunnar cushisha. 9੅Nätan waquin runaga capogniyog
amam pasay-pachaga cäsunquichu. Antis cäsunquiga ishcay u caytarag munarmi yaycarärin ima juchamansi juc
quima runa chay lutan ruranganta ricag captinran. 20੅Nätan trampamannuy. Chaura chaynuy cayta munarmi muyun
juchäcusha captin ichaga piñapay Jesusman yupachicug gotaranuysi lutan pinsiaglaman, lutan ruraglaman. Chaynuy
gotucagcunapa naupanchru, chay waquin mandagcunas cawar chay runaga aywayan alisca cunchuymanmi.
manchacurcänanpag. 10੅Musyanganchinuysi golgueta alisca munagcunaga, aliscam
21੅Nogaga niyag Tayta Diospa, Jesucristopa, jinaman chay ima-ayga lutantas rurapäcun. Chaynuy cawarmi waquinga nä
acrashan angelcunapa naupanchrümi, chay ningagcunata dëjarärin chay razoncag willapa ningannuy cawaytas.
ruranaypag. Chaura chay mandagcuna maygansi Jinarcurmi nä cawarcayan chay golguepa janan pasay mana
juchäcuruptin gamga piñapanqui lapantas chaynuylam. Nätan ali, ima-aygapitas alisca laquisha.
juchäcurayaptinsi waquintatag ichaga mana
piñapanquimanchüga. 22੅Amatan pasay-pachaga maquiquita Gamga caway Dios munangannuy jinaman chay
chruranquichu pi runapa umanmansi “Wactam u caytam mandangagcunata cäsucuy
cananga ruranqui” ninaypagsi, mana imanuy cawangantas 11੅Nätan gamga Diosta servig runa cayarga ama chaynuy

shumag musyayarga. Nätan mana ali cawayagta chaynuy cawayta yangalas pinsiaychu. Antis caynuy caway: Alicaglata
nirurga, gamsi paynuy juchayogmi ricacarunqui. Chauraga rurayar, Dios munangannuy cawayar, Jesuslaman
amam chay lutancunataga pasay ruranquichu. yupachicuyar, runa-mayiquita cuyayar, ima-ayga captinsi
23੅Nätan pachrawan chaynuyla gueshyayarga ama awantayar, jinaman shumagla piwan maywansi cawayar.
yaculataga upyaychu, antis upyay uchuclataga vïnutas. 12੅Chaura Jesusman yupachicug cayarga imanaypa ayganaypas
24੅Chaura wayralata icha pipa umanwansi, maquiquita lutancunapita amachacuyar caway, chay ali willapata
chrurarunquiman “Wactam u caytam ruranqui” nir. Waquin mayacungaynuy. Juc puclag runachu yalinanpag
runapataga ima lutan rurangantas musyayanchi manaragsi imaynaypanuysi cushisha puclan chaynuy. Chaura chaynuy
juchanta taripalarmi. Nätan waquinpaga musyacanga juchanta cawarga gamsi Dioswanmi nä cawayanqui imaycamas.
taripaptinran. Chaura musyanchi tapupar-ran ima juchachru Chaynuy cawanaypagmi Diosga gayarayäshunqui. Nätan
cayangantas. 25੅Chaynuytan musyacayan alita rurarcayangansi. gamga chay achca runacuna naupanchru quiquiquim nirayqui
Waquin runacunaga ali ruraycunata rurapäcun runa ricaymi, razoncag willapa ningannuy cawayangaytas.
nätan waquinga chay ali ruraycunata rurapäcun mana pitas 13੅Chaura cananga ima-aygatas camanganta Cawachig

musyachilartan. Chaura mana pitas musyachilar chay ali Diospa naupanchrümi, jinaman Poncio Pilatopa naupanchru
rurapäcungansi canga pasay shumag musyacasham. salvacug canganta musyachig Jesucristopa naupanchrümi,
gamta niyag ruranaypag: 14੅Chay lapan niyangagcunata
Rantisha runacuna cäsucurcächun rantignincunata cäsucunquim mana piwansi piñapächicunaypag. Chaynuy

6
1੅Jesusman yupachicug lapan rantisha runacunas capäcuchun cawanqui Munayniyog Jesucristo cutimungancamam. 15੅Chay
rantignin runata manchapacugcama, jinaman imachrüsi cutichimunan junag ayparamuptin, Diosga yapaymi Jesusta
cäsucugcama. Chaynuy cawapäcuptin manam Diosninchipitas, ni cachramunga cay pachaman. Chayta niyag Dios caynuy
ali willapata yachrachinganchipitas lutanta rimapäcungachu. captinmi: Payga cayan alisca ali Diosmi. Payga japalanmi
2੅Nätan rantisha runapa chay rantignin Jesusman yupachicug ima-aygatas mandan. Paymi cayan lapan reycunapas lapan
captinga, mas manchacuyparan cäsucunmansi imata ruray munayniyogcunapas mandagnin. 16੅Payga cayan mana wanuy
niptinsi, ishcaynin Jesusman yupachicugcama carcayarga. Chaura yachragmi, jinaman cayansi mana pisi yaycuy atipänan
chaynuy chay rantignincunata servipäcunga, Diosman yupachicug achicyagchrümi. Paytaga manam pi runas ricapushachu,
runa capäcuptinmi, jinaman Diospa cuyashan capäcuptinmi. manatan ni ricapuytas atipanchu. Payla cachun alisca
Nätan gamga niyangagcunataga yachrachinquim, jinaman alinninpag ricashas, jinaman imaypita imaycama mandagsi.
chaynuylam yarpayächinqui chaynuy cawapäcunanpag. Chaynuy cachun.

Chay casqui yachrachigcunaga manam imatas Capogniyogcuna ali ruraycunalata rurapäcuchun


musyapäcunchu 17੅Nätan cay pachachru capogniyogcunata niy mana
3੅NätanMunayniyog Jesucristo yachrachinganpita pisi alitucugcama capäcunanpag. Jinaman niytag chay
jucnuyta yachrachigga, jinaman Dios munangannuy ima-aygancunaman mana yupachicurcänanpagsi. Chaycunaga
189 17,027(2੄6

cayan ima-aygacagsi ushacaglam. Antis yupachicurcächunga


Cawayag Diosman lapan shongopa. Paymi gomanchi aypapa Cay carta rurayta ushanäpag caylata niyärishay
lapan chrasquiyanganchicunata cushisha cawananchipag. 20੅Timoteo, gamga yachrachinqui Dios ningalantam, nätan
18੅Chauraga Jesusman yupachicug capogniyogcuna alicagta ama timputa pasaychu Diospa contran chay yanga
rurapäcuchun. Nätan chay ali ruraycunata rurapäcuchun rimagcunawan. Amatan cäsucunquichu “Cayga alicag
achca achcata, jinaman mana imaynagcunatas yachrachiymi” nir jucnuyta yachrarcayächingantas.
yanapapäcuchun mana michräcular. 19੅Chaynuy rurapäcurga, 21੅Chaynuy niyag juc ishcay runacuna “Cayga ali

Dioswanmi cushisha imaycamas cawapäcunga jana yachrachiymi” nir, chay razoncag willapaman yupachicuyta
pachachru. Chauraga manam “Dioswan cawashagchur icha nä dëjasha capäcuptinmi. Quiquin Diosninchi cuyapälar
manachur” nipäcunmanchu pasay. ima-aygachrüsi yanapapäcushunqui. Chaynuy cachun.
TIMOTEOMAN PABLO GUEPACAGTA CARTACUNGAN
Naupataga shumag tantianaypag uchuclata niyushay Pablo imanir cay guepacag cartata isquirbingantas.
Chay naupacag carta Timoteoman aparcachirsi, Pabloga chaynuylam Jesuspita yachrachiyta purira. Chaypitam nä quima
watanuy cayaptin Roma marcachru munayniyogga charirachira achcata Jesusman yupachicugcunata. Jinarcurmi nirura
wanuchipäcunanpag, chaypinmi charirärira Pablotas. Nätan paytaga cachipäcura carcelchrüran manam pasay-pachachu
wanuchipäcura. Pabloga shumagmi musyara wanuchipäcunanpag nä pasay nachrgarayämunganta. Chaymi payga yapay cay
cartata isquirbira Timoteopag. Payga cayara Efesolachrüran.
Chaura Pabloga cay carta isquirbiyta galayura cay nirmi:

Jesucristota cachramunganpam. Nätan pay wanushapita


Pablo pi cangantas reguechicur saludangan cawacämunganpam musyachimanchi chay imaycamas

1
1੅Noga Pabloga Jesucristopa cachran rurag cayä, Dios cunchuyman mana jitayusha cananchita, antis Dioswan
chaynuy canäpag acramasha captinmi. Nätan nogata imaycamas cawananchita.
acramasha payga “Jesusman yupachicurcay Dioswan 11੅Chaypita willapacunäpagmi Diosga nimasha. Jinarcurmi

imaycamas cawapäcunaypag” nir willapacunäpagmi. Nätan cachramasha juc casta runacunata yachrachimunäpag.
Diosga paywan chay imaycamas cawananchitaga unaylam 12੅Chayta willapacungäpitam cay carcelchru cunchuyä, nätan

musyachisha cara. 2੅Cay cartata isquirbiyämü gampag cuyashä manam pengacüchu piman yupachicuyangätas nä shumag
Timoteo, churïnuysi captiquim. Chauragar cuyapäcug Tayta musyar. Nogaga shumagmi musyayä pay alisca munayniyog
Diosninchi, jinaman Munayniyogninchi Jesucristo cuyapälar canganta. Chaymi yupachicuyä pay cutiramur juchacunata
ima-aygachrüsi yanapäshunqui, jinaman gasilata taripänan junag imaycamas paywan cawanäta.
cawachishunqui. 13੅Nätan cananga gammi yachrachinqui noga

yachrayächingänuy, jinaman caway Jesusman yupachicuyälar,


Manacuyä Tayta Diosta ima-aygachrüsi nätan runa-mayiquitas cuyayälar. Chaura chaynuyga
yanapäshunaypagmi cawayanqui Jesuswan carmi. 14੅Nätan gamtas chaynuy
3੅Nogaga Tayta Diosta “Gracias” nicümi. Nätan paytaga ruranaypag Dios nirayäshuptiquiga ruray, noganchiwan cayag
serviyä shongöpita mana pasay juchachasham unay Santu Espirituga yanapäshunquim.
awillücunanuysi. Chaymi Dioswan rimarga pagaspas junagpas 15੅Gamga shumagmi musyayanqui Asia ninganchru yachrag

chaynuyla manacuyä gampita. 4੅Chay wagar quëdamungayta Jesusman yupachicug-mayinchicuna lapan dëjapäcamanganta.
yarpayä chaynuylam. Nätan nogaga aliscam gamwan tincuyta Chaynuytan dëjaräriman Figelowan Hermogenessi.
munayä, ishcayninchi alisca cushicunanchipag. 5੅Nogaga Paycunanuytag ichaga Dios ruray nishungayta
yarpayämi lapan shongoypa Jesusman yupachicug cangayta. dëjarunquimanga. 16੅Nätan nä jamayag Onesiforopa
Chaynuy yupachicugcamam capäcura awillay Loidas jinaman wayinchru lapan aylluncunata ichaga Munayniyog Dios
mamay Eunices. Nätan paycunanuysi Jesusman cuyapälar yanapächun. Payga yapay yapaymi
yupachicuyälarchri ɹjus cawayanquiga. cushicachimasha, jinaman cay carcelchru cadenasha cayaptïsi
mana pengacularmi yaycayämug ricamagnï. 17੅Payga cay
Dios nishungayta rurayarga jina cunchuy ima-aygatas Roma marcaman chraramur, tarimangancamam alisca
6੅Chaymi cananga yarpachishay, chay juc junagchru gampa ashimasha. 18੅Payta Munayniyog Dios cuyapächun,
umayman maquïta chruraptï Diosga nämi nishuray imata Munayniyog Jesucristo cutimuptin paypa lädunchru
ruranaypagsi. Chaura cananga Dios chay ruray nishungayta, cananpag. Nätan gamga shumagmi musyayanqui chay Efeso
canan rurayangaypitas masta ruray. 7੅Diosga noganchiman marcachru pay alisca alisca yanapämanganchita.
cachramura Santu Espirituta manam manchariyagta
Gamga awantanqui chay ima cunchuytas premiuta
cachimänanchipagchu. Antis payga Santu Espirituta
chrasquinaypagmi
cachrarayämun noganchita ima-ayga ruraytas alisca

2
yanapämänanchipagmi, runa-mayinchi cuyayta 1੅Chauraga churïnuysi cayag Timoteo, gamsi mas

yanapämänanchipagmi, jinaman shumag tantiarcur valorchacuy Jesucristo “Cuyapälarmi yanapashay”


ruraytawan rimayta yanapämänanchipagmi. 8੅Chaura ama nirayäshuptiquiga. 2੅Chay achca yupachicug-mayinchipa
pengacuychu Munayniyogninchi Jesuspita rimaytas, ni naupanchru ningagta chay yupachicuna runacunata gamsi niy
carcelchru Jesuspa janan noga cayangäpitas, antis chay ali yachrachipäcunanpag. Nätan chay ningay runacunaga
willapapa jananga gamsi jina noganuy ima-aygatas cunchuy, capäcuchun ali yachrachigcama.
Munayniyog Diosninchi awantayta yanapayämashaga. 9੅Paymi 3੅Chaura Jesucristo nishungayta rurayarga ima-ayga

noganchitaga salvarayämanchis, jinaman acrarayämanchis cunchuytas awantay juc soldädu ima-ayga cunchuytas
paylapag cananchipag. Nätan payga salvarayämanchis, awantagnuy. 4੅Musyayangaynuysi soldäduman yaycurayag
acrayämanchis manam imalatas alita ruranganchipitachu, runaga quiquinpa imas juc ruranancunata ruran manam
antis chaynuy rurayta nä pinsiasha carmi, jinaman waquin runanuychu. Antis soldäduman yaycurayag runaga
cuyapämarlanchim. Nätan manaragsi cay pachatas camalarmi mandagnin ningantam ruran imanaypa ayganaypas chay
Diosga nä pinsiashata cachira Jesucristo imatas ruranganpa mandagnin alipag ricananpag. 5੅Chaynuytan carrërachru
noganchiwan chaynuy rurananta. 10੅Chaura nä cananga cörrig runasi imanuypa cörrinanpagsi mandashancunachru
noganchiwan chaynuy nä rurayan Diosga Salvacug ningannuy cörrir-ran premiutaga chrasquin. 6੅Chracrachru

190
191 27,027(2੄2੄3

uryagsi chracrata ali atendisha carga payran naupataga yupachicularmi, runa-mayiquita cuyayarmi, jinaman
chrasquin chay chracrapita yargamugta. 7੅Pinsiay chay Munayniyog Dios munangannuy mana juchäcular cawag
ningagcunaman. Munayniyog Diosga lapantam runacunawansi gasila cawayarmi. 23੅Chauraga juc gotaranuysi
tantiachishunqui. ama timputa pasaychu chay imacunapitas yanga
8੅Chaura yarpachracuy Jesucristo cunchunganta, jinaman rimaycunachru. Gamga musyayanquim chaycuna nä
cawacämunganpita. Pay cara Rey Davidpa ayllun aywag rimaptinga jatun shimipa ninacuyla canganta. 24੅Chaura
castapitam. Paypitam nogaga willapacuyä ali willapata. Munayniyog Diospa servig runan cayarga amam chaynuy
9੅Nätan Jesucristopita willapacungäpitam nogaga cay jatun shimipa ninacuyarga cawanquichu, antis canqui
carcelchru cadenawan watashas cunchuyä lutan rurag lapanpagsi shacya runam, ima-ayga captinsi awantacugmi, ali
runanuysi. Chaynuy cayaptïsi Diospa chay ali willapanga ruray yachrachigmi, 25੅jinaman Diospa contran rimagcunatas
chaynuylam willapacayan. 10੅Nätan nogaga ima-aygata shumagpa tantiachigmi. Chaynuy rimapaptiquiga quizämi ali
cunchuyarsi willapacuyä Diospa acrashancuna raygom, willapata tantiarurga juchancunapita wanacurcur Diosman
paycunas Jesucristo salvacug canganta musyarärir payman cutirärimansi. 26੅Chaynuypaga paycunas juc carcelpita
yupachicurcänanpag, chaynuypa paywan imaycamas yargognuymi Asyag munangannuy lutan rurarcayanganpita
cawapäcunanpag. yargaräringa.
11੅Chaynuy cunchuyar willapacunapitaga alitam Jesusman

yupachicug-mayinchi runacunas rimapäcun cay nir: Amam chay casqui yachrachigcuna


Pay raygo wanurga, shamuptin cäsupanquichu

3
paywanmi imaycamas cawashun. 1੅Musyanaypag caytas nishay: Jesús cutimunanpag nä
12 Ima-ayga cunchuytas awantarga pasay nachrgarayämuptin, payman yupachicular
paytam mandayta yanapäshun. cawananchipag canga alisca sasam. 2੅Chay wichan runacuna
Paytaga “Manam reguëchu” nishaga, capäcunga quiquilanpag imatas munayagcamam,
paysi “Manam reguegchu” nimäshunmi. imanaypanuysi golguelata ashiyagcamam, alawacugcamam,
13 Nätan noganchi rimanganchinuy mana rurashas, olgotucugcamam, warmitucugcamam, Diospitas lutanta
payga ningannuy ruragmi, rimagcamam, taytantas mamantas mana cäsucugcamam,
payga manam canan imata nircursi unaynintaga “Gracias” nicuytas mana yachragcamam, Dios ninganta imatas
“Jucnuyta niyagchu” nir rimapäcungan. mana ruray munagcamam. 3੅Jinaman capäcunga mana pitas
cuyagcamam, mana cuyapagcamam, pitas yangacagpita
Gamsi, Jesusman yupachicugcunas amachacurcay
juchachayagcamam, shongon munanganta ima lutancunatas
14੅Chaura Dios nirayäshuptiquiga, gamsi Jesusman ruragcamam, alisca juyucamam, lapan ali ruraycunatas
yupachicugcunata chaynuyla yarpayächiy chay razoncag chregnigcamam. 4੅Jinaman capäcunga cuyayangan runata ima
willapapita, jinaman chaynuyla yarpachiy chay yanga mana lutantas ruragcamam, mana pengacular ima-ayga lutantas
väligcunapita rimar jatun shimipa mana ninacurcänanpagsi. ruragcamam, alisca alisca alinnintucug camam. Nätan
Chay imapitas yanga rimayaycunaga manam imapagsi lutanlatam alisca rurapäcunga, Diosta cäsucurcänan trucaga.
välinchu, antis chaywanga pantacarcayanmi. 15੅Gam ichaga 5੅Chaycunaga Dios ningancunata razón razonmi

imanaypanuy ayganaypanuysi cawayay Dios nishungayta ruragtucurcanga, nätan lutan capäcunganwanga


rurayar “Paymi ichaga ali uryag runä” nisha canaypag. reguechicurcanga yangala ruragtucurcangantam.
Chauraga mana pengacular juc ali uryapacug runanuysi ali Chaycunataga amam gamga imapagsi cäsunquichu.
willapata shumag yachrachiy. 16੅Ama timputa pasaychu 6੅Chaycuna castapitam waquincunaga wayicunamansi

Diospa contran rimagcunawan, jinaman chay mana jegayapäcun. Jinarcurmi razoncagta nirag rimar chay
väligcunapita rimagcunawan. Chaycunawan timputa warmicunata pantacächipäcun. Chaypitam chay juchasapa
pasagcunaga waranpa waranpam mas juchaman ishquircayan. warmicunawanga ima-ayga lutancunatas munanganta
17੅Chaycuna rimarcayangan juc gangrëna gueshyanuymi cayan rurapäcun. Chaynuypam juchaman ishquircayan chay gotara,
alisca juyu. Chay lutancunapita yachrachigmi cananga jinaman alisca juchasapa lutan ruraylata munag
carcayan Himeneowan Filetos. 18੅Paycunaga razoncag warmicunawan. 7੅Chaycunaga chaynuylam ima-aygapitas
willapata dëjarcurmi cananga yachrarcayächin cay nir: “Nämi yachracurcayan, nätan razoncag willapataga manatan
wanushapita cawacämuyga casha” nir. Chay nipäcur tantiaytas atipapäcunchu. 8੅Unaychu Janes jutiyog runawan
Jesusman yupachicug-mayinchicunata waquintaga nämi Jambres jutiyog runa Moisés yachrachiptin contran
pantacararcayächin. 19੅Nätan chaynuy yachrarcayächiptinsi sharcarärira. Chaynuymi chay casqui yachrachig runacunas
Diospa razoncag willapanman yupachicugcunaga manam chay razoncag willapapa contran sharcurcayan.
cäsupäcunchu. Chayta mana cäsugcunapita isquirbishachrüsi Chaycunapaga umancunas lutanlatam pinsian. Chaymi Diosga
cay niyanmi: “Munayniyog Diosninchiga regueyanmi paypa chaycunata ricayan mana väligpag. 9੅Nätan chaycunaga
cagcunataga. Nätan pisi ‘Diospa runanmi cayä’ nigga, dëjanmi manam aläpa unaychu capäcunga Jesusman
ima lutan ruraycunatas” niyanmi. yupachicugcunachru, antis rätum tantiachicaräringa lutan
yachrachig capäcunganta chay Janeswan Jambres
Caway Jesusman yupachicugcunata runacunanuysi.
cuyayar jinaman yachrayächir
20੅Mä caynuypa tantiachishay: Jatun juc alinnin wayichrüga Ima-aygata cunchursi Diospita
cayan tucuymi ima-aygacunas, örupitas golguepitas, nätan yachrachipäcushungaynuyla caway
cayantan guerupita, jinaman mitupita rurashas. Chaycuna 10੅Nätan gamga shumagmi musyayanqui imata
waquinmi cayan alicunachru üsasha cananpag, nätan waquinmi yachrachingätas, imanuy cawayangätas, mas guepaman imata
cayan manacagcunachru üsasha cananpag. 21੅Chaura pi maysi ruranätas, Jesusman yupachicur cawayangätas, awantacug
chay niyangä lutancunata mana ruragga canga alinninpag cangätas, cuyacug cangätas, ima-aygata cunchuyarsi
ricasham, mana juchäcuyagmi, munayniyogpagsi alisca välig chaynuyla Diosta serviyangätas. 11੅Gamga musyayanquim
runam, ima-ayga ali ruraycunatas rurayagmi. Diosta cäsucur Antioquía marcachru, Iconio marcachru, Listra
22੅Chaura waquin mözucunanuysi lutanlata rurayarga amam marcachru ima-ayga pasamangantas, chaychru
cawanquichu, antis cawanquiga alita rurayarmi, Jesuslaman wanuchipäcamänanpag ashipäcamaptin ima-ayga
27,027(2੄3੄4 192

cunchungätas, jinaman wanuchiyta munapäcamaptin imanuy Payga alila rurag ɹyismi. Nätan payga manam nogalatachu
cunchungätas, nätan Munayniyog Diosninchi lapan gomanga chay premiuta, antis payga gonga cutimunanta
chaycunapita salvamangantas. 12੅Chaura pi maysi Jesucristo cushisha lapan shuyacuyagcunatam pi maytas.
munangannuy cawagcunaga wanuchisha capäcunanpag
ashisham capäcunga. 13੅Nätan chay lutanta ruragcunaga, Musyanaypag jinaman ruranaypag cayta nishay
jinaman razontanuysi casquiyta yachrachigcunaga waranpa 9੅Chauraga imanaypas ayganaypas pasay-pacha shamuy
waranpam mas lutanta yachrachipäcunga ricamagnï. 10੅Nätan cay pachachru imas aygas cagcunalata
pantacächipäcungan runacunawan parëju. munarmi Demasga dëjarcamarnï aywacun Tesalónica marcata,
14੅Gam ichaga Diospita yachracungaynuyla cawaysi, jinaman jinaman Crescentetam cachrarayä Galacia marcata. Nätan
yachrachiysi. Gamga shumagmi musyayanqui pïcuna Titotam cachrarayä Dalmacia marcata. 11੅Chaura Lucaslam
yachrachipäcushungaytas. 15੅Gamga wamra cangaypitam nogawanga cayan. Marcosta cayman pushamuy. Payga
yachracuray Dios isquirbichingancunata. Chay aliscam yanapämanga Diospag cay imas ruranäcuna rurayta.
isquirbichingancunam tantiachishuray Jesucristoman 12੅Tïquicotaga cachrarayä Efeso marcatam. 13੅Nä shamurga

yupachicular runacuna salvasha canantas. 16੅Chay apacarcalämuy capötïta. Chaytaga dëjarayämü Troas
isquirbishancunaga lapansi cayan Dios quiquin marcachrümi Carpopa wayinchru. Apacarcamuytag
isquirbichinganmi. Chaymi pi may runatas yachrachichwan, librulacunatas, jinaman mana isquirbishacuna garaläcunatas
jucha rurayagta tantiachichwan, alilata rurananpag gongaralämunquimantag.
tantiachichwan, jinaman “Alita rurayar caway” nir 14੅Chay ɹerrucunawan ima-aygatas rurag Alejandroga alisca

yachrachichwan. 17੅Chaynuy rurashun Diospa runancuna alila lutantam ruramasha. Munayniyog Dioschri paytaga chay
ruragman muyupäcunanpagmi. Chauraga paycuna imay ruramanganpita imatas ruracunga. 15੅Chay runapitaga gamsi
aygaysi alilatam rurapäcunga. cuidacuy, imatas rurarushunquimantag. Payga chay razoncag
willapa yachrayächinganchipa alisca contranmi cayan.
Chay razoncag willapata imay aygaysi willapäcuy noganuy 16੅Nätan cay Roma marcachru mandag, imapita carcelchru

4
1੅Cananga Timoteo, Tayta Diospa naupanchrümi, jinaman cayangätas taripämänanpag wamagta gayachipäcamaptin
wanushacunapas cawayagcunapas juchancunata manam pisi aywarachu nogawan. Lapanmi dëjapäcamasha.
taripänanpag aywamug Rey Jesucristopa naupanchrümi cayta Chay jinapäcunganpita Dios ama imatas rurachunchu.
nishay: 2੅Chay razoncag willapata chaynuyla willapacuy, chay 17੅Chaynuy japaläta dëjararcayämaptinsi Munayniyog Jesusga

lutan pinsiagcunata imay aygaysi shumag tantiachiy, lutan manam dëjamashachu. Payga aliscam yanapämasha Diospita
rurayagcunata piñapay, nätan mana ali cawarcayagcunata rimapay munangäta shumag shumag willapacunäpag,
“Ama chaynuy cawaychu, antis caynuy caway” nir, shumagmi chaynuypa chay juc casta runacunas ali willapata lapalan
tantiachinqui, jinaman yachrachinqui. 3੅Nätan chrämungam mayacurcänanpag. Chaynuypam wanuchipäcamänanpita
chay runacuna ali willapapita mana mayacuy munapäcunan Munayniyog Jesusga salvamasha juc leonpa shiminpitanuysi.
wichancuna. Chaymi chay runacunaga shongoncuna 18੅Munayniyog Jesusga chaynuylam ima-ayga lutancunapitas

munangannuyla yachrachigcunata ashipäcunga achcata. salvamanga, jinaman maquinchrümi cachimanga jana


Chaura paycunaga yachrachipäcunga chay runacuna pachachru Diospa munayninman chrächimangancamas. Payla
munapäcungalantam imapitas. 4੅Chaycunaga manam pasay cachun alisca alinninpag ricasha imaypita imaycamas.
munapäcungachu chay razoncag willapa mayacuyta, antis Chaynuy cachun.
imapitas yanga chay juc cuentucunatam mayacuyta alisca
munapäcunga. 5੅Gam ichaga imay aygaysi caway shumag Cay carta rurayta ushanäpag caylata niyushay
tantiarcur rimayar, jinaman rurayar, ima-ayga cunchuytas 19੅Saludayulay Priscilatawan Aquilata, jinaman wanucusha
awantayar, Jesuspita willapacuyar. Chauraga cawanqui chay Onesiforopa lapan aylluncunatawan. 20੅Erastoga quëdamusha
ruranaycunata ali rurayarmi. Corintochrümi. Tröɹmotam nätan dëjamusha cä Miletochru
6੅Chaynuy niyag nogaga chay altar jananchru Diospag gueshyayagta. 21੅Gamga ima-ayga captinsi tamya wichan
rupachipäcunanpag uywa cayagnuysi nä carmi. Chaura nämi mana galaringancamala cayman chrämuy. Salüduta
wanucunäpag ürä pasay nachrgayämun. 7੅Dios ruranäpag aparcayächimushunquim Eubulos Pudentes Linos Claudias,
nimangancunata nä lapantam rurarü. Nätan yachrarachïsi pay jinaman lapalanmi aparcayächimushunqui Jesusman
nimangannuymi, jinaman cawarüsi pay ningannuymi. yupachicug-mayinchicunas.
8੅Cananga chaynuy ali cawangäpita juc corönata 22੅Munayniyog Jesucristo gamwan cachun. Dios cuyapälar

chrasquignuysi premiuta chrasquinalämi faltayäman. yanapapäcushunqui ima-aygachrüsi lapayta. Chaynuy


Chaytaga gomanga Munayniyog Jesús cutimunan junagmi. cachun.
TITOMAN PABLO CARTACUNGAN
Naupataga shumag tantianaypag uchuclata niyushay Pablo imanir cay carta isquirbingantas.
Titoga aliscam Pablotaga yanapasha Diospita yachrachiyta. Payga aliscam purira maytas chaytas Pablowan parëju. Nätan
Creta jutiyog tishgoman chrarärir Diospita yachrachipäcuptinsi, Jesusman yupachicuyta galayaräriram walcalaga. Chaura
mushoglarag Jesusman yupachicurcaptinmi Pabloga cachrara Titota Diospita masta yachrachimunanpag, nätan quiquinga
jucläpa aywacura. Pabloga Titopita alisca laquisham cara, Israel castacuna juc ishcay yachrarcayächigta willaparäriptinmi.
Chaymi Pabloga cay cartata isquirbira Titopag.
Chaura Pabloga cay carta isquirbiyta galayura cay nirmi:

yargosha runacunapa mandashancunatas mana


Pablo pi cangantas reguechicur saludangan rurapäcunanpag. 15੅Mana juchaynagcunapagga ima-aygas

1
1੅Noga Pabloga cä Diospa servigninmi, jinaman manam juchäcachicugchu, nätan juchäcuyagcunapagga,
Jesucristopa cachran ruragmi. Nogaga yupachicü Diospa jinaman Jesusta mana chrasquicuy munagcunapagga
acrashancunanuymi, nätan razoncagpitas musyayä Diosta ima-aygas cayan juchäcurcänanpagmi. Chaycunapagga
lapan shongonpa servigcunanuymi. 2੅Jinaman shuyayätan umansi, shongonsi manam pasay alichu. 16੅Paycunaga “Diosta
paycunanuy imaycama cawacug canätas. Mana yanga rimag reguëmi” nipäcunmi, nätan imas rurapäcunganwanga yanga
Diosmi manaragsi cay pachata camalar nimasha canchi chay nipäcungantam musyayächimanchi. Chaycunaga capäcun
imaycamas cawayman yaycunapag. 3੅Nätan cananga chay lutan ruragmi, mana cäsucugmi, ali ruraycuna rurayta mana
unay nimanganchi wichan nä ayparamuptinmi willapacuyä atipagmi.
nogaga, Salvacug Dios nimasha captin. 4੅Cay cartata
Caycunata yachrachiy
apachimug Tito, churïnuysi captiquim jinaman ishcayninchisi

2
Jesusman yupachicugla casham. Chauraga Dios Taytanchi 1੅Nätan gamga alicagta rimay Dios ningancunachru
jinaman salvamagninchi Jesucristo cuyapälar ima-aygachrüsi ningannuysi. 2੅Jesusman yupachicugcunachru chacha
yanapäshunqui, jinaman gasilata cawachishunqui. olgocuna capäcuchun shumag tantiagcama, alinninpag
ricanacama, ali yupachicugcama, cuyapäcugcama, jinaman
Mandagcuna capäcunga caynuymi ima-ayga captinsi awantacugcama. 3੅Chaynuytag Jesusman
5੅Chay jatun tishgo Creta nipäcunganchru gamta dëjamurag yupachicug chacha warmicunas capäcuchun alinninpag
Jesusman yupachicugcunachru mana ruray ushangäcunata ricanacama, yangapita mana pitas juchachayagcama, mana
ushapänaypagmi, jinaman chaychru cayag marcacunachru shincagcama, antis capäcuchun alicunata yachrachigcama.
Jesusman yupachicugcunapa mandagnincunata acranaypagmi. 4੅Paycuna jipash warmicunata yachrachipäcuchun gowancuna
6੅Chay acrangay mandagga canga mana piñapächicugmi, jinaman wawancuna cuyayta, 5੅shumag tantiagcama cayta,
juclay warmiyoglam. Churincunas canga Jesusman gowalanpag cayta, wayinchru ima-aygansi ruracug cayta, ali
yupachicugcamam, nätan manam “Wac churinga munangalan cayta, mana pisi Dios rimangancunapita lutanta rimananpag.
ruragmi u mana cäsucugmi” nir rimachicugchu. 7੅Nätan chay 6੅Chaynuytag mözucunatas tantiachiy shumag tantiacur

mandagcunapa mas mandagninsi canga mana imatas rurapäcunanpag jinaman rimapäcunanpag. 7੅Gamga
piñapächicugtan Diospa servignin cayarga. Manam cangachu nätan lapan ima-aygachrüsi alita ruray, gamnuy paycunas
shongon munanganta olgosha ruragga u imalapitas rurapäcunanpag, razoncagta yachrayächir, alipag
piñäcuyagga u shincagga u imapitas magapäcuyagga, u ricachicuyar. 8੅Rimangaychrüsi canqui mana piñapächicugmi.
imanuypanuysi golgue gänaylata munayagga. 8੅Antis cachunga Chaynuy ruraptiquiga contranchicunas pengacurcangam mana
runacunata gorpachag, ali runa, ali tantiag, alita rurag, ima lutan ruranganchitas taripäcur.
Dioslapag cawag, imas lutan ruraycunapita amachacug. 9੅Rantisha runacunatas yachrachiy rantignincunata
9੅Nätan cachun razoncagta yachracungannuy cawag, Dios lapanchru cäsucurcänanpag. Capäcuchun rantignin
rimangancunawan piñapänanpag, jinaman Diospag lutan munangannuy ali ruragcama, jinaman mana rimapäcugcama.
rimagcunata tantiachinanpag. 10੅Ama capäcuchunchu imancunatas suwacuyagga, antis
10੅Caycunata niyä achca runacuna mana cäsucug capäcuchun ali yupachicunacama. Chaynuypagga Salvacug
capäcuptinmi, jinaman casqui rimapäcunganwan Diosninchipita yachrachinganchita alisca alipagmi
pantacächipacuptinmi. Chaynuy jinagcunaga carcayan, chay ricapäcunga. 11੅Diosga nämi musyarayächin cuyapälar lapan
señalächicushacunam. 11੅Chay jinag runacunataga juclam runacunata salvananta. 12੅Nätan yachrayächimanchitan cay
cachracyächichwan. Chaycunaga wayinpam chay pachachru lutan ruraycunata, jinaman lutan munaycunata
yachrachinganwan pantacarcayächin golgueta gänanan raygo. dëjanapagsi. Nätan yachrayächimanchitan ali tantiagcama,
12੅Willapäshay cayta: Cretachrümi cara juc runa payga “Diospa alila ruragcama, Diospag ali cawagcama cananchipagsi.
willacugninmi” nipäcungan. Paymi jucpaychru 13੅Chaynuytag shuyayäshun nimanganchicuna ima-ayga

marca-mayincunapag cay nira: “Creta runacunaga imaysi shumag ruracänantas. Chayga cayan alisca shumag achicyayar
casquilatam riman, juc sima uywanuysi alisca juyucamam, munayniyog salvamagninchi Dios Jesucristo cutimunanmi.
mana yamaylapa micugcamam, jinaman guellacamam” nira. 14੅Payga wanusha noganchi raygom, ima-ayga lutan ruraypitas
13੅Chaynuypaga razoncagtam nira. Chaymi gamga piñapanqui jorgamänanchipag, chaynuypa mana juchaynag runancuna
ali yupachicugcama capäcunanpag, 14੅Israelcunapa ima-ayga cananchipag, jinaman ali ruraylata alisca munayar
cuentuncunatas mana cäsupäcunanpag, jinaman razoncagpita cananchipag. 15੅Caycunata yachrachiy, tantiachiy, jinaman

193
7,72੄2੄3 194

piñapay, Dios nirayäshuptiquiga manacagpagtag lapan runacunapagsi alim. 9੅Ama gotaranuyga, yanga
ricachicurunquiman. ninacurcaychu caycunapita; unay awillunchicunapa jutincunapita,
jinaman Moisespa waquin isquirbishancunapita. Chaycunapita
Jesusman yupachicugcuna alita rurayar cawapäcuy yanga ninacuyayga manam imachrüsi yanapämanchichu.

3
1੅Chaypitas nacionchru mandagtas jinaman marcacunachru 10੅Pisi gamcunachru chay ninacuycunawan

mandagcunatas cäsucurcänanpag yarpachiy. “Cayta u wacta raquicächigcunataga juc u ishcay cuti tantiachiy jinacayta
rurashun” niptinsi capäcuchun “Äri” nir chay ali ruraycunata mana cäsucuptinga gargariy. 11੅Chayga juchalata rurarmi
rurapäcunanpag. 2੅Yangacagpita ama pipitas rimapäcuchunchu ogracasha cayan. Chay juchalanpitam nina wayichru cachun
lutanta, ni capäcuchunchu imapitas magapacuyagga. Antis nishas cayan.
capäcuchunga manshucama jinaman cuyacugcama pipag
Cay carta rurayta ushanäpag caylata niyushay
maypagsi. 3੅Noganchis unayga caynuymi caranchi; gotaracamam,
mana ɹsyuynagcamam, mana cäsucugcamam, pantacasham, 12੅Artemaswan Tïquicotam cachrayämü. Paycuna
ima-aygachrüsi juchalata ruragcamam, shongonchi munanganta chraramuptinga jucla aywamuy Nicopolista tincunanchipag.
ruragcamam, lutanta pinsiagcamam, chregninacugcamam, jucwan Chaychrümi cayta munayä tamya wichanga.
jucwansi chriquinacuyagcamam. 4੅Nätan Salvacug Diosninchim 13੅Demandacunachru washacug Zenasta, jinaman Apolosta

cuyapämarlanchi musyarachimanchi lapan runatas cuyayanganta. camaripuy, willapacurcaptin mana imas pishipänanpag.
5੅Payga manam alita rurag cashachu Salvamasha canchi. Antis 14੅Nätan chay cayangaychrüga Diosman

cuyapämarlanchim, maylamasha canchi lapan juchanchicunapita, yupachicug-mayinchicuna alicagta rurapäcuchun, imalas


jinaman Santu Espirituwanmi muyuyächimanchi ali runaman. wanay captin yanapänacurcänanpag, nätan imatas alita
6੅Paytaga alisca alitam gomasha canchi Salvamagninchi rurayar capäcunanpag.
Jesucristopa. 7੅Diosga cuyapämarlanchim mana juchaynagpag 15੅Lapan nogawan cagcunam aparcayächimushunqui

ricamasha canchi. Chaymi cananga shuyacuyanchi imaycamas salüduta. Chaychru cuyamagninchi Jesusman
paywan cawananchipag nimänanchita. yupachicug-mayinchicunata saludayulay. Dios cuyapälar
8੅Cay niyangagcunaga razoncagmi. Chay ningagcunata ima-aygachrüsi yanapapäcushunqui lapaytas. Chaynuy
imanuypanuysi yachrachiy Diosta chrasquicushacunata. Chayga cachun.
FILEMONMAN PABLO CARTACUNGAN
Naupataga shumag tantianaypag uchuclata niyushay Pablo imanir cay carta isquirbingantas.
Roma carcelchru Pablo wamagta wichrgarayaptinmi chrarura paymanga Onésimo jutiyog runa. Onesimopa patronnin cara
Filemón jutiyog runam. Filemonga yachrara Colosas marcachrümi. Payga cara Jesusman yupachicug runam. Chaypitam
Onesimoga chay patronninpata suwacurcur gueshpirunag Roma marcata. Chaychrümi Pabloga Jesuspita willapara
Onesimotaga, jinarcurmi payga Jesusman yupachicuyta galayurunrag. Chaura Onesimoga chay Romachrümi yachrara, Pablota
chay carcelchru captin atendiyar. Payga aliscam yanapasha Pablotaga. Nä unaylataga Pablo nira patronninman cutinanpagmi,
chay suwacunganpita pägamunanpag.
Chaura Onésimo “Äri, cutishag” niptinmi, Pablo isquirbira cay cartata Filemonpag. Onesimota washanan raygo Pabloga
isquirbira cay nirmi: “Uryagniqui runata ama chregnipaychu; cananga paysi cayan Jesusman yupachicug-mayiquim” nishata.
Chaypitam nä carta rurayta usharcurga chay cartantinta cachrara Onesimotaga. Chay cutiptin Tïquicos aywara paywanmi,
Chaynuypam payga apara cartata Colosaschru Jesusman yupachicugcunapagsi.
Chaura Pabloga cay carta isquirbiyta galayura cay nirmi:

munarämi, ali willapapa janan cay cárcel cayangächru


Pablo pi cangantas reguechicur saludangan gampa trucay yanapämänanpag. 14੅Nätan gam mana imatas
1੅Noga Pablom, Cristo Jesuspa janan carcelchru cayagmi, nimangaycamaga, manam pay nogawan caychru cananta
wauguenchi Timoteowan cay cartata rurarcur munarächu, gam “Äri” niptiquim ichaga. 15੅Payga capazmi
aparcayächimug, gam uryag-mayï cuyashä Filemonpag, gampita gueshpirura unaylapag, cutimuptin imaycama
2੅jinaman cuyay paninchi Apiyapag, Cristopag uryag-mayinchi chrasquinaypagsi. Chauraga chrasquiyulay. 16੅Cananga ama
Arquipopag, chaynuytag Jesusman yupachicug wayiquichru ricaychu rantisha runaytanuyga, antis Jesusman
gotucagcunapagsi. 3੅Gamcunata Tayta Diosninchi, jinaman yupachicug-mayiquitanuy. Nogaga aliscam payta cuyayä,
Munayniyog Jesucristo cuyapälar ima-aygachrüsi gamga masran cuyanquimansi gampa castay cayaptinga,
yanapapäcushunqui, jinaman gasilata cawachipäcushunqui. jinaman Jesusman yupachicug-mayiqui cayaptinga.
17੅Chauragar uryag-mayiquipag ricamarga chrasquiy, noga
Gamga alim cayanqui Filemón chrämuptï chrasquimangaynuy. 18੅Imatas lutanta rurasha
4੅Tayta Diosnïwan rimarga chaynuylam “Gracias” niyä captinga, jina cayta manutucusha captinga nogam goläshay.
gampita. 5੅Gampitam mayarärichiman Munayniyog Jesusman 19੅Razonpa cananpag quiquïmi maquïwan cayta isquirbiyämü,

yupachicungayta, Diospa lapan raquishancunata nogaga goläshaymi. Nätan ali willapapita rimaptï
cuyayangayta. 6੅Chaypitas manacuyätan Jesusman chrasquicungaypita gamga juc manutucushanuy nogapag
yupachicungayta ricarärir gamnuy capäcunanpagsi, jinaman cayangayta manam yarpachiyta munagchu. 20੅Jesusman
Jesucristo yanapäcug canganta musyapäcunanpagsi. 7੅Alisca yupachicug-mayilä, cay manacungagnuynar ruralay. Chaynuy
cushisham carcayä jinaman valorchächisham cuyacug rurarga aliscam shongöta cushicachinqui Cristopa
cangaypita. Chaynuy cuyacug cangaypam Diosninchipa naupanchru. 21੅Cayta isquirbimug cäsucamänayman
raquishancunas valorchächisha carcayan. yupachicurmi ¡gamga ɹjusi maslatachri ruranquis
ningagpitaga! 22੅Gorpachämänaypag camariyay, Diosta
Cananga manacushay Onesimopita chaynuy manacurcayaptiquiga yargamushagpishchri gamcuna
8੅Chaymi mandanäpag Cristo chrurarayämaptinsi, 9੅noga ricag aywamunäpag.
Cristopa janan carcelchru cayag cuyayäshugniqui auquin
Uryag-mayïcunam salüduta aparcayämushunqui
Pabloga, manacushay Onesimopita. 10੅Carcelchru cayar
Diospita willapacuyaptïmi Onesimoga Cristota chrasquicurun. 23੅Aparcayächimushunquisalüduta Jesucristopa janan
Chaymi nogapagga cayan juc churïnuy. 11੅Naupataga carcelchru cayag-mayï Epafrassi. 24੅Chaypita
Onesimoga rantisha runaymi cara manacagpag ricasha, nätan aparcayächimushunquitan Marcossi Aristarcosi Demassi,
cananga cayan gampagsi, nogapagsi alisca väligmi. jinaman Lucassi. Paycunaga yanapämagnïcunam cayan.
12੅Cananga cutiyächimümi. Payga aywayämun quiquï 25੅Munayniyog Jesucristo cuyapälar gamcunata

aywamungänuymi. 13੅Caychru nogawan pay cananta yanapapäcushunqui ima-aygachrüsi. Chaynuy cachun.

195
HEBREO RUNACUNAPAG ISQUIRBISHA CARTA
Naupataga shumag tantianaypag uchuclata niyushay imanir Israel casta runacunapag cay carta isquirbisha cangantas.
Cay cartataga isquirbirayan maygansi Israel casta runam, Israel castancunapag. Nätan mana musyanchichu cay cartachru
mana jutinta nimasham. Chaymi waquin runaga “Pablom isquirbira” nipäcun. Cay cartata rurag runaga cay cartata isquirbira
chay castancunapita alisca laquisha carmi.
Chaypin wichan achcam Israel castacuna Jesusman yupachicuyta galayusha capäcura. Jinarcurmi chay yupachicurcanganpita
alisca cunchuchisha capäcura. Chaymi chay yupachicugcunapita waquinga pinsiarärira Moisés yachrachingancunalaman
naupatanuysi yupachicuyta, nätan Jesús yachrachingancuna dëjaruyta. Chaynuy pinsiarärira chay lutan runacunapita mana
chaynuy cunchuchishala capäcunan raygom. Chaymi cay cartataga isquirbira cay nishata: Moisés yachrachingannuy cawayga
nämi ushacasha. Nätan ushacashaga cayan Moisés isquirbinganta Jesús lapanta rurasha captinmi. Payga quiquinmi wanusha
juchanchicunapita. Chaura paymi cayan cananga Tayta Dioswan amistächimagninchi. Chaymi Tayta Dios cananga munayan
Jesús yachrachingannuyla cawananchita, Dios-mayin Jesús yachrachimasha casha. Cananga Jesús cayan sacerdötinchim Tayta
Dioscagchru. Chaura Jesús yachrachingannuy cawayta dëjarärirga manam jucnuypaga gueshpita atipapäcunquichu Dios mas
guepaman alisca cunchuchinanpitaga. Chaura ama juctaga imatas rurapäcuychu nir isquirbishata.
Chaura cay carta isquirbiyta galayura cay nirmi:

jana pachatas cay pachatas ruraray.


Diosga unaypitam tucuynaypa rimapamasha canchi 11
Chay rurangaycunaga ushacangam, nätan gamga

1
1੅Diosninchiga quiquinpita unay wichan awillunchicunata imaycamas cawanquim.
achca cutim, jinaman tucuynaypam willachira unay Chaycunaga lapanmi juc jacu sagpinuysi ushacanga.
willacugnincunawan. 2੅Nätan cay ushanan junagcunaga 12 Gamga lapan camangaycunata munangaytam ruranqui juc

Dios-mayin Jesucristowanmi willachimaranchi. Pay sagpi jacuta wicapagnuysi.


Jesucristowanmi Diosga rurara jana pachatas cay pachatas. Nätan mushog jacuta ruragnuymi ima-aygatas mushogta
Chauraga Jesuspam lapan ima-aygas. 3੅Chaynuytan Jesusga ruranqui.
Dios alisca munayniyog cangantas shumag Nätan gamga pachalanmi cawanqui imay imaycamas”
musyayächimanchi, jinaman payga quiquin Diosnuymi niyanmi.
cayansi. Chaura payga alisca munayniyogmi, chaymi 13੅Diosga manam imaysi maygan angelcunatas

ima-aygas pay ningannuyla carcayan. Paymi wanusha “Cay derëchäman tayucuy mandanaypag,
juchanchicunapita perdonasha cananchipag, nätan cananga chay chregnishugniquicunata naupayman
Diospa derëchanchrümi tayayan mandayar. chrarachimuptï
pampaman lagashtarcachir munangayta ruranaypag”
Jesusga angelcunapitas mas munayniyogmi cayan nirachu.
4੅Munayniyog angelcunas carcayanga Diospa serviglanmi, 14੅Antis angelcunaga cayan Diospa cachran ruraglam.

nätan Jesusga mas munayniyogmi cayan paycunapitaga Paycunataga cachramun payman yupachicugcunata
Diospa-mayin car. 5੅Chaura Diosga manam imaysi maygan yanapänanpagmi.
angeltas:
Jesusta cäsucushaga Diosga manam cunchuchimäshunchu
“Gamga cayanqui Dios-mayïmi” nirachu ni

2
“Cananmi niyag Dios-mayï canaypag” nirapishchu. 1੅Chaymi noganchiga nä Jesuspita shumag mayacurayarga

Juclä isquirbishachrüsi manam maygan angeltas: imanaypanuysi cäsucuyar cawashun mana pantacashanuy
“Nogam cashag paypa Dios-mayin”, puriyänanchipag. 2੅Sinaí jircachru angelcunaga cay nipäcuram:
nätan “Paymi canga nogapa Dios-mayï” nirapishchu. “Mana cäsucugcunataga Diosga cunchuchingam”. Nätan
6੅Antis isquirbishachrüga chay japalaylan-mayinta nipäcungannuylam Diosga cunchuchira. 3੅Chaynuymi
cachraramur Diosga cay niyanmi: noganchitas cunchuchimäshun salvacug rimangan chay alisca
“Lapay angelcuna payta alawapäcuy” niram. ali willapata mana cäsucushaga. Chay willapataga Jesús
7੅Nätan angelcunapitas Diosga cay niyantan: quiquinmi naupataga musyachira, nätan Diospita
“Angelcunaga carcayan alisca munayniyogmi mayacugcunas chay willapatam nimaranchi. 4੅Chaura
alisca manchay walyaynintin räyu mayacugcunas, jinaman Diossi chay willapa razoncag
aywamugnuymi” niyanmi. canganta musyachipäcura Santu Espiritupa munayninwan
8੅Nätan Diospa-mayin Jesuspitaga cay nirmi isquirbirayan: ima-aygatas ruraypam. Chaynuy rurapäcura Santu Espíritu
“Gamga mandag Diosmi canqui imaypita imaycamas, munangannuylam.
jinaman mandarsi ali ruragmi canqui.
9 Chaymi ali ruragta cuyayanqui, nätan mana ali Jesusga runaman muyusha salvamänanchi raygom
ruragcunata chregniyanqui. 5੅ChauraDiosga manam angelcunatachu “Mushogman cay
Chaynuy captiquim nogaga acrarayag mandag pachata muyuchiptï, gammi chaychru mandanqui” nira.
canaypag. 6੅Antis isquirbishachrüga cay niyanmi:

Chaymi cushirayanqui waquin runacunapitas mas” nirmi. “Tayta Dios, ¿imanirtag gamga runacunata
10੅Chaypitas isquirbishachru Diosga cay niyanran: yarparayanqui,
“Gam munayniyogmi galarinanchru jinaman jana pachapita shamusha runata cuidayanqui?

196
197 +(%5(26੄2–4

7 Nätan gamga chay runata nirayanqui nachrga nachrga “Dios nircayäshungayta canan mayarcayarga cäsucurcay.
angelcunanuy cananpagmi”. 8 Ama rumi shongo capäcuychu unay awilluycunanuy
Chaypitam niruray: “Alisca munayniyog cananpag, mana cäsucugga.
jinaman alisca alipag ricasha cananpag. Paycunaga chunyag pampachru cayar
8 Chaymi lapan ima-aygatas munayninman chruraruray Diosta manam cäsucurcarachu.
mandananpag” niyanmi. 9 Chaychru unay awilluycunaga ‘Diosga gongaramanchim’

Chauraga manam imalas catushachu, nätan chay nirmi,


mandayangantaga manam shumag ricapunchiragchu. 9੅Chaura lutanta rimapäcura chay chruscu chrunca watantin
cay niyangäcunataga niyä Jesuspitam. Payga manam alä ima-aygata munaynïwan paycuna ricananpag
unaychu angelcunapita mas manacagpag ricasha cara. rurayaptïsi.
Manacagpag ricasha cara lapanchita cuyapämarlanchi 10 Chaymi chay runacunapagga alisca piñäcusha cä.

cunchuyar cruzchru wanurmi. Nätan cananga alisca Jinaman cay nirä: ‘Paycunaga imaysi shongon
alinninpag ricasham cayan. munangannuylam cawapäcun, manam noga
10੅Chaynuy Jesuswan ruracara ima-aygatas Camag Dios munangänuychu’ nirä.
pinsiangannuylam. Chaynuy wanunganpam cananga achca 11 Chaymi paycunapag piñasha carga juracururä cay nir:

runacuna paywan cawapäcunga. Chaymi canan Jesusga cayan ‘Paycunaga Canaán ninganchru ali cawacuyman
salvacugninchi. 11੅Chaura Jesusmi noganchitaga manam imaysi yaycapäcungachu’ nir”.
raquirayämanchi Diospa runan cananchipag. Chaymi cananga 12੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, mayapäcuy cayta: Ama

cayan Tayta Diosga taytanchi Jesuspas, jinaman noganchipas. gamcunachru maygaysi rumi shongo capäcuychu Diosman
Chaymi Jesusga mana pengacular “Ayllücuna” niyämanchi. mana yupachicugcama ni amatag raquicapäcuypishchu Cawag
12੅Chaynuymi isquirbishachru cay niyan: Diospitas. 13੅Antis jucniquis jucniquis alila cawayäshun
“Tayta Dios, gampita willapashagmi ayllücunata”. ninacurcay lapan junagsi. Chaynuy ninacurcay jucla, rumi
Jinaman “Paycunawan parëjum alawashayqui” niyanmi. shongoman muyurur mana juchaman ishquipäcunaypag.
13੅Chaypitas cay niyantan: 14੅Noganchiga Jesuswanmi cawashun, naupantanuysi payman

“Tayta Dios, nogasi gammanmi chaynuyla yupachicuyälar wanunganchicamas carga. 15੅Chaura


yupachicushay”. isquirbishachrüga cay niyanmi:
Niratan: “Dios nircayäshungayta canan mayarcayarga cäsucurcay.
“Caychru cayä, gam gomangay castaycunawanmi, Ama rumi shongo capäcuychu unay awilluycunanuy
nätan paycunaga cayan ayllücunam” niyanmi. mana cäsucugga” niyanmi.
14੅Chaura Jesusga noganchinuysi runamanmi muyusha. 16੅Chauraga pïcunatag capäcura Diospa willapanta
¿
Chaymi wanuras, jinaman chay wanunganpam mayayarsi mana cäsucugga? Paycuna capäcura Egipto
juchäcachimagninchi Asyagtas yalira. 15੅Chaynuypam Asyagpa marcapita Moisés lapan yargachimunganmi. 17੅Nätan
munayninchru, Diospita raquicasha cayasha jorgamasha ¿pïcunapagtag Diosninchi piñasha cara chruscu chrunca wata?
canchi. 16੅Musyanganchinuysi Jesusga manam aywamura Chay juchäcurcur chunyag pampachru wanusha
angelcuna yanapagchu, antis aywamura noganchi Abrahampa runacunapagmi. 18੅Jinaman ¿pïcunapatag Dios juracurura cay
castancunata yanapämagninchim. 17੅Chaymi Jesusga nir: “Paycunaga Canaán ninganchru ali cawacuyman manam
noganchinuy runaman muyura. Chaynuypam payga cara imaysi yaycapäcungachu” nir? Chay nira mana
Diospa sacerdötin, alisca cuyapacug, jinaman Dios ningannuy cäsucugcunapagmi. 19੅Musyanganchinuysi paycunaga mana
cawag. Chaura Jesusga lapan runacunapa juchanpita wanura, yaycapäcurachu Diosman mana yupachicurcanganpitam.
Dios mana piñasha cananpagmi. 18੅Payga noganchinuy runa
carmi juchäcachiy munashas cara, nätan manam Imanuypanuysi Diosta cäsucuyäshun paywan
juchäcushachüga. Chaymi yanapämanchi paynuysi mana cawananchipag

4
juchaman ishquinanchipag. 1੅Chauragar cäsucurcay “Chay ali cawacuyman

yaycapäcunquim” Dios niyämashaga. Chaura maygaysi


Jesusga Moisespitas mas munayniyogmi cayan
guepa carärinquimantag. 2੅Noganchitas unay awillunchicunata

3
1੅NätanDioslata servig-mayïcuna, gamcunataga quiquin ali willapata musyachingannuymi musyarayächimanchi.
Diosmi acrararcayäshunqui paypa runan capäcunaypag. Chayta mayacurarcayarsi paycunaga manam cäsucucarachu.
Chauraga shumag tantiapäcuy Jesuspita. Paytam Diosga Chaura chay mayacurcangan manam välishachu. 3੅Nätan
cachramura paypita mas shumag musyachimänanchipag, jinaman Diosman yupachicunganchipam, chay ali cawaymanga nä
paymi cayan sacerdöticunapa mas mandagnincagsi yaycurayanchi. Chaura mana yupachicugcunapagmi
yupachicunanchipag. 2੅Tayta Diosmi Jesustaga chaynuy cananpag isquirbishachrüga Dios cay niyan:
chrurara. Nätan Jesusga Dios munangannuylam imatas lapanta “Nogaga piñasha cayar juracururä chay ali cawacuyman
rurara. Chaura Moisesga cara juc capuralnuysi Diospa serviglanmi. manam
3੅Chaymi Jesusga Moisespitas mas alawasha canman, wayi paycunaga imaysi yaycapäcungachu nirga” niyan.
ruragtachu alisca alawänanchi wayi quiquinpitas mas, chaynuy Chaura chay mana cäsucugcunaga manam imaysi aliga
alawasha cachun. 4੅Lapan wayicunas runacuna rurangalanmi capäcungachu, galayunanchru ima-aygatas camarcur Dios
cayan. Nätan runacunataga, jinaman lapan ima-aygas alisca cushisha cananpagnuyga. 4੅Chaynuymi isquirbishachrüsi
cayagcunataga Diosmi camara. 5੅Nätan Moisesga Diospa servignin ganchris junagpitaga cay niyan: “Diosga ima-aygatas rurayta
carmi Dios ningannuyla ima-aygatas rurara juc capuralnuysi ushacurcur ganchris junagchrüga cushisham cara” niyanmi.
Diospa runancunachru. Chaymi Moisesga musyachira mas 5੅Nätan yapaysi isquirbishachrüga cay niyantan:

guepaman Dios ningannuyla Jesuswan ruracänantas. 6੅Nätan “Chay mana cäsucugcunaga manam imaysi
Cristoga cayan Diospa-mayinmi. Chaymi cananga paylapa cayan yaycapäcungachu chay ali cawacuymanga” niyantan.
lapan ima-aygas. Chaura noganchiga cayanchi paypa runanmi. 6੅Chaura waquinsi yaycapäcunmanran chay ali cawaymanga.

Chaymi payman yupachicuyälar shuyacuyäshun cushisha Nätan naupata chay ali willapa mayacugcunaga mana
cawananchipag. yaycapäcushachu, mana chayta cäsucurcarmi. 7੅Chaura Diosga
7੅Caynuypa tantiachipäcushay, Santu Espiritum isquirbichira “Canan yaycapäcuy chay ali cawayman” niyämanchim.
Dios ninganta. Payga cay niram: Chaypitaga mas guepatas David isquirbira cay nirmi:
+(%5(26੄4–6 198

“Dios nircayäshungayta canan mayarcayarga, ama rumi 11੅Caycunapita maymayragchri cayan rimapapäcunagpag,

shongo capäcuychu” nirmi. nätan caycunapita tantiachiyga alisca sasam, gamcuna mana
8੅Nätan Josué chay ali cawacuyman Israel castanchicunata cäsucug capäcuptiqui.
razonpa yaycachisha captinga, manachr Diosga ninmanchu
cara: “Mas guepamanga chay ali cawacuyman Gamcunaga alisca yachragninmi jinaman yupachicugmi
yaycapäcungam” nirga. 9੅Chaura chaynuy nirayaptinga ali capäcunquiman
cawayman yaycapäcunmanran Diospa runancunaga. 10੅Chaura 12੅Caychica unaytaga gamcunaga nämi Cristopita ali
Dios ningannuy ali cawayman yaycugcunaga cushisham yachrarcayächinquiman, nätan gamcunaga Diospita naupacag
capäcunga. Dioschu ima-aygata galayunanchru rurayta mayacurcangalaytam yaparcur yaparcur yachrachinata
ushacurcurga cushisha cara chaynuymi. 11੅Chauragar munarcayanqui. Gamcunaga lechilatam upyayta
imanaypa ayganaypas chay ali cawayman yaycuyta munarcayanqui, nätan manam juc micuycunataga
munapäcuy, nätan ama chay unay awillunchicunanuy mana munapäcunquichu. 13੅Pi maysi naupa yachracungalanta
cäsucugga capäcuychu. yaparcur yaparcur yachrachinata munagcunaga juc iñasha
12੅Chaura Diosninchipita willapaga yachrachimanchi lechilawan cayagnuyran carcayan. Chaymi mana
imaycamas Dioswan cawananchipitam. Chay willapaga cayan tantiapäcunragchu ima ali u ima lutan cangantas. 14੅Nätan
caynuymi: Juc runachu juc espäda ishcay lädüpa chacha runacunaga juc micuytam micapäcun. Chaynuymi
cuchucunayogwan ruyi ruyicama tucsirunman. Chaypitas mas capäcun chay waquin yachrachiycunata yachracugcunaga.
ruyi ruyicamam yaycun juc runaman Diospa chay ali Chauraga shumagmi tantiapäcun ima ali cangantas u ima
willapanga. Chaura chay willapam tantiachimanchi ali lutan cangantas.
rurayta u lutan rurayta munayanganchitas. 13੅Dios
6
1੅Chaura naupata Cristopita yachracungalanchitaga ama

camangancunaga ima-aygas cayan ricashalam paypitaga. yachracuyäshunchu, antis sasanninta yachracushun


Chaymi ali u lutan ruranganchitas quiquinchi nishun. Diospita mas shumag musyananchipag. Nätan ama
gongashunchüga chay naupata yachracunganchitaga.
Jesusga cayan lapan sacerdöticunapita mas alinnincagmi
Chaycunaga caycunam cara: chay lutan ruraycuna
14੅Chaura Diospa-mayin Jesusga cayan sacerdöticunapa mas wanacuypitam, Diosman yupachicuypitam, 2੅bautizacuypitam,
mandagnincagpitas mas munayniyogmi. Payga jana pachamanmi mandag cananpag umanman maquita chruraypitam,
yaycurayan. Chauragar payman yupachicuyälar cawayäshun. wanushacunata Dios cawacächimunanpitam, jinaman
15੅Sacerdöticunapa mas mandagnin Jesusninchiga manam runacuna ali rurag u lutan rurag capäcungantas Dios
rircaramanchichu ima juchaman yaycuyashas, antis payga taripänanpitam. 3੅Nätan Dios munaptinga chay waquin
juchäcachiy munasha casha cuyapälarmi yanapämanchi quiquinsi niyangäcunataga yachrachipäcushaymi.
juchäcachiy munasha car. Nätan payga noganchinuy juchäcachiy 4੅Nätan Diosman yupachicuyanganpita guepaman

munasha cayarsi manam juchäcurachüga. 16੅Chauragar cuyapäcug cutishacunaga manam nä imanacursi yapay wanacuyta
Dioscagman ashuyushun cuyapämänanchipag, jinaman payman atipapäcungachu. Paycunaga nämi musyapäcun Cristowan ali
yupachicuyälar cacuyäshun ima-ayga captinsi cuyapämarlanchi cawaypitas, Santu Espíritu munayninchru cawaypitas,
yanapämänanchipag. 5੅Diospita mayacurcangan willapa ali shumag canganpitas,

5
1੅Sacerdöticunapa mas mandagnincagga capäcura pisi jinaman mas guepaman Diospa munayninwan ima-aygata
achca runacunapita acrasham. Payga chay runacunapa rurananpitas. 6੅Chaycunata musyarcayarsi guepaman
ofrendancunatam, jinaman juchancunapita perdonasha cutishacunaga manam imanacursi yapay wanacuyta
capäcunanpag yawar apapäcungantam Dios cacunanman atipapäcungachu, ayga cuti Cristopita rimapayashas. Chaynuy
yaycarcachir Diospag rupachipäcug juchancunapita jinarga Diospa-mayin Cristota yapay cruzchru
perdonasha capäcunanpag. 2੅Chaura chay sacerdöticunapa wanuyächignuymi cunchurcayächin chay waquincunanuysi.
mas mandagnincagga canman cuyapäcugmi chay juchäcusha Chaynuypaga Cristota lutanpagmi ricarcayächin
runacunapag, quiquinsi juchaman ishquipäcuglarag cayarga. runacunawan.
3੅Chaynuy carmi payga quiquinpa juchanpita, jinaman 7੅Mä tantiachipäcushay caynuypa: Juc chracrachru guewaga

runacunapa juchanpita ofrendata apacurcur yaycug Dios tamyaramuptin alim wiñamun. Chay tamyarachimur Diosga
cacunanman perdonasha capäcunanpag. alitam rurarun chay chracrata. Chaura chay chracrayogsi
4੅Paycunaga manam quiquinchu “Sacerdöticunapa mas cushisham cayan. 8੅Nätan cashacunala wiñag chracraga
mandagnin capäcushag” nipäcug, antis Diosmi paycunataga lutanpag ricasham cayan, jinaman chay cashacunataga
acrasha Aaronta yupaysi. 5੅Nätan Cristosi manam “Noga rupachinchim. Chaynuymi Diosman yupachicugcunas Dios
cashag sacerdöticunapa mas mandagnincag” nirachu, antis munangannuy mana cawagga Diospita cunchuchisha
Diosmi chrurara: capäcunga, nätan Dios munangannuy cawagga yanapasha
“Gamga cayanqui Dios-mayïmi, capäcunga.
Cananmi niyag Dios-mayï canaypag” nir. 9੅Cuyashäcuna, chaynuy nirga, manam gamcunapagchu
6੅Jinaman juclä isquirbishachrüsi cay niyanmi: niyä. Gamcunaga alitachr rurapäcunqui Dios munangannuysi
“Gammi canqui sacerdöticunapa mas mandagnincag imay nä salvasha carcayarga. 10੅Alila rurag Diosga manam
imaycamas, gonganchu payta cuyar, runancunata yanapapäcungaytas,
nätan canqui sacerdöti Melquisedecnuymi” niyanmi. jinaman canan yanaparcayangaytas. 11੅Chauraga jucniquis
7੅Cay pachachru cayar Cristoga gapachracuypanuymi jucniquis, chaynuyla rurarcayay wanupäcungaycamas.
wagaräcur manacura wanuypita washacug Diosta: “Tayta, Chaynuy cawarga Dios “Goshaymi” nipäcushungaytaga
yanapämaynar cay alisca juyu cunchuy awantayta” nir. Nätan chrasquipäcunquim. 12੅Chaura ama guellanapäcuychu, antis
Dios munangannuy cawag captinmi Diosga manacungannuy Diosman yupachicugcunata rircärir cawapäcuy. Paycunaga
yanaparura payta. 8੅Jesusga Diospa-mayin cayarsi cäsucug chaynuy yupachicuyälar cawapäcunganpam Dios “Goshaymi”
carmi cunchuras, wanuras. 9੅Chaynuy cäsucug captinmi ninganta chrasquipäcura.
Diosga “Gammi canqui sacerdöticunapa mas mandagnin” 13੅Mä yarpachipäcushay Abrahampita. Abrahamta rimapar

nirura. Chaymi payga cayan chay cäsucugcunapa salvacugnin. Diosga quiquinpa jutinta janchrarcurmi juracurura paypita
10੅Chaura Tayta Diosga Jesusta chrurarayan sacerdöticunapa mas munayniyog mana pisi captin. 14੅Diosga cay niyanmi:
mandagnin cananpag sacerdöti Melquisedectanuymi. “Alisca aliscam nogaga yanapäshayqui”, jinaman “Alisca
199 +(%5(26੄6–8

chraninmanmi castaytas mirachishag” niram. 15੅Chay Aaronpa castanpitachu. 12੅Diosga “Jucmi sacerdötiga canga,
ninganman yupachicuyälar cawanganpam Abrahamsi Dios jinaman chay sacerdötiga mushogtam yachrachipäcushunqui
“Goshaymi” ninganta chrasquira. cäsucurcänaypag” niram. 13੅Chay sacerdöti aywamugga
16੅Musyanganchinuysi runacunaga juracurcan quiquinpitas Jesusmi cayan. Payga Judá castapitam aywamun, nätan Judá
mas munayniyogpa jutinta janchracurmi. Chaynuy castapitaga manam pisi sacerdöti carachu. 14੅Munayniyog
juracururga manam nä mastaga imatas ninacurcanchu. sacerdötinchiga aywamun Judäpa castanpitam, nätan pay
17੅Runacuna chaynuy juracurcaptinmi Diossi chaynuy juracura castapita sacerdöti aywamunantaga manam Moisessi nirachu.
ningannuyla rurananpag, jinaman ningannuylam ruraras 15੅Chaynuypaga musyayächimanchi chay Melquisedecnuysi

Diosga. 18੅Chaura Diosga “Goshaymi” nirayarga, jinaman mushog sacerdötinchi cangantam. 16੅Jesusga sacerdöti cayan
juracurayarga ningannuylam ruranga, payga manam manam Levïpa castan canganpachu, antis munayniyog car
casquipämäshunchu. Chauraga Diosman yupachicug imay imaycamas cawag canganpam. 17੅Chaymi
canganchipita ima-aygatas dëjarayarga, chaynuyla isquirbishachrüsi cay niyan:
shuyarayäshun Dios “Goshaymi” ninganta “Gammi canqui sacerdöticunapa mas mandagnincag imay
chrasquinganchicama. 19੅Juc ancla ninganchu büquita imaycamas,
chariran pachalanchru cananpag. Chay anclanuymi nätan canqui sacerdöti Melquisedecnuymi” niyan.
noganchipagga cayan Dios “Goshaymi” nimanganchita 18੅Chaynuy carga Dios unay sacerdöticunapita ningancunaga

shuyayanganchiga. Chaymi cananga yaycushun Dios manacagmanmi muyurun. Moisés isquirbingancuna mana
cacunancagman. Chauraga manam raquimanchichu chay juchaynagman runacunata mana muyuchinganpita. 19੅Chaura
racta telonnuy cayagsi. 20੅Chaypagmi Tayta Dios cayanganman Moisés isquirbingancunaga manam runacunata mana
Jesusga yaycurayan noganchipita manacunanpag. Paymi juchaynagman muyuchishachu. Antis cananga Jesús
cayan sacerdöticunapa mas mandagnin sacerdöti, imay sacerdötinchi canganpitaga nä cawayanchi Dioswanmi
imaycamas Melquisedecnuysi. imaycamas.
20੅Nätan Diosga juracuypam nira Jesús sacerdöti cananpag.
Jesusga cayan Melquisedecnuymi 21੅Nätan waquin sacerdöticunapagga manam Diosga

7
1੅Cananga masta willapayärishay Melquisedecpita. juracurachu cay nir:
Melquisedecga cara Salem marcachru reymi, jinaman “Gammi canqui sacerdöticunapa mas mandagnincag imay
paytaga Munayniyog Diosmi chrurara sacerdöti cananpagsi. imaycamas” nir.
Melquisedecga Abraham taripacugmi yargorura. Nätan Nätan Munayniyog Dios chaynuy juracuypa nirayarga
Abrahamga cutiyämura guërrachru reycunata yalircurmi. manam manacagman muyuchingachu.
Chaychrümi tincurur Abrahampa janan Diosta manacurura. 22੅Chaymi Jesusga “Tayta Diosga chay rimangannuylam
2੅Nätan Abrahamsi Melquisedecta raquiparura guërrachru ruranga” niyämanchi. 23੅Sacerdöticunaga achcam capäcura,
yalircur lapan ima-aygatas apayämunganpita chruncapita nätan paycunaga limpum wanupäcusha. 24੅Nätan
juctacamam. Melquisedecga ‘Ali rurag rey’ ninanmi, nätan sacerdötinchi Jesusga imay imaycamas cawagmi. Paylam
‘Salem marcachru rey’ ninanga, ‘Alila cawachimagninchi rey’ imay imaycamas sacerdötiga canga. 25੅Chaymi Jesusga
ninanmi. 3੅Melquisedecpita manam isquirbishachru salvanga payman yupachicur Tayta Diosman
nimanchichu pi taytan, pi maman, pi casta cangantas, ni imay ashuyugcunataga. Payga imay imaycamas cawacugmi,
näcingantas, jinaman imay wanungantas, antis payga cara jinaman Diostam manacuyan chay yupachicugcunapa janan.
Diospa-mayinnuymi. Chaura payga cayan sacerdötim imay 26੅Noganchiga sacerdöticunapa mas mandagnin Jesustam

imaycamas. munacunchi. Payga Dioslapag cawagmi. Payga manam ima


4੅Chaura shumag tantiasha Melquisedecga cayan alisca lutantas rurashachu. Payga mana pasay juchaynagmi, payga
alinninmi. Chaymi Abrahamsi Israelpa taytan nisha cayarsi manam juchasapacunanuychu cawaras. Jinaman payga alisca
chay guërrachru yalircur ima-aygatas lapan apayämunganpita shumag Tayta Dios cayangancagmanmi yaycurayan. 27੅Payga
chruncapita juctacama raquiparura. 5੅Abrahampa castanmi manam sacerdöticuna mandagcunanuychu uywacunata
cara Levïga, nätan Levïpa castancunam sacerdöticunaga rupachira juchanpita, ni runacunapa juchanpitas. Antis payga
capäcura. Chaymi runacunaga lapan charapäcunganpita quiquinmi cruzchru juc cutila wanura lapan runacunata
chruncapita juctacama raquipapäcug Moiseswan Dios salvananpag. 28੅Moisés isquirbinganga musyachimanchi
isquirbichinganchru chaynuy nisha captin. Chaura caytam: Chaypin wichan Diosga chrurara sacerdöticunapa
chrasquipäcug Abrahampa castancunalapitam, manam mandagnincunata noganchinuysi juchaman
juccunapitaga. 6੅Nätan Melquisedecga mana Levïpa castan ishquipäcugcunalatam, nätan Diosga juracuypam nirayan,
cayarmi chrasquirura chruncapita juctacama Abraham mana juchaynag chay Dios-mayin Jesús imay imaycamas
raquipaptin. Jinarcurmi Abrahamta Diosga “Aliscam sacerdöti cananpagga.
yanapashay” nä nirayaptin, mastarag nirura Melquisedecsi
Caymi cayan mushog rimanacuy
Dios yanapänanpag. 7੅Chaynuypam musyayanchi mas

8
alinnincag runa, jucnin manacag runata “Dios 1੅Chay lapan nircayangagpitaga mas alinninmi cayan
yanapäshunqui” ninganta. 8੅Levïpa castan chay chruncapita Jesusga. Payga cayan sacerdöticuna mandagpitaga mas
juctacama chrasquigcunaga wanuglam capäcura. Nätan alinnincag sacerdötinchim. Payga jana pachachru Diospa
Melquisedecpitaga “Cawayanran” niyämanchim derëchanchrümi tayayan mandananpag. 2੅Chaychrümi Jesús
isquirbishachrüga. 9੅Chaura Abrahamga Leví castacunata sacerdötiga noganchipa jananchi Diosta manacuyan Diospa
raquipänan trucam gorura, chay Levïcuna manarag cayaptinsi. razoncag wayinchru. Chay wayiga Munayniyog Dios
Chaypin paycuna capäcurga chay chruncapita juctacama ruranganmi. Manam runala ruranganchu.
chrasquipäcunganpitam raquipapäcunman cara 3੅Sacerdöticunapa mas mandagcagga pisi cayan Moisés

Melquisedecta. 10੅Nätan Melquisedec Abrahamta taripag isquirbingannuy ofrendacunata, jinaman uywacunapa


yargonan wichan Levïga manaran cararagchu ni castancunas. yawarninta apacurcur Dios cacunanman yaycunanpagmi,
11੅Leví casta sacerdöticunata cäsucurchu, Israel chaynuypa runacunapa juchan perdonasha cananpag.
castanchicuna mana juchaynagman muyupäcunman cara. Chaynuymi Jesussi Dios cayanganman yaycunanpagga
Chaura manam canmanchu cara juc sacerdöti ofrendata apacurcur yaycurayan runacuna juchanpita
Melquisedecnuy. Nätan sacerdötiga manam aywamun perdonasha capäcunanpag. 4੅Cay pachalachru carga, Jesusga
+(%5(26੄8੄9 200

manam sacerdötichu canman cara. Cay pachachrüga achcam mas mandagnincagla yaycug. Payga yaycug yawarta
sacerdöticunaga carcayan Moisés isquirbingannuy apacurcurmi quiquinpa juchanpitas, jinaman mana shumag
ofrendacunata “Cayga gampam cayan” Tayta Diosta musyar Israel castanchicuna juchäcurcanganpitas perdonasha
nipäcunanpag. 5੅Cay pachachru sacerdöticunaga chay lapantas capäcunanpag. 8੅Chaynuy carga Santu Espirituga
rurarcayan jana pachachru Diospa wayinta ricapungannuy musyayächimanchi chay telón cayangancamaga Dios cacunan
rurashalachrümi Jesús rurayangannuy. Chay garapita rurasha ruyiman mana lapanchi yaycuy atipänanchitam. 9੅Chaycunaga
Diospa wayinchru rurapäcungantaga musyayanchi Moisesta: lapansi cara Jesús ruranganta musyanalanchipagmi. Chaura
“Sinaí jircachru ricapachingagnuylam lapanta ruranqui” Dios cananga musyayächimanchi chay ofrendacuna apagcunapitas,
ninganpam. Chaynuy nira Moisés nä Diospa wayinta jinaman uywacunata Diospag apagcunapitas pachalan
sharcachinanpag cayaptinmi. 6੅Nätan Jesusga mas alitam juchayogla capäcungantam. 10੅Nätan imatas micuycuna,
rurayan unay sacerdöticuna rurapäcunganpitaga. Payga upyaycuna, maqui maylacuycuna, jinaman juc ruraycuna,
Dioswanmi amistarayächimanchi. Chaymi cananga “Mas runa ningalan car ushacagla cangantam.
yanapasham capäcunqui” nirayämanchi Diosga. 11੅Nätan sacerdöticunapa mas mandagnin Cristo
7੅Chaura Israel castacunawan naupata rimanacurcangan ali aywarcamur cuticurga Diospa naupanmanmi jana pachaman
captinga Diosga manam “Juctaran rimanacushag” nimanchu yaycura. Chay jana pacha Diospa wayinga manam runala
cara. 8੅Chaura chay lapan cäsucuyta mana atipapäcuptinmi ruranganchu. Chaura chayman yaycurga alisca alitam
Diosga cay nira: rurarayan noganchipag payga. 12੅Jesusga manam chivacunapa,
“Shumag mayamay: Guepamanmi rimanacushag jinaman becërrucunapa yawarninta apacurcurchu Diospa
Israelwan, jinaman Judá castacunawan. naupanman yaycura, antis pay quiquinmi cruzchru
Chayga mushog rimanacuymi canga. yawarninta jichrar wanura juc cutila lapan runapa janan.
9 Chay rimanacuyga manam Chaynuy ruranganpam nä imay imaycamas salvasha cayanchi.
canga unay awilluncunawan Egiptopita jorgamur 13੅Unayga juchäcusha runacunataga chivacunapa, törucunapa

rimanacungänuychu. yawarninwanmi, jinaman becërru rupashapa uchrpanwan


Paycunaga rimanacurcangänuy manam cäsucuyta tacurcachirmi lushipäcug imaysi “Diospa naupanchru ali
atipapäcurachu. cananpag” nir ruranganpitaga 14੅mas alitam rurarayan
Chaymi nogaga manacagpag ricayä” niram Munayniyog Cristoga cruzchru quiquin wanur yawarninta jichrar. Chaynuy
Diosga. wanura Santu Espíritu yanapaptinmi, jinaman wanuras mana
10੅Chaura Diosga juchaynag cayarmi. Chaynuy wanunganpam cananga chay
“Mas guepaman chay mushog rimanacuychrüga ima-aygatas yangala ruranganchicunapita perdonayämanchi
Israel castacunata cay niram: razonpa imaycamas cawag Diosta servicunanchipag.
‘Nogaga mandangäcunata shumagmi tantiachishag lapan 15੅Chaura mushog rimanacuychrüga Cristom cayan Dioswan

ningäta cäsucarcämänanpag. amistächimagninchi. Chaymi Cristo wanura naupacag


Chaura paycunaga runäcunam canga, rimanacuyta mana lapan cäsucuyta atipapäcuptin perdonasha
nätan nogam Diosnin cashag’. capäcunanpag. Pay wanunganpam Dios ningannuysi cananga
11 Chauraga lapanmi walashpita galayur chachacama paywan imaycamas cawapäcunga paycunas.
‘Paymi Diosninchiga’ nir, servipäcamanga. 16੅Musyanganchinuysi juc runa cawayälar testamentunta
12 Chaura nogaga ima juchanpitas cuyapälarmi ruracuruptinga, chay testamentunga välin chay runa
perdonashag. wanuruptinran. 17੅Chaura chay testamentu ruracug
Manam ima juchantas yarpashagchu” niram. cawayaptinga, chay testamentunga manam välinchu. Välinga
13੅Chaura “Mushogtaran rimanacurcäshag” Dios nä wanuruptinran. 18੅Chaynuymi naupacag testamentu
nirayaptinga, chay unay rimanacurcanganga manacagmanmi välinanpagsi uywacunapa yawarnintarag wichipäcug.
nä muyurun, jinaman nä illacagpagmi cayansi. 19੅Chaura Moisesga Israel castanchicuna imanuy

cawapäcunanpagsi yachrarcachirga caycunatam rurara: Payga


Cristoga cayan mas alinnincagmi Dioswan puca milwata gueruman wancurcurmi becërrupa, jinaman
amistächimagninchi car chivacunapa yawarninta yacuwan talurcachir chagchug cara,

9
1੅Chaura chay naupacag rimanacuychru Diosga cay chaychru cayag quiquin Moisés isquirbingancunatas, jinaman
niyanmi: “Ningänuylam servimanqui, jinaman lapan runacunatas. 20੅Chaypitam payga cay nira: “Cay
ningänuylam wayïtas ruranqui” niram. 2੅Ningannuylam yawartaga chagchuyä Dioswan rimanacunganchi testamentu
Diospa wayintaga rurarura garapita jatunta. Chay wayi välinanpagmi” nir. 21੅Chaynuytan chagchura Diospa wayin
ruyichrüga cara candelërum, jinaman mësachrümi cara garapita rurashatas, jinaman chaychru ima-ayga
‘Diospag’ nisha tantas. Chaycunaga cara Dioswan cayagcunatas. 22੅Chaura Moisés isquirbingannuyga imatas
rimanacagchrümi. 3੅Chay mas ruyicag telón washanga Dios yawarwanran chagchupäcug Diospa naupanchru ali cananpag,
cacunanmi cara. Chaychrümi Dioswan rimapäcug. jinaman runacunatas juchanpita perdonasha capäcunanpag.
4੅Chaychrümi cara juc altar örupita rurasha inciensu
Cristoga wanusha salvamänanchipagmi
rupachicuna, jinaman caratan juc cajón örupita rurashas.
Chaychrüga wiñarara Dioswan rimanacurcangan 23੅Chauraga chaynuyran chagchupäcug yawarwan
isquirbisham, jinaman örupita rurasha juc mancachrümi cara imacunatas Dios alipag ricananpag. Nätan chayga cara
‘manä’ jutiyog micuy. Nätan caram Aaronpa waytag väransi. imanuypa jana pachaman Jesús yaycunantas
5੅Chay cajonnuysi cayag ‘arca’ jananchru cara ángel musyachimaglanchim. Nätan Cristo quiquinmi yawarninta
nirayagcuna rurasham, alisca alisca shumag. Chay angelpa jichrar wanura Dios alipag ricamänanchipag. 24੅Chaura
raprancuna chapapäcug Diospita cuyapasha capäcunancag Jesusga manam yaycura Diospa chay wayinmanga runala
chay arcatam. Chaypita rimapayta munaptï mayamaychri ruranganmanchu, antis jana pachamanmi. Chaychrümi Diosta
cayan, antis cananga jucpita rimapapäcushay. manacuyan noganchipa jananchi. 25੅Cay pachachru
6੅Nä chaynuy chrurachracarcärir sacerdöticunaga mas caylä sacerdöticunapa mas mandagnincagga wata watam
yaycunalamanmi imayüra aygayüras yaycapäcug. Chaychru yaycapäcug Diospa wayinman yawarta apacurcur. Nätan jana
ruranancunata rurapäcunanpag. 7੅Nätan mas ruyicag telón pachachru Cristoga juclay cutilam wanusha yawarninta
washancagmanga watachru juc cutilam chay sacerdöticunapa jichrar jana pachaman yaycunanpag. 26੅Mana chaynuy
201 +(%5(26੄9੄10

captinga achca cutichr wanunman cara yawarninta jichrar 18੅Chaura nä lapan juchacunata Dios perdonaruptinga

Cristoga cay pachata Dios ruranganpita-pachaga. Antis cay manam uywacunata rupachinaragchu juchancunapita
guepantaran Cristoga aywamura juclay cutila yawarninta perdonasha capäcunanpag.
jichrar wanunganpa juchanchipita perdonasha cananchipag. 19੅Chaura Diosman yupachicug-mayïcuna, Cristo cruzchru
27੅Chaymi runaga juclay cutila wanunchi. Chaypitaga Diosmi yawarninta jichrar wanunganpam cananga nä yaycuyanchi
juchanchita taripämäshun. 28੅Chaynuymi Cristosi juclay cutila Diospa chay cacunancagman mana mancharilar. 20੅Mas
wanura runacunapa juchancunata perdonänanpag. Chaypita unayga manam pisi yaycurachu chayman, nätan cananga
nä yapay cutimurga manam cutimunga wanunanpagchu antis Cristo quiquin chaynuy wanunganpam nä yaycuyanchi Diospa
shuyararcayag runancunata pushacunanpagmi. chay cacunanman. 21੅Chaymi cananga sacerdöticunapa mas
mandagnincag Jesucristoga noganchi Diospa runancunapag
Jesucristo wanunganpam Diospa manacuyan. 22੅Chaura nä chaynuy cayarga cawashun lapan
runan cayanchi imaycamas shongonchipa Diosman yupachicuyälar, nä juchanchipita Dios

10
1੅Chaura Moisés isquirbingancunaga cayan mas perdonarayämashaga, jinaman Dios munangannuy cawanapag
guepaman juc alinnin aywamunanta Santu Espíritu raquirayämashaga. 23੅Chauraga chaynuyla
musyachimagninchim. Chaymi Moisés isquirbingancunata willapacuyäshun chay yupachicuyar shuyacuyanganchita,
cäsucurcayarsi ali cawagmanga mana muyupäcurachu nätan Diosga ningannuylam imatas ruran. 24੅Chaura jucninchis
uywacunata wanurcachir Diospag wata wata jucninchis piñapänacuchwan cuyanacur cawananchipagmi
ruparcayächiptinsi. 2੅Chaura Moisés isquirbingancunata chaynuypa ali cawananchipag. 25੅Nä Diosninchis yapay
cäsucurchush runacuna mana juchaynagman muyupäcunman cutimugpag cayaptinga mana gongaylapa gotucayäshun. Ama
cara. Chauraga manam uywacunapa yawarninta chay waquincunanuyga gongashunchu chay gotucayta, antis
jichrapäcunmanchu cara juchancunapita perdonasha jucninchis jucninchis valorchänacuyäshun chaynuyla
capäcunanpag. 3੅Antis wata wata uywacunapa yawarninta Jesusman yupachicuyänanchipag.
jichrapäcurga yarpapäcug juchäcurcangantam. 4੅Chaynuy 26੅Chaura Diospa willapanta nä musyayar juchäcuyälar

rurarcayaptinsi törucunapa, jinaman chivacunapa yawarninga cawayasha manam Cristoga yapay wanungachu juchanchipita
manam mana juchaynagman muyuchirachu. perdonasha cananchipag. 27੅Chaynuy juchäcuyälar cawayasha
5੅Chaymi Jesusga cay pachaman aywamur Dios Taytanta cay Diosmi alisca juyunaypa cunchuchimäshun nina wayichru,
nira: Diosta mana cäsucugcunatanuysi. 28੅Musyanganchinuysi unay
“Gamga manam ofrendacunatas ni uywa wanushacunatas wichanga caynuymi cara: Quima runa “Cay runaga Moisés
munanquichu. mandanganta manam cäsucunchu” niräriptinga, chay mana
Antis nogaga juc runanuymi aywarayämü runacunapa cäsucug runata mana cuyapälarmi wanuchipäcug. 29੅Cananga
janan wanunäpag. masran Diosga cunchuchingas Diospa-mayin Jesusta
6 Gamga manam munanquichu ofrendacunata manacagpag ricagcunataga, jinaman cuyapälar
rupachipäcunantas, yanapämagninchi Santu Espirituta manacagpag ricagcunataga.
ni juchancunapita perdonasha cananpag uywacunata Chaura Jesús yawarninta jichrar wanunganpam mushog
wanuchipäcunantas, rimanacuysi cayan, jinaman mana juchaynagpag ricashas
chaynuypa juchancunapita perdonasha capäcunapag”. cayanchi. Chaycunata manacagpag ricagsi cunchuchisham
7 Chay nircurmi payga cay nira: “Caychru cayä Tayta, canga. 30੅Chaymi isquirbishachrüsi Diosga cay niyan: “Nogam
isquirbishachru ningannuysi chay runacunawanga ricanacushag. Chaura imatas
gam munangayta ruranäpagmi” nira. rurapäcungannuymi nogaga cutichishag”. Nätan juclä
8੅Chaura Jesusga cay niyanmi naupataga: “Gamga manam isquirbishachrüsi “Munayniyog Diosmi runancunapa juchanta
munanquichu ofrendacunata rupachipäcunantas, ni taripanga” niyanmi. 31੅Chaynuy cayaptinga aliscam
juchancunapita perdonasha cananpag uywacunata manchacuchwan imaycamas cawag Dios
wanuchipäcunantas” Moisés isquirbinganchru nirayaptinsi. cunchuchimänanchitaga
9੅Chaypitas Jesusga cay niraran: “Caychru cayä Tayta, gam 32੅Chaura yarpachracurcay Jesuspa willapan mayacurcangay

munangaynuy ruranäpagmi”. Niptinmi Diosga chay unay wichanta. Gamcunaga alisca cunchurcayarsi chaynuylam
ruraycunata illacarachin mushog rimanacungancunata Diosman yupachicurcaray. 33੅Gamcunataga runa ricaymi
rurananpag. turyaparcur asipapäcushuray manacagpag ricapäcushurniqui.
10੅Chaura Jesusga cruzchru wanura Dios munaptinmi Chaynuy carcayarsi waquin cunchug-mayiquicunata
paylapag cawananchipag. Payga chaynuy wanura juclay yanapapäcuraymi. 34੅Chaynuytan alisca cuyapar carcelchru
cutilam, nätan manam wanungachu mastaga imaysi. cagcunatas yanapapäcuray, jinaman imaycunata guechrurcur
11੅Sacerdöticunaga waran waranmi uywacunata Diospag apacurcaptinsi cushicurcaray “Jana pachachrümi
rupachipäcun, nätan chaynuy rurarcayaptinsi manam runacunata noganchipagga imanchis ayganchis mana ushacag cayan” nir.
mana juchaynagman muyuchinchu. 12੅Cristom ichaga juc cutila 35੅Chauragar chaynuyla yupachicurcayay Diosninchiman.

cruzchru wanura nä imay imaycamas salvasha cananchipag. Payga aliscam yanapapäcushunqui ima-aygachrüsi.
Jinarcurmi cananga Diospa derëchanchru tayayan mandananpag. 36੅Gamcuna chaynuyla yupachicurcayaptiquiga Diosga
13੅Chaychrümi Jesusga shuyarayan lapan chregnipagnincunata yanapapäcushunqui pay munangannuy cawaytam. Chaura
naupanman chrächingancama. 14੅Chaura cruzchru juclay cutila Diosga ningannuylam yanapapäcushunqui. 37੅Chaymi
wanunganpam pasay mana juchaynagpag ricayämanchi imay isquirbishachrüsi salvacugpita cay niyan:
imaycamas lapan acrashancunata Diosga. “Nämi aywamugpag cayan. Mana alä unaytam
15੅Chaynuy ricamänanchipitaga Santu Espiritus chrämunga.
musyayächimanchi shumagmi Dios cay ninganta: 38 Acrashäga nogaman yupachicuyar alita rurayarmi cawanga.
16 “Mas guepanman paycunawan rimanacur cay nishagmi Nätan yupachicayämanganpita guepaman cutigpagga
‘Nogaga mandashäcunata shumagmi tantiachishag piñasham cashag” niyanmi.
cäsucarcämänanpag’ niram. 39੅Noganchiga manam chay guepaman cutigcuna castachu
17੅Chaypitas niyantan: canchi, antis noganchiga Dioslamanmi yupachicuyanchi.
‘Nogaga manam imaysi yarpashagchu ima-aygata Chaymi nä salvashas cayanchi. Nätan chay guepaman
juchäcurcangantas’ niyantan”. cutigcunataga Diosga cunchuchingam.
+(%5(26੄11 202

11
1੅Diosman yupachicurga “Payga razonpam gomanga” yanapäshunqui” nir, paycunapa janan manacura. Jinarcurmi
nirmi shuyaranchi mana canan ricapuyarsi. 2੅Unay garrotinman tuncacuyur Diosta alawara.
awillunchicunaga Diosman yupachicurcanganpam Diospita 22੅Diosman yupachicug carmi Josësi, nä wanucunanpag

alipag ricasha capäcura. cayar “Egipto nacionpita yargapäcunquim, tullücunatas


3੅Diosman yupachicurmi noganchis musyayanchi, pay caypita aywarga apacurcanquim” nira chay castancunata.
rimariptilan cay pacha ruracanganta. Payga cay 23੅Diosman yupachicug carmi Moisespa taytansi mamansi

ricapuyanganchicunata rurara mana imas cayagpitam. Moisés näciruptin pacarärira quima quilla. Chaynuy
4੅Abelga Diosman yupachicug carmi ofrendata gorura pacapäcura cuyacuylapag ɹsyusapa captinmi “Lapan olgo
wauguen Cainpitaga mas alinninta. Chaymi Diosga ricarura näcimugtam wanuchipäcunqui” rey nirayaptinsi, paycunaga
ali ruragpag, nätan Abel chay ali rurangantaga Diosmi manam cäsucurcarachu.
musyayächimanchi. Chaura Abelga wanusha cayarsi cawayag 24੅Moisessi Diosman yupachicug carmi nä jatunyarurga chay

yupaymi yarpayächimanchi Dioslaman yupachicunanchipag. cachignin warmita “Nogaga manam wawaychu nä” nirura.
5੅Enoc jutiyog runatas yupachicug canganpitam Diosga 25੅Moisesga chaynuy nira “Israel castacunata yanapayaptïga,

aywachicura jana pachata cawaglata. Chaymi runacunaga jina cunchuchipäcamächun” nirmi. Chaura cachigninpa
ashircayarsi Enoctaga mana taripäcurachu. Chaypita maquinchru juchala rurayta munarga manam chaynuy
isquirbishachrüsi “Enocga noga munangänuymi rurayan” ninmanchu cara. 26੅Moisesga reypa maquinchru alisca ali
niyanmi. Chaynuy nira manas aywachilarmi. 6੅Chaura payman cawanan trucaga Diospa acrashanpa janan cunchuytam
yupachicushaga Diosga aliscam cushicun. Chaura payga munara. Chaynuy munara “Diosga ima-aygachrüsi
yanapämäshunmi. yanapämangam” nirmi. 27੅Moisesga Diosman yupachicug
7੅Diosga “Alisca tamyam canga” niram Noëta. Chay carmi Egipto nacionpitas yargocura. Nätan manam rey
ninganman yupachicurmi payga manaragsi tamyaptilan, piñäcunantas mancharachu, antis Diosman yupachicuyarmi
manchapacuypa rurara alisca jatun büquita. Chaychrümi cawara Diosta mana ricapuyarsi. 28੅Chaynuy yupachicurmi
lapan castantin salvacarärira, nätan waquin mana yupachicug Pascua ɹestata rurar yawarwan lushira Israel runacunapa
runacunaga limpum wanurärira, “Cunchuchisha capäcuchun” wayinpa puncuncunata, mana wamag wamrancunata ángel
Dios niruptin. Chaura yupachicunganpam Noëga Diospita “Nä wanuchinanpag.
mana juchaynagmi cayanqui” nisha cara. 29੅Diosman yupachicurmi Israel casta runacuna jatun puca
8੅Diosga Abrahamta “Juc marcatam goshay” niram, chay gochra chraupinpa pasapäcura juc chaqui pampapa yupaysi.
ninganman yupachicurmi, Abrahamga cäsucur aywara mana Nätan Egipto runacunaga gatirarcayanganchru limpu
reguengan marcata. shengaypam wanupäcusha.
9੅Abrahamga yupachicug canganpam juc jätucushanuyla 30੅Diosman yupachicurcanganpam Israel casta runacuna

yachrara Dios “Goshaymi” ningan marcachru. Payga yachrara sogta junag Jericó marcata muyurärira. Jinarcurmi ganchris
garapita rurasha toldunuysi wayilachrümi. Chaynuytan Isaacsi junagchrüga chay marcata muyug tapya limpu loglarura.
-DFREVLFKD\QX\ZD\LODFKUPL\DFKUDSlFXUD´੅¶&D\PDUFDFKUX 31੅Diosman yupachicunganpam olgon olgon cawag Rahab

yachrananchipagmi’ Dios nirayämanchi” nir. 10੅Chaychru warmis mana wanurachu, chay waquin mana
yachrayarmi Abrahamga shuyarara “Dios quiquin rurangan cäsucugcunawan parëju. Chaymi payga chay ishcay runa
marcachrümi yachrashag” niyar. cachrapäcungantas alipa chrasquir gorpachara.
11੅Diosman yupachicug canganpam Abrahampaga nä auquin 32੅Maymaychri cayan willapänäpag Gedeonpita, Baracpita,

cayaptin churin cara, warmin Sara machörra cayaptinsi. Sansonpita, Jeftëpita, Davidpita, Samuelpita, jinaman Diospa
Chaynuy chacwan cayarsi gueshyacurura Dios “Wamray unay willacugnincunapita. 33੅Paycunaga Diosman
cangam” ninganman yupachicug carmi. 12੅Chaynuy yupachicurmi caycunata rurapäcura; guërrachru nacioncunata
yupachicug canganpam Abraham nä wanunayaptinsi yalipäcura, lutan ruragcunatas alilata rurashun nipäcura.
“Castaycuna miranga goyllarcuna chicam, jinaman gochra Nätan Dios “Yanapäshaymi” ningannuyla yanapasha capäcura,
manyanchru agoyshacuna chicam” nira Diosga. manam leoncunas micapäcugchu. 34੅Alisca nina rupayagtas
13੅Abrahamsi Isaacsi Jacobsi wanupäcungancamam Dios upichipäcuram. Espädawan runacuna wanuchiyta
ninganman chaynuyla yupachicurcara. Paycunaga carulapita munarcayaptinsi gueshpipäcuram. Mana calpancuna
rircaragnuymi capäcura, Dios “Goshaymi” ningan cayaptinsi Diosmi calpanchara. Chaymi guërrachrüsi alisca
marcamanga manam chrapäcurachu. Paycunaga Diosman manchay capäcura, jinaman juclä nacionpita soldäducuna
yupachicurmi cay pachachru jätucushanuyla cayarsi cushisha wanuchinanpag aymugcunatas limpum gaticachrapäcura.
capäcura. 14੅Paycunaga chaynuy capäcura jana pachachru 35੅Chaynuytan warmicunapa aylluncuna wanuräriptinsi

cawapäcunanta musyarmi. 15੅Paycunaga chay Diosman yupachicurcaptin cawacarärimura. Nätan waquinga


yargapäcamungan marcaman cutiyta munarga wanuchipäcunanpita jorgorcayaptinsi “Jina wanuchimächun.
cuticurcanmanchri cara. Nätan manam cutipäcurachüga. Nogaga cawacämushagmi Dioswan cawacunäpag” nipäcuram.
16੅Antis paycunaga jana pacha aywaytam imanuypanuysi 36੅Nätan waquintaga astircur astircurmi turyapapäcura,

munapäcura, chaychru imaycamas cawacurcänanpag. Chaymi jinaman cadenarcurmi carcelman aywachipäcura.


Diosga mana pengacurachu “Diosninmi cayä” niyta, nä 37੅Waquintaga wanuchipäcura rumiwan chapiypam, nätan

paycuna yachrapäcunanpag jana pachachru camarisha car. waquintam serruchuwan chraupipita cuchupäcura Diosman
17੅Diosman yupachicug carmi Abrahamga “Japalan churiquita mana yupachicurcänanpag. Nätan wanuchipäcuram
nogapag wanuchiy” Dios niptin, “Äri” nir, cäsucur nä espädawansi, waquincunaga gaticachrasham wacman cayman
wanuchinanpag cayara. 18੅Nätan “Churiqui Isaacpitam castaycuna chrar puripäcura. Paycunaga uyshapa, cabrapa garanpitam
alisca miranga”, nä nisham cara Diosga. 19੅Nätan Abrahamga nämi jacunta rurapäcug. Manam paycunapaga imansi pasay
musyara wanushacunata Dios cawacächimug canganta. Chaura carachu. Laquishalam capäcug runacunapitas lutanpag
Isaac cara Abrahampagga juc wanushapita cawacämushanuymi. ricasha. 38੅Paycunaga ali runa carcayarsi chay lutan
20੅Nätan Diosman yupachicug carmi Isaacsi churin Jacobtawan runacunawanmi capäcura. Nätan waquinga yachrapäcug
Esaüta “Mas guepanmanga Diosmi alisca yanapäshunqui” nir, jircacunachrümi, chunyag pampacunachrümi,
paycunapa janan Diosta manacura. machraycunachrümi, jinaman uchrcucunachrümi.
21੅Diosman yupachicug carmi Jacobsi nä wanucunanpag 39੅Nätan chaynuy cunchurcayarsi Dios “Goshaymi”

cayar, Josëpa churincunata jucpacama “Diosmi ningantaga manam paycunaga chrasquipäcurachu. Chaynuy
203 +(%5(26੄11–13

cawayarsi Diospitaga alipag ricasham capäcura Dioslaman 18੅Gamcuna manam unay Israel castanchicunanuyga

yupachicurcanganpita. 40੅Paycunaga mana chrasquipäcurachu aywapäcuraychu Sinaí jircata nina chraupipita Dios
noganchicunawan parëju mas guepamanrag alinninpag manchacuypag rimanganta mayapäcunaypag. Chaychrüga
ricasha cananchi captinmi. aliscam yanauyaras pucutaras, jinaman tamyaras.
19੅Chaychrüga trompëta wagarignuy alisca Dios rimamuptin
Jesusman chaynuyla yupachicurcayay manam awantapäcurachu, jinaman Dios manchacuypag

12
1੅Chaura nä chaychica runacuna Dioslaman rimaptin Israel castanchicunaga “Amanar mastaga
yupachicurcanganta musyayarga, noganchis chay rimapapäcamaychu” nipäcuram. 20੅Chaychru Diosga cay
imacunas jarcayämagninchicunata jitarishun Diosman niram: “Pitas maytas, jinaman ima-ayga sima uywacunatas
yupachicuyta mana yanapayämashaga, jinaman ama cay jircaman chrämugtaga rumi gompaypa wanuchipäcuy”.
juchäcushunchu, antis Dioslaman yupachicuyäshun imay Chaynuy rimagta mayarmi mana awantapäcurachu.
imaycamas. 2੅Jesús cawangannuy cawashun, payga 21੅Chaychrüga alisca manchacuypagmi cara. Chaymi quiquin

Dioslamanmi yupachicura alisca cunchuyarsi. Chaymi Jesusga Moisessi “Manchacaypitam chucchucyayä” nira.
mana pengacurachu cruzchru wanuytas, antis payga 22੅Nätan gamcunaga aywarcayanqui Sión jircatam. Chayta

musyaram chay cunchuycuna pasaruptin alisca cushisha aywarga Dios cayangan jana pacha Jerusalentam
cananta. Chaymi cananga tayayan Diospa derëchanchru aywarcayanqui. Chaychrüga carcayan alisca chranin
mandayar. angelcunam mana yupaysi atipäna. 23੅Gamcunaga
3੅Chauraga Jesuspita yachracurcay. Payga chay juchasapa aywarcayanqui chay naupa cawacämugcuna
runacuna ima-aygata cunchurcayächiptinsi awantaram. carcayanganmanmi. Chaychrüga carcayan jana pachachru
Paynuy awantarga cunchuyarsi manam guepaman jutincuna apuntangancunalam. Chaychrümi cayan lapan
cutipäcunquichu. 4੅Chaura gamcunaga cunchurcayarsi manam runapa juchancuna taripag Diosninchis. Paytaga
Jesús cruzchru wanungannuyga wanupäcunquiragchu. muyurarcayan alita rurag wanusha runacunapa almancunam.
5੅Yarpachracurcay Dios castanpag ricapäcushurniqui 24੅Chaychrümi cayan mushog rimanacuypag yawarninta

valorchacurcänaypag cay nipäcushungayta: jichrag Jesusninchis. Chay yawarnin jichranganga mas


“Churiläcuna alila ruragman muyurcayächiptïga alinninmi cayan, yawarninta jichrar Abel wanunganpitaga.
ama ‘¿Imanirtag Munayniyog Dios caynuy 25੅Chaura Dios chaynuy rimapayämashaga ama manacagpag

cunchuyächimanchi?’ nipäcuychu ricashunchu. Unay wichan Diosga cay pachachru runacunata


ni amatag piñapapäcuptïsi sinticurcaychu. rimaparam. Nätan mana cäsucugcunataga cunchuchiram.
6 Munayniyog Diosninchiga chaynuymi ruran pitas Chaynuymi noganchitas Diosga jana pachapita
cuyangancagtaga, rimapayämanchi. Chaura mana cäsucushaga aliscam
nätan castanpag ricarga astinmi lutanta ruraptinsi” cunchuchimäshun. 26੅Chay Sinaí jircachru Dios rimamuptin
nipäcushungayta. cay pachas cuyuram. Nätan cananga “Cay pachatas jana
7੅Ali tayta carga pisi churinta astinmi lutanta ruraptin. pachatas limpum cuyuchishag” niyämanchim Diosga. 27੅Chay
Chaura Dios churinpag ricar ali ruragman junagga Dios munangannuy mana cawagcunaga manam
muyurcayächishuptiquiga ima-aygata cunchuyarsi Dioswan capäcungachu. Nätan pay munangannuy
awantapäcuy. 8੅Tayta Diosga churinpag ricapäcushurniquim cawagcunaga Dioswanmi imaycamas capäcunga.
astiypa alita ruragman muyurcayächishunqui. Mana churin 28੅Chaura Diospa munayninchru nä cawashaga manam pis

capäcuptiquiga, manam chaynuy rurapäcushunquimanchu. raquimäshunchu. Chaynuy captinga Dioslata alawäshun lapan
9੅Cay pachachru taytanchiga mamanchiga lutanta rurasha shongonchipa. “Gracias” nicuyar, manchapacuypa servinatam
astimanchim. Chaymi alipa ricanacur cawanchi. Chaura Diosga munan. 29੅Razonpam Diosninchiga mana
masran Tayta Diosninchitaga manchapäcuypa cäsucuchwansi cäsucugcunataga juc ninawan rupachignuymi alisca
paywan imaycamas cawanapag ali ruragman cunchuchinga.

13
muyuyächimashaga. 1੅Chauragar chaynuyla cuyanacurcayay jucniquis
10੅Cay pachachru taytanchicunaga mamanchicunaga mana jucniquis Diospa castan nä carcayarga. 2੅Nätan
alä unay cawananchi cayaptinsi astimanchim ali chaynuyla gorpacharcayay Diosman
cawananchipag. Chaynuymi Tayta Diossi astimanchi paynuy yupachicug-mayiquicunata. Chaynuy gorpacharmi unay
mana juchäcular cawananchipag. wichan Diospa angelnincunata gorpachapäcusha mana pita
11੅Astiramasha chayüralaga manam cushicunchichu, antis gorpacharcayangantas musyayar. 3੅Gamcunaga mana
laquirayanchim. Chaypita shumag tantiachräcurmi ichaga gongaylapa yanaparcayay carcelchru carcayag Diosman
“Alipagchri astimara alita ruranäpag” nir cushicunchi. yupachicug-mayiquicunatas, quiquiquicuna carcelchru
12੅Chauraga ishquicarcayagcuna valorchacurcay. 13੅Jinaman carcayangaymannuy tincuyächir.
ama juchäcurcaychu, chay waquin ishquishacuna Diosman 4੅Ama olgon olgonsi ni warmi warminsi cawapäcuychu.

yupachicurcänanpag. Chaynuy cawagtaga Diosmi cunchuchinga. Chaura


14੅Chaura ali cawapäcuy lapan runawansi, nätan ama warmiyogcuna gowayogcuna ama jucwan jucwanga
juchäcurcaychu. Nätan juchälachru cawagga manam pisi capäcuychu, antis gowalaycunawan warmilaycunawan
Munayniyog Dioswan cawangachu. 15੅Chaura imanaypanuysi ali cacurcay. 5੅Nätan ama imanaypanuysi golguetaga
cawapäcuy, waquincunas Dios cuyapälar yanaparcayäshungayta ashircayaychu antis capurcäshungalaywan cushisha capäcuy.
tantiapäcunanpag. Nätan gamcuna amam maygaysi alisca Diosga cay niyämanchim:
piñashalaga capäcunquichu pipagsi. Chaynuy carga quiquiquis “Nogaga manam imaysi gongapäcushaychu
lutantam ruracuyanqui, jinaman runacunapagsi cayanqui juc ni jinalataga cachipäcushaypishchu”.
venënunuymi. 16੅Ama imatas lutancunataga rurapäcuychu, ni 6੅Chauraga caynuymi nichwan:

lutanpagsi ricapäcuychu Dios alipag ricangantaga. Chaura ama “Munayniyog Diosmi nogataga yanapäman,
Esaünuyga capäcuychu. Payga juc mati micuylawanmi trucasha ima-aygata runacuna ruramaptinsi manam manchächu”
ima-aygancunatas, wamag wamran canganpita taytan nichwan.
gongancunata. 17੅Chaynuy jinacurcurga taytantam “Diosta 7੅Nätan ama gongapäcuychu Diospita chay

manacuy ima-aygachrüsi yanapämänanpag” nira. Nätan taytanga yachrachipäcushungayta. Paycuna Diospa willapanman
manam pasay munarachu alisca wagaräcur manacuyaptinsi. imanuy yupachicurcayarmi cawapäcura. Chaynuy gamcunas
+(%5(26੄13 204

Diosman yupachicuyar cawapäcuy. 8੅Jesucristopa willapanga yanaparcayäshunqui ali cawapäcunaypag. Nätan Diosga
pachalanmi cayan unaypita canancamas. Nätan chaynuylam paycunatas juc junagga “¿Imanuymi runäcunata
cayanga imay imaycamas. yanaparay?” ningam. Chaura paycuna “Wacta u cayta
9੅Chauraga ama chrasquipäcuychu Jesús yachrachinganpita rurashun” nipäcushuptiqui cäsucurcay, cushisha
jucnuyta yachrachipäcushuptiquiga. Dios cuyapälar yanapapäcushunaypag. Nätan mana cäsucurga lutantam
yanapämaptinchim aliga cayanchi, manam runacuna “Wacta rurarcayanqui.
cayta micurmi aliga canqui” nigta cäsucurchu. 18 ੅Nogacunapag Diosta manacurcayay alita
10੅Chaura Jesuslam juchanchicunapitaga wanusha juc rurapäcunäpag, ima-ayga ruray munarcayanganchrüsi
altarchru uywa wanuchishanuysi. Chaytaga Diospa wayinchru alitam rurayta munarcayä. 19੅Chauragar alisca alisca
chay imatas ruragcuna manam micuyta atipapäcunchu. Diosta manacurcay gamcunaman cananpita mana alä
11੅Sacerdöticunapa mas mandagnincagga uywacunapa unayta cutimunäpag.
yawarnintam wichig Dios cacunancagchru runacuna 20੅Chauraga Munayniyog Jesucristota wanushapita

juchancunapita perdonasha capäcunanpag. Nätan chay cawacächimug Dios Taytanchi alita cawachipäcushunqui.
uywacunapa aychancunataga marcapita washatam Paymi alinnincag michimagninchi cayan. Pay yawarninta
jorgapäcamug rupachipäcunanpag. 12੅Chaynuymi Jesustas jichrar wanunganpam Diossi yapay rimanacura runacunawan.
marcapita washata jorgarcamur cruzchru wanuchipäcura. 21੅Chaura Jesús wanunganpam Dios Taytanchiga

Chaychrümi yawarninta jichrar wanura runacuna juchanpita ima-aygachrüsi yanapapäcushunqui. Pay munanganta
perdonasha capäcunanpag. 13੅Chaura chay jucnuy rurachun gamcunawan, nätan gamcunas pay munangannuy
yachrachiytaga ama cäsucurcaychu, chay marcapita washapa cawapäcuy. Chaura Jesucristo alipa ricasha cachun imaypita
yargognuysi, antis Jesusta cäsucurcangaypitaga jina imaycamas. Chaynuy cachun.
chregnipapäcushunqui paytanuysi. 14੅Cay pachachrüga 22੅Diosman yupachicug-mayïcuna, nogaga piñaparcayag cay

gorpachashanuylam cayanchi. Jana pachachrümi noganchipa juc ishcay isquirbiyämungächru ali cawapäcunaypagmi.
marcanchiga cayan Dioswan cacunanchipag. Chaura alipa chrasquicurcay.
15੅Chauraga chaynuyla alawayäshun Diosta Jesús chaynuy 23੅Nämi Diosman yupachicug-mayinchi Timoteosi carcelpita

ruranganpita. Nätan chaynuyla niyäshun “Jesusmi yargaramun, manas aywamungäcamala chraramuptinga


Munayniyognïga” nir. 16੅Chaynuyla alicunataga rurarcayay, paywansi aywapäcamushagmi. 24੅Saludayärï lapan
jinaman Jesusman yupachicug-mayiquicunata yanapapäcuy mandagniquicunata jinaman Diosman lapan
imas capurcäshungaywan. Chaynuy cawapäcuptiquiga juc yupachicugcunata. Nätan Italiachru Jesusman
alinnin ofrendanuymi Diospagga cayan. yupachicugcunas salüdutam aparcayächimushunqui. 25੅Chaura
17 ੅Jinaman cäsucurcay Jesusman yupachicug Diosninchi cuyapälar ima-aygachrüsi yanapapäshunqui.
gotucagcunachru mandagcunata. Paycunam gamcunataga Chaynuy cachun.
JESUSMAN YUPACHICUGCUNAMAN PIPAG
MAYPAGSI SANTIAGO CARTACUNGAN
Naupataga shumag tantianaypag uchuclata niyushay Santiago imanir cay carta isquirbingantas. Naupata cay versïculucunata
leyiy: Mateo 13.55, Juan 7.2-5, Hechos 15.1-21, Gálatas 2.9, Colosenses 5.7.
Santiagoga cara Jesuspa shulca wauguenmi. Payga Jesusman yupachicug runam cara. Chaymi payga Jerusalenchru Jesusman
yupachicug Israel castacunata yachrachig jinaman cuidag cara uyshata michig runanuysi.
Chaypin wichan mandag sacerdöticuna aliscam chregnipäcug Jesusman yupachicug runacunata. Chaymi Estebanta
wanurcärichirsi, Jesusman yupachicugcagta pitas maytas aywachicug carcelman, chaychru cunchuchipäcunanpag. Chaura
Jerusalenchru Jesusman yupachicug runacuna wacpa caypa gueshpicurcara juclä nacioncunaman. Chayta musyachimanchi
Hechos 8.1-4, jinaman 9.11 chrümi. Chaynuy wichicasha carcayarsi, manam Jesuspita willapacuytaga mancharipäcurachu.
Nätan Santiago ima-ayga captinsi quëdarura Jerusalenlachrümi. Chaypin wichanmi Santiago cay cartata isquirbira maypas
chaypas aywasha chay Israel castancunapag.
Chaura Santiagoga cay carta isquirbiyta galayura cay nirmi:

juchäcachiyta munanchu. 14੅Antis pi maysi juchäcuyta


Santiago pi cangantas reguechicur saludangan munayanga quiquin runapa yarpayninchru lutan ruray

1 munayla captinmi. 15੅Chaynuypam chay lutan ruray


1੅Noga Santiagoga Tayta Diospa, jinaman munayniyog
Jesucristopa servig runanmi isquirbiyämü Jesucristoman munayanganga juchaman ishquichin. Nätan chaynuyla
yupachicug Israel-mayïcuna wichicashacunapag. ¡Imanuylam juchäcurga aywayan wanuymanmi.
carcayanqui! 16੅Jesusman yupachicug cuyashäcuna, amanar ima lutantas

rurapäcuychu. 17੅Lapan imas aygas alicagtaga ruran jana


Ima-aygata cunchuyarsi Diosman yupachicurcay pachachru cayag Tayta Dioslam, noganchi ali cawananchipag.
2੅Jesucristoman yupachicug-mayïcuna, ima-aygatas Diospa Paymi camara ima-ayga achicyagcunatas. Payga chaynuyla ali
janan cunchurga aliscam cushicurcanquiman. 3੅Gamcuna nämi ruragmi imaypita imaycamas. 18੅Chaymi payga quiquin
musyarcayanqui, Jesusman yupachicug capäcungaypita imas munangannuy muyuchimasha canchi mushog runaman,
cunchuycuna shamuptin, ali awantag cayta yachracurcänayta. razoncag ali willapata mayacunganchipa, jinaman waquin
4੅Gamcuna ima-aygatas awantarga ali ruragmi capäcunqui. runacunapitas noganchi mas välig runan cananchipag.
Chaynuy carga alisca alicamam capäcunqui ima-aygachrüsi,
Manam mayacuglaga capäcunquichu
nätan manam, imas mana musyagchu.
5੅Gamcunachru maygaysi, chay cunchuycunawan mana ima 19੅Chaynuytag cuyay Jesusman yupachicug-mayïcuna, cayta
ruranaysi yachracaptinga Diosta manacurcay. Payga lapaytas shumag mayapäcamay: Lapaysi shumagmi mayacurcanquiman.
mana ashlipälarmi yanapapäcushunqui ali cawapäcunaypag. Amam camärir imatas rimapäcunquimanchu ni juclaga
6੅Nätan manacurga manacurcay razonpa yupachicuyar, ama piñäcurcanquimanpishchu. 20੅Nätan piñasha runaga manam Dios
“Yanapämangachur u manachur” niyarga. Chaynuy nigga munangannuyga imatas alita ruranchu. 21੅Chauragar lapan ganra
gochrachru walyay walyamuptin yacu wacläman cayläman lutan ruraycunata, nätan pipagsi lutan pinsiaycunata dëjarcur
aywachishanuymi cayan. 7੅Chaynuy nirga, amam maygaysi chrasquicurcay Diospa ali willapan mayacurcangayta. Chaura pay
shuyaranquimanchu manacungaynuy Diospita yanapasha ninganta cäsucurga salvacurcanquim.
cayta. 8੅Chaynuy runaga cananmi juc rurayta munayan, nätan 22੅Chaura ama capäcuychu mayacuglaga. Antis cäsucurcay

waram juctatag. Chaynuy carga manam musyanchu shumagga Diospa ali willapan mayacurcangayta. Mayapäcungayta mana
imay imata ruranantas. cäsucurga lutantam ruracurcayanqui. 23੅Ali willapata pisi
9੅Diosman yupachicug-mayïcuna, mana imaynagsi carga, alisca mayayla mayacugga, nätan mana cäsucugga cayan juc runa
cushicurcay Diospa runan capäcungaypita. 10੅Chaynuytan espëjuchru cäranta ricacugnuymi. 24੅Chay ricacug runaga
capogniyogcunas cushicurcanquiman, Diospa runan rätuntilantam aywacurga imanuy cayangantas gongarun.
capäcunganpitaga, nätan manam capogniyog capäcungaypitachu. 25੅Nätan pisi chay imapitas jorgamagninchi ali willapata

Chay capogniyogga ima-aygantinsi guewapa waytannuysi shumag mayacugga, jinaman mana gongalar chaynuyla
ushacaglam cayan. 11੅Inti nä yargaramuptinchu, alisca acachämur, cäsucugga, cushisham canga ima ruranganchrüsi.
guewata chaquichin, jinaman maynuy shumag waytansi ishquir 26੅Chaura pisi “Dios ningancunatam cäsucuyä” niyar, lutan

illacan. Chaynuymi capogniyog runasi ima-aygata rurayarsi mana rimaycunapita mana amachacurga, quiquinmi lutanta ruracuyan.
imaynagman muyunga. Chauraga “Dios ningancunatam cäsucuyä” niyan yangalam.
12੅Chaura maygaysi juchäcachiy munasha cayarsi mana 27੅Chaura Tayta Dios ningancunata razonpa cäsucurga, jinaman

juchäcugga cushisham capäcunqui. Chaynuy carga juc pay munangannuy cawarga caycunatam ruranchi:
premiuta chrasquignuysi Dioswan imaycamas cawapäcunqui Wacchacunatam viüdacunatam ima nacaynincunachrüsi
chay cuyagnincunata Dios ningannuymi. yanapanchi, jinaman manam imas chay juchacunata ruranchichu.

Juchaman mana ishquigga cushisham canga Lapan runacunata alipa ricapäcuy

2
13੅Nätan maygaysi ima juchäcuytas munarga amam “Diosmi 1੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, alisca ali

juchäcachimayta munayan” ninquimanchu. Diostaga manam Munayniyogninchi Jesusman razonpa yupachicug


imas juchäcachinchu, nätan payga manatan pitas carcayarga, lapan runata imanuy captinsi alipa ricapäcuy.

205
6$17,$*2੄2੄3 206

2੅Cayta nipäcushay shumag tantiapäcunaypag: Gamcuna “Äri” nir, ruranganpitam. 22੅Chaura Abrahamga yupachicug
goturarcayangayman yaycamunman juc capogniyog runa, öru canganta reguechicura Diosta cäsucug canganpam. Chaynuy
sortïjasha, nätan alisca shumag jacusha. Jinaman yupachicug, jinaman cäsucug canganpitam alipag ricashas
yaycamunmantag juc mana imaynag runasi, macwa jacushala. cara. 23੅Chaynuypam ruracarura isquirbishachru cay
3੅Chaura chay shumag jacusha runataga “Cay alinninman niyangansi: “Abrahamga Diosman yupachicug carmi, ali
tayucuy” nipäcunquiman. Nätan mana imaynagsi runataga ruragpag ricasha cara” ningansi. Chaymi Abrahamtaga
“Chaylachru gamga shayäcuy u cay pampalaman tayucuy” gayapäcug Dioswan cuyanacug nir. 24੅Chay nircayangagnuysi,
nipäcunquiman. 4੅Chaynuy rurarga, nämi quiquiquicama Diosga runata “Nä mana juchaynagmi cayanqui” nin, manam
“Cayga alim, wacga manam alichu” nir, lutan tantiag yupachicungalanpitachu antis cäsucunganpitawanmi.
ɹyismannuy muyurärinqui lutanta pinsiar. 25੅Chaynuytan olgocunawan cawacug Rahab jutiyog
5੅Jesusman yupachicug cuyashäcuna, cayta shumag warmitas yupachicur ali ruranganpam Diosga mana
mayapäcamay: Cay pachachru mana imaynagsi runacunata juchaynagpag ricarura. Chay alipag ricara Israel runacunata
Diosmi acramasha canchi, payman alisca yupachicugcama gorpachanganpitam, jinaman marca-mayincuna
cananchipag, jinaman payta cuyagcunataga ningannuylam wanuchinanpag ashircayaptin, jucläpa gueshpicurcänanpag
munayninchru cawachimäshun. 6੅Nätan gamcunataga chay yargachinganpitam. 26੅Chaura juc runachu mana almaynagga
capogniyog runacuna munangantam rurarcayäshunqui, nä wanusha cayan, chaynuymi Diosman yupachicug runasi
jinaman marcachru mandagcunamansi garashtaypam Dios ningancunata mana cäsucurga juc wanushanuy cayan.
aywarcayächishunqui. 7੅Chaynuytan paycuna lutanta
rimapäcun alipag ricanganchi Jesucristonchipitas. Lutan rimayga juchäcachimanchim

3
8੅Nätan gamcunaga Diosninchi mandamanganchita 1੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, ama quiquiquicuna
cäsucurcay. Payga cay niyanmi: “Runa-mayïta cuyay imanuypanuysi ashipäcuychu yachrachig capäcunaypag
quiquiqui cuyacungaynuy”. Chaynuy rurarga razonpa alitam mana chaypag carcayarga. Musyanganchinuysi noganchi
rurarcayanqui. 9੅Nätan runa-mayiquicunata “Cayga alim, yachrachigcunataga masran Diosga taripämäshun imanuy
wacga manacagmi” nirga, juchatam rurarcayanqui. Chaynuy yachrachinganchipitas. 2੅Lapanchis ima rimaylachrüsi lutanta
jinarga juchäcurcayanquim Dios isquirbichinganchru rimapacuyanchiran. Nätan pisi mana lutanta rimagga ima
ningannuysi. 10੅Mä cayta niyärishay: Pisi Diospa rimaychrüsi ali rimag runam. Chaynuy runaga Dios
isquirbishanchru ningancunata lapanta cäsucunman, nätan munangannuy cawagmi.
juclaylata mana cäsucunmanchu. Chauraga lapanta mana 3੅Mä shumag tantiapäcunaypag caycunawan tincuchiypa

cäsucugnuymi juchachasha cayan. 11੅Nätan quiquin Diosmi nipäcushay: Noganchiga caballupa shiminman chrurapunchim
cay nirasi: “Amam mansibacunquichu” ni “Amatan runatas ichic frënulata, maymansi munanganchiman
wanuchinquichu” nira. Nätan mana mansibacursi runata aywachinanchipag. 4੅Chaynuytan jatun gochrachru alisca
wanuchirga lapan isquirbishata mana cäsucugpagmi ricasha walyayaptinsi chay jatun büquita munanganpa aywachipäcun,
cayan. chay ichic palanca guerulawan. 5੅Chaynuymi gallunchisi cayan
12੅Chaura gamcunaga rimapäcuysi u rurapäcuysi alita, ichicla. Nätan chaywanmi ima-aygacunapitas alisca alawacun
ima-aygapitas aliman jorgamagninchi willapa ningannuy. runaga. Chaynuytan ninasi ichic shanshalapita ratarurga
13੅Chaymi runa-mayin mana cuyapagcunata Diosga mana ruparun maychica monticunatas. 6੅Chay ninanuy juyum cayan
cuyapälar juchancunata taripanga. Nätan runa-mayin shiminchichru cayag ichic gallulanchi. Chaywanmi ima
cuyapagcunam ichaga cushisha capäcunga mana mancharilar lutantas rimanchi. Chaymi lapanchitas juchäcachimanchi,
Dios chay juchacunata taripaptin. nätan chaywanmi lapan runacunas juchäcurcan Asyag
rimachiptin. 7੅Runaga maynuy piña u sima uywacunatas
Diosman yupachicugcuna caynuy cawapäcuy
pishgocunatas culebracunatas, jinaman yacuchru
14੅Chauraga Jesusman yupachicug-mayïcuna, reguechicurcay cawagcunatas manshuyächinmi. 8੅Nätan chay ichic gallulatam
yanapäcug runa capäcungaypa. Chaynuy mana ichaga pi runasi ali rimaglamanga mana muyuchiyta
rurapäcuptiquiga yupachicug capäcungaysi manam välinchu, atipanchu. Chayga cayan mana amachay atipänam, jinaman
¿Chaura chay yupachicurcangalay salvapäcushunquichur? wanuchig venënunuymi. 9੅Nätan chaywanmi Tayta Diosta
15੅Mä caynuypa tantiachipäcushay: Jesusman alawanchi. Chaywantan runa-mayinchipagsi lutanta
yupachicug-mayinchi warmis u olgos cayanman garapachra, rimayanchi, quiquin nirayagta Dios camarayaptin. 10੅Chay
chaynuytag micunanpag mana imansi canmanchu waran shimilapitam yargamun ali rimaysi, nätan lutan rimaysi.
waransi. 16੅Nätan chaynuy cayaptin maygaysi nipäcunquiman: Jesusman yupachicug-mayïcuna, amam chaynuyga
“Aywacuy cushisha, jacucamuy, micamuy yamangaycama” canmanchu. 11੅Manam juclay pucyulapita yargamunchu,
nir, nätan mana imatas gonquimanchu jacucunanpagsi ni mishquig yacu jinaman atgag yacu. 12੅Jesusman
micunanpagsi. Chaynuy nirga lutantam rurayanqui. 17੅Chaura yupachicug-mayïcuna, manam juc hïgos monti wayunchu
Diosman yupachicuyangansi mana cäsucuptinga manam aceitunasta, ni üvas jachrasi manam wayunchu hïgostaga.
välinchu. Manatan juc pucyulapita yargamunchu puchgog yacuwan
18੅Chaynuytag maygaysi nipäcunquiman: “Gam cayanqui mishquig yacusi. Chaura chaynuy cayaptinga ama lutanta
Diosman yupachicug runam, nätan nogam cayä Dios ninganta rimapäcuychu.
mana cäsucug”. Chaura mä reguechicuy Diosman razonpa
yupachicug cangayta Dios ninganta mana cäsucungaypa, Diospitam aywamun ali yachrayga
nätan nogam reguechicushag Diosman razonpa yupachicug 13੅Gamcunachru maygaysi ali yachrag, jinaman tantiag

cangäta Dios ninganta cäsucungäpa. 19੅Gamga shumagmi canganta reguechicuchun ima ruranganchrüsi mana
musyayanqui yupachicungay Dios juclayla canganta. Chayga olgotucular, ali cawayninpa. 14੅Nätan shongoycunachru alisca
alim. Chaytaga lutan espiritucunas musyarcayanmi, jinaman chriquicuyla, jinaman chregninacuyla captinga ama
chucchucyapäcunran cansi manchacuypita. 20੅¡Gotara runa! yachragtucurcaychu. Chaynuy jinarga casquicurcayanquim
cayta nishay: Diosman yupachicug cayar Dios ninganta mana manam razoncagchu. 15੅Manam chaynuy cawanata Diosga
cäsucugga, juc wanushanuymi cayan. 21੅Mä yarpachracurcay munanchu, antis chaynuy lutanpa ricanacuyar cawanataga
taytanchi Abrahampita. Payta Diosga ali ruragpag ricara, munapäcun Diosman mana yupachicug runalam, jinaman
churin Isaacta “Wanurcachir altarchru rupachiy” niruptin Asyaglam. 16੅Chaymi runacunaga chriquinacur, jinaman
207 6$17,$*2੄3–5

chregninacur cawar, mana alichu cawapäcun, antis musyarcayarmi. Runaga cay pachachru cayanchi juc
chaynuypaga juchatam rurarcayan. 17੅Nätan Diosga pucutaynuylam. Pucutaychu ricacarcamurga unaylanta
yanapämanchi tantiayta mana juchäcular piwansi ali illacarun, chaynuymi noganchis cayanchi. 15੅Caynuypam antis
cawanapagmi, cuyapäcug canapagmi, ali rurag canapagmi, nipäcunquimanga: “Dios Taytanchi munaptinga
pitas alipa ricanapagmi, jinaman razoncagta rimanapagmi. cawashunchri. Nätan caytas u wactas rurashunchri”. 16੅Mana
18੅Chaynuy ali cawapäcuptiquiga waquinsi alim cawapäcunga. chaynuy nirmi gamcunaga quiquilaycunaman
Chaynuypam reguechicurcanqui Diospa runan capäcungayta. yupachicurcayanqui. Quiquilaycunaman yupachicurga
juchatam rurarcayanqui. 17੅Chaura pi maysi yachrachingänuy
Diosta mana cäsucurga juchäcuyanquim mana cäsucugga juchäcurcayanmi.

4
1੅Gamcunaga quiquiquicama wanuchinacurcayanqui,
Capogniyogcunata lutan
ashlinacurcayanqui, imanuypanuysi capogniyog cayta
capäcunganpita Diosmi cunchuchinga
munarmi, jinaman munayniyog cayta munarmi. 2੅Chaymi

5
gamcunaga imanaypanuysi imatas ashircayanqui, nätan 1੅Imanuypanuysi capogniyog capäcunaypag

manam taripäcunquichüga. Chaynuytan wanurcayächirsi, rurapäcungaypita caycunata niyärishay: Gamcuna


alisca chriquicurcayarsi mana imatas taripäcunquichu. capogniyogcunata mayänipitam Dios cunchuchipäcushunqui
Maganacurcayarsi manatan taripäcunquichu lutan rurapäcungaypita. Chaymi gapachracuypanuysi
munarcayangaytas. ¿Imanir? Mana Tayta Diosta wagapäcunquiman. 2੅Chaynuytan imaycunas aygaycunas nä
manacurcarmi. 3੅Nätan manacurcayarsi mana ismuyan. Nätan chruracunaychru alisca shumag jacuycunatas
chrasquipäcunquichüga, lutanpag manacurmi, nätan nämi puyu micuyan. 3੅Öruycunas golguequicunas nämi
shongoycuna munanganta rurapäcunay captinmi. 4੅Cayta ismutayan. Chay ismutayag öruycunapa golguequicunapa
shumag mayapäcuy: Mansibadunuysi cayag runacuna, asyayninpam musyacayan gamcuna lutan capäcungayta.
shongon munangannuy cawag runaga Diostam Chaynuy imanuypanuysi imatas ashiyälar cawapäcurga
chregniparcayan. Chaura pisi shongon munangannuy aliscam cunchupäcunqui. Chauraga cay guepata
juchäcuyälar caway munagga muyun Diosta chregnigmanmi. imanuypanuysi shuntapäcungayga manam välingachu. 4੅Nätan
5੅Chaymi Dios isquirbichinganchrüsi cay niyan: caytas niyärishay capogniyog runacuna: Gamcuna
“Dios noganchiman cachramungan Santu Espirituga chracraycunachru uryag runaycunatam pägayta mana
imanaypanuysi munayan Dioslapag cawananchitam” munapäcunquichu, ima-aygatas quiquilaycunapag munar.
niyan. Nätan chaynuy lutan rurarcayangaytam Munayniyogninchi
6੅Chaymi Diosga alisca cuyamarlanchi yanapämanchi, Diosga mayayan. 5੅Chaynuy quiquilaycunapag munarmi cay
jinaman isquirbichinganchrüsi cay niyantan: pachachru cawapäcuray munangaycunalata micur,
“Alitucur mana cäsucugcunataga Diosga manam munangaycunalata jacucur, shongoycuna lutan munangalanta
yanapanchu. rurayar. Nätan gamcunaga aliscam cushipapäcuray
Antis manchapacuypa cäsucugcunatam Diosga waquincuna wanurcayaptinsi. 6੅Gamcunaga mana juchaynag
cuyapälar yanapan” niyantan. runacunatam “Wanuchisha cachun” nipäcuray, jinaman
7੅Chauraga Diosta cäsucuyar cawapäcuy. Nätan ama wanuchipäcuraysi mana washacuyta atipapäcuptinmi.
cäsucurcaychu Asyagtaga. Chaura Asyagga manam 7੅Nätan Jesusman yupachicug-mayïcuna, chaynuy

juchäcachiyta atipapäcushunquichu. 8੅Chaura Dioswan ali cunchurcayarsi awantapäcuy taytanchi Jesucristo


cawapäcuy. Chaynuy cawapäcuptiquiga paysi gamcunawan cutimungancama. Juc runachu tarpucurcur shuyaran
alim cawanga. Juchasapacuna, maqui maylashanuysi tamyamunanta, jinaman tarpucuynin pogomunanta.
capäcunaypag ama juchäcurcaychu, jinaman ama capäcuychu 8੅Chaynuy gamcunas Munayniyogninchi Dios cutimunan nä

ishcay shongoga. Chaynuy capäcurga juchatam rurarcayanqui. nachrgarayämuptinga ima-aygata cunchuyarsi


9੅Chaura Diospag lutan carcayarga ama cushirapäcuychu, antis valorchacurcay, jinaman awantapäcuy.
laquicur wagapäcuy, juchasapa capäcungaypita. 10੅Jinaman 9੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, amanar jucniquis

Munayniyog Diosta manacurcay perdonapäcushunaypag. jucniquis chay lutan runacunanuyga chriquinacuyar


Chaura payga ali rurag capäcunaypagmi yanapapäcushunqui. cawapäcuychu, mana cunchuchisha capäcunaypag. Nätan
ɹyisnuysi cayag Diosga nämi cutimunanpag cayan.
Dios munangannuy cawapäcuy 10੅Chauraga Jesusman yupachicug-mayïcuna, Diospa unay
11੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, ama washa rimag willacug runancunanuy imatas cunchurga awantapäcuy,
capäcuychu. Chaura lutanta Diosman yupachicug-mayinpag jinaman paycunanuy Dios ninganta rimapäcuy.
rimagga, jinaman “Cayga alim”, nätan “Wacga manam alichu” 11੅Musyanganchinuysi noganchiga “Payga alisca alim” ninchi,

nigga, Diospa mandashantam mana cäsucunchu, jinaman Dios ima-aygata cunchuyarsi mana lutanta ruralar
mandangancunatas manacagpagmi ricarcayan. Nätan Diospa awantagcunatam. Jinaman musyarcayanquim Job jutiyog
mandashancunata mana väligpag ricagga, jinaman mana runa ima-aygata cunchuyar awantangantas. Chaynuy
cäsucugga, Diosnuysi mandag cangantam ricachicuyan. awantanganpitam nä cunchuy usharuptin, Jobta alisca
12੅Nätan mandamagninchi Diosga juclaylam. Paylam “Cayga capogniyogman muyuchira Munayniyog Diosga. Chaynuy
alim cayan”, nätan “Wacga manam alichu” ninmansi. Paylam rurara Tayta Diosga alisca cuyapäcug carmi.
munayniyogsi, ima-aygapita salvacugsi, jinaman
cunchuchicugsi. Chauraga manam noganchiga Dios ningannuy caycunata rurapäcuy
runa-mayinchipag ima lutantas rimachwanchu. 12੅Nätan Jesusman yupachicug-mayïcuna, ima-ayga captinsi

amam juracurcanquichu, jana pachata, ni cay pachapata, ni


Imaycama cawanaytas mana musyarcayarga ima-aygata janchrarcursi. Antis razoncag captinga
ama alawacurcaychu “Razoncagta” nipäcuy, nätan yanga captinga “Yangam
13੅Gamcunaga imanaypanuysi capogniyog cayta munarmi chayga” nipäcuy, Dios mana cunchuchipäcushunaypag.
caynuy nircayanqui: “Canan junag u wara aywashun wac
marcata. Chaychru camushun juc wata, imatas rantiyar, Dios mayanmi lapan shongonpa manacugtaga
jinaman ranticuyar, achca golgueta charinanchipag”. 13੅Gamcunachru pisi laquisha carga, Diosta manacuchun.
14੅Chaynuy nircayanqui wara cawanaytas u wanunaytas mana Nätan cushisha carga, salmoscunawan cantaypa alawächun
6$17,$*2੄5 208

Diosta. 14੅Maygaysi gueshyarga, gayachipäcuy Diosman Nätan Diostam lapan shongonpa manacura mana
yupachicugchru mandagcunata, gueshyagpa janan Diosta tamyachimunanpag. Chauraga Diosga manam
manacurcänanpag, jinaman aceitiwan lushircärinanpag. tamyachimurachu cay pachaman quima wata sogta quillantin.
15੅Paycuna lapan shongonpa yupachicur manacurcaptinga, 18੅Chaypitaga yapaytan manacurura tamyamunanpag.

gueshyagga cuticangam, jinaman Taytanchim sharcachinga, Chauraga tamyaramuram, jinaman ima-ayga


nätan imata juchäcusha captinsi perdonangam. 16੅Chauraga tarpucuynincunas gueshpiruram.
ima juchata rurapacurursi, “Wactam u caytam lutanta 19੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, razoncag Diosman ali

rurapacurü” ninacurcay Dios perdonapäcushunaypag, jinaman yupachicuyanganpita pantacashacunata Diosman


Diosta manacurcay jucniquipag jucniquipagsi cutichimugga alitam rurayan. 20੅Nätan chay pantacasha
cuticächipäcushunaypag. Chaynuy alita rurarcur Diosta juchäcuyag runata Diosman cutichimurga, imaycamas
manacaräriptiquiga, manacurcangaynuymi ruracanga. cunchuypita salvasha cananpagmi yanaparcayanqui, jinaman
17੅Diospa unay willacugnin Elías noganchinuy runalam cara. ima-ayga juchanpitas perdonasham canga. Chaylam.
JESUSMAN YUPACHICUGCUNAMAN PIPAG
MAYPAGSI NAUPACAGTA PEDRO CARTACUNGAN
Naupataga shumag tantianaypag uchuclata niyushay imanir cay galayunan cartata Pedro isquirbingantas.
Jana pachata Jesús cuticuptin Pedroga aliscam purira maypas chaypas Jesuspita willapacuyar. Chaynuypa payga achca achca
runatam yachrachisha. Waquin runacuna nipäcun Romacama chrangantam, nätan manam shumagga musyanchichu. Chaypitas
Pedroga wanusha Romachrümi nipäcuntan. Chaura quizämi wanurärichira Jesusman yupachicugcunata wanuchipäcunanpag
Romachru mandag ninan wichansi.
Pedroga cay cartata isquirbira Jesusman yupachicugcuna alisca cunchurcayaptinmi. Paycunaga cawapäcura entëruchru
wichisham maychru chaychrüsi, ima-aygatas nacatacurcayar. Paycunaga mana reguengan runacunapa marcancunachru
yachrapäcura pasay mana imaynagmi. Chaura chayta musyarmi Pedroga alisca laquisha cara. Chaymi payga cay cartata
isquirbira valorchächinanpag. Payga chay cunchurcayag runacunata cay niram: “Gamcunataga aliscam cuyarcayäshunqui Tayta
Diosga. Chauraga amam ‘¿Imanäshagrag?’ nipäcunquimanchu cay pachachru cawapäcunapitaga. Gamcunataga Dios
uyurarcayächishunqui nä runanmanmi. Chaura cawapäcunqui cushisha paywanmi imaycamas. Chaymi cawapäcunquiman
chaylaman pinsiarcayälar, Jesús ningannuy cawayta mana dëjapäcunaypag. Chauraga cawapäcuy Jesusta cäsucuyälar” nira.
Chaura Pedroga cay carta isquirbiyta galayura cay nirmi:

munayniyogpag chrurasha canantas. 12੅Chaura Diosga


Pedro pi cangantas reguechicur saludangan musyachira unay willacugnin runacunata canan wichan

1
1੅Noga Pedroga Jesucristopa cachran rurag carmi cay noganchipag ruracänantam, nätan manam paycuna wichan
cartata isquirbiyämü marcaycunapita gaticachrasha car; ruracänantachu. Chaytam cananga, jana pachapita
Pontochru, Galaciachru, Capadociachru, Asiachru, jinaman cachramungan Santu Espíritu yanapaptin gamcunata
Bitiniachru gamcuna jätucushacunapag. 2੅Gamcunataga Dios yachrachipäcushuray. Chaycunatam musyayta munapäcura
Taytanchim acrapäcushuray unaypita musyangannuy, alisca jana pachachru Diospa angelnincunas.
jinaman Santu Espiritunwanmi raquipäcushuray paylata
Dioslapag cawapäcuy
cäsucur cawapäcunaypag, nätan Jesucristopa yawarninwan
juchaycunapita maylasha capäcunaypag. Chauragar cuyapälar 13੅Chaymi capäcunquiman ali tantiagcama. Chaynuy carga
Diosninchi alisca yanapapäcushunqui gasila cawayta. alita rurayarmi cawapäcunqui, jinaman chaynuyla
shuyacurcayay Jesucristo cutimuptin cuyapälar Tayta Dios
Jesús cutimunanta musyayarga valorchacurcay alisca alinninpag ricapäcushunayta. 14੅Nä Diospa castan
3੅Alisca ali nisha cachun Jesucristopa Dios Taytan. Payga cayarga pay munanganta rurapäcuy. Unayga mana imatas
alisca cuyapämarlanchim mushog cawayta gomasha canchi musyarmi capäcuray shongoycuna munangalanta rurarcayar.
Jesucristota wanushacunapita cawacächimunganwan. Chaymi 15੅Antis cananga cawapäcuy imatas alita rurarcayar

cushisha shuyacuyachwan Dioswan imaycamas cawananchita. acrapäcushungay Diosnuy. Payga lapan juchacuypitas
4੅Payga gomäshun jana pachachru chrurarayächingantam, caruchrümi cayan. 16੅Dios rimangan isquirbishachru caynuymi
mana imaysi ushagta, mana macwagta, nätan imaysi nin: “Nogaga cayä lapan juchacuypitas caruchrümi. Gamcunas
chaynuyla cacugtam. 5੅Gamcunataga Diosninchim noganuy capäcuy” ninmi.
munayninwan yanaparcayäshunqui payman yupachicuyälar 17੅Chaura payta “Taytä” nir manacurcayarga, manchacurmi

cawapäcunaypag. Chaynuyla yupachicurcaptiquiga ushanan cawapäcunquiman cay pachachru gorpachacushala


junagchru salvapäcushunqui lapan lapanpitam. carcayarga, Diosga manyalapitam pitas taripanga ima
6੅Chaymi gamcunaga Jesús cutimunanta musyayarga alisca juchäcuypitas.
cushicurcanquiman, paypa janan laquisha cunchursi. Chayga 18੅Gamcunataga awilluycunatanuysi mana imapag

mana alä unaytam ushanga. 7੅Chaynuy ima-aygata cawarcayangaytas musyayagtam Diosga rantirarcayäshunqui.
cunchurcayarsi alitam rurarcayanqui Diosman yupachicurga. Nätan musyanganchinuysi manam rantimaranchi payga
Öruta timpuchirchu muyuchinchi örunlanman, chaynuymi örulawanchu u golguelawanchu, 19੅antis mana juchaynag
gamcunas chay cunchuycunachru yupachicurga Cristopa ima-ayga shumag yawarninwanmi. Payga wanura
muyupäcunqui chay örupitas mas aliman. Chaura Jesús juchacunapita juc alinnin achrcash wanuchishanuymi.
cutimunan junagchrüga “Alim capäcusha canquim” nirmi 20੅Cristo chaynuy rurasha cananpagga, manaragsi cay pacha

alisca alipag ricapäcushunqui. 8੅Paytam gamcunaga camacaptilanmi nä nisha cara. Nätan Diosga payta
cuyarcayanqui. Nätan paymanmi yupachicurcayanqui mana cachramunanpag cay guepacamarag shuyarara gamcuna
ricapurayarsi. Chaynuytan mana ricapurayarsi alisca raygom.
cushirarcayanqui. Chay cushirarcayangaypita mana pasay 21੅Pay wanunganpam cananga Diosman yupachicug

tantiayta atiparcayarsi. 9੅Chaynuy yupachicurcangaypitam cayanchi. Diosmi wanushapitas cawacächimusha, nätan paymi
Diosga nä salvarcayäshunqui. chrurara alisca munayniyogpagsi. Chauraga
10੅Nätan canan cuyapälar Dios salvayämanganchipitaga, yupachicurcayaysi shuyacurcayaysi Cristonuy rurasha
Diospa unay willacugnin runacuna, alisca aliscam tantiaytas capäcunaypag.
musyaytas munapäcura. 11੅Chaynuytan paycunaga Santu 22੅Nätan cananga nä carcayanqui mana juchaynag razoncag

Espíritu musyachiptin munapäcura shumag tantiayta, pi runa willapa ningannuy cawagmi. Chaymi lapan shongoypa
nätan imay wichan Cristo cunchunantas jinaman cuyanacur cawapäcunquiman jucniquis jucniquis. Nätan

209
13('52੄1–3 210

canan nä cayanchi mana juchaynagmi, razoncag willapa lutancunalata rurayar cawapäcuychu unaynuysi. Chaynuy
ningannuysi cawar. 23੅Gamcunaga Diospa imaycamas cawag lutanlata rurarga manam ali rurayta atipapäcunquichu.
willapanta cäsucurmi, nä mushog runa carcayanqui. Chaura 12੅Antis ali cawapäcuy Diosta mana regueg runacunawan

cananga nä manam capäcunqui Diosta mana cäsucugcunapa cayarga. Chauraga jucha ruragpag canan ricarcayäshurniquis
castanchu, antis carcayanqui Diospa castanmi. 24੅Dios tantiapäcungam ali rurarcayangayta, jinarcurmi
rimangan isquirbisha cay ninmi: alawapäcunga Diosta, Jesús aywamunan junagchrüga.
“Runaga pi maysi cayan guewanuylam.
Nätan alisca munayniyog cayninsi Mandagcunata cäsucurcay
cayan ushacaglam, guewapa waytannuysi. Guewaga 13੅Nätan Munayniyog Jesuspa carcayarga cäsucurcay lapan
chaquinmi, waytansi ishquinmi. mandagcunata, rey ningantas mas munayniyog captin,
25 Nätan Munayniyog rimanganga imaycamas mana 14੅jinaman marcachru yanapagnincunatas pay cachramusha

ushacagmi”. captin. Paycunaga carcayan lutan ruragcunata


Dios chay rimangantam gamcunaga mayacurcaray chay ali cunchuchinanpagmi, nätan ali ruragcunata alipag
willapata willapapäcushuptiqui. ricachinanpagmi. 15੅Diosninchiga munan gamcuna ali

2
1੅Chaymi mushog runa carcayarga nä ima juchatas rurapäcunaytam. Chaynuypa mana imas musyag ni imas
rurapäcunquimanchu, ni casquicurcanquimanchu, ni tantiag gotaracunata “Juchasapam” nir, rimagcunata
lutan cayar alitucurcanquimanchu, ni cachracyächipäcunaypag.
chriquinacurcanquimanchu, jinaman pi runapa washantas 16੅Chaynuytag gamcuna cawapäcuy imapitas mana jarcasha

rimapäcunquimanchu. 2੅Antis chayrag näcisha wamra lechita runanuy. Chaura chaynuy cayarga “Imatas munangäta
munagnuysi munapäcuyga imanuypanuysi Dios rimanganpita ruracushag” nirga, ama imatas lutanta rurapäcuychu, antis
yachracuylata, nätan ama imas lutan yapashacunataga, cawapäcuy Diosta servig runacunanuy, 17੅pitas maytas
chaynuypa Diospita yachragcama capäcur, salvasha alinninpag ricapäcuy. Jesusman yupachicug-mayiquicunatas
capäcunaypag. 3੅Chaynuy capäcuy Dios alisca cuyacug cuyapäcuy. Tayta Diosta manchacurcay, nätan alipa ricapäcuy
canganta nä musyarcayarga. cay pachrachru reyniquita.

Diospa castan carcayarga ali cawapäcuy Alita rurarga jina cunchupäcuy


4੅Chauragar ashuyapäcuy Jesusman. Paymi cayan “Cawag 18੅Rantisha runacuna alipag ricapäcuy, jinaman cäsucurcay
rumi” nisha. Paytam runacunaga “Cay rumiga manam alichu” rantishugniqui runacunata ali captinsi u lutan captinsi.
nipäcura, nätan Diospagga cayan acrasha ruminmi jinaman 19੅Chaynuy rurarga alisca ali nisham canqui Diospita, paypa

alisca alipag ricasham. 5੅Chauraga gamcunatas nä cawag janan manacagpita juchachapäcushuptiqui imatas cunchurga.
rumicunamannuysi muyurarcayächishuptiquiga Diosta lapan 20੅Nätan imatas lutanta rurapäcungaypita lagyapäcushuptiqui

shongoypa cay nipäcuy: “Juc wayita sharcachignuysi gasila capäcuptiquis. ¿Pirag “Payga alim” nipäcushunqui?
nogacunawan ruray gam munangaynuy” nipäcuy. Chay Nätan ali rurapäcungaypita cunchuchipäcushuptiqui gasila
nipäcurga capäcunqui juc runanuylam, Dioslapag uryag capäcurga Diospitaga alisca alipag ricasham carcayanqui.
sacerdöticunam. Chaura Diosga Jesucristopa yanapayninwan 21੅Chaypagmi Tayta Diosga acrapäcushuray. Gamcunapa

imas rurarcayangaypitaga aliscam cushicunga. 6੅Chaymi Dios janaymi Cristo cunchura, paypa raschrunman jarugnuysi
rimangan isquirbishachrüsi cay nin: gamcunas paynuy cunchupäcuy.
“Noga chrurayä Jerusalenman juc wayipa 22 Payga manam ima juchatas rurarachu.

esquinanman chrurana rumitanuymi. Manatan imaysi casquicurapishchu.


Chay rumiga nogapag cayan acrasham, jinaman alisca 23੅Ashlipäcuptin manam cutichira ashliypachu. Imanuypa

alinninpag ricasham. cunchuchipäcuptinsi, manam rimarachu: “Gamtas cutichishaymi”


Payman yupachicugga manam pengacushachu canga” nir. Antis ima-aygas juchacuna ali taripag Diostam willapacura.
nin. 24੅Quiquin Cristom juchanchipita cunchusha gueru cruzchru, mana
7੅Noganchi yupachicugcunapagga payga cayan alisca nä masta juchäcuyar cawananchipag, antis alita rurayar
alinnincag rumim. Nätan payman mana yupachicugcunapagga cawananchipag. Pay cunchunganpam cananga nä cayanchi
cay niyanmi: gueshyagpita cuticashanuy. 25੅Cayta nircayag mas naupata
“Wayi ruragcuna ‘Cay rumiga manam alichu’ nir wichicasha uyshanuysi cawasha capäcuptiquim. Nätan cananga nä
wicapapäcunganmi cutirarcayanqui chay washashugniquipa munayninmanmi.
cananga cayan alinnincag rumi, juc wayipa
esquinanman chrurana ruminuy” niyanmi. Caynuy cawapäcuy gowayogcuna warmiyogcuna

3
8੅Chaypitas 1੅Chaynuy gamcunas warmicuna cäsucurcay gowaycunata,

“Payga cayan mitcachicug rumim, gowaycunas Diospa willapanta mana chrasquicurcayaptinga


nätan ishquichicug gagan” niyantan. ali cawapäcuy Diospita manas rimapapäcuptilay
Paycunaga Dios ninganta mana cäsucurmi mitcapäcun. chrasquicurcänanpag. 2੅Chaynuy rurapäcunga, gowaycunalapag
Chaynuy capäcunanta Diosga musyaram. capäcuptiquim, jinaman manchapäcugcama capäcuptiquim. 3੅Ama
9੅Nätan Dios acrapäcushuray juc castala capäcunaypagmi, nacatacurcaychu imanaypanuysi agchaycuna tucuynaypa
sacerdöticunanuysi Dioslata razonpa servipäcunaypagmi, Diospa nagchacuylataga, örupita imas rurashacuna chruracuylataga,
raquisha runan capäcunaypagmi, paypa runancunala nätan chranin guellaywan rantina jacucuna jaticuylataga. 4੅Antis
capäcunaypagmi. Paymi jorgorarcayäshunqui yanauyagpitanuysi capäcuy imanaypanuysi ali shongocama, manshucama,
juchäcuypita, achicyagnuysi alita rurayar pay munangannuy shacyacama. Chaynuy cawananchita Diosga aliscam munan.
cawapäcunaypag, jinaman ima-aygatas Dios munayninwan 5੅Chaynuymi capäcura unay wichansi Dioslapag cawag warmicuna

ruranganpita willapacurcänaypag. 10੅Gamcunaga unay capäcuray ali shumag cawagcama, paycuna shuyacurcag Dioslatam, jinaman
manacagpag ricasham, nätan cananga carcayanqui Diospa gowancunatas cäsucurcagmi. 6੅Chaynuymi Sarasi gowan
runanmi. Unayga manam pisi cuyapapäcushuraychu, nätan Abrahamta cäsucug, jinaman “Runä” nigmi. Gamcunas paynuy
cananga cuyapararcayäshunqui quiquin Diosmi. capäcuy chaynuy alita rurarga manam manchacunquimanchu.
11੅Jesucristoman yupachicug cuyashäcuna, cayta niyärishay: 7੅Chaynuytag gamcunas olgocuna warmiquicunawan

Juclä nacioncunachru jätucusha carcayarga, ama nä cawapäcuy shumagpa. Ricapäcuysi alisca alipa, gueshpi
211 13('52੄3–5

väsunuysi paycunaga debilmi. Gamcunatanuymi paycunatas cananga lutancunata nircur asiparcayäshunqui. 5੅Nätan chay
Diosga cuyapälar cawayächin imaycamas. Chaynuy jucha ruranganpita, paycunataga camacushala cayag Jesusmi
cawapäcuptiqui mayapäcushunquim Diosga taripanga cawayagcunatas jinaman wanushacunatas. 6੅Chaymi
manacurcangayta. cawarcayaptilan nä chay wanusha runacunatas Diosga
musyachisha ali willapata Santu Espíritu yanapaptin Dios
Alita rurarmi lutan ruraycunata upichinchi munangannuy cawapäcunanpag. Chaynuy
8੅Chauragar capäcuy lapaysi juc shongola cuyapänacur, cawapäcunganpitam paycunas runa-mayincunapita munangan
jinaman cuyanacur jucniquis jucniquis. Chaynuytag capäcuy rurashas capäcura.
ali shongoncama, nätan mana alitucular. 9੅Amam ima lutantas
rurapäcushungaynuyga cutichipäcunquichu, ni Cunchurcayarga yanapänacurcay jucniquis jucniquis
ashlipäcushuptiquis ashlipäcunquichu. Antis cutichipäcunqui 7੅Nämi cananga imas aygas ushanan junag nachrgayämun.
ali ruraypam u ali rimaypam. Gamcunataga Dios Chauragar cawapäcuy shumag tantiarcur imatas alita
acrararcayäshunqui ali cawayta yanapapäcushunaypagmi. rurarcayar, jinaman Tayta Dioswan razonpa rimarcayar.
10੅Salmoschru cay ninmi: 8੅Chaynuytag cawapäcuy jucniquis jucniquis alisca alisca

“Pisi ali caway munagga, cuyanacurcayar. Chaynuy cuyanacurga imata nimashas, u


jinaman cushisha caway munagga, imata ruramashas juc imatas chapayagnuymi gongayman
amam lutanta aywanchi. 9੅Gorpachänacurcay jucniquis jucniquis mana
ni casquiyta rimapäcunquimanchu. anagyälar. 10੅Chaynuytan gamcunataga lapaytas ali
11 Ama lutanta rurapäcuychu, antis rurapäcuy alilata. yanapänacuyar cawapäcunaypag Diosga tucuy uryata
Imanaypanuysi ali cawapäcuy, nätan chaynuyla gorarcayäshunqui. Chauraga ima-aygachrüsi ali ruragcama
carcayay. capäcuy. 11੅Pisi rimarga rimachun Dios rimanganta. Nätan
12 Tayta Diosga ali ruragcunata ñawilanchrümi cachin maygaysi pitas yanaparga yanapay Dios calpata
jinaman ima manacurcangantas wiyarinmi. goshungaywan, chaura ima-aygatas rurapäcuy Jesucristopa
Nätan lutan ruragcunataga manam ni rircariylatas Diosninchita alawapäcunanpag. Paylam alawashas, jinaman
munanchu”. munayniyogpag ricashas canman imaypita imaycamas.
13੅Chauraga pirag gamcunata ima lutantas Chaynuy cachun.
¿
rurapäcushunqui, alicaglata imaysi rurapäcuptiquiga?
14੅Chaynuy ali rurapäcungaypita cunchuchipäcushuptiquiga ali Imata cunchuyarsi cushisha capäcuy
nisham carcayanqui Diospita. Chauraga amam 12੅Jesusman yupachicug cuyashäcuna, ama mayacasha
manchacurcanquimanchu pitas ni imata nircayäshuptiquis. capäcuychu imatas alisca juyu cunchuycunata cunchupäcur.
15੅Antis shongoycunachru Jesucristota nipäcuy: 13੅Antis Cristo cunchungannuysi cunchurcayarga cushicurcay

“Munayniyogmi payga” nir. Chaynuytag capäcuy alisca, pay ima-ayga shumag achicyayar aywamugta
yachragcama runa. Pi maysi Diosman yupachicurcangaypita ricapapäcur alisca alisca cushicurcänaypag. 14੅Gamcuna
tapupapäcushuptiqui mana piñäcular shuyararcayangay cushisha capäcuy, pisi Cristopa janan ashlipapäcushuptiqui.
cawacämuypita tantiachipäcunaypag. 16੅Rimapäcungaynuy Gamcunaga carcayanqui Munayniyog Diospa Santu
cawapäcuysi mana shongoycunapita “Juchäcusham cayanqui” Espiritunwanmi chaynuyla. 15੅Chauraga ama maygaycunas
mana nisha canaypag, jinaman capäcuy ali ruragcama cunchupäcuychu runa wanuchipäcungaypitaga,
Cristowan ali cawapäcungaypita lutan rimagcuna pengacusha suwacurcangaypitaga, imas lutan rurag capäcungaypitaga, u
capäcunanpag. 17੅Imas lutan rurapäcungaypita cunchuypitaga, lutan rurag runaman mëticurcangaypitaga. 16੅Nätan pisi
antis aliga, ali ruranganchipita cunchuymi, Dios munaptinga. Cristoman yupachicunganpita cunchurga, ama
18੅Cristosi wanura juclay cutilam juchanchicunapita. Payga pengacuchunchu, antis Diosta alawächun chay
mana pasay jucha rurag cayarsi cunchura noganchi cunchuyanganpita. 17੅Nämi chraramun Diospa aylluncuna
juchasapacunata Diosman pushayämänanchipagmi. Nätan cunchunan wichan. Nätan naupata noganchiwan chay
runatanuy payta wanurarcayächiptinsi cawacaramuram. cunchuycuna galayuyaptinga ¿imanuyrag cunchupäcunga
19੅Nätan chay wanusha cayaptinmi Espiritun aywara waquin runacuna Diospa ali willapanta mana cäsucugcunaga?
wichrgararcayag espiritucunaman musyachig. 20੅Paycuna 18੅Chauraga Diospitas “Nä mana juchaynagmi cayanqui” nisha

capäcura Noé unay cawanan wichan mana cäsucug runasi, sasatarag salvacuyaptinga ¿imanuyparag
runacunam. Paycunata Diosga shuyarasha alisca unayran Noé salvacurcanga juchasapacunaga? 19੅Chauraga Dios
büquita rurayangancama. Chaypin puwag runalam yacuwan munangannuy cunchurcayagcuna, Camacug Diosta
wanunanpita büquiwan salvacurcasha. 21੅Chayga cara juc “Maquiquichru cachicamä” nir, manacurcay imachrüsi ali
bautismunuymi paycunapag, nätan cananga Jesucristo ruraycunata yanapapäcushunaypag.
cawacämunganpam salvasha cayanchi. 22੅Paymi jana pachata
jegarcur cananga Diospa derëchanchru cayan, pay ningantam Piñapayärishay ali cawapäcunaypag

5
angelcunas rurapäcun, cay pachachru munayniyogcunas nätan 1੅Cananga nishag gamcunachru mandagcunatam
munayniyog lutan espiritucunas. ningänuy rurapäcunanpag. Nogasi cayä paycunanuy

4
1੅Chaura Cristosi cunchurayaptinga, noganchis chaynuy mandagmi. Nätan nogaga ñawïwanmi Cristo ima-aygatas
cunchushun. Chaura pisi cunchugcagga nämi jucha cunchunganta ricarä. Chaymi gamcunanuy nogas alisca
rurayta yaliyan. 2੅Chaymi cananga caychru cushicushag Jesucristo cutimuptin. 2੅Mandagcuna, gamcuna
cayanganchicamaga ama cawashunchu shongonchi ricapäcuy Diosman yupachicug-mayiquicunata juc uysha
munangalanta rurayarga. Antis cawashun Diosninchi michignuy. Ama ricapäcuychu golgue raygolaga u
munanganta rurayar. 3੅Chauraga chayla cachun. Unay wichan guellanarcayarga. Antis rurapäcuy Diosninchi munangannuy
shongoycuna munangalanta rurayarmi capäcuray Diosta mana cushisha. 3੅Gamcuna ama ricapäcuychu lutan munayniyog
reguegcunanuysi, shincaycunalachru, lutan munaycunalachru, runa yupayga, antis ali ruragcama capäcuy paycunas
ɹestacunachru mana yamaylapa micurcayar upyarcayar, gamcunata rircärir alita rurapäcunanpag. 4੅Chaynuy alita
jinaman ima-aygatas lutancunata “diosmi cayga” nir, rurarga mas alinnincag Michig aywamuptin, “Gamcunas alisca
yupachicurcayar. 4੅Chay jucha ruragcuna cananga mayacasha ali” nisham capäcunqui imaycamas. 5੅Chaynuytag gamcunas
carcayan juchata mana paycunanuy rurapäcuptiquim. Chaymi mözucuna, jipashcuna, cäsucurcay gamcunachru
13('52੄5 212

mandagniquicunata, jinaman jucniquis jucniquis acrarcayäshunqui Jesucristowan capäcungaypagmi, alisca


cäsunacurcay mana alitucular. Chaypitaga isquirbishachrüsi alipag ricasha imaycamas capäcunaypagmi. Chaura payga
cay niyanmi: mana alä unay cunchuglatam aliman muyuchipäcushunqui,
“Alitucur mana cäsucugcunata Diosga manam shayapacarcayächishunqui, calpanchächipäcushunqui,
yanapanchu. jinaman chaynuy alilata cachipäcushunqui. 11੅Payla
Antis manchapäcuypa cäsucugcunatam Diosga munayniyogpag ricasha cachun imaypita imaycamas.
cuyapälar yanapan” niyanmi. Chaynuy cachun.
6੅Chauragar cäsucurcay alisca Munayniyog Diosninchipa

naupanchru, nä üra chrämuptin pay alisca alipag Cay carta rurayta ushanäpag caylata niyärishay
ricapäcushunaypag. 7੅Ima-aygata munarsi ama 12 ੅Nogaga Jesusman ali yupachicug Silvanowanmi cay
laquirapäcuychu. Antis Diospa maquinman chrurapäcuy. ichic cartalata isquirbichicurä gamcunaman
Payga ñawilanchrümi carcayächishunqui. apachimunäpag. Caychru piñaparcayag ali
cawapäcunaypagmi, jinaman willaparcayag cuyapäcug
Asyagta juchäcarärichishunquiman Diospa ali willapan razoncag cangantam, gamcuna chay
8੅Gamcuna capäcuy mayag mayagla, jinaman shumag ningänuy cawapäcunaypag.
tantiarcur alita rurapäcuy. Chay chregnishugniquicuna 13੅Babiloniachru Jesusman yupachicug gotucagcunam

Asyagga puriyan muyurigniquicunapam micanaypita gaparag salüduta aparcayächimushunqui. Paycunatas


leonnuysi juchäman ishquichipäcushunaypag. 9੅Chay gamcunatanuymi Tayta Diosga acrasha. Chaynuytan churïnuy
Asyagpitaga Diosninchiman yupachicuyälar shayapacurcay. cayag Marcossi salüduta aparcayächimushunqui. 14੅Gamcunas
Gamcunanuymi mayag chayagchrüsi cay pachachru Jesusman saludänacurcay jucniquis jucniquis, cuyanacur lapan
yupachicug-mayiquicunas cunchurcayan. 10੅Chauraga shongoypacama. Jesucristoman yupachicugcuna ali
ima-aygachrüsi cuyapälar yanapäcug Diosga, cawapäcuy. Chaynuy cachun.
JESUSMAN YUPACHICUGCUNAMAN PIPAG
MAYPAGSI GUEPACAGTA PEDRO CARTACUNGAN
Naupataga shumag tantianaypag uchuclata niyushay Pedro imanir cay guepacag carta isquirbingantas.
Pedroga shumagmi musyara wanunanpag nä pasay nachrgarayämunganta. Chaymi payga cay cartata apachira Jesusman
yupachicug-mayincunaman Diospita yachracurcanganta mana gongaylapa cäsucurcänanpag, jinaman chay lutan
yachrachigcunata mana cäsucurcänanpag isquirbircur.
Chaura Pedroga cay carta isquirbiyta galayura cay nirmi:

yarpapäcunaypag. 16੅Jesucristo munayniyog canganpita, nätan


Pedro pi cangantas reguechicur saludangan cutimunanpita yachrachipäcungagga manam cara imas yanga

1
1੅Noga Pedroga Jesucristopa servignin, jinaman cachran cuentulachu, antis nogacunaga ñawïcunawan munayniyog
rurag carmi, isquirbiyämü cay cartata. Gamcunaga ali canganta ricapäcungätam rimapäcurä.
rurag Diosninchipam, nätan salvagninchi alisca ali 17੅Jucpaychrümi Tayta Diosga Jesusta alawar, jinaman alisca

Jesucristopam nä carcayanqui, nogacuna yupaysi alim nä alipag ricar rimaramun chay alisca achicyagpita cay nir:
yupachicurcayanqui. 2੅Nä Tayta Diosta, jinaman Munayniyog “Paymi cayan alisca cuyay Dios-mayï. Paypitam alisca
Jesucristota reguercayaptiquiga, paycuna cuyapälar cushirayä” nir. 18੅Chayta nogacunam mayapäcurä jana
ima-aygachrüsi alisca alisca yanapapäcushunqui, jinaman pachapita rimamugta, Jesuswan chay gotuchru cayar.
gasilata cawachipäcushunqui. 19੅Nätan cay janascachru nipäcungagpitaga, Diospa unay

willacugnincunas shumagmi musyachimanchi


Razonpa yupachicurcangay musyacächun rurapäcungaypa isquirbipäcunganchru. Jinaman alitam rurarcayanqui chay
3੅Naupata Diosga munayniyog carmi, rurara Jesucristowan nipäcunganman yupachicurga. Chay rimapäcunganga cayan
ima-aygatas caychru ali cawananchipag, jinaman payga yanauyagchru waramungancama juc achqui rupayagnuymi.
acramaranchi cuyapämarlanchim. Nätan cuyapämaranchiga Chaymi nä ‘waran achi’ nisha Cristo cutimuptinga shumag
alisca cuyacug carmi. 4੅Chaynuy imas ruranganpam cananga musyachimäshun. 20੅Nätan naupataga cayta shumag
ningannuyla yanapayämanchis, nätan nimanganchipam tantiapäcuy: Diospa unay willacugnincuna
cananga cayanchi Diospa castansi. Chaynuy cayanchi cay isquirbipäcunganga manam maygalansi canchu
pachachru imas lutan munaypita, jinaman jucha ruraypita tantiaylancunapita isquirbishaga. 21੅Diospa unay
yargosha carmi. willacugnincunaga manam rimapäcugchu imaysi shongon
5੅Nä Dios chaynuy rurarayaptinga imanaypa ayganaypas alim munangalantaga, antis paycunaga Diospa acrasha runan carmi
cawapäcunquiman. Nä Diosman yupachicurcayarga ali rimapäcug Santu Espíritu tantiachinganta.
cawagmanmi muyupäcunquiman, 6੅mas tantiagmanmi
Gamcunachru cangam casqui yachrachigcuna
muyupäcunquiman, mas amachacugmanmi muyupäcunquiman,

2
mas awantacugmanmi muyupäcunquiman, mas 1੅Unay wichan Israelchru caram Dios rimanganpita
manchacugmanmi muyupäcunquiman, 7੅mas cuyanacugmanmi casquiyta yachrachigcuna, chaynuymi canga
muyupäcunquiman, jinaman mas cuyacugmanmi gamcunachrüsi Diospita casqui yachrachigcuna. Chaycunaga
muyupäcunquiman. 8੅Caycunata rurayar cawapäcurga manam mana pipitas tantiachicularmi yachrachipäcushunqui
guellachu capäcunqui, antis ali yachragcama runam Munayniyog lutancunata. Chaynuy yachrarcayächishuptilaymi Cristoman
Jesucristopita. 9੅Nätan pisi mana cay ningänuy cawarga cayan juc yupachicuytas dëjapäcunqui. Jinarcurmi chay ima-aygapitas
gotaranuy mana tantiagmi. Chaymi nä manacagman chrurarärin jorgapäcushugniqui Diospagsi lutanta rimapäcunga. Chaymi
unay juchancunapita perdonasha capäcungantas. paycunaga mayänipita cunchuchisha capäcunga. 2੅Nätan
10੅Chauraga Jesusman yupachicug-mayïcuna, nä Diossi achcam chay yachracurcangannuy ganra juchacunata rurayar
gayararcayäshuptiquiga, jinaman acrararcayäshuptiquiga cawapäcunga. Chaycunapa jananmi lutanta rimapäcunga
imanaypanuysi cay shumag ruraycuna gamcunachru Jesús ningannuy cawagcunapita. 3੅Imatas charayta munarmi,
sapichacuchun juc jachranuysi. Chaynuy cawarga manam chay casqui yachrachigcunaga nipäcushunqui yangacagta
imaysi raquicapäcunquichu Diospita. 11੅Chaynuy imatas gopäcunaypag. Chaynuy jinapäcunganpita nä
capäcuptiquiga, Salvacug Jesucristo quiquinmi cayanganman unaylapitam nisha cayan cunchupäcunanpag, nätan chayga
yaycachipäcushunqui munayninchru imaycamas nämi nachrgayämun.
capäcunaypag. 4੅Shumag tantiapäcunaypag cayta niyärishay: Tayta Diosga

manam perdonashachu angelcuna juchäcaräriptinsi, antis


Yarpapäcuy cay razoncag yachrachipäcungagta payga jitarpusha alisca yanauyag cunchuymanmi. Chaychrümi
12੅Chaymi noga cawayangäcamaga yarparcayächishay, cay carcayan Dios juchacunata taripänan junagcama. 5੅Diosga
yachrachipäcungagta nä ali musyarcayaptiquis, jinaman manam unay wichan jucha ruragcunatas perdonashachu, antis
razoncag ningannuy cawarcayaptiquis. 13੅Cay pachachru alisca juyu tamyawanmi cunchuchira. Chaypin Diosga salvara
cayangäcamaga piñaparcayäshaymi ningänuy Noé jutiyog runalatam “Ali cawapäcuy” nir, willapacug
cawapäcunaypag. 14੅Munayniyog Jesucristom nogataga nä captin, jinaman ganchris runalatam. 6੅Tayta Diosga
musyarayächiman cananpita mana alä unayta wanucunäpag. Sodomawan Gomorra marcachru yachrag runacunatas
15੅Nätan cawayangäcamaga yarparcayächishaymi cay juchanpita ninawanmi ruparachira uchrpaman
yachrachipäcungagta wanucuptïsi chaynuyla muyupäcungancama. Chaynuy rurara, guepa wiñaycuna Dios

213
23('52੄2੄3 214

jucha ruragcunata cunchuchig canganta musyapäcunanpagmi.


7੅NätanDiosga alita rurag Lot jutiyog runatam jorgosha Ali cawarcayay Taytanchi cutimur pushacamänanchipag

3
ninawan rupananpita. Payga alisca laquicug runa-mayincuna 1੅Cuyashäcuna, cay carta isquirbimungä cayan guepacag
shongon munangan juchalata rurapäcuptinmi. 8੅Payga alita cartämi. Caywanga nä ishcay cartatam gamcunaman
rurag carmi waran waransi alisca laquishala cacug juchala apayächimü. Ishcayninchrüsi piñapapäcug ali tantiagcama
rurarcayanganta mayar jinaman ricar. 9੅Chaynuymi capäcunaypagmi. 2੅Noga munä Dioslapag cawag willacugnincuna
Taytanchiga payta manchacushaga imanaypa rimapäcunganta, jinaman Munayniyog Salvacugpa
yanapämayninchitas musyan mana juchaman mandashancunata chay cachran ruragcuna
ishquinanchipag. Nätan jucha ruragcunataga cayächin yachrachipäcushungayta mana gongapäcunaytam. 3੅Caytas
juchacunapita taripänan junagcamam cunchuchinanpag. shumag musyapäcuy: Ushanan junagcuna ricacapäcamungam
imatas ashliparcur asipapäcushugniqui, nätan shongon
Lapanpitas masmi casqui yachrachigcunata
munanganta juchäcuyälar cawagcuna. 4੅Chaycuna
Diosga cunchuchinga
nipäcushunquim: ¿Imanirtag cutimunchu chay “Cutimushagmi”
10 ੅Tayta Diosga razonpam cunchuchinga cuerpun nipäcushugniqui? “Cay pacha camacanganpitas, nätan unay
munangan juchacunalachru cawayagcunataga. awillunchicuna wanupäcunganpita-pachas chaynuylatan cayan
Chaycunaga lapan mandagcunatas manacagpagmi imas” nipäcushunquim. 5੅Chay runacunaga Diosninchi cay
ricapäcun. Chaycuna capäcun lutan munangalanta pachatas jinaman jana pachatas ruranganta musyayarmi “Manam
ruragcamam, jinaman manam manchacurcanchu ima paychu rurasha” nipäcun. Nätan unay wichan Dios rimariptilanmi
lutan niytas jana pachachru munayniyog cagcunapagsi. yacupita ricacämura cay pachas. Jinaman yacu chraupinchrümi
11 ੅Nätan chaycuna chaynuy nircayaptinsi, angelcunaga cayansi. 6੅Nätan chaynuy rimariptilanmi unaysi cay pachaman
mas munayniyog, jinaman alisca calpayog carcayarsi, yacu juntarura imacagsi limpu ushananpag. 7੅Nätan pay
manam imatas lutanta nipäcunchu chay lutan rurag rimangannuylam jana pachacunas jinaman cay pachasi cayan
runacunapag Diospa naupanchru. 12੅Chay runacunaga pachalan, ninawan rupachinanpag Dios juchasapacunata
capäcun uywacunanuymi. Chaymi mana tantiaynincuna cunchuchinan junagcama.
captin rimapäcun lutanta ima-aygapitas. Uywacunachu 8੅Ama caytas gongapäcuychu cuyashäcuna. Diospag juc junag

näcipäcamun wanuchisha capäcunalanpag, chaynuymi cayan waranga watanuymi; nätan waranga watas juc
paycunas lutanta rurayälar wanupäcunga. junagnuylam. 9੅Waquin runacunaga “¿Imayrag Jesús cutimungas?”
13੅Chaycunaga lutan rurapäcunganpita cunchuchisham nipäcunmi. Nätan payga mana juclaga cutimunragchu, mana pisi
capäcunga. Chaycunaga aliscam cushicurcan runa ricay ima juchalanchu wanunanta munarmi, antis munayan juchancunapita
juchata rurapäcursi. Jinaman chay lutancunaga lutanpagmi wanacurcur payman cutipäcunantam lapantas.
runacunawan ricachimanchi micapäcuyninchicunaman 10੅Nätan Taytanchiga juc junagchru cutimunga mayänipitam

aywarcamur imas lutan rurapäcunganpita rimapäcur. juc suwanuysi. Chauraga jana pachachru ima-aygas
14੅Chaycunaga pita ricapursi aliscam munapapäcun “Wacwan ricapuyanganchicuna manchacaypag wagariyarmi
punuyümanga” nir. Manatan juchäcuytas yamapäcunchu. rupayanganpita illacapäcunga. Jinaman cay pachas lapan
Chaycunaga mana aläpa yupachicugcunatas ima-aygas cagnintinmi rupachisha canga.
juchäcarcayächinmi. Chaycunaga yachracasham capäcun 11੅Chauraga lapan ima-aygas chaynuypa ushacänan

lutan ruracuylapag, jinaman capäcun Asyagpa castanmi. cayaptinga, gamcuna cawapäcuy mana juchäcular, Dios
15੅Chaycuna purircayan pantacasham ali cawananchipag munanganta rurarcayar. 12੅Chaynuy ali cawayar shuyacuyarga
yachrachimagninchi willapata dëjarcur, jinaman cawarcayansi Taytanchi shamunan junagtam apurarcayächimunqui. Chay
Beorpa churin Balaamnuymi, lutan rurapäcunganpita golgue junagga jana pacha ricapuyanganchim ushacanga ninawan
chrasquiyta munarcayar. 16੅Balaamta juchanpita tantiachira jinaman chaychru imacagcunas chulungam. 13੅Chaymi
juc chrina ashnum juc runanuy rimapayar munangannuy noganchiga shuyayanchi mushog jana pachacunata, jinaman
juchata mana rurananpag. cay pachatas mushogta, Diosninchi nimanganchinuy.
17੅Chay lutan yachrachigcuna capäcun chaqui Chaychrüga canga Dios munangannuy ali cawaylam.
pucutaynuymi, jinaman walyaywan yana pucutay jucläman
aywachishanuymi. Chaycunaga mas yanauyagninchru Ama chrasquicurcaychu casqui yachrachigcunata
imaycamas cunchupäcunanpagmi nä nisha carcayan. 14੅Chaymi Jesusman yupachicug-mayïcuna, chaycunata
18੅Chaycunaga rimapäcun manacagpitam alisca alita nirag. shuyacurcayarga, mana piñapasha capäcunaypag imanaypa
Jinaypam juchäcuypita chayrag yargamushacunatas ayganaypas ali cawapäcuy, mana juchäcular, nä Cristo cutimur
juchäcachiyta munapäcun naupatanuysi juchäcuyälar shumagla cawayagta taripäcushunaypag. 15੅Nätan juchasapa
cawapäcunanta munar. 19੅Chaycunaga “Ima-ayga runacuna salvacunanta munarmi Taytanchiga manarag
juchäcuypitas jorgapäcushaymi” nipäcunmi, mana cutimunragchu. Chayta shumag tantiapäcuyga. Chaycunapita
quiquincunas ganra jucha ruraypita mana yargoyta isquirbipäcamushuraymi cuyay wauguenchi Pablosi, Tayta
atiparcayarsi. Chaymi pisi jucha ruraywan yalichicururga Diosninchi ali yachrayta gonganwan. 16੅Lapan cartancunachrümi
juchalata rurayar cawapäcun. nipäcushuray chaycunapitaga. Nätan chaychrüga cayanmi sasa
20੅Chaycunaga nä Munayniyog Salvacug Jesucristota tantianas. Chaytam gotaracunaga, jinaman guepa cayagcunaga
reguerarcayarmi, nätan jucha ruraycunapitas nä camanta tantiapäcun. Chaynuymi rurapäcun Dios waquin
yargorcayarmi chay juchaman yapay cutiyururga, nä isquirbichingancunawansi jucnuyman muyuchipäcunanpag. Chay
juchawan yalichicarärin. Chaymi chay runacunaga unay rurapäcunganpita cunchuchisham capäcunga.
cawapäcunganpitaga mas lutanman muyurärin. 21੅Antis 17੅Chaura cuyashäcuna, nä imanuypa ali cawaytas

chaycunaga alichr canman cara payta mana reguepäcuptinsi, musyararcayächiptïga “Amam razonchri” nir
nä reguercur-rag pay ningancunatas mana chrasquicurcanquichu chay casqui yachrachigcunata, alichru
cäsucurcayanganpitaga. 22੅Chaycunata rurar paycunaga carcayangaypita mana ishquicapäcunaypag. 18੅Antis gamcunaga
capäcun cay ninganchinuymi: “Algolam yapay micucurunga yachracurcay chaynuyla cuyapäcug Diosninchipita, jinaman
shongon cutichingantas, nätan maylasha cuchilam isguerachru Salvacug Jesucristopita. Payla cachun alawasha canansi, jinaman
yapay gochrparun” ninganchinuymi. imaypita imaycamas. Chaynuy cachun.
JESUSMAN YUPACHICUGCUNAMAN PIPAG
MAYPAGSI JUAN NAUPACAGTA CARTACUNGAN
Naupataga shumag tantianaypag uchuclata niyushay Juan imanir cay galayunan carta isquirbingantas.
Jesuspa cachran rurag Juanga cayara nä pasay auquinmi. Chaypin wichan achcam runacuna gotucapäcug Jesusman
yupachicugcunawan. Chaura paycunatam chay yachrachigcunaga yachrachipäcug lutan casquita cay nir: “Diospa naupanchru
noganchipa cuerpunchi lutan cayaptinga, imanaypam Diospa-mayinga noganchinuy runamanga muyuman cara” nirmi.
Chaypitas cay nirtan yachrachipäcug: “Chaura cuerpu lutan cayaptinga, jina cawashun ima lutanta rurayarsi” nirtan.
Chaura Juanga chaynuy yachrachipäcugta mayarmi isquirbira cay cartata. Jinarcurmi aparachira Jesusman yupachicugcuna
mana engañächicurcänanpag. Payga isquirbira cay nirmi: “Nogaga ricapurä quiquïmi Jesustaga, jinaman mayarämi rimagtas.
Chaymi nogaga nircayag razoncagta Jesús yachrachinganpitaga” nirmi.
Chaura Juanga cay carta isquirbiyta galayura cay nirmi:

Diospam cä” niyar, nätan mandangancunata mana cäsucugga


Jesusmi imaycamas cawachicugga casquim. Chay runaga manam razoncag willapa

1 ningannuychu riman. 5੅Nätan pisi Dios rimangancunata


1੅Cay cartata isquirbiyämü gamcunaman Jesucristopitam.
Payga nä cayara manaragsi imas camacaptilanmi. Nätan cäsucugga, razonpam nä cuyacugman muyurun. Chaynuypam
nogacunaga mayapäcurämi rimanganta, jinaman ñawïcunawanmi Dioswan razonpa cawanganchita musyanchi. 6੅Chauraga pisi
ricapäcurä. Paytaga shumagmi rircapapäcurä, nätan “Dioswanmi cayä” nigga, Jesucristo cawangannuymi
maquïcunawansi yatasham capäcü. Paymi chay imaycamas cawanman.
cawachicugga. 2੅Chay cawachicugga nämi reguechicusha, paytaga 7੅Cuyashäcuna, Dios mandamanganchita cay

razonpam ricasha capäcü. Chaymi cananga willaparcayag isquirbimungäga manam mushogchu, antis unaycaglam.
imaycamasi cawachicug canganpita. Payga jana pachachru Tayta Chaytam gamcunaga galayunanpita-pachas mayapäcuray.
Dioswanmi cara. Jinarcurmi noganchichru reguechicusha. 8੅Nätan yapay yarparcärichishay Dios mandamanganchita.
3੅Chauraga chay ricapäcungätam, jinaman mayapäcungätam Chayga cayan jucninchis jucninchis cuyanacunanchim.
willarcayag, gamcunas nogacunawan juc shongola Chaynuymi Jesussi cawara, jinaman gamcunas chaynuymi
cawapäcunaypag. Nätan razonpa juc shongolaga cawanchi Tayta cawarcayanqui. Chaymi lutan ruraycuna nä carupayan, nätan
Dioswan, jinaman Diospa-mayin Jesucristowan cawarmi. 4੅Cayta ali ruraycuna nä ruracayan.
isquirbiyämü alisca cushisha razonpa cawananchipagmi. 9੅Chaura pisi “Alitam rurayä” niyar, Jesusman

yupachicug-mayinta chregniparga, cawayan lutanlata


Diosga alila ruragmi rurayarmi. 10੅Pisi Jesusman yupachicug-mayinta cuyagga,
5੅Cay willapatam Jesucristopita mayacurcarä. Chaytam alitam nä rurayan. Chaynuy cawarga manam juchäcunsi ni
gamcunata willaparcayag. Cay willapaga caymi cayan: Diosga ali pitas juchäcachingasi. 11੅Nätan Jesusman yupachicug-mayinta
ruragmi. Payga manam imaysi lutanta ruranchu. 6੅Mayganchis chregniypagga, lutanlataran rurayan. Chaura payga manam
“Dioswan alim cawayä” niyar, juchata chaynuyla rurayarga, musyanchu imaycamas cunchuyman aywayanganta.
casquicuyanchim, nätan manam razoncag willapa ningannuy
Diosta mana cäsucug runacunanuyga ama cawapäcuychu
ruranchichu. 7੅Dioschu alilata ruran. Chaynuy noganchis alita
rurayar cawashun. Chaynuypam cawashun juc shongola jucwan 12 Wamränuysi cayagcuna, Jesucristo nä juchaycunapita
jucwansi, nätan Diospa-mayin Jesucristo yawarninta jichrar perdonasha capäcushuptiquim gamcunaman isquirbiyämü.
wanunganpam lapan juchanchipita Dios perdonämanchi. 13 Gamcuna nä Dios ningannuy ali cawayagcunapagmi
8੅Mayganchis noganchichru “Manam juchä canchu” nirga, isquirbiyämü,
lutantam ruracuyanchi. Chaynuy rimarga manam razoncag mana cay pachas camasha cangalanpita cawayag Diospa
willapa ningannuychu canchi. 9੅Antis juchanchicunata Diosta capäcuptiqui.
willapacushun, payga ningannuyla rurag carmi, nätan ali rurag Nätan gamcuna waranpa waranpa mas
carmi, juchanchicunata perdonämanchi. Chauraga nä mana cäsucurcayagcunapagmi isquirbiyämü,
juchaynagmi canchi lapan lutan ruranganchicunapita. 10੅Nätan lutan rurachishugniqui munayniyog Asyagta nä yalisha
noganchi “Manam juchäcurächu” nishaga, Tayta Diostam capäcuptiqui.
ricayanchi casqui rimagpag. Chaynuy nirga manaran razoncag Gamcuna Dioswan yupachicuyta chayrag
willapa ningannuy canchiragchu. galayuyagcunapagmi isquirbiyämü, Tayta Diosninchipa

2
1੅Wamränuysi cayagcuna, ama juchäcurcaychu. Chaypagmi nä capäcuptiqui.
caycunata isquirbiyämü. Jinacayta maygansi juchäcuruptinga 14 Chaura gamcuna Dios ningannuy nä ali cawagcunapag

cayan mana juchaynag Jesucristom Tayta Diospa naupanchru isquirbimurä, mana cay pachas camasha cangalanpita
washamänanchipag. 2੅Jesucristoga wanusha nä imay imaycamas nä cayag Diospa capäcuptiquim.
salvasha cananchipagmi, nätan manam nogalanchipagchu, antis Gamcuna waranpa waranpa mas cäsucurcayagcunapagsi
lapan cay pachachru runacunapagwanmi. isquirbimurä,
nä ali shayupacurcaptiquim,
Pitas chregnipagga juchalachrüran cayan nätan Dios rimangancunata lapan shongoycunapa
3੅Caynuypam
musyanchi paypa canganchita; musyayanchi chrasquisha capäcuptiquim,
pay mandamanganchicunata rurarmi. 4੅Pi maysi “Nogaga jinaman Asyagta nä yalisha capäcuptiquim.

215
1-8$1੄2–4 216

15੅Chaymi ama cawapäcunquichu Diosta mana pasay juchäcugmi. 6੅Chauraga lapansi Jesuswancagga, manam
cäsucugcunanuyga, ni amatan paycunanuyga ima lutantas chaynuyla juchäcuyälarchu cawan. Nätan lapansi juchäcuyälar
rurapäcunquichu. Pisi paycunanuy ruragcagga, manaran cawagga manacagpagmi ricapäcun Jesusta.
Tayta Diosta cuyanragchu. 16੅Pi maysi Diosta mana cäsucug 7੅Wamränuysi cayagcuna, “Juchäcusha manam pisi

runaga cawan shongon munangannuyla lutanta rurayarmi, imanämäshunsi” nigcunatag pantacarärichishunquiman. Pi


ñawin ricapunganta ima-aygatas munayarmi, nätan imayog maysi alita rurayar cawagga, cayan Jesucristonuysi alita
canganpitas alinnintucuyarmi. Chaynuy cawayga manam ruragmi. 8੅Nätan juchäcuyälar cawagga Asyagpam. Asyaglam
aywamun Diospitachu, antis Diosta mana cäsucug juchäcuyanga galayunanpita-pachas. Diospa-mayin
runacunapitam. 17੅Chaynuy cawayga ushacaglam cayan, nätan Jesucristoga cay pachaman aywamura, ima-aygatas Asyag
Tayta Dios munangannuy cawagmi ichaga cushisha nä rurangancunata manacagman rurananpagmi. 9੅Pi maysi Diospa
cawarcayan imaycamas. runancagga, manam chaynuyla juchäcuyarchu cawan, Dios
18੅Wamränuysi cayagcuna, cananga nämi cayanchi ushanan cawangannuy cawayta galayusha car. Nätan Diospa castan
junagchru. Gamcuna mayapäcuraymi Cristotucug carmi juchäcuyar cawayta munanchu. 10੅Chauraga
shamunanpita. Chayga cayan Cristota chregnigmi. Cananga chaynuypam musyanchi pïcuna Diospa castan cangantas,
Cristotucugcuna achcam ricacarärimun. Chaypam jinaman pïcuna Asyagpa castan cangantas. Pi maysi alita
musyayanchi ushanan junagcunachru cayanganchita. rurayar cawagga Diospa castanmi cayan. Nätan Jesusman
19੅Paycunaga noganchipita yargarärin mana noganchi casta yupachicug-mayinta mana cuyagga, manam Diospa castanchu.
carmi. Chay yargapäcunganwan musyachimanchi paycunaga
mana noganchi casta capäcungantam. Razonpa cuyanacur cawapäcuy
20੅Nätan gamcunawanga cayan Jesucristo cachramungan Santu 11੅Caymi cayan galayunanpita mayapäcungay willapa:
Espiritum. Chaymi lapaysi gamcunaga shumag musyarcayanqui Cuyanacuyar jucninchis jucninchis cawananchim. 12੅Chaymi ama
razoncag willapapita. 21੅Chauraga gamcunaman isquirbimurä cachwanchu Caín jutiyog runanuyga. Payga Asyagpa
razoncagpita shumag musyapäcuptiquim. Gamcuna munayninchru carmi, wauguen Abelta wanurachira. ¿Imanirtag
musyarcayanquim, mana ima casquis chay razoncagpita wanurachira? Imatas lutancunala rurag carmi, nätan wauguen
yargamunganta. 22੅Chauraga ¿pitag cayan casqui rimagga? Casqui Abel alita rurag captinmi. 13੅Jesusman yupachicug-mayïcuna, ama
rimagga cayan “Jesusga manam ‘Salvacugtam cachramushag’ Dios mayacasha nirag capäcuychu cay pachachru lutan ruragcuna
ninganchu” nigmi. Chayga cayan Cristo chregnigmi, chaynuy chregnipapäcushuptiqui. 14੅Noganchiga wanushanuysi Diospag
nirga manam Diospagchu rican, Tayta Diostas ni Diospa-mayin cayanganchipita, canan paywan cayanganchita musyayanchi,
Jesustas. 23੅Pi maysi Diospa-mayin Jesusta “Manam payga Jesusman yupachicug-mayinchicunata cuyayanganchipam. Nätan
Diospa-mayinchu” nigga, manam Tayta Dioswanchu cawan. Pi Jesusman yupachicug-mayinta mana cuyagga, juchalataran
maysi “Jesusga razonpa Diospa-mayinmi” nigga, nämi Tayta rurayan. 15੅Pi maysi Jesusman yupachicug-mayinta chregnigga,
Dioswan cawayan. cayan runa wanuchignuymi. Nätan gamcunaga musyarcayanquim
24੅Chay galarinanpita mayacurcangay willapa ningannuy pisi runa wanuchig Dioswan mana cayanganta. 16੅Jesucristo
cawapäcuy. Chay mayapäcungaynuy cawapäcurga, noganchi raygo wanunganpam musyayanchi alisca
cawapäcunqui Diospa-mayin Jesucristowanmi, jinaman Tayta cuyayämanganchita. Chaynuymi noganchis Jesusman
Dioswanmi. 25੅Chaynuy cawananchipita Jesucristoga nämi yupachicug-mayinchicuna raygoga wanursi wanuchwan. 17੅Nätan
nimaranchi Dioswan chay imaycamas cawananchipita. pisi ima-aygayogsi cayar, Jesusman yupachicug-mayinta mana
26੅Caycunata isquirbimü chay casqui yachrachigcuna imansi capunganta musyayar mana yanapay munagga, manam
pantacächipäcushuptiquim. 27੅Nätan Jesús cachramungan Diosta cuyanchu. 18੅Wamränuysi cayagcuna, amar rimaylapaga
Santu Espirituga gamcunawanmi cayan. Chaura quiquin cuyashunchu, antis cuyashunga razonpa, jinaman imawansi
Espíritu lapanta yachrarcayächishuptiquiga, manam pisi yanapaypa.
yachrachipäcushunayragchu. Pay nimanganchiga manam
casquichu, antis razoncagmi. Chauragar cawarcayay Caynuy cawarga mana mancharilarmi cawashun imaysi
Jesucristowan, Santu Espíritu tantiarcayächishungaynuyla. 19੅Chaynuy rurarga musyanchi razoncag willapa ningannuy
cawayanganchitam. Chaynuy cawarga mana mancharilarmi
Diospa-mayin Jesusga alila ruragmi
cashun Diospa naupanchru. 20੅Nätan shongonchi imapitas “Manam
28੅Cananga cuyay wamränuysi cayagcuna, cawapäcuy alitachu ruranqui” nimashaga, Diosninchiga shongonchipitas
Jesucristopita mana raquicälar, nä pay ricacämuptin mana masmi musyayan ima-aygapitas noganchita perdonämänanchipag.
manchacunanchipag, antis chraramuptin paypa naupanchru 21੅Cuyashäcuna, shongonchi mana imapitas juchachämashaga

cushisha cananchipag. 29੅Pay alila rurag canganta mana mancharilarmi Diospa naupanchru cashun. 22੅Chaura Dios
musyarcayarga, musyapäcunquim chay alita rurag runacunas, mandamanganchicunata cäsucurga rurayanchi Dios
Diospa runan capäcunganta. munangannuymi. Chaynuy cawashaga lapan manacunganchitam

3
1੅Tantiapäcuy, Tayta Diosninchiga alicusam cuyamanchi. paypita chrasquishun. 23੅Nätan caymi cayan chay
Chaymi cananga paypa castan nä cayanchi. Chaynuy mandamanganchicunaga: Diospa-mayin Jesucristoman
canganchitam runacunaga mana tantiapäcunchu, mana paypa yupachicunanchim, jinaman mandamanganchinuy jucninchis
castan capäcur. 2੅Cuyashäcuna, cananga nä Diospa castanmi jucninchis cuyanacur cawananchim.
cayanchi. Nätan manaran musyanchiragchu imanuy 24੅Chaura Dios mandangancunata cäsucugga cayan Dioswanmi,

cananchitas. Caytam ichaga musyayanchi: Jesucristo jinaman Tayta Diossi cayan chay cäsucugwantan. Nätan Dioswan
ricacaramuptin, paynuy mana juchaynag cananchita. Chaura cayanganchita Santu Espiritum musyachimanchi.
paytaga imanuycagtas shumagmi ricapushun. 3੅Chauraga pi
maysi Jesusta shuyacuyagga, quiquilanpitam nä mana Caynuypam musyanchi Diospita u Asyagpita cangantas

4
juchäcuyta munanchu, Jesusnuy mana juchaynag cananpag. 1੅Cuyashäcuna, amam lapan yachrachigcunataga “Cayga
4੅Nätan pi maysi juchäcuyälar cawagga, Dios razoncagtam yachrayächin” nipäcunquichu, antis shumag
isquirbichingancunatam mana cäsucunchu. Chaura Diosninchi taripapäcuy Santu Espíritu rimayächingantas u Asyag
isquirbichingancunata mana cäsucugga, juchäcuyanmi. 5੅Gamcuna rimayächingantas. “Nogaga Dios nimanganta yachrachigmi
shumagmi musyarcayanqui cayta: Jesucristoga cay pachaman cä” nigtucugcuna, achcam yargarärimun cay pachapa.
aymura juchanchipita perdonämänanchipagmi, nätan payga mana 2੅Gamcunaga nätan caynuypam musyapäcunqui Diospita
217 1-8$1੄4੄5

canganta: Pi maysi “Jesucristoga shamura razonpa runam” castancunatas. 2੅Tayta Diosta razonpa cuyanganchipam,
nigga, Santu Espiritupa munayninchrümi cayan. 3੅Nätan lapan jinaman mandangancunata cäsucunganchipam, musyanchi
yachrachigcunas, Jesucristopita mana chaynuy razonpa Diospa castancuna cuyayanganchita. 3੅Tayta Diosta
yachrachigcunaga, manam Santu Espiritupa cuyanchi caynuypam: mandamanganchicunata cäsucuypam.
munayninchrüchu capäcun. Antis chaycunaga cayan Nätan mandamanganchicunaga manam sasa ruraychu. 4੅Pisi
Jesucristota chregnigpa munayninchrümi. Gamcunaga nämi Diospa runancagga, yalinmi cay pachachru imas lutan ruray
musyarcayanqui chaycuna shapäcamunanpitaga, nätan nämi munaycunata. Nätan Jesusman yupachicurmi cay pachachru
cay pachachru carcayan. imas lutan ruray munaycunata yalinchi. 5੅¿Pitag yalin chay
4੅Wamränuysi cayagcuna, gamcunaga Diosninchipam lutan ruray munaycunata? Pisi yalin Diospa-mayin Jesusman
carcayanqui. Nätan chay casqui yachrachigcunataga nämi yalisha yupachicugcunalam.
capäcunqui. Gamcunachru cayag Diospa Espiritun chay Asyagpita
mas munayniyog captin. 5੅Chay casqui yachrachigcunaga capäcun Quimam musyachimanchi Jesuspita
Diosta mana cäsucug runacuna castam. Chaymi rimapäcun Diosta 6੅Caynuypam musyayanchi Jesucristo ‘Salvacugtam
mana cäsucug runacunanuyla. Jinamanga Diosta mana cachramushag’ Dios ningan canganta: Yacuwan
cäsucugcunalam paycunataga mayapäcunsi. 6੅Nätan nogacunaga bautizacunganpam, nätan yawarninta jichrar wanunganpam.
Diospam capäcü. Pi maysi Diospa runancagga Chauraga manam yacuchru bautizacungalanpachu
yachrachipäcungätam cäsucurcan. Nätan Diospa mana runancagga musyachimanchi, antis yacuchru bautizacunganwanmi,
manam cäsucarcämanchu. Chaynuypam reguenchi Diospita jinaman yawarninta jichrar wanunganwanmi. Nätan Diospa
cangantas u Asyagpita cangantas. Espiritunsi shumagmi musyayächin caycuna razonpa
cangantaga. 7੅Chauraga paypita quimam musyarcayächin.
Diosga cuyacugmi 8੅Diospa Espiritunmi, yacum, jinaman yawarninmi, nätan
7੅Cuyashäcuna, jucninchis jucninchis cuyanacur cawashun. Chay quimansi chaynuylatam nipäcun.
cuyanacur cawayga shamun Diospitam. Pi maysi cuyacugga, 9੅Quima runacuna ricapäcunganta chaynuyla

Diospa castanmi, jinaman Dioswanmi cayansi. 8੅Nätan pisi mana willapämashaga “Razonmi” ninchim, nätan Dios
cuyagga, manam Diospa castanchu. Chaura Diosga cuyacugmi. willachimanganchitaga masran “Razonmi” nichwansi,
9੅Diosga alisca cuyamarninchim japalan Dios-mayin Jesucristota Dios-mayinpita quiquin Dios willapayächimashaga. 10੅Chaura
cay pachaman cachramura, paypita cawachisha cananchipag. pisi Diospa-mayin Jesusman yupachicugcunaga shumagmi
10੅Chaura Diosga manam payta cuyanganchipachu Dios-mayin musyarcayan razonpa canganta. Nätan Diosman mana
Jesucristota cachramura, antis payga cuyapämarlanchim yupachicugcunaga, ricapäcun Diosta casquipagmi,
cachramura juchanchipita wanunanchi truca, pay wanunanpag. Dios-mayinpita willachinganta mana chrasquicur. 11੅Caytam
11੅Cuyashäcuna, Diosninchi chaynuy cuyayämashaga, chaynuy Diosga willarachimanchi: Chay willamanganchiga cayan
cuyanacushun jucninchis jucninchis. imaycamas nä paywan cawayanganchim, nätan imaycamas
12੅Manam pisi Diostaga imaysi ricapushachu. Nätan cawayanchiga Diospa-mayin Jesuswan carmi. 12੅Pi maysi
cuyanacur jucninchis jucninchis cawashaga, Diosga cayan Diospa-mayin Jesuswancagga, nä cawayan Dioswanmi
noganchiwanmi. Chauraga Dios noganchiwan cayaptinga imaycamas. Nätan Diospa-mayinwan manacagga manam
reguechicushun cuyanacur cawanganchipa. Dioswan cawanchu.
13੅Nätan noganchiwan Dios cayanganta, jinaman noganchis

Dioswan cayanganchita musyachimanchi noganchiman Cay carta rurayta ushanäpag caylata niyärishay
cachramungan Santu Espiritum. 14੅Nätan Tayta Diosga, 13੅Caycunata isquirbimurä, gamcuna Diospa-mayinman

Dios-mayinta cachramura runacunata salvananpagmi. Paytaga yupachicugcuna, Dioswan imaycamas nä cawarcayangayta


ñawïcunawanmi ricapäcurä, jinaman chaytam musyapäcunaypagmi.
willapacurcayäsi. 14੅Chaymi noganchiga mana payta mancharinchichu. Nätan
15੅Pi maysi “Jesusga Diospa-mayinmi” nigga, Dioswanmi cayan, imatas pay munangannuy manacushaga mayamanchim. 15੅Ima
nätan Diossi paywantan cayan. 16੅Chaynuypam musyanchi, manacunganchitas Dios mayanganta musyayarga,
jinaman “Razonmi” ninchisi Dios cuyayämanganchita. Diosga shuyarachwanmi manacunganchinuy Diospita
cuyacugmi. Pi maysi cuyacugcagga Dioswanmi cayan, jinaman chrasquinanchitas.
Diossi paywantan cayan. 16੅Pisi Jesusman yupachicug-mayinta perdonänacag jucha
17੅Chaynuy nirga, cuyacugmanmi nä razonpa muyurayanchi. rurayagta ricapurga, Diostam manacunman. Chaura payga
Chauraga mana mancharilarmi cashun runacunapa juchanta Dios cawachingam imaycamas. Cayta niyä perdonäna juchata
taripänan junagchru. Chaynuy cawarga Jesucristonuymi rurarcayagcunapagmi, nätan cayanmi jucha mana imaysi
cawayanchi cay pachachru. 18੅Chaynuy cuyacug runaga manam perdonäna. Chaypagga manam manacurcay nipäcugchu.
manchayarchu cawan, antis nä ali cuyacugman muyurushaga 17੅Ima-ayga lutan ruraysi juchäcuymi. Nätan cayanmi

illacarunmi chay manchayga. Chay manchayar cawagga aywayan juchacuna Dios mana perdonänan.
cunchuymanmi. Chaura manchayar cawagga manaran 18੅Noganchi shumag musyayanchi, Diospa castancuna mana

muyunragchu ali cuyacugman. 19੅Noganchiga cuyacug canchi Dios juchäcuyälar cawapäcunganta. Paycunaga chaynuyla juchäcuyar
naupata cuyamasha casham. 20੅Pi maysi “Noga cuyämi Diosta” mana cawapäcunchu Diospa-mayin Jesús cachiptinmi. Chaymi
niyar, Jesusman yupachicug-mayinta chregnipagga mana Asyagsi imanaytas atipanchu. 19੅Noganchi musyanchim
casquicuyanmi. Pi maysi Jesusman yupachicug-mayinta ricapuyar Tayta Diospa canganchita. Nätan musyanchitan Diosta mana
mana cuyagga, ¿imanuypatag mana ricapuyangan Diostaga cäsucug runacuna Asyagpa munayninchru cayangantas.
cuyanga? 21੅Quiquin Jesusmi niras: “Diosta cuyagga, cuyachun 20੅Musyanchitan Diospa-mayin Jesucristo shamungantas. Paymi

Jesusman yupachicug-mayintas” nir. shumag tantiachimasha canchi razoncag Diosta reguenanchipag.


Chaura noganchiga cayanchi chay razoncagwanmi. Nätan chay
Diosta razonpa cuyarga cäsucushun razoncagga cayan Diospa-mayin Jesucristom. Payga cayan

5
1੅Pisi
Diospa castancagga “Jesusga razonpa ‘Salvacugtam razoncag Diosmi. Paytan cayan imaycama cawachicugsi.
cachramushag’ Dios ninganmi cayan” nichun. Nätan pi 21੅Wamränuysi cayagcuna, amamar Tayta Diostanuyga

maysi Tayta Diosta cuyagga, cuyachun Diospa waquin ricapäcunquichu imatas cay pachachrüga. Chaynuy cachun.
JESUSMAN YUPACHICUGCUNAPAG JUAN ISHCAYCAGTA CARTACUNGAN
Naupataga shumag tantianaypag uchuclata niyushay Juan imanir cay guepacag carta isquirbingantas.
Chay galayunan cartata isquirbicurga ruraratan cay ichic cartalatas Jesusman yupachicug juc warmipag. Quizä cay cartata
isquirbira mana alä unaytas chay galayunan cartata ruranganpitaga, nätan isquirbirayan cay cartachrüsi Diospita jucnuyta
yachrachig runacunapitam.
Chaura Juanga cay carta isquirbiyta galayura cay nirmi:

cäsucugcunanuy. Chaycunaga “Jesucristoga manam


Razoncag willapa ningannuy cawashun aywamusha noganchinuysi runachu” nipäcunmi. Chaynuypa
1੅Jesusman yupachicugcunachru, noga mandagmi yachrachigcunaga runatam pantacarcayächin, jinaman
isquirbiyämü cay cartata, gam Diospa acrashanpag, jinaman Jesustam chregniparcayan.
wawaycunapag. Nogaga gamcunata aliscam cuyarcayag, 8੅Chaycunatag pantacarärichishunquiman.

nätan manam nogalachu, antis razoncag willapata lapan Pantacaräriptiquiga ima-ayga rurapäcungaysi yangalapagmi
chrasquicushacunam. 2੅Chay razoncag willapata chrasquicusha carunga, antis cuidacurcay ima-ayga rurapäcungaypitas
carmi cawayanchi cuyanacur, nätan chaynuy cuyanacurnar alitam rurasha canqui nipäcushunaypag.
cawayäshun imaycamas. 3੅Chauraga Tayta Diosninchim, 9੅Nätan pi maysi Jesús yachrachinganpitaga “Caymi mas

jinaman paypa-mayin Jesucristom, cuyapämäshun aliga” nir, jucnuyta yachrachigcunaga manam Diospachu.
yanapämäshun, jinaman gasilata cawachimäshun. Chaura Nätan Jesuspita yachrachipäcungalanta yachrachigcunaga
cawapäcuynar razoncag willapa ningannuy cuyanacuyar. cayan Tayta Dioswanmi, jinaman Jesucristowanmi.
4੅Nogaga aliscam cushirayä, gampa waquin wawaycuna 10੅Chauraga pisi jucnuyta yachrachipäcushunaypag

razoncag willapa ningannuy rurarcayagta tarirur, nätan gamcunaman chrämuptinga, amam yachrachipäcushunayta
paycuna chaynuy rurapäcur Tayta Dios rurananchipag munapäcunquichu, ni amatan wayiquicunamansi
nimanganchinuymi rurarcayan. 5੅Chauragar gamtas niyushay “Pasacamuy” nipäcunquichu, ni amatan
cayta: Cuyanacushun jucninchis jucninchis. Cay niyangagga gorpachapäcunquipishchu, aywacuptinsi amatan “Diosninchi
manam juc mushog mandamintuchu, antis unaypita yanapäshunquinar” nipäcunquipishchu. 11੅Chaynuy nigga
musyanganchim. 6੅Caynuypam Diosta cuyanchi, pay paycunanuymi rurayan lutanta.
nimanganchicunata cäsucurmi. Nätan Diosninchiga nimasha
Cay carta rurayta ushapäpag caylata niyushay
canchi, cuyanacur cawanapagmi. Cay niyangätaga unaypitam
mayacurcaray. 12੅Alisca
chraninran cayan gamcunata ninä, nätan manam
cay cartachru isquirbimuyta munächu. Antis quiquïran
Casqui yachrachigcunapita cuidacurcay aywamuyta munayä nipäcunagpag, chaynuypa lapanchi
7੅Cananga nipäcushay casqui yachrachigcunapitam. alisca cushisha cananchipag. 13੅Nätan Diospa acrashan
Chaycunaga Dios ningannuy cawarcayanganpita nanaypa wawancunam salüduta aparcayächimushunqui.
pantacarärirmi cananga cawarcayan Diosta mana Chaylam.

218
JESUSMAN YUPACHICUG-MAYINMAN JUAN QUIMACAGTA CARTACUNGAN
Naupataga shumag tantianaypag uchuclata niyushay Juan imanir cay quimacag carta isquirbingantas.
Cay cartata Juanga isquirbira cuyanacuynin Gayopagmi. Juanga Gayota willapayan runacuna ali rurag canganpita alita
rimapäcunganpitam. Jinamanmi tantiayächin juc ali rurag runawan nätan juc lutan rurag runawan.
Chaura Juanga cay carta isquirbiyta galayura cay nirmi:

Diotrefesga mana munanchu nogacuna nipäcungänuy


Gayo ali cawayanganpita Juan cushicungan cawayta. 10੅Chaymi aywaramurga niyushag nogacunapita
1੅Jesusman yupachicugcunachru noga mandagmi isquirbiyämü chay lutan manacagta rimayanganpita. Manam
cay cartata, alisca cuyashä Gayopag. Gamtaga Gayo lapan chaylatapischu ruransi, jinaman Diosman
shongöpam cuyag Jesusman yupachicug-mayï captiqui. yupachicug-mayinchicunatas paycagman chrapäcuptin
2੅Chaymi nogaga gampag manacuyä Diosta, ima-ayga manash chrasquiyta munanchu. Nätan waquin chrasquï
rurangaychrüsi pay yanapäshunaypag, nätan Diospag ali munagcagtaga amachayantagshi, jinacayta chrasquiräriptinga
cayangaynuy ima-ayga gueshya cuerpuyta mana paycunawan mana masta gotucapäcunanpagshi gargoyan.
charishunaypagsi. 3੅Nogaga aliscam cushicusha cä Diosman juc 11੅Cuyashä Gayo, ama imatas yachrapaychu chay lutan

ishcay yupachicug-mayinchicuna razoncag willapa ningannuy ruraynincunata, antis rurayga alicagta. Pi maysi Diospa
cawayangaypita willaparärimaptin. 4੅Nogaga aliscam cushicü runancagga alitam ruran. Nätan Diospa mana runancagga
razoncag willapa ningannuy wamräcuna cawapäcunganpita lutantam ruran.
mayacur. Chaynuyga manam imas cushicachimanchu.
5੅Cuyashä Gayo, alitam rurayanqui Jesusman Demetrioga alim cawayan
yupachicug-mayinchicunata ima-aygachrüsi chaynuyla yanapar. 12੅Lapanrunacunam Demetrio ali canganpita rimapäcun,
Mas alitaran rurayanquis carupita shamugcunata yanaparniquiga. nätan chaynuy cawayan razoncag willapa ningannuymi.
6੅Chaynuy alisca cuyacug cangaypita, cay goturarcayangäman Nogas alim cawayan nïmi paypitaga, nätan gamga shumagmi
chrarärimurmi willaparäriman. Paycunataga yanapayuy musyayanqui mana casqui rimag cangäta.
ima-aygachrüsi Diosta servircayaptinga, aywananta
Cay carta rurayta ushanäpag caylata niyushay
aywapäcunanpag. 7੅Paycuna maytas chaytas purircayan
Jesucristopita willapacurcayarmi. Paycunataga Diosta mana 13੅Aliscachraninran cayan gamta ninä, nätan manam cay
chrasquicushacuna manam yanapapäcunchu. 8੅Chaymi noganchiga cartachru isquirbimuyta munächu. 14੅Antis cananpita manas
paycunata yanapachwan ima-aygawansi. Chaynuy rurarga alä unaytam aywamuyta munayä ricagniqui, chaychrümi
noganchis Jesuspita willapacugcunapa yanapacugninmi canchi. rimashun lapanta.
15੅Chauraga Dios yanapäshunqui ali cawayta. Caychru cag
Diotrefesga manam alichu cawan reguenacuyninchicunam aparcayächimushunqui salüduta.
9੅Nogagajucpulanmi isquirbimurä juc cartata Jesusman Chaynuytag nogapitas saludayulay lapan
yupachicug chaychru gotucagcunapag. Jinarcurshi reguenacuyninchicunata. Chaylam.

219
JESUSMAN YUPACHICUGCUNAMAN PIPAG
MAYPAGSI JUDAS CARTACUNGAN
Naupataga shumag tantianaypag uchuclata niyushay Judas imanir cay carta isquirbingantas.
Judasga cara Jesuspa jinaman Santiagopa wauguenmi. Payga cay cartata isquirbira Jesusman yupachicugcunata chay
jucnuyta yachrachigcuna ima-aygatas lutanta yachrachipäcuptinmi. Jinarcurmi tantiachira unaynuysi chay lutan ruragcunata
Dios cunchuchinanpita.
Chaura Judasga cay carta isquirbiyta galayura cay nirmi:

yanapänan trucam quiquincunalaman yarpar mana yamaypa,


Judas pi cangantas reguechicur saludangan micapäcunsi, upyapäcunsi mana mancharilar. Chaycunaga
1੅Noga Judas Santiagopa wauguenmi, Jesucristopa servignin car, capäcun walyaywan yana pucutay mana tamyamuptilan
cay cartata isquirbiyämü, Tayta Diospa cuyay acrashancunapag, jucläman aywachishanuy yangala cushicachicugmi. Jinaman
jinaman Jesucristo washayangan runancunapag. 2੅Gamcunata Dios capäcun juc monti wayunan wichanchru mana wayur
yanapapäcushunqui, alisca cuyapäcug cayta, gasila cawayta, chaplachicugnuymi. Jinaman capäcun Diospita pasay
jinaman alisca cuyacug cayta. raquicasham, mana imapagsi välircayar. 13੅Chaycunaga jatun
gochra juyupa lagyamur pogosagnuymi, shongoncunachru
Casqui yachrachigcunata Diosga cunchuchingam imas lutancagta rimapäcun, jinaman capäcun goyllarnuysi
3੅Cuyashäcuna, nogaga aliscam munarä isquirbimuyta Cristo cacunanpita yargor yanauyagman ishquignuymi. Chaynuy
salvamanganchipita. Nätan canan “Imanuypas isquirbishag” nirmi capäcunganpitam imaycamas cayag yanauyagchru capäcunga.
isquirbiyämü tantiachipäcunagpag. Gamcuna raquishancunatam 14੅Chaycunapitaga Adanpa castanpita ganchriscag aywag

Jesuspita yachrachipäcushuray. Chauragar imanaypa ayganaypas Enoc jutiyogsi rimara cay nirmi: “Munayniyogga aywayämun
chay yachrachipäcushungayta välichipacuy. 4੅Juc ishcay waranga waranga raquishancunawanmi, 15੅chay mana
runacunam gamcunamanga yaycarayämun. Chaycunaga capäcun cäsucugcunata, lutan rurapäcunganpita, lutan
lutancama runam. Chaycunaga Dios cuyacug canganta musyarmi, rimapäcunganpita, tariparcur cunchuchinanpag” nirmi.
“Cuyapämäshunmi imata juchäcushas” nir juchäcurcan. Nätan 16੅Chaycunaga capäcun washa riman, imapitas

chay ima-aygatas munayninchru cachig Munayniyogninchi quejacugcamam, shongoncuna munangannuyla ruragcamam,


Jesucristotam mana cäsucurcanchu. Chaycunapagga nä unaypitam nätan rimapäcunsi casquitam razonta nirag, quiquincunapitas
nisha cayan cunchuchisha capäcunanpag. u juc runacunapitas alipa ricasha capäcunan raygola.
5੅Nä musyarcayaptiquisi cayta yarparcärichishay, Munayniyog
Jesusman yupachicugcuna caynuy cawapäcuy
Diosga Israel casta runancunata Egiptopita jorgarcamursi, mana
payman yupachicugcunataga imaycamas cunchuchinanpagmi nä 17੅Nätan cuyashäcuna, yarpachracurcay Munayniyogninchi
nirayan. 6੅Chaynuytan Diosga angelcunatas chay Jesucristopa cachran ruragcuna unay nipäcunganta.
chrurangancagpita yargogcunataga, jinaman chay cacunancagta 18੅Paycunaga caytam nipäcura: “Ushanan junagchrüga

dëjagcunataga, imaycamas yanauyagchrümi wichrgarayächin, capäcunga turyaparcur asipagcunam, jinaman cawapäcungas


juchacunata taripänan junagchru cunchuchinanpag. 7੅Chaynuytan shongon munangalanta rurarcayarmi, Diospa mana capäcur”
Sodomachru Gomorrachru, jinaman muyurigninchru yachrag ninmi. 19੅Chaycuna capäcun Diosman yupachicugcunata
runacunatas, warmin warmin, olgon olgon cawapäcuptin, jinaman raquicächigmi, cay pachachru lutan cagcunalata ruragmi.
olgocama, warmicama ishcaychacurcaptin, Diosga ninawan Chaura manam Santu Espíritu munangannuychu cawapäcun.
cunchuchira. Chaynuy ruragtaga canasi ninawanmi imaycamas 20੅Nätan gamcunaga cuyashäcuna, jucniquis jucniquis

cunchuchinga. yachrachinacurcay chaynuyla Diospa chay ali willapanta,


8੅Chaycunanuymi chay casqui yachrachigcunaga gotaranuysi jinaman Dioswan rimarcayay Santu Espiritupa
imatas juchäcurcayan cuerpuncunawansi. Mandagcunatas manam yanapayninwan. 21੅Nätan chaynuyla Dioswan
cäsucurcanchu, jinaman jana pachachru munayniyogcunapagsi cuyachicurcayay, jinaman Jesucristo cuyapälar imaycamas
ima lutan niytas manam manchapäcunchu. 9੅Nätan angelcunapa cawayman yaycachipäcushunayta shuyararcayay.
mandagnin arcángel Miguelsi Moisespa cuerpunta Asyagwan 22੅“Razonchur yangachur” nigcunata rimapapäcuy

guechrunacur manam ima lutantas nirachu Asyagta. Antis tantiacungancama. 23੅Nina wayichru cunchupäcunanpag
“Munayniyog Dios piñapäshunqui” niylam nira. 10੅Nätan cayagcunapita waquinta jucla jorgapäcuy. Nätan waquincagta
gamcunaman chay yaycamusha runacunaga ima-ayga ganratas cuyapapäcuy, lutan ruraynincunamantag icha
nircayäshunqui mana shumag imapitas musyarmi. Jinaman ishquirärinquimanga, antis paycunanuyga ama pasay
uywacunapanuyla tantiaynincuna captinmi, waranpa waranpa cawapäcunquichu.
mas lutanta ruracurcayan.
11੅ Ay paycunam icha cunchupäcungaga! Paycunaga Caín Munayniyog Dios alawasha cachun
¡
jutiyog runapa rashchrunmanmi jarurärin. Jinaman Balaam 24੅Chauragar munayninwan mana juchaman ishquiglata
jutiyog runanuysi golgue raygolam ima lutanmansi cachipäcushugniqui Jesucristo pushapäcushunqui Diospa
yaycapäcun, nätan Coré jutiyog runanuysi mana naupanchru mana juchaynag cushisha capäcunaypag. 25੅Jinaman
cäsucurcanganpitam wanupäcunga. 12੅Chaycunaga Jesucristopa salvamagninchi japalaylan Dios cachun alawasha,
micapäcuyniquicunachrüsi lutanpagmi ricarcayächishunqui alisca alipag ricasha, munayniyogpag ricasha, mandagpag ricasha,
chay lutan rurapäcunganwan. Chaycunaga runacunata imaypita imaycamas. Chaynuy cachun.

220
SHUMAG MUSYANANCHIPAG JUAN ISQUIRBINGAN LIBRU
Naupataga shumag tantianaypag uchuclata niyushay Juan imanir cay libruta isquirbingantas:
Juanga cara Jesuspa cachran ruragmi. Payga aliscam purisha Jesuswanga, chaymi payga shumag musyara Jesuspitaga. Jesús
nä Dios-mayincagta aywaruptin Juanga, achca runatam willapacusha Jesús yachrachinganpita. Chaura achcam Jesusman
yupachicurcasha.
Chaypitaga 50 watanuy Jesús jana pachata aywacungan nä cayaptinran, Juanga isquirbira cay libruta Jesuspita
willapämänanchipag. Chaypin wichanga Roma ningan marcachru mandag cara alisca munayniyogmi cay pachachru. Chay
mandagga aliscam chregnira Jesusman yupachicugcunata. Chaymi paycuna usharuyta munarga alisca cunchuchira imanaypa
ayganaypas. Chay mandagmi nirura Patmos tishgoman Juanta aywachipäcunanpagsi. Nätan Jesusman waquin
yupachicugcunatam cay nirura: “Gamcuna Jesús yachrachinganman yupachicuyta dëjaräriptiquiga, nogas dëjashagmi
cunchuchipäcuyniquita, nätan mana dëjapäcuptiquiga cunchuchipäcushaymi” nirura. Chaymi juc ishcayga Jesusman
yupachicuyta nä mana munapäcurachu.
Chay alisca cunchurcayagta musyarmi Jesusga ricapächicura Juanwan. Chaychrümi Jesusga nira payman yupachicug
gotucagcunapita, jinaman ricarachiratan Tayta Dios mas guepaman ima-ayga ruranantas, chayta leyigcuna chaynuyla
yupachicurcänanpag. Nä isquirbiyta usharcurga aparachira Asia ninganchru Jesusman yupachicugcunamanmi. Paycuna
rimapäcura griego ningan rimaychrümi chaymi Juan isquirbira griegopa. Cay libruchru payga willapämanchi shongon
munangannuy cawag runacunata Dios cunchuchinanpitam, jinaman Jesús mayänita cutimunanpitam.
Chaura Juanga cay libru isquirbiyta galayura cay nirmi:

1
1੅Cay isquirbiyangäga cayan Jesucristota Dios
musyachinganmi. Payga Jesusta musyachira manas alä unayta Jesucristoga naupalanchrümi cayächin lapan runancunata
ima-aygas pasananpita lapan servignincunata musyachinanpagmi. 9੅Jesusman yupachicug-mayiquicuna, noga Juantaga
Nätan noga servignin Juantam musyachimasha cachramungan Diosninchi rimangancunapita jinaman Jesucristopita
angelninwan. 2੅Chaura nogaga rimayä razonpa lapan ricangätam. willapacungäpitam Patmos tishgoman jitayapäcamasha.
Nätan rimayäsi Dios nimangantam, jinaman rimayäsi Chaychrümi gamcunanuysi cayä Diospa munayninchru
Jesucristopitam. 3੅Pi maysi cushisham canga Dios cay nimanganta cawayar, ima-aygatas cunchuyar jinaman ima-aygatas
leyigcagga, jinaman mayacugcagga, nätan cay isquirbishacunata Jesusnuy awantayar. 10੅Chaura dominguchrümi Santu Espíritu
cäsucugcagga. Chaura nämi pasay nachrgarayämun chay imas yanapämaptin mayarü juc trompëta wagarignuy guepächru
pasanan junagcunaga. cay nir rimapayämagta:
11੅“Cay ricangaycunata isquirbiy. Jinarcur apachiy Asia
Jesusman yupachicugcuna valorchacurcay pay ninganpa, ganchris marcacunachru Jesusman
aywamunan nä nachrgarayämuptinga yupachicugcunaman, Efesoman, Esmirnaman, Pergamoman,
4੅Noga, Juanmi isquirbiyämü wac Asia ninganpa, ganchris Tiatiraman, Sardisman, Filadelɹaman, Laodiceaman”.
marcachru Jesusman yupachicug gotucagcunapag. 12੅Nimaptinga “ Pitag rimapayäman?” nirmi, muyurcur
¿
Gamcunata cuyapälar ima-aygachrüsi yanapapäcushunqui, rircärinäpagga cayänag ganchris candelërucunam örupita
jinaman gasilata cawachipäcushunqui, chay unaypita cayag, rurashacama. 13੅Nätan chay ganchris candelërupa
canan cayag, chay aywamugpag cayag, jinaman mandagpa chraupinchrümi ricapurü, jana pachapita shamusha runa
naupanchru chay ganchris Espíritu cayag. 5੅Chaynuytag nirayagta, chraquincama tupag jacushata, jinamanga
yanapapäcushunqui Jesucristosi. Payga razoncag örupitam canag wachrucunsi pëchuncagchru. 14੅Agchanmi
willapacugmi. Paymi cayan chay cawacämuy galayugsi, nätan canag yurag milwanuy, juc jancanuysi allanyag. Nätan
cay pachachru reycunata munayninchru cachigsi. ñawinmi canag juc ninanuy. 15੅Chraquinmi canag liplipyag,
Payga cuyamanchim, jinamanga yawarninta jichrar hornupita alisca shumagta juc broncita chayrag
wanunganpam mana juchaynagsi cayanchi. 6੅Chaura paymi jorgamushanuy. Nätan rimanganmi mayacaramun achca yacu
noganchitaga yaycarayächimanchi Diospa munayninchru wagarignuy. 16੅Derëchacag maquinchrümi charayänag
cawananchipag, chaynuypa sacerdöticunanuysi ganchris goyllarcunata. Nätan shiminpitam yargamunag juc
servinanchipag. Payga munayniyogmi, chaura alawasha puntäshu espäda, ishcaynin lädunpa cuchucunayog. Jinaman
cachun imaypita imaycamas. Chaynuy cachun. cäranmi canag shumag usyaptin alisca chipchipyag intinuy.
7 Shumag mayapäcuy cayta! Cristo aywamunga 17੅Chaura ricapururga chraquincagmanmi quitirü
¡
pucutaychrümi. wanushanuy. Nätan payga derëchacag maquinwan
Nätan lapanmi ricapapäcunga. tupayamarmi cay niman: “Ama manchacaychu. Nogaga cayä
Ricapapäcungatan Cristota wanuchigcunas. imaypita imaycamas cayagmi. 18੅Nogaga cayä chay
Jinamanga cay pachachru lapan casta runacunam cawayagmi. Wanusham carä, nätan cananga yapaymi
wagapäcunga payta ricapur. imaycamas cawayä. Jinaman munaynïchrümi cayan wanuysi,
Nätan gamcunaga cushicurcay. Chaynuy cachun. nätan nina wayiman jitayuysi. 19੅Nätan isquirbiy
8੅Chay munayniyog, jinaman ima-aygas ruray atipagga, cay ricapungaycunata, canan pasayagpitas, chaypita mas
ninmi: “Nogam cayä abecedariu galayunannuysi guepaman pasananpitas. 20੅Cayga cayan mana pisi
ushanannuysi, jinaman unaypita cayagsi, canan cayagsi, chay musyanganmi. Chay ganchris goyllarcunata derëchacag
aywamugpag cayagsi”. maquïchru ricapungayga cayan chay ganchris marcachru

221
$32&$/,36,6੄1੄2 222

Jesusman yupachicugcunapa mandagnincunam, nätan chay chaynuylam yupachicayämanquis, nogapita chaynuyla


ganchris candelërucunaga cayan, chay ganchris marcachru willapacug Antipas jutiyog runäta chay Asyag mandayangan
Jesusman yupachicugcunam”. marcachru wanurarcayächiptinsi. 14੅Nätan juc ishcay lutan
rurayagcunata cunsindiyangayga manam nogapagga alichu.
Efesochru yachragcunapag Jesús isquirbichimangan Chaycunaga cawarcayan chay Balaam runa

2
1੅Chaypitascay nimantan: “Isquirbiy cartata Efeso yachrachingannuymi. Chay Balaamga Balac jutiyog reytam
marcachru Diosman yupachicug gotucagcunachru yachrachira Israelcunata juchäcachinanpag. Chayga cay
mandagpag cay nishata: niram: “Imanaypa ayganaypas chay imapitas rurasha
—‘Chay ganchris goyllarta derëchacag maquinchru dioscunapag micuycuna tayachipäcungayta micachipäcuy,
charayagmi, jinaman chay örupita rurasha candelërucunapa jinaman olgon olgon, warmin warmin cawapäcuy
chraupinchru puriyagmi cay niyäshunqui: paycunawan” niram. 15੅Nätan gamcunachru waquinniquiga
2੅Nogaga musyayämi ima-ayga rurayangaytas, jinaman juchäcurcayanqui “Nicolaítas” nipäcungan runacuna lutan
musyätan alisca uryayangaytas. Musyayämi ima-aygata yachrachipäcungannuymi. 16੅Chauraga chay lutan
cunchur awantayangaytas, nätan lutan ruragcunata mana rurarcayangaycunapita wanacurcur Diosman cutipäcuy. Mana
awantay atipangaytas. Nogaga musyayämi “Jesuspa cachran chaynuy rurapäcuptiquiga, gamman aywamushag
ruragmi cayä” niyar casqui capäcunganta taripangaytas. pasay-pacham. Jinamanmi vencishag chay runacunata
3੅Gamga alim awantaray ima-aygatas, jinaman manam rimangäwan, chayga cayan juc espädanuymi.
ima-aygata noga raygo cunchursi yamacaraychu. 17੅ Pi maysi shumag mayacurcay! Santu Espirituga Jesusman
¡
4੅Nätan cay rurayangaymi ichaga nogapagga mana alichu. yupachicug gotucagcunata cay niyanmi: Ima-aygata cunchursi
Gamga nä manam cuyamanqui unay cuyamangaynuychu. Diosman chaynuyla yupachicugtaga micunanpag goshag chay
5੅Chauraga yarpachracuy ali cayangaypita ishquicangayta. pacasha cayag “manä” ningan micuytam. Chaypitam goshag
Chaypita juchäcuyta wanacurcur Diosman cutiy, jinarcur yurag rumita. Chaychrüga isquirbirayan mushog jutim mana
ruray galayunanchru rurangaynuy. Mana chaynuy pipitas musyasha. Chay jutitaga musyanga chay chrasquiglam’
ruraptiquiga aywamushag pasay-pacham gamman. Chaypitam niyanmi”.—
chay candelëruyta jorgorushag chay cacunanpita. 6੅Nätan
Tiatirachru yachragcunapag Jesús isquirbichimangan
“Nicolaítas” nipäcungan runacunapa lutan ruraynincunata
chregniyarga alitam rurayanqui. Nogas chaytaga chregniyämi. 18੅Chaypitas cay nimantan: “Isquirbiy cartata Tiatira
7੅Pi maysi shumag mayacurcay, Santu Espirituga Jesusman marcachru Jesusman yupachicug gotucagcunachru
yupachicug gotucagcunata cay niyanmi: Ima-aygata mandagpag cay nishata:
cunchuyarsi Diosman chaynuyla yupachicugta, nogaga —‘Diospa-mayinmi, chay nina rupayagnuysi ñawiyogmi,
micunanpag goshag imaycamas cawachicug montipa hornupita chayrag jorgamusha alisca liplipyayag broncinuysi
mishquintam, chayga cayan Diospa ima-ayga shumag chraquiyogmi cay niyäshunqui:
cacunanchrümi’ niyanmi”.— 19੅Nogaga musyayä lapan rurangaytam. Musyayämi cuyacug

cangaytas, yupachicamangaytas, ima-ayga rurayangaytas,


Esmirnachru yachragcunapag Jesús isquirbichimangan imata awantar cawayangaytas, jinaman naupa rurayangaypita
8 Chaypitas cay nimantan: “Isquirbiy cartata Esmirna canan cay guepaman masta rurayangaytas. 20੅Nätan cay juc
marcachru Jesusman yupachicug gotucagcuna lutan cunsindiyangayga manam nogapagga alichu. Gamga
mandagpag cay nishata: chay Jezabel warmi yachrachingannuy cawagcunatam mana
—‘Chay imaypita imaycamas cawagmi, chay wanushapita imatas ninquichu. Chay warmiga casquiytam “Dios ningantam
cawacämusham. 9੅Cay niyäshunqui: yachrayächï” nir, nogaman yupachicugcunata pantacayächin.
Nogaga musyayämi ima-ayga rurayangaytas. Musyayätan Chay warmiga caycunatam yachrachira: “Chay imapitas
ima-aygata alisca cuchuyangaytas, jinaman mana imaynag rurasha dioscunapag micuy tayachipäcunganta Israelcuna
cayangaytas. Nätan cayanquis alim nogapa naupächru. micapäcunanpagmi, nätan chay ganra juchäcuycunata
Musyayätan chay “Israelpa castanmi cayä” nigcuna, gampita rurapäcunanpagmi”. 21੅Nogaga payta nämi nirä chay lutan
lutanta rimarcayangantas. Paycunaga antis carcayan Asyagpa rurayanganpita wanacurcur Diosman cutinanpag. Nätan
runancunam. 10੅Ama manchaychu cunchunayta. Chay Asyagpa payga manam munanchu yargoyta chay juchachru cawaypita.
runancunaga gamcunapita juc ishcayta jitayupäcushunquim 22੅Chaymi cananga juyunaypa gueshyachishag, jinaman

carcelmansi, awantapäcungaytas u mana awantapäcungaytas paywan juchäcugcunatas cunchuchishag aliscam, chay


musyapäcunanpag. Nätan cunchupäcunqui chrunca warminuysi juchäcuyta mana wanacurcur Diosman mana
junagnuylam. Chauraga cawapäcuy ali cäsucurcayar cutipäcuptinga. 23੅Jinamanga wanuchishagmi wawancunatas.
wanupäcungaycamas. Nätan nogaga chaynuyla ali Chauraga Jesusman lapan yupachicug gotucagcunam
cäsucurcangaypita juc corönata gognuymi gopäcushay juc musyapäcunga, ima-ayga tantiapäcungantas musyag cangäta.
premiuta. Chayga cayan nogawan imacamas cawapäcunaymi. Nätan nogaga imanuysi rurapäcungaynuymi lapaytas
11੅Pi maysi shumag mayacurcay, Santu Espirituga Jesusman cutichipäcushay. 24੅Chay Tiatirachru waquinniquiga chay
yupachicug gotucagcunata cay niyanmi: Ima-aygata cunchursi warmi lutan yachrachinganta manam rurayta
Diosman chaynuyla yupachicugga manam cunchungachu nina munapäcuraychu, ni manatan Asyagpita yachracushun
wayichru’ niyanmi”.— nipäcushuptiquis munapäcuraypishchu. Chaymi “Canganga
mana nipäcugchu mastaga caytaran u wactaran ruranqui”
Pergamochru yachragcunapag Jesús isquirbichimangan nirsi. 25੅Antis yarparapäcuyga chay ali yachracurcangalayta
12੅Chaypitascay nimantan: “Isquirbiy cartata Pérgamo cutimungäcamas. 26੅Pisi ima-aygata cunchursi Diosman
marcachru Jesusman yupachicug gotucagcunachru chaynuyla yupachicugtaga, jinaman ushanancamas Dios
mandagpag cay nishata: ninganta cäsucugtaga chrurashag lapan nacioncunachru
—‘Chay ishcaynin lädunpa cuchucunayog puntäshu mandanapagmi. 27੅Tayta Dioschu mandag canäpag
espädata charayagmi cay niyäshunqui: chrurarayäman nogata, chaynuymi nogas chrurashag mandag
13੅Nogaga musyayämi Asyag mandayangan marcachru capäcunanpag. Paycunaga juc ɹerru värayog alpa mancata
yachrayangayta, nätan chaynuychru yachrayarsi alim paquiy ushagnuymi wanuchiy ushapäcunga. 28੅Chaypitas
cawayanqui nogapa runä cayangayta reguechicuyar. Jinaman goshagtan chay waran achqui goyllar nishatas. Chay goyllarga
223 $32&$/,36,6੄2–4

cayan nogawan imaycamas cawapäcunanmi. 29੅Pi maysi


shumag mayacurcay, Jesusman yupachicug gotucagcuna Laodiceachru yachragcunapag Jesús isquirbichimangan
6DQWX(VStULWXQL\DQJDQWD·੅µ.— 14੅Chaypitas cay nimantan: “Isquirbiy cartata Laodicea
marcachru Jesusman yupachicug gotucagcunachru
Sardischru yachragcunapag Jesús isquirbichimangan mandagpag cay nishata:

3
1੅Chaypitascay nimantan: “Isquirbiy cartata Sardischru —‘Chay ningannuy ruragga, razoncagta rimagga,
Jesusman yupachicug gotucagcunachru mandagpag cay razoncagta ñawinwan ricagga, Dios mana imatas camaptilan
nishata: nä cawagga cay niyäshunquim:
—‘Chay ganchris Espíritu charayagmi, jinaman chay 15੅Nogaga musyayä lapan rurayangaytam, nätan musyayätan

ganchris goyllarcuna chrarayagmi cay niyäshunqui: mana alalagnuy u acachagnuy cangaytas. Antis canquimanga
Nogaga musyayämi ima-ayga rurayangaytas, jinaman juc alalagnuymi u acachagnuymi. 16੅Nätan chay ishcaynin
runalapita “Payga Diosman alim yupachicun” nisha talusha shanag yacunuy cangaypitam gamga canqui shimïpita
cayangaytas, nätan nogapagga wanushanuymi cayanqui. agtushanuy. 17੅Gamga cay niyanquim: “Nogaga cayä
2੅Chauraga ricchapacuy, jinaman wanunayagcunata Diospita capogniyogmi, ima-aygäsi aliscam cayan, manam imäsi
yachrachiy ali cawapäcunanpag. Nätan canan chay pishinchu” niyanquim. Nätan manam tantiacunquichu mana
cawayangaynuyga manam alichu canqui Diospa naupanchru. ali cayangayta, laquipaypag cayangayta, ñaushanuysi
3੅Yarpachracuynar chay razoncag yachracungayta, jinaman cayangayta, jinaman garapachranuysi cayangayta.
chay yachracungaynuy caway. Chaynuytag juchaypita 18੅Chaymi noga nishay cayta shumag tantianaypag: Öruchu

wanacurcur Diosman cutiy. Chaynuy rurarga alitam ruranqui. timpuyächishala muyun örulanman. Chaynuy aliman
Nätan mana ali cawaptiquiga aywamushag gamman juc muyuchinagpag antis manacamay, nogaga mana juchäcular
suwanuymi mayänipita. Chaytaga manam musyanquichu cawanaypagmi yanapäshay. Nätan juc garapachranuysi
imayüra aywamunätas. pengacusha mana canaypag juc yurag jacuta rantignuysi,
4੅Nätan chay Sardis marcachrüga cayanran ishcay quimalaga nogata manacamay mana juchaynag canaypag. Jinaman
mana jacun ganracushanuysi mana juchaynagcuna. “coliriu” jampiwan ñawiqui cuticänanpag jampignuysi nogata
Paycunaga yurag jacushanuymi carcayan nogawan manacamay shumag tantiachinagpag. 19੅Nogaga piñapämi,
cawapäcunanpag. 5੅Pi maysi ningäcunata ali cäsucamagga jinaman cunchuchïmi lapantas ali cawananpag
canga juc yurag jacu jacucushanuymi. Nätan librüchru cuyangäcagtaga. Chauraga lutan rurayangaypita wanacurcur
isquirbisha jutinsi pachalanmi canga imaycamas. Chaura Diosman cutiy jucla. 20੅Mayamay shumag: Nogaga cayä
nogaga Tayta Diospa, nätan angelcunapa naupanchru paypita wayipa puncunta chaynuyla töcacayämugnuymi. Pi maysi
rimarcushagmi. 6੅Pi maysi shumag mayacurcay Jesusman shimïta mayar puncuta quichragnuysi “Yaycacamuy”
yupachicug gotucagcunata, Santu Espíritu chay nimagmanga yaycushagmi. Jinamanmi cushisha cënata
QL\DQJDQWD·੅µ.— micugnuysi paywan cashag, nätan paysi nogawanmi canga.
21੅Chaymi noganuy ima-aygata cunchursi Diosman
Filadelɹachru yachragcunapag Jesús isquirbichimangan chaynuyla yupachicugtaga noga nishag mandag cananpag,
7੅Chaypitas cay nimantan: “Isquirbiy Filadelɹa marcachru nogata Tayta Dios mandag canäpag nimangannuy. 22੅Pi maysi
Jesusman yupachicug gotucagcunachru mandagpag cay shumag mayacurcay Jesusman yupachicug gotucagcunata
nishata: 6DQWX(VStULWXFKD\QL\DQJDQWD·੅µ.—
—‘Lapan juchapita caruchru cayag Diospa-mayinmi, chay
Tayta Diosta jana pachachru alawapäcunganpita
rimangannuy ruragmi, chay Rey Davidpa castan aywagmi,
willapapäcushay
chay jana pacha quichranganta mana pi wichrganantas

4
munagmi, jinaman wichrgangantas mana pi quichranantas 1੅Chaypitaga rircärïmi, jinarcurmi jana pachachrüga

munagmi cay niyäshunqui: ricapurü juc puncu quichrashatanuy. Chaypitam chay


8੅Nogaga musyayä lapan rurayangaytam. Jinaman gampa naupata juc trompëta wagarignuy rimapämagga yapay cay
naupayman chrurayämü juc puncu quichrashatanuymi. niman: “Jegamuy cayman. Nogam ricachishay caycuna
Chaytaga manam pisi wichrgayta atipangachu. Nätan pasaruptin imacunas pasananta”. 2੅Chauraga chaylam Santu
manacag cayarsi ningäta cäsucuraymi, jinaman nogapa Espíritu yanapämaptin ricacarü jana pachachru juc trönuta,
cangayta tapupäcushuptiquis, “Paypam cayä” niraymi. nätan chaychrüga tayänag jucmi. 3੅Chay trönuchru tayayagga
9੅Shumag mayapäcuy: Nogaga aywachimushagmi naupaychru cayänag jaspi ningan yurag ruminuymi liplipyayag.
gongorpacuyur lipucurcänanpag, “Israelpa castanmi cayä” nig Chaypitam cornalina ruminuysi alisca pucanyayag, jinaman
chay Asyagpa runancunata, jinaman noga cuyayangagta esmeralda ruminuysi verdinyayag, juc turmanyanuy. 4੅Chay
tantiapäcunanpag. 10੅Chaura ningäta cäsucur trönu muyurigninpaga ricapurütan ishcay chrunca chruscuyog
awantangaypitaga nogasi yanapäshay chaynuyla ali trönucunatas. Nätan chaycunachrüga tayarcayänag ishcay
cawaytam, chay ima-aygas cunchuy lapan runaman chrunca chruscuyog mandag runacunam. Paycuna capäcunag
aywamuptin. Chay cunchuycuna aywamunga cay pachachru yurag jacushacamam, jinaman coröna jaticushacamam.
runacuna ali cangansi u lutan cangansi musyacänanpagmi. 5੅Nätan chay juc trönupitaga yargayämun lipacunam,
11੅Nogaga aywamushag manas alä unaytam. Chauraga räyucunam, wagariycunam. Nätan ganchris achquicunam
chaynuy alila cawayay, gampacag premiuyta mana pisi rupayänag chay trönupa naupanchrüga. Chaycunaga cayan
chrasquinanpag. 12੅Nätan ima-aygata cunchuyarsi Diosman Diospa ganchris Espiritunmi.
chaynuyla yupachicugtaga, noga muyuchishag 6੅Chay trönupa naupanchrüga canag gochranuysi, jinaman

columnamannuymi Diospa wayinchru, chaynuyla imaycamas gueshpinuysi chipchipyagmi. Nätan chay chraupichru cayag
chaychru cananpag. Jinarcurmi paychru isquirbishag trönupa muyurigninpam cayänag chruscu angelcunanuy
Dios-mayïpa jutinta, Dios-mayïpa chay mushog Jerusalén naupanpas, guepanpas achca ñawiyog. 7੅Naupacag canag juc
marcanpa jutintas. Chayga cayan jana pacha marcam, leonnuymi. Guepacagmi canag juc becërrunuy. Mas guepacagmi
jinaman nogapa runä carmi imaypita imaycamas chaychru canag juc runanuy. Mas guepacagmi canag juc anca päriyagnuy.
nogawan yachranga. 13੅Pi maysi shumag mayacurcay 8੅Chay chruscunpas raprancuna canag sogtacamam, nätan chay

Jesusman yupachicug gotucagcunata, Santu Espíritu chay raprancuna canag jananpas ruyinpas achca ñawiyogmi. Paycunaga
QL\DQJDQWD·੅µ.— pagaspas junagpas chaynuylam alawapäcunag
$32&$/,36,6੄4–6 224

“¡Lapan juchapitas caruchru cayag!” nir quima cuti. jinaman mandapäcungas lapan runacunatam cay
Chaypitas paycunaga pachachru” nir.
“Gamga cayanqui ima-aygas ruray atipag Munayniyog 11੅Chaypitam rircärirga, mayarü achca angelcunapa

Diosmi. shiminta. Chaycunaga capäcunag, trönuchru tayayagpa, chay


Gammi cayanqui unay unaypita cayagsi, canan cayagsi, chruscu angelcunanuysi cayagpa, chay mandagcuna cayagpa
jinaman chay cutimugsi” nirärintan. muyurigninchrümi. Chaycunaga carcayänag alisca chranin
9੅Chay angelnuysi cayagcunaga, chaynuylam trönuchru mana yupaysi atipänam. 12੅Paycunaga gayachracuypanuymi
tayayagta chay imaypita imaycamas cawayagta alawapäcunag cay nipäcunag:
cay nir: “Juc Achrcashnuysi wanuchishaga alisca alim.
“Alisca munayniyogmi cayanqui, alisca alim cayanqui” Payga alawasha cachun, munayniyog capogniyog
nir. yachrayniyog calpayog canganpita.
10੅Imay aygaysi chaynuy nipäcuptinga, chay ishcay chrunca Payta alisca alinninpag ricashun, alawäshun, jinaman
chruscuyog mandagcunaga, chay trönuchru tayayagpa ‘Alisca alim payga’ nishun”.
naupanman gongorpacuyurmi lipucayärin umancunas 13੅Chaypitas mayarütan, Dios chay lapan ima-aygas

pampaman tupangancama. Jinarcurmi chay imaypita camangancuna, jana pachachru cagsi, cay pachachru cagsi,
imaycamas cawayagpa trönun naupanman corönancunata pampa ruyichru cagsi, jatun gochrachru cagsi cay nir
chrurayur alawayta galacayärin cay nir: alawapäcugta:
11 “Munayniyognïcuna, gamga cay alawasha, “Trönuchru tayayagwan, Achrcashnuysi cayagga
alinninpag ricasha, munayniyogpag ricasha. capäcuchun ali nisha, alinninpag ricasha, alawasha,
Gammi camasha canqui lapan ima-aygatas. nätan munayniyogpag ricasha imaypita imaycamas”
Nätan gam munaptiquim cayan lapan ima-ayga nipäcugta.
camangaysi” nir. 14੅Nipäcuptinga chay chruscu angelnuysi cayagcunaga “Au,

chaynuy cachun” nirärinmi. Nätan ishcay chrunca chruscuyog


Jesusta jana pachachru alawapäcunganpita mandagcunaga gongorpacuyurmi umansi pampaman
willapapäcushay tupangancama lipucuyur alawarärin.

5
1੅Chay trönuchru tayayagpa derëcha maquinchrümi
Ima-aygas cay pachachru pasananpita willapapäcushay
ricapurü röllu ninganta jananpas ruyinpas isquirbishata,

6
cërawan ganchrispaypa shumag shumag wichrgashata. 1੅Chaypitaga ricapurü chay Achrcashnuysi cayagtam
2੅Jinamanmi ricapurü juc munayniyog angelta galayunan cërasha paquigta. Jinarcurmi mayarü jucta
gayachracuypanuy cay nir tapuyämugta: “¿Pitag cayan alisca chay chruscu angelnuysi cayagcunapita räyunuysi “Shamuy”
alinnin, cërashanta paquircur rölluta quichrananpag?” nigta. 2੅Niptinga rircärirmi ricapurü, juc yurag caballuta.
3੅Niptinga manam pisi alinnin canagchu, ni jana pachachrüsi, Nätan logarayagninmi charayänag arcuta ɻëchantinta.
ni cay pachachrüsi, ni wanushacunacagchrüsi, chay rölluta Jinarcurmi paytaga gorärin juc corönata. Chaura payga
quichrananpag, ni quichrarcur ricanalanpagsi. 4੅Chaura yargorun yaligmi, jinaman yalinanpagmi.
nogaga wagacü aliscam, chay rölluta quichrananpagsi, ni 3੅Nä guepacag cërashata quichraruptinga mayarü, chay

ricanalanpagsi mana pisi alinnin captin. chruscu angelnuysi cayagpitam juctatag “Shamuy” nigta.
5੅Jinarcurmi chay mandag runacunapita jucga cay niman: 4੅Chaura rircäriptïga yargaramun juc puca caballutan. Chay

“Ama wagaychu. Shumag mayamay, Judäpa castanchru logarayagtaga nirun munayniyog cananpagmi, nätan cay
leonnuysi cayag Davidpa castan aywagmi yalisha. Paymi pachachru runacunata mana alipa cawachinanpagmi, jinaman
rölluta chay ganchris cëracunawan wichrgashacunata runacunata quiquincama wanuchinacuyagta
quichranga” niman. cawachinanpagmi. Jinarcurmi goyurun juc alisca jatun
6੅Chaura rircarirga ricapurü chay trönutam, chay chruscu espädata.
angelnuysi cayagcunatam, jinaman ishcay chrunca chruscuyog 5੅Nä mas guepacag cërashata paquiruptinga mayarü, chay

chay mandag runacunatam. Paycunapa chraupinchrümi juc chruscu angelnuysi cayagpita jucnintatan “Shamuy” nigta.
Achrcashtanuysi wanuchipäcunganga shayayänag. Paypagga Chaura rircarirga ricapurü yana caballutam. Nätan chay
wagran canag ganchrismi, jinaman ganchristan ñawinsi canag. caballuta logarayagga charayänag balanzatam. 6੅Chauraga
Chaycunaga canag cay pachaman cachramungan Diospa ganchris mayarü chay chruscu angelnuysi cayagcunapa chraupinpitam
Espirituncunam. 7੅Chaura chay Achrcashnuysi cayagmi aywarcur cay nimugta: “Juclay kïlu trïgulam juc junagchru gänana
charirun rölluta chay trönuchru tayayagpa derëcha maquinpita. golguepag canga. Jinaman quima kïlu cebädalam juc
8੅Nä rölluta chariruptinga, angelnuysi chay chruscu cayagcunaga, junagchru gänana golguepag canga. Nätan aceitiga, jinaman
jinaman chay ishcay chrunca chruscuyog mandagcunaga, chay vïnuga pachalan cachun” nimugta.
Achrcashnuysi cayagpa naupamanmi gongorpacayärin. Paycunaga 7੅Nä mas guepacag cërashata paquiruptinga mayarü, chay

lapanmi charapäcunag arpata, jinamanmi öru cöpachru junta chruscu angelnuysi cayagcunapita ushanancagtam “Shamuy”
perfümita. Chay perfümiga canag Diosman yupachicugcunapa nigta. 8੅Chaura rircarinäpagga cayänag juc runtush caballum.
manacuynincunam. Nätan chay logaragninpam jutin canag ‘Wanuy’. Chaypa
9੅Jinamanga cantapäcunag juc mushog cantatam cay nir: guepanta gatirämugga canag wanuymi. Chayga aywamunag
“Gamlam canqui chay röllu charigsi, wanushacuna cacunanpitam. Chaytam cay nirun: “Cay
nätan chay cërashacunata quichragsi. pachachru runacunata, lamitäpita mas lamitänincagta
Gamga wanuchisham caray, wanuchiy, espädawan, micuypita, gueshyawan, jinaman sima
jinaman yawarniquita jichrangaypam uywacunawan” nirun.
chay ima-aygapitas jorgararcayämanqui tucuy casta 9੅Chaynuytan nä mas guepacag cërashata paquiruptinsi altar

runacunata, tucuy rimayniyog camata, chraquinchrüga ricapurütag unay wanushacunata. Paycunaga


jinaman maychru chaychru yachragcunatas Diospa Diospa willapanta willapacurcanganpitam, jinaman chay
runan capäcunanpag. willapacurcangannuy ali cawapäcunganpitam wanuchisha
10 Paycunatam gamga yaycarachinqui Diospa munayninchru capäcura. 10੅Paycunapa almancunam gayachracuypanuy cay
cawapäcunanpag, chaynuypa sacerdöticunanuysi nipäcunag: “Japalay Munayniyog Dios, lapan juchapita
servipäcushunaypag, caruchru cacug, rimangaynuy rurag, ¿Imaytag wac
225 $32&$/,36,6੄6–8

wanuchipäcamagcunapa juchancunata taripanqui, jinaman 11੅Chauraga shayararcayänag chay trönu muyurigninpaga

wac pachachru yachrarcayagcunata cunchuchinqui?” lapan angelcunam. Chay angelcuna naupanpam


nipäcunag. 11੅Nipäcuptinga gorun yurag jacucunatam. muyurarcayänag ishcay chrunca chruscuyog mandacuna.
Chaypitam cay nirun: “Uchuclataga masrag shuyayäriy. Chay mandagcuna naupanpam muyurarcayänag chruscu
Gamcunatanuysi willapacug-mayiquicunata wanuchiyta angelnuysi cayagcuna. Paycunam gongorpacuyur lipucayärin
aypachipäcungancama” nirun. umancunas pampaman tupangancama cay nir Diosta
12੅Nä sogtacag cërashata paquiruptinga rircärïmi. Jinarcurmi alawarcayar:
pacha cuyuyta galacuyun alicusa. Chauraga intim muyurun 12 “Razonpa ali nisha,

yanaman juc lütu jacumannuy. Nätan quillam muyurun jinaman alisca alipag ricasha cachun Diosninchiga,
yawarmannuy. 13੅Jinaman goyllarcunam jana pachapita yachrag canganpita, munayniyog canganpita, calpayog
ishquirärimun cay pachaman. Walyaptin hïgos montipa canganpita.
mishquincuna ishquimugnuy. 14੅Chaura cieluga garapita juc Chaynuylar alawayäshun, ‘Gracias’ niyäshun imaypita
röllu wancucagnuymi illacarun. Nätan lapan jircacunas, imaycamas.
tishgocunas chay cuyuyaptilanmi ashurärin jucläman. Chaynuy cachun” nir.
15੅Jinarcurmi cay pachachru mana cäsucugcunaga, reycunas, 13੅Chaura chay mandag runacunapitam jucga tapuraman cay

aliscannin wiragochacunas, capogniyogcunas, soldäducunapa nir: “¿Pïcunatag carcayan cay yurag jacushacunaga?
mandagnincunas, munayniyogcunas, rantisha runacunas, ¿Maypitatag aywararcayämun?”
mana rantisha runacunas, lapan pacacarärin 14੅Nimaptinga cay nirümi: “Munayniyog, gamga

machraycunaman, jircacunachru gagacunaman 16੅cay nirayar: musyayanquim”. Chauraga nimanmi: “Paycunaga chay
“Ishquimuy nogacunaman gagacuna, jircacuna, nätan ima-aygatas alisca cunchurmi cayman aywararcayämun,
pacapäcamay wac trönuchru tayayag Diospa naupanchru jinaman chay Achrcashnuysi cayagman yupachicurmi mana
mana capäcunäpag, jinaman chay Achrcashnuysi cayag mana juchaynag carcayan.
cunchuchipäcamänanpag” nir. 17੅Jinamansi cay nipäcuntan: 15 Chaymi paycunaga wac trönuchru tayayag Diospa

“Cananga alisca piñasha cunchuchimänanchi junagmi naupanchrüsi,


chraramun. Caytaga manam pisi awantanmanchu” nircayar. jinaman Diospa cacunan wayichrüsi, pagaspas junagpas
servircayan.
Diospa marcashan runacunata ricapurü mana Nätan trönuchru tayayag Diosmi canga paycunawan,
cunchupäcugtam paycunata washananpag.

7
1੅Chaypita ricapurü chruscu angelcunatam, cay pachachru 16 Chaura paycunataga manam ni micanapäcungas

chruscun lädupapita walyay jarcararcayagta, mana cay ni yacunapäcungas,


pachamansi, ni gochramansi, ni ima jachramansi mana ni manatan juc acaysi
walyamunanpag. 2੅Ricapurütan juc angeltas inti ni intipa acayninsi rupangachu.
yargamunanpita aywayämugta. Payga apamunag cawayag 17 Chay trönuchru tayayag Diospa naupanchru

Diospa unanchacunantam. Chaypitam chay chruscu angelcuna Achrcashnuysi cayagmi ricanga uyshata michignuysi.
cay pachatas, jatun gochratas lutanta rurapäcunanpag Jinaman paymi uyshata yacuta upyananpag pucyuman
nishataga, gayachracuypanuy cay nirun: pushapagnuysi cawachinga imaycamas.
3੅“Ama ima lutantas rurapäcuyragchu cay pachatas, ni Chauraga nä manam pisi wagangachu” nimanmi.
gochratas, ni monticunatas Diosninchi servig runacunata
Ganchriscag cërashata paquinganpita willapapäcushay
urcunchru marcapäcamungancama”. 4੅Chauraga mayarü

8
“Israelpa chay lapan castancunapita, juc pachrac, chruscu 1੅Nä ushanan cërashacagta paquiruptinga, jana
chrunca chruscuyog waranga, nä unanchasha capäcungantam. pachachrüga lamitä üranuymi pasay cachracyarärin.
Chaycuna capäcunag: 2੅Jinarcurmi ricapurü ganchris angelcuna Tayta Diospa
5 Judäpa castanpitam chrunca ishcayniyog waranga naupanchru shayarcayagta. Paycunataga gorärin ganchris
Rubenpa castanpitam chrunca ishcayniyog waranga trompëtatam.
Gadpa castanpitam chrunca ishcayniyog waranga 3੅Chauraga chrarun juc angelmi örupita inciensu rupachicunata
6 Aserpa castanpitam chrunca ishcayniyog waranga apacurcur. Jinarcurmi altarpa naupanchru shacuyun. Chaura
Neftalïpa castanpitam chrunca ishcayniyog waranga paytaga gorärin achca inciensutam, chay örupita cayag altarchru
Manasespa castanpitam chrunca ishcayniyog waranga Diospa lapan raquishancunapa manacuynincunaman
7 Simeonpa castanpitam chrunca ishcayniyog waranga tacuchinanpag, chayga canag trönupa naupanchrümi. 4੅Jinarcurmi
Levïpa castanpitam chrunca ishcayniyog waranga chay inciensupa goshchringa jegarun angelpa maquinpitaga
Isacarpa castanpitam chrunca ishcayniyog waranga Dioscagman, Diospa lapan raquishancunapa manacuynintin.
8 Zabulonpa castanpitam chrunca ishcayniyog waranga 5੅Chaypitam angelga charirun chay inciensu rupachicunata.

Josëpa castanpitam chrunca ishcayniyog waranga Jinarcurmi chayman wiñarun rupayag shanshata chay altarpita.
Benjaminpa castanpitam chrunca ishcayniyog waranga Chaypitam garparamun cay pachaman. Chauraga galacuyun
unanchasha” nimugta. räyuytam, wagariytam, lipaytam, jinamanmi alisca pacha cuyuyta.
6੅Chauraga chay ganchris trompëtata chay ganchris angelcuna
Caychru waquin runacunatas ricapurütan jana chararcayagga camacarärin töcapäcunanpagmi.
pachachrüga
9੅Chaypita Ganchris trompëtacunata töcaräriptin ima-aygas pasagta
rircärirga ricapurü alisca achca runatam lapan
nacioncunapita. Paycuna capäcunag tucuy castacunam, tucuy willapapäcushay
rimayniyogcamam, lapan marcacunapitam. Paycuna chay 7੅Jinarcurmi naupacag ángel töcaruptinga galacayamun cay

trönuchru tayayag Diospa, jinaman Achrcashnuysi cayagpa pachamanga runtumuyta, jinamanmi ninawan yawar tacusha
naupanchrümi, yurag jacushacama, räman aptashacama ishquimuyta. Chayga ruparun lapan montitam guewantinta.
shayarcayänag. Nätan manam pisi yupayta atipänagchu. Nätan ruparunga, cay pachatachu quimaman partiruchwan
10੅Paycunaga lapanmi gayachracuypanuy alawapäcunag caynuypa: chaypa juclay partinnuylatam.
“Wac trönuchru cayag Diosmi, 8੅Chay guepacag ángel töcaruptinga, juc jatun jircanuymi

jinaman wac Achrcashnuysi cayagmi salvamasha canchi” nir. warauyar rupayar jatun gochraman jitayucarun. Jinarcurmi
$32&$/,36,6੄8–10 226

muyurun yawarman. Nätan antanyarunga, chay jatun 13੅Chaura chay quima ángel puchurayagpita mas guepacag

gochratachu quimaman partiruchwan chaypa juclay ángel töcaruptinga, Diospa naupanchru chay örupita rurasha
partinnuylam. 9੅Chaura chay yawarman muyushacagchrüga altarpa chruscun lädunchru wagracagpitam mayarü, 14੅chay
lapan ima-aygas cawagmi wanurun, jinaman büquicunas trompëtata töcamug ángel rurananpag cay nimugta: “Eufrates
pampanmanmi ruracarun. jutiyog jatun mayu manyanchru chay chruscu angelcuna
10੅Chay mas guepacag ángel töcaruptinga jana pachapita watarayagta pasquimuy” nigta. 15੅Chaura angelga chay
ishquiramun jatun goyllarmi juc achquinuy rupayar. Chayga chruscu angelcunatam cachrarirämun. Cay pachachru
ishquirun mayucunamanmi pucyucunamanmi. Nätan runacunatachu quimaman partiruchwan chaypa juclay
ishquirunga, chay lapan mayucunatachu pucyucunatachu partinnuylata wanuchipäcunanpag. Chaycunaga
quimaman partiruchwan chaycunapa juclay chayürapagmi, chay junagpagmi, chay quillapagmi, chay
partinnuylamanmi. 11੅Chay goyllarpa jutinga canag ‘Atgag’ watapagmi, camaricushala capäcunag. 16੅Jinarcurmi mayarü
nisham. Jinarcurmi chay ishquingan yacuga muyurun chay caballucunachru logarayagcuna “Cayan ishcay pachrac
atgagman. Chaura runacunaga achcam wanurärin chay atgag millonmi” nimugta. 17੅Nätan Dios ricapachimaptin, ricapurümi
yacuta upyarärir. chay caballucunatas jinaman logarayagcunatas. Chaycunaga
12੅Chay mas guepacag ángel töcaramuptinga, intitachu jatirapäcunag ɹerru chilïcutam ninanuysi pucata, ‘jacintu’
quimaman, quillatachu quimaman, jinaman lapan ningan ruminuysi azulta, azufrinuysi cuti garwashta. Chay
goyllarcunatachu quimaman partichracuruchwan chaycunapa caballucunapa umancuna canag leonpanuymi, nätan
juclay partinnuycaglam yanauyarun, chauraga pagaspas shimincunapitam yargamunag nina, goshchri jinaman azufri
junagpas manam shumagga achicyänagchu. rupayag. 18੅Chaura cay pachachrüga runacuna wanurärin chay
13੅Chauraga chay rircarayälarmi ricapurütag jana pachapa quimaman partishapa juclay partincaglam. Chay runacunaga
chraupinchru juc jatun ancanuy päriyagta. Chaymi wanurärin ninawanmi, goshchriwanmi, jinaman rupayag
gayacuypanuy “¡Ay! ¡Ay! ¡Ay! Quima cunchuycuna azufri caballupa shimicunapita yargamugwanmi. 19੅Chay
puchurayag pasananpag chay quima angelcuna puchurayag caballucunapaga chay wanuchicurcänan canag
trompëtata nä wagarirärichiptinga, mas juyupam shimincunachrümi jinaman chrupancunachrümi. Chay
cunchupäcunga chay pachachru yachrayag runacuna” chrupancuna canag culebracunanuymi jinaman
niramun. umayogcamam. Chaycunawanmi däñapäcunag.
20੅Nätan waquin cawayag runacunaga, chay cunchuywan
Diosman mana yupachicug runacuna cunchunganpita wanugta ricarcayarsi manam wanacurcänagchu chay lutan
willapapäcushay rurayangancunapita, lutan espiritucuna servigpita, ni örupita,

9
1੅Chaura chay quima puchurayag angelpita trompëtata juc yurag golguepita, broncipita, rumipita, guerupita ima
töcaruptinga, ricapurü juc goyllarnuy jana pachapita cay rurashacunata Diostanuy serviypitas. Chay rurashacunaga
pachaman ishquirayämugtam. Jinarcurmi chay goyllarnuy manam ricapunsi, ni mayansi, ni purinsi. 21੅Chay runacunaga
ishquirayämugtaga gorun mana ushayniynag ruyi pözupa manam ni wanacurcänagchu, runa wanuchiytas, ni mal
llävinta. 2੅Chaura chay mana ushayniynag ruyi pözuta ruraytas, ni warmin warmin, olgon olgon cawaytas, ni
quichraruptinga jegaramun goshchrim juc jatun hornupita suwacuytas.
yargamugnuy. Chaypitam pampa ruyipita chay yargamug
Mana amachacugcuna alisca cuchunganpita
goshchriga intitas, walyaytas chaparun. Chaura pasaymi
willapapäcushay
yanauyarun cay pachaga. 3੅Jinarcurmi chay goshchripitaga

10
yargaramun salta piricu nirayag ‘langosta’ ningancuna, 1੅Chaypita juc munayniyog angeltam ricapurü, juc

mayman chaymansi cay pachaman. Chaypitam nirun pucutaychru jana pachapita uranpayämugta. Paypa
chaycunataga alacrán wachrishanuysi nanaywan umantaga turmanyam muyurayänag, nätan cäranmi canag
cunchuchinanpag. 4੅Chauraga nirun cay pachachru guewatas intinuy chipchipyag, wichuncunam canag nina rupayagnuy.
ni ima verdicagtas, ni ima montitas, mana lutanta 2੅Maquinchrümi charänag ichic röllula quichrashata. Nätan

rurananpagmi, antis Diospa unanchanta mana urcunchru derëchacag chraquinwanmi jarurpurun jatun gochraman,
apagcunalata cunchuchinanpagmi. 5੅Chaypitam nirun jinaman ichogcag chraquinwanmi alpaman. 3੅Chaypitam león
chaycunataga runacunata mana wanuchipäcunanpag, antis gaparagnuysi alicusa gaparirun. Chay gapariruptilanmi
pichga quillantin imanaypas cunchuchiyla cunchuchinanpag. mayacaramun ganchris räyucuna rimapäcungan. 4੅Chaura
Chaycunaga runacunata cunchuchipäcunag alacrán “Chay räyucuna rimapäcunganta isquirbishag” niyaptïmi,
wachriruptin nanaywan cunchugnuymi. 6੅Chay junagcuna mayarü jana pachapita cay nimagta: “Chay ganchris räyucuna
chraramuptin, runacuna ashipäcungam wanuyta, nätan rimapäcamunganta amam pitas musyachinquichu, nätan ama
wanuysi manam paycunapagga cangachu. isquirbiypishchu” nimagta.
7੅Chay langostacunaga canag guërrapag caballucuna 5੅Chaypitam chay gochraman, jinaman alpaman jarurayag

camarishanuymi, nätan umancunachrüsi cacunag örupita rurasha ricapungä angelga jana pachaman derëchacag maquinta
corönanuymi, nätan cärancunam canag runapa nirag. chacchacurcur cay nin: 6੅“Nogaga imaypita imaycamas
8੅Agchancunas canag warmipa niragmi, nätan quiruncunam canag cawayagpa, jinaman jana pachata, cay pachata, jatun
leoncunapanuy. 9੅Pëchuncunas canag ɹerrupita chilïcu gochrata lapan ima-aygantawansi camagpa naupanchrümi.
chruracushanuymi. Nätan raprancunam wagaricunag achca Nircurmi cay nin: Cananga nä manam cangachu mas timpu,
caballucuna cärruta guërraman cörriypa aywachir wagarichignuy. 7੅antis chay ganchriscag ángel rimanan junagcunam, jinaman
10੅Chrupancunas canag alacranpanuysi wachricunayogmi. trompëtata töcayta galayuruptilanmi, Dios pinsiangancuna
Chaywanmi runacunata pichga quillantin cawaypa cunchuchinag. lapan ushacarunga ruracayta, unay willapacug
11੅Chaycunapaga mandagnin canag, mana ushayniynag ruyi servignincunata pay musyachingannuyla” nin.
pözupa llävin charayagmi. Nätan jutinmi canag hebreocunapa 8੅Chaura chay jana pachapita rimapämagta mayangämi

rimayninchrüga ‘Abadón’, nätan griegochrümi ‘Apolión’. (Nätan yapay rimaparaman cay nir: “Ayway, jinaman chrasquimuy
quechuachrümi ‘Pampanman rurag’ ninan.) ichic röllula quichrarayagta, chay jatun gochramansi
12੅Chay galayunan alisca juyu cunchuyga nämi pasarun. alpamansi jarurayag angelpa maquinpita”.
Nätan cananga chay ishcay juyu cunchuycuna puchurayagga 9੅Nimaptinga aywarü angelcagtam. Jinarcurmi nirü rölluta

nämi nachrgarayämun. gomänanpag. Chaura angelga cay niramanmi: “Chariy,


227 $32&$/,36,6੄10–12

jinaman micuy. Shimiquichrüga mishquishunqui chrinyashpa manchacasham jana pachachru Tayta Diosta “Diosga alisca
mishquinuymi, nätan pachraychrüga muyunga atgagmanmi”. munayniyogmi” nirärin. 14੅Chaynuypam pasarun chay
10੅Niramaptinga chay angelpa maquinpita ichic röllulata quimapita mas guepacag cunchuyga. “Nätan chay quimapita
charircurmi micurü. Jinarcurmi mishquiraman shimïta ushanancag cunchuy pasanapaga nämi pasay
chrinyashpa mishquinnuy. Chaypitam milpuruptï nachrgarayämun” niman.
pachrachrüga alisca atgaraman. 11੅Chaypitam cay niraman:
“Yapay willamuy achca marcacunachru runacunata, lapan Nä ushanan ángel töcaruptin Diostawan Cristota
nacionchru runacunata, lapan tucuy rimaychru rimagcunata, alawapäcunganpita willapapäcushay
jinaman achca reycunata Dios cunchuchinanta, nätan 15੅Chaura ushanan ángel trompëtata töcaruptinga,

Diosman yupachicugcuna cushicurcänanta” niraman. mayacaramun gayacuypanuy jana pachachru cay


nipäcunganmi:
Diospa ishcay willapacugnincunata cay pachachru “Pipitas maypitas mandasha pachata, cananga nä
cunchuchipäcunganpita willapapäcushay mandayan Munayniyogninchi Diosmi, jinaman

11
1੅Chaypitaga goraman juc chaglatam mëdicuna vära Cristom.
nirayagta. Jinarcurmi cay niraman: “Sharcuy. Paymi cananga mandanga imaypita imaycamas”
Mëdimuy Diospa wayinta, altarta, jinaman yupamuy chaychru ninganmi.
ayga runacuna Diosta servircayagtas. 2੅Nätan washa 16੅Chaypitam Diospa naupanchru, chay trönucunachru

puncutaga ama mëdiychu. Chayga nä cayan juc casta tayarcayag ishcay chrunca chruscuyog mandagcunaga
runacunata gosham. Paycunam ‘Dioslapag’ nisha Jerusalén gongorpacayärir lipucayärin pampaman umancunas
marcata jaruypa ushagnuysi ima-ayga lutantas rurapäcunga, tupangancama. Jinarcurmi Diosta, 17੅alawarärin cay nir:
chruscu chrunca ishcayniyog quillantin. 3੅Chaynuy jinayta “Gamlatam ‘Gracias’ nicurcag ima-aygatas ruray atipag
galayurcayaptinmi nogaga cachramushag ishcay munayniyog Tayta Dios.
willacugcunata lütu jacushatacama, juc waranga ishcay Gamlam cayanqui canansi, unaypita chay cayagsi,
pachrac sogta chrunca junagnin noga ningäta jinaman aywamugpag cayagsi.
willapacunanpag. Cananga alisca munayniyog cangaytam runacunata
4੅Chay ishcay willacugga cayan chay ishcay olïvu ricarachinqui,
monticunam, nätan cay pachachru munayniyogpa naupanchru nätan paycuna mandaytam galayurunqui.
chay ishcay candelërucuna cayagmi. 5੅Paycunata pisi lutan 18 Nätan nacioncunachru runacunaga aliscam piñäcarärin.

rurayta munaptinga shimincunapita yargamunga juc Chaura cananga chraramun chay runacunata alisca
ninanuymi chay lutan ruray munagcunata nina rupagnuy piñasha cunchuchinay junagmi,
rurananpag. Nätan pisi wanuchiy munagcunaga chay jinaman chay wanushacunata cunchuchinay junagmi,
rurapäcungannuylam quiquincunas wanuchisha capäcunga. nätan servishugniqui willacugcunata,
6੅Chay ishcay willacugcunaga cayan munayniyogcamam. jinaman gam manchacushugniqui raquishaycunata,
Paycunaga nogapita rimapäcunan junagcuna manam alinninpag ricashatas u manacagpag ricashatas premiuta
tamyachipäcamungachu, yacucunata yawarmanmi gonay junagmi,
muyuchipäcunga, jinaman ayga cutis paycuna nätan cay pachata pampanman ruragcunata cunchuchinay
munangannuymi cay pachachru runacunata ima-aygawansi junagmi” nir.
cunchuchipäcunga. 19੅Nä alawayta usharäriptinga Diospa cacunancagmi jana
7੅Ningäta nä willapacuyta usharäriptinga mana ushayniyog pachachru garicarun. Jinarcurmi ricacarun cajón nirayag
ruyi pözupita jegamug ‘bestia’ ninganmi paycunawan ‘Arca’ ningan. Jinarcurmi galacuyun lipayta, gayacuypanuy
pelianga. Chaypitam chay bestiaga vencinga, jinaman rimayta, räyuyta, juyunaypa pacha cuyuyta, alisca runtu
wanuchinga. 8੅Chaura chay wanushacuna jitarapäcunga chay tamya tamyayta.
jatun marcapa pläzanchrümi. Chay marcata Diosman
yupachicugcunaga ricapäcun Sodomatanuymi jinaman Juc warmipita jinaman jatun culebrapita willapapäcushay

12
Egiptotanuymi. Chaychrümi munayniyogninchitas cruzchru 1੅Chaypitam jana pachachrüga ricacaramun juc warminuy.
wanuchipäcura. 9੅Chay wanushacuna jitaragta ricapäcunga Paypa jacun canag intinuysi chipchipyagmi. Payga
quima junag juc chraupi junagninran mayag chayag quillamanmi jarurayänag, jinamanmi coröna jatirayanganchrüga
marcacunapita runacunas, tucuy casta runacunas, tucuy canag chrunca ishcayniyog goyllarcuna. 2੅Chay warmiga canag
rimaychru rimagcunas, jinaman mayag chayag pachrayogmi. Jinarcurmi gapachracunag nanaywan gueshyacunan
nacioncunapitas. Nätan chay runacunaga manam junag chrämusha captin. 3੅Chaypita ricacaramuntan jucsi jana
munapäcungachu enterrasha capäcunanta. 10੅Chauraga chay pachachrüga. Chayga canag jatuncaray puca culebram, ganchris
ishcay willacugcuna cay pachachru runacunata tucuynaypa umayog, chrunca wagrayog, jinamanmi umancunachru jatiränag
cunchuchipäcunganpita wanurärichiptinga, cay pachachru juc corönatacama. 4੅Nätan chrupanwanmi goyllarcunata
runacunaga aliscam cushicurcanga, jinaman garparämun cay pachaman. Chaura lapan goyllarcunatachu
apachinacurcanga regälucunata jucnin jucninmi” niraman. raquiruchwan quima puntaman, chaypa juclay raquishantanuylam
11੅Chaypitam quima junag juc chraupi junagnin nä garparamun. Chaura chay culebraga chay wachray nacag warmipa
cayaptinga, paycunata Tayta Dios cawacarachimun. chimpanchrümi shacuyun näciramuptilan wawanta
Jinarcurmi sharcarärin. Chaura ricagcunaga aliscam micucurunanpag. 5੅Chaypitam chay warmiga gueshyacurun juc
manchacarärin. Jinarcurmi mayarärin jana pachapita olgo wamrata. Chay wamraga juc michignuymi lapan nacionchru
“Jegapäcamuy cayman” nir gayachracamugta. runacunata munayninchru cachinga. Jinarcurmi Diosga chay
12੅Niptinga jegarärin jana pachamanmi juc pucutaychru, wamrata gueshpirachin trönuncagman. 6੅Nätan warmiga
chregnipagnincuna rircararcayaptin. gueshpirun chunyag pampamanmi Tayta Dios
13੅Chaura chayüram cay pachachru carun alisca juyupa camaripungancagman, chaychru waranga ishcay pachrac sogta
pacha cuyuy. Juc marcatachu chruncaman partiruchwan, chrunca junagcuna atendisha cananpag.
chaypa juclay partincagnuylam chay pacha cuyuywan 7੅Chauraga galacuyun guërram jana pachachru. Miguelmi

juchrurun. Chaychrümi wanurärin ganchris waranga angelnintin chay culebrawan peliacurcan. Nätan culebrasi
runacuna. Nätan waquin cawayagcunaga alisca angelnintinmi Miguelwan peliacurcan. 8੅Nätan chay culebraga
$32&$/,36,6੄12–14 228

manam yaliyta atiparachu, ni jana pachachrüsi manam rimacun jutinpitas, Dios cacunman wayipitas, jinaman jana
jäcurachu paycunapagga. 9੅Jinarcurmi chay unaypita cayag pachachru lapan yachrayagcunapitas. 7੅Chaypitas
jatuncaray culebrataga, cay pachachru lapan runacuna cunsindiruntan Diospa acrashancunata guërrata ruranantas,
engañag Asyagtaga jitarparärimun cay pachaman lapan jinaman paycunata yalinantas. Chaypitas niruntan chay
angelnintinta. animaltaga lapan casta runacunata, lapan marcacunata, tucuy
10੅Chaura jana pachachrüga mayarü gaparaypanuy cay nir rimaychru lapan rimagcunata mandananpagsi. 8੅Jinarcurmi
cantapäcamugtam: runacunaga alawayta galacayärin chay manchacuypag
“Cananga nä carcayan salvasham. Cananga nä Diospa animaltaga. Chay alawag runacunaga capäcunag chay
munayninchrümi carcayan. wanuchisha Achrcashnuysi cayagpa librunchru mana jutin
Jinaman Cristom cayan mandagsi. apuntashacunam. Chaycunapa jutincuna mana apuntashachu
Nätan Diospa naupanchru pagaspas junagpas yangapita canag cay pachata Dios camayta galayungan junagpitam.
juchachämagninchi 9੅Diosman yupachicugcuna shumag mayapäcuy cayta:

Asyagga nämi cunchunanpag cayan. 10 Pisi carcelman aywachishugniqui,


11 Nätan paycunaga nä yalirärin paysi carcelman aywachisham canga.
chay Achrcashnuysi cayag wanunganpam. Wanuchishugniquis
Diospa willapanta mana mancharilar wanuchisham canga.
willapacurcanganpam, Nätan gamcuna Dioslata servigcunaga awantapäcuy,
jinaman ‘Jina wanushagsi’ nir willapacurcanganpam. jinaman paylaman yupachicurcay.
12 Chauraga cushicurcay 11੅Chaypitaga yapaytan ricapurü juc animaltatag. Chayga

jana pachachru lapay yachrarcayagcuna. cay pachapitam yargaramun. Chaypa wagran canag juc
Nätan laquicurcay cay pachachru, jinaman jatun carnipanuymi ishcay, nätan rimanagsi Asyagnuymi. 12੅Chaysi
gochrachru yachrayagcuna. canag naupacag animalnuymi alisca munayniyog, nätan
Gamcunamanga Asyag ishquirayämun imatas ruranag paypa naupanchrümi. Jinarcur chayga cay
alisca piñasham, nä cunchusha pachachru lapan runatam mandarun, naupacag animal uman
cananpag nachrgarayämunganta musyar” nir. däñasha cuticashata alawapäcunanpag. 13੅Chaytas Diosga
13੅Chaura chay Asyag cay pachaman jitarpamusha canganta cunsindirun ima-aygatas runala mana ruray atipänanta
tantiarurga, chay olgo wamra wachracusha warmitam rurananpagmi. Jinarcurmi chayga runacuna ricarcayaptin
gaticachrayta galacuyun. 14੅Nätan chay warmitaga jatuncaray jana pachapita cay pachaman jegarparachimun ninata.
ancapa ishcay raprantam gorärin chunyag pampaman chay 14੅Nätan chaycunata rurara chay naupacag animalpa

culebrapita päriypa aywacunanpag, chaychru quima wata juc naupanchrümi. Chaynuypam cay pachachru yachragcunata
lamitänin atendisha cananpag. 15੅Chaura chay Asyagga warmi engañarun. Chaypitam mandarun chay runacunataga, chay
guepanmanga yacutam agturun juc mayutanuy, chay warmita naupacag animalnuyta, chay espädawan uman däñasha
mayu apananpag. 16੅Chaura pampam quichracarun juc shimi cuticasha nirayagnuyta jucta rurapäcunanpag. 15੅Jinarcurmi
äsharcugnuy, jinarcurmi chayman chay mayuga yaycurun, Diosga, cay pachapita yargamug animaltaga cunsindiruntag,
chaynuypam warmita yanaparun. 17੅Chaynuy jinaruptin chay naupacag animal nirayagta runacuna rurapäcunganta
Asyagga alicusam piñäcurun warmipag. Chaypitam aywacun cawayagman, jinaman rimagman muyuchinantas. Chaura
chay warmipa waquin wawancunata guërrata ruramunanpag. chayga nirun payta mana alawag runataga wanuchinanpagmi.
Paycunaga carcayan Dios mandanganta cäsucugcunam, nätan 16੅Jinarcurmi chayga mandarun derëcha maquinchrüsi u

Jesuspa willapan willapacugcunam. Jinarcurmi chay urcunchrüsi lapan runata, acapatas u acraytas, capogniyogtas
jatuncaray culebra nirayag Dragonga shacuyun jatun u mana imaynagtas, mana rantisha runatas u rantishatas
gochrapa manyanchru. unanchapäcamunanpag. 17੅Chaynuy unanchächira chay
Chaura chay Asyagga shacuyun jatun gochra manyan animalpa jutinta u nümerunta mana pisi apagcagga, rantiytas
agoysha agoyshachrümi. u ranticuytas mana atipapäcunanpagmi.
18੅Chay nümerunta ali tantiagcama carga, mä tantiapäcuy.
Manchacuypag ishcay animalcunapita willapapäcushay Chayga cayan runapa nümerunmi. Nätan chay nümeruga

13
1੅Chaypita ricapurü juctatam, jatun gochrapita juc cayan, sogta pachrac sogta chrunca sogtayogmi.
animalnuysi manchacuypag jegayämugta. Chayga
Pachrac chruscu chrunca chruscuyog waranga
canag ganchris umayogmi, chrunca wagrayogmi.
runacunapita willapapäcushay
Wagrancunam canag corönan jatishacama, nätan

14
umancunachrümi canag Diospag lutan juticuna isquirbisha. 1੅Chaypitaga ricapurü chay Achrcashnuysi cayag
2੅Chay manchacuypag animalnuysi ricapungäga canag chay Cristotam Sión ningan gotuchru shayayagta. Payga
sima leopardunuymi. Chraquincunam canag ösupanuy, nätan cayänag pachrac chruscu chrunca chruscuyog waranga
shiminmi leonpanuy. Chaura Asyagga chaytam chrurarun runacunawanmi. Chay runacunapa urcunchrüga isquirbisha
yanapagnin cananpag, trönunchru tayunanpag, jinaman pitas canag chay gotuchru shayayag Cristopa jutinmi, jinaman Dios
maytas mandananpag. 3੅Chay animalpa juc umanga cayänag Taytanpa jutinmi. 2੅Chauraga mayarü jana pachachrümi alisca
wanunanpag däñashanuymi. Jinarcurmi chayga jucla wagarimugta, juc mayu alisca chrarpamugtanuy, juc räyu
cuticarun. Chaura cay pachachru runacunaga lapanmi pachryamugtanuy, jinaman arpa töcagcuna töcamugtanuy.
mayacasha nirag gatiräcurcan chay manchacuypag 3੅Jinarcurmi cantapäcunag juc mushog cantata, chay

animaltaga. 4੅Jinarcurmi munayniyog cananpag nig Asyagtaga, trönuchru tayayagpa naupanchru, chay chruscu
jinaman chay animaltaga alawayta galacayärin “¿Pilas angelcunanuysi cayagpa, jinaman mandag runacuna cayagpa
cayanchur paynuy, paywan peliayta pilas atipanmanchur?” naupanchru. Nätan manam pisi yachracuyta atipänagchu chay
nir. cantata. Yachracuytaga atipänag cay pachachru chay pachrac
5੅Chaura Diosga chay manchacuypag animaltaga chruscu chrunca chruscuyog waranga salvasha runalancunam.
cunsindirunmi, ima-ayga lutantas paypita runacunachru 4੅Paycunaga capäcunag warmiwan mana juchäcushacunam,

rimananta, jinaman chruscu chrunca ishcayniyog quilla mana warmi regueg capäcur. Jinaman mayta aywarsi chay
lutancunata rurananta. 6੅Chauraga Diostam lutan Achrcashnuysi cayag ningannuy cawagcunam. Chaycuna
rimaycunawan ashliyta galacuyun. Chaynuytan lutanta capäcunag cay pachrachru jucpa maquinpita rantishancunam.
229 $32&$/,36,6੄14–16

Paycuna capäcunag, chay naupa pogomugtachu imatas jitayurun, üvas jaruna jatun pözuman. Chaynuymi Diosga
“Cayga cachun Diospag, jinaman chay Achrcashnuysi üvas jarugnuysi alisca piñasha chay runacunata cunchuchinga.
cayagpag” ninchi, chaynuymi. 5੅Jinaman paycuna capäcunag 20੅Nätan chay üvastaga jarupäcunag marcapita washachrümi.

mana casqui rimagmi, nätan Diospa naupanchru mana pasay Jinarcurmi chay üvas jarupäcunganpitaga yargaramun yawar
juchaynagmi. juc mayunuy, caballucunapa frënuncama chrarcug, jinaman
sogta chrunca chruscuyog lïwa carucama.
Quima angelcuna rimanganpita willapapäcushay
6੅Chaypitam Ganchris angelcunapita willapapäcushay
ricapurü juc angelta jana pacha chraupinchru

15
päriyagta. Payga camacushala cayänag cay pachachru lapan 1੅Chaypitam jana pachachrüga ricapurü yapay, alisca
nacionchru yachragcunata, lapan rimaychru rimagcunata, manchacuypag cayagta. Chaycunaga canag ganchris
lapan marcacunachru yachragcunata, tucuy casta runacunata, angelcunam. Paycunataga nisha canag ushanan ganchris
chay imaypita imaycamas cayag ali willapata willananpagmi. cunchuycunawan cunchuchipäcunanpagmi. Chaycunaga
7੅Chaylam payga gayacuypanuy cay niramun: “Tayta Diosta cayan Diospita aywamug ushanan cunchuycunam. 2੅Chaypitas
manchacurcay, jinaman alawapäcuy. Cananga nä chararamun ricapurü jatun gochranuytam, gueshpiywan nina tacushanuysi
juchacunata taripänan junagmi. Chaura gongorpacuyur chipchipyagta. Nätan chaychrüga shayarcayänag, chay
lipucayäriy, umaycunas pampaman tupangancama, jana animalta, chay animal nirayagta runacuna rurapäcunganta
pachatas, cay pachatas, jatun gochratas, pucyucunatas yaligcunam, jinaman chay animalpa nümerunwan mana
camagpa naupanman” niramun. unanchächicuy munagcunalam. Chaycunaga chararcayänag
8੅Chaypitam guepanta aywamug juc angelga cay Diospa arpancunatam. 3੅Jinarcurmi cantapäcunag Diosta
niramuntag: “¡Juchrurunmi Babiloniaga! ¡Juchrurunmi chay servig Moisespa cantanta, jinamanmi Achrcashnuysi cayagpa
jatun marcaga! Chay marcaga pasay shincananpag pitas cantanta cay nir:
vïnuta upyachignuymi, lapan nacionchru runacunata “Alisca alim, nätan mayacasha nirag cacuypagmi cayan
ima-aygas ganra lutancunawan juchäcachira”. 9੅Chay rurangaycuna,
niramuptinga mas guepanta aywamug ushanan angelga ima-aygatas ruray atipag Munayniyog Dios.
gayacuypanuymi cay niramun: “Pisi chay animalta, jinaman Gam nacioncunapa reyninga alitam,
chay animal nirayagta runacuna rurapäcunganta alawagga, u nätan razoncagtam rurayanqui.
urcunchrüsi u maquinchrüsi unanchächicugga, 10੅canga 4 Gam munayniyogtaga lapanmi manchacurcayäshunqui.

razonpa Diospita cunchuchisham. Nätan paytaga Gamtaga lapanmi alawarcayäshunqui,


cunchuchinga azufriwan nina rupagchrümi, chay mana Gamga japalaymi cayanqui lapan juchapita caruchru.
juchäcug angelcunapa, nätan chay Achrcashnuysi cayagpa Chaymi lapan nacionchru yachragcuna gamman
naupanchru. 11੅Nätan chaynuylam chay rupapäcungan aywapäcamunga.
goshchri jegayan imay aygaysi, nätan chay animalta, jinaman Jinarcurmi naupayman gongorpacurcanga
chay animal nirayagta runacuna rurapäcunganta lutan ruragcunata cunchuchinayta musyachingaypita” nir.
alawagcunaga, nätan chay animalpa jutinwan
unanchächicugcunaga, manam rätulas aliga capäcungachu. Chay angelcunam ganchris cöpacunata chrasquirärin
Antis pagaspas junagpas chaynuylam cunchurcayan” niramun. 5੅Chaypitam rircarinäpag jana pachachrüga Diospa wayin
12੅Nä chay ángel rimayta usharuptinga jucmi ricacaramun, chay toldu nirayagga, shumag quichrarayänag. 6੅Chay
cay nir rimayar: “Gamcuna, Diospa runancunaga, chaynuyla quiquinpitam yargarärimun chay ganchris angelcuna ganchris
awantarcayay ima-aygata cunchuyarsi, Dios ninganta cläsiwan chay ima-aygawansi cunchuchigcunaga. Paycunaga
cäsucurcay, jinaman Jesusman chaynuyla yupachicurcay” capäcunag lïnupita rurasha allanyag, jinaman chipchipyag
niyar. jacushacamam. Chaypitam örupita wachrucuwan
13੅Chaypitaga mayarü jana pachapita cay nimagtam: pëchuncunapa wachracacusha cama. 7੅Jinarcurmi chay
“Isquirbiy cayta: Cananpitaga Munayniyog Jesusman chruscu angelnuysi cayagpita jucga, chay ganchris
yupachicunganpita wanugcuna cushisham capäcunga”. angelcunata goyurun ganchris öru cöpachru juntay juntay
Niptinga Espirituga “Au, jamapäcuchun chay alisca alisca juyu cunchuycuna wiñashatacama, chaywan lutan
uryapäcunganpita. Nätan chay imas rurapäcunganga runacunata juyupa cunchuchipäcunanpag, imaypita
yarpashalam cayan” ninmi. imaycamas cawag Dios ningannuy. 8੅Nätan Dios chay
14੅Niruptinga rircärïmi, jinarcurmi cayänag yurag pucutay. cacunanchrüga goshchrim juntarun. Chaynuy cara Dios alisca
Nätan chay pucutaypa jananchrümi tayayänag jana pachapita munayniyog canganta, jinaman alisca ali canganta
shamusha runa nirayag, örupita corönan jatisha, jinaman fïnu musyanapagmi. Chauraga manam pisi yaycuyta atipänagchu
jüsin aptasha. 15੅Chaypitam juc angelga yargaramun Dios chayman, chay ganchris angelcuna, ganchris cläsi
cacunancagpita chay pucutay jananchru tayayagta cay nir cunchuywan lutan runacunata cunchuchiyta ushangancama.
gayachracuyar: “Pasay-pacha rutuy chay jüsiquiwan. Cananga
nä chraramun rutunay junagmi. Nätan cosechanapag trïgu Chay ganchris cöpachru cayagtam angelcunaga jirparärin

16
pogoshanuymi nä runacuna carcayan wac pachachrüga”. 1੅Chaypitam mayarü gayacuypanuy Diospa
16੅Niptinga chay pucutaychru tayayagga pasay-pacham cay cacunanpita, chay ganchris angelcuna cay nimugta:
pachachru trïgunuysi cayag ali runacunata shuntarun. “Aywapäcuy, wac pachaman jirpapäcamuy chay ganchris
Chaynuypam cosechashanuy ricacarun. cöpachru cayagta lutan runacuna cunchupäcunanpag”.
17੅Chaypitaga yargaramun juc angeltan, jana pachachru Dios 2੅Nimuptinga galayunancag angelmi yargorun. Jinarcurmi

cacunancagpita juc fïnu jüsim aptashatag. 18੅Chaypitas jirparamun cay pachaman. Chauraga chay animal niragwan
yargaramuntan ninata munayninchru cachig juc angelsi unanchächicusha runacunachrümi jinaman chay animal
altarcagpita. Jinarcurmi payga chay fïnu jüsin aptashataga nirayagta runacuna rurapäcunganta alawag runacunachrümi,
gayacuypanuy cay nin: “Pasay-pacha chay fïnu jüsiquiwan ricacarun alisca nanag gueri gueshya.
cosechay wac pachachru pogosha üvasnuysi cayag juchasapa 3੅Nätan guepancag angelga jirparamun cöpachru cayagtaga

runacunata”. jatun gochramanmi. Jinarcurmi gochraga muyurun


19੅Niptin angelga pasay-pacham jüsinwan cosecharun. wanushapa yawarninnuyman. Chauraga lapan cawagmi chay
Chauraga cosechasham ricacarun. Jinarcurmi üvastaga gochrachrüga wanurärin.
$32&$/,36,6੄16੄17 230

4੅Chaynuytan mas guepancag angelsi cöpanta jirparamun galacuyun, juc quintalnuy lasagcama. Jinarcurmi runacunaga
mayucunaman, pucyucunaman. Jinarcurmi yacucunaga Diospag ima-aygas lutanta rimacurcan, chay runtu tamyawan
muyurärin yawarman. 5੅Chaura yacucunata munayninchru alisca juyunaypa cunchuchinganpita.
cachig angeltaga mayarü cay nigtam:
“Munayniyog Dios, gamga cayanqui ali ruragmi caynuypa Chay lutan warminuysi cayag marca pampanman
cunchuchir. ruracänanpita willapapäcushay

17
Gamga cayanqui lapan juchacunapita caruchrümi 1੅Chaypitam aywaramun chay ganchris angelcuna
unaypita canancamas. cöpa charagcunapita jucga, cay nimag: “Shamuy
6 Paycunaga Diospa raquishancunatam, Diospa cayman. Cananga musyachishayqui olgon olgon cawag
willacugnincunatam wanuchipäcusha, warminuysi cayag marcapitam, alisca juyupa cunchuchisha
chay jinapäcunganpitam gamsi yacuta yawarman cananpitam. Chay lutan warminuysi cayag marcaga, achca
muyurachinqui upyapäcunanpag. Chaynuy rurar yacunuysi cayag marcacunatam munayninchru cayächin.
alitam rurayanqui” nigta. 2੅Chay lutan warminuysi cayag marcawan carmi cay
7੅Chaypita juctas mayarütan altarcagpita cay nimugta: pachachru reycuna juchäcurcasha. Chaynuytan cay pachachru
“Au, ima-aygas ruray atipag Munayniyog Dios, yachrag runacunas juchäcurcasha chay lutan warmiwannuysi
gamga cunchuyächinqui razoncagpitam, nätan alitam cayag marcawan capäcur” nimag.
rurayanqui” nimugta. 3੅Chaypitam Santu Espíritu yanapämaptin chaycunata nä
8੅Chaypita chay mas guepan chruscucag angelga jirpurun ricaruptïga chay angelga pusharaman chunyag pampata.
cöpachru cayagta intiman, jinarcurmi usyaga runacuna Jinarcurmi chaychru ricapurü juc warmita, juc manchacuypag
rupayta galacuyun. 9੅Chaura chay rupasha runacunaga, puca animal jananchru tayayagta. Chay animalga canag
juchancunapita wanacurcänan trucaga, jinaman Diosta ganchris umayogmi, chrunca wagrayogmi, jinaman lapan
alawapäcunan trucaga antis ashliytam galacayärin, chay gueri cuerpunchrüsi cayänag Diospita lutancuna isquirbisham.
nirag gueshyawan cunchuchinanpag Dios munayniyog 4੅Nätan chay warmiga cayänag yawarnuy puca tëlapita,

cayaptinsi. jinaman yana puca tëlapita alisca välig jacusham. Chaypitam


10੅Chaypitam chay mas guepan pichgacag angelga, jirpurun cayänag örucunawan, shumag rumicunawan, perlacunawan,
cöpachru cayagtaga, chay manchacuypag animal alisca shumag jacupäcusha. Jinamanmi juntata charayänag
mandayangancagman. Jinarcurmi pay mandanganga mayag öru cöpachru ima-aygas lutan ganra rurangancunata. 5੅Nätan
chayagchrüsi pasay yanauyarun. Chauraga nanaylapitam pipitas mana tantiay atipasham urcunchru isquirbirayänag
galluncunatas cachrucurcänag. 11੅Jinamanga jana pachachru jutin cay nisha: “JATUN BABILONIA, OLGON OLGON
Dios ashliytam galacayärin chay nanaywan, jinaman chay CAWAG WARMINUYSI CAYAGPA MAMAN, JINAMAN CAY
guerincuna nanaptin. Nätan manatan wanacurcarachu chay PACHACHRU IMA-AYGAS GANRA JUCHÄCUYCUNAPA
lutan ruraynincunapitaga. MAMAN” nisha.
12੅Chaypitam chay mas guepancag angelga cöpachru 6੅Jinarcurmi chay warmiga cayänag shincasha, Diospa

cayagtaga jirpurun, Eufrates ningan jatun mayuman. raquishancunata wanuchinganpita, jinaman “Jesuspam cä”
Jinarcurmi chay mayuga chaquirun, inti yargamunan lädupita nigcunata wanuchinganpita. Chayta ricapururga mayacasham
aywamug reycuna alisca chranin soldäduncunawan ricacarü.
pasapäcunanpag. 13੅Chaypitam ricapurü quima lutan 7੅Chaypitam angelga cay niman: “ Imanirtag mayacasha
¿
espiritucuna ränasnuy yargamugta. Jucga yargamunag cayanqui? Nogam tantiachishay chay warmi ima cangantas,
Asyagpa shiminpitam, jucagmi animalpa shiminpita, jinaman nätan chay warmi purichig animal, ganchris umayog, chrunca
jucmi Asyagpa willacugninpa shiminpita. 14੅Chaycunaga wagrayog ima cangantas. 8੅Chay animal ricapungay unayga
canag Asyagpa lutan espirituncunam, jinaman chaycunaga caram, cananga wanusham cayan, nätan nämi cawacarcamur
rurapäcunag runala mana ruray atipänantam. Jinarcurmi jegamugpag cayan chay pözunuysi mana ushayniynag
chaycunaga aywacurcan cay pachachru mandagcunata ruyipita. Chay jegaramurga aywanga cunchuymanmi. Nätan
soldäduntintawan gotumug, ushanan junagchru chay pacha camacanganpita-pachas chay imaycamas
ima-aygas ruray atipag Diosta guërrata rurapäcunanpag. cawayagcunapa jutin isquirbirayag Diospa librunchru, mana
15੅Shumag mayapäcuy cay nir rimanganta: “Nogaga juc jutin isquirbishacunaga, mayacasham capäcunga, chay
suwanuysi aywamushag mayänitam. Cushisham canga pisi unaycagta, canan wanusha cayagta, jinaman cawacarcamur
ricchayar cayagnuysi shuyäcamagga, jinaman yapay ricacämugta ricaparärirga.
jacupacushanuyla shuyäcamagga. Chauraga manam pisi 9੅Canan maygaysi ali yachrag carga, tantiay cayta: Ganchris

garapachranuy pengacusha puringachu” nir rimanganta. umacunaga cayan ganchris gotucunam. Chay gotucuna
16੅Jinarcurmi chay espiritucunaga runacunata goturärin jananchrümi chay warminuysi cayagga tayayan. 10੅Nätan chay
‘Armagedón’ ninganman. ‘Armagedonga’ hebreo rimaychrüga umacunaga cayan ganchris reycunatan. Pichgacagga, nämi
‘Meguido’ gotu ninanmi. wanupäcusha. Canan cayagga sogtacagmi cayan. Chay
17੅Chaypitam chay ushanancag angelga jirpurun cöpachru ganchriscagga chaypitaran yaycunga, nätan chay yaycurur
cayagtaga walyayman. Jinarcurmi Diospa cacunan wayin manam alä unaychu mandanga. 11੅Nätan chay manchacuypag
nirayagpitaga, chay trönuncagpitaga, gayacuypanuy animal cayagga, unayga caram, nätan cananga wanusham
rimaramun cay nir: “Caywanga nä ruracarun lapanmi” nir. cayan. Chayga cayan puwagcag reymi. Chaynuy cayarsi
18੅Chauraga galacuyun lipaytam, räyuytam, alisca wagariytam, cayanga ganchriscag castalam. Chayga aywayan nä
jinaman alisca pacha cuyuytam. Chaynuy pacha cuyuyga cunchuymanmi.
manam imaysi carachu cay pachachru runacuna 12੅Chay chrunca wagra ricapungayga cayan chrunca

canganpita-pachas. 19੅Jinarcurmi chay jatun marcaga reycunam. Chaycunaga rey cananpag manaran
particarun quimaman. Nätan nacioncunachru marcacunam yaycapäcunragchu. Nätan nä yaycarärirga mandapäcunga juc
juchrurärin. Chaynuyta ricarur Diosga yarparun, chay üralam chay animal cayagwan parëju. 13੅Chay reycunaga
jatuncaray Babilonia marcata alisca piñasha cunchuchinanpag lapansi nä carcayan rimanacusham chay animalta ‘Gam
ningantam. 20੅Jinamanmi lapan tishgocuna illacarun. manday’ nipäcunanpag. 14੅Chauraga guërrata rurapäcunga
Chaynuytan jircacunas mana canagchu. 21੅Chaura chay Achrcashnuysi cayag Cristotam. Jinatam Achrcashnuysi
runacunamanga jana pachapitam alisca acray runtu tamya cayagga yalinga lapan munayniyogcunapas munayniyognin
231 $32&$/,36,6੄17੄18

car, reycunapas reynin car. Nätan paywan cayagcunaga pësacurcangam, chay marcata nina rupaptin goshchriyagta
capäcunga gayashancunam, acrashancunam, pay ninganta ricaparärir. 10੅Chay rupaptin carulachrümi manchacasha
chaynuyla cäsucugcunam” niman. shacayärin cay nircayar:
15੅Chaypitas chay angelga cay nimanmi: “Chay lutan warmi “¡Ay! laquipaypagmi cayanqui gam jatun marca Babilonia,
tayayangan ricapungay yacuga cayan, lapan marcachru gam munayniyog marca,
yachrag runacunam, alisca achca runacunam, lapan gamga juc üralapagtag cayänayqui
nacioncunachru yachragcunam, lapan rimaychru rimagcunam. cunchuchipäcushuptiquiga” nir.
16੅Chay animalchru, chay chrunca wagracuna ricapungayga, 11੅Chaynuytan cay pachachru ima-ayga ranticugcunasi

chay olgon olgon cawayag warminuysi cayag marcatam wagapäcunga, jinaman pësacurcangam chay apapäcunganta
chregnipäcunga. Jinaman garapachratam dëjapäcunga. mana pisi rantiptin. 12੅Chay apapäcunganga caycunam cara:
Chaypitam ima-aygatas munanganta rurapäcunga jinarcurmi Örum, yurag golguem, shumag välig rumicunam, perlacunam,
rupachipäcunga. 17੅Chaycunata Diosmi yarpayta gonga, pay lïnu ninganpita alisca välig tëlacunam, sëdam, tucuy cläsi
munangannuy chaynuy rurapäcunanpag, jinaman pucacunam. Chaypita ima shumag asyag lapan guerucunam,
rimanacurcur chay animal cayagta ‘Gam manday’ marɹl ninganpita tucuy rurashacunam, shumag guerucunapita
nipäcunanpagsi. Chayga mandanga Dios rimangancuna ima-aygas lapan rurashacunam, cobripita, ɹerrupita,
ruracayta ushacangancamam. 18੅Chay warmi ricapungayga marmolpita ima-aygas lapan rurashacunam. 13੅Chaypita canëla
cayan chay jatun marcam. Chaymi cay pachachru reycunata jampim, alisca shumag asyag perfümicunam, inciensum,
rurayächin munanganta” nimanmi. mirram, jinaman vïnum, aceitim, harinam, trïgum.
Chaypitaga uyshacunam, caballucunam, cärrucunam, jinaman
Babilonia rupagta ricapungäpita willapapäcushay ranticurcagran runacunatas. 14੅Chay ranticugcuna cay

18
1੅Chaypitaga ricapurü juc angeltam, alisca nipäcungam chay marcata: “Ima-ayga munangaytas manam
munayniyogta, jana pachapita jegarpayämugta. nä charanquichu, jinaman chay ima-aygas shumagcunata,
Jinarcurmi paypa achicyayninwan cay pachaga ricacarun ima-aygas väligcuna munangayta manam nä tarinquichu”.
alisca achicyayar. 2੅Chauraga lapan calpanpam cay nin: 15੅Chaura chay ima-aygacunatas ranticugcunaga, nätan chay

“Nämi loglarun, nämi loglarun, chay jatun Babiloniaga. marcachru capogniyogman muyushacunaga carulachrümi
Cananga chay Babilonia muyurun Asyagcunapa manchacur capäcunga wagarcayar racrarcayar. 16੅Jinaman cay
wayinmanmi, nircayar
lapan lutan espiritucunapa machrayninmanmi, “¡Ay! ¡Laquipaypagmi cayanqui jatuncaray marca!
jinaman lapan manchana sima uywacuna cacunanmanmi. Gamga carayqui lïnu ningan tëlawan,
3 Chaynuyman chay marcaga muyurun, lapan nacionchru tucuy pucaman teñishawan juc warmi jacucushanuymi,
yachragcunata vïnunwan shincachignuysi jinaman örucunawan,
juchäcachinganpitam. perlacunawan, shumag rumicunawan jacucushanuymi.
Cay pachachru reycunata juchäcachinganpitam, 17 Nätan chaychica ima-aygaysi ushacarun juc üralatam”

jinaman cay pachachru ranticugcuna, chay ima-aygas nipäcungam.


lutan rurapäcunganwan capogniyogman Chaypitaga lapanmi büquicuna manejagsi, chay büquichru
muyuchinganpitam” nin. aywagcunas, büquichru uryagcunas, chay jatun gochrachru
4੅Chaylam mayarü jucpa shimintatag jana pachapita cay lapan uryagcunas shacayärin carulachru.
nimugta: 18੅Jinarcurmi nina rupaptin goshchriyagta ricaparärirga

“Wayra yargapäcuy chay marcapita nogapacag runäcuna, gaparäcurcan: “Cay jatun marcanuyga manam maygansi
paycuna juchäcurcayanganta mana juchäcurcänaypag, carachu” nir. 19੅Chaypitam wagarcayar racrarcayar
nätan paycuna imawansi cunchuchisha capäcuptin mana umancunaman alpata jitayacarärin cay nir gapachracurcayar:
cunchupäcunaypag. “¡Ay! ¡Laquicuypagmi cayanqui jatun marca!
5 Chay marcachru runacunapa juchan cayan, jana Gamchrütag lapansi chay büquiyogcuna
pachacama gotushanuymi, alisca capogniyogman muyupäcusha,
nätan Diosga yarparayanmi chay runacuna nätan juc üralatam lapan ima-aygaysi usharun” nir.
juchäcurcanganta. 20 Chaylam jana pachapita cay nimun: “ Cushicuy jana
¡
6 Imanuymi chay marca runacunata rurara chaynuy paytas pacha cay marcapita!
rurapäcuy. Nätan ¡cushicurcay gamcunas, Jesuspa cachran ruragcuna,
Cutichipäcuy dobliyta chay ruranganpita, Diospa willacugnincuna, Diospa raquishancuna!
imanuymi runacunata cunchuchira chaynuy, jinaman mas Diosga chaynuypa cay marcata ruparachin
masnintawan cunchuchipäcuy. gamcunata imatas rurapäcushungaypitam” nir.
7 Chay marcaga cayan alitucugmi, 21੅Jinarcurmi juc munayniyog angelga charirun rumita, juc jatun

jinaman cawayan micucularmi, upyacularmi. tunaynuyta. Chaypitam jatun gochraman tacayurun cay niyar:
Chaymannuy imanuypas tucuynaypa cunchuchipäcuy, “Cay rumi tacayushanuymi
wagayar capäcunanpag. gamsi canqui jatun marca Babilonia.
Chay marcaga cay nigmi: Manam imaysi mastaga ricapapäcushunquichu.
‘Nogaga mandayä juc reinanuymi. Manam juc viüdanuysi 22 Manam mastaga gamchru mayacangachu arpas, ni ɻautas,

nacashagchu ni trompëtas.
ni manatan imaysi cunchushagpishchu’ nigmi. Manam mastaga gamchru cangachu
8 Chaymi chaypagga juc junaglachru aywamunga tucuy ima rurag curiosu runacunas.
cunchuycuna, Manatan mastaga gamchru mayacangachu chay
wanuysi laquicuysi micanaysi, agacurcangansi.
jinaman canga rupachisham. 23 Manam mastaga gamchru achicyangachu

Chay juchanpita taripag Diosga alisca munayniyogmi” ni ima achquiylas.


nimugta. Manatan mayacangachu casaracuy ɹesta büllas.
9੅Nätan cay pachachru mandagcunaga, imanuypanuysi Gamchru ranticugcuna cay pachachrüga alisca
micucular upyacular cawapäcunganpita, wagapäcungam, capogniyogmi capäcura.
$32&$/,36,6੄18–20 232

Nätan ‘Gamga engañasha canqui lapan nacionchru jinaman “Razoncag” nisha. Payga razoncagpitam juchatas
runacunata, mal ruraypam’ nir. taripan, nätan razoncagpitam guërratas ruran. 12੅Paypa ñawin
24 Nätan gam marcachrümi shumag mayacarun Diospa canag juc ninanuy achicyagmi. Nätan umanchrümi jatiränag
willacugnincunata, achca corönata. Jinamanga canagtan isquirbisha juc jutinsi.
jinaman Diospa raquisha runancunata wanuchipäcungay. Chaytaga manam pisi tantiayta atipanchu. Chaytaga tantian
Chaynuytan maychru chaychru cay pachachru lapan paylam. 13੅Jinamanga jacuntas jatirayänag yawar yawartan.
wanuchipäcungaysi limpu musyacarun” niyar. Nätan jutinmi canag “Diospa willapan” nisha. 14੅Jinarcurmi
jana pachapita gatirapäcunag soldäducunanuy, lïnunlanpita
Tayta Dios alawapäcunganpita willapapäcushay rurasha allanyag jacushacama, jinaman yurag caballun

19 logashacama. 15੅Paypa shiminpitaga yargamunag juc fïnu


1੅Chaypitam jana pachachru mayarü alisca achcapa
shiminta gayachracuypanuy cay nipäcugta: espädanuymi, nacioncunachru lutan runacunata chay
“Alawapäcuy Tayta Diosta. shiminpita yargamugwan cunchuchinanpag. Payga mandanga
Paylam cayan salvacugsi alawashas munayniyogsi. juc ɹerru värayog mandagnuymi alisca juyupa, nätan paymi
2 Payga razoncagtam juchacunata taripan, nätan alitam üvasta vïnupag jarugnuysi juchancunapita cunchuchinga,
ruransi. chay ima-aygas ruray atipag Dios piñasha captin. 16੅Jinamanga
Paymi juchanta taripasha chay lutan warminuysi cayag chrancanchrümi isquirbirayänag juc juti “LAPAN
marcata REYCUNAPA MAS REYNINCAG, LAPAN MANDAGCUNAPA
cay pachachru lapan runa juchäcachigta. MAS MANDAGNINCAG” nisha.
Nätan Diospa servignincunata wanuchinganpitas, chay 17੅Chaypitam ricapurü juc angelta intiman shayucuyur cay

rurangannuylam chay marcatas rurarun”. nir gayachracugta: “Shapäcamuy gotucapäcamuy lapay pärig
3੅Nircurga yapaytan cay nirärimun: uywacuna, Diosmi gayarcayächishunqui guërrachru
“Alawapäcuy Tayta Diosta. wanushata alisca micapacurcänaypag, 18੅chay reycunata,
Chay marcapitaga goshchri jegayan chaynuylam imaypita soldädu mandagcunata, munayniyog runacunata,
imaycamas”. caballucunata, logaragnincunata, rantisha runacunata, mana
4੅Nirärimuptin chay ishcay chrunca chruscuyog rantishacunata acapatas acraytas, micapäcunaypag” nigta.
mandagcunaga, jinaman chay chruscu angelnuysi 19੅Chauraga ricapurü chay manchacuypag animaltam, cay

cayagcunaga, trönuchru tayayag Diospa naupanman pachachru reycunawan soldäduntinwan cayagta. Chaycunaga
gongorpacayärirmi lipucayärin. Chaypitam cay nirärin: gotucarärinag chay yurag caballun logashata, jinaman chay
“Chaynuy cachun. Alawapäcuy Tayta Diosta”. gatirayagcunata guërrata rurapäcunanpagmi. 20੅Jinarcurmi
5੅Niräriptinga trönucagpitam rimaramun: chay manchacuypag animaltaga charirärin, Asyagpa
“Alawapäcuy Tayta Diosninchita, willacugnintawan. Chay Asyagpa willacugninga
payta lapan servigcuna, munayninwanmi ruranag ima-aygatas chay animal cayagpa
payta manchacugcuna, acapas acraysi” nir. naupanchru. Chayga chay ruranganwanmi engañänag chay
6੅Chaypitam mayarü alisca achca runacuna animalpa jutinwan unanchächicusha runacunata, jinaman
rimarcayagtanuy, mayu chrarpamur wagarimugtanuy, animal nirayagta runacuna rurapäcunganpa naupanman
jinaman alisca räyu wagarigtanuy cay nimugta: gongorpacug runacunata. Chaura cawayagtam chaycunataga
“Alawapäcuy Tayta Diosta, ishcayninta jitarparärin azufriwan rupayag nina wayiman.
chay munayniyog ima-aygas ruray atipag Diosninchiga 21੅Nätan waquincag runacunaga limpu wanurärin chay yurag

nämi mandayta galayurun. caballu logarayag rimariptilanmi, juc espädawan


7 Cushicushun, alisca alisca alawäshun Tayta Diosta, wanuchishanuysi. Jinarcurmi lapan chay pärig uywacunaga
juc runa casaracur ɹestata ruragnuymi Achrcashnuysi micarärin yamapäcurcangancama chay runacunapa
cayag Cristoga runancunawan tincur ɹestata ruranga. cuerpunta.
Nätan novianuy cayag runancunas nä camaricushalam
Waranga watapag chay Asyagta wichrganganpita
cayan.
8 Novianuysi cayag runancunataga gorayan willapapäcushay

20
lïnulanpita rurasha allanyag jacutam jaticurcänanpag” 1੅Chaypitam ricapurü jana pachapita juc ángel

nimugta. (Chay lïnupita allanyag rurasha jacunuyga uranpayämugta. Payga aywayämunag mana
cayan, Diospa raquishancunapa ali cawayninmi.) ushayniynag ruyi pözupa llävin aptasham. Jinamanmi alisca
9੅Chaura angelga cay nimanmi: “Isquirbiy cayta: Cushisham jatun cadenan aptasha. 2੅Chaura angelga, jatuncaray culebra
capäcunga chay Achrcashnuysi cayagpa casamintuman ningantam charicurun. Chayga canag Asyagmi. Chaytam
gayachishacunaga”. angelga watarun chay cadenawan waranga watapag.
Nircamarga cay nimantan: “Cay niyangagcunaga cayan Dios 3੅Jinarcurmi chay Asyagtaga mana ushayniynag ruyi pözuman

nimanganmi. Manam casquicüchu” niman. jitayurun. Chaypitam puncunta shumag wichrgarcur llavërun,
10੅Chaynuy niramaptinga angelpa naupanman chay waranga watantin lapan nacionchru runacunata mana
gongorpacuyurmi lipucuyü. Jinarcurmi payga niman: “Ama masta casquinwan pantacächinanpag. Chaypita chay waranga
naupäman gongorpacuychu, antis gongorpacuyga Diospa wata nä ayparamuptinga mana alä unaymi cachrarisha canga.
naupanman. Nogaga cayä gamnuysi Diospa serviglanmi, nätan 4੅Chaypitaga ricapurü juchacunata taripänanpag

Jesús yachrachingannuy cawarcayag runacunanuylam”. mandashacunatam trönucunachru tayarcayagta. Paycunaga


Chaypitas cay niramantan: “Jesús chay yachrachinganmi, capäcunag chay mogosha runacunapa almancunam.
Diospa willacugnincunata tantiayächin rimapäcunanpag” Paycunata mogopäcusha caycunapitam: Dios munangannuy
niramantan. cawapäcunganpitam, chay manchacuypa animalta, jinaman
chay animal nirayagta runacuna rurapäcunganpa naupanman
Yurag caballun logasha guërrachru yaligpita mana gongorpacurcanganpitam, nätan maquinchrüsi ni
willapapäcushay urcunchrüsi mana unanchächicurcanganpitam.
11੅Chauraga ricapurü jana pachatam quichrarayagta. Jinarcurmi paycunaga Cristowan cawacarcamur
Jinarcurmi chaychrüga cayänag juc yurag caballu, nätan chay mandapäcunag waranga watantin. 5੅Chayga cayan naupacag
caballu logaragpa jutinmi canag “Rimangannuyla rurag”, cawacämuymi. Nätan waquin wanushacunaga manaran
233 $32&$/,36,6੄20੄21

cawacapäcamusharagchu, chay waranga wata pasangancama. 7੅Pi maysi lutan ruraypita amachacugga nogawanmi
6੅Chaura cushisham capäcunga Diospa raquishan chay naupa imaycamas cawanga. Chauraga nogam cashag Diosnin, paymi
cawacämugcunaga. Paycunaga nina wayiman manam canga runä. 8੅Nätan Dios ningannuy rurayta
yaycapäcungachu, chay nina wayiman yaycuytam ‘Guepacag manchariyagcunaga, ‘Yangachr’ nigcunaga, lutalan
wanuy’ ninchi. Antis paycunaga capäcunga Tayta Diospa, ruragcunaga, runa wanuchigcunaga, warmin warmin, olgon
jinaman Cristopa sacerdötincunam. Chaymi pay mandaptinga olgon cawagcunaga, malruragcunaga, Diostanuy imatas
mandayta yanapapäcunga waranga watantin. alawagcunaga, lapansi casquicugcunaga, aywapäcunga
7੅Chaura nä chay waranga wata ayparamuptinga, Asyagga azufriwan rupag nina wayimanmi. Chayga cayan ‘Guepacag
cachrarisham canga chay wichrgarayanganpita. 8੅Jinarcurmi wanuy’ ninanmi” nir.
yargorurga casquinwan pantacächinga cay pachachru
maychru chaychru cayag runacunatas, jinaman Gog Chay mushog Jerusalenga caynuymi canag
ningantawan Magog naciontas. Chaypitam gotunga guërrapag 9੅Chaypitam aywaramun chay ganchris angelcunapita, chay
chay jatun gochra manyanchru agoysha chicata. 9੅Chauraga ganchris cöpachru cunchuy chararcayagpita juc. Jinarcurmi
cay pachapa jegapäcunag alisca maluy malurmi. Jinarcurmi cay niman: “Shamuy, ricachishayqui chay Achrcashnuysi
Diospa runancuna jäturarcayangantawan, Diospa cuyashan cayag Cristopa alisca shumag noviannuysi cayag marcata”.
marcataga limpu muyurärin. Jinarcurmi jana pachapita nina 10੅Chay ricachimaptin Santu Espiritum yanaparaman ricayta.

ishquircamur ruparun chay muyurarcayagcunataga lapalanta. Chaura chay angelga pusharaman juc jatun jircamanmi.
10੅Nätan chay casquinwan pantacächig Asyagtaga jitarpurun Chaychrümi ricarachiman ‘Dioslapag’ nisha Jerusalén jatun
azufriwan rupayag nina wayimanmi. Chaychrümi cayänag marcata, jana pachachru Dioscagpita uranpayämugta.
animalsi, Asyagpa willacugninsi. Chaychrümi cunchuchisha 11੅Jinarcurmi chay marcaga alisca achicyäcunag Diospa

capäcunga pagas junag, chaynuyla imaycamas. achicyayninwan. Chay achicyaynin canag jaspi ningan
ruminuysi alisca shumag chipchipyagmi, jinaman
Runacunapa juchanta Dios taripänanpita willapapäcushay gueshpinuysi chipchipyagmi. 12੅Nätan chay marcaga cayänag
11੅Chauraga ricapurü juc jatun trönutam allanyagta, muyurigninpa alisca altu wichrgasham, chrunca ishcayniyog
jinamanmi chay trönuchru tayayagnintas. Chaypitam paypa puertayogmi. Nätan chay puncuncunachrüga cayänag juc
naupanpitaga cay pachas, jana pachas pasay shumag angelcamam. Jinaman chaychru isquirbirayänag Israel jutiyog
illacarärin. Chaura manam mastaga ricapushachu cä. runapa chrunca ishcayniyog churincunapa jutincunam. 13੅Inti
12੅Chaypita ricapurütan wanushacunata acraytas, acapatas yargamunan lädupam canag quima puncu, jinaman inti
Diospa naupanchru shayarcayagta. Jinarcurmi quichracarun jegarpunan lädumanmi canag quima puncu, nätan quima
Diospa imaycamas cawag runancunapa jutincuna puncum canag naupa lädupa, guepa lädumanmi canag quima
isquirbiyarag libru, chaychru jutin cangantas u mana puncu. 14੅Chay marca muyurignin wichrgashapa
cangantas musyananpag. Chaypitas quichracaruntan juc cimintashachrüga canagmi chrunca ishcayniyog rumis. Nätan
librucunas. Chaura chay wanushacunataga tariparun imas chay rumicunachrüga cayänag Achrcashnuysi cayagpa
rurapäcungantam chay librucunachru isquirbirayangannuy. cachran ruragcunapa jutincuna isquirbisham.
13੅Chaura jatun gochrasi cutirachinmi chaychru 15੅Nogata rimapayämag angelga aptarayänag mëdicunatam

wanushacunata. Chaynuymi cutirachin wanuysi, jinaman juc chaglatanuy örupita, chay marcapa puncuncunata, nätan
panteoncunas lapan wanushacunata, chay runacunatas marca muyurugnin wichrgashata mëdinanpag. 16੅Chay
jucpacamam juchanta tariparun alitas u lutantas marcaga canag cuadrädum, largunmansi, anchunmansi canag
rurapäcunganta. 14੅Chaypitam wanuyman aywachicug chaynuy medïdalam. Chaura chay angelga
Asyagga nina wayiman jitayucarun. Chauraga panteoncunas aptarayanganwanmi mëdirun marcataga. Jinarcurmi
illacarunmi. Chaynuypam wanuyga illacarun. Chay nina mëdicunag chruscu pachrac chruscu chrunca lïwa,
wayiman yaycuyga cayan chay ‘Guepacag wanuy’ ninganmi. largunmansi wichanninmansi, anchunmansi chaynuylam
15੅Chaymanmi jitayarärin Diospa chay imaycamas cawag mëdicunag. 17੅Chaypita angelga mëdicunanwanmi mëdirun
runancunapa jutin isquirbirayag libruchru, jutin mana chay marca muyug wichrgashapa altuntas. Jinarcurmi chayga
isquirbishacunataga. cacunag sogta chrunca pichgayog metru. 18੅Chay marca
muyug wichrgashaga cayänag, jaspi ningan rumiwan
Jana pachatas cay pachatas mushogta ricapungäpita rurasham. Nätan marca quiquinga cayänag örunlanwan
willapapäcushay rurasham, gueshpinuysi alisca chipchipyayag. 19੅Marca muyug

21
1੅Chaypitam ricapurü jana pachatas cay pachatas wichrgashapa cimintunmi pergarayänag tucuy color shumag
mushogta. Nätan canan ricayanganchi jana pachas rumicunawan. Galayunan cimintum canag jaspi rumipita,
cay pachas, jinaman jatun gochras manam nä canagchu. patancagmi zaɹru rumipita, mas patanmanmi ágata rumipita,
2੅Noga Juanmi ricapurä Diospa chay marcanta, chay mushog mas patanmanmi esmeralda rumipita, 20੅mas patancagmi,
Jerusalenta, jana pachachru Dioscagpita aywayämugta. ónice rumipita, mas patancagmi cornalina rumipita, mas
Chayga cayänag juc novia alisca jacupäcusha, casaränanpag patancagmi, crisólitu rumipita, mas patancagmi, beriliu
rimaynin runata shuyarayagnuymi. 3੅Chauraga mayarü lapan rumipita, mas patancagmi, topaciu rumipita, mas patancagmi,
calpanpa jana pachapita cay nimugtam: “Cananpitaga Dios crisoprasa rumipita, mas patancagmi, jacintu rumipita, mas
cawanga runancunawan parëjum. Paycunaga Diospa runanmi patancagmi amatista rumipita.
capäcunga, jinaman quiquin Diosmi canga paycunapa Diosnin. 21੅Chay chrunca ishcayniyog puertacunaga canag chrunca
4੅Dioscagchrüga nä manam cangachu: wanuysi wagaysi ishcayniyog perlacunapitam. Chay puertacuna rurasha canag
racraysi ni ima cunchuysi. Chaycunaga nämi ushacarun” juc perlapitacamam. Nätan chay marcapaga jatunmi cällinsi
nimugta. canag örunlanwan rurasha, jinaman juc gueshpinuysi alisca
5੅Chaura trönuchru tayayagga cay nimanmi: “Cananga imas chipchipyagmi. 22੅Chay marcachrüga manam ricapurächu
aygas mushogmi. Nätan isquirbiy, cay rimayangäcunaga Diospa wayintasi. Antis chaychrüga cayänag, ima-aygas ruray
cayan razoncagmi, jinaman ningänuylam ruracangas” niman. atipag camacug quiquin Diosmi, jinaman Achrcashnuysi
6੅Chaypitas cay nimantan: “Nämi ruracarun. Nogam cayä cayagmi. 23੅Chay marcachrüga manam necitacänagchu intis ni
imaypita imaycamas cawacug. Pitas yacunashanuy quillas, antis quiquin Diosmi chaychrüga alisca achicyayar
ashimagtaga, mana ranticularmi imaycamas cawayta goshag. cayänag, jinaman chay Achrcashnuysi cayagmi. 24੅Nätan tucuy
$32&$/,36,6੄21੄22 234

casta salvasha runancunam puripäcunga chay achicyayag gamnuysi Diosta servig-mayilaymi, jinaman gamnuysi Diospa
marcachru. Chaychrüga cay pachachru reycagcunas “Alisca willacuglanmi, nätan cay libruchru isquirbishata gamnuysi
alisca shumagmi cay marcaga” nipäcungam. 25੅Puncuncunas cäsucuglam” niman.
junagpa manam wichrgacangachu, ni manam pagassi 10੅Chaypitas cay nimantan: “Amam upälala canquichu cay

cangachu. 26੅Chaura chaychrümi chay tucuy casta runacunas libruchru Diospa willapan isquirbirayagpita. Nämi chay
“Alisca alisca shumagmi cay marcaga” nipäcunga. 27੅Chay ima-aygas pasanan junagcuna nachrgayämun. 11੅Chauraga pisi
marcamanga manam yaycapäcungachu, ima-aygas ganra lutan rurayagga jina lutanta rurayächun, nätan pisi ima
jucha ruragcunaga, ni casqui rimagsi, antis yaycapäcunga ganratas juchäcuyagga jina juchäcuyächun. Pisi alita
chaymanga chay Achrcashnuysi cayagpa librunchru jutin rurayagga, jina chaynuyla alita rurayächun, jinaman
isquirbishalam. Dioslapag cawayagsi jina chaynuyla cawayächun Dioslapag.

22
1੅Chaypitam angelga ricarachiman juc mayuta 12੅Mayamay shumag: Nämi pasay nachrgarayämun

cawachicug yacuyogta. Chay yacuga cayänag aywamunäpag, imanuysi rurapäcungaypita pägapäcunagpag.


gueshpinuysi chipchipyag chuyam. Nätan chayga yargamunag 13੅Nogam cayä A letranuysi, jinaman zeta letranuysi. Nogam

Diospa, jinaman Achrcashnuysi cayagpa trönuncagpitam. cayä imaypita imaycama cawagsi. Nogam cayä galayunansi
2੅Nätan chay marcapa jatun cällin chraupipam mayu aywanag, ushanansi.
nätan mayupa ishcaynin manyanpam wiñanag chay 14੅Cushisham capäcunga jacuncunata tagshayagnuysi mana

cawachicug monticuna. Chayga wayunag quilla quillam, juchäcuyar cawayagcuna. Paycunaga cawachicug montipa
chaura watachrüga wayunag chrunca ishcayniyog cutim. Chay mishquinta micapäcungam, jinamanga chay marcapa
montipa yürancunas canag jampim chay tucuy casta salvasha puncunpam yaycapäcunga. 15੅Nätan washachrümi capäcunga
runancunapag. 3੅Manam chaychrüga pisi lutanpag ricasha algonuysi chay mal ruragcunaga, warmin warmin, olgon
cangachu. Chay marcachrümi canga Diospa, jinaman olgon cawagcunaga, runa wanuchigcunaga, imatas Diostanuy
Achrcashnuysi cayagpa tayucurcänan trönu. Chaychrümi ricagcunaga, casqui rimagcunaga, jinaman casquicur
servignincuna paycunata alawapäcunga. 4੅Chay salvashacuna cushicugcunaga.
ricapäcungam cäranta, nätan jutintas urcuncunachrümi 16੅Noga Jesusmi, cachramurä angelnïta, Diosman

apapäcunga. 5੅Chaychrüga manam imaysi cangachu pagas, yupachicug gotucagcunata lapan caycunata
nätan chaychru cawagcunaga manam necitapäcungachu musyachipäcushunaypag. Nogaga cayä gueru mutushapita
lamparintas, ni intitas achicyapänanpag, antis Munayniyog chicchimushanuymi, Davidpa castan aywagmi, jinaman chay
Diosmi paycunata achicyapanga. Chaura paycunaga waran achinuysi cayagmi” niman.
cushisham imaypita imaycamas Dioswan cawapäcunga. 17੅Chay Achrcashnuysi cayagpa warminnuysi cayagga,

jinaman Santu Espirituga “Shamuy” nircayanmi. Jinaman


“Nämi aywamushag” Jesús nimanganta willapapäcushay mayacugsi “Shamuy” nichun. “Yacunashanuysi cagga
6੅Chaypitam angelga cay niman: “Cay rimayangäcunaga aywamuchun. Munagcagga upyachun chay cawachicug yacuta
cayan razoncagmi, nätan rimangänuylam ruracangas. mana rantilar” nircayanmi.
Munayniyog Diosmi, cay pachachru willacugnincunata 18੅Noga Juan pitas maytas cay libruchru isquirbisha

rimachigmi cachraraman noga angelninta, cananpita manas mayacugta niyärishay cayta: Cay willapaman imatas
alä unayta chay imas ruracänanpita servignincunata yapagcagtaga cay libruchru cunchuycuna
musyachinäpag” niman. isquirbirayanganwanmi Diosga cunchuchinga. 19੅Nätan cay
7੅Chaura Jesusga cay nimunmi: “Mayamay shumag: Nämi willapapita imatas quïtagcagtaga, manam gongachu chay
¡
pasay nachrgarayämun aywamunäpag! Cushisham canga pisi cawachicug montipa mishquinta, ni manam yaycungachu
cay libruchru Diospa willapan isquirbishanuysi ali cawagga” ‘Dioslapag’ nisha marcanmansi jinaman manam
nimunmi. chrasquingachu cay libruchru waquin niyangäcunatas.
8੅Noga Juanmi, mayaräsi ricaräsi caycunata. Chaypitam nä 20੅Chaycunata rimapayämagga cay ninmi: “Nämi

mayarurga ricarurga, chay ricachimag angelpa naupanman aywamunäpag pasay nachrgarayämun”. Chaura noga Juanga:
gongorpacuyur lipucuyü alawänäpag. 9੅Jinarcurmi payga cay “Au. Chaynuy cachun, shamuy Munayniyog Jesús” nïmi.
niman: “Ama naupäman gongorpacuychu, antis Diospa 21੅Chaura Munayniyogninchi Jesucristo lapayta

naupanman gongorpacuy alawänaypag. Nogasi cayäga yanapäcushunqui ima-aygachrüsi. Chaylam.

Vous aimerez peut-être aussi