Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
GRA\ANITE
I
OP[TINATA
Naselenie 11597 13941 95385 8707 14260 15855 11890 12122 2433 55108 19938 1322 25399 22988 81042 3760 19542 5507 17505 4545 9497 3426 13568 3249 24390 11605 4077 3264 15894 10790 38741 28997 4012 30138 3536 38092 10441 20820 6150 9684 105484 27058 2858 8618 8110 7141 6710 19212 3549 11567
Povr{ina km2 31,30 598,07 787,95 114,54 161,99 164,30 331,40 230,40 22,80 427,45 432,67 109,13 157,98 483,43 513,39 236,19 145,67 425,39 422,39 311,06 480,13 129,16 412,43 383,24 201,04 161,08 176,95 55,82 97,02 176,93 992,44 141,65 229,70 49,14 233,05 360,36 375,44 480,81 93,57 190,68 509,48 267,82 166,32 663,19 190,37 888,97 255,62 426,46 753,53 237,83
Naseleni mesta 4 9 66 4 16 10 29 18 1 29 16 15 15 17 35 16 18 30 22 15 41 13 37 28 18 13 14 3 12 17 40 14 29 7 14 28 31 34 13 19 48 22 11 42 9 51 23 19 41 16
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50
ARA^INOVO BEROVO BITOLA BOGDANCI BOSILOVO BRVENICA VALANDOVO VASILEVO VEV^ANI VELES VINICA VRANE[TICA VRAP^I[TE GEVGELIJA GOSTIVAR GRADSKO DEBAR DEBARCA DEL^EVO DEMIR KAPIJA DEMIR HISAR DOJRAN DOLNENI DRUGOVO @ELINO ZAJAS ZELENIKOVO ZRNOVCI ILINDEN JEGUNOVCE KAVADARCI BOGOVIWE KARBINCI KI^EVO KON^E KO^ANI KRATOVO KRIVA PALANKA KRIVOGA[TANI KRU[EVO KUMANOVO LIPKOVO LOZOVO MAVROVO I ROSTU[A M. KAMENICA MAKEDONSKI BROD MOGILA NEGOTINO NOVACI NOVO SELO
47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84
MOGILA NEGOTINO NOVACI NOVO SELO OSLOMEJ OHRID PETROVEC PEH^EVO PLASNICA PRILEP PROBI[TIP RADOVI[ RANKOVCE RESEN ROSOMAN SVETI NIKOLE SOPI[TE STARO NAGORI^ANE STRUGA STRUMICA STUDENI^ANI TEARCE TETOVO CENTAR @UPA ^A[KA ^E[INOVOOBLE[EVO ^U^ER - SANDEVO [TIP AERODROM BUTEL GAZI BABA \OR^E PETROV KARPO[ KISELA VODA SARAJ CENTAR ^AIR [UTO ORIZARI
6710 19212 3549 11567 10420 55749 8255 5517 4545 76768 16193 28244 4144 16825 4141 18497 5656 4840 63376 54676 17246 22454 86580 6519 7673 7490 8493 47796 72009 37371 72617 41634 59666 57236 35408 45362 64823 20800
255,62 426,46 753,53 237,83 121,09 389,93 201,93 208,20 54,44 1194,44 325,57 497,48 240,71 550,77 132,90 482,89 222,10 433,41 483,00 321,49 276,16 136,54 261,89 107,21 819,45 132,20 240,78 583,24 21,85 54,79 110,86 66,93 35,21 34,24 229,06 7,52 3,52 7,48
23 19 41 16 16 29 16 7 4 59 36 36 18 44 10 33 13 39 51 25 19 13 20 23 42 14 12 44 1 4 13 6 2 2 22 1 1 1
GRA\ANITE IMAAT, SO USTAV, ZAGARANTIRANO PRAVO NA LOKALNA SAMOUPRAVA OP[TINATA E EDINICA NA LOKALNATA SAMOUPRAVA LOKALNATA SAMOUPRAVA VO REPUBLIKA MAKEDONIJA TERITORIJALNO E ORGANIZIRANA VO 84 OP[TINI, OD KOI 10 VO GRADOT SKOPJE SITE OP[TINI IMAAT EDNAKVI NADLE@NOSTI OP[TINATA SVOITE NADLE@NOSTI GI IZVR[UVA PREKU ORGANITE IZBRANI NEPOSREDNO OD GRA\ANITE GRA\ANITE GO OSTVARUVAAT PRAVOTO NA LOKALNA SAMOUPRAVA NEPOSREDNO I PREKU PRETSTAVNICI VO ORGANITE NA OP[TINATA GRADOT SKOPJE E POSEBNA EDINICA NA LOKALNATA SAMOUPRAVA VO KOJA SE OSTVARUVAAT ZAEDNI^KITE POTREBI I INTERESI NA GRA\ANITE [TO PROIZLEGUVAAT OD KARAKTEROT NA GRADOT SKOPJE, KAKO GLAVEN GRAD NA REPUBLIKA MAKEDONIJA
4
Od vkupno 84 op{tini: 16 imaat pomalku od 5000 `iteli; 16 op{tini, se so naselenie od 5 000 do 10 000 iljadi `iteli. 21 op{tina imaat od 10 000 do 20 000 `iteli; 17 op{tini imaat od 20 000 do 50 0000 `iteli; 13 op{tini imaat od 50 000 do 100 000 `iteli; Samo edna, op{tina Kumanovo, ima nad 100 000 `iteli. Vo Republika Makedonija ima vkupno 1 767 naseleni mesta. Op{tina so najgolem broj na naseleni mesta, 66, e Bitola. Vo 32 op{tini, pokraj makedonskiot, vo oficijalna upotreba e i jazikot i pismoto na etni~kata zaednica koja vo op{tinata e zastapana so nad 20%. Vo 28 od ovie op{tini, pokraj makedonskiot vo oficijalna upotreba e i albanskiot jazik, vo 4 i turskiot i vo po edna i srpskiot i romskiot jazik. Vo 19 od spomenatite 32 op{tini, pripadnicite na nemnozinskite zaednici na centralno nivo, se zastapeni so nad 50%. Toa se op{tinite: Ara~inovo, Brvenica, Vrap~i{te, Gostivar, Debar, @elino, Zajas, Bogoviwe, Lipkovo, Oslomej, Plasnica, Struga, Studeni~ani, Tearce, Tetovo, Centar @upa, Saraj, ^air i [uto Orizari. Propisite {to se odnesuvaat na kulturata, upotrebata na pismata i na jazicite na koi zboruvaat pomalku od 20% od gra|anite vo op{tinata, utvrduvaweto i upotrebata na grbot i znameto na op{tinata, se usvojuvaat so mnozinstvo glasovi od prisutnite ~lenovi, pri {to mora da ima mnozinstvo glasovi od prisutnite ~lenovi na sovetot koi pripa|aat na zaednicite koi ne se mnozinsko naselenie vo op{tinata (t.n. badenterovo mnozinstvo). So t.n. badenterovo mnozinstvo se odlu~uva i pri opredeluvaweto na imiwa na ulici, plo{tadi, mostovi.
5
6
Albanci Broj % 509083 25.17 10879 93.81 0 0.00 4164 4.37 2 0.02 0.00 0 9770 61.62 0 0.00 0 0.00 3 0.12 2299 4.17 0 0.00 10 0.76 21101 83.08 8 0.03 54038 66.68 125 3.32 11348 58.07 153 2.78 7 0.04 0.51 23 232 2.44 0.50 17 3616 26.65 155 4.77 24195 99.20 11308 97.44 1206 29.58 Turci Broj % 77959 3.85 0 0.00 91 0.65 1610 1.69 54 0.62 495 3.47 2 0.01 1333 11.21 2095 17.28 0 0.00 1724 3.13 272 1.36 276 20.88 3134 12.34 31 0.13 7991 9.86 71 1.89 2684 13.73 2 0.04 122 0.70 344 7.57 35 0.37 402 11.73 2597 19.14 292 8.99 2 0.01 0 0.00 1 0.02 Romi Broj % 53879 2.66 0 0.00 459 3.29 2613 2.74 1 0.01 24 0.17 0 0.00 32 0.27 5 0.04 0 0.00 800 1.45 1230 6.17 0 0.00 0 0.00 13 0.06 2237 2.76 127 3.38 1080 5.53 0 0.00 651 3.72 16 0.35 11 0.12 59 1.72 13 0.10 1 0.03 0 0.00 0 0.00 92 2.26 Vlasi Broj % 9695 0.48 1 0.01 6 0.04 1270 1.33 5 0.06 0 0.00 0 0.00 1 0.01 1 0.01 1 0.04 343 0.62 121 0.61 0 0.00 0 0.00 214 0.93 15 0.02 0 0.00 2 0.01 1 0.02 4 0.02 0 0.00 7 0.07 3 0.09 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0.02 1 Srbi Broj % 35939 1.78 10 0.09 20 0.14 541 0.57 525 6.03 8 0.06 78 0.49 639 5.37 4 0.03 3 0.12 540 0.98 32 0.16 2 0.15 4 0.02 367 1.60 160 0.20 23 0.61 22 0.11 8 0.15 35 0.20 132 2.90 13 0.14 277 8.09 16 0.12 8 0.25 1 0.00 6 0.05 45 1.10 Bo{waci Broj % 17018 0.84 65 0.56 3 0.02 21 0.02 0 0.00 0 0.00 1 0.01 1 0.01 1 0.01 0 0.00 2406 4.37 0 0.00 0 0.00 8 0.03 5 0.02 39 0.05 465 12.37 3 0.02 0 0.00 0 0.00 1 0.02 2 0.02 2 0.06 2380 17.54 0 0.00 5 0.02 0 0.00 191 4.68 Ostanati Broj % 20993 1.04 46 0.40 27 0.19 550 0.58 27 0.31 84 0.59 55 0.35 54 0.45 58 0.48 7 0.29 229 0.42 22 0.11 1 0.08 111 0.44 92 0.40 685 0.85 25 0.66 492 2.52 19 0.35 49 0.28 32 0.70 18 0.19 25 0.73 75 0.55 9 0.28 116 0.48 80 0.69 19 0.47
Red. br.
Ime na op{tinata
Vkupno
R. MAKEDONIJA 1 ARA^INOVO 2 BEROVO 3 BITOLA 4 BOGDANCI 5 BOSILOVO 6 BRVENICA 7 VALANDOVO 8 VASILEVO 9 VEV^ANI 10 VELES 11 VINICA 12 VRANE[TICA 13 V RAP ^ I[ T E 14 GEVGELIJA 15 GOSTIVAR 16 G RADS KO 17 D EBA R 18 D EB ARC A 19 DEL^EVO 20 DEMIR KAPIJA 21 DEMIR HISAR 22 DOJRAN 23 DOLNENI 24 DRUGOVO 25 @ELINO 26 Z A JA S 27 ZELENIKOVO
2022547 11597 13941 95385 8707 14260 15855 11890 12122 2433 55108 19938 1322 25399 22988 81042 3760 19542 5507 17505 4545 9497 3426 13568 3249 24390 11605 4077
Makedonci Broj % 1297981 64.18 596 5.14 13335 95.65 84616 88.71 8093 92.95 13649 95.72 5949 37.52 9830 82.67 9958 82.15 2419 99.42 46767 84.86 18261 91.59 1033 78.14 1041 4.10 22258 96.82 15877 19.59 2924 77.77 3911 20.01 5324 96.68 16637 95.04 3997 87.94 9179 96.65 2641 77.09 4871 35.90 2784 85.69 71 0.29 211 1.82 2522 61.86
ZRNOVCI
ILINDEN
JEGUNOVCE
KAVADARCI
BOGOVIWE
KARBINCI
KI^EVO
KON^E
28 29 30 31 32 33 34 35 36 37
KO^ANI
3264 15894 10790 38741 28997 4012 30138 3536 38092 10441
99.48 87.83 55.26 96.79 0.13 79.76 53.55 85.10 93.12 97.99
0.00 2.21 43.02 0.01 95.23 0.00 30.53 0.00 0.00 0.00
0.00 0.11 0.04 0.43 4.08 18.15 8.06 14.73 0.83 0.08
0.00 2.69 0.38 1.75 0.02 0.05 5.41 0.00 5.12 1.45
13 1 0 27 0 54 76 0 194 1
0.40 0.01 0.00 0.07 0.00 1.35 0.25 0.00 0.51 0.01
0.06 5.74 1.01 0.56 0.00 0.30 0.29 0.08 0.18 0.32
0 0 1 4 9 0 7 0 2 0
0.00 0.00 0.01 0.01 0.03 0.00 0.02 0.00 0.01 0.00
0.06 1.42 0.28 0.37 0.51 0.40 1.88 0.08 0.24 0.16
KRIVOGA[TANI
KRU[EVO
KUMANOVO
38 39 40 41 42 43 50.46 99.32 1483 0 17.21 0.00 2680 0 31.10 0.00 10 14 0.12 0.17 0 0 0.00 0.00
LIPKOVO
44 45
668 8 0 4256 0 0
2 0 137 20 6 34 31 8
44 10 29 671 152 12 59 9
8618 8110
4349 8055
MOGILA
NEGOTINO
NOVACI
NOVO SELO
OSLOMEJ
OHRID
PETROVEC
PEH^EVO
PLASNICA
PRILEP
46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57
PROBI[TIP
7141 6710 19212 3549 11567 10420 55749 8255 5517 4545 76768 16193
6927 6432 17768 3490 11509 110 47344 4246 4737 34 70878 15977
97.00 95.86 92.48 98.34 99.50 1.06 84.92 51.44 85.86 0.75 92.33 98.67
0.00 0.51 0.16 0.59 0.00 98.39 5.31 22.86 0.00 0.44 0.03 0.00
2.53 3.41 1.26 0.76 0.00 0.00 4.07 0.91 6.47 97.82 1.19 0.04
0.04 0.09 2.36 0.00 0.03 0.00 0.12 1.62 7.07 0.00 5.77 0.23
0 0 14 1 0 0 323 0 2 0 17 37
0.00 0.00 0.07 0.03 0.00 0.00 0.58 0.00 0.04 0.00 0.02 0.23
0.31 0.03 3.26 0.20 0.22 0.00 0.66 5.03 0.22 0.00 0.22 0.55
1 0 1 0 2 1 29 1442 0 0 86 1
0.01 0.00 0.01 0.00 0.02 0.01 0.05 17.47 0.00 0.00 0.11 0.01
7 7 76 3 28 57 2388 56 19 45 243 46
0.10 0.10 0.40 0.08 0.24 0.55 4.28 0.68 0.34 0.99 0.32 0.28
8
84.10 97.92 76.07 89.21 97.34 60.18 8 0 1536 0 0 1942 0.03 0.00 9.13 0.00 0.00 34.34 4061 0 1797 0 81 243 14.38 0.00 10.68 0.00 0.44 4.30 271 57 184 6 72 0 0.96 1.38 1.09 0.14 0.39 0.00 26 0 26 0 238 4 0.09 0.00 0.15 0.00 1.29 0.07 71 18 74 409 71 32 0.25 0.43 0.44 9.88 0.38 0.57 1 0 1 0 1 0 0.00 0.00 0.01 0.00 0.01 0.00 54 11 409 32 29 31 0.19 0.27 2.43 0.77 0.16 0.55 80.70 32.09 91.92 1.79 12.20 23.16 12.49 57.28 99.53 1 36029 3 11793 18950 60886 454 2703 0 0.02 56.85 0.01 68.38 84.39 70.32 6.96 35.23 0.00 0 3628 3754 3285 516 1882 5226 391 0 0.00 5.72 6.87 19.05 2.30 2.17 80.17 5.10 0.00 1 116 147 73 67 2357 0 0 0 0.02 0.18 0.27 0.42 0.30 2.72 0.00 0.00 0.00 0 656 3 0 0 15 0 1 30 0.00 1.04 0.01 0.00 0.00 0.02 0.00 0.01 0.40 926 106 185 14 14 604 0 55 4 19.13 0.17 0.34 0.08 0.06 0.70 0.00 0.72 0.05 0 103 6 1662 1 156 0 67 0 0.00 0.16 0.01 9.64 0.00 0.18 0.00 0.87 0.00 6 2402 320 110 167 627 25 61 1 0.12 3.79 0.59 0.64 0.74 0.72 0.38 0.79 0.01 47.32 87.18 89.42 60.35 73.67 85.16 88.51 91.69 3.89 85.49 24.11 6.69 1943 12 1014 10266 12502 1597 1952 250 32408 1415 36971 5516 22.88 0.03 1.41 27.47 17.22 3.84 3.27 0.44 91.53 3.12 57.03 26.52 0 1272 430 1304 606 368 334 460 45 492 4500 56 0.00 2.66 0.60 3.49 0.83 0.88 0.56 0.80 0.13 1.08 6.94 0.27 23 2195 580 561 2082 1249 615 716 273 974 3083 13342 0.27 4.59 0.81 1.50 2.87 3.00 1.03 1.25 0.77 2.15 4.76 64.14 16 2074 501 120 236 109 407 647 0 459 78 0 0.19 4.34 0.70 0.32 0.32 0.26 0.68 1.13 0.00 1.01 0.12 0.00 2426 297 3085 1041 2097 1730 2184 1426 18 2037 621 59 28.56 0.62 4.28 2.79 2.89 4.16 3.66 2.49 0.05 4.49 0.96 0.28 1 11 538 970 710 489 98 425 1120 108 2950 177 0.01 0.02 0.75 2.60 0.98 1.17 0.16 0.74 3.16 0.24 4.55 0.85 65 265 1470 556 887 637 1266 834 167 1099 992 259 0.77 0.55 2.04 1.49 1.22 1.53 2.12 1.46 0.47 2.42 1.53 1.25
R A DO V I [
RANKOVCE
RESEN
ROSOMAN
58 59 60 61 62 63
SVETI NIKOLE
ST RUGA
STRUMICA
STUDENI^ANI
TEARC E
TETOVO
CENTAR @UPA*
64 65 66 67 68 69 70 71 72
^A[KA
[TIP
AERODROM
BUT EL
G AZI BABA
\OR^E PETROV
KARPO[
KISELA VODA
SARAJ
CENTAR
^AIR
73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84
[UTO ORIZARI
8493 47796 72009 37371 72617 41634 59666 57236 35408 45362 64823 20800
4019 41670 64391 22553 53497 35455 52810 52478 1377 38778 15628 1391
1. PRAVA NA GRA\ANITE
GRA\ANITE IMAAT PRAVO NEPOSREDNO DA U^ESTVUVAAT VO ODLU^UVAWETO ZA PRA[AWA OD LOKALNA NADLE@NOST
Gra|anska inicijativa Niz formata gra|anska inicijativa, gra|anite imaat pravo da mu predlo`at na sovetot da donese odreden akt ili da re{i odredeno pra{awe od negovata nadle`nost. Gra|anska inicijativa ne mo`e da se podnese za kadrovski i finansiski pra{awa. Vo rok od 90 dena, sovetot e dol`en da rasprava za inicijativata, dokolku istata e poddr`ana od 10% od izbira~ite na op{tinata, odnosno na mesnata (urbanata) zaednica na koja se odnesuva opredelenoto pra{awe i da izvesti za odlukata. Sobir na gra|ani Sobirot na gra|ani mo`e da bide svikan za podra~jeto na celata op{tina ili za podra~jeto na mesnata samouprava, na inicijativa na gradona~alnikot, na barawe na sovetot ili na barawe na najmalku 10% od izbira~ite na op{tinata, odnosno na mesnata (urbanata) zaednica na koe se odnesuva opredeleno pra{awe. Organite na op{tinata se dol`ni vo rok od 90 dena da gi razgledaat zaklu~ocite od sobirot na gra|ani, da gi zemat predvid pri odlu~uvaweto i da gi informiraat gra|anite za svoite odluki. Referendum Preku referendum gra|anite mo`e da odlu~uvaat za pra{awa od nadle`nost na op{tinata, kako i za drugi pra{awa od lokalno zna~ewe. Referendum na lokalno nivo mo`e da se raspi{e za donesuvawe propis, za pra{awa {to treba da se uredat vo op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje (prethoden referendum) ili za procenuvawe na propis {to prethodno e donesen( dopolnitelen referendum). Sovetot e dol`en da raspi{e referendum na barawe od najmalku 20% od izbira~ite vo op{tinata. Po sopstvena inicijativa, sovetot mo`e da raspi{e referendum za pra{awa od negova nadle`nost. Odlukata donesena na referendum e zadol`itelna za sovetot. Referendum na lokalno nivo ne mo`e da se raspi{e za pra{awa {to se odnesuvaat na buxetot i zavr{nata smetka na buxetot na op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje i za organizacija na op{tinskata administracija. Referendum na lokalno nivo ne mo`e da se raspi{e za pra{awa za koi sovetot odlu~uva so mnozinstvo glasovi od prisutnite ~lenovi na sovetot, pri {to mora da ima mnozinstvo glasovi od prisutnite ~lenovi na sovetot koi pripa|aat na zaednicite {to ne se mnozinsko naselenie vo op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje.
9
Pretstavki i predlozi Gra|anite imaat pravo poedine~no, ili zaedno so drugite da dostavuvate pretstavki i predlozi za rabotata na organite na op{tinata i op{tinskata administracija. Javni tribini Pri podgotovkata na odredeni propisi na op{tinata, gra|anite imaat pravo da go iznesat svoeto mislewe na javni tribini i debati organizirani i sprovedeni od strana na sovetot na op{tinata ili gradona~alnikot.
So statutot na op{tinata poblisku se opredeluvaat odnosite so organite na op{tinata, rabotite od nadle`nost na gradona~alnikot ~ie izvr{uvawe mo`e da se delegira na pretsedatelot na sovetot na mesnata samouprava, na~inot na obezbeduvawe sredstva za delegiranite raboti.
2. NADLE@NOSTI NA OP[TINATA
OP[TINATA E NADLE@NA ZA VR[EWE NA RABOTI VO SLEDNIVE OBLASTI:
Urbanizam Za{titata na `ivotnata sredina i prirodata Lokalen ekonomski razvoj Komunalni dejnosti Kultura Sport i rekreacija Socijalna za{tita i za{tita na decata Obrazovanie Zdravstvena za{tita Za{tita i spasuvawe na gra|anite i materijalnite dobra Protivpo`arna za{tita Nadzor nad vr{eweto na rabotite od nejzina nadle`nost Drugi raboti opredeleni so zakon
URBANIZAM Op{tinata nosi urbanisti~ki planovi, izdava odobrenija za gradewe na objekti od lokalno zna~ewe, go ureduva prostorot i grade`noto zemji{te, vr{i inspekciski nadzor; ZA[TITA NA @IVOTNATA SREDINA I PRIRODATA Op{tinata prezema merki za za{tita i spre~uvawe od zagaduvawe na vodata, vozduhot, zemji{teto, za{titata na prirodata, za{tita od bu~ava i nejonizira~koto zra~ewe; LOKALEN EKONOMSKI RAZVOJ Op{tinata go planira lokalniot ekonomski razvoj, utvrduva prioriteti, vodi lokalna ekonomska politika, go podr`uva razvojot na malite i sredni pretprijatija i pretpriema{tvoto na lokalno nivo, u~estvuva vo vospostavuvaweto i razvojot na lokalnata mre`a na institucii, go promovira partnerstvoto; KOMUNALNI DEJNOSTI Op{tinata e nadle`na za snabduvawe so voda za piewe, isporaka na tehnolo{kota voda, odveduvawe i pro~istuvawe na otpadnite vodi,
11
odr`uvawe na javna ~istota, javno osvetluvawe, javen lokalen prevoz; uli~na soobra}ajna signalizacija, parkirawe, izgradba i odr`uvawe na pazarite, snabduvawe so priroden gas i toplinska energija, izgradba, rekonstrukcija i odr`uvawe na lokalnite pati{ta i ulici, opredeluvawe na imiwa na ulici, plo{tadi, mostovi, vo soglasnost so zakon;
KULTURA
Op{tinata e osnova~ na lokalnite institucii od oblasta na kulturata, se gri`i za neguvawe na folklorot, obi~aite, starite zanaeti, organizira kulturni manifestacii, pottiknuva razli~ni formi na tvore{tvo;
SPORT I REKREACIJA Op{tinata e osnova~ na sportskite objekti od lokalen karakter, se gri`i za razvojot na masovniot sport i rekreacija, za odr`uvaweto i izgradbata na objekti za sport, organizira sportski priredbi i manifestacii, gi podr`uva sportskite sojuzi; SOCIJALNA ZA[TITA I ZA[TITA NA DECA Op{tinata e osnova~ na detskite gradinki i domovite za stari lica, se gri`i za invalidnite lica, deca bez roditelska gri`a, deca so posebni potrebi, lica zasegnati so zloupotreba na droga i alkohol, vospituvaweto na decata od predu~ili{na vozrast, vo soglasnost so Nacionalnata programa za razvoj na socijalnata za{tita; OBRAZOVANIE Op{tinata e osnova~ na osnovnite i srednite u~ili{ta, se gri`i za nivnoto finansirawe i adminisrirawe, vo sorabotka so centralnata vlast, organizira prevoz i ishrana na u~enici i nivno smestuvawe vo u~ili{ni domovi; ZDRAVSTVENA ZA[TITA Op{tinata u~estvuva vo upravuvaweto na javnite zdravstveni organizacii od primarna zdravstvena za{tita so imenuvawe na ~lenovi vo Upravnite odbori, se gri`i za unapreduvawe na zdravjeto, zdravstvenoto vospituvawe, preventivni aktivnosti, pomo{ na pacienti so specijalni potrebi i dr;
12
ZA[TITA I SPASUVAWE Op{tinata sproveduva podgotovki i prezema merki za za{tita i spasuvawe na gra|anite i materijalnite dobra od: voeni razurnuvawa, prirodni nepogodi i drugi nesre}i i od posledicite predizvikani od niv; PROTIVPO@ARNA ZA[TITA Protivpo`arnata za{tita ja vr{at 30 teritorijalni protivpo`arni edinici, locirani vo: Skopje, Kratovo, Probi{tip, Sveti Nikole, Vinica, Valandovo, Kavadarci, Makedonski Brod, Resen, Debar, Struga, Kriva Palanka, Del~evo, Berovo, Radovi{, Negotino, Kru{evo, Demir Hisar, Ki~evo, Gostivar, Veles, Kumanovo, [tip, Ko~ani, Strumica, Gevgelija, Prilep, Bitola, Ohrid i Tetovo.
Gi usvojuva izve{taite za za izvr{uvawe na buxetot i godi{nata smetka na op{tinata Gi usvojuva izve{taite i godi{nite smetki za rabota na javnite slu`bi Odlu~uva za na~inot na raspolagawe so sopstvenosta na op{tinata Odlu~uva za na~inot na vr{ewe na finansiska kontrola na buxetot na op{tinata, soglasno zakon Go izbira liceto koe rakovodi so podra~nata edinica na Ministerstvoto za vnatre{ni raboti vo op{tinata, vo soglasnost so zakon Go razgleduva i usvojuva godi{niot izve{taj za javnata bezbednost, koj go dostavuva do ministerot za vnatre{ni raboti i do narodniot pravobranitel
4. FINANSIRAWE NA OP[TINATA I NA NAJZINITE NADLE@NOSTI Op{tinata se finansira od: Sopstveni izvori na prihodi; Prihodi od personalen danok na dohod; Dotacii od Buxetot na Republika Makedonija i od buxetite na fondovite;
14
5. Prihodi od donacii; 6. Prihodi od pari~ni kazni utvrdeni so zakon; 7. Prihodi od samopridones; 8. Drugi prihodi utvrdeni so zakon.
VISINATA NA LOKALNITE DANOCI, NA LOKALNITE TAKSI I NA LOKALNITE NADOMESTOCI, JA UTVRDUVA OP[TINATA, VO SOGLASNOST SO ZAKON Prihodi od personalen danok na dohod: 3% od personalniot danok na dohod na li~ni primawa od plati od fizi~ki lica naplaten vo op{tinata vo koja se prijaveni; 100% od personalen danok na dohod od fizi~ki lica koi se zanimavaat so zanaet~iska dejnost; Dotacii od buxetot na Republika Makedonija i od buxetite na fondovite So dotaciite od buxetot na Republika Makedonija i od buxetite na fondovite se obezbeduvaat dopolnitelni prihodi vo buxetot na op{tinata za finansirawe na nejzinite nadle`nosti opredeleni so zakon. Od ovie buxeti se raspredeluvaat slednive vidovi na dotacii: prihodi od danok na dodadena vrednost; namenska dotacija; kapitalna dotacija; blok dotacija; dotacija za delegirana nadle`nost.
Prihodi od danok na dodadena vrednost Prihodite od danok na dodadena vrednost se obezbeduvaat vo visina od 3% od vkupno naplateniot DDV ostvaren vo prethodnata fiskalna godina. Raspredelbata na prihodite od DDV po op{tini, se vr{i soglasno metodologijata za raspredelba na prihodite od DDV {to ja utvrduva Vladata na Republika Makedonija.
Blok dotacija Blok dotacijata se koristi za finansirawe na nadle`nosti utvrdeni so Zakonot za lokalna samouprava, za oblastite: kultura, socijalna za{tita i za{tita na decata, obrazovanie i zdravstvena za{tita. Finansiraweto preku blok dotaciite }e otpo~ne vo ftorata faza. Blok dotaciite }e se prenesuvaat na odredena op{tina, toga{ koga nadle`nata Komisija }e utvrdi deka op{tinata ima soodveten kapacitet za finansisko upravuvawe, poka`uva dobri rezultati vo finansiskoto rabotewe vo prethodnite 24 meseci, nema dolgovi koi gi nadminuvaat uslovite na pla}awe {to se voobi~aeni. Dotacija za delegirana nadle`nost Dotacijata za delegirana nadle`nost se koristi za finansirawe na delegirana nadle`nost od organ na dr`avnata uprava na gradona~alnikot na op{tinata.
5. VA[I PRA[AWA
Dali site gradona~alnici imaat isti plati?
Platata na gradona~alnikot zavisi od brojot na `itelite vo op{tinata. Soglasno Zakonot {to ja regulira ovaa materija, vrz osnova na brojot na `itelite na op{tinata e opredelen i razli~en koeficient, vrz osnova na koj se presmetuva platata na gradona~alnikot. Za gradona~alnik na op{tina do 10 000 `iteli, koeficientot e 2,7, do 25 000 `iteli, koeficientot e 2,9, do 50 000 `iteli 3,2 i za nad 50 000 `iteli, koeficientot e 3,4. Koeficientot za utvrduvawe na platata na gradona~alnikot na grad Skopje iznesuva 3,7. Koeficientot se opredeluva vrz osnova na prose~nata neto plata vo Republika Makedonija, isplatena vo poslednite tri meseci.
Kade mo`e da se obrati podnositelot na baraweto za odobrenie za gradba, dokolku negovoto barawe e odbieno od strana na gradona~alnikot?
Protiv re{enieto so koe se odbiva baraweto za izdavawe na odobrenie za gradewe, izdadeno od gradona~alnikot na op{tinata, vo rok od 15 dena od dobivaweto na re{enieto, graditelot mo`e da podnese `alba do ministerot koj rakovodi so organot na dr`avnata uprava nadle`en za vr{ewe na rabotite od oblasta na ureduvaweto na prostorot, konkretno do ministerot za transport i vrski.
U~ili{niot odbor:
donesuva statut na osnovnoto u~ili{te predlaga godi{na programa za rabota I izve{taj za rabota do sovetot na op{tinata predlaga finansiski plan do osnova~ot predlaga zavr{na smetka objavuva javen oglas za izbor na direktor vr{i intervju so kandidatite za direktor mu predlaga na gradona~alnikot kandidat za direktor dava mislewe do direktorot za izbor na nastavnicite odlu~uva po prigovorite i `albite na vrabotenite vo u~ili{teto odlu~uva po `albite na u~enici i roditeli razgleduva i drugi pra{awa utvrdeni so statutot na osnovnoto u~ili{te 17
Koj mo`e da podiga memorijalni spomenici i spomen obele`ja i koj e nadle`en za izdavawe na odobrenija za nivno gradewe?
Soglasno Zakonot za memorijalni spomenici i spomen obele`ja, Memorijalen spomenik mo`e da podiga Sobranieto na Republika Makedonija. Inicijativi za podigawe memorijalen spomenik mo`at da dadat Sobranieto na RM i organite na dr`avnata uprava, edinicite na lokalnata samouprava, ustanovi, zdru`enija na gra|ani, fondacii i drugi zainteresirani pravni lica i gra|ani. Memorijalni spomenici se poedine~ni ili grupa objekti ili monumentalni dela od arhitekturata, skulpturata, slikarstvoto i primenetata umetnost so istoriski i umetni~ki sodr`ini i vrednosti {to se podigaat za trajno za~uvuvawe na spomenot na nastanite i li~nostite od ~l. 2 na ovoj Zakon, a koi se od isklu~itelno zna~ewe za Republika Makedonija. Spomen- obele`je mo`at da podigaat op{tinite, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje. Inicijativi mo`at da davaat pravni i fizi~ki lica, do sovetite na op{tinite, na gradot Skopje i sovetite na op{tinite na gradot Skopje, kako i da vlo`uvaat sredstva za podigawe na spomen-obele`je. Spomen-obele`ja se bisti, skulpturi, plo~i, ~e{mi, fontani i drugi umetni~ki i i arhitektonski dela i tvorbi {to so svoite sodr`ini i oznaki odbele`uvaat nastani i li~nosti od ~l. 2 na ovoj zakon ili od narodnata tradicija, koi se od lokalno zna~ewe. Soglasno Zakonot za gradewe, memorijalnite spomenici i spomen obele`jata se gradbi od petta kategorija. Ovie gradbi se od lokalno zna~ewe i odobrenie za gradewe izdava gradona~alnikot na op{tinata, odnosno gradona~alnicite na op{tinite na gradot Skopje.
18
1. PRAVA NA GRA\ANITE
www.mls.gov.mk
Centar @upa ^air* ^a{ka ^e{inovo Oble{evo ^u~er Sandevo [tip [uto Orizari*